Onderzoek en behandeling van myomen Afdeling gynaecologie
mca.nl
Inhoudsopgave
Wat zijn myomen?
3
Onderzoek 4 Behandeling 5 Behandeling met medicijnen
5
Operaties met behoud van de baarmoeder
7
Verwijdering van de baarmoeder
8
Uw vragen
8
2
In overleg met uw gynaecoloog worden
gram tot een paar kilo. Myomen komen
uw klachten door één of meerdere
aan de buitenkant (1), in de wand (2) en in
myomen (vleesbomen) onderzocht en
het slijmvlies in de baarmoeder (3) voor.
behandeld. Myomen zijn goedaardige knobbels in de spierlaag van de baarmoeder. In deze folder vindt u hier meer uitleg over.
Uw arts in MCA Medisch Centrum Alkmaar (MCA) is een topklinisch opleidingsziekenhuis. Mogelijk krijgt u daarom niet alleen te maken met de gynaecoloog zelf, maar ook met arts-assistenten. Waar in deze folder gynaecoloog staat, kunt u daarom ook arts-assistent lezen. Een arts-assistent is een volledig bevoegde arts - al dan niet in opleiding tot gynaecoloog - die u
De meeste myomen groeien langzaam
onder verantwoordelijkheid van en in
en veroorzaken geen klachten. Myomen
nauw overleg met uw gynaecoloog
worden daarom meestal bij toeval
onderzoekt en behandelt.
ontdekt. De kans dat een myoom kwaadaardig wordt, is heel klein. Myomen komen bij zo’n 20 tot 30% van de vrouwen
Wat zijn myomen?
voor. Myomen komen vaker voor bij vrouwen die (nog) geen kinderen hebben.
Myomen (vleesbomen) zijn goedaardige knobbels in de spierwand van de
Hoe ontstaan myomen?
baarmoeder. Ze bestaan vooral uit
Hoe myomen precies ontstaan, is niet be-
spierweefsel. Het gewicht van een
kend. Wel is bekend dat myomen alleen
vleesboom kan variëren van een paar
onder invloed van de geslachtshormonen 3
Onderzoek en behandeling van myomen
oestrogeen en progesteron ontstaan. Ze
Zwangerschap
komen daarom alleen voor in de vrucht-
Myomen staan zwanger worden
bare fase, tussen de eerste en de laatste
meestal niet in de weg. Ook tijdens de
menstruatie in. Na de laatste menstruatie
zwangerschap veroorzaken myomen
worden myomen vanzelf kleiner.
meestal geen problemen.
Soms gaan kleine myomen door hormoonveranderingen tijdens de
Onderzoek
zwangerschap groeien. Na de zwangerschap worden ze weer kleiner.
In- en uitwendig onderzoek
Ook bij sommige hormoon
Als uw huisarts of gynaecoloog vermoedt
behandelingen, bij overgangsklachten
dat u 1 of meer myomen heeft, wordt u
bijvoorbeeld, kunnen myomen ontstaan.
eerst uitwendig en inwendig onderzocht door de gynaecoloog. Uitleg over deze
Klachten
onderzoeken vindt u op www.mca.nl/
Eventuele klachten worden meestal
patientenfolders in de folder ‘Eerste
veroorzaakt door de plaats van het
bezoek aan de gynaecoloog’.
myoom, en niet zozeer door de grootte. Bij kleine en/of grote myomen kunt u last
Aanvullend onderzoek
hebben van:
Zo nodig krijgt u daarna nog (één van) de
• menstruatiepijn
volgende onderzoeken:
• bloedarmoede door overmatig
• bloedonderzoek: bij veel bloedverlies
bloedverlies (met stolsels): u bent bij
en/of vermoeidheid wordt het ijzerge-
bloedarmoede moe en/of kortademig
halte (Hb-gehalte) in uw bloed gecon-
• drukkend gevoel in de buik • lage rugpijn
troleerd • (inwendige) echo en zo nodig nog een
• klachten bij plassen
waterecho: met deze onderzoeken kan
• pijn en/of bloedverlies bij vrijen
de gynaecoloog eventuele myomen
Het komt een enkele keer voor dat een
van een ½ centimeter of groter in beeld
myoom door te weinig bloedtoevoer
brengen (bij een waterecho brengt de
verschrompelt. U kunt dan hevige buikpijn
gynaecoloog eerst steriel water in de
krijgen.
baarmoeder)
4
• hysteroscopie: de gynaecoloog
of menstruatiepijn. De myomen zelf
onderzoekt de binnenkant van de
worden door de behandeling soms
baarmoeder via de vagina, met een
iets kleiner, maar verdwijnen niet. Als
dunne holle kijkbuis
u met de medicijnen stopt, komen uw
• MRI-scan
klachten meestal terug. Hieronder ziet u een overzicht van de verschillende behandelingen met medicijnen.
