nummer 2 november 2008
Ontmoeten
“We willen Oost weer sterk maken”
“Samenleven gaat niet vanzelf ”
TOS fungeert als verlengstuk van ouders
Colofon 7e jaargang, nummer 2 SURPLUS is een uitgave van Woonplus Schiedam en verschijnt tweemaal per jaar. Het magazine wordt verspreid onder relaties van Woonplus Schiedam. Aan de inhoud van artikelen in SURPLUS kunnen geen rechten worden ontleend.
Het verschil tussen sterke en minder sterke wijken wordt veroorzaakt door de mate waarin mensen zich thuis voelen en zich ontwikkelen. Elkaar kennen is daarbindt. Met andere woorden: Ontmoeten loont. Ongeacht leeftijd, geslacht, religie of afkomst. Het brengt een wijk
Correspondentie-adres Redactie SURPLUS Postbus 25 3100 AA Schiedam Redactie Woonplus Schiedam Karin van Hoogstraten, Zinnige zinnen, Gouda Esther van Berk, De Tekstpraktijk, Gouderak Astrid Verbreaken Fotografie Michelle Muus Esther van Berk Steef Meyknecht Gerard Vlekke
Vissteiger brengt jong en oud samen
voor een belangrijke motor; dat geeft vertrouwen en
verder. Dat komt niet zomaar tot stand. Aansluiten bij de ideeën in de wijk, ofwel vraaggestuurd werken is het devies. U raadt het al, in dit nummer van SURPLUS magazine staat Ontmoeten centraal. Woonplus Schiedam ondersteunt op allerlei manieren wijkinitiatieven, van klein tot groot en voor jong en oud. Voor ons is een voorwaarde daarbij dat het initiatief uit de wijk moet komen. Bewoners maken de buurt en daar willen wij hen bij helpen. Dat doen we graag samen. Met vele organisaties die ook hart voor de stad hebben en mensen voorop stellen. Resultaat van de inspanningen is merkbaar in Schiedam, maar we zullen samen moeten blijven investeren om die positieve ontwikkeling op gang te houden. In deze uitgave van SURPLUS magazine belichten we Ontmoeten zowel vanuit de theo-
Vormgeving Buro Toob Hazerswoude-Dorp
rie als de praktijk. Wat betekent Ontmoeten in relatie tot sociale cohesie? Hoe kijken samenwerkingspartners in de wijk naar dit onderwerp? Hoe vullen zij dat vanuit hun achtergrond in? Dit en meer vindt u in deze uitgave terug.
Druk Kapsenberg Van Waesberge Rotterdam
“Een jongetje die in de supermarkt tegen zijn moeder zegt: ‘Kijk mam, van die meneer heb ik visles’. Dat is mijn droom: jong en oud met elkaar in contact brengen,” vertelt Ton Claassens van ’t Meesterwerk. De directeur beschouwt zijn school als verbindende factor in de wijk.
Veel leesplezier toegewenst. Karin van Dreven Directeur-bestuurder
Geen puntige hekken, geen hangslot. ’t Meesterwerk
De weinige speelplaatsen in de wijk waren onveilig
heeft een toegankelijk schoolplein, dat ook ’s avonds
en slecht onderhouden; buiten spelen was lastig.
en in het weekend open is voor de kinderen in de
Nu bieden we een rijke leer- en speelomgeving.
buurt. Met boombanken voor de ouders en een
Die kwam tot stand door gezamenlijke actie en
Missie Woonplus
prachtig voetbalveldje voor de jeugd. Tegenover de
met geld van gemeente Schiedam, Woonplus en
Woonplus is een jonge, dynamische,
school is een atletiekbaantje aangelegd, de nieuwste
onze school. Natuurlijk gaat er wel eens wat kapot
maatschappelijk betrokken vastgoed-
aanwinst. “Je ziet er peuters op hun driewieler
en ligt er soms rommel. Maar dat hebben we
rond racen, maar ook jeugd hardloopwedstrijdjes
ingecalculeerd.”
onderneming met een rijke Schiedamse
Vissteiger brengt jong en oud samen
03
historie. Bij ons staat de klant centraal. Deze kan rekenen op een zakelijke en professionele begeleiding. In samenwerking met andere partijen werkt Woonplus mee aan de vitalisering van Schiedam. We beheren en ontwikkelen een mix van woningtypen in
Ontmoeten loont
“Contact maakt een wereld van verschil” Ontmoeten als springplank
“We willen Oost weer sterk maken”
verschillende prijsklassen en leveren woondiensten waarbij wordt ingespeeld
TOS fungeert als verlengstuk van ouders
04
06 08
op de behoeften en woonwensen van de klant. Woonplus biedt kwaliteit zowel op het gebied van huur als koop. In dat kader zijn we tevens inzetbaar als VvE-Beheerder. Ook woonomgeving en leefbaarheid in gevarieerde woonwijken zijn integraal onderdeel van onze producten.
