herfst 2011
nummer 175 35 jaar Dorpskrant
dorpskrant 175
1
De leden VAn de Dorpsraad Naam................................................ Functie....................................... Info Wim van Droffelaar........................... voorzitter....................................
[email protected] Karin van Helden.............................. secretaris...................................
[email protected] Peter Offringa................................... penningmeester......................... ING nr. 3879256 Henny Beijer..................................... lid Bert Erckens..................................... lid Sjoerd Meulensteen......................... lid
Gebreken Onderhoudsgebreken aan wegen, stoepen, openbare verlichting enz., die u in Schaarsbergen constateert kunt u doorgeven op de website van de Dorpsraad. Uw Dorpsraad gaat er mee aan het werk. Sneeuwoverlast De Dorpsraad heeft contact opgenomen met de gemeente over de problemen die werden veroorzaakt door de gladheid van de wegen in ons dorp tijdens de recente winter. Het heeft geresulteerd in de afspraak dat iedere bewoner kan vragen om de plaatsing in de eigen straat van een container met strooizout. Het telefoonnummer is 0900-1809
Inhoud Van de redactie........................................................3 35 jaar Dorpskrant Schaarsbergen...............3 van de dorpsraad....................................................5 Ontwikkelingen rond De Bakenberg...............5 Siza en Hendrik Willem Land Huis......................7 De vernieuwde Kemperbergerweg..................8 VAN ZIJPENDAAL TOT KEMPERHEIDE.......................9 TRIX..............................................................................10 Sportpark de Bakenberg...................................10 Afscheid van de redactie...................................15 UITNODIGING...............................................................15 KERST IN DE DORPSKERK........................................15 Wij spraken met......................................................16 DE DUBBELHEID VAN KERST....................................17 Waar is dit?...............................................................18 KERSTMARKT..............................................................18 Renkumse bossen..................................................19 Papier hier................................................................19 DE SCHAARSBERGEN................................................20 Kunstbeurs..............................................................20 borderitis.................................................................21 Column.......................................................................21 Zonnebloem vierde 12,5 jarig bestaan .....22 De Schoffelaar......................................................23 herfst in schaarsbergen..................................23 Aan de bak.................................................................24 2
dorpskrant 175
Redactie Teun Alblas Yvette Bours Hessel van Dijk Guus Rood Distributie Jeannette de Vries Email
[email protected] tel 026 - 4424151 Internet-site Dorpsraad www.dorpsraadschaarsbergen.nl Voor klachten of vragen over de bezorging van de Dorpskrant kunt u contact opnemen met Jeannette de Vries, telefoon 4424460 rekeningnummer Dorpsraad 3879256 opmaak Koos Riemersma druk drukkerij Gerritsen Arnhem Redactieadres Het Lage Erf 1 6816 RK Arnhem tel.nr. 4424460 De dorpskrant verschijnt 5 x per jaar, in februari, april, juni, oktober en december. Sluitingsdatum voor de kopy is 13 januari De volgende Dorpskant verschijnt in de eerste week van februari
Van de redactie In dit decembernummer is natuurlijk veel informatie te vinden over het programma van de maand december in en rond de Dorpskerk. Bovendien wordt stilgestaan bij het bereiken van het 175e nummer van de Dorpskrant. De redactie kijkt in dat verband terug op het uiterlijk van de 174 voorafgaande edities en is zich maar al te zeer bewust van het feit dat deze mijlpaal alleen kon worden bereikt, dankzij de inspanning van de vele enthousiaste dorpsgenoten die in de voorafgaande 35 jaar aan het maken van de krant hebben meegewerkt. De brief van wethouder van Gastel over de RIN locatie was ook voor de leden van de redactie een grote positieve verrassing. Over het vervolg van
de ontwikkeling op deze plaats in ons dorp, zullen wij u natuurlijk ook in 2012 weer uitgebreid op de hoogte houden. Wij beleven dit jaar een milde herfst met veel mooie dagen en prachtige kleuren in de bossen om ons heen. Wij hebben er dan ook voor gekozen om op de omslag van dit nummer een bosgezicht te plaatsen waarin heel duidelijk het getemperde licht is te zien dat zo kenmerkend is voor deze tijd van het jaar. De foto is gemaakt op het Hoog Erf, dichtbij de boerderij van de familie Wijlhuizen. De redactie wenst u hele prettige feestdagen en een gezond en voorspoedig 2012.
35 jaar Dorpskrant Schaarsbergen Dit is nummer 175 en met een verschijningsritme van vijf kranten per jaar leidt dit tot de conclusie dat de Dorpskrant inmiddels 35 jaar lang de bewoners van Schaarsbergen informeert over het wel en wee van ons dorp. Veel enthousiaste redactieleden hebben tijdens die periode hun bijdrage aan de inhoud geleverd. Sommigen van hen zelfs gedurende tientallen jaren. In die
periode zijn talloze onderwerpen aan bod gekomen. Wie in de Gelderse Bibliotheek onder de noemer Dorpskrant Schaarsbergen de catalogus raadpleegt, ziet dat de belangrijkste artikelen daar keurig worden vermeld. Alle 174 voorafgaande nummers zijn echter niet alleen daar te vinden. Ook het redactiearchief heeft ze allemaal in tweevoud bewaard. In het feestelijke nummer ter gelegenheid van 30 jaar Dorpskrant in 2006, is een chronologisch overzicht opgenomen van de inhoud van de krant in alle voorafgaande jaren. Dat is ook heel toepasselijk in een kroonjaar. Deze redactie wil aandacht geven aan de vormgeving omdat dit een onderwerp is wat ons de laatste tijd bezighoudt. Het uiterlijk van de Dorpskrant heeft in de loop van jaren namelijk heel wat veranderingen ondergaan. De eerste veertien nummers hadden qua vorm en inhoud het voorkomen van een mededelingenblad. Het kende geen speciale omslag en bestond uit een paar bladzijden die bijeengehouden werden door een bescheiden nietje. Vanaf oktober 1981 verscheen er een sfeerfoto met een boszicht op de voorpagina, maar dat model werd in de loop van datzelfde jaar al weer opgegeven. De redactie keerde weer terug naar het uiterlijk van een mededelingenblad. Opvallend onderdeel in de periode daarna, was de getekende afbeelding van een ouderwetse schrijfmachine als kop boven de aankondigingen van de redactie. Naast zwart/wit foto’s van belangrijke personen en gebeurtenissen stonden er veel kleine en grote getekende illustraties in de krant. Een aantal daarvan getuigen van de grote vaardigheid van de betreffende maker. Verder was er veel aandacht ingeruimd voor klein individueel nieuws zoals gouden en zilveren jubilea van dorpsgenoten en voor de activiteiten van de vele verenigingen die het dorp kende en kent. Al deze elementen geven aan de Dorpskrant uit die jaren dorpskrant 175
3
een sfeer van intimiteit en van grote betrokkenheid bij het wel en wee van de dorpsgemeenschap. Een onderbreking hierin vormt het jubileumnummer uit 1987. “Tien jaar Dorpskrant, tien jaar Dorpsraad” was het thema. Het ging gepaard met een tentoonstelling onder de naam “Schaarsbergen te Kijk”. Deze was te bezichtigen in het Hendrik Willem Land Huis. Het themanummer was van een groene omslag voorzien. Omdat men koos voor de oprichtingsdatum was deze krant voorzien van nr. 45. Aan het vijftigste nummer in juni 1988 werd geen speciale aandacht besteed. Wel bevatte deze krant een oproep om de namen in te vullen van de personen die stonden op een foto die was genomen in 1931. Het betrof het bestuur en de gasten van de School met de Bijbel, die met een feestweek de afronding vierde van een grondige restauratie. Beginnend met nr. 65 in 1990 werd er op de voorpagina een grote getekende afbeelding geplaatst van de bekende Arnhemse tekenaar Dick Caderius van Veen. Het betrof een aantal beeldbepalende gebouwen zoals Het Jachthuis, De Koningshoek, Het Katholiek Gelders Lyceum, Het Karmelietessenklooster en dergelijke. In het redactiearchief bevindt zich nog een aantal van de tekeningen die destijds voor de omslag zijn gebruikt. Op de voorpagina van nr. 84 is een grenspaal te zien van de hand van dezelfde tekenaar. In dit nummer werd namelijk aandacht besteed aan het bekende fenomeen van de Schaarsbergse pollen, waarvan er zo’n 11 in ons dorp zijn te vinden. 1) Pollen zijn plaggenheuveltjes met daarop een grenspaal. Met de tekening van ‘t Eilandje op de voorpagina van nr. 85 komt aan de serie een eind. De redactie keert weer terug naar de voorpagina met grote foto. In het februarinummer van 1996 verandert de voorpa4
dorpskrant 175
gina in een omslag en krijgt de krant het voorkomen dat sindsdien vrijwel ongewijzigd is gebleven. In dat nummer verschijnt ook voor het eerst de naam van Koos Riemersma als degene die de kopij verwerkt tot krant in de vorm zoals deze naar de drukker gaat. Uit een bijgaand artikel blijkt echter dat Koos al sinds februari 1994 de lay-out heeft verzorgd. Koos is tot op de dag van vandaag nog steeds de “opmaker” gebleven. In februari 1997 verscheen nr. 100. De omslag is in een lichte bruin/gele kleur uitgevoerd en wordt opgesierd door een soort Toren van Babel. In het blad wordt aandacht besteed aan eventuele toekomstige piramidebouw in Schaarsbergen. Op pagina 1 staat de Dorpsraad stil bij al degenen die het mogelijk hebben gemaakt dat de krant deze mijlpaal kon bereiken. In oktober 2001 verandert de omslag opnieuw. Er komt een groene boom met daaronder in een groot kader een foto met een soort inhoudsopgave. De kwaliteit van het papier verandert, het wordt gladder en de letters worden daarmee helderder. De “Dorpsraadboom” op zowel de voorpagina en de achterpagina, krijgt bovendien een kleurtje en er komt een andere verdeling van de kolommen op de binnenpagina’s. De huidige omslag in kleur verschijnt voor het eerst in juni 2011. 1) Bijvoorbeeld in het boek “Vliegveld Deelen, van last tot lust” (Utrecht 2004) van D. Veerman is hierover meer te vinden.