Behandeling Heeft u veel en/of grote myomen? Of Als u geen klachten heeft, zijn
heeft u myomen ín de baarmoeder?
behandeling en controle niet nodig.
Dan valt het effect van de behandeling
Als u wel klachten heeft, bespreekt de
mogelijk tegen.
gynaecoloog met u welke behandeling in uw geval het beste lijkt. Dit hangt onder
Prostaglandine-synthetase-remmers
andere af van:
Veel vrouwen hebben baat bij de
• aantal, plaats en grootte van de myomen
volgende medicijnen met prostaglandine-
• uw leeftijd
synthetase-remmers:
• een eventuele kinderwens
• diclofenac
• doel van de behandeling: minder
• ibuprofen
klachten, groei van myomen tegengaan,
• indometacine
of verwijderen van myomen
• naproxen
Afhankelijk van deze factoren krijgt u
U neemt de medicijnen bij voorkeur 1
een behandeling met medicijnen, of
dag voor de menstruatie in. U gebruikt ze
een operatie waarbij zo nodig de hele
daarna zo lang als de menstruatie duurt.
baarmoeder of de myomen verwijderd
Bijwerkingen komen bijna nooit voor.
worden. Tranexaminezuur Tranexaminezuur (Cyclokapron) Behandeling met medicijnen
beïnvloedt de bloedstolling. U verliest bij gebruik gemiddeld de helft minder bloed.
Het doel van een behandeling met
U gebruikt dit medicijn alleen tijdens de
medicijnen is minder bloedverlies en/
menstruatie. Heeft u een verhoogd risico 5
Onderzoek en behandeling van myomen
op trombose? Dan is dit medicijn niet
Ongeveer een derde van de vrouwen
geschikt voor u. Bijwerkingen komen bijna
verliest geen bloed meer. Een derde
nooit voor.
heeft af en toe bloedverlies. De andere vrouwen hebben geen of onvoldoende
Anticonceptiepil
baat bij deze behandeling.
Door de pil verliest u vaak minder bloed. Bij myomen vaak een kwart minder.
LHRH-agonisten
U kunt de pil beter niet gebruiken bij
LHRH-agonisten zijn hormonen die de
een verhoogd risico op trombose en/
aanmaak van hormonen in de eierstokken
of als u rookt en al wat ouder bent. De
onderdrukken. Hierdoor wordt geen
bijwerkingen van de pil zijn per persoon
baarmoederslijmvlies meer aangemaakt.
verschillend. Dit hangt onder andere af
Net als in de overgang menstrueert u
van de samenstelling en de dosering.
daardoor niet meer. Ook worden de myomen vaak kleiner. U krijgt deze
Progesteron
behandeling in principe alleen als u naar
Progesteron zorgt ervoor dat het
verwachting snel in de overgang bent. Het
baarmoederslijmvlies niet wordt
kan ook zijn dat u deze medicijnen krijgt
gestimuleerd. De menstruatie blijft dan
als voorbereiding op een operatie. Als
weg. Afhankelijk van uw situatie krijgt u
de myomen door de behandeling kleiner
progesteron via:
zijn geworden, verloopt de operatie
• tabletten orgametril, primolut en cera-
gemakkelijker.
zette: u neemt de tabletten dagelijks in • implanon: dit is een staafje in
Bijwerkingen
de bovenarm onder de huid dat
U kunt door dit medicijn last krijgen van
progesteron afgeeft: het staafje kan 3
overgangsklachten zoals opvliegers,
jaar blijven zitten
nachtzweten en een droge vagina. Ook
• mirena-spiraal: dit is een spiraaltje in de
heeft u bij langdurig gebruik een hoger
baarmoeder dat progesteron afgeeft:
risico op botontkalking (osteoporose). U
het spiraaltje kan maximaal 5 jaar blijven
gebruikt dit middel daarom in principe
zitten (dit spiraaltje is alleen geschikt
niet langer dan een ½ jaar.
als de baarmoeder een normale vorm heeft) 6
Operaties met behoud van de
worden. Dit wordt ook enucleatie
baarmoeder
genoemd.
In overleg met uw gynaecoloog
(Kijk)operatie
worden de myomen zo nodig operatief
Bij kleine myomen of myomen op een
verwijderd. Als verwijdering van de
steeltje krijgt u een kijkoperatie via de
baarmoeder niet nodig is, zijn de
buikwand, oftewel een laparoscopie. Bij
volgende operaties mogelijk:
deze kijkoperatie brengt de gynaecoloog
• hysteroscopie
instrumenten via een paar kleine sneden
• enucleatie
in de buikholte. Maar meestal is een
• embolisatie
gewone operatie nodig waarbij een
Houdt u er rekening mee dat er ondanks
grotere snede in de buikwand wordt
één van deze operaties opnieuw myomen
gemaakt. Mogelijk verliest u bij deze
kunnen ontstaan.
operatie veel bloed. Er is dan een bloedtransfusie noodzakelijk. Ook kan het
Hysteroscopie - operatieve verwijdering
dan zijn dat de gynaecoloog toch de hele
via de vagina
baarmoeder moet verwijderen.