2
Surplus 2 november 08
Faciliteren van sociaal contact
“Samenleven gaat niet vanzelf” Thuiskomen in ’t Puttertje
“Een plek waar je mensen kunt ontmoeten, is heel prettig”
10 12
doen. De atletiekbaan leent zich prima voor een wedstrijdje op de skippybal. De baan is er voor
Biologielessen versterken
iedereen in de wijk.” legt Ton Claassens uit. “Met
De gedachte van ontmoeten past naadloos in het
de steun van Woonplus en het wijkbudget van de
Wijkactieplan Nieuwland, waarbij dat een heel be
gemeente is de baan tot stand gekomen.”
langrijk thema is. Het idee van de vissteiger vloeit er ook uit voort. “Kijk, daar bij die rietkraag komt de
Ouderkamer
steiger,” wijst Ton vanuit zijn directiekamer aan. “Ik
De open speelomgeving is tekenend voor de visie
heb pas overlegd met Woonplus en de steiger kan er
van de school. Ton: “Het geeft aan hoe wij onze rol
begin volgend jaar liggen. Kinderen vissen er nu al
in de wijk zien. De school is geen geïsoleerd gebouw.
veel. De vissteiger gaat onze biologielessen verder
Wij willen dat mensen elkaar hier ontmoeten. Op de
versterken. We willen bewust jong en oud met elkaar
eerste plaats hebben we daarvoor een ouderkamer.
verbinden. In het netwerk van Seniorenwelzijn zitten
Daar geven we onder meer taalcursussen op maat,
uitstekende vissers, die onze leerlingen kunnen be
maar het is ook een plek waar wijkbewoners welkom
geleiden. Door hen erbij te betrekken kan de vis
zijn. Op de tweede plaats zetten we ons in voor een
steiger bijdragen aan sociale samenhang in de wijk.
mooie schoolomgeving. Toen ik in 2000 op deze
En dat is wat wij willen.”
school kwam werken, zat de jeugd vooral binnen. Surplus 2 november 08
3
Ontmoeten loont
Complexbeheerder: ogen en oren van de wijk
“Contact maakt een wereld van verschil”
Een complexbeheerder vangt signalen op uit de wijk en heeft daarom een belangrijke sociale functie. Jacinta Lechner: ”Als de complexbeheerder een aantal meldingen heeft gekregen over vervuiling in een portiek, organiseert Woonplus een portiekgesprek. Daarbij wordt iedereen uitgenodigd voor een Het idee is niet nieuw. Karin van Dreven verwijst naar eerdere rapporten, waar wordt gepleit voor het versterken van sociale cohesie. “Vertrouwen ontstaat op de eerste plaats door te zorgen dat de wijk schoon, heel en veilig is. We moeten onze zaakjes dus op orde hebben. Op de tweede plaats zorgt interactie tussen mensen voor vertrouwen. Ontmoeten kan variëren van elkaar begroeten op straat tot de praat-
kopje koffie of thee. En dat werkt goed. Soms kennen mensen elkaar helemaal niet. Door te praten, ontstaan er oplossingen voor problemen.” Een ander voorbeeld zijn Woonwelzijnsteams, waarin complexbeheerders optrekken met ouderenwerkers. “Met z’n tweeën bezoeken ze huis aan huis ouderen om uit te vinden of ze alle hulp krijgen die zij wensen. Wat blijkt? De helft van de ouderen heeft behoefte aan contact met anderen, maar weet de weg niet. Die moeten ze echt over een drempel heen helpen.”
en sportclubs in de wijk. Onderling contact levert een betere wijk op, waar het lekker wonen is.”