van de dorpsraad
Impressie van de dorpsraadvergadering op 13 oktober jl. Nadat de voorzitter de vergadering heeft geopend wordt direct ingegaan op de wijkschouw van 4 oktober. Er lag een indrukwekkende lijst en alle punten zijn aan de orde geweest. De bewoners die zaken hebben ingediend krijgen allemaal bericht. In de dorpsraad is nagesproken over het kruispunt Schelmseweg/ Bakenbergseweg, de ventweg Kemperbergerweg/ uitgang van SIZA, afwatering Seijtweg/Merkendal ,omheining speeltuintje Warnsbornlaan en snelheid Karmelitesselaan Aan de dorpsraad wordt t.z.t. een overzicht verstrekt van punten waarop maatregelen worden ingezet met een tijdsplan. Er zijn geen nieuwe ontwikkelingen te vermelden op het gebied van de ruimtelijke ordening. Wel was op 2 oktober de opendag Buitenplaats Koningsweg(voormalig KKN/7Prov). De dorpsraad wacht op het bestemmingsplan met hierin een totaalvisie op het terrein. Bij de dorpsraad is de mededeling binnengekomen dat het voornemen ter visie ligt een parkeerverbod
in te stellen in combinatie met een maximumsnelheid op een gedeelte van de Kemperbergerweg: Het toenemend parkeergedrag langs het gedeelte van de Kemperbergerweg naar het recreatiepark belemmert het gebruik van de weg als vluchtroute en de bereikbaarheid van de hulpdiensten. Ook de veiligheid is reden voor de voorgenomen maximum snelheid.(Meer info op de site) Voorts kwam ter sprake dat binnenkort op de Kemperbergerweg een nationaal brandweermonument zal komen ter nagedachtenis aan degenen die tijdens de dienst zijn omgekomen. De gemeentelijke beschikking is definitief. Nu sinds geruime tijd een redactielid van de dorpskrant de vergaderingen van de dorpsraad bijwoont is tevens besloten, dat een lid van de zijde van de Dorpsraad de vergaderingen van de redactie zal gaan bijwonen. Dit onderstreept de eerder geuite wens van zowel de Dorpsraad, als de Dorpskrant tot optimale informatie uitwisseling en communicatie. Als laatste heeft de dorpsraad haar Nieuwjaarsvergadering vastgesteld op 12 januari. Alle inwoners van Schaarsbergen zijn van harte welkom en ontvangen een uitnodiging. De ALV in 2012 is op 12 maart. Hiervoor worden alle leden van harte uitgenodigd. Alle vergaderingen vinden plaats in het dorpshuis. Alle data, agenda’s en verslagen kunt u vinden op www.
dorpsraadschaarsbergen.nl
Ontwikkelingen rond De Bakenberg Onder dat kopje verscheen in Dorpskrant nr. 161, het februarinummer van het jaar 2009, een uitgebreid artikel over dit mooie park, waar zo ‘n 2000 sportliefhebbers via de hockeyclub Upward en de voetbalclub SML wekelijks actief zijn. Inmiddels is er heel veel gebeurd en is het goed om even stil te staan bij die ontwikkelingen. In de gemeentelijke Sportnota van 2002 was al het voornemen opgenomen om dit sportpark drastisch te verbeteren. Dat beleid kwam voort uit het bestuurlijke voornemen om in Arnhem meer aandacht te geven aan topsport. Moderne sportaccommodaties zijn daarbij nu eenmaal onontbeerlijk. Concreet werd in de nota aangegeven dat zowel de hockeyvelden, als de voetbalvelden moesten worden voorzien van een kunstgrasmat. De eerste fase bestond uit veel overleg, met name in de sportsector hockey. Er waren namelijk interessante ontwikkelingen op het gebied van hockeykunstgrasvelden en vooral het waterveld bood nieuwe perspectieven. De zand ingestrooide mat -zoals er nu ca. 500 in ons land zijn aangelegd- heeft als groot nadeel dat spelers bij valpartijen vaak letsel oplopen in de vorm van schaaf- en zelfs brandwonden. Het
waterveld is een verbetering en bestaat in feite uit een kunststofveld dat nat wordt gehouden. Hiermee wordt bereikt dat enkele eigenschappen van het grasveld weer terugkomen, waaronder de mogelijkheid om er probleemloos over te glijden. De balsnelheid is bovendien veel groter dan op de traditionele kunstgrasmat, maar gaat makkelijker omhoog. Zowel voor spelers als voor publiek wordt hockey er aantrekkelijker door. Bij het onderzoek naar de mogelijkheden (vooral ook op financieel gebied) kwam tijdens de overlegfase ook het Sportbedrijf op Papendal in beeld. De beide nationale teams maakten in het verleden al vaker gebruik van de trainingsfaciliteiten aldaar, maar er waren bezwaren tegen het daar liggende veld. Het resultaat van het overleg tussen de gemeente Arnhem(eigenaar), Upward (huurder), de Koninklijke Hockeybond, de heer Max Caldas coach van het nationale damesteam en Papendal, was de aanleg van een waterveld op Upward dat op de maandag-, dinsdag- en woensdagmiddag wordt gehuurd door Papendal ten behoeve van vooral het nationale damesteam. Voor de kleur blauw is gekozen omdat men bij de aanleg van het dorpskrant 175
5
Olympische hockeycomplex in Londen voor deze kleur had gekozen. Door het grotere aantal betrokkenen en de complexiteit van het ambitieuze plan duurde deze voorbereidende fase bijna 6 jaar. Het resultaat mag er zijn. Met name de gemeente Arnhem en vooral de beide betrokken Arnhemse wethouders van Gastel en Elfrink verdienen een groot compliment want er ligt een schitterend sportpark met drie traditionele kunstgrasvelden en twee voetbalvelden en die blauwe watermat. Voor het hockeyminnend publiek zijn in de aanloop naar Londen ineens unieke mogelijkheden ontstaan. Oefenwedstrijden Er wordt op die genoemde middagen niet alleen getraind door de nationale damesselectie, maar er vinden ook met enige regelmaat oefenwedstrijden plaats. Zo was er dinsdag 1 november een avondwedstrijd tussen Nederland en België, evenals de woensdagmiddag daarop. Voor de komende maanden staan er eveneens een aantal oefenwedstrijden op het programma, grotendeels op de eerste drie middagen van de week. Belangstellenden kunnen via de website van Upward ( te vinden via “Arnhemse Hockeyclub Upward”) het schema van die wedstrijden opzoeken. Dat er belangstelling bestaat voor dergelijke wedstrijden bleek op die eerste dinsdagavond van november, toen een kleine 2000 kijkers rond het veld stonden. Lichtoverlast Er is echter nog meer gebeurd. De Dorpsraad van Schaarsbergen heeft bij de schouw in 2009 al aangegeven dat omwonenden van het sportpark last hadden van de schijnwerpers rondom de oefenvelden. De gemeente heeft toen al toegezegd dat er wat aan gedaan zou worden en heeft ook op dat punt woord gehouden. Er zijn nieuwe kleinere masten geplaatst met daarin lampen die het licht heel geconcentreerd en 6
dorpskrant 175
alleen op het veld afgeven. Daarmee is de lichtoverlast tot minder dan de helft teruggebracht. Dat is ook duidelijk in het dorp te zien. Als je in het najaar- en winterseizoen in de richting van De Bakenberg keek, zag je een enorme hoeveelheid licht boven de daken hangen. Dat dus is dit jaar enorm verminderd. Verkeersoverlast Tenslotte is ook de verkeersoverlast aangepakt. Het was al heel lang een levensgevaarlijke situatie, die nauwe verbindingsweg tussen de Bakenbergseweg en het sportpark. Auto’s werden slordig langs de weg geparkeerd en veroorzaakte hinder door overstekende kinderen en openstaande portieren. Andere auto’s, maar vooral ook fietsers en brommers reden tegen elkaar in op dat smalle weggetje met die rare hoek van 90 graden en botsingen waren dan ook aan de orde van de dag. Het raadslid Dick Tiemens heeft zich jaar en dag ingezet om hierin verandering te krijgen. De logische oplossing voor dit probleem was een scheiding van de vervoersmiddelen. Fietsers en brommers via de Bakenbergseweg en auto’s via de Kemperbergerweg. De ontsluiting vanaf die laatste weg was er al, maar werd via een groot hek geblokkeerd. Het probleem daarbij was dat er verzet was gekomen van de kant van de direct omwonenden tegen het voornemen om de toegang voor auto’s via de Kemperbergerweg te ontsluiten. Gelukkig is dat nu ook goed geregeld. Er is een verkeersplatform gekomen voor die toegang naar de velden en een snelheidsbeperking (30km). Alleen een heldere bewijzering ontbreekt nog. Bovendien zijn er een groot aantal parkeerplaatsen op het sportpark zelf aangelegd. De gemeente Arnhem, maar ook Schaarsbergen is een schitterend sportcomplex rijker geworden.
