NR 10, OKTOBER 2012, JAARGANG 41

De meubelstoffeerders van Reestmond ‘Justitie en gevangenissen: werk samen met de SW!’ Een kritische kijk op de werkgeversbenadering Het grote gevaar van competenties als beschrijvend systeem NR 10, OKTOBER 2012, JAARGANG 41

SW010_2012.indd 1

9/19/12 1:08 PM

Verkoop en verhuur Maatwerk en levering in elke gewenste bedrijfskleur is mogelijk. Eigen vervoer, montageafdeling en servicedienst beschikbaar. Franco levering.

Telefoon ‘s Avonds Telefax Website

morgen mag ik naar huis

: (0226) 35 25 44 : (0226) 35 23 38 of 35 12 35 : (0226) 35 43 30 : www.beerepoot.nl

Spanbroekerweg 208a. Opmeer

Band-, rollenbaanbochten en wissels. Band-, rollenbaan- en continuliften. Bunkerbandtransporteurs. Schroef- en kettingtransporteurs. Silo’s, trechters en containers. Palletketting- en palletrollenbaan. Trilgoten en -zeven, schudgoten, -pijpen. Stofafzuigsystemen en droogovens. Compressoren en aggregaten. Trommelovens,-zeven en -wassers en centrifuges. Pompen. Schaartafels. Opzakmachines en zakkensnijders. Omsnoeringsapparatuur, dozensluiters,sealmachines enz.

KWF Kankerbestrijding zorgt voor minder kanker, meer genezing en een betere kwaliteit van leven voor patiënten. Kijk vandaag nog op kwfkankerbestrijding.nl om te zien wat ú kunt doen.

iedereen verdient een morgen

6 SW

Uit voorraad leverbaar: nieuwe, zo goed als nieuwe en gebruikte • Bandtransporteurs (1.500 stuks) • Rollenbanen (12.000 meter) • Complete transportinstallaties

Een nieuwe klant binnenhalen? Valt niet mee! Zet daarom de eerste stap naar nieuwe klanten door te adverteren in SW Journaal. Bel 023-5714745 en vraag naar Maikel van Beek voor gratis advies over de advertentiemogelijkheden.

www.bureauvanvliet.com postbus 20 - 2040 AA Zandvoort [email protected]

SW-Journaal is hét vakblad voor sociale werkgelegenheid en re-integratie. SW-Journaal verschijnt tien keer per jaar. 41ste jaargang, nummer 10, oktober 2012

Redactieadres Y-Publicaties Postbus 10208 1001 EE Amsterdam Tel.: (020) 520 60 77 [email protected] www.y-publicaties.nl

Uitgever Ralf Beekveldt Hoofdredactie Menno Goosen ([email protected]) Eindredactie Menno Goosen en Cindy Lammers Tekstcorrectie Marijn Mostart en Ron Brassinga Beeldredactie Menno Goosen Lay-out Thomson Digital Opmaakbegeleiding Hans Jansens (Impaginator.nl) Druk BalMedia Vaste medewerkers Sebastiaan de Kroon, Cindy Lammers, Astrid van Pelt, Linda van Pelt, Marieke Prins, Stan Verhaag Fotografen Johannes Abeling, Jos Heijnen, Goedele Monnens,

SW010_2012.indd 2

Henk Veenstra (Henx), Ivonne Zijp, Edwin Wiekens

(per abonnement) € 39,50 Losse nummers € 8,50 excl. verzendkosten

Abonnementen Postbus 105, 2400 AC Alphen a/d Rijn Tel.: (0172) 47 60 85 E-mail: [email protected] Abonnementen kunnen elk moment ingaan. Opzeggen kan alleen schriftelijk tot uiterlijk twee maanden voor afloop van het abonnementsjaar.

Advertenties Bureau Van Vliet bv Postbus 20, 2040 AA Zandvoort Tel.: (023) 571 47 45 Fax: (023) 571 76 80 [email protected] www.bureauvanvliet.com

Prijzen 1 instellingsabonnement € 101,50 1 particulier abonnement € 74,50 2-5 abonnementen op één adres: (per abonnement) € 64,50 6-25 abonnementen op één adres: (per abonnement) € 54,50 26 jaarabonnementen op één adres:

SW-Journaal is een uitgave van Y-Publicaties. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Uitgeverij Y-Publicaties gebruikt of verveelvoudigd worden.

ISSN 0165 – 8134

9/19/12 1:09 PM

Het Staatshotel: de bajes, stortplaats

In de bak

12

van de samenleving Simone van der Zee schreef een verontrustend boek over ons strenge strafklimaat en gevangenissen die (te) vol zitten met mensen met verstandelijke beperkingen en psychische problemen. Een gesprek over mogelijke samenwerking tussen de SW en het gevangeniswezen.

‘We gaan beter met onze gevangenen om dan met bejaarden!’ ‘Gevangenissen? Hotels zijn het!’ ‘Onze straffen zijn een lachertje. Vermoord je buurvrouw en binnen een halfjaar sta je weer op straat …’ Jurist en criminoloog Simone van der Zee, werkzaam als chef ondersteuning bij het Korps Landelijke Politiediensten (Dienst Nationale Recherche) is het duidelijk niet eens met deze populaire stellingen. Daarom schreef ze Het Staatshotel: een boek waarin ze betoogt dat strengere straffen contraproductief werken en dat er in onze gevangenissen te veel mensen zitten die door hun handicap detentieongeschikt zijn. Reden om eens met haar te gaan praten over de overeenkomsten tussen de populaties van de SW en de gevangenis. Het werd een vruchtbaar gesprek: Van der Zee ziet veel samenwerkingsmogelijkheden voor beide branches, bijvoorbeeld om ex-gedetineerden veel beter te begeleiden zodat recidive voorkomen wordt. Nog meer kritische geluiden in dit nummer. Mariëtte van Hooff, directeur/eigenaar Van Hooff Arbeidskundig Advies, schreef een ontluisterend artikel over hoe we ons blind staren op capaciteitentests. Haar kritiek richt zich met name op het feit dat het in kaart brengen en werken met competenties steeds oppervlakkiger gebeurt. ‘Het moet snel, zeer gebruiksvriendelijk en het mag niet te veel geld kosten.’ Aan de hand van een casus beschrijft Van Hooff dat de consequentie van deze oppervlakkige manier van werken logischerwijs is dat ook de uitkomsten oppervlakkig zijn. Verder in dit nummer een artikel van Tom de Haas over de werkgeversbenadering, inclusief voorbeelden hoe laaggeschoolde medewerkers aan geschikt werk geholpen kunnen worden. En Jan de Bruin, hoofd P&O, en Dick Hogenkamp, staf arbeidsdeskundige, beiden verbonden aan de Inclusief Groep, schreven een artikel over detachering.

De werkgeversbenadering; een kritische succesfactor In een recente notitie van de G32-gemeenten wordt de ‘frisse’ wind die door de re-integratiebranche waait als volgt samengevat: mensen zijn primair zelf verantwoordelijk voor het vinden van een baan. En voor de groep die dat niet kan moeten de kansen zo veel mogelijk gezocht worden op de reguliere arbeidsmarkt.

18

Standaard capaciteitentest voldoet zeker niet altijd Het in kaart brengen en werken met competenties gebeurt steeds oppervlakkiger. Het moet snel, zeer gebruiksvriendelijk en het mag niet te veel geld kosten. De consequentie van deze oppervlakkige manier van werken is dat ook de uitkomsten oppervlakkig zijn.

22

Detachering is geen wondermiddel Om arbeidsintegratie te bevorderen zijn al diverse stimuleringsmaatregelen getroffen. Denk aan de loonkostensubsidie voor begeleid werken en detachering. Toch werkt dit nog niet succesvol. Jan de Bruin en Dick Hogenkamp van de Inclusief Groep doken in deze materie.

26

Medezeggenschap in de sociale werkvoorziening De drukbezochte bijeenkomst ‘De overgang naar Werken naar Vermogen’, georganiseerd door SBCM en klankbordgroep MZSW, stond vooral in het teken van handvatten, tips, advies en informatie delen, om de overgang naar werken naar vermogen of een nieuwe toekomstige wet te ondersteunen.

30

Ik wens u veel leesplezier! Menno Goosen Hoofdredacteur SW-Journaal [email protected] 020-520 60 77

En verder: 2 4 9

Colofon Kort nieuws Ingezonden brieven

10 Actueel 29 Deal! 32 Vak apart

34 Management 38 Boeken

SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 3

3

9/19/12 1:09 PM

Tekst: Menno Goosen

De Krom lanceert ‘digitale boekenkast’ met vakliteratuur Demissionair staatssecretaris Paul de Krom heeft een ‘digitale boekenkast’ gelanceerd met vakliteratuur voor sociale diensten. De boekenkast is een verzamelplaats voor relevante vakliteratuur, onderzoeken en goede

het Kennisplatform Werk en Inkomen

voorbeelden op het terrein van Werk en

(waaronder Divosa) en het Ministerie van

Inkomen. Deze schat aan kennis en ervaring is

SZW. Bekijk de digitale boekenkast op

tot stand gekomen door samenwerking tussen

www.onderzoekwerkeninkomen.nl.

Kringloopbedrijf Rataplan en Pantar Amsterdam tekenen alliantie Pantar Amsterdam en Kringloopbedrijf Rataplan hebben een overeenkomst ondertekend voor een duurzame samenwerking. De twee kringloopwinkels en het sorteercentrum van Pantar gaan over naar Rataplan. 62 Amsterdammers met een afstand tot de arbeidsmarkt worden vanuit Pantar geplaatst bij Rataplan. Door de bedrijfsactiviteiten van de kringloopwinkels over te dragen aan Rataplan kan Pantar zich richten op haar kerntaak: het begeleiden van mensen met een afstand

plan heeft in Noord-Holland al samenwer-

tot de arbeidsmarkt. Rataplan heeft juist ruime

kingsverbanden met WNK Bedrijven Alkmaar

ervaring in het rendabel exploiteren van kring-

en Noorderkwartier Schagen. Op dit moment is

loopwinkels, waarbij de zorg voor mens en

Rataplan werkgever voor 120 personeelsleden,

milieu vooropstaat. Ook is er nog een filiaal in

waarvan meer dan de helft vanuit de sociale

Amsterdam geopend, aan de Kabelweg. Rata-

werkvoorziening.

De waarde van werk WSD-groep heeft een boekje gemaakt waarin elf medewerkers vanuit hun eigen

Gemeenten en bedrijfsleven starten met prestatieladder socialer ondernemen TNO heeft in nauwe samenwerking met bedrijfsleven en SIRN (Stichting in-Return Nederland) een meetinstrument ontwikkeld waarmee objectief kan worden bepaald in welke mate een bedrijf bijdraagt aan de werkgelegenheid van mensen met een kwetsbare arbeidsmarktpositie. Deze zogenoemde Prestatieladder Socialer Ondernemen (PSO) zal de komende tijd nog verder worden doorontwikkeld. Apeldoorn is de eerste gemeente die de PSO gaat inzetten in het kader van social return bij een meervoudige onderhandse aanbesteding. Start Foundation, cofinancier van de PSO, komt met een stimuleringsmaatregel voor gebruik van de PSO door het MKB in die gemeenten die de PSO geadopteerd hebben. Meer informatie: www. pso-nederland.nl.

perspectief ‘de waarde van werk’ tastbaar maken. Het doel van het boekje is om te laten zien om wat voor soort mensen het hier gaat, wat voor soort werk ze doen, dus de variatie in werksoorten en werkvormen, maar vooral wat werk voor waarde heeft in hun leven. Door de gesprekken die

Heeft u nieuws?

WSD-groep heeft gevoerd met beleidsambtenaren en communicatieadviseurs van elf gemeenten werd opgemerkt dat veel

wethouders, raadsleden en betrokken

mensen onvoldoende weten waar een sociale

ambtenaren van de elf gemeenten waar WSD

werkplaats voor staat en wat werken of juist

voor werkt. Maar andere geïnteresseerden

niet kunnen werken betekent. Het boekje is in

kunnen het aanvragen door te mailen aan

de eerste instantie gemaakt voor burgemeester,

[email protected].

4

Mail dit dan naar [email protected].

SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 4

9/19/12 1:09 PM

Veel Nederlanders storen zich aan rokende collega Uit onderzoek van Monsterboard blijkt dat 65% van de ondervraagden zich stoort aan de rookpauzes van collega’s. 35% stoort zich eraan als de productiviteit eronder lijdt. Slechts 35% geeft aan zich helemaal niet te storen aan rokende collega’s. Het onderzoek is gedaan onder 618 bezoekers van de site.

Foto: Shutterstock

collega’s. Van hen stoort 30% zich altijd aan rokende

OVAL: ‘Overheid breekt jobcoaching af’ OVAL vreest dat Wajongeren hun baan

beperkt tot drie jaar; en vanaf septem-

spraak op zorg, geen aanspraak op dag-

verliezen door bezuinigingen op jobcoa-

ber wordt het jobcoachtarief verlaagd.

besteding, minder risico om af te glijden

ching. Jobcoaching zorgt ervoor dat

De kwaliteit van de dienstverlening

naar het criminele circuit en daarnaast

mensen met een arbeidsbeperking op

komt hiermee onder druk te staan. OVAL

het gevoel mee te doen in de maat-

de reguliere arbeidsmarkt kunnen blij-

ziet nu al dat werkgevers vanwege alle

schappij. Participatie van Wajongeren

ven werken. ‘Door een aaneenschake-

veranderingen contracten van Wajonge-

en bijvoorbeeld GGZ-cliënten vraagt om

ling van maatregelen verdwijnt kwali-

ren niet verlengen en terughoudend

gedegen coaching. Voor het bedienen

tatief goede jobcoaching en haken

zijn bij het aanbieden van werk. Een

van mensen met een breed scala aan

werkgevers af. Wajongeren verliezen

effect dat absoluut onwenselijk is

beperkingen is veel doelgroepenkennis

hun baan of komen niet aan het werk.

gezien het grote beroep dat de overheid

nodig, en expertise bij de coaches.

Doodzonde als je kijkt naar het succes

op werkgevers doet als het gaat om het

Standaardisering van werkwijzen is

van de afgelopen jaren. Ruim 11.000

in dienst nemen van mensen met een

niet de oplossing om duurzame inzet-

Wajongeren zijn met jobcoaching aan

afstand tot de arbeidsmarkt. Een relatief

baarheid te bereiken. OVAL dringt erop

het werk en nog eens duizenden werken

geringe investering in jobcoaching kan

aan om niet alleen naar de hoogte van

ondertussen op de reguliere markt zon-

ervoor zorgen dat een cliënt in zijn

het voorzieningenbudget te kijken,

der jobcoaching’, aldus Kick van der Pol,

eigen levensonderhoud voorziet in

maar naar het totaal aan opbrengsten.

voorzitter van OVAL. In het afgelopen

plaats van afhankelijk te zijn van een

OVAL pleit voor onderzoek naar social

jaar zijn meerdere bezuinigingen op

uitkering. Ook voor personen waar de

return on investment van deze voorzie-

jobcoaching doorgevoerd: het aantal

rekensom niet meteen gunstig uitvalt

ning. De nu doorgevoerde combinatie

uren coaching per traject is terugge-

zijn de immateriële voordelen van wer-

van bezuinigingen is penny wise, pound

bracht; de duur van de jobcoaching is

ken met coaching groot: minder aan-

foolish!’

Beoordeling van re-integratie-inspanningen is complex Doen werkgevers en werknemers vol-

ken. Wanneer werkgevers of werkne-

ningen van werkgevers en werknemers.

doende hun best om langdurige arbeids-

mers zich niet aan hun verplichtingen

De relatie tussen werkgever en werkne-

ongeschiktheid te voorkomen? Het is

houden kunnen zij een boete krijgen.

mer bleek een belangrijke factor te zijn.

ingewikkeld om dat op een weten-

Arbeidsdeskundigen en verzekerings-

Op basis van de verzamelde factoren

schappelijk onderbouwde manier te

artsen van het UWV vellen hierover een

ontwikkelde Muijzer een methode die

toetsen, zo blijkt uit onderzoek van pro-

oordeel. Tot op heden is geen weten-

goed bruikbaar bleek te zijn en de over-

movenda Anna Muijzer (1982) van de

schappelijk onderbouwde methodiek

eenstemming tussen arbeidsdeskundi-

Rijks Universiteit Groningen, verricht in

beschikbaar om de inspanningen van

gen bleek te bevorderen, zij het niet

samenwerking met het UWV. Neder-

werkgevers en werknemers te beoorde-

significant. Nader onderzoek is nodig

landse werkgevers zijn verantwoorde-

len. Door middel van vragenlijstonder-

om de arbeidsdeskundige methodiek

lijk voor ziekteverzuimbegeleiding en

zoek en focusgroeponderzoek bracht

voor de beoordeling van re-integratie-

re-integratie van zieke werknemers.

Muijzer factoren in kaart die relevant

inspanningen verder te ontwikkelen en

Werknemers zijn verplicht mee te wer-

zijn voor de beoordeling van de inspan-

het effect ervan te onderzoeken. SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 5

5

9/19/12 1:09 PM

Tekst: Menno Goosen

Spijkers Fietsen zoekt samenwerking met de Diamant-groep

Stafmedewerkers Biga Groep testen groene vingers

Spijkers Fietsen en Tilburg at Work van de Diamant-groep hebben een samenwerkingsovereenkomst gesloten. Spijkers Fietsen besteedt de reparaties van fietsen uit aan Tilburg at Work om mensen kennis te laten maken met het vak. Er is al jaren een tekort op de arbeidsmarkt aan goede en gekwalificeerde fietsenmakers.

plaats waar deelnemers begeleid worden

Tilburg at Work heeft een fietsenwerk-

in een leer-werktraject tot fietstechnicus.