Flow versterken Frontlinie
Dat het initiatief uit de wijk moet komen, vindt Karin
Met deze gedachte op het netvlies versterkt
van Dreven een belangrijke voorwaarde. “We moe
Woonplus al jaren ontmoetingen in de wijken.
ten als organisaties niet onze ideeën opdringen aan
Karin: “Dat begint bij het dagelijkse werk van onze
de wijk, maar aansluiten bij wat er al bestaat. Met
medewerkers. De complexbeheerders, die in de
vraaggestuurd werken versterk je de flow in de wijk.
frontlinie werken, spelen een enorm belangrijke
Een voorbeeld is Fietsgroep Hoppe in Groenoord”.
rol. Zij maken een praatje met mensen en vangen
Jacinta noemt daarnaast de tuinenwedstrijd. “In
signalen op. Zij kunnen mensen aan elkaar
Tuindorp zijn mensen heel erg met hun tuintje bezig.
koppelen. Het geeft hen veel voldoening om te zien
Er wordt wat over gepraat! De wedstrijd, met een
dat het werkt.”
jury, een feest en mooie prijzen, versterkt dat nog eens. Ook al is het een wijk met samenhang, je
Grootschalig
moet wel investeren om dat zo te houden.”
Daarnaast ondersteunt Woonplus op allerlei manieren wijkinitiatieven. Met menskracht,
Niet alleen
door het beschikbaar stellen van een ruimte of
Woonplus doet dat uiteraard niet alleen. Karin:
met een geldelijke bijdrage. Jacinta Lechner,
“We trekken samen op met vele organisaties die
portefeuillehouder leefbaarheid: “Dat kan gaan om
de m ensen voorop stellen, zoals Thuis op Straat,
heel grootschalige feesten, zoals het Nieuwland
SWS Welzijn, opbouwwerk, scholen en politie. Of
Festival of het Groenoord Zomerfeest. Er wordt veel
het werkt? Ja, ik hoor heel positieve geluiden uit de
georganiseerd voor kinderen, waardoor ouders ook
wijk. Toch moeten we in kwetsbare buurten blijven
meekomen. Als mensen samen iets leuks doen, bindt
investeren. Samen met andere organisaties, samen
dat. Het talent uit de wijk krijgt daarbij de ruimte,
met de mensen in de wijk. Zo maken we sterke
bijvoorbeeld een Antilliaanse modeontwerper die zijn
wijken.”
creaties laat zien.”
Het lijkt zo simpel, maar het is echt waar. Onderzoek wijst uit dat het verschil tussen sterke en minder sterke wijken is dat mensen elkaar
Huiskamers Minstens zoveel aandacht gaat uit naar kleinscha lige projecten. Karin: “Hoe alledaagser en laag drempeliger, hoe groter het effect. ´t Zimmertje
kennen. “Mensen wonen graag ergens waar ze zich vertrouwd voelen.
in Schiedam-Noord en ´t Puttertje in Nieuwland
Als zij elkaar kennen, is er vertrouwen,” vertelt Karin van Dreven,
ouderen elkaar kunnen ontmoeten. Laatst ben ik
directeur van Woonplus Schiedam. Daarom ondersteunt Woonplus initiatieven waarbij mensen elkaar ontmoeten.
zijn voorbeelden van huiskamerprojecten, waarbij naar de festiviteiten van de jubilerende Weerklank geweest, ook een initiatief in Schiedam-Noord. Al vijftien jaar ontmoeten ouderen elkaar daar en eten ze samen. Een verborgen juweeltje.” Jacinta vult aan: “Ouderen komen er om een spelletje te doen of gewoon een praatje te maken. Deze huiskamers
Fietsgroep Hoppe: een klein idee met grote gevolgen Het begon met een bijeenkomst over de wijkbranding van Groenoord in Café Hoppe. Daaruit kwam het idee voor Fietsploeg Hoppe voort, waarin bewoners en wijkwerkers geza menlijk fanatiek fietsen. “En nu loopt een van de dames uit de fietsgroep stage bij Woonplus. Zo kunnen uit één idee heel veel verschillende dingen voortkomen,” vertelt Karin van Dreven.
zijn op initiatief van ouderen uit de wijk gestart.” 4
Surplus 2 november 08
Surplus 2 november 08
5
Ontmoeten als springplank
Welzijn en opbouwwerk acht buurten stuk voor stuk
“We willen Oost weer sterk maken” Schiedam Oost is een volkswijk met vele pareltjes, zoals watergemaal Stoompie, mooie oude arbeidershuisjes en trotse bewoners. Oost kent echter
afgegaan. Hoe we dat hebben aangepakt? We huurden een springkussen voor de kinderen en schonken koffie en thee op een terras. De bewoners vroegen we in een enquête direct naar hun klachten en wensen. Tegelijkertijd poogden we mensen te vinden die actief wilden worden in de buurt en die zélf activiteiten wilden organiseren. En het werkt. In vier buurten zijn werkgroepen opgestart.”