Siza en Hendrik Willem Land Huis Iedereen kent de termen ‘Siza’ en ‘Hendrik Willem Land huis’, een van de locaties van Siza. Beide zijn gevestigd in ons dorp. Siza is een organisatie, die zorg en diensten verleent aan mensen met een handicap. Die kan lichamelijk zijn, verstandelijk of meervoudig. Ook kan het gaan om niet-aangeboren hersenletsel, of aan autisme verwante stoornissen. In totaal telt Siza ruim 3000 cliënten, verspreid over 150 locaties in Gelderland. De zorg aan deze mensen wordt verleend door bijna 2800 medewerkers en honderden vrijwilligers. De taken zijn in de praktijk: Zorg aan en ondersteuning van de cliënten, variërend van ondersteuning thuis, of via het tijdelijk logeren in een huis van Siza, tot permanente 24-uurzorg. Maar ook hulp bieden bij scholing en dagbesteding, bij arbeid en re-integratie, bij activiteiten in de vrije tijd. Daarnaast investeert Siza in diagnostisch onderzoek en innovatie. De Raad van Bestuur, de directie en de stafafdelingen, die de begeleiders en overige medewerkers aansturen, zijn gevestigd aan de Kemperbergerweg 139. Op het terrein staat ook het HWL. Zo noemt Marcelle Beerepoot het Hendrik Willem Land Huis, waar jongelui met een handicap wonen of logeren. Marcelle is Hoofd Communicatie van Siza. Met haar had de dorpskrant een gesprek. “Hoe groot is jullie organisatie?” ‘Wij bestrijken heel Gelderland, van Winterswijk tot
Ede. Er ging in 2010 bijna € 111,5 miljoen om aan inkomsten en iets minder aan uitgaven. Die bedragen komen grotendeels uit de AWBZ. Bij Siza draait alles om de zorg en begeleiding van de cliënt. We verlenen het hele pallet aan zorg. Van intramurale zorg, dat is voor mensen, die permanent in een huis van Siza wonen, tot cliënten die we ondersteuning bij hen thuis geven.’ “Wat voor dorpsgenoten wonen hier in Schaarsbergen?” Het zijn niet allemaal dorpsgenoten. Sommigen logeren hier maar een of meer nachtjes in de week. Ze wonen in het ‘WLH’, de verzamelnaam voor de accommodatie op ons terrein. De meesten wonen hier wel permanent, maar gaan in het weekend naar ouders of elders. Het zijn zo’n 50 jongeren in de leeftijd van 12 tot 25 jaar. Er zijn 5 groepen in twee paviljoens. Daar hebben ze allemaal een eigen kamer. Elke groep bestaat uit jongelui met gelijke mogelijkheden en beperkingen. Bijna allemaal gaan ze naar school, U ziet de busjes rijden. Op Mariëndaal aan de Heijenoordseweg krijgen ze speciaal onderwijs. Dat varieert van VMBO tot HAVO. Er zijn er ook een paar die al een baan hebben. Bijvoorbeeld bij bakkerij Sara op de Jachthoornlaan bij de huisartsen. Daar maken ze de lekkerste appeltaart van Arnhem. Als de scholieren hun opleiding afgemaakt hebben, kunnen ze verhuizen naar een andere locatie.’ “Zelfstandig op een eigen flatje, weer bij Siza of bij een vergelijkbare organisatie?” ‘Dat hangt van hun wensen en mogelijkheden af. Ze krijgen een ‘kamertraining’ Daar leren ze omgaan met geld, koken en wassen, kortom: stapsgewijs op eigen benen te leren staan. Soms kunnen ze het daarna helemaal alleen, of ze blijven bij een van onze locaties wonen. Anderen krijgen onze ondersteuning thuis. “Siza doet ook aan onderzoek en innovatie.” ‘Klopt. We werken samen met de Radboud Universiteit in Nijmegen. Dat is niet alleen om wetenschappelijk onderzoek te bevorderen. Het is ook voor onze mensen heel zinvol om te weten te komen waar hun handicap vandaan komt. Waar komen de symptomen vandaan? Als je daar inzicht in hebt, kunnen familie en begeleiders, maar ook de cliënt zelf er beter mee omgaan. Je stemt de therapie dan optimaal af op de persoon. “En wat doet Siza aan innovatie, nieuwe dingen uitvinden?” Daarvoor werken we samen met bedrijven. Bijvoorbeeld voor het ontwikkelen van apparatuur voor mobiliteit, meubels en douches. Wat de laatste betreft: de wellnessdouche komt er aan.
dorpskrant 175
7
“De wat?” De wellnessdouche. Een douche die automatisch begint als je de ruimte binnengaat. Er is een soort robotarm bij, die je helpt bij het wassen. De douche stopt automatisch en een warm zacht briesje droogt je lijf. Je hebt dus geen hulp meer nodig en meer privacy. Je doet alles zelf en dat leidt ook tot meer zelfrespect. ‘Zelfregie’ en ‘zelfstandigheid’ zijn belangrijke trefwoorden voor zo’n innovatie. Het is een bekend gegeven, dat de vergrijzing toeneemt. Het aantal oudere mensen stijgt, met dito behoeften aan zorg. Straks is er een tekort aan personeel, ook dat is bekend. Met de mogelijkheden van de nieuwe technieken kun je medewerkers vrij maken voor andere taken. Zo kunnen we het hoge peil van de zorg en begeleiding in Nederland handhaven.’
“In het bedrijfsleven heet dat ‘R&D’: Research en Development” ‘Dat is waar. Bij Siza betekent dat het ontwikkelen van hulpmiddelen door mensen, die zelf in de zorg werken. Dat doen we in samenspraak met degenen om wie het draait: mensen met een beperking. We doen dit om de woon-zorg-leef-situatie van cliënten te ondersteunen en zo hun zelfstandigheid te vergroten. En we investeren in technieken om de zorgprofessional optimaal te laten werken. Zoals gezegd werken we daarbij samen met bedrijven, maar ook met revalidatiecentrum Groot Klimmendaal en met universiteiten.’ “Wat de toekomst betreft tekenen zich zwarte wolken af. Bezuinigingen, kortingen, lagere budgetten. Wat zijn uw grootste zorgen als u in de toekomst kijkt?” Ík wil die vraag niet beantwoorden. Wel als u vraagt wat de uitdagingen zijn.’ “Wat zijn de uitdagingen?” ‘De slag maken naar meer eigen regie bij mensen met een handicap. De zorg niet overnemen. Om ze daar toe in staat te stellen wil Siza over de eigen grenzen kijken. Samenwerken met interne deskundigen, maar ook met externe, zoals Welzijn Rijnstad, gemeenten, wijkcentra en het onderwijs. Het gaat om het individu. Behoeften zijn voor ieder persoon anders. Daar ga je van uit om vervolgens te bepalen wat je aan expertise kunt bijdragen en wat elders beschikbaar is. Als je dat zo goed mogelijk doet kan de cliënt de regie in eigen handen nemen. Dat leidt tot zelfrespect en trots. Daar gaat het om bij ieder mens.”
De vernieuwde Kemperbergerweg Het kan werkelijk geen enkele inwoner van Schaarsbergen zijn ontgaan: de Kemperbergerweg heeft een prachtig nieuw jasje gekregen. Geruime tijd was de weg afgesloten voor het verkeer en kon je slechts ergens komen als je aantoonbaar op de Kemperbergerweg moest zijn, maar voor het overige was het fietsen (of lopen!) geblazen. Dan merk je pas wat een belangrijke verkeersader de Kemperbergerweg is. Verwarrend was wel het grote aantal verkeersborden, dat tijdelijk de berm van de weg sierde. Zo moest je afwisselend 30, 50, 60 en 80 rijden, maar dàt en het overige ongemak hebben we graag overgehad voor wat nu bereikt is: een prachtig opnieuw geasfalteerde en belijnde we. Vanaf eind oktober kunnen we weer, genietend en wel van het mooie landschap om ons heen, op weg gaan naar de tennisvereniging, de kerk, de pannenkoekenhuizen en natuurlijk onze nationale achtertuin: Park de Hoge Veluwe. Soms hebben we een beetje gemopperd over de toestand van de Schaarsbergse 8
dorpskrant 175
straten, maar ditmaal verdient de Gemeente Arnhem een dikke pluim: de Kemperbergerweg kan weer jaren mee!!