Avelingen Groep en Lander beheren GeoFort Vijf medewerkers van Avelingen Groep,

hebben een nieuwe werkkring gevonden

de meesten uit de gemeente Lingewaal,

bij GeoFort het onlangs geopende thema-

De natte zomer zorgde voor extreme

park op het gebied van cartografie en

groei van onkruid. De medewerkers

navigatie in Herwijnen. De plaatsing is

van Biga Groep zetten alle zeilen bij

het resultaat van een goede samenwer-

om de opgelopen achterstand in het

king tussen Avelingen Groep en Lander.

groen van de gemeenten Zeist en De

De SW-werknemers verrichten facilitaire

Bilt in te halen. Zelfs vijftien stafme-

werkzaamheden waarmee zij het dage-

dewerkers schoffelden en harkten

lijks functioneren van het themapark

om de beplantingsvakken onkruid-

ondersteunen.

vrij te krijgen. Groenmedewerker Jeroen de Bruin ontdekte een paar

Inclusief Gresbo pakt 10.000 ‘toeristentassen’ in

groene vingers tussen de kantoorhanden van zijn stafcollega’s. ‘Het resultaat van de schoffelende directeur of personeelsadviseur is

Deze zomer zijn 10.000 vakantiegangers

natuurlijk lang niet zo goed als die

in Ermelo getrakteerd op een vakantie-

van een ervaren groenmedewerker.

tas boordevol aanbiedingen van plaatse-

Maar we kunnen alle hulp gebrui-

lijke ondernemers en informatie van de

ken en bovendien steken we zo onze

VVV over bezienswaardigheden in de

groencollega’s een hart onder de riem’, aldus teamleider Niels van

omgeving. De mensen van Inclusief Gresbo (onderdeel van de Inclusief

steld en afgeleverd op bungalowparken

Groep) hebben 10.000 tasjes samenge-

en campings.

Bladeren.

(Advertentie)

®

2WT2TQ

%NGCPTQQO

5RKTKV

0?KNA @=JVEPFACKA@

6

SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 6

9/19/12 1:09 PM

Samenwerking Dorel en Atlant Groep voortgezet

Vakmanschap in de gemeentelijke re-integratiesector

Met de ondertekening van het samenwerkingscontract tussen Dorel, onder meer bekend van autozitjes

Regioplan heeft in opdracht van

van het merk Maxi-Cosi, en

het ministerie van Sociale Zaken en

re-integratiebedrijf Atlant Groep is

Werkgelegenheid het onderzoek

werkgelegenheid voor 800 inwoners van

‘Vakkundig aan de slag’ uitgevoerd.

regio Helmond gewaarborgd, waarvan

Het onderzoek brengt de stand

600 mensen met een afstand tot de

van zaken op verschillende

arbeidsmarkt. Daarnaast blijven 75

aspecten van vakmanschap bij

leer-werkplekken voor stagiair(e)s,

Sociale Diensten in beeld. Aan het

arbeidstraining, proefplaatsing en

onderzoek werkten meer dan

re-integratie beschikbaar. De partijen

600 casemanagers uit 117

hebben afspraken gemaakt voor de

verschillende gemeenten mee. Het

komende drie jaar, met een optie tot

onderzoek is te downloaden van

verlenging voor 2015 t/m 2017. De Atlant Groep levert arbeidscapaciteit aan Dorel

www.gemeenteloket.minszw.nl.

Een Maxi-Cosi autozitje.

voor assemblage van 1,3 tot 1,6 miljoen Maxi-Cosi’s per jaar en zorgt voor de

werkplekken worden via jobcarving en

begeleiding van de medewerkers. De

functiecreatie zo ingericht dat ze

organisaties werken al ruim 25 jaar

matchen met de mogelijkheden van de

samen. Dorel is verantwoordelijk voor

brede doelgroep. Op deze wijze groeit dit

het ontwerp en de verkoop van de

onderdeel voor Dorel naar een inclusieve

producten, inkoop van componenten en

organisatie: een organisatie die optimaal

de logistiek. De assemblage is in handen

gebruikmaakt van de diversiteit van

van medewerkers van de Atlant Groep.

talenten en vermogens op de

Het assemblageproces en de

arbeidsmarkt.

Startsymposium Week Chronisch Zieken 2012 Voor de toenemende groep mensen met

met een beperking kunnen blijven

UWV’s, gemeenten en maatschappelijke

een chronische aandoening is aan het

functioneren op het werk. Vaak zijn

organisaties kan veel bereiken zowel voor

werk blijven niet alleen een economische

slechts kleine aanpassingen en beter

de werknemer als de werkgever. Hierover

noodzaak, maar verhoogt het ook de

begrip nodig om werknemers volwaardig

gaat het startsymposium van de Week

kwaliteit van leven en vermindert het de

aan het werk te houden, maar soms zijn

Chronisch Zieken op vrijdag 9 november

ziektelast. Veel nieuwe maatregelen

ook structurele wijzigingen nodig. Een

2012 in Hoofddorp. Kijk voor meer

moeten het mogelijk maken dat mensen

goed samenspel tussen werkgevers,

informatie op: www.chronischziek.nl.

(Advertentie)

5VGCF[

,WORGTOGVTWI

1RVK

$CUKE

VEPPAJJH

SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 7

7

9/19/12 1:09 PM

Tekst: Menno Goosen

Drukkerij De Reest en Reestmond Druk samen Na verkennende gesprekken en

met twee vestigingen en 21

onderzoeken zijn drukkerij De Reest uit

personeelsleden. Daaronder zijn

Staphorst en Reestmond Druk uit Meppel

17 medewerkers van Reestmond die

gefuseerd. De twee partijen besloten de

gedetacheerd worden. Reestmond

drukactiviteiten samen te voegen tot

ontwikkelt zich steeds meer tot een

een nieuwe vennootschap die geheel los

soort bedrijfsverzamelgebouw waarin

van het sociale werkvoorzieningschap

meerdere private bedrijven gehuisvest

opereert. De activiteiten worden

zijn. Deze maken alle gebruik van

uitgevoerd in het pand van Reestmond

faciliteiten en medewerkers van het

en in Staphorst. Het wordt één bedrijf

SW-bedrijf.

Arbeidsmarkt voor arbeidsgehandicapten flexibiliseert Mensen met een afstand tot de arbeids-

opdracht van Cedris, brancheorganisatie

markt hebben in toenemende mate te

voor de sociale werkvoorziening, werkge-

maken met een flexibele arbeidsmarkt.

vers ondervraagd over de trends en ont-

Slechts 16 procent van de werkgevers

wikkelingen die ze zien aan de onderkant

denkt dat een vast contract geschikt is

van de arbeidsmarkt. Cedris-voorzitter

voor mensen met een afstand tot de

Iris van Bennekom: ‘De behoefte aan

arbeidsmarkt. Een flexibelere arbeids-

flexibiliteit bij werkgevers betekent dat

markt biedt ook kansen volgens werk-

sociale werkvoorzieningsbedrijven inno-

gevers: het verhoogt de kansen op werk

vatief moeten zijn. Ze moeten het werk

voor mensen met een afstand tot de

voor mensen met een afstand tot de

arbeidsmarkt. Een kleine meerderheid

arbeidsmarkt zo organiseren dat er ener-

van de werkgevers is bereid om in de toe-

zijds flexibiliteit is voor de werkgever en

komst met mensen uit deze doelgroep te

anderzijds voldoende zekerheid en struc-

gaan werken. Maar ze willen daarbij zo

tuur voor de medewerker. Dat kan bij-

min mogelijk risico lopen. Dat blijkt uit

voorbeeld via detacheringsconstructies.

onderzoek van Newcom Research onder

Sociale werkvoorzieningsbedrijven ont-

411 werkgevers. Newcom heeft in

wikkelen zich steeds meer in die richting.

8

Ze worden “banenmakelaar” en maken

van de werkgevers. 34% vindt het belang-

de juiste match tussen werkgevers in de

rijk dat het financiële risico vanwege

regio en mensen met een afstand tot de

ziekteverzuim wordt weggenomen. Ver-

arbeidsmarkt.’ Bijna de helft van de

der noemen werkgevers: de mogelijkheid

ondervraagden vindt dat werkgevers

om op basis van detachering te werken,

medeverantwoordelijk zijn om mensen

een soepeler ontslagrecht en externe

Meer kansen, meer banen

met een afstand tot de arbeidsmarkt aan

begeleiding voor het gehele traject. Bijna

werk te helpen. Werkgevers kiezen vooral

de helft van de werkgevers verwacht een

voor deze groep omdat ze vinden dat het

toename van geschikt werk voor mensen

SW-bedrijven als banenmakelaar

past bij de cultuur van hun organisatie

met een afstand tot de arbeidsmarkt in

(53%) of hun beleid rond maatschappelijk

de eigen sector. De sectoren waarin dit

verantwoord ondernemen (47%). Financi-

vooral speelt zijn: Groenonderhoud,

eel voordeel speelt minder een rol (28%).

schoonmaak en de zorg. Zowel het

Om werkgevers te stimuleren mensen

onderzoek van Newcom Research als de

met een afstand tot de arbeidsmarkt een

publicatie Meer kansen, meer banen

kans te bieden, moet er een financiële

(over de rol die SW-bedrijven spelen op

compensatie zijn voor de mindere pro-

de veranderende arbeidsmarkt) zijn te

ductiviteit die iemand levert, vindt 40%

downloaden van www.cedris.nl.

SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 8

9/19/12 1:09 PM

Ingezonden brieven

‘Caparis beweegt ook!’ Een mooi artikel over gezondheid in de

vorm (de

getest op hun fitheid, en daarna zijn voor

sociale werkvoorziening in SW-Journaal

Schijf van Vijf). We hebben ook landelijk

de mensen die daarbij slecht (rood)

8/9. Ik weet dat een en ander is opgestart

veel aandacht gehad, veel vragen om

scoorden voedings- en bewegingspro-

vanuit Cedris en SBCM, maar ik miste wel

meer informatie en bezoek van diverse

gramma’s opgesteld. Caparis werkt hier-

de informatie over het project Caparis in

SW-bedrijven. Voor het ziekteverzuim is

voor samen met diëtisten en fysiothera-

Beweging. Dat draait nu drie jaar bij

er gemeten tussen twee groepen (actieve

peuten van Sportstad Heerenveen, dat

Caparis en sinds ruim twee jaar vanuit

en passieve) deelnemers die op dezelfde

bij Caparis in Beweging ook de dagelijkse

onze eigen sporthal in Drachten. Het

afdeling werken. Bij de actieve deelne-

leiding in handen heeft. Ook het

project loopt nog steeds, en nu ook bij de

mers was het verzuim met ruim 4% ver-

NOC*NSF heeft bijgedragen in het aan-

andere vestigingen van Caparis. In Leeu-

minderd. Caparis presenteerde dit

sluitende project ‘Sportfrissel’, waarbij

warden en Heerenveen wordt nu nog

onlangs bij het congres ‘Verzekerd Werk’

medewerkers werden gestimuleerd om

veel op de werkplek (werkhouding en

voor bedrijven en instanties uit heel

na workshops en gratis lessen de over-

lichte bewegingsoefeningen) gedaan in

Nederland, dit in samenwerking met

stap naar een reguliere vereniging (judo,

afwachting van uitbreiding van de facili-

VeReFi (VeReFi is een methodiek om de

badminton en wandelen) te maken.

teiten. Ook wij hadden gezonde voeding

geldstromen Sociale Zekerheid binnen

steeds op het programma staan met

bedrijven inzichtelijk te maken). Vlak

Marten Oosterhof, adviseur

praktijkvoorbeelden en een actieve speel-

voor de zomer zijn 700 medewerkers

communicatie Caparis

‘Onjuiste berichtgeving nieuwsbericht’ Op de nieuwspagina’s van SW-Journaal

oude beleid weer wordt gehanteerd en

liere werkgevers met als doel uitstroom

8/9 stond een samengesteld nieuwsbe-

dat is geenszins het geval. Bij het oude

en een dienstverband, bijvoorbeeld in

richt (‘SW-bedrijven draaien vacature-

beleid gold voor iedereen: driemaal een

Begeleid Werken, bij de werkgever.

stops terug’) dat betrekking had op de

tijdelijk dienstverband en daarna (bij

Wij hechten belang aan duidelijke

persberichten die wij van diverse

goed functioneren) een dienstverband

informatievoorziening hierover. Het

SW-bedrijven ontvingen. Hierop kwam

voor onbepaalde tijd. Met het nieuwe

nieuwe beleid wijkt wezenlijk af van het

de volgende reactie:

beleid wordt er een inschatting gemaakt

oude beleid waar we niet naar terugke-

of iemand bemiddelbaar c.q. plaatsbaar

ren. Suggereren dat wij teruggaan naar

‘Bij Presikhaaf Bedrijven is nooit sprake

is, of dat de persoon door een beperking

ons oude beleid, schept niet alleen ver-

geweest van een vacaturestop of aan-

of noodzakelijke aanpassing en/of bege-

keerde verwachtingen maar schept ook

namestop. Wij hebben nieuw beleid

leiding aangewezen is op Beschermd

een beeld van stilstand en achteruitgang,

ontwikkeld voor het aangaan van

werken. Komt men in aanmerking voor

terwijl de SW, naar onze mening, een

SW-dienstverbanden. Het eerder

Beschermd werken dan kun je na drie

andere toekomst tegemoet gaat. Onze

genomen besluit om geen SW-dienst-

tijdelijke contracten, een dienstverband

mensen hebben daarover duidelijkheid

verbanden voor onbepaalde tijd aan te

voor onbepaalde tijd krijgen. Komt men

nodig, geen berichtgeving die de situatie

gaan is dus niet teruggedraaid, er is

in aanmerking voor plaatsing, dan krijgt

(nog) onduidelijker maakt.’

nieuw beleid geformuleerd en vastge-

men tijdelijke dienstverbanden aange-

steld. Door de term “terugdraaien” te

boden (volgens Flexwet). Voor hen wordt

Wim Kruyswijk, manager

gebruiken impliceert de redactie dat het

ingezet op het vinden van werk bij regu-

communicatie Presikhaaf Bedrijven

SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 9

9

9/19/12 1:09 PM

‘SW moet meer profiteren van Social Return’ Gemeenten en provincies die een aanbesteding uitschrijven verplichten bedrijven om een deel van de opdracht te laten uitvoeren door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. ‘Social Return’ heet dat. Hoe speel je daar als SW-bedrijf slim op in? Bij Sallcon weten ze het. Tekst: Stan Verhaag | Foto: Sallcon

Wat is Social Return?

Is het voor bedrijven die meedoen aan

plant rondom de weg verzorgd. En nu

Talitha van den Elst, directeur Operatie

een aanbesteding altijd duidelijk hoe ze

onderhouden ze de Siemelinksweg. Dat is

bij het Deventerse SW-bedrijf Sallcon

aan een SR-verplichting kunnen vol-

allemaal te danken aan de SR-verplich-

Werktalent: ‘Social Return (SR) is een ver-

doen?

ting. Of neem de woningbouwcorporatie

plichting die overheden en semioverhe-

‘Nee, dat is een punt van zorg. Eigenlijk

die in zesduizend woningen cv-ketels en

den opnemen bij een aanbesteding die

zou er in elke gemeente een SR-loket

ventilatiekanalen wilde laten controleren,

inhoudt dat een bepaald percentage van

moeten zijn waar bedrijven terechtkun-

een klus van vier jaar. Een installatie-

de aanbestede werkzaamheden moet

nen met vragen. In Brabant zijn deze

bedrijf dat meedeed aan de aanbesteding

worden uitgevoerd door mensen met een

loketten nu opgezet. De Weener Groep in

vroeg ons of wij mensen van Sallcon kon-

afstand tot de arbeidsmarkt. Je moet den-

Den Bosch was de eerste. Hier in Deven-

den opleiden voor deze klus.’

ken aan percentages tussen de vijf en

ter hebben we er nu ook een. Eind dit jaar

veertig procent. De definitie van “men-

willen we samen met de andere

Haalt de SW al optimaal voordeel uit de

sen met een afstand tot de arbeidsmarkt”

SW-bedrijven in Overijssel een SR-loket

SR-verplichting?

is breed: het mogen bijstandsgerechtig-

voor de hele provincie realiseren.’

‘Nee, we kunnen er als SW-sector nog

den zijn, Wajongers of wsw’ers, maar ook

meer uit halen. Het is daarbij belangrijk Hoe kunnen SW-bedrijven hun voordeel

om zelf de werkgeversbenadering voor je

doen met de SR-verplichting?

rekening te nemen, dus de voorlichting

Hoe lang bestaat het fenomeen Social

‘Hier in Deventer hebben we er echt voor-

aan reguliere bedrijven over hoe zij een

Return inmiddels?

deel bij dat we samen met de gemeente

SR-verplichting kunnen invullen. Verder

‘Bij sommige overheden al een jaar of

het SR-loket hebben ingericht. Er kwam

is het goed om aan gemeenten en de

drie, bij andere korter. Bijna alle gemeen-

bijvoorbeeld een werkgever langs die

provincie kenbaar te maken waar zij

ten hebben de SR-verplichting de afgelo-

meedeed aan de aanbesteding van de

terechtkunnen voor informatie over de

pen twee jaar ingevoerd. Aanvankelijk

verbreding van de Siemelinksweg hier

SR-verplichting, dus organiseer ook pre-

gebeurde dat alleen op papier, pas de

in Deventer. De aannemer vroeg aan ons

sentaties voor inkopers van gemeenten.

laatste maanden passen de inkopers en

loket hoe hij aan de SR-verplichting kon

En zorg dat je tijdig in contact komt met

programmamanagers van de gemeenten

voldoen. Wij schoven het Deventer Groen-

bedrijven die meedoen aan een aanbe-

de SR-verplichting in de praktijk toe. Ook

bedrijf naar voren, waar vanuit Sallcon

steding, zodat je samen met hen een

provincies krijgen steeds beter in de

veel mensen werken. Dat bedrijf heeft uit-

goede offerte kunt maken. Samen kun je

gaten hoe ze de verplichting kunnen

eindelijk de omgeving schoongehouden,

creatiever zijn. Denk niet alleen in indivi-

meenemen in aanbestedingen.’

alle afrasteringen geplaatst en de aan-

duele arbeidskrachten, maar ook in

stageplekken of bbl-trajecten.’