Tientjesproject Tjalling de Boer,
“De Opzoomeractie in de Van Marumstraat is ook
voorzitter Bewonersvereniging Oost (BVSO):
een mooi voorbeeld hoe bewoners samen optrekken.
“Mopperen kunnen we allemaal”
Die kwam voort uit het tientjesproject, betaald door
ook serieuze problemen. Zo zijn veel portiekwoningen verouderd, is er veel achterstallig onderhoud aan de openbare ruimte en overbewoning. Hoewel
Woonplus en de gemeente. Elke bewoner kreeg er een bon van een tientje, die besteed kon worden aan “BVSO is een vrijwilligersorganisatie, die de belangen
een sociale activiteit. Een groep actieve bewoners
van de bewoners in Oost behartigt en activiteiten
heeft de bonnen verzameld en voor tweeduizend
organiseert. Ik ben zelf in Oost geboren. Een tijdje
euro de actie georganiseerd. De bewoners ruimden
leefbaarheidscijfers om actie. In Oost trekken bewoners en organisaties nu
heb ik in Nieuwland gewoond, later ben ik weer
samen de wijk op en knapten de straten op met
teruggekomen. Het is een leuke wijk, met veel sub-
bloembakken en hanging baskets. Je merkt dat
samen op om de wijk weer leefbaarder te maken. Ontmoeten is daarbij een
culturen. De wijk is echter hard toe aan een her
autochtonen en allochtonen dan vanzelf met elkaar
structurering, want er is veel verpaupering. Gelukkig
in contact komen en allemaal meehelpen. Daarna
is er nu een actieplan en wordt er veel gedaan om de
was er muziek en een gezellige barbecue. Zo hebben
leefbaarheid te verbeteren.”
bewoners zelf bijgedragen aan een mooiere wijk.
de wijk niet in aanmerking kwam voor de Vogelaarstatus, vroegen de lage
belangrijk thema.
Mopperen kunnen we allemaal. Het gaat erom zelf
Springkussen Samenhang versterken
“’Buurten in Oost’ is een van die acties. Daarbij
“Naast investeringen in de buitenruimte vinden we
is de BVSO vanaf voorjaar 2008 samen met SWS
iets te doen.”
sociale activiteiten belangrijk. Bewoners moeten de gelegenheid hebben elkaar te ontmoeten. Door samen te praten en dingen te delen, wordt de samenhang in de buurt versterkt. Er ontstaat begrip;
“Het wijkcentrum Oost, waar SWS Welzijn, BVSO
Prachtige muur
bewoners zijn niet meer anoniem. Veel initiatieven
en opbouwwerk huizen, is een heel handige
“Ook de graffitimuur op het Van het Hoffplein is een
hangen daarmee samen. We ondersteunen bij
ontmoetingsplek voor bewoners. SWS Welzijn
mooi staaltje samenwerking. Bewoners ergerden
voorbeeld de komst van de Oostwinkel, een ont
organiseert er sinds een paar jaar vooral activiteiten
zich aan de illegale graffiti. Het mentorenproject
moetingsplek in de voormalige peuterspeelzaal van
waar bewoners uit de wijk zelf om vragen. Daarom
‘Jongeren aan Zet’ heeft samen met een professionele
het wijkcentrum. Het is de bedoeling dat mensen
zijn de enquêtes en contacten die we opdoen
graffitispuiter met een groep jongeren uit de wijk
daar een bakkie kunnen doen en elkaar kunnen
bij ‘Buurten in Oost’ zo belangrijk. We horen
in zes weken tijd een prachtige muur gespoten. De
ontmoeten. Ze kunnen er ook doorgeleid worden
waar mensen behoefte aan hebben. Zo is er nu
jongeren zijn nu zelfs een week op kamp geweest.
naar activiteiten of spreekuren van bijvoorbeeld de
bijvoorbeeld een fietscursus gestart, voor allochtone
Heel leuk. We kunnen trots zijn op de graffitimuur,”
bewonersvereniging en de formulierenbrigade.”