VAN ZIJPENDAAL TOT KEMPERHEIDE KLEINE KWEEK Als er sprake is van een “Grote Kweek”, moet er ook een “Kleine Kweek” zijn. Dat dit inderdaad zo is zal bij de meeste Schaarsbergers wel bekend zijn. De naam “KLEINE KWEEK” prijkt nog steeds op de voorgevel. Opvallend is de typische vormgeving van de letter K. Het adres luidt: Harderwijkerweg 1, iets wat wellicht minder voor de hand ligt. Vlakbij de “Kleine Kweek” staat in een bocht van de (huidige) Harderwijkerweg een fraaigevormde historische gietijzeren richtingwijzer met daarop de aanduidingen “Harderwijkerweg naar den Koningsweg 2 KM”, respectievelijk “Harderwijkerweg Oosterbeek 3,3 KM”. Harderwijk was vroeger een dermate belangrijke plaats dat er in Arnhem al naar werd verwezen. Op een Kadasterkaart uit 1821 is te zien dat de Harderwijkerweg vroeger ter hoogte van “Klein Warnsborn” aftakte van de Amsterdamseweg. Vanaf hier liep hij in ongeveer rechte lijn langs Warnsborn naar de plek waar nu de oude wegwijzer staat. Van daar liep hij rechtdoor langs het huidige tracé richting Otterlo, kruiste de “Koningsweg van Doorwerth naar het Loo”, en kruiste vervolgens de “Koningsweg van de Ginkel naar Dieren”. Ter hoogte van ‘’s Koonings Jaght is dit nog goed terug te vinden, zelfs tot achter het hek van de “Hoge Veluwe” Aldaar vindt men ook de toegang naar “De Heidepol”, met als huisnummer Harderwijkerweg 37. Voor de volledigheid zij vermeld dat de oude Harderwijkerweg thans gekruist wordt door de A 12. Op het punt waar de nieuwe Harderwijkerweg linksaf gaat naar de Koningsweg, liep de oude weg dus rechtdoor. Vroeger waren er dus twee Koningswegen; de huidige Koningsweg bestaat uit een deel van de ene oude Koningsweg en uit een deel van de andere oude Koningsweg.
“Oude Kleine Kweek” De “Kleine Kweek” komt voor het eerst voor op een landmeterschets van 27 maart 1852, en wel als perceel
I 200, “huis en erf” ter grootte van 0,015 ha. Eigenaar is Christiaan Hendrik de Bruijn, heer van Warnsborn. Kadastraal gezien gaat in 1896 de Kleine Kweek, inclusief 0,726 ha bouwland, als perceel I 646, over naar Joseph Steeg, houthandelaar in Blerick. Deze verkoopt het 1 jaar later al aan Pieter H. Proost te Doetinchem. In 1912 vindt de kadastrale overgang plaats van perceel I 646 naar mr Hinno Fockema te Arnhem, om 5 jaren later in handen te komen van Mari Paul Voûte, koopman te Amsterdam.. Tenslotte vindt in 1930 de “bevrijdende” (“Thorhem” !)
overgang plaats naar Het Geldersch Landschap. In 1992 wordt, tot eind 2009, een uitgifte van erfpacht geregeld met ir Johannes Baptista Thate, bewoner van de Kleine Kweek op Harderwijkerweg 1. Van de vroegere bewoning van de Kleine Kweek op Harderwijkerweg 1 is bekend dat van 1897 tot 1905 Jan Blijjenberg er heeft gewoond, om vervolgens terug te keren naar de “Hienenkamp” aan de Kemperbergerweg. Zijn opvolger is Evert Jan van de Craats, die vroeger als tolgaarder bij de “Ligtenbeek” aan de Amsterdamseweg woonde. Evert Jan, geboren 1858 in Ede, trouwt daar in 1891 met Dirkje Hol en verhuist naar Arnhem. Evert Jan woont tot 1916 als landbouwer op de Kleine Kweek. Hij wordt opgevolgd door Jan Gijsbert van Harskamp, die in 1869 eveneens te Ede werd geboren. Deze trouwt in 1891 in Arnhem met de Schaarsbergse Aaltje van Rootseler. In 1940 wordt de Kleine Kweek bewoond door melkslijter Leen Boer; dit is ook nog het geval in 1963, al staat hij dan te boek als landbouwer. Het Adresboek Arnhem vermeldt in 1972 Johannes Baptista Thate als bewoner; deze heeft er tot ongeveer 2005 vertoefd.. Na een korte periode van verhuur, wordt het bebouwde gedeelte (opstallen) van de Kleine Kweek aangekocht door Christiaan de Zwart, projectontwikkelaar en belegger in vast goed. De omringende grond blijft bij Het Geldersch Landschap. De familie De Zwart krijgt te maken met veel achterstallig onderhoud, maar het zij gezegd, de Kleine Kweek is prachtig opgeknapt. Christiaan, Janneke en de kinderen kunnen ervan genieten. dorpskrant 175
9
TRIX Met veel belangstelling volgen we de vorderingen bij de herbouw van het afgebrande restaurant TRIX op de hoek van de Bakenbergse- en de Schelmseweg. Logisch, want velen komen dagelijks er langs en bij het wachten voor de stoplichten gaat menige blik in de richting van het gebouw-in-wording. Het gaat snel en de verwachting, dat binnen enkele maanden daar weer zoals vanouds de biefstukken kunnen worden geconsumeerd, lijkt dan ook alleszins gewettigd. Gelukkig maar, want van veel inwoners horen we, dat het restaurant node wordt gemist. Ten eerste vanwege de mogelijkheid om daar gezellig te lunchen of te dineren, maar ten tweede omdat het afgebrande karkas heel lelijk was om tegen aan te kijken. Het gaat dus weer de goede kant op en we hopen voor de werklieden die daar aan het werk zijn dat ze droog “onder de kap” komen. Bijgaande foto geeft de bouwsituatie weer van eind oktober.
Sportpark de Bakenberg Het is alweer even geleden dat wij u berichtten over de aanleg van een mooie parkeerplaats op Sportpark de Bakenberg met een aanrijroute naar die parkeerplaats vanaf de Kemperbergerweg. Een en ander was bedoeld om de parkeeroverlast en de daarbij behorende verkeersonveiligheid aan de Bakenbergseweg op de dagen, waarop er veel gesport wordt (met name dus de zaterdag en de zondag) weg te nemen. En dus toog uw fotograaf op een mooie zaterdagmorgen per fiets naar de Bakenbergseweg om met eigen ogen eens waar te nemen of een en ander het gewenste succes heeft opgeleverd. En zowaar, er stonden maar een gering aantal auto’s geparkeerd en het was er
volmaakt rustig. Een succes dus? Nou, niet altijd is het zoals op deze zaterdag. Veel ouders van hockeyende kinderen vinden het nog wel zo gemakkelijk om de Bakenbergseweg maar vol te zetten, met alle ongewenste neveneffecten van dien. Misschien moet de Gemeente Arnhem nog eens overwegen om voor de zaterdag- en zondagmorgen een parkeerverbod op het bewuste gedeelte van de Bakenbergseweg in te stellen. Per slot van rekening is het een drukbereden weg en rijdt ook de bus met regelmaat over dit traject. 10
dorpskrant 175
dorpskrant 175
11
voor iedereen die fitness of Spinning wil doen
of fysiotherapie nodig heeft Oremusplein 58-60 6815 DS Arnhem sport: 026 389 35 00
[email protected] fysiotherapie: 026 389 39 52
[email protected] internet: www.lifeinmotion.nl
openingstijden maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag van 9.00 tot 21.30 uur woensdag van 12.00 tot 21.30 uur zaterdag van 9.00 tot 12.00 uur
12
dorpskrant 175
dorpskrant 175
13
14
dorpskrant 175
Afscheid van de redactie Dit is mijn laatste bijdrage aan de Dorpskrant. Ik moet zeggen dat me dat spijt. Drie jaar geleden kwamen mijn man en ik in Schaarsbergen wonen en las ik met interesse de Dorpskrant die bij ons in de bus viel. De eerste indruk was zo positief dat ik reageerde op de oproep voor medewerker van de redactie. Daar werd ik op zeer prettige wijze verwelkomd. Ik heb drie jaar lang met veel plezier deel uitgemaakt van de redactie. Door mijn werkzaamheden bij de Dorpskrant leerde ik Schaarsbergen kennen. Ik heb een aantal mooie huizen mogen bekijken en heb interessante mensen ontmoet. Zo was o.a. ik te gast in het Karmelitessenklooster, kreeg een interessante rondleiding in de bunker Diogenes, mocht een kijkje nemen in het atelier van Klaas Gubbels en op het landgoed De Menthenberg. Ook mocht ik tijdens een interview op vliegveld Terlet een tochtje maken in een zweefvliegtuig. Dit is slechts een greep uit de leuke ervaringen die ik heb opgedaan. De reden dat ik nu stop is dat ik met ingang van 1 juli jl. weer aan het werk ben voor drie dagen in de week in Veenendaal. Dit zijn lange dagen. Ook ben ik werkzaam als distributeur van de producten van Herbalife, voedingsproducten op het gebied van gewichtsbeheersing, welzijn en vitaliteit. Daarnaast ben ik voorzitter en waarnemend secretaris van de Stichting Vrienden van Givat Haviva, een Joods-Arabisch centrum voor vredesonderwijs om de Joodse en Arabische Israëlische bevolking dichter bij elkaar te brengen. Last but not least heb ik sinds half mei een prachtige kleinzoon, waaraan ik graag aandacht wil besteden, maar die helaas niet in de buurt woont. Alles bij elkaar blijft er weinig tijd over voor een beetje ontspanning. Daarom heb ik een keuze moeten maken. En dat is het stoppen met de werkzaamheden voor de Dorpskrant. Het is leuk ”werk” met hele prettige “collega´s”. Ik beveel deze