10

SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 10

9/19/12 1:09 PM

‘Het is inderdaad zaak om de SR-verplichting bekend te maken en goed uit te leggen. Daarom hoop ik dat alle SW-bedrijven er hun schouders onder zetten.’

Talitha van den Elst, directeur operatie bij Sallcon Werktalent. diensten en producten. Wanneer je als

rendement dat organisaties behalen door

plichting níet vertragend werkt. Alleen

SW-bedrijf geen eigen metselaars of

werk te bieden aan mensen met een ach-

dan kun je hun weerstand overwinnen.’

timmerlui in huis hebt, kun je voorstellen

terstand tot de arbeidsmarkt. Je kunt bij-

om de bouwketen schoon te laten maken

voorbeeld bepalen of deze mensen min-

En als je dat niet lukt? Zien ze dan af van

door jouw mensen. Zo kan een aannemer

der vaak ziek zijn als ze werk hebben, of

de aanbesteding? Of kiezen ze ervoor de

toch aan de SR-verplichting voldoen.’

ze minder vaak een beroep doen op de

SR-verplichting dan maar links te laten

gezondheidszorg, en of ze beter voor zich-

liggen?

De SR-verplichting is dus eigenlijk best

zelf, hun huis en hun woonomgeving zor-

‘Dat laatste.’

veel werk voor SW-bedrijven: eerst moet

gen als ze werk hebben. In Den Bosch is

je overheden duidelijk maken hoe ze de

gebleken dat de woningcorporatie veel

Maar het is toch een verplichting?

verplichting kunnen opnemen, dan

meer onderhoud moet plegen aan en

‘Er wordt helaas nog niet echt zwaar op

moet je zorgen dat werkgevers er warm

rondom woningen van mensen die niet

gecontroleerd.’

voor lopen en vervolgens moet je de

in een dagelijks werkritme zitten. Als je

verplichting samen creatief invullen.

zulke effecten inzichtelijk weet te maken

Van wie komt de SR-verplichting?

‘Klopt, maar anderzijds kan de SR-

aan andere partijen dan wordt het mak-

‘Vanuit de landelijke overheid. Maar het

verplichting je SW-bedrijf heel veel werk

kelijker om mensen met een afstand tot

is aan de aanbestedende partij om het

opleveren. En bovendien bevinden we

de arbeidsmarkt meer in te zetten.’

percentage SR-verplichting te bepalen.

ons nu nog in een gewenningsperiode

Die vrijheid heeft een gemeente of

van een jaar of twee. Als iedereen er

Wat is de grootste hobbel die Sallcon is

straks echt mee bezig is en het belang en

tegengekomen sinds jullie bezig zijn

de voordelen ziet voor overheden en

met Social Return?

Is het niet gek dat overheden bedrijven

bedrijven, dan zal het allemaal makkelij-

‘Dat gemeenten en bedrijven bij voorbaat

verplichten om in zee te gaan met men-

ker gaan. Maar voor nu is het inderdaad

geneigd zijn te denken dat het onmoge-

sen met een afstand tot de arbeidsmarkt

zaak om de SR-verplichting bekend te

lijk is om mensen met een afstand tot de

terwijl die overheden hun nauwelijks

maken en goed uit te leggen. Daarom

arbeidsmarkt een aandeel te geven in

een baan geven in hun eigen organisatie?

hoop ik dat alle SW-bedrijven er hun

werkzaamheden: “Dit is zó complex, dat

‘Daar is inderdaad ook nog een lange weg

schouders onder zetten.’

gaat nooit lukken.” Op dat moment moet

te gaan. Als je zelf niet het goede voor-

provincie zelf.’

je als SW-bedrijf goede voorbeelden

beeld geeft, dan slaat een verplichting

Hoe meet je het effect van Social Return?

kunnen laten zien aan projectleiders en

aan anderen als een tang op een varken.

‘Er zijn verschillende methodieken om de

inkopers van de gemeente en aan

Maar goed, als SW kunnen we in dit geval

zogenaamde “Social Return On Invest-

reguliere bedrijven. Voorbeelden die

profiteren van zo’n verplichting. Heb het

ment” (SROI) te meten, ofwel het sociaal

bewijzen dat het wél kan en dat de ver-

lef erover in gesprek te gaan.’ ■ SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 11

11

9/19/12 1:09 PM

Boek Het Staatshotel: de bajes, stortplaats van de samenleving

‘Werk is een beslissende factor

Om te voelen hoe het is om in een politiecel te zitten, liet Simone van der Zee zich drie dagen als mystery guest opsluiten. Het personeel wist dus niet wie ze werkelijk was. ‘Ik werd echt gek van het opgesloten zijn. Je zit de hele dag in je sop gaar te koken.’ 12

SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 12

9/19/12 1:09 PM

om recidive te voorkomen’ Jurist en criminoloog Simone van der Zee, werkzaam als chef ondersteuning bij het Korps Landelijke Politiediensten (Dienst Nationale Recherche) schreef Het Staatshotel: een boek waarin ze betoogt dat strengere straffen contraproductief werken en dat in onze gevangenissen te veel mensen zitten die door hun handicap detentieongeschikt zijn. Een gesprek over hoe de SW- en re-integratiesector criminaliteit, detentie en recidive kan helpen voorkomen. Tekst: Menno Goosen | Foto: Lukas Göbel

D

e gangbare publieke opinie is dat er in Nederland veel te laag gestraft wordt. Hoe komt het dat we dit beeld hebben van ons strafrecht?

schulden dan je al zat. De meeste inter-

‘Door de media en de politiek. Een aantal

nooit meer goed op de rit. Bovendien is

politieke partijen en media roepen dat de

het recidivepercentage gigantisch hoog.’

venties helpen weliswaar niet, maar brengen ook geen schade toe. Gevangenisstraf doet dat wel, en leidt vaak tot psychische schade. Mensen die een lange gevangenisstraf hebben ondergaan komen eigenlijk

straffen veel te laag zijn, terwijl Nederland Noord-Europese landen al een streng

Maar moeten we dan stoppen met vrijheidsstraffen?

strafklimaat heeft. Een veroordeelde heeft

‘Nee. Er is een groep mensen waar de

een grote kans op een vrijheidsstraf en bij

samenleving tegen beschermd moet wor-

ons is levenslang, anders dan in de overige

den. Maar we moeten ons bewust zijn van

Europese landen, ook echt levenslang, dus

het feit dat veel delinquenten een stoornis

tot de dood erop volgt. Een moordenaar

hebben. Als je die stoornis niet behandelt,

kon in 2010 gemiddeld rekenen op vijftien

kun je straffen wat je wilt, maar het pro-

jaar cel.’

bleem blijft in stand. Verder zitten er veel

in vergelijking met andere West- en

te veel mensen in de cel die een (lichte)

Wat is er eigenlijk mis met gevangenisstraf?

verstandelijke beperking hebben. De

‘Gevangenisstraf is de slechtste interven-

verantwoordelijk kunt stellen voor hun

tie die er is. De omstandigheden van men-

daden. Deze beperkingen worden vaak

sen worden er slechter van. Je raakt je

niet herkend. De overheid is op dit

huis, je baan, je partner en je sociale net-

moment bezig met symptoombestrijding

werk kwijt. Je kunt moeilijk weer aan

in plaats van probleembestrijding. Beleid

werk komen. Je zit vaak nog dieper in de

gericht op de oorzaken van crimineel

vraag is of je deze mensen wel helemaal

SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 13

13

9/19/12 1:09 PM

gedrag vergt een lange adem. Als je iets

mis. Ze zijn vaak te trots om om hulp te

met mensen die hieraan lijden. Denk ook

wilt doen aan criminaliteit dan moet je

vragen, zien niet in dat ze hulp nodig

aan mensen met autistische stoornissen

iets doen aan de omstandigheden waar-

hebben of weten de weg niet in het woud

zoals asperger, PDD-NOS, ODD, ADHD’ers

door mensen crimineel worden. Er zijn

van hulpverlening. En als je niet iemand

of mensen die lijden aan FAS, het zoge-

natuurlijk mensen die geen geweten heb-

hebt die je helpt met huisvesting, werk

naamde Foetaal Alcohol Syndroom. Hun

ben , zoals psychopaten bijvoorbeeld,

en allerlei regelzaken, kan het simpeler

problemen verdwijnen echt niet door

maar iemand kiest er niet vrijwillig voor

zijn om weer in de criminaliteit te stap-

gevangenisstraf.’ (Voor meer informatie

een psychopaat te worden. Psychopathie

pen. Die wereld kennen ze immers goed.

over FAS zie kader Kevin).

is een eigenschap die al in de baarmoeder

Een SW-bedrijf zou hierbij een goede

en in je vroegste jeugd ontwikkeld wordt.

begeleidingsrol kunnen vervullen, en

De tendens is op dit moment dat mensen

voor het absoluut noodzakelijke werk

Wat bedoel je met de term detentieongeschikt?

die criminele dingen doen gedemoniseerd

kunnen zorgen. Deze mensen moeten

‘Bepaalde mensen zijn echt niet geschikt

worden. Alsof het allemaal mensen zijn

allerlei noodzakelijke sociale vaardighe-

voor een gevangenisstraf. Bijvoorbeeld

die door en door slecht zijn en onverbeter-

den aanleren, en dat doen ze door te wer-

mensen met een (lichte) verstandelijke

lijk. Het afgelopen decennium is de reflex:

ken. Werk of een zinvolle dagbesteding is

beperking. Hun problemen worden door

opsluiten, sleutel weggooien, uitkleden en

essentieel om recidive te voorkomen!’

detentie vaak nog erger. In de gevangenis

klaar. Maar de recidivecijfers laten zien

worden ze slachtoffer van hun medegede-

dat dat niet werkt.’

Welke mensen lijden het meeste onder gevangenisstraf?

tineerden die hen bijvoorbeeld afpersen

Waarom vervallen zoveel ex-gedetineerden eigenlijk weer in de criminaliteit?

‘Als je bijvoorbeeld kijkt naar de popula-

sterk de slechte gewoonten van anderen

tie vrouwen, dan zie je dat ze wat ze aan

over. Voor deze mensen zou een therapeu-

identiteit hadden in de gevangenis hele-

tische gemeenschap veel zinvoller zijn.’

‘Een van de redenen is dat het ontbreekt

maal kwijtraken, en niet meer in staat

aan goede nazorg. De gemeente is hier-

zijn om hun leven in eigen hand te

voor tegenwoordig verantwoordelijk, en

nemen en bijvoorbeeld voor hun gezin te

Zijn er in Nederland al van deze therapeutische gemeenschappen?

veel gemeentes doen nog te weinig op dit

zorgen. Verder lijden mensen met psychi-

‘Voornamelijk voor verslaafden. De resul-

terrein. Veel ex-gedetineerden worden

sche aandoeningen zeer onder gevange-

taten van dit soort gemeenschappen zijn

aan hun lot overgelaten. Dat gaat vaak

nisstraf. De gevangenissen zitten overvol

bijzonder goed. Recidive neemt signifi-

of mishandelen. Of ze nemen juist heel

De personages uit Het Staatshotel Foto’s: Shutterstock (De personen op de foto zijn modellen en hebben geen enkel verband met de personages uit het boek.)

14

Jolanda

Youssef

Strafbaar feit: doordat ze haar

Strafbaar feit: het zeer

baby, die onophoudelijk huilt,

regelmatig plegen van

door elkaar schudt, overlijdt

(auto-)inbraken en

het kindje aan ernstige schade

andere kleine crimina-

aan hersenen, bloedvaten en

liteit. (Veelpleger).

zenuwen. (Shaken-babysyn-

Wordt opgepakt tijdens

droom).

zwartrijden en verzet

Straf: 1,5 jaar onvoorwaarde-

zich hevig.

lijk en daarna tbs met dwang-

Straf: twee jaar lang

verpleging.

opname in een

Problematiek: waarschijnlijk

Inrichting voor Stelsel-

borderlinesyndroom. Zeer afhankelijk van de moeder,

matige Daders. (ISD)

beperkte verstandelijke vermogens, zeer zware zwanger-

Problematiek: schizo-

schap, postnatale depressie, ernstig slaaptekort.

frenie en een (hard)drugsverslaving.

SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 14

9/19/12 1:09 PM

cant af, vooral in combinatie met nazorg. In Inrichtingen voor Stelselmatige Daders wordt hiervan gebruikgemaakt in de extramurale fase. Ik zou ervoor pleiten om aan de strafwetgeving een maatregel tot plaatsing in een therapeutische gemeen-

Jurist/criminoloog Simone van der Zee: ‘SW-bedrijven hebben alle kennis in huis om re-integratieprogramma’s voor (ex-)gedetineerden te ontwikkelen.’

schap toe te voegen. Voor bepaalde groepen mensen die problematische gedrag

nen. Een groot deel van het noodzakelijke

deze sector heeft, ook tijdens het verblijf in

vertonen als gevolg van neurobiologische

personeel, bijvoorbeeld voor de veilig-

de gevangenis om mensen voor te berei-

beschadigingen, zou dit een alternatief

heid, keuken en schoonmaak , kun je uit

den op de terugkeer in de samenleving. Er

voor gevangenisstraf kunnen zijn. Sowie-

de populatie halen. Zo leren ze ook

zijn nu wel goede werkmeesters die veel

so is het wonderlijk dat we steeds meer

arbeidsvaardigheden aan.’

kunnen betekenen voor de gedetineerden,

van de hersenen weten, maar deze kennis

maar het zijn er veel te weinig. Verder is de werkeloosheid in gevangenissen schrikba-

ben als iemand een tijdje van de straat

Hoe zou de SW- en re-integratiesector kunnen bijdragen aan het voorkomen van criminaliteit, detentie en recidive?

moet. Soms heeft iemand geen psychiatri-

‘Werk is ongelofelijk essentieel. Als je kijkt

mogelijkheden om mensen vanuit de

sche aandoening maar gewoon een laag

naar de criminologie dan heb je de sociolo-

gevangenis te laten participeren in zo’n

IQ. Een therapeutische gemeenschap zou

gisch georiënteerde theorieën en daar

project. Bijvoorbeeld bij mensen die een

dan veel beter zijn.’

heeft werk vrijwel altijd een plaats in. Als

vermogensdelict gepleegd hebben. Werk

middel om mensen te weerhouden van

is een van de sleutels om mensen na hun

Maar dat is ook ontzettend duur …

criminaliteit, maar ook als middel om

detentie weer op de been te krijgen. ’

nauwelijks gebruiken om crimineel gedrag te voorkomen. Bedenk ook dat we niets tussen tbs en gevangenisstraf heb-

rend hoog. In samenwerking met de sociale werkvoorziening zouden arbeidsprojecten opgezet kunnen worden. Of geef

Vlak niet uit wat een gevangenisstraf

mensen uit de criminaliteit te krijgen. De

kost, en dan zijn de kosten van de gevolg-

kans om na een gevangenisstraf weer een

schade nog niet meegenomen. Een thera-

plek in de samenleving te bemachtigen is

Hoe kan de werkeloosheid in de gevangenis zo hoog zijn?

peutische gemeenschap zou je relatief

héél erg klein. We zouden veel meer

‘Het is erg duur om mensen binnen de

gezien goedkoop moeten kunnen run-

gebruik moeten maken van de kennis die

gevangenis aan het werk te krijgen. Door

Ruben

Toine

Strafbaar feit: het aanranden

Strafbaar feit:

van een minderjarige jongen

beroepscrimineel die lei-

in zijn functie als leraar en het

dinggeeft aan een crimine-

downloaden van kinderporno.

le organisatie. Wordt

Straf: twee jaar waarvan zes

gepakt tijdens het vervoer

maanden voorwaardelijk + het

van een lading XTC-pillen.

betalen van schadevergoeding

Geeft vanuit de gevangenis

(€ 850) aan zijn slachtoffer.

bevel om zijn voormalig

Problematiek: pedofilie. Pedo-

compagnon te liquideren.

fielen en pedoseksuelen staan

(Niet bewezen.) Weet te ontsnappen.

in de gevangenis helemaal

Straf: 8,5 jaar celstraf en al het onrechtmatig

onderaan de hiërarchie. Plaat-

verkregen bezit/geld wordt afgepakt. Na ontsnapping

sing in een normale gevange-

plaatsing in een Extra Beveiligde Inrichting.

nis is eigenlijk niet mogelijk vanwege de kans op ernstige

Problematiek: narcistische persoonlijkheidsstoornis

mishandeling en/of moord. Daarom verblijft hij op een

met psychopatische trekken. (Of misschien zelfs een

extra-zorgafdeling tussen mensen met psychiatrische

echte psychopaat). Toine is een echte manipulator en

problemen.

door zijn drugsgebruik (cocaïne) ook erg paranoïde.

SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 15

15

9/19/12 1:10 PM

de bezuinigingen is het gevangenisregi-

van zo’n hond kan zelfs de meest geharde

me versoberd, en in heel veel gevangenis-

crimineel openbreken. De resultaten zijn

sen wordt geen werk meer aangeboden.

zeer bemoedigend. Het mes snijdt aan

In de meeste Huizen van Bewaring, waar

twee kanten: er worden hulphonden

mensen soms wel een tot twee jaar zit-

opgeleid, en je voorkomt recidive.’

ten, is geen mogelijkheid meer om te

Maar toch … hoe voorkom je dan dat bijvoorbeeld een pedoseksueel door een SW-bedrijf gedetacheerd wordt als conciërge op een basisschool? ‘In het verleden woog het privacyaspect te zwaar in dit soort zaken. Tegenwoordig

‘Ja. Ik schrijf in mijn boek over generativi-

Veel SW-bedrijven staan niet te springen om tbs’ers een reintegratietraject aan te bieden. Er is bijvoorbeeld angst dat crimineel gedrag overspringt naar de normale SW-populatie …

teit. Mensen moeten het besef krijgen

‘Ook mensen die tot nu toe een normaal

wel of niet kunnen plaatsen. Dit soort

dat ze niet alleen voor zichzelf op aarde

leven geleid hebben kunnen in omstan-

fouten zijn te voorkomen.’

zijn, maar daadwerkelijk iets voor ande-

digheden terechtkomen waardoor crimi-

ren kunnen betekenen. In navolging van

neel gedrag ontstaat. Dat is niet te voor-

de Verenigde Staten loopt er in Neder-

spellen. Bovendien zijn er een heleboel

land een re-integratietraject waarbij

mensen die nu ook crimineel gedrag

Op dit moment wil de politiek af van taakstraffen. Is dat een goed idee?

gedetineerden hulphonden trainen voor

vertonen maar daar nooit voor veroor-

‘Nee. In weerwil van wat de politiek

onder anderen slechtzienden. Dat werkt

deeld zijn. De criminaliteitscijfers die

beweert, is taakstraf een effectieve maat-

fantastisch. Deze mensen hebben over

wij kennen vormen maar het topje van

regel voor lichte straffen. Uit onderzoek

het algemeen weinig verantwoordelijk-

de ijsberg. Ik denk dat iedereen in poten-

uit 2009 (Wernink, Blokland, Nieuwbeerta

heidsgevoel voor anderen. Door ze ver-

tie in staat is om te ontsporen. Niet

& Tollenaar) bleek dat er een aanzienlijk

antwoordelijk te maken voor de oplei-

omdat mensen per definitie slecht zijn,

verschil bestaat in recidive tussen veroor-

ding van een hulphond, leren ze weer

maar doordat ze in slechte omstandig-

deelden die een taakstraf ondergingen en

structuur, plannen en regelmaat aan en

heden zijn terechtgekomen en niet

veroordeelden die een gevangenisstraf

ze leren om voor iemand te zorgen. Ze

geleerd hebben hoe ze daarmee om

uitzaten. Recidive na taakstraffen is bijna

krijgen daar ook wat voor terug: de liefde

moeten gaan.’

de helft minder dan na gevangenisstraf,

werken. Mensen zitten dan vaak meer dan twintig uur per dag op cel.’

Zijn re-integratietrajecten voor delinquenten succesvol?

wordt veel beter bijgehouden waar pedoseksuelen zich bevinden. Ook hebben ze soms een meldingsplicht. Er moet een manier worden gevonden om te zorgen dat SW-bedrijven weten waar ze iemand

Kevin

Ammar

Strafbaar feit: schopt en slaat onder invloed van

Strafbaar feit:

alcohol en drugs een man dood na een voet-

is illegaal in

balwedstrijd. Kevin is meermalen met justitie in

Nederland

aanraking gekomen, en had al een stadionverbod.

(dat is niet

Straf: negen jaar celstraf met aftrek van

strafbaar!) en

voorarrest.

wordt in

Problematiek: lijdt aan Foetaal Alcohol Syndroom

verband

(FAS) doordat zijn moeder tijdens de zwangerschap

gebracht met

dronk. Deze hersenbeschadiging zorgt onder ande-

een misdaad

re voor: slecht besef van goed en kwaad, geen

die zijn neven

schuldgevoel, slechte controle over impulsen, slecht begrip van oorzaak en

gepleegd heb-

gevolg, niet leren van ervaringen, gevoelig voor groepsdruk, sociaal

ben, maar is

onvolwassen, slecht korte- en langetermijngeheugen, moeilijkheden met

daar niet schul-

het begrip tijd, slecht ontwikkeld gevoel voor bezit en moeite met onder-

dig aan.

scheid tussen feit en fictie. Jongeren en volwassenen met FAS raken vaak in

Straf: vrijspraak, maar wordt vervol-

paniek als ze in aanraking komen met politie, of zullen tegenovergesteld

gens na de uitspraak meteen opgepakt

zeer vriendelijk zijn en in een poging het de politie naar de zin te maken

als illegaal, en naar het Detentiecen-

misdaden bekennen die ze niet hebben begaan. Ondervraging zal ze ver-

trum voor Vreemdelingen gebracht.

warren door hun intellectuele handicaps.

Problematiek: illegaliteit.

(Bron: www.fasstichting.nl.)

16

SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 16

9/19/12 1:10 PM

bovendien zijn taakstraffen vele malen goedkoper dan gevangenisstraffen. Ook voor de uitvoer van taakstraffen zie ik goede samenwerkingsmogelijkheden met de sociale werkvoorziening.’

12 feiten over ons strafrecht

Opmerking redactie: begin september maakte demissionair staatssecretaris Teeven van Veiligheid en Justitie bekend dat per 1 januari 2013 een herstructurering plaatsvindt van de Haltorganisaties. Het aantal Halt-organisaties gaat dan terug van 17 naar 1. Volgens de demissionaire staatssecretaris moet deze schaalvergroting leiden tot kostenreductie, het neerzetten van een Foto: Shutterstock

slagvaardige sector en meer eenheid en uniformiteit in de wijze waarop de Halt-afdoening wordt uitgevoerd. Halt staat voor Het ALTernatief, en is een instantie waarin de gemeenten samenwerken met politie en justitie om kleine vergrijpen gepleegd door jongeren van 12 tot 18 jaar, snel af te doen met een eenvoudige straf, meestal een leerstraf of een werkstraf. Zo kunnen jongeren rechtzetten wat zij fout hebben gedaan, zonder dat zij in aanraking komen met het Openbaar Ministerie. ■

Het Staatshotel De bajes, stortplaats van de samenleving Auteur: Simone van der Zee Uitgeverij: De Geus ISBN: 9789044517460 Prijs: € 22,90

Jenairo Strafbaar feit: ontucht met een minderjarig meisje van 15. Straf: oorspronkelijk 14 maanden met aftrek van voorarrest, maar in hoger beroep wordt dat vonnis gewijzigd in verkrachting, en daar krijgt hij 3,5 jaar voor. Dat wordt mogelijk nog langer want wegens mediaaandacht hebben zich meer slachtoffers gemeld. Problematiek: seks- en (soft)drugsverslaving. Voelt zich als Curaçaoënaar een vreemdeling in Nederland. (Hij vluchtte weg uit Curaçao voor zijn gewelddadige stiefvader.) Heeft in Nederland geen status qua opleiding of werk. Gebruikt seks om status te krijgen. (Macho, goede versierder.)

1. In 2010 zaten 40.000 volwassenen in een gevangeniscel. (De 8000 illegale vreemdelingen en 2300 minderjarigen zijn daarbij niet meegerekend.) 2. Het aantal gevangenen in Europa is vrijwel nergens zo sterk gegroeid als in Nederland. Sinds de jaren ’70 is het aantal gedetineerden per 100.000 inwoners verviervoudigd. 3. Nederland kent een streng strafklimaat in vergelijking met andere West- en Noord-Europese landen. Er is een grote kans op vrijheidsstraffen, vooral als je minderjarig bent. Een moordenaar kon in 2010 gemiddeld rekenen op 15 jaar cel. 4. In Nederland is levenslang, anders dan in de overige Europese landen, ook echt levenslang dus tot de dood erop volgt. 5. In 2010 zaten bijna 800 gedetineerden van 60 jaar en ouder in de cel. 6. Van het totaal aantal gedetineerden lijdt 10% aan een psychiatrische stoornis die zo ernstig is dat plaatsing in een algemeen psychiatrisch ziekenhuis nodig is. 4-6% van de gevangenen lijdt aan psychotische stoornissen. 7. 15-25% van de gedetineerden heeft een verstandelijke beperking. Ongeveer 17% van de gevangenen heeft een IQ van onder de 80. (Onder de totale bevolking is dat 4%.) 8. De politiek is zeer actief op het gebied van strafrecht, onder andere met wetsvoorstellen om taakstraffen voor bepaalde misdrijven af te schaffen, minimumstraffen in te voeren, de verjaringstermijn af te schaffen en rechters die te laag straffen te ontslaan. 9. Het aantal zelfdodingen in de gevangenis is bijna zes keer zo hoog als dat onder de gehele bevolking. 10 Een dag gevangenisstraf kost gemiddeld meer dan € 200. (Een tbs-cel het dubbele.) 11 In 2010 verbleven in totaal bijna 2000 mensen in een tbs-kliniek. In datzelfde jaar werd 190 keer tbs opgelegd. Tbs duurt gemiddeld tien jaar, maar sommige mensen komen nooit meer vrij en verblijven gedurende hun hele leven op een ‘long stay’-afdeling. 12 In 2009 gaf de overheid totaal 12,5 miljard uit aan veiligheid. (De feiten zijn overgenomen uit het boek van Simone van der Zee. In Het Staatshotel worden alle bronnen hiervoor genoemd in een uitgebreide literatuurlijst.)

SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 17

17

9/19/12 1:10 PM

Frisse opvattingen over re-integratie en arbeidsparticipatie

De werkgeversbenadering; een kritische succesfactor De wetsvoorstellen rond Werken naar vermogen maken duidelijk dat er een nieuwe wind waait in de opvattingen over re-integratie en arbeidsparticipatie. In een recente notitie van de G-32-gemeenten wordt die nieuwe wind als volgt samengevat: mensen zijn primair zelf verantwoordelijk voor het vinden van een baan. En voor de groep die wel ondersteuning nodig heeft moeten de kansen zo veel mogelijk gezocht worden op de reguliere arbeidsmarkt. Tekst: Tom de Haas, zelfstandig adviseur en associé van Adlasz en medeoprichter van het MFA Lab. www.tomdehaas-consultancy.nl. | Foto’s: Shutterstock

D

e ideeën en plannen in het

maakt van de werkgeversbenadering

een regionaal arbeidsmarktbeleid. De

wetsvoorstel over Werken naar

echt een kritische succesfactor. Deze

tweede, het dienstverleningsconcept,

vermogen zijn ontwikkeld in

factor wordt in dit artikel uitgewerkt.

sluit goed aan bij de werkgeversbenadering waarover binnen Werken naar

een tijd dat de economie er goed gevolgen van de pensionering van de

De werkgeversbenadering; wat is dat?

scheid tussen beleidsmatig en operatio-

babyboomgeneratie. Dit perspectief is in

De monitorgroep AKO (Algemeen Keten

neel is ook belangrijk bij de uitwerking.

twee jaar wel bijgesteld. Veel publieke en

Overleg) , actief binnen de SUWI-keten

De doelstellingen en de prioriteiten van

private werkgevers reorganiseren ingrij-

(de wet Structuur Uitvoering Werk en

de werkgeversbenadering worden

pend om te kunnen overleven. We zijn

Inkomen) , onderscheidt twee invalshoe-

bepaald in het regionaal arbeidsmarktbe-

geconfronteerd met meer dan 500.000

ken bij het realiseren van een vraagge-

leid. De vormgeving van de werkgevers-

werkloze werkzoekenden. De werkloos-

richte werkgeversbenadering. De eerste

benadering wordt ook bepaald door

heid onder jongeren en werknemers van

is beleidsmatig van aard. En heeft tot

andere factoren. Deze komen hierna aan

50 jaar en ouder neemt fors toe. De pensi-

doel de knelpunten aan de vraagkant van

de orde.

oenleeftijd wordt opgeschoven. Tegelij-

de (regionale) arbeidsmarkt op te lossen.

kertijd houden berichten over tekorten

De tweede invalshoek heeft betrekking

aan. In de zorg is nu al sprake van tekor-

op het dienstverleningsconcept. En is

De doelen van de werkgeversaanpak

ten. De komende tien jaar zijn meer dan

gericht op individuele werkgevers en het

Er zijn ten minste vier verschillende

200.000 ambachtslieden nodig om de uit-

oplossen van de kortetermijnvraagstuk-

stakeholders bij de resultaten die met de

stroom naar pensioen op te vangen. Wor-

ken van werkgevers.

werkgeversbenadering worden

den die echt allemaal vervangen?

De beleidsmatige aanpak van de werkge-

nagestreefd. Sluiten ze voldoende op

De verwachting is dat een nieuw kabinet

versbenadering lijkt binnen de voorstel-

elkaar aan? Versterken ze elkaar? Deze

blijft inzetten op re-integratie en partici-

len van Werken naar vermogen onderge-

perspectieven worden hieronder kort

patie in de reguliere arbeidsmarkt. Dat

bracht in de verplichting om te komen tot

uitgewerkt.

voorstond. Met grote zorgen over de

18

vermogen wordt gesproken. Dat onder-

SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 18

9/19/12 1:10 PM

Een woningcorporatie produceert veel drukwerk, brochures en documenten. Voor de productie ervan wordt samengewerkt met arbeidsmatige dagbesteding van een organisatie voor verstandelijk gehandicaptenzorg. In het hoofdkantoor van de corporatie staat een complete werkunit voor de (re)productietaken en de postbehandeling. Er werken tien mensen met een verstandelijke beperking.

Doelen van de rijksoverheid

structurele schadelastbeperking op het

Prioriteiten

Het rijk zet al een aantal jaren in op een

inkomensdeel van de WWB.

De overheid weet dat er meer nodig is

nieuwe koers in de sociale wetgeving. De

dan MVO om op grote schaal mensen

verantwoordelijkheid wordt meer en

De doelen van de werkgever

met een beperking aan een arbeidsplaats

meer teruggelegd bij de burger. Naast

Wat maakt dat een werkgever bereid is

te helpen bij reguliere werkgevers. Veel-

inhoudelijke argumenten speelt de

mee te werken aan de doelen van rijk en

genoemde prioriteiten zijn:

betaalbaarheid van sociale voorzienin-

gemeenten? Wat draagt Werken naar

• Het voor werkgevers aantrekkelijker

gen een belangrijke rol. In wettelijke

vermogen bij aan de continuïteit van

kaders wordt de bijdrage van private

bedrijven? Is het voldoende de werkgever

werkgevers verwoord. Maar niet gere-

voor te houden dat hij scoort met maat-

geld. De financiële kaders voor gemeen-

schappelijk verantwoord ondernemen

ten worden heel strak neergezet.

(MVO) door mensen met een beperking in dienst te nemen?

Doelen van gemeenten

maken om mensen met een beperking in dienst te nemen. • Werkgevers één aanspreekpunt bieden in de regio. • Werkgevers ontzorgen; op risico’s en op administratieve lasten. • Begeleiding van mensen met com-

en de beschikbare middelen zijn dwin-

Doelen van de burger/ werknemer

De genoemde prioriteiten kloppen. Wel

gend. Er moet gesaneerd worden. En

Voorzien in je eigen levensonderhoud,

komen ze alle vier voort uit een sterke

geïnnoveerd in de samenwerking met

leiden van een (vol)waardig bestaan. Dat

aanbodgerichtheid vanuit de overheid.

private werkgevers. Het beleid van de ISD

zijn de doelen van goedwillende burgers.

Ze lijken gestuurd door de vraag: Welke

(Intergemeentelijke Sociale Dienst) voor

Door zelfstandig een inkomen te

maatregelen nemen we zodat werkge-

de Midden-Langstraat in Waalwijk illu-

verwerven. Werken kost tijd en geld. Het

vers meewerken aan het overheidsbe-

streert de te bereiken doelen heel duide-

voeding-, kleding- en reispatroon van

leid?

lijk: ‘Een zo groot mogelijke uitstroom van

mensen die werken is anders dan van

Die aanpak is een gemiste kans. Want het

klanten met een uitkering naar werk.’ Het

mensen die niet werken. Wie een uitke-

gaat niet over de toegevoegde waarde die

belang van de lokale overheid is duidelijk

ring ontvangt heeft weinig geld en veel

werknemers realiseren als zij personeel

in beeld: realiseren van nieuwe beleids-

tijd om op koopjes te jagen. Inkomen uit

inzetten uit de Wnv-doelgroep. In het

doelen over zelfredzaamheid en eigen

arbeid moet werknemers in staat stellen

vervolg van dit artikel wordt juist deze

verantwoordelijkheid, en realiseren van

de meerkosten te dragen.

invalshoek uitgewerkt.

De wettelijke opdracht van gemeenten

plexere beperkingen door derden.

SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 19

19

9/19/12 1:10 PM

• Bemiddeling naar een reguliere baan, eventueel met loondispensatie. • Individuele detachering/ groepsdetachering. • Overnemen van bedrijfsprocessen/ insourcing. • De wijze van ontzorgen wordt per dienst uitgewerkt; specifiek en in detail. • Het hele bedrijfsproces moet kloppen.