vrouwen die nooit hebben leren fietsen of vrouwen
vertelt Rony Haque.
die dat niet meer durven. Ook loopt er een cursus
Ursula Rutten, wijkprocesmanager Oost van gemeente Schiedam:
Actief worden
opvoedingsondersteuning voor pubers, omdat
Rony Haque,
“Als je elkaar kent, ontstaat er begrip”
“Ook het project Buurten in Oost en buurtfeesten
verschillende moeders dat wilden. En daar kwam
wijkwerker SWS Welzijn in Schiedam-Oost:
kunnen rekenen op steun via het wijkbudget. Een voor
weer een budgetteringscursus uit voort.”
“We willen talent uit de wijk inzetten”
beeld daarvan is het feest op het Van het Hoffplein
6
Surplus 2 november 08
“Oost heeft de volle aandacht van de gemeente.
afgelopen 4 oktober, waar ik ook bij was. Ik vind het
Talent
Uit de cijfers uit het leefbaarheidsonderzoek van
zelf belangrijk om mensen te ontmoeten. Zo hoor je
“We zoeken bewust naar talent in de wijk. Zo
2006 en 2007 blijkt dat de wijk er slechter aan toe
wat er leeft en kun je de signalen oppikken. Dit soort
sprak ik een bewoner die alles wist over computers
is dan Nieuwland, terwijl dat een Vogelaarwijk is.
feesten blijkt te werken. Bewoners leren op een leuke
en de beveiliging ervan. We hebben gevraagd
Daarom heeft de gemeente geld vrijgemaakt en
manier hun buren beter kennen. Ontmoetingen als
of hij in het wijkcentrum een cursus wil geven
een actieplan opgesteld. De afgelopen periode is
deze stimuleren mensen om ook actief te worden in de
aan buurtbewoners. En zo zijn er nog veel meer
een miljoen euro extra in de wijk geïnvesteerd. De
wijk. Dat willen we graag. Uiteindelijk zijn bewoners zelf
talenten. Er woont een schilder, een advocaat, een
eerste resultaten van het actieplan zijn al zichtbaar.
verantwoordelijk voor de leefbaarheid in de wijk.”
deurwaarder. Die kunnen in hun vrije tijd hun kennis
Zo zijn het eilandje aan de Van Swindensingel en
Ursula Rutten: “Het eilandje aan de Van Swindensingel
inzetten voor de buurt. We willen graag dat mensen
verschillende speelplekken heel mooi opgeknapt.”
is heel mooi geworden.”
met elkaar aan de slag gaan.”
Surplus 2 november 08
7
TOS fungeert als
verlengstuk van
ouders
Thuis Op Straat (TOS) Schiedam bestaat zeven jaar en is daarmee een bekende verschijning in de stad. Op verschillende pleinen zijn ’s middags na schooltijd TOS-medewerkers te vinden die samen met de kinderen uit de omliggende wijk spelletjes doen. Maar Thuis Op Straat is veel meer dan een spel- en speelgoedvoorziening. Zes vragen aan TOS-baas Will Verwijs.
Wat kunnen kinderen en ouders van jullie verwachten?
Daar willen we ook zo veel
“Als we met een plein aan de
wijkprocesmanagers proberen
slag gaan, maken we ons bekend
we afspraken te maken over de
bij de kinderen en hun ouders.
regels die gelden op een plein.”
mogelijk de ouders bij betrekken. Samen met opbouwwerkers en
We vertellen wie we zijn en wat we doen, en langzamerhand
Welke regels?
nemen we wat speelgoed mee.
“Naast de vaste regels die
De kinderen kunnen lid worden
altijd gelden voor de kinderen
en krijgen dan een pasje, zodat
(laat iedereen in zijn waarde,
Hoe gaat TOS te werk?
wij weten wie er wanneer op
accepteer hoe je zelf bent en
“Onze eerste stap is dat we
het plein aanwezig is. Willen
hoe anderen zijn, zorg dat
heel goed kijken wat er speelt,
ze speelgoed gebruiken, dan
iedereen zich op het plein veilig
wie er gebruik maken van het
leveren ze hun pasje in, en dat
voelt) willen we ook graag
plein, en of de inzet van TOS
krijgen ze terug als ze de spullen
weten wat mensen willen op het
wel noodzakelijk is. Als dat het
terugbrengen.”