“functie” dan ook van harte aan. Ook wil ik graag de overige leden van de redactie bedanken voor de erg prettige samenwerking. Zelf hoop ik nog vele jaren de Dorpskrant te mogen lezen en te blijven genieten van het feit dat ik in Schaarsbergen woon. Dit is zonder meer één van de beste beslissingen die mijn man en ik in ons leven hebben genomen. Yvette Bours
UITNODIGING 12 januari 2012 20.30 uur Nieuwjaarsreceptie Dorpsraad Het is inmiddels traditie: de nieuwjaarsreceptie van de Dorpsraad. De happening is op donderdag 12 jan a.s. in het Dorpshuis, Kemperbergerweg 804, Schaarsbergen. U bent hiervoor van harte uitgenodigd. De vergadering van de Dorpsraad begint om 19.30 uur en zal wat korter zijn dan gebruikelijk en aansluitend is er vanaf 20.30 uur onze nieuwjaarsreceptie. Namens de Dorpsraad Schaarsbergen Wim van Droffelaar, voorzitter
KERST IN DE DORPSKERK Zoals iedereen weet zijn alle filialen van de kerk elke zondag open…. maar op de christelijke hoogtijdagen pakken we als kerk bijzonder uit. De geboorte van Jezus wordt over de hele wereld gevierd en ook in Schaarsbergen zetten we als kerk graag de deuren extra wijd open rond deze feestdag. Op 24 december, Kerstavond, zijn er maar liefst twee Kerstdiensten. De eerste Kerstviering begint om 19:30 uur en is een gezinsdienst. Ook dit jaar wordt er weer een kerstspel opgevoerd voor de kinderen en natuurlijk zingen we samen bekende kerstliederen en drinken we na afloop van de dienst warme chocolademelk voor de kerk. Het thema is dit keer: ‘Op zoek naar de ware koning’. Iedereen is van harte welkom! De tweede dienst op die avond is de Kerstnachtdienst die begint om 22:00 uur. Er worden diverse Kerstliederen gezongen, ook voorafgaand aan de dienst en er is verschillende kerstmuziek om van te genieten. De cantorij, onder leiding van haar nieuwe dirigent Michiel Vanhoecke, zal ook meewerken aan deze feestelijke dienst. In de overdenking gaat het tijdens de Kerstnacht over je toevertrouwen aan het licht, zichtbaar geworden in een mensenkind. Na deze dienst is er warme chocolademelk en glühwein voor de kerk. Van harte welkom! Ds. Wilma Hartogsveld dorpskrant 175
15
Wij spraken met... (Onder deze titel plaatst de redactie een aantal artikelen in de Dorpskrant, waarin we iedere keer oudere inwoners van Schaarsbergen opzoeken om hen aan het woord te laten over ons dorp in vroeger tijden en hun eigen belevenissen daarin) Ditmaal spraken we met .... Jan en Freddie Schep. Als ik het Merkendal binnenwandel, valt me op dat er veel aandacht wordt besteed aan keurig verzorgde voortuinen. Bij een mooi beeld, dat ik in de voortuin van het Merkendal nr.5 aantref, blijf ik staan. Daar moet ik zijn en de oplettende lezer van de Dorpskrant kent dat beeld ook, want het vormde het onderwerp van de rubriek “Waar is dit?” uit de vorige aflevering. Het (uiterst goed verankerde!) beeld toont een zittende vrouw, die peinzend de voortuin inkijkt, alsof zij nadenkt over de vraag, wie die voortuin elke keer weer moet bijhouden. De familie Schep ontvangt mij hartelijk en éénmaal gezeten, komen de tongen los. Over, hoe ze dit jaar al 51 jaar in Schaarsbergen wonen en hoe het Merkendal er uit zag, toen ze daar arriveerden. Half verhard en maar voor de helft bebouwd, met een grote zandhoop op de plaats, waar de weg gewoon ophield. Ze hebben het Merkendal steeds verder zien oprukken, toen het een na het andere huis daar werd gebouwd en benadrukken dat het in het Merkendal goed toeven is. Er heerst gezelligheid en buren hebben wat voor elkaar over. En dat is veel waard in een straat waar ook langzamerhand een behoorlijke vergrijzing is ontstaan. Freddie is geboren in Haren (Gr.) en Jan in Amerongen, maar gelukkig gingen wederzijdse ouders op tijd in Zeist wonen, waarmee ze de jongelui in de gelegenheid stelden elkaar te leren kennen. Helaas kwamen beide vaders om in de oorlog als gevolg van hun werk in het verzet tegen de Duitse overheerser, hetgeen uiteraard voor veel verdriet zorgde. Jan en Freddie trouwden in Zeist en kregen daar een 16
dorpskrant 175
dochter Monique en later in Schaarsbergen nog een zoon Rob. Beide kinderen wonen in het midden van het land en Jan en Freddie genieten uiteraard van de fijne kontakten met hen en met de beide kleinkinderen. Nadat Jan zijn studie in Utrecht planologie had afgerond en zijn militaire dienstplicht had vervuld kreeg hij een benoeming in Arnhem aan het Economisch Technisch Instituut voor Gelderland. Hij reisde aanvankelijk zo’n 5 jaar heen en weer. Toen een collega hem vertelde dat er op het Merkendal een aardig huis te koop stond en Freddie daarover ook enthousiast bleek te zijn, was de koop snel beklonken en vertrok het gezin in 1960 naar Schaarsbergen. Daar ontwikkelde Freddie, die naast de zorg voor haar gezin, zich ook graag verder wilde bekwamen in de schone kunst van het boetseren, haar aanleg voor de kunst. Na een eerste boetseercursus ter plaatse, ging ze naar de Vrije Academie in Nijmegen, waar haar de fijne kneepjes van het vak werden bijgeleerd. Als je nu in Huize
Schep rondgaat zijn allerwege in en rond de woning de producten van haar kunst te bewonderen. Middels diverse exposities zijn haar beelden in Nederland, maar ook in de ons omringende landen, verkocht. Terug even naar Jan. Dat hij als protestant benoemd werd in voorgenoemde functie, waarbij hij een katholiek iemand opvolgde, was in die tijd voor veel subsidiërende katholieke gemeenten uiterst bezwaarlijk. Hij maakte het nog mee, dat een aantal van hen als gevolg daarvan hun subsidiebedragen aan het Instituut introkken. Overigens was dit van korte duur, want toen Jan eenmaal “onder stoom lag” en zijn adviezen aan de Gelderse gemeenten goed vielen, behoorde die subsidiekwestie snel tot het verleden. Na zo’n 10 jaar werd Jan mede-direkteur van een stedebouwkundig adviesbureau in Amsterdam. Het betekende opnieuw elke dag de trein in. Gelukkig
waren die toen nog niet zo druk en onpersoonlijk als vandaag-de-dag. Als hij ’s morgens om een paar minuten vóór half acht het perron opstoof om de trein van half acht te halen, wist hij al, dat de pannenkoek van de stationschef niet omhoog ging alvorens hij de trein was ingestapt. Kom daar nu nog eens om! Helaas moest Jan op zijn 59e al stoppen met werken als gevolg van gezondheidsklachten en kwam hij vrij plotseling thuis te zitten. Dat was even wennen, ook voor Freddie, die zich graag op de stille uren van de dag wijdde aan de edele boetseerkunst. Maar toen Jan weer opknapte bleef hij niet bij de pakken neerzitten maar vond hij met vrijwilligerswerk een goede invulling van zijn tijd. Maar liefst 10 jaar was hij (eerst lid, maar al spoedig) voorzitter van de Dorpsraad Schaarsbergen. In die tijd werd de Dorpsraad nog in hoofdzaak bezet door autochtone Schaarsbergers en kon Jan, met zijn ervaring in het bedrijfsleven, op goede wijze sturing geven aan de Dorpsraad. Hij organiseerde in die hoedanigheid een fototentoonstelling over Schaarsbergen in de toenmalige Hendrik Willem Landstichting, waar veel inwoners van ons dorp naar kwamen kijken. Bij zijn afscheid organiseerde hij een rondwandeling door de bossen van Schaarsbergen onder leiding van 2 boswachters, waar heel wat mensen aan deelnamen. Jan kijkt er met veel plezier op terug. Naast zijn activiteiten voor de Dorpsraad was hij ook druk voor de Arnhem-
se Societeit, over de geschiedenis waarvan hij een boek schreef. Hij toont mij trots een prachtige kaart uit 1731 van de Heerlijckheid Roosendael en ik verbaas me met hem over de omvang van dat toenmalige landgoed, dat zelfs tot voorbij Renkum reikte. Aan het eind van het gesprek krijg ik nog een kleine rondleiding langs alle kunst, die in het huis, maar ook in de tuin staat opgesteld en ik bewonder de mooie beelden, die ik overal waarneem. Als ik hoor, dat het echtpaar naar de huisarts moet voor de griepprik, weet ik dat het tijd is om snel afscheid te nemen. Dat doe ik dan ook, maar niet, nadat ik hen hartelijk bedankt heb voor dit leuke gesprek.