Social return als illustratie Gemeenten zetten zwaar in op social return als instrument voor extra werkgelegenheid bij opdrachtnemers van de

Een ziekenhuis onderzoekt functies van mbo- en hbo-personeel op logistieke

overheid. Het instrument ‘social return’ is

en distributietaken. Al deze taken worden gebundeld in een nieuw takenpakket.

nog onvoldoende ontwikkeld. Het accent

Dit pakket worden opgevuld door laaggeschoolde medewerkers. Zo wordt de

ligt vooral op de contractuele verplich-

schaarste aan hoger opgeleiden opgevangen.

ting van de opdrachtnemer. Social return is ook te zien als een speci-

De werkgeversbenadering als waardestrategie

aanpak gericht op het realiseren van toe-

fieke vorm van werkgeversbenadering.

gevoegde waarde voor werkgevers is niet

Met als doel toegevoegde waarde te

De uitvoerende kant van de werkgevers-

zonder consequenties. De belangrijkste

realiseren voor het bedrijf met een

benadering, het neerzetten van een

hiervan worden hieronder toegelicht.

‘social return’-bepaling in zijn contract.

dienstverleningsconcept, vraagt om het

• De werkgeversbenadering wordt hét

Wat verandert er in de aanpak als we

inzetten van een marketingaanpak. De

commerciële proces van een onderne-

met social return toegevoegde waarde

centrale vraag van deze aanpak is: hoe

mingsactiviteit.

willen realiseren voor de opdrachtne-

kunnen we voor een werkgever economische waarde creëren door het bieden van personele oplossingen met inzet van

• De dienstverlening moet kloppen; je moet waarmaken wat je verkoopt. • Er is niet één waardestrategie. De stra-

mer? Wat gaan we dan anders doen? Recent is deze vraagstelling uitgewerkt met een expertgroep uit

werknemers met een beperking ? Kern is

tegie wordt uitgewerkt voor iedere

gemeenten en SW-bedrijven.

dat de werkgever als klant wordt bena-

dienst. Bijvoorbeeld:

Het resultaat is als volgt:

derd. Aan deze klant wordt met personeelsdiensten een concurrerend aanbod gedaan. Een aanbod waarmee de werkgever relevante voordelen realiseert. En zo bijdraagt aan het oplossen van een maatschappelijk probleem. We moeten uitzendbureau START opnieuw uitvinden. De aanpak van START leerde dat persoonlijk contact tussen een werkgever en een tijdelijke werknemer een positief effect heeft op het onderlinge vertrouwen, en op het verlengen van de samenwerking. Er zijn in ons land volop voorbeelden van gemeenten, SW bedrijven en re-integratiebedrijven die met succes economische waarde creëren voor werkgevers. (Zie de foto’s met de bijschriften voor voorbeelden.)

Een bedrijf maakt producten van metaal en kunststof. De assemblage gebeurt in

De werkgeversbenadering als waardestrategie; de consequenties

China. Dat kost drie maanden. En nog eens drie maanden bij fouten. Samen met een SW-bedrijf wordt een nieuwe assemblagestraat in het bedrijf ontwikkeld. Vervolgens wordt de assemblagestraat bemand met mensen met een beperking.

De keuze om de benadering van werkge-

Er wordt hoge kwaliteit geleverd tegen assemblageprijzen die internationaal

vers vorm te geven als een marketing-

concurrerend zijn.

20

SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 20

9/19/12 1:10 PM

• De gemeente moet vanaf de start van de aanbesteding een ‘social return’adviseur inzetten in de procedure. • Een commercieel-technische professional uit de gemeente of een re-integratiebedrijf werkt met vertegenwoordigers van de opdrachtnemer de mogelijkheden uit. • De re-integratieafdeling maakt een planning voor selectie, (bij)scholing, toeleiding en begeleiding van medewerkers. De expertgroep was stellig in haar analyse dat social return mislukt als de drie maatregelen hierboven niet worden genomen.

Valkuilen bij de werkgeversbenadering De drie decentralisaties; werken naar vermogen, jeugdzorg en begeleiding, leggen heel veel bevoegdheid en verantwoordelijkheid bij de gemeenten. Dat is

In een gebied met een tuinbouwhistorie wordt vijf hectare grond opnieuw

een goede ontwikkeling. Bij de praktische

in cultuur gebracht. Er wordt biologische groente gekweekt. Voor de afzet is

uitwerking is de werkgeversbenadering

een contract gesloten met een regionale supermarktketen. De werkplekken

een kritische succesfactor. En daarmee

worden ingevuld door werknemers met een tijdelijk dienstverband. Na een jaar

ook een fors afbreukrisico. Er zijn valkui-

vervolgen zij hun re-integratie in de samenleving.

len die forse schade kunnen veroorzaken. Hieronder wordt een aantal valkuilen

versbenadering naar zich toe. Regelmatig

gemeente het beter doet als iets in eigen

benoemd.

is de inzet dat het huidige SW-bedrijf niet

hand is. Uitbreiding van control biedt

meer direct werkgevers mag benaderen.

werk voor ambtenaren. In een tijd dat

Valkuil 1: onvoldoende onderscheid

Dat moeten de accountmanagers van de

veel werk van gemeenteambtenaren in

tussen beleid en uitvoering

gemeente doen. Een (onbedoeld) gevolg

de sociale sector op de tocht staat is dat

Een manager van een gemeentelijke

van deze ontwikkeling kan zijn dat de

aantrekkelijk. Dat vermindert de perso-

afdeling Inwonerszaken stelde recent:

acquisitieverantwoordelijkheid voor alle

nele afslanking en de kosten van wacht-

‘Als gemeente hebben we al contact met

SW-omzet bij de gemeente komt te liggen.

geld.

werkgevers over vestigingsplaatsen, ver-

De commerciële omzet van een SW

De werkgeversbenadering als waarde-

gunningen en economische zaken. Daar

bedrijf bedraagt gemiddeld 30 tot 40%

strategie vraagt om een sterk onderne-

kunnen we makkelijk het gesprek over

van de totale Wsw-subsidie-inkomsten.

mende insteek in combinatie met een

plaatsing van personeel uit de Wwnv-

Landelijk is dat € 700 tot € 800 miljoen

strakke bedrijfsvoering. Als deze laatste

doelgroep bij pakken.’

omzet uit productie, dienstverlening en

twee aspecten onvoldoende aandacht

Aansluitend is verkend welke uitvoerings-

detachering. Op korte termijn weghalen

krijgen mislukt Werken naar vermogen

organisatie je als gemeente nodig hebt om

van commerciële verantwoordelijkheid

vanaf de start. Strakke marketingconcep-

met werkgevers betrouwbare afspraken te

voor deze omzet bij SW-bedrijven leidt

ten en goed uitgelijnde bedrijfsprocessen

maken over het leveren van personeel.

zeker tot grote verliezen bij gemeenten.

zijn nodig om duizenden mensen goed in te zetten bij private werkgevers.

Om al die afspraken iedere dag na te kunnen komen heb je een bedrijf nodig met

Valkuil 3: te veel behoefte aan control

een strakke operatie. Dat bedrijf was bin-

en onvoldoende ondernemerschap

Ten slotte

nen zijn afdeling niet beschikbaar.

De genoemde decentralisaties stellen

Vorm en inhoud geven aan de werkge-

gemeenten voor een forse opdracht. De

versbenadering is een interessante

Valkuil 2: de werkgeversbenadering

noodzaak om (beleids)regie te voeren is

opdracht. Met een groot beroep op maat-

is van de gemeente

groot. Onder druk is de neiging groot om

schappelijk ondernemerschap. De ambi-

In het kader van een samenhangende

veel bevoegdheden naar de gemeente te

tie van dit artikel is een bijdrage te leve-

werkgeversbenadering trekken steden of

trekken. Dat versterkt het gevoel van

ren aan een aanpak die voor werkgevers

samenwerkende gemeenten de werkge-

control. Vanuit de overtuiging dat de

de moeite waard is. ■ SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 21

21

9/19/12 1:10 PM

Competenties, capaciteiten en cognitie

Standaard capaciteitentest

Mark uit deze casus heeft nog geluk gehad: hij heeft een zwaar motorongeluk overleefd. Na vijf weken coma en twee jaar revalideren is hij weer toe aan werk. Hij heeft een forse fysieke beperking in de vorm van een onderbeenprothese. 22

SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 22

9/19/12 1:10 PM

t voldoet zeker niet altijd Mark Jansen (*) krijgt na veel aandringen een onafhankelijk onderzoek om te kijken over welke vaardigheden hij beschikt. Hij is al een halfjaar werkzaam bij een SW-bedrijf op een productieafdeling, waar zeer eenvoudig routinematig werk wordt verricht. Hij vindt zelf dat hij veel meer kan. De werkleider vindt hem niet coöperatief en sociaal onaangepast. Er is al een keer een disciplinaire straf opgelegd. Nadat Mark toegelaten was, heeft hij eerst twee externe werkplekken gehad, maar daar heeft hij het niet lang volgehouden. Tekst: Mariëtte van Hooff, directeur/eigenaar Van Hooff Arbeidskundig Advies ([email protected] ) | Foto: Shutterstock (*)Mark Jansen is een gefingeerde naam. De persoon op de foto is een model en heeft geen verband met de casus.

I

edereen is het erover eens dat het van

niet te veel geld kosten. De consequentie

belang is om inzicht te hebben in

van deze oppervlakkige manier van wer-

iemands competenties in relatie tot

ken is logischerwijs dat ook de uitkom-

werk. Welke competenties essentieel zijn

sten oppervlakkig zijn.

voor een succesvolle en dus duurzame plaatsing is echter afhankelijk van de

Competentiedenken

(toekomstige) werkplek en de eisen die

Er zijn inmiddels tal van instrumenten,

daaraan gesteld worden. Daarnaast is

methoden en methodieken op de markt

een duurzame plaatsing van een groot

voor onder andere ontwikkeling, selectie

aantal persoonlijke, externe en organisa-

en loonwaardebepaling. Alle met hun

torische factoren afhankelijk.

eigen uitgangspunten; en inmiddels zijn

Het in kaart brengen en werken met

we naarstig op zoek naar onderlinge

competenties gebeurt echter steeds

afstemming omdat we door de bomen

oppervlakkiger. Het moet snel, zeer

het bos niet meer zien. In het kader van

gebruiksvriendelijk (ook in te zetten door

re-integratie van mensen met een beper-

bijvoorbeeld een werkleider) en het mag

king wordt vaak teruggegrepen naar een SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 23

23

9/19/12 1:10 PM

beperkt aantal competenties die als

Gevaar van competenties

Mark op een andere werkplek (een pas-

essentieel gezien worden om te kunnen

Competentiesystemen leggen vast wat

sende!) zou zitten, zouden zijn scores heel

functioneren in een werksituatie, zoals

iemand kan, en soms ook of daar meer of

anders zijn …

op tijd komen. Terug naar de basis!

minder begeleiding bij nodig is, zoals in

Het competentiedenken is afkomstig uit

het genoemde voorbeeld. Het grote

het bedrijfsleven en van hieruit geïntro-

gevaar van het gebruiken van competen-

Beperkt, maar veel mogelijkheden

duceerd in het onderwijs. Nu het bedrijfs-

ties als beschrijvend systeem is dat het

Uit mijn arbeidskundig onderzoek blijkt

leven en het onderwijs intussen alweer

verband met het werkniveau en de eisen

dat Mark weliswaar sterk beperkt is, maar

de omslag maken naar ‘talentdenken’, is

die in het werk gesteld worden verloren

ook veel mogelijkheden heeft. Waardoor

of wordt binnen de wereld van de re-inte-

gaat. En dus het zicht op de daadwerkelij-

het precies fout gegaan is op de externe

gratie nog veel ontwikkeld op basis van

ke capaciteiten en het daadwerkelijke

plaatsingen is niet meer te achterhalen,

competentiedenken. Bij de re-integratie

functioneringsniveau.

maar zeker is dat er toen niet bekend was

van mensen met een arbeidsbeperking is

Uit ons onderzoek bij een groot SW-

waar rekening mee gehouden moest wor-

er echter een belangrijk verschil: name-

bedrijf bleek dat consulenten de gedeta-

den. Mark reageert wat traag op vragen,

lijk de beperking.

cheerden keurig en snel volgens het com-

maar met humor, en verplaatst zich in

Van mensen met een hbo- of mbo-diplo-

petentiesysteem in kaart brachten. Ze

een rolstoel in verband met problemen

ma op zak wordt verwacht dat ze kunnen

konden vervolgens echter geen antwoord

met zijn prothese. Het probleem zit hem

functioneren op dat betreffende niveau.

geven op vragen als: Wat voor werk doet

vooral in de opname en verwerking van

En dat ze op dat niveau over bepaalde,

deze persoon? Wat zijn de taken? Moet er

informatie. Deze is sterk vertraagd. Hier-

specifieke competenties beschikken. Het

veel of weinig worden samengewerkt? Met

door lijkt hij dingen niet te snappen. Of

probleem met de toepassing daarvan bin-

wie? Hoe wordt men aangestuurd? Ofwel:

duurt het lang voordat hij efficiënt met

nen de re-integratie is echter dat de men-

de gegeven scores zeggen uiteindelijk

iets nieuws aan de slag gaat. Maar als hij

sen die het betreft ofwel geen diploma

alleen maar dat iemand op de betreffen-

de tijd krijgt … Mark heeft een technische

hebben en het cognitieve niveau van hun

de werkplek bepaald gedrag laat zien.

mbo-opleiding afgerond en heeft vroeger

functioneren niet precies bekend is, of dat

Waardoor dit gedrag veroorzaakt wordt,

gewerkt in een technische ontwikkel-

ze wel een diploma hebben maar dat door

of er groeimogelijkheden zijn en wat de

functie. Ook nu nog kan hij fantastische

hun beperking en/of langdurig uit het

persoonlijke capaciteiten zijn, wordt niet

oplossingen bedenken voor technische

werkproces zijn niet precies bekend is wat

zichtbaar.

problemen die zich voordoen. Maar door-

hun huidige niveau van functioneren is.

Met als gevolg dat als er, door wat voor

dat hij traag praat, vertraagd handelt én

reden dan ook, een andere werkplek

in een rolstoel zit, worden zijn capacitei-

Mark langs het competentiemodel

gezocht moet worden, het totaal onbe-

ten laag ingeschat en wordt hij aan een-

kend is welke werkplek wel of niet

voudig werk gezet. Met als gevolg een

Mark uit de bovenstaande casus heeft

geschikt is. En omdat de scores sterk

sterke onderbelasting op alle fronten! Hij

nog geluk gehad: hij heeft een zwaar

werkplekgebonden zijn, zullen scores, als

voelt zich niet gewaardeerd, kampt met

motorongeluk overleefd. Na vijf weken

men op een nieuwe werkplek zit en het

acceptatieproblemen en verveelt zich. En

coma en twee jaar revalideren is hij weer

functioneren weer opnieuw in kaart

aangezien het werk niets van hem vraagt

toe aan werk. Hij heeft een forse fysieke

gebracht wordt, héél anders kunnen uit-

ziet hij precies op welke wijze hij wie

beperking in de vorm van een onder-

vallen. Het is al voorgekomen dat wij de

moet bespelen om reacties te krijgen.

beenprothese. Als we Mark volgens een

vraag kregen om een cursus observeren

willekeurig competentiemodel in beeld

voor werkleiders te organiseren, terwijl

zouden brengen op zijn toenmalige werk-

het probleem niet ligt bij slechte observa-

Nieuwe werkplek: opnieuw een gok

plek, zou zijn profiel er als volgt uitzien:

ties, maar bij het observatiesysteem! Als

Bedrijfsmatig gezien is het niet zo slim om te bezuinigen op het in kaart brengen

Flexibiliteit

1: Heeft veel begeleiding nodig om zich enigszins aan veranderende omstandigheden te kunnen aanpassen.

van capaciteiten door systemen te ver-

Zelfstandigheid

1: Heeft veel begeleiding nodig om te komen tot gewenste eigen inzichten en handelingen.

dat het systeem niets meer zegt is elke

Prestatiemotivatie

0: Vertoont het gedrag nog niet.

een gok. Met alle gevolgen van dien: mis-

Betrouwbaarheid

1: Heeft intensieve begeleiding nodig om tot een redelijk niveau van handelen te komen, conformeert zich zo nu en dan aan gemaakte afspraken.

lukken leidt bijvoorbeeld tot veel frustra-

1: Heeft intensieve begeleiding nodig en laat dan de genoemde vaardigheden zo nu en dan zien.

productiviteit van de persoon, maar ook

Sociale vaardigheden

Volgens de bijbehorende ontwikkelmatrix zit Mark Jansen op het niveau dagbesteding/beschut binnen. 24

simpelen. Want wat is het gevolg? Doorkeuze van een nieuwe werkplek opnieuw

ties van alle betrokkenen, terugval en/of uitval van de persoon in kwestie, lagere van de mensen in zijn omgeving, extra begeleidingstijd van consulent en/of werkleiding, het kwijtraken van de exter-

SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 24

9/19/12 1:10 PM

dingen te organiseren, te focussen, impulsen onder controle te houden, je eigen gedrag te beoordelen). Dit wordt echter in de meeste computertesten niet meegenomen! En veel mensen met een (arbeids-) beperking, zoals NAH (Niet Aangeboren Hersenletsel), autisme, AD(H)D en psychische problematiek, hebben nu net problemen met executieve functies.