plein. Bijvoorbeeld: wij spreken elkaar aan op ons gedrag, we
geval is, gaan we om de tafel
Hoe dragen jullie bij aan de leefbaarheid in de wijk?
ruimen onze rommel op. Dat
politie, opbouwwerk, Woonplus en natuurlijk zoveel mogelijk
“We nemen een deel van de
gedragen worden, zodat iedereen
met de omwonenden. We kijken
opvoeding over, buiten op straat.
zich daaraan houdt.”
of een plein wel goed ingedeeld
Dat doen we natuurlijk niet
is; of er voldoende ruimte is
zomaar – dat doen we alleen
om te kunnen spelen. Het Frans
met onze partners: de gemeente,
8
Surplus 2 november 08
soort afspraken moeten breed
Hebben jullie nog wensen voor de toekomst?
De bedoeling is dat het plein
waar ze een paar belangrijke vragen moeten beantwoorden.
“Samen spelen en lekker
buurt, en dat ouders en kinderen
bij pleinen waar problemen
Wat zijn jullie ervaringen tot nu toe?
Als ze voldoende punten
bewegen is enorm belangrijk
zelf de verantwoordelijkheid op
Halsplein is een goed voorbeeld:
zijn. De pleinwerkers van TOS
“We merken dat de kinderen
halen krijgen ze een TOS-
voor kinderen. TOS helpt daarbij,
zich nemen voor een prettige
dat is zo ingericht dat kinderen
zijn allemaal professionals. Ze
over het algemeen dol zijn op
toppercertificaat, en een pet en
maar heeft daarnaast ook een
speelomgeving. Het zou mooi
van alle leeftijden er hun eigen
begeleiden de kinderen met het
de pleinwerkers en dat ze heel
t-shirt. Dan mogen ze meehelpen
signalerende rol als het gaat om
zijn als de inzet van TOS op een
plekje hebben. Dat maakt het
spel. Ze besteden veel aandacht
goed aanspreekbaar zijn. Als
om het spelen op het plein goed
kinderen die afwijkend gedrag
bepaald moment niet meer nodig
spelen overzichtelijker en veiliger,
aan hoe je omgaat met elkaar,
een kind veel naar de TOS-
te laten verlopen. Helemaal
vertonen. In de toekomst wil
zou zijn, omdat iedereen elkaar
zodat de kinderen zich er veel
en met je eigen en andermans
medewerkers toetrekt, kan het
prachtig vinden ze dat; je ziet
TOS nog meer contact hebben
aanspreekt op de afspraken die er
meer thuis voelen.”
spullen.
een TOS-topper worden.
die kinderen groeien.”
met de ouders van de kinderen.
zijn gemaakt.”
Dan komen ze bij de TOS-baas,
weer wordt teruggegeven aan de
Surplus 2 november 08
9
“De overheid is erbij gebaat dat
vanzelf gaan netwerken. Ze
Turboburger
mensen zich aan elkaar optrekken
hebben iets gemeenschappelijks
Vincent is geen voorstander
in de wijk, bewoners zijn gebaat
gevonden, hoewel ze dan van
van het veelbesproken ‘actief
bij een vangnet als er een kind
heel verschillende herkomst
burgerschap’. “Daarbij verwacht
ziek is of de auto kapot is.
kunnen zijn. Er ontstaan
men het prototype van de
Mensen hebben elkaar nodig, zo
verbindingskanalen die verder
turboburger die naar alle
simpel is het. Mensen zijn ook
gaan dan met elkaar praten.
inspraakavonden gaat en zich voor tien jaar bindt als voorzitter van een buurtvereniging. Dat
Faciliteren van sociaal contact
“Samenleven gaat niet vanzelf ” Contact tussen mensen moet spontaan zijn. Dat kun je niet opleggen of regisseren. “Maar je moet het wel faciliteren,” zegt stadssocioloog Vincent Smit. “Die faciliterende taak ligt bij gemeentes, woningcor poraties, scholen en verenigingen. Zij kunnen en moeten de kans op spontane ontmoetingen vergroten. Door schone en veilige pleinen te creëren, door schoolruimtes multifunctioneel te maken en door activiteiten te stimuleren die het sociale contact bevorderen. Daarna is het aan de bewoners zelf om er gebruik van te maken.”