DE DUBBELHEID VAN KERST Als kind kon ik intens genieten van Kerst. Niet dat wij cadeautjes kregen, dat was in die tijd niet gebruikelijk. Ook niet bij mensen die niet zoveel met het werkelijke thema van kerstfeest (de geboorte van Jezus) hadden. Maar kerst betekende ’s avonds met het gezin naar de kerk, in het donker. En dan in de pyjama bij de kerstboom met kaarsjes aan warme chocolademelk drinken. En het kerstontbijt natuurlijk. Op tweede kerstdag, want eerste kerstdag gingen we ’s morgens naar de kerk. In 2000 begon ik als dominee in mijn eerste gemeente in Twente. Kerst in Haaksbergen/Buurse betekende voor mij vooral veel kerstliederen zingen. Het begon al half december, als de eerste van zo’n acht kerstvieringen zich aandiende. “Stille nacht”, zongen we midden op de dag en ook “de herdertjes lagen bij nachte”. En dat dus niet één of twee keer, maar acht keer of vaker. Er is een tijd geweest dat ik die liederen niet meer kon horen, laat staan zingen. Maar playbacken als dominee…. De kerstversiering thuis stelde ik zo lang mogelijk uit. Het optuigen van de kerstboom liet ik maar al te graag aan man en kinderen over. Beleefde ik er dan helemaal niets aan? Zeker wel. Op Kerstavond beklom ik de preekstoel van de prachtige kerk in Haaksbergen met
overtuiging en veel plezier. Heerlijk, zo’n volle kerk en fijn dat ik opnieuw mocht proberen de boodschap van kerst voor vandaag te vertalen. Op die avond zong ook ik de liederen uit volle borst mee. Ik ben inmiddels 11 jaar verder. Diverse kerstdiensten heb ik geleid. ‘Stille nacht’ is daarin een terugkerend item. Inmiddels ben ik dominee in Schaarsbergen waar het aantal kerstdiensten gehalveerd is. Dat scheelt. En de kinderen zijn nu zo groot dat ze meehelpen met versieren van het huis, koken van het kerstdiner en dekken van de tafel voor het kerstontbijt op tweede kerstdag. Het vreemde is dat ik steeds meer plezier krijg in Kerst. Nu ben ik degene die al een week voor kerst enthousiast de boom optuig. Al begin november ben ik bezig met het voorbereiden van de diverse kerstdiensten. De uitdaging om het bekende verhaal van lang geleden ieder jaar weer als nieuw te laten klinken pak ik graag op. Het is toch ook een geweldige boodschap die ik mag vertellen?! Van dat kind geboren in de stal, dat licht en liefde geeft aan de mensen en ons uitdaagt om datzelfde te doen. Ook hier in ons kleine Schaarsbergen! Ds. Wilma Hartogsveld dorpskrant 175
17
Waar is dit? De vorige opgave was kennelijk een hele moeilijke, want slechts één goede oplossing bereikte de redactie. Vooral voor de bewoners van het Merkendal moet het een bijna onoverkomelijk probleem zijn geweest, alhoewel het prachtige beeld, dat getoond werd in de vorige Dorpskrant, in één van haar voortuinen stond. En het staat er al jaren, dus mag sommige inwoners van Schaarsbergen enige luiheid of ongeïnteresseerdheid worden verweten, omdat zij niet de moeite namen deze iedere keer weer spannende puzzel op te lossen.
En dan nu de nieuwe opgave. Onderstaande foto vertoont duidelijk een geit, daarover kan geen misverstand bestaan. En geiten lopen er hier en daar wel meer rond in Schaarsbergen. Toch is de locatie, waarop deze geit leeft, een bijzondere. De vraag dan ook is niet of dit een geit is, maar waar deze geit altijd is te zien. Een kleine tip: onze gehandicapte medeburgers weten er meer van!.
Stuur uw oplossing per brief of e-mail aan de redactie van de Dorpskrant, p/a Het Lage Erf 1, 6816RK Arnhem of aan
[email protected]
Het beeld staat prominent in de voortuin van het pand Merkendal 5 en is vervaardigd door de vrouw des huizes, mevrouw Freddie Schep. Het draagt de naam La Penseuse, een vrije vrouwelijke interpretatie van het bekende beeld van Rodin De Denker. Al deze bijzonderheden wist de oplosser ons te vermelden, reden waarom de redactie hem in het bijzonder lof toezwaait voor zijn goed gedocumenteerde inzending. Ongetwijfeld heeft e.e.a. te maken met het reeds eerder genoemde uitlaten van het huisdier, waarbij al deze straten regelmatig worden doorkruist en waarbij je onmogelijk voorbij kunt lopen aan dit soort mooie kunstwerken. En als dan de heer des huizes ook nog net naar buiten komt, als je passeert (met zijn nieuwe hondje), tja, dan zijn de bijzonderheden van dat beeld snel en uitvoerig uitgewisseld. Winnaar dus ditmaal de heer Theo Theijse, die wij al enkele keren eerder mochten verrassen met een heerlijk flesje wijn en wij nemen aan, dat ook nu weer deze attentie van de Dorpsraad in goede aarde zal vallen (niet letterlijk bedoeld!). 18
dorpskrant 175
KERSTMARKT Op zaterdag 17 december kunnen jong en oud weer genieten van de sfeervolle Kerstmarkt in ons dorp. De kraampjes zijn open van 17:00 uur tot 20:00 uur en daaromheen is er van alles te beleven. Voor de kinderen hebben we dit jaar wel heel veel leuke dingen! Natuurlijk de traditionele lampionoptocht (start 17:00 uur bij ’t Pannekoekhuis Kemperbergerweg) onder begeleiding van muziekvereniging Eendracht. Maar ook een voorstelling van theatergroep Ranja (in het Dorpshuis), broodjes bakken, ezeltje rijden en een arresleetocht. In de kerk is het gezellig en warm en daar zullen in een doorlopende voorstelling de volgende koren voor u optreden: On Score, BSUR Arnhem en de Dolphin Barber Mates. En natuurlijk hebben we ook voor de inwendige mens gezorgd, op het terrein zijn heerlijke hapjes en drankjes te koop. Kortom, het belooft weer een geweldige Kerstmarkt te worden en we hopen u allemaal te zien! De Kerstmarktcommissie
Renkumse bossen De Zusters Trappistinnen staan regelmatig in het nieuws. Het is een kloosterorde van katholieke religieuzen. Het aantal kloosterlingen neemt gestaag af; jongeren treden nauwelijks in. Het aantal kloosters dat zijn deuren sluit is dan ook sterk gestegen. Toch werd nog onlangs een nieuw klooster gebouwd. De Trappistinnen moesten hun vroegere tehuis in Berkel Enschot verlaten vanwege bouwplannen van de gemeente. Ze besloten hun pand en gronden te verkopen en elders een nieuw klooster te bouwen. Ze vonden een terrein. In de pers werd de plek consequent aangeduid als ‘de bossen van Renkum’. Het ontwerp stond in de krant, de televisie besteedde ruim aandacht aan de verhuizing en later ook aan de gewenning van de bewoners. Ook in deze reportages van RKK werd alleen maar gesproken over ‘het klooster in de Renkumse bossen’. In vorige edities van onze dorpskrant is al eens beschreven hoe het antwoord van de gemeente Renkum was op onze vraag in welke gemeente het klooster nu precies ligt. De bouwvergunning was immers verleend
Papier hier Op de tweede zaterdag van elke maand halen vrijwilligers het oud papier op in Schaarsbergen. De opbrengst is voor verenigingen. Eind 2011 is de inkoopprijs gelukkig weer fors gestegen. Bijgaande plaatje, gemaakt ergens in Schaarsbergen, laat een flinke stapel kranten zien. Nog steeds keurig gesorteerd op datum. Nu aan de straat gezet. Jarenlang bewaard als naslagwerk? Is de krantenlezer overgegaan op het digitale systeem van zoekmachines of is hij/zij gepensioneerd en kan alles heerlijk opgeruimd worden? We houden het op het laatste
door de gemeente Arnhem en ook andere afdelingen van onze stad waren er bij betrokken. Is het nu Renkum of Arnhem? Dus eigenlijk Schaarsbergen. Onze dorpskrant wilde het naadje van de kous weten en ging op pad. Er volgde een perfecte ontvangst op het gemeentehuis in Oosterbeek, zonder wachttijd en door een zeer vriendelijke receptioniste. Zij belde een ambtenaar van de afdeling ‘Ruimtelijke Ordening’, die met een grote plattegrond de trap afdaalde. Uw verslaggever en de beambte bogen zich over de kaart en trokken de volgende conclusie. Eerst zoeken we het bekende pand ‘Vrijland’ van de oud-missionarissen. Dat zal wel invloed hebben gehad op de keuze van de zusters, want priesters zijn zeldzaam geworden. Maar de bejaarde paters zullen nog wel bereid zijn om dagelijks de Mis op te dragen bij de Trappistinnen. Huize Vrijland, ooit op onze eigen Koningsweg, staat nu ten noorden van de Dreijenseweg op grond van Oosterbeek, deel van de gemeente Renkum. De grens met Arnhem loopt op de Dreijenseweg vanaf restaurant Pinoccio richting station schuin naar het noorden tot de spoorlijn. Ten zuiden van die weg ligt landgoed Lichtenbeek. Dat is Arnhems. Of Schaarsbergs, zo u wilt. Vlak voor het ‘Engelse kerkhof’ ligt de grens met Oosterbeek. Hij loopt daar dan naar het noorden en passeert de Dreijenseweg nog voor de (dure) huizen ter linkerzijde vanaf Arnhem. Die huizen staan dus in Oosterbeek, maar de bedrijven te noorden ervan liggen in Arnhem. De grens loopt vervolgens vlak langs het tehuis van Mill Hill tussen beide kloosters door. Iets verder raakt de grens de spoorlijn. De bossen ‘aan onze kant’ staan dus op Arnhems gebied, net zoals de ‘greens’ van de Edese (!) golfclub. De Trappistinnen wonen in Arnhem en kijken uit op Arnhemse bossen. Zo zit het. Maar je kunt het ze niet kwalijk nemen. Ze wijden zich niet aan het aardse, maar uitsluitend aan het Hogere. dorpskrant 175