Langetermijnkosten In deze tijd is een goed beeld hebben van de (on)mogelijkheden met betrekking tot arbeid van steeds groter belang voor de persoon waar het om gaat, maar ook voor de organisatie die de persoon begeleidt en/of het traject moet bekostigen én voor de werkgever (loonwaarde, uitval door ziekte). Omdat er rechtstreekse financiële consequenties uit voortvloeien zien we dat organisaties vanuit kortetermijndenken steeds minder tijd en geld steken in het goed in kaart brengen daarvan. Dit maakt dat de eerste kosten wellicht minder groot zullen zijn, maar dat de kosten op langere termijn voor zowel organisatie als maatschappij fors zullen toenemen. Nog even los van persoonlijke frustraties … ne werkplek en minder vertrouwen in de

van informatie bij Mark sterk beperkt.

En Mark? Hij blijkt over een aantal capa-

organisatie. Een ander gevolg is dat de

Onder tijdsdruk presteert hij onder zijn

citeiten te beschikken die vergelijkbaar

gegevens onvoldoende bruikbaar zijn bij

vermogen. Net zoals veel andere mensen

zijn met het niveau van de gemiddelde

beslissingen die genomen moeten wor-

met een arbeidsbeperking. Hij zou zeer

werkende Nederlander. Maar hij kan

den (wel of niet detacheerbaar, wel of

laag scoren terwijl zijn denkniveau nau-

deze alleen inzetten onder bepaalde

geen herindicatie, wel of niet ondergrens)

welijks beperkt is. Er wordt niet duidelijk

voorwaarden, waarvan een van de

en dus bij elke beslissing weer extra tijd

over welke capaciteiten iemand beschikt

belangrijkste is: geen tijdsdruk. Hij is via

geïnvesteerd moet worden! Vaak neemt

indien er geen tijdsdruk zou zijn. Bijko-

begeleid vrijwillig werken uiteindelijk

men dan ook in het meest positieve geval

mend probleem is dat het niveau tussen

opgeklommen naar een betaalde functie

zijn toevlucht tot het gebruik van een

verbaal en performaal IQ sterk uiteen kan

bij een werkgever als technisch assistent.

competentiesysteem in combinatie met

lopen, wat bij vereenvoudigde tests niet

een niveaubepaling met een – soms ver-

altijd zichtbaar wordt. Met andere woor-

Onderzoek

eenvoudigde en liefst per computer afge-

den: de uitslag van deze testen is moeilijk

Momenteel is Van Hooff Arbeidskundig

nomen – capaciteitentest. Waarbij het

te interpreteren in het licht van geschikt-

Advies bezig met een onderzoek naar de

streven vanuit kostenbesparing is dat de

heid voor bepaalde functies op een

voorspellende waarde op uiteindelijk par-

begeleiding bij de afname en de afname-

bepaald niveau. Met betrekking tot arbeid

ticipatiesucces van een meer uitgebreide

tijd zo beperkt mogelijk moeten zijn

is het niet zozeer de vraag of iemand veel

intakeprocedure bij Intos in Gennep. Hier

(liefst groepsgewijs) en de rapportage zo

inzicht heeft, snel veel gegevens kan

krijgt een groep van ongeveer 100 bij-

veel mogelijk geautomatiseerd.

oproepen en met elkaar kan verbinden

standsgerechtigden in het kader van een

(cognitie), maar veel meer of iemand al

ESF-project een activerings- of werktraject

Testuitslag moeilijk te interpreteren

zijn/haar ‘weten’ efficiënt in kan zetten.

aangeboden. Er wordt, afhankelijk van de

Wij hebben het dan over effectief arbeids-

persoon, gebruikgemaakt van verschil-

Als we bij Mark een standaard capacitei-

gedrag. Dit wordt mede bepaald door cog-

lende instrumenten zoals AVEM, 4 DKL,

tentest via de computer zouden afnemen

nitie, maar nog veel meer door executieve

VAR, WHOQOL, Melba en Ida. Het project

zou hij zeer laag scoren. Bij deze tests

functies. Dit is het vermogen om dat wat

is voor de zomervakantie afgerond en

speelt het tempo een belangrijke rol en

je aan cognitieve vermogens hebt, gericht

krijgt nu een vervolg. De onderzoeksgege-

helaas is de snelheid van het verwerken

en doelmatig in te zetten (vermogen om

vens komen in oktober beschikbaar. ■ SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 25

25

9/19/12 1:10 PM

Aan de slag met de inhoud en niet beginnen met de vorm

‘Detachering is geen wondermiddel om arbeidsgehandicapten aan werk te helpen’ Bevordering van arbeidsintegratie van de groep mensen die niet in staat is om op eigen kracht in de reguliere arbeidsmarkt het minimumloon te verdienen, is een thema dat aandacht blijft vragen. Om dit te bevorderen zijn al diverse stimuleringsmaatregelen getroffen, zoals binnen de sociale werkvoorziening de loonkostensubsidie voor begeleid werken en detachering en daarnaast, buiten de sociale werkvoorziening, premiekortingen, werkvoorzieningen en mobiliteitsbonussen. Desondanks blijft er een grote groep mensen die (nog) niet aan werk geholpen kan worden. Tekst: Jan de Bruin, hoofd P&O Inclusief Groep en Dick Hogenkamp, staf arbeidsdeskundige Inclusief Groep | Illustraties: shutterstock

26

SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 26

9/19/12 1:10 PM

V

oorlopig is het wetsvoorstel voor

als opdrachtgever, zodat werkgevers zon-

bedenken: weinig administratieve lasten,

de Wet werken naar vermogen

der veel risico’s en rompslomp mensen

minder risico, gebruikmaken van gecon-

(Wwnv) van de baan. Op het

aan het werk kunnen zetten. Aan de basis

centreerde expertise, flexibiliteit, verlaag-

wetsontwerp was vooral kritiek wat

van deze denkrichting ligt kennelijk de

de inleenkosten door het doorberekenen

betreft de bureaucratie (toelatingstoets,

overtuiging ten grondslag dat werken met

van stimuleringsinstrumenten et cetera.

loonwaardemeting) en de te geringe

loondispensatie in een directe dienstbe-

Aantrekkelijk voor de werkgever! Echter

financiële middelen. Gezien de trend van

trekking bij werkgevers onvoldoende kans

er kan ook sprake zijn van

de discussie zullen de scherpe kantjes er

van slagen heeft. Dat geeft te denken!

hogere kosten door

wel van af worden gehaald, maar zal

Vooral mensen vanuit de vakbond en

eventuele aan-

deze wet, waarschijnlijk een jaar later,

mensen uit het veld zijn sceptisch over de

passingen, door

wel doorgaan. Eén van de kenmerken van

opnamecapaciteit, geschikte banen en

het afdekken

deze wet is het werken met loondispen-

mogelijkheden bij reguliere ondernemers.

van het risico

satie, waarbij de werkgever de feitelijke

Ook de huidige cijfers (minder dan 10%

van leegloop

door de werknemer te realiseren loon-

van de werkgevers heeft een arbeidsge-

en door

waarde betaalt. Dit brengt zowel voor de

handicapte in dienst en slechts 4% van de

relatief hoge-

uitvoerder (gemeenten) als voor de

werkgevers een jonggehandicapte) geven

re kosten

werkgever de nodige rompslomp en

aan dat er nog steeds een groot gat zit tus-

vanwege

risico’s met zich mee.

sen feitelijkheid en wenselijkheid. Getui-

vermin-

ge de memorie van toelichting op de

derde

Bezinnen op detachering

Wwnv deelt de staatssecretaris die

producti-

Het uitstel van de Wwnv betekent niet dat

mening evenwel niet. Hij geeft aan dat

viteit. Minder output per

we nu wel even op onze lauweren kunnen

diverse rapporten aantonen dat veel werk-

medewerker brengt namelijk altijd een

gaan rusten. Het is juist de hoogste tijd –

gevers bereid zijn om mensen met een

groter volume aan personeel met bijbeho-

en die tijd krijgen we nu – om ons nader te

arbeidsbeperking werk te bieden. Wel is

rende kosten met zich mee. Hierbij kun-

bezinnen op de betekenis van detache-

het belangrijk dat ze zo min mogelijk

nen we denken aan werkkleding, reiskos-

ring, eventueel ook payrolling en uitzen-

administratieve lasten ervaren. De oplos-

ten, inrichting van meer werkplekken en

den, als smeermiddel om het werken met

sing hiervoor zoekt hij in ‘eenvoudige en

dergelijke.

loondispensatie te bevorderen. Het gemak

effectieve instrumenten en een goed func-

Het is de vraag of de werkgever deze kos-

waarmee erover wordt geschreven en de

tionerende werkgeversdienstverlening’.

ten wil betalen. Voor de werkgever is de

hoge frequentie waarmee deze mogelijk-

Om die reden ontstaan er allerlei denk-

personele inzet altijd een kwestie van

heid (of oplossing?) in discussies of voor-

beelden om via detachering, payrolling of

afweging van kosten en baten. Deze

stellen naar voren wordt gebracht, doet in

uitzenden de werkgever te ontlasten in

afweging kan echter wel eens wat anders

ieder geval vermoeden dat het gaat om

risico’s en administratieve rompslomp.

uitvallen als het gaat om het op deze wijze inzetten van de groep LLM’ers. Hier

een uitgekiend en uitgebalanceerd verhaal. Tot op heden is dat echter

Ligt hier de oplossing?

moet duidelijkheid over komen voordat

allerminst aangetoond.

Om daar iets over te kunnen zeggen

we maar wat roepen en bij wijze van

Binnen het bestek van dit artikel wordt een aantal vragen opgeworpen die op zijn minst om een antwoord vragen.

zullen we vooral meer moeten weten

nisaties hierop gaan inrichten. Duidelijk-

mogelijkheden en, wat nog

heid ook over de gevolgen die er zijn voor

belangrijker is, over in hoeverre werkgevers bereid zijn om deze voor hun rekening te

Meer nodig dan loondispensatie De commissie-Westerlaken

spreken al systemen en uitvoeringsorga-

over het kosteneffect van deze

de gemeenten en, last but not least, ook voor de LLM’ers zelf. We zoomen hier nog wat verder op in binnen de kaders van verschillende inleenconstructies.

nemen in ruil voor wat ze

Werken onder uitzendbeding

ervoor

De werknemer is gebaat bij duidelijkheid

(Toekomst en transitie Sociale

terugkrijgen. Dat

en continuïteit. Die zijn bij werken onder

Werkvoorziening) heeft het als

is een zeer cruciale

uitzendbeding vaak maar beperkt aanwe-

één van de zes kernadviezen in haar rapport opgenomen: organiseer voor het werken in een reguliere omgeving

vraag. Een aantal voordelen

zig. De uitzendovereenkomst eindigt van

voor de werkgever om mensen

rechtswege wanneer de inlener afziet van

met een achterstand op de arbeidsmarkt (lagelonenme-

de diensten van de uitzendkracht of wanneer deze ziek wordt. We kunnen ons

dewerkers, LLM’ers) via een

afvragen of de mate van flexibiliteit van

ringsfaciliteit, met regionale

inleenconstructie te laten

de groep waar we het hier over hebben

uitvoerders en met de gemeente

werken kunnen we zo

aansluit bij deze mogelijkheid. Toch moet

een landelijke detache-

SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 27

27

9/19/12 1:11 PM

Daarbij moet echter wel worden

uitzenden ook niet van meet af aan worden vermeden. Vaak

bedacht dat het huidige financië-

komt een werknemer via uit-

le regime, waaronder detache-

zendwerk uiteindelijk in

ren naast begeleid werken een

dienst van de werkgever. Het

prachtige mogelijkheid is om

gaat dan meestal wel om langere

werknemers in het bedrijfsleven

perioden van inzetbaarheid.

te laten werken, een totaal

De gevolgen voor de werkne-

andere is dan de Wwnv op het

mer bij uitzendwerk kunnen

oog heeft. Het maakt namelijk

minder duidelijkheid zijn, steeds nieuwe

direct op de payroll worden geplaatst. Juri-

nogal uit of er sprake is van een beschik-

situaties en perioden zonder werk, en dus

disch is er geen verschil tussen payrollen

baar (SW-)budget van € 25.000 als basis

zonder loon. Als er sprake is van loondis-

en detacheren, alleen de werkwijze ver-

voor een volledig jaarsalaris voor de werk-

pensatie waarbij de loonwaarde moet

schilt. Een detacheringsbedrijf werft zelf

nemer en onderhandelbare afspraken

worden bepaald, geeft dit in de praktijk

medewerkers en neemt ze in dienst. Ver-

over loonkostensubsidie aan (bij begeleid

problemen doordat bij wisselende werk-

volgens worden ze gedetacheerd bij

werken) of vergoeding door de werkgever

zaamheden steeds opnieuw een loon-

bedrijven, inleners, die worden gezocht

(bij detachering), of van een situatie waar-

waarde moet worden bepaald, terwijl

om de medewerkers te plaatsen. Bij een

in de werkgever loon volgens loonwaarde

hiervoor eigenlijk een periode van circa

payrollconstructie werven en selecteren

betaalt, met aanvullend nog wat fiscale en

zes weken werken nodig is om deze te

de inleners de medewerkers en brengen ze

risicobeperkende maatregelen. De inleen-

kunnen bepalen.

vervolgens onder bij een payrollbedrijf.

kosten zullen door de beperkte inzetbaar-

Voor de werkgever is dit de meest flexibele

Dit bedrijf draagt de financiële verant-

heid hoger liggen dan normaal, maar

manier van inlenen met een verhoudings-

woordelijkheid bij ziekte, leegloop en

mogelijk kan dit (tijdelijk) gecompenseerd

gewijs laag tarief en weinig risico’s. De

werkloosheid, dus ook als er geen passen-

worden door de fiscale voordelen door te

gemeenten worden echter belast met kost-

de arbeid voorhanden is. Dit is een fors

berekenen aan de werkgever. Dan komt

bare en ingewikkelde processen. Bij wisse-

financieel risico, dat mogelijk kan worden

opnieuw de vraag om de hoek kijken: kan/

lende functies zal niet alleen de loonwaar-

beïnvloed door een goede no-riskpolis bij

wil de werkgever dit tarief eigenlijk wel

de steeds opnieuw moeten worden vast-

ziekte en eventueel tijdelijke werkloos-

betalen? Of ligt hier nog een taak voor de

gesteld, ook de inkomsten variëren sterk,

heid (leegloop). Gelet op de kwaliteiten

gemeente om een niet ondenkbaar gat dat

waardoor de aanvullende uitkering voort-

van de doelgroep zal het vinden van ver-

lijkt te ontstaan tussen de kosten en de

durend opnieuw zal moeten worden bere-

vangende arbeid niet eenvoudig zijn. Anti-

feitelijke waarde van een werknemer te

kend. Vooral bij kortere werkperioden

ciperend op mogelijke ontwikkelingen om

dichten? Een bijdrage dus in de financie-

zitten er dus voor alle partijen nogal wat

bij werkloosheid als werkgever maximaal

ring van de constructie? Overigens

haken en ogen aan vast.

zes maanden WW te moeten betalen en te

beperkt deze vraag zich niet tot een

investeren in arbeidsmobiliteit, gekoppeld

inleenconstructie, ook bij indiensttreding

Werken met behulp van detachering/payrolling

aan de mogelijke wijzigingen van de Ziek-

bij een werkgever speelt dit laatste moge-

tewet, waarbij er ook bij vangnetters spra-

lijk een rol, bijvoorbeeld ter compensatie

Hierbij treedt de werknemer feitelijk in

ke kan zijn van premieverhoging, is het

van reeds eerder genoemde extra kosten

dienst van het detacherings- of payroll-

goed om deze risico’s op voorhand goed te

die gepaard kunnen gaan met de inzet

bedrijf. Daarvan kan sprake zijn na afloop

analyseren. De werknemer heeft hier

van LLM’ers.

van de periode dat onder uitzendbeding is

meer duidelijkheid en zekerheid. De

gewerkt (78 of 130 weken conform respec-

genoemde bezwaren voor gemeenten bij

Vragen te over

de uitzendconstructie zijn hier ook veel

Zoals zo vaak geldt ook hier dat het gemak-

minder aan de orde.

kelijker is om de vraag te stellen dan om

tievelijk de ABU-CAO (Algemene Bond Uitzendondernemingen) of

Ideale partner

werkgelegenheid voor LLM’ers via deta-

(Nederlandse

Veel SW-bedrijven werpen zich op als ide-

chering, uitzenden of payrolling daadwer-

ale partner om hieraan uitvoering te

kelijk te bevorderen? Onder welke omstan-

Bemidde-

geven. Gemeenten ontwikkelen soms los

digheden en onder welke voorwaarden?

Bond van lings- en

hiervan ideeën om een groot regionaal

Of moeten we toch meer inzetten op de

Uitzend-

detacheringsbedrijf te creëren, waarbij de

directe arbeidsovereenkomst tussen werk-

onderne-

juridische vorm nog niet doordacht is. Het

gever en werknemer? Er zijn vragen te

is niet onwaarschijnlijk dat de huidige

over die om een antwoord roepen alvorens

maar mede-

wijze van detacheren vanuit een SW-

we met (schijn)oplossingen komen. Daar-

werkers

bedrijf als referentiekader heeft gediend

om: aan de slag met de inhoud en niet

kunnen ook

om deze mogelijkheid te propageren.

beginnen met de vorm. ■

mingen),

28

die te beantwoorden. Is het mogelijk om

NBBU-CAO

SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 28

9/19/12 1:12 PM

Nee, niet ‘tsjakka’, maar ATEA is de strijdkreet waarmee BSW Bedrijven en de afdeling Sociale Zaken van de gemeente Breda de krachten bundelen om uitkeringsgerechtigden aan werk te helpen. De formule van Activering, Training En Arbeidsbemiddeling is veel meer dan een vangnet voor wie geen werk heeft. De ATEA-groep is het nieuwe leer-werkbedrijf van Breda dat fungeert als een trampoline op weg naar de arbeidsmarkt. Tekst: Linda van Pelt | Foto: BSW

Cees Meeuwis, wethouder Werk en Ondernemen van de gemeente Breda en Remko van der Sanden, algemeen directeur BSW Bedrijven.