10
Surplus 2 november 08
“Je moet bij het creëren van gelegenheid kijken naar doelgroepen vormen”.
is niet reëel voor een hele grote groep mensen. Zo veel mag je ook niet verwachten. Belangrijker is dat mensen zich ergens thuis voelen. Dan komt
van nature nieuwsgierig naar
Die verbindingskanalen zijn
participatie vanzelf.” Hij ziet vier
elkaar, maar door een gevoel van
noodzakelijk voor het goed
randvoorwaarden voor het ‘thuis
onbekendheid en onveiligheid
functioneren van een stad.”
voelen’. “Mensen moeten de ruimte krijgen voor hun eigen
wordt de wens tot ontmoeting afgeremd. Voor sociale binding
Duurzamer
leefwijze. Daarnaast is het van
is dan ook rust en vertrouwen
Ontmoeten mag je ook niet
belang dat ze hun omgeving
nodig. Dat is een hele opgave. De
algemeen zien, vindt Vincent.
ervaren als beheersbaar; dat ze
verantwoordelijkheid voor sociale
“Je moet bij het creëren
weten wat er van hen verwacht
binding mag je niet alleen bij de
van gelegenheid kijken naar
wordt en wat ze van anderen
burgers leggen; daar moet je
doelgroepen en vormen. Voor
kunnen verwachten. Nummer
randvoorwaarden voor scheppen.”
allochtone vrouwen is een koffie-
drie is het voelen van een zekere
ochtend op een brede school
mate van vertrouwdheid in de
Autosleutelaars
misschien de goede vorm,
omgeving. Dus de mevrouw
Volgens de lector hebben
voor jongeren een skatebaan
herkennen die iedere dag haar
incidentele straatbarbecues
bijvoorbeeld.” Vincent Smit zegt
hondje uitlaat op straat of de
weinig zin en zijn buurthuizen met
dat woningcorporaties bij uitstek
ijscoman die eens per week op
vaste programmering ook niet
geschikt zijn om ontmoetingen
het plein staat. En ten slotte
ideaal. “Als je het hele jaar niets
te faciliteren. “Zij kunnen het
identificatie met de omgeving,
doet in een wijk en dan één keer
verschil maken in een wijk;
het gevoel van ‘mijn’ park, ‘mijn’
een barbecue organiseert waar
bruggen slaan tussen wonen,
winkelcentrum. Dat is de opgave.”
je elkaar op die en die dag heel
werk, onderwijs en leefbaarheid.
beladen moet gaan ontmoeten,
Ze hebben nu wijkconsulenten,
dan werkt dat niet. Er moet iets
sociale beheerders en rayonleiders
structureels achter zitten; het
in dienst die functioneren op het
De tijd is voorbij dat de melkboer
een complexere samenstelling;
Sociale binding
moet onderdeel zijn van een
grensvlak tussen gebouw en mens.
door de wijk reed, iedereen elkaar
samen leven gaat dan niet
“De afgelopen jaren ging het in
groter geheel. Een buurtbarbecue
Ze zijn van vastgoedpartijen,
kende en men elkaar zondags in
meer vanzelf. Dat heeft niets te
stedelijk beleid vooral om fysiek
ter afsluiting van een halfjaarlijks
maatschappelijke ondernemingen
de kerk trof. Vooral de stedelijke
maken met groepen die elkaar
ingrijpen; slopen en renoveren.
sporttoernooi bijvoorbeeld is
geworden. Daar zit muziek in.
wijken zijn nu dichtbebouwd
niet mogen, maar met de logica
Nu is men er gelukkig van
wel weer hoopgevend. Of een
Toch krijgen ze het niet altijd voor
en druk bevolkt met bewoners
van intensief ruimtegebruik door
doordrongen dat er meer nodig
muziekschool die regelmatig
elkaar om sociale programma’s
van verschillende herkomst en
heel veel verschillende mensen.”
is om een prettige omgeving te
in de wijk komt, dat er ruimte
blijvend en stevig weg te zetten.
levensstijl die veelal anoniem
De melkboer zal niet meer
creëren waarin men ook sociaal
is voor autosleutelaars of
Die moeten robuuster, essentiëler
langs elkaar heen leven. “De
terugkomen, maar wijken moeten
kan stijgen. Sociaal contact is
kledingmakers. Zo trekt een
en duurzamer worden, en daar
samenleving is meer in zichzelf
wel weer prettig leefbaar worden,
daarbij van essentieel belang,”
bepaalde interesse mensen
moeten ze ruimte voor krijgen,”
gekeerd. Wijken zijn voller en van
vindt Vincent.
zegt de stadssocioloog.
naar een plek waar ze dan bijna
vindt hij.