19
DE SCHAARSBERGEN
De Kadastrale Atlas Gelderland 1832 biedt een overzicht van de 14 secties die tezamen de gemeente Arnhem vormen. De secties zijn aangeduid met de letters A tot en met O, uitgezonderd de letter J. Sectie A wordt gevormd door “De Schaarsbergen” , met een totale oppervlakte van ruim 1600 ha. Sectie A wordt aan de noordzijde begrensd door de gemeente Otterlo, aan de westzijde door sectie I “Kemperberg”, aan de zuidzijde door sectie L “Bakenberg” en sectie B “Valkenhuizen” en aan de oostzijde door de gemeente Rosendaal. Sectie A bestaat in zijn geheel uit heide, in eigendom van de gemeente Arnhem zelf. Het gebied wordt doorsneden door een groot aantal wegen, zoals de weg van Zijpendaal naar de Delensche Start, de weg van Bakenberg naar Delen, de weg van Zijpendaal naar Rosendaal, de weg van de Galgenberg naar Terlet en de straatweg van Arnhem naar Apeldoorn. Dwars daar doorheen loopt, midden in De Schaarsbergen, van west naar oost de Koningsweg van de Ginkel naar Dieren. De straatweg van Arnhem naar Apeldoorn vormt in grote lijnen de oostgrens van De Schaarsbergen. In
de noordoostelijke punt loopt de weg langs grenspaal nr 13 bij Terlet. Van daar naar het zuiden gaand loopt de grens ruim 1 km langs deze weg, om vervolgens geleidelijk meer naar het oosten te gaan. Bij de Koningsweg is de afstand ongeveer 400 m; bij de huidige Schelmseweg is dat al ongeveer 1 km. Deze lijn vormt nog steeds de grens van de gemeente Arnhem ter plaatse. Op een topografische kaart uit 1874 is nog nauwelijks iets te zien van wat later het dorp Schaarsbergen zal zijn. In een gebied dat zich uitstrekt tussen Papendalsche Veld en Arnhemsche Heide en tussen Kemperberg en Bakenberg staan verspreid ongeveer 70 huizen. Van een cluster om de rond 1870 gestichte kerk is géén sprake; wel wordt op die plek de naam Schaarsbergen vermeld. Met name in het oostelijk deel van het gebied is het onduidelijk wat men wel en wat men niet tot Schaarsbergen zou kunnen rekenen. Wel ligt het voor de hand dat een, al dan niet fictieve, oostgrens van het dorp Schaarsbergen niet zal samenvallen met de werkelijke oostgrens van gemeente Arnhem.
herfst in schaarsbergen
20
dorpskrant 175
borderitis
Column Laken
Zoals U hebt gemerkt zing ik graag de lofzang op ons prachtige dorp. Vooral als je na langere tijd weer over de Schelmseweg rijdt en bij het bord ‘Schaarsbergen’ afslaat, geniet je steeds opnieuw van de prachtige natuur en de fraaie huizen. Ook in de donkere dagen van december. Zelfs de doorgaande wegen zoals Bakenbergseweg, Strolaan en Kemperbergerweg zijn eindelijk opgeknapt. Nu nog de binnenstraatjes. Dat laatste onderwerp zal ook meegenomen zijn bij de ‘gemeentelijke schouw’ op 4 oktober jl. We hadden een brief in de bus gehad van de gemeente om punten aan te dragen, die de schouwers van de gemeente zouden kunnen bekijken. Ik had zo’n 15 opmerkingen ingediend. Bovenaan stond de overvloed aan verkeers-, verwijs- en reclameborden in ons dorp. Nog elke maand komen er borden bij, nooit gaat er een weg. Dat is te laken, een mooi oud woord voor afkeuring. Toch verdient de gemeente Arnhem een dikke pluim. Ja echt! Niet de ‘bordenbedenkers’, maar de afdeling Communicatie. Meteen na het verzenden van mijn aandachtspunten voor 4 oktober ontving ik namelijk een e-mail met dank voor de genomen moeite. Sterker nog: na enkele weken kreeg ik opnieuw een e-mail. De wijkschouw was achter de rug en de familie Groen zou snel mogelijk bericht zou krijgen over wat er nu “met uw opmerkingen”gebeuren gaat. Dan word ik weer sceptisch. Er zal wel heel veel tijd verstrijken voor actief gehandeld wordt. En als dan een start wordt gemaakt met het werk, gaat dat vaak nog eens enorm traag. Zoals bij het asfalteren van de wegen, die ik net noemde. Het was een machtig gezicht om de grote asfaltmachines, walsen en vrachtauto’s aan het werk te zien. Met stoere mannen aan het stuur, die tot 23.00 uur doorgingen in het felle licht van de machines. Het is wel vreemd dat er dan ook altijd zo’n drie tot vijf mannen in oranje jasjes in een kringetje bij staan. Die doen niks, ze praten wat, shagje in de hand. Een opzichter, die het proces in de gaten houdt, is nog te verklaren, maar een heel kwintet? Ook de dagen en weken daarna zag je dat. Over de hele lengte van het nieuwe wegdek moesten nog bushaltes en opritten toegankelijk gemaakt worden. Een hele klus voor de tientallen aansluitingen. Toch werd meestal op slechts een of hooguit twee plaatsen gewerkt. Net als eerder op de Bakenbergseweg. Het duurde dan ook nog vele weken voor de klus echt geklaard was. Hinderlijk, dat moet toch allemaal sneller kunnen? “Het is ook nooit goed” zult u denken. Inderdaad, een kritische blik blijft altijd nodig. Zo werkt een democratie. Het houdt onze overheid en opdrachtgevers scherp. Zoals Vondel al schreef over onze bestuurders “Het is niet te maecken dat niemant het sal laecken’ Ofwel: je kunt het nooit iedereen naar de zin maken. Kees Groen dorpskrant 175
21
Zonnebloem vierde 12,5 jarig bestaan Afgelopen 10 juni bestond de Zonnebloem afd. Alteveer/’t Cranevelt/Schaarsbergen, die zich o.a. tot doel heeft gesteld het sociale en fysieke isolement van mensen te verlichten) 12,5 jaar. Op 28 mei jongstleden vierde zij dit heugelijke feit middels een bustocht naar de Heideroos te Eerbeek, alwaar de gasten een verrassingsprogramma aangeboden kregen. In zijn openingsspeech ging de voorzitter uitgebreid in op het ontstaan van en belangrijke feiten binnen de afdeling: Het is allemaal begonnen op 10 december 1998: Alteveer/’t Cranevelt splitste zich af van de afdeling Arnhem Noord van de Zonnebloem en Jan Kuiperij, afkomstig uit Doetinchem en toenmalig districtshoofd van de Zonnebloem, leidde in het Alteveltje de eerste vergadering als voorzitter van de afdeling Alteveer/’t Cranevelt. De potentiële gasten uit die wijken kregen een brief, waarin verteld werd, dat ze voor de kerst van dat jaar bezoek van een vrijwilligster zouden krijgen. Dezen zouden dan kennis maken en het Kerstnummer van het tijdschrift de ”De Zonnebloem“ brengen en een Kerstster. En natuurlijk ook om te vragen of ze gast van de Zonnebloem wilden worden. In het begin werden voornamelijk bezoeken afgelegd en waren er slechts enkele activiteiten, zoals Koninginnedagen en Kerstmiddagen. In die beginperiode maakte Schaarsbergen officieel nog geen deel uit van de afdeling, al werden er wel gasten uit Schaarsbergen bezocht. En niet te vergeten: In die tijd gebeurde alles voornamelijk door twee personen: bezoek en de organisatie van activiteiten en secretariaat zowel op bestuurlijk als op praktisch niveau kwam neer op de schouders van Rietje Groenen en Nellie van Rookhuisen, later geholpen door Sonja Boesveld. Bestuurlijk werden zij in die beginfase ondersteund door Riet v Eijde (vz afd Noord, toen nog een bloeiende afdeling). Het leuke is dat van dat allereerste begin er nog steeds 2 mensen, die ook jarenlang bestuurslid zijn geweest: Nellie van Rookhuijsen (een voortreffelijk penningmeester) en Sonja Boesveld (niet te stuiten activiteitenorganisator) actief zijn. Pas op 6 juni 2004 is Schaarsbergen formeel opgenomen in de afdeling en heeft deze zijn huidige vorm en naam gekregen. Alteveer/’t Cranevelt/Schaarsbergen. Sinds de oprichting zijn heel veel gasten regelmatig door vrijwilligers bezocht. De coördinatie daarvan is veelomvattend en gebeurt door het bestuurslid bezoekwerk. Vanzelfsprekend zijn en worden voor de gasten ook activiteiten georganiseerd ( hetgeen heel veel werk met 22
dorpskrant 175
zich mee brengt): de bezoeken op de Nationale Ziekendagen aan het verpleeghuis de Braamberg om oa een bloemetje te brengen (met name in de begintijd), bezoeken aan het Openlucht Museum, Huifkarrentocht, Busreis naar de Blauwe Kamer, etc etc. Maar de grote vaste gebeurtenissen zijn toch ieder jaar weer: De Strobalendag bij de familie Varekamp aan de Koningsweg en de Sinterklaasviering. Het allerbelangrijkst binnen de Zonnebloem zijn natuurlijk de vrijwilligers, zonder hen zou de Zonnebloem niet eens bestaan en zouden alle goede dingen niet eens gedaan kunnen worden Voor deze vrijwilligers en de gasten was het feestprogramma dan ook bedoeld: ’s Morgens een spectaculaire show met roofvogels , waaraan de toeschouwers zelf mee konden doen en na een gezamenlijke lunch een middag met OudHollandse spelletjes, waarin een ieder zich geheel kon uitleven. Er was zelfs een heuse eerste prijs te verdienen, terwijl iedereen een leuke attentie overhandigd kreeg. Na afloop waren de gesprekken in de bus dan ook zeer geanimeerd en kon de afdeling Alteveer/’t Cranevelt/ Schaarsbergen terugzien op een zeer goed georganiseerde en geslaagde dag. Overigens: Men is naarstig bezig om de vacature van secretaris/esse opgevuld te krijgen. Voor geïnteresseerden of gewoon inlichtingen over de Zonnebloem: U kunt contact opnemen met de afdeling via telefoon 026-4428725.