BSW Bedrijven en Sociale Zaken Breda formeren de ATEA-groep Al jarenlang hadden BSW Bedrijven en

van de ATEA-groep. ‘Door kennis en exper-

Respect en draagvlak

Sociale Zaken van de gemeente Breda een

tise te delen met Sociale Zaken bereiken

Een tweede hoofdrolspeler in het aan-

gemeenschappelijke missie: een arbeid-

we samen meer dan de optelsom van de

eensmeden van de krachten is Cees

zame toekomst voor iedereen, niemand

resultaten van ieder voor zich.’

Meeuwis, wethouder Werk en Onderne-

uitgezonderd, met of zonder arbeidshan-

men van de gemeente Breda. Van der

dicap. ‘Bij de verwezenlijking van dat

Slagvaardig

Sanden en Meeuwis sluiten niet hun

gezamenlijke doel werkten we al een tijd

Screenen van cliënten en hun trajectmo-

ogen voor de aanloopperikelen waar-

samen’, zegt Remko van der Sanden,

gelijkheden, bemiddelen naar regulier

mee organisatorische veranderingen –

algemeen directeur BSW Bedrijven. ‘Maar

werk en leer-werkplekken, voorzien in

en zeker het ineenschuiven van verschil-

toen we er beiden van overtuigd waren

beschutte en participatieve werkplekken

lende werkculturen – gepaard kunnen

dat het nog beter zou kunnen, hebben we

en creëren van zelfstandige werkplek-

gaan.

de krachten ook officieel gebundeld.’

ken; dat is bondig geformuleerd het

‘Iedereen in het ATEA-team heeft een

takenpakket van de ATEA-groep. Ook een

consulentachtige functie, maar er zijn

Delen en vermeerderen

gezamenlijke actieve werkgeversbenade-

verschillen in achtergrond’, erkent

Die synergetische samensmelting heet

ring hoort hierbij. Op het moment is er

Remko van der Sanden. ‘Het is niet

de ATEA-groep (de afkorting staat voor

een grootschalige verbouwing gaande in

nodig om dat feit weg te moffelen, maar

Activering, Training En Arbeidsbemidde-

het BSW-pand aan de Riethil in Breda.

ik ben ervan overtuigd dat de voordelen

ling). In dit Bredase leer-werkbedrijf

Volgens plannen vinden hier komende

van hechtere samenwerking de boven-

wordt de expertise om mensen zonder

oktober zo’n tachtig ambtenaren van de

toon voeren. Samen kunnen we beter

werk weer een plek te geven op de

Sociale Dienst hun nieuwe werkplek. ‘Die

inspelen op landelijke bezuinigingen en

arbeidsmarkt gedeeld.

fysieke verschuiving gebeurt in het

veranderingen in het sociaal verzeke-

‘BSW Bedrijven was al langer druk doende

wederzijds vertrouwen dat dit ten goede

ringsstelsel. De samenwerkingspartners

om SW-medewerkers extern aan de slag

komt aan de samenwerking met de groep

kunnen ook echt van elkaar leren. BSW

te krijgen, via individuele en groepsdeta-

BSW-medewerkers die nu al gespeciali-

Bedrijven kan bogen op hoge professio-

cheringen. In 2010 bereikten we de

seerd zijn in re-integratie, dat zijn er circa

naliteit in de begeleiding van mensen

Cedris-norm van 33% van het personeel

45. Met een toekomstig team van 125

met afstand tot de arbeidsmarkt, Socia-

buiten de muren van de organisatie. In

mensen kan nog slagvaardiger en effi-

le Zaken kent weer beter de dynamiek

2011 en 2012 hebben we dit percentage

ciënter gewerkt worden. En alles op één

die gepaard gaat met het wisselend

verder opgehoogd, en ook zijn we ons

adres – cliëntcontact, administratie,

aantal projecten dat inherent is aan

steeds meer gaan concentreren op re-inte-

financiële zaken – heeft ook meerwaarde

re-integratie.’

gratie van werkzoekenden.’ Aan het

voor degenen die bemiddeld worden.

Wederzijds respect en dubbel draagvlak,

woord is Remko van der Sanden, alge-

Snellere service, en de locatie is goed

dat zijn volgens Remko van der Sanden

meen directeur BSW Bedrijven en ook ver-

bereikbaar, zowel per auto als per open-

de ingrediënten van de ATEA-succesfor-

antwoordelijk voor de dagelijkse leiding

baar vervoer.’

mule. SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 29

29

9/19/12 1:13 PM

Marleen Damen, directeur Cedris.

Medezeggenschap in de sociale De Wet werken naar vermogen is tijdelijk van de baan, en het is nog onduidelijk hoe en in welke vorm deze terugkomt. Dát hij terugkomt is echter een feit. De drukbezochte bijeenkomst ‘De overgang naar Werken naar Vermogen’, georganiseerd door SBCM en klankbordgroep MZSW, stond daarom vooral in het teken van handvatten, tips, advies en informatie delen, om de overgang naar werken naar vermogen te ondersteunen. Tijdens de plenaire sessie met Marleen Damen (directeur Cedris), Jessie Rutten (jurist en ambtelijk secretaris OR Atlantgroep) en José Meijer (voorzitter SBCM), maar ook tijdens de acht workshops die deze dag in twee rondes werden gegeven. Tekst: Geke Koppenol | Foto’s: Madelon Vink

D

e wereld van de SW verandert.

Afzonderlijk plan

bedrijf. ‘Hoofdlijn van de Wwnv is echter

De gemeente bepaalt straks de

Marleen Damen: ‘De lijn werken naar

dat de SW-bedrijven meer mensen een

toekomst. Daar ligt de regie en

vermogen gaat in de praktijk gewoon

werkplek moeten bieden op de arbeids-

de besluitvorming. De vraag is hoe OR’s

door. De mate waarin bezuinigd wordt en

markt.’

daarmee omgaan. Reorganisatie, samen-

waar de bezuinigingen neerdalen, hangt

werking met de Sociale Dienst – wat zijn

echter af van het nieuwe kabinet. Op die

Zo vroeg mogelijk betrokken

kansen en mogelijkheden? Wat mág de

vraag is nog geen antwoord te geven. Wel

Wat alle drie de panelleden beaamden

OR en wat móet de OR, om het meest

is zeker dat de OR op dit alles goed voor-

was dat het vooral belangrijk is dat de OR

optimale uit de veranderingen te halen?

bereid moet zijn.’ Op de vraag hoe de OR

de tijd pakt die door het uitstel is ont-

Tijdens het plenaire deel – onder leiding

daarbij om moet gaan met de lijn werken

staan om zo veel en zo vroeg mogelijk

van dagvoorzitter Isaak Mol – stonden de

naar vermogen, antwoordt Jessie Rutten:

betrokken te raken. De veranderingen

panelleden aan de hand van een stelling,

‘Als Atlantgroep hebben we geleerd om

zelf zijn een gegeven en het is een feit dat

een visie en een praktijkvraag stil bij de

voor iedere verandering een afzonderlijk

deze gericht zijn op minder instroom.

rol van de OR in de veranderende wereld

plan op te stellen en om in een zo vroeg

Maar hoe ga je daar als SW-bedrijf mee

van de SW. Welke belangen spelen er?

mogelijk stadium betrokken te raken. De

om, en hoe speel je er als OR een rol in?

Wat zijn de overwegingen van de diverse

OR moet een rol spelen vooraf, tijdens en

Welke elementen uit de herstructurering

partijen? Welke verschijningsvormen

ná iedere verandering, dus ook bij de con-

zijn voor het eigen bedrijf het belang-

voor de SW worden er op dit moment

trole op de naleving van de gemaakte

rijkst? Hoe komt het nieuwe SW-bedrijf

ontwikkeld? En: wat betekent dit voor de

afspraken. Houd dus voortdurend contact

eruit te zien? Wat is na de herstructure-

medezeggenschap en hoe de OR daarnaar

als OR.’ Welke lijnen van belang zijn voor

ring de toekomst en de financieel-econo-

kijkt?

de OR verschillen volgens José Meijer per

mische positie van het nieuwe bedrijf?

30

SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 30

9/19/12 1:13 PM

werkvoorziening besteed aan een van de logische opties

verandert, verandert de medezeggen-

Samenvoegen van SW- en SD-organisaties

schap mee. In dat geval zijn er twee keu-

Dat nog niet alle bedrijven en OR’s even

het samenvoegen van SW- en SD-

zes, meent Jessie Rutten: ‘Dat zijn meepra-

ver zijn met het bepalen van hun

organisaties. In de praktijk kan dat op

ten op strategisch niveau over het brede

nieuwe medezeggenschap bleek ook uit

een aantal manieren worden

bedrijf of je focussen op beschut werken.

de workshop Samenwerking Sociale

vormgegeven. Workshopleiders

Je hebt het dan over een hele praktische

Werkvoorziening en Sociale Dienst.

bediscussieerden met de deelnemers

OR die dicht op de werkvloer zit. Dat laat-

Desondanks is het belangrijk om in alle

de vier meest voorkomende. ■

ste zal echter slechts bij een minderheid

zorgvuldigheid aandacht te besteden

van de bedrijven het geval zijn.’

aan sociale plannen, en aan de rol van

Kijk voor meer informatie en voor het

de medezeggenschap in de toekomst.

uitwisselen van informatie en ideeën op

In de workshop werd ruim aandacht

het platform www.mzsw.nl.

Uitgangspunt daarbij: als de zeggenschap

Twee workshops uitgelicht

als gevolg van Werken naar vermogen:

In de acht workshops – die door de meeste deelnemers positief werden ontvangen – werd ingegaan op zaken als de formele

De belangrijkste conclusies en vragen van de dag

positie van de OR bij een reorganisatie,

• Hoe vind je als OR binnen een reorganisatie de juiste afstemming met de vak-

het proces bij een reorganisatie, onder-

bonden? Belangrijk is om overlap te voorkomen en samen goede afspraken te

handelen, samenwerking met de Sociale Dienst en de rol van de ambtelijk secretaris OR. Voor veel SW-bedrijven is op dit moment bijvoorbeeld nog niet duidelijk wat ze precies zullen gaan doen, en hoe organisatie en medezeggenschap er straks uit komen te zien. Feit is wel dat elk gemeentebesluit dat gevolgen heeft voor een SW-bedrijf ook gevolgen heeft

maken. • Organiseren en structureren zorgt voor succes in het adviestraject. Een goed middel hierbij is de checklist op MZSW.nl. • Stel criteria op voor beschut werk en presenteer deze overal. Laat de OR erin vooroplopen om hier aandacht aan te besteden. • Het gaat niet om het model van samenwerking tussen SD en SW, maar om de inhoud daarvan. Vooral de weg ernaartoe is van belang. De OR en de besturen moeten hun krachten bundelen. • Voor een optimale aansturing en begeleiding van de OR is een taakverdeling

voor de werknemers. Daarin heeft de OR

nodig binnen DB en OR. Er zijn veel verschillen in aansturing en er moet

een adviesplicht. De OR helpt zo de uit-

gewerkt worden aan een goed team. De ambtelijk secretaris speelt daarin een

gangspunten te formuleren waar de uit-

belangrijke rol.

eindelijke verandering aan moet voldoen. Wat zijn je rechten als OR? Hoe kun je bijvoorbeeld mensen vertegenwoordigen

• Als medezeggenschap zul je ook van binnen naar buiten moeten. Dat wil zeggen: contact leggen met de politiek. Je zult moeten lobbyen en in gesprek moeten. • De ambtelijk secretaris is voorwaardelijk voor de kwaliteit van de OR in de toe-

die niet in dienst zijn (‘binnen-buiten’)?

komst. Als signaalfunctie, als ondersteuner en als leeradviseur die de kwaliteit

Ze hebben geen dienstbetrekking, dus

in de OR op peil houdt. De OR moet er hard voor knokken dat dit ook echt

vallen formeel niet onder de verantwoordelijkheid van de OR. Wat zijn de bevoegdheden van de OR, en welke fases

gebeurt. • Een sociaal plan is verdraaid lastig te organiseren. Je wilt als OR en vakbond een vangnet meegeven, maar wordt vaak aan alle kanten beperkt. Het is dus

doorloopt een reorganisatie? Dit en meer

zaak om je er van tevoren goed in te verdiepen en goede afspraken te maken.

kwam aan de orde in de workshop Reor-

• Leer onderhandelen op basis van belangen en behoeften en maak het overleg-

ganisatie SW, die afsloot met een groeps-

klimaat met de bestuurder bespreekbaar.

gewijs uitgewerkte praktische case. SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 31

31

9/19/12 1:14 PM

100% NL, met dank aan de SW Stofferen, het is geen echte SW-activiteit meer, maar in Meppel doen ze het nog steeds met achttien man en vrouw. Gedetacheerd weliswaar namens Reestmond bij BKS, maar betrokken en trots. Over overleven met stof in tijden van (meubel)crisis. Tekst: Cindy Lammers | Foto’s (inclusief cover): Jos Heijnen

W

ie al lange tijd aan de slag is

Ziekteverzuim laag

Moeilijke markt

in de SW, heeft een turbulent

Met de overname sneuvelde uiteindelijk

Op de vraag hoe het momenteel gaat met

werkleven achter de rug. Dat

de relaxfauteuil die de stoffeerders van

de stoffeerderij, reageert Luchtmeijer

geldt zeker voor Henri Luchtmeijer.

Reestmond zelf hadden ontwikkeld. ‘Wat

direct en eerlijk: moeilijk. ‘In de meubel-

Sectorhoofd van Reestmonds afdeling

we dan wel doen? Eetkamerstoelen en

markt gaat het heel moeizaam. Er is veel

confectie en hout tot die de deuren moest

fauteuils uit het assortiment van BKS’,

concurrentie uit het Oostblok en Azië. Dit

sluiten. Daarmee hing ook het voortbe-

vertelt Luchtmeijer. ‘Daarnaast doen we

zorgt voor een groot aanbod aan laagge-

staan van de stoffeerderij aan een zijden

projectwerk zoals het herstofferen van

prijsde meubelen. De malaise in de meu-

draadje, de werkplek waar Luchtmeijer al

bureaustoelen. Denk aan bedrijven, scho-

belmarkt is eigenlijk al voor de crisis in

dertig jaar aan verbonden was en die

len of gemeentekantoren die geen nieu-

2008 begonnen – veel meubelbedrijven

overigens al langer dan drie decennia

we stoelen willen aanschaffen, maar hun

zijn failliet gegaan – maar de crisis helpt

bestaat. ‘Er is in die jaren veel gebeurd, ik

versleten stoffering willen vervangen.

natuurlijk ook niet mee. Die heeft onder

kan er een boek over schrijven’, zegt hij.

Dat is veel goedkoper en milieuvriende-

andere geleid tot een slechte woning-

‘We moesten steeds marktconformer

lijker. Verder werken we voor particulie-

markt. Er wordt minder gebouwd en ver-

gaan werken en kregen te maken met

ren; dat kan gaan om het herstofferen

bouwd. Bij nieuwbouw is er sprake van

een slechte markt. In dat licht dreigde op

van één fauteuil, maar ook van zes stoe-

vier tot vijf verhuisbewegingen en de

een gegeven moment ook sluiting van de

len van een eethoek. Dat regelen ze recht-

daarbij behorende aanschaf van nieuwe

stoffeerderij.’ Gelukkig was er een redder

streeks bij ons.’

meubels. De slechte woningmarkt steekt

in nood: een klant die al jaren zijn stof-

Het werk gebeurt met achttien fte’s. Een

een stok tussen de spaken van deze

feerwerkzaamheden bij Reestmond liet

stuk minder dan vroeger, weet Luchtmei-

bewegingen.’

doen – Brouwers Kwaliteitsmeubelen

jer. ‘Nog niet zolang geleden waren het er

Gelukkig heeft BKS een gepast antwoord:

Staphorst (BKS). ‘Dit bedrijf wilde ons wel

nog ruim twintig. Mensen zijn wegge-

die goedkopere meubelen zijn leuk voor

overnemen.’

gaan en ten dele vervangen, bovendien is

de knip op korte termijn, op de langere ter-

Na veel gesprekken is de stoffeerafdeling

het productieproces efficiënter geworden.’

mijn heb je er echter weinig aan. De kwali-

vijf jaar geleden officieel overgegaan

Deze achttien werken in een deel van het

teit van deze producten is volgens Lucht-

naar BKS. Dat wil zeggen: de afdeling is

pand van Reestmond. ‘Maar het is geen

meijer vaak slecht, dus een lang leven hoef

in haar geheel gedetacheerd naar BKS,

Reestmond’, benadrukt Luchtmeijer. ‘Er

je niet te verwachten. Daarom profileert

dat zijn activiteiten binnen het pand van

staat BKS op de gevel, de medewerkers

BKS zich ook met kwaliteit en service. Iets

Reestmond uitvoert en daartoe een deel

dragen BKS-bedrijfskleding en voelen zich

duurder ja, maar ook beter; de producten

van het gebouw huurt. De constructie is

onderdeel van dit bedrijf. Het ziektever-

gaan langer mee. Bovendien kunnen ze

die van groepsdetachering: de medewer-

zuim is gemiddeld 2 procent. Er wordt nog

inspelen op de persoonlijke wensen van

kers zijn bij Reestmond in dienst, maar ze

wel eens gezegd: “Ga je over naar het vrije

klanten en maatwerk leveren.

werken bij BKS. Luchtmeijer is deels

bedrijf, dan schiet het ziekteverzuim

‘Sfeermakers op niveau’, zo onderschrijft

gedetacheerd bij BKS.

omhoog.” Maar hier is dat niet het geval.’