Vincent Smit is lector aan de Haagse Hogeschool met als vakgebied stedelijk beleid. Daarnaast is hij projectleider bij de VROM-raad die parlement en regering adviseert over stedelijke ontwikkelingen en de woningmarkt. In zijn vrije tijd is hij eindredacteur van het Tijdschrift voor de Volkhuisvesting. Hij pleit voor het faciliteren van spontaan contact met vervolgkans in plaats van het forceren van incidentele ontmoetingen.
Surplus 2 november 08
11
Thuiskomen in ’t Puttertje
“Een plek waar je mensen kunt ontmoeten, is heel prettig” Sinds 7 juli, toen Riet Putters en minister Ella Vogelaar samen het lintje doorknipten, is ’t Puttertje een feit. De huiskamer voor ouderen in Nieuwland voorziet duidelijk in een behoefte. Riet: “Ik heb zelf ervaren hoe het is als je weduwe wordt. De dagen duren lang als je alleen bent. Hier kun je even tegen iemand aanpraten.” op papier had gezet, ging het heel snel. “Een week daarna kwam dit huisje vrij. Woonplus heeft het opgeknapt. En van het bedrag van de gemeente kon ik de meubeltjes uitzoeken.” Met de naam ’t Puttertje had Riet in het begin moeite. “Woonplus heeft dat bedacht. Ik vond het eerst teveel op mij gericht. Toen ze zeiden dat het ook een eerbetoon was aan mijn man, die jaren veel voor de wijk heeft gedaan, had ik er vrede mee.”
Gouden koets De bezoekers zijn vooral oudere weduwen. “Op dinsdag en donderdag komen twee damesgroepen hier kaarten of knutselen. Iedereen kan verder binnenlopen om koffie te drinken of televisie te kijken. Met Prinsjesdag zaten we hier met z’n allen Riet Putters:
op de bank naar de gouden koets te kijken.” Riet
“’t Puttertje
vertelt dat praten het allerbelangrijkst is. “Laatst
voelt als mijn
was er een mevrouw die net haar man is verloren
tweede thuis.”
en nog midden in het rouwproces zit. Ze heeft het heel fijn gevonden dat ze haar verhaal kwijt kon.” Het idee is om ook op zondag een koffie-uurtje te organiseren. “De zondagen zijn altijd zo lang,
Als Riet Putters de voordeur van ’t Puttertje open
zeker in de winter. ‘Mijn lippen groeien nog eens
doet, lijkt het of we bij haar thuis op bezoek komen.
aan elkaar’, zo omschreef een van bezoeksters het.
Een antieken klokje siert de schoorsteenmantel,
Zij gaat me helpen dat te organiseren. Ik moet er
de schommelstoel maakt de gezellige huiskamer
nog aan wennen dat ik niet alles zelf hoef te doen,”
helemaal af. “Ik heb het zelf ingericht. Omdat ik hier
vertelt Riet.
op alle weekdagen van tien uur tot twee uur ben, voelt het als mijn tweede thuis.”
Breekt de dag Inmiddels druppelen de leden van de damesgroep
12
Surplus 2 november 08
Eenzaam
binnen, die hier elke dinsdagmiddag is te vinden.
Het idee voor de laagdrempelige huiskamer voor
Rie van den Berg vertelt onder het kaarten maken
ouderen opperde Riet in gesprekken over het
waarom ze hier graag komt. “Met deze groep
Wijkactieplan Nieuwland. “Omdat ik in het bestuur
zaten we eerst op het Dreesplein, maar hier is het
van de bewonersvereniging zit en daarnaast als
huiselijker. Ik kom hier ook op andere dagen koffie
vrijwilliger al dertien jaar groepen senioren begeleid,
drinken. Als ik bij Plus ben geweest, kom ik er toch
weet ik dat er veel eenzame ouderen zijn in de wijk.
langs. Het breekt de dag.” Als de dames allemaal
Een plek waar je mensen kunt ontmoeten, is heel
aan de thee zitten, is het tijd om ’t Puttertje te
prettig,” vertelt Riet. Toen Riet het idee eenmaal
verlaten. Minister Ella Vogelaar kan trots zijn!