Myomen in de baarmoederholte of in het slijmvlies van de baarmoederwand,
Zwanger na een enucleatie
kunnen met een zogenoemde
Mogelijk wordt u door verklevingen
therapeutische hysteroscopie verwijderd
na een enucleatie minder gemakkelijk
worden. Dit is een ingreep via de vagina.
zwanger. Is de baarmoederholte tijdens de ingreep geopend? Dan adviseert
Meer informatie over deze ingreep
de gynaecoloog u bij een eventuele
vindt u in de folder ‘Therapeutische
zwangerschap een keizersnede.
hysteroscopie’. Embolisatie Embolisatie wordt niet in MCA zelf Enucleatie - uitpellen van een myoom
gedaan. Uw gynaecoloog verwijst u voor
Myomen aan de buitenkant
deze behandeling naar het VUmc in
van de baarmoeder en/of in de
Amsterdam. Bij een embolisatie worden
baarmoederwand, kunnen uitgepeld
enkele bloedvaten naar de myomen 7
Onderzoek en behandeling van myomen
afgesloten. Hierdoor krimpen de myomen
klachten. Een baarmoederverwijdering
binnen 3 tot 6 weken na de ingreep. De
kan soms via de vagina. Maar meestal
ingreep wordt gedaan met behulp van
is een (kijk)operatie via de buikwand
een slangetje dat via een ader in de lies
noodzakelijk. De eierstokken en eileiders
naar de bloedvaten wordt ‘geschoven’. U
blijven in principe wel behouden. Meer
wordt geopereerd door een radioloog.
informatie vindt u ook in de folders:
Het kan zijn dat u de eerste 2 dagen na
• Verwijderen baarmoeder - totale
de ingreep nog pijn heeft. U krijgt dan pijnstillers. Deze ingreep is alleen geschikt
laparoscopische hysterectomie (via een kijkoperatie)
als u niet (meer) zwanger wilt worden.
• Verwijderen baarmoeder - vaginale
Complicaties
• Verwijderen baarmoeder - abdominale
uterus extirpatie (via de vagina) De kans is heel klein, maar het kan zijn
uterus extirpatie (via de buikwand)
dat (één van) de volgende complicaties optreden:
Resultaat van de operatie
• beschadiging van de blaas of darmen
U verliest na een baarmoederverwijdering
• infectie van de baarmoeder en eileiders
geen bloed meer. Maar of eventuele
• versneld in de overgang
buik- en/of rugklachten minder worden of
Veel vrouwen, 8 op de 10, hebben na
helemaal verdwijnen, is minder goed te
deze ingreep (bijna) geen klachten
voorspellen.
meer. Uit onderzoek blijkt dat driekwart van de vrouwen na de embolisatie de baarmoeder nog heeft. Bij een kwart van
Uw vragen
de vrouwen moet de baarmoeder alsnog verwijderd worden.
Met vragen kunt u contact opnemen met de polikliniek gynaecologie. Dat kan op werkdagen van 08.30 tot 12.30 uur en
Verwijdering van de baarmoeder
van 13.30 tot 16.30 uur, telefoon 072 - 548 2900. U kunt ook contact opnemen met
Afhankelijk van uw situatie is een baarmoederverwijdering mogelijk de beste definitieve oplossing van uw 8
uw huisarts.
Buiten kantoortijden Bij eventuele problemen na de operatie buiten kantoortijden kunt u contact opnemen met de verpleegafdeling verloskunde/gynaecologie, huisnummer 370/338, telefoon 072 - 548 2940 en 072 - 548 2925.
Meer informatie over onderzoek en behandeling bij myomen vindt u ook op www.nvog.nl.
9
Onderzoek en behandeling van myomen
U kunt hier uw vragen noteren ..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
10
Colofon Deze patiëntenfolder is gebaseerd op de patiëntenfolder zoals opgesteld door de NVOG en is aangepast voor de lokale situatie in Medisch Centrum Alkmaar. Redactie:
afdeling gynaecologie MCA
afdeling communicatie MCA
Vormgeving:
vormgeving MCA
Druk:
Ricoh
Artikelnummer: 184477 / 2016.02 Op alle behandelingen in MCA zijn de algemene voorwaarden van MCA van toepassing, zie www.mca.nl of vraag bij de balie van patiëntenvoorlichting. 11
Medisch Centrum Alkmaar Wilhelminalaan 12 1815 JD Alkmaar T 072 - 548 44 44
mca.nl