De Schoffelaar Schaarsbergen als achtertuin
Beste dorpsgenoten ... wat een prachtige herfst! Wat een mooie kleuren. Bomen die dapper nog hun groene kleur proberen te behouden, daar waar anderen zich makkelijker overgeven in doorschijnend geel, doorleefd bruin en hier en daar zelfs dieprode tinten blad laten zien. Een machtig bladerdek bedekt ons dorp, een beeld om in je herfstplakboek voor altijd te bewaren. Schaarsbergen als achtertuin! Gelukkig hebben we zelf niet zo’n hele grote tuin. Met licht genoegen kijk ik naar het droeve leed van de groottuinbezitters in herfstige tijden .... met of zonder bladblazers. De stakkers! Ik maak me er niet zo druk om en heb zin in herfst. Ik heb zin in peertjes, urenlang in rode wijn gestoofd en die alleen zo hun intense volle smaak hebben kunnen verkrijgen. Ik kijk uit naar lange wandelingen door het bos met daarna een lekkere pannenkoek in ’t Pannekoekhuis of lekker thuis voor de houtkachel hangen. Of om op zondagochtend hard te lopen, bijvoorbeeld een rondje Kweek. Dat is na Camping Warnsborn het pad op richting Van Loenen en dan rechtdoor langs het heitje van Maasdijk tot voorbij het Jachthuis, langs de hei van de kleine Kweek en doorlopen tot je weer via de boerderijen terugkomt bij Hotel Warnsborn. Heel even wandelen en dan omhoog tot voorbij de witte pilaren ... Finish! Ongeveer 5 km om overtollige calorieën weer kwijt te raken. Op de tuin is alles winterklaar, ik heb alleen nog boerenkool. En als u nu denkt dat ik hier een recept ga geven voor een nostalgische boerenkoolstamppot? Nee, iets anders dus ... maar wel erg lekker en ook nog eenvoudig!
Kunstbeurs Op zaterdag 10 en zondag 11 december is er in de voormalige school op de Kemperbergerweg 5A een kunstbeurs. Tussen 11. 00 en 19.00 uur kunt u werk zien van verschillende ontwerpers en kunstenaars. Het aanbod is heel divers o.a. schilderijen, keramiek, handbedrukte t shirts, objecten en tassen.
De Schoffelaar Caldo Verde: Portugese ‘Groene’ soep (4 personen) Benodigdheden: Scheutje olijfolie, paar teentjes knoflook, 3 bloemige grote aardappels in plakken van 6 mm geschild, 1,5 liter water, een paar theelepels zout, 350 gram fijngesneden boerenkool, chorizoworst in plakken, piri-pirisaus .. naar smaak. Bereiding: Knoflook persen en in olie zachtjes verwarmen, aardappels toevoegen en enkele minuten op een middelhoog vuur bakken. Water en zout toevoegen en zachtjes 20 minuten laten koken. Ondertussen boerenkool wassen en taaie stelen verwijderen. Bladeren opstapelen, oprollen, in dunne repen snijden en wegzetten. Chorizo circa 10 minuten bakken in de koekenpan. Soep van het vuur af pureren met staafmixer, plakken chorizo en boerenkool toevoegen. Drie minuten zachtjes verwarmen en op smaak brengen met zout en peper. Soep in (voorverwarmde) soepkommen scheppen. Besprenkel iedere portie met een beetje piripirisaus en een scheutje olijfolie om het af te maken. Smakelijk eten! dorpskrant 175
23
Centraal Informatie en Adviespunt van Swoa Ouderen in Schaarsbergen kunnen hier terecht met vragen over wonen, welzijn, zorg en financien op werkdagen van 900-12.00 uur onder telefoonnummer 026-4459999 Wijkagent De heer Theo Vermaas is de gebiedsagent voor Schaarsbergen. Hij is telefonisch bereikbaar via 09008844, indien u dan het gripnummer 5248 noemt wordt u direct met de heer Vermaas verbonden. Mobiel 06 51332194,
[email protected]. nl Hij houdt elke dinsdag van 14.00 tot 15.00 uur spreekuur in het gebouw van de SWOA aan de Lisztstraat 11 in de wijk Alteveer. In uitzonderlijke gevallen zal dit spreekuur geen doorgang vinden. U kunt hierover bij het SWOA-steunpunt informatie opvragen onder telefoonnummer 026-4456339. Servicenummer gemeente Arnhem Voor al uw vragen of klachten over de openbare ruimte kunt u dagelijks, 24 uur per dag, bellen met telefoonnummer 0900-1809. Ook kunt u mailen naar: servicelijn@ arnhem.nl. De Dorpsraadvergaderingen vinden plaats op donderdag 12 januari, 9 februari en 8 maart
Aan de bak De regeling voor het ophalen van vuilnis blijkt nog vaak onduidelijk te zijn. Op dagen van ‘de grijze bak’ zie je groene kliko’s aan de straat staan. En omgekeerd. Ook het ophalen van de zakken met plastic afval gaat nogal eens mis. Dat komt misschien omdat de Sita het plastic met een andere wagen inzamelt dan de auto, die de grijze bak leegt. Doorgaans komt de auto voor het plastic vroeg in Schaarsbergen en de andere auto vrij laat. Dan zie je mensen zo tegen de middag nog plastic zakken buiten zetten naast de grijze bak, die nog geleegd moet worden. Tevergeefs, het plastic blijft dan staan. Daarom een tip: zet zowel de kliko’s als de plastic zakken zo tegen 8.00 uur aan de straat. Liefst niet een of meer dagen tevoren! Dat is verboden, het staat lelijk en zet criminelen wellicht op het spoor, want: “Daar is niemand thuis”. Dat geldt natuurlijk ook voor het terugplaatsen van de geleegde kliko’s. Vraag desnoods uw buren om te helpen. 24
dorpskrant 175
UITNODIGING 12 januari 2012, 20.30 uur Nieuwjaarsreceptie Dorpsraad Het is inmiddels traditie: de nieuwjaarsreceptie van de Dorpsraad. De happening is op donderdag 12 jan a.s. in het Dorpshuis, Kemperbergerweg 804, Schaarsbergen. U bent hiervoor van harte uitgenodigd. De vergadering van de Dorpsraad begint om 19.30 uur en zal wat korter zijn dan gebruikelijk en aansluitend is er vanaf 20.30 uur onze nieuwjaarsreceptie. We hopen u daar te ontmoeten om gezamenlijk het glas te heffen op Schaarsbergen in 2012. Namens de Dorpsraad Schaarsbergen Wim van Droffelaar, voorzitter
De afvalwijzer van de gemeente geeft het schema van ‘groene en grijze maandagen’ en om de 4 weken op de ‘grijze maandag’ ook de inzameling van zakken met plastic Knip onderstaand schema uit en bewaar het. Veel succes. 5 december grijze kliko en zakken plastic afval 10 december (zaterdag): oud papier 12 december groene kliko met gft, organisch afval 19 december grijze kliko 24 december (zaterdag voor Kerst!): groene kliko 2 januari 2012 grijze bak en zakken plastic afval 9 januari groene kliko 14 januari (zaterdag): oud papier 16 januari grijze kliko 23 januari groene kliko 30 januari grijze kliko en plastic afval 6 februari groene kliko 13 februari grijze kliko 20 februari groene kliko 27 februari grijze kliko en plastic afval