BKS zijn werk. Met dat onderscheiden op

32

SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 32

9/19/12 1:15 PM

kwaliteit houden ze voorlopig het hoofd

Vaste mensen

opdoen of werknemersvaardigheden bij-

boven water, denkt Luchtmeijer. ‘En

BKS beschikt zelf over een ontwerpafde-

leren. Dat ze bij ons het vak leren en dan

mocht er even minder werk zijn, dan is er

ling en meubelmakerij, en via Reestmond

regulier aan de slag gaan, ligt moeilijk. In

de afspraak dat de stoffeermedewerkers

over een stoffeerderij. De stoffeerders

Nederland is bijna geen stoffeerwerk

uitgeleend kunnen worden aan Reest-

doen echter ook assemblage- en monta-

meer voorhanden. De meeste stoffeer-

mond. Omgekeerd geldt dat wij mensen

gewerk. ‘Zoals van de rompen van de

ders zijn failliet gegaan en het werk is

van Reestmond kunnen inzetten in

stoelen; de losse delen krijgen we aange-

uitbesteed aan buitenlandse bedrijven.’

tijden van drukte bij de stoffeerderij.’

leverd van BKS. Andere activiteiten zijn het lijmen van het schuim, knippen en

Contract

Hollandse waar

stikken van leer en stof, stofferen, en

Hoe zit het dan met BSK? Het bedrijf heeft

Verder moet je je als bedrijf in econo-

monteren van de losse gestoffeerde meu-

een vijfjarencontract met Reestmond en

misch mindere tijden blijven ontwikke-

beldelen.’ Al dit werk is hoofdzakelijk

het feit wil dat dit in 2012 afloopt. ‘De

len, vindt Luchtmeijer. ‘Je zag het

handwerk. De grootste machine die

samenwerking met BKS is goed. Er lopen

gebeuren toen de crisis losbarstte:

eraan te pas komt is de naaimachine. En

gesprekken met de directies over verlen-

bedrijven bevriezen, en dat wordt uitein-

het is specialistenwerk. Niet dat je er een

ging met vijf jaar en intussen is al de

delijk hun dood. BKS blijft innoveren,

speciale opleiding voor nodig hebt, zegt

intentie uitgesproken samen door te

nieuwe methoden, producten, kleuren

Luchtmeijer. ‘De mensen leren het vak bij

gaan.’ Het doel van BKS, weet Luchtme-

bedenken, aangepast op de mode- en

ons vooral in de praktijk.’

ijer, is niet om met de afdeling geld te ver-

gebruikstrends van het moment.’

Toch, onder de achttien zit een vaste

dienen, maar een product te maken waar

Waar ze eigenlijk recent achterkwamen:

groep met lange werkervaring – een

ze ook tafels en kasten bij kunnen verko-

de hedendaagse consument houdt steeds

soort leermeesters. Deze mensen zullen

pen waar ze wel geld mee kunnen verdie-

meer van eerlijke producten. Van Holland-

met het doorgaan van de Wwnv gewoon

nen. ‘Ik had destijds contact met Brouwer

se waar. En laat BKS nou een 100 procent

kunnen blijven werken. Maar wat als zij

senior, later met zijn zoon die het bedrijf

Nederlands bedrijf zijn. Zonde om daar

uitvallen of met pensioen gaan? ‘In de

heeft overgenomen. Laatste kwam hier al

niet op in te haken in de communicatie.

toekomst – wat die ook brengen mag, het

altijd al over de vloer en is erg betrokken

‘Made in Holland’ is dan ook de recente

blijft gissen – zou je misschien toe moe-

bij onze mensen.’

toevoeging aan alle producten die het

ten naar een mix van de huidige SW-

Nee, over dat contract maakt hij zich geen

bedrijf maakt. ‘Dit thema komt ook terug

medewerkers met mensen van buitenaf’,

zorgen. De crisis, dat is een ander verhaal.

in de bedrijfsfilm die we momenteel aan

denkt Luchtmeijer hardop. ‘Aangevuld

‘Ik hoop dat die snel voorbij is. Dat zou

het opnemen zijn’, aldus Luchtmeijer.

met mensen die werkervaring moeten

veel meer rust geven.’ SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 33

33

9/19/12 1:15 PM

34

SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 34

9/19/12 1:15 PM

‘Proson moet goede voorbeelden bekendmaken’ Nadja Renkema (49) is directeur van Proson in Ermelo, waar mensen met een visuele beperking werken. Ze is blij met dit interview. Want zelfs in SW-land zijn de mogelijkheden van deze doelgroep nog onbekend. Tekst: Stan Verhaag | Foto’s: Reinier van Erkelens

Hoe kwam u bij Proson terecht?

dan brengen ze minder op en kosten ze

wielen komen. Alle tekenen wijzen erop

Nadja Renkema: ‘Heel simpel, er was een

meer. Dan gooi je als het ware het kind

dat er straks minder geld beschikbaar is

vacature. Toen ik die las, dacht ik: “Die

met het badwater weg. De gespecialiseer-

om deze “moeilijke” doelgroep naar

functie is mij op het lijf geschreven.” Ik

de en goed georganiseerde werkomge-

arbeid toe te leiden. De verleiding kan

solliciteerde met succes en nu ben ik

ving die we hier hebben opgebouwd is

daardoor voor gemeenten straks wel

algemeen directeur sinds 1 mei 2012.’

dan niet meer in stand te houden. Dan

groot zijn om hun pijlen te richten op de

komt dit bedrijf op de grote hoop van de

mensen met de kleinste, niet die met de

En, is het u inderdaad op het lijf

uitvoering van de Wsw en verdwijnt onze

grootste afstand tot de arbeidsmarkt.

geschreven?

expertise. Plaatsen in de reguliere

Tenslotte hebben gemeenten een resul-

‘Jazeker. Proson maakt deel uit van de

arbeidsmarkt is ook mogelijk, maar de

taatverplichting.’

professionele zorgorganisatie Bartiméus.

praktijk wijst uit dat dit nog veel te wei-

Proson is een gespecialiseerd SW-bedrijf

nig gebeurt. Waarschijnlijk moet de krap-

Is de beweging van binnen naar buiten

voor mensen met een visuele beperking.

te op de arbeidsmarkt eerst flink toene-

een realistische doelstelling voor uw

Ik kreeg een heel boeiende opdracht mee,

men willen blinde arbeidskrachten aan-

bedrijf?

namelijk uitzoeken of Proson wel succes-

trekkelijk worden voor werkgevers. Grote

‘Nee. De overgrote meerderheid van onze

vol zou kunnen voortbestaan als enig

onzin, want ze kunnen veel meer dan

200 medewerkers is simpelweg niet in

categoraal SW-bedrijf in Nederland.

men denkt.’

staat om buiten Proson te werken. Zij

Categoraal betekent dat hier veel mensen

komen alleen in aanmerking voor

met een ernstige beperking werken en

Wat zullen voor deze doelgroep de

beschut werken. Maar er is ook een groep

dat we voor deze collega’s een subsidie

gevolgen zijn van de Wet werken naar

mensen met een visuele beperking die

krijgen van 1,25%, meer dus dan de

vermogen, die er onder het volgende

wel in staat is om op de reguliere

normale 100%.’

kabinet zeer waarschijnlijk in een of

arbeidsmarkt te werken. Hier in de boek-

andere vorm komt?

houding werkt zo iemand bijvoorbeeld.

En? Heeft Proson toekomst?

‘Die wet maakt het voor hen nog lastiger

Zij is volledig blind. De meeste bedrijven

‘Ja, al zou het daarbij wel enorm helpen

dan het al was om aan de slag te komen

hebben er geen weet van dat dankzij

als Proson de categorale status behoudt.

in het reguliere bedrijfsleven vanwege de

de mogelijkheden van de ICT-ondersteu-

Recent publiceerde ik een lobbyboekje

ontschotting die deze wet met zich mee-

ning deze mensen uitstekend admini-

waarin ik aangeef waarom dat belangrijk

brengt. Juist deze doelgroep, met de

stratief werk kunnen doen. Ook callcen-

is. Wij werken met een specifieke doel-

grootst mogelijke afstand tot de arbeids-

terwerkzaamheden zijn bij uitstek

groep. Als je deze groep de overstap laat

markt die je in SW-land zult tegenkomen,

geschikt voor mensen met een visuele

maken naar een reguliere werkplaats

kan eenvoudig tussen de spaken van de

beperking.’ SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 35

35

9/19/12 1:15 PM

Nu moet u dat alleen nog aan de werkgevers duidelijk zien te maken. ‘Onbekend maakt onbemind. Er is inderdaad een missie te volbrengen. Nederland telt 300.000 mensen met een visuele beperking. Daarvan werkt slechts een fractie in het reguliere

‘Waarschijnlijk moet de krapte op de arbeidsmarkt eerst flink toenemen willen blinde arbeidskrachten aantrekkelijk worden voor werkgevers. Grote onzin, want ze kunnen veel meer dan men denkt.’

bedrijfsleven.’ U laat zich door deze nuchtere feiten niet

Ga uw gang!

Maar de generatie werknemers van de

ontmoedigen. Hoe komt dat?

‘We hebben een blinde medewerker

toekomst moet je verleiden, die komt echt

‘Ik ben mijn loopbaan ooit gestart als

gehad die jarenlang gedetacheerd was bij

niet zomaar bij jou werken. Zodra de krap-

groepsleidster in een gezinsvervangend

een timmerfabriek en daar aan de afkort-

te op de arbeidsmarkt toeneemt, is er ook

tehuis voor kinderen met een verstande-

machine werkte. Als je dat vertelt, denkt

voor onze doelgroep perspectief. Zolang

lijke beperking. Vanaf dat moment raak-

de buitenstaander: “Dat is onmogelijk.”

die nood nog niet gevoeld wordt passen

te ik geïnspireerd door wat mensen

Maar je kunt machines zo beveiligen dat

werkgevers hun werk nog te weinig aan

drijft en nam ik verantwoordelijkheid

een blinde daar juist uitstekend aan kan

op wat mensen kunnen. Tenzij je kunt

voor mensen die het niet voor het kiezen

werken. Sterker nog, ik durf te zeggen dat

aantonen wat de meerwaarde is en wat

hebben. Het leuke is om je te richten op

ze veiliger werken dan mensen die wél

het kan opleveren. Veel bedrijven denken

wat deze mensen wel kunnen en de

zien. Iemand die ziet heeft de natuurlijke

in functies, niet in taken en competenties.’

belemmeringen te negeren. Het gaat om

neiging om als er ergens iets fout gaat

de kansen. En wat mij ook motiveert,

erop af te gaan en te proberen het recht

Wat is uw belangrijkste prestatie

zijn de resultaten van Proson. Ons sterk-

te zetten. Dat is het moment waarop het

geweest in uw arbeidzame leven

ste punt is dat wij erin slagen om men-

misgaat en ongelukken gebeuren. Een

geweest tot nu toe?

sen met een visuele beperking produc-

blinde daarentegen laat het fout gaan.

‘Het is onbelangrijk, maar ik ben trots op

tiever te laten zijn dan de gemiddelde

Hij doet niets. Vervolgens schakelt hij

het hoofdstuk dat ik heb geschreven in

Wsw’er. Cijfers tonen dat aan. En ons

eerst de machine uit. Dat is dé manier.

het boek Overspoeld door schaarste, dat

verzuim is lager dan het landelijke

Zulke voorbeelden moeten we beter

gaat over de vraag waar werkgevers in de

gemiddelde.’

kenbaar maken.’

toekomst werknemers vandaan halen. Het stond in de top 10 van management-

Hoe laat u ze productiever zijn?

Kent de SW zelf deze voorbeelden?

boeken bij bol.com. Mijn bijdrage gaat

‘Dat komt door de werkplekaanpassin-

‘Onvoldoende. We weten allemaal dat

over een methodiek die ik bij BMC –

gen. We hebben in de loop der jaren

veel werkbedrijven moeite hebben om

Amersfoorts adviesbureau voor de over-

allerlei hulpmiddelen ontwikkeld die

hun exploitatie rond te krijgen. De verlei-

heid – ontwikkelde en die als doel heeft

mensen heel goed in staat stellen om

ding om geen aandacht te besteden aan

de wederzijdse aantrekkelijkheid van

taken te doen waarvan we vroeger nooit

mensen die ernstig gehandicapt zijn is

werknemers en werkgevers te vergroten.

dachten dat zij dat zouden kunnen doen.

ook bij hen groot. Je hebt liever mensen

Hoe bind je als werkgever mensen aan

De aanpassing van de werkplek, de

met een hoge productiviteit en inzetbaar-

je? Dat vind ik een heel leuke vraag.’

werksoorten en onze hulpmiddelen

heid. Dat er visueel beperkten zijn weten

maken Proson zo succesvol.’

ze wel. Maar de onbekendheid met hoe je

Zijn er ook dingen die u met de wijsheid

deze mensen op een goede manier aan

achteraf anders gedaan had willen heb-

Op welk punt kent uw bedrijf de meeste

het werk kunt zetten is enorm. En daar-

ben in uw loopbaan?

ruimte voor verbetering?

mee ook de bereidheid om werkplekken

‘Het leven wordt altijd voorwaarts

‘Ik vind het jammer dat Proson zo weinig

aan te passen.’

geleefd en achterwaarts begrepen. Ik doe dagelijks dingen met volle overtuiging en

initiatief heeft genomen om te laten zien wat wij doen. Er is veel te veel naar het

Hoe is dat bij reguliere bedrijven? Ook zij

bevlogenheid, en vervolgens kom ik

eigen SW-bedrijf gekeken. Wij hebben de

zitten in zwaar weer.

erachter dat ik op de verkeerde weg zat.

best practice op het gebied van hoe je

‘In het huidige economische klimaat

Daar leer ik van en dan ga ik door. Ik kan

mensen met een visuele beperking kunt

hebben bedrijven moeite genoeg om het

het verleden niet veranderen, hooguit

laten werken. Maar die best practice

hoofd boven water te houden en verkeren

kan ik lessen leren voor de toekomst.’

wordt niet vermarkt of landelijk kenbaar

ze niet in de situatie dat ze hun werk wel

gemaakt. Ik zie het als mijn uitdaging –

even aanpassen voor onze groep, alhoe-

Noem eens één les?

om dat platte woord dan maar een keer

wel het UWV dat volledig vergoedt. De

‘Dat je altijd jezelf moet blijven. In je

te gebruiken – om aan die voorbeelden

noodzaak ontbreekt, te meer omdat ze de

werk en privé maakt iedereen dingen

wél bekendheid te geven.’

mensen nog voor het uitkiezen hebben.

mee die maken hoe je bent. Ik vind het

36

SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 36

9/19/12 1:16 PM

pretentieus om daar zomaar een stelling

Vanwaar dat vliegbrevet?

En staat er bij u een motor in de garage?

over in te nemen. Dat past niet bij mij.’

‘Ik vind de techniek van de aerodynami-

‘Niet meer. Nadat ik kinderen had gekre-

ca heel mooi. Veel mensen denken

gen, heb ik zowel mijn oldtimer als mijn

Is werken in de SW leuker dan in

dat een vliegtuig zomaar uit de lucht

motorfiets verkocht. Mijn oudste kind is

bedrijfstakken waar u eerder werkte?

kan vallen, maar dat is onzin. Ze

geboren toen ik 41 was. Daar was ik heel

‘Er zijn heel veel leuke werkomgevingen.

weten niet dat een vliegtuig in de

blij mee, omdat ik eigenlijk niet had ver-

Wat ik het leukst vind, is om niet in een

lucht hangt omdat de luchtdruk boven

wacht nog kinderen te krijgen. En op mijn

opgemaakt bedje terecht te komen. Ik

en onder de vleugels varieert. De

44ste kwam mijn tweede kind. Toen telde

ben niet iemand die alleen maar op de

vliegbeweging zuigt een vliegtuig als

ik mijn zegeningen en besloot ik geen din-

winkel past. Er moet sprake zijn van

het ware vacuüm de lucht in. Hij hangt

gen meer te doen die mij extra kwetsbaar

beweging en dynamiek, en van een doel

dus. Zelfs als de motor ophoudt, stort

maken. Niet dat ik heel voorzichtig ben

dat je samen met anderen wilt bereiken.’

een vliegtuig niet direct naar bene-

geworden, maar op een motor ben je nu

den. Al geef ik toe dat het met een

eenmaal kwetsbaarder dan in een auto.’

Wat deed u vóór BMC?

straalvliegtuig best hard kan gaan. Maar

‘Toen was ik hoofd P&O bij de fietsenfa-

een Cessna kun je in elk weiland parke-

Dat heeft met de kinderen te maken?

briek Batavus in Heerenveen en directeur

ren. Vliegen is nog steeds de veiligste

‘Vooral met andere prioriteiten. Als je

bij SW-bedrijf Ability in Uithuizen. Ook

vorm van vervoer die er is. Ze zeggen

verantwoord wilt motorrijden, dan moet

was ik een van de initiatiefnemers van

altijd dat vrouwen niks met motors heb-

je het regelmatig doen. Ik wil de tijd die ik

een biodieselfabriek in de Eemshaven. Ik

ben, maar alles met een gashendel vind

heb aan mijn gezin besteden, niet aan

heb bij KPMG business advisory gewerkt

ik leuk.’

een motorfiets.’ ■

als senior consultant. En vóór dat alles studeerde ik Personeel & Arbeid en later Personeelswetenschappen.’ Wat is uw belangrijkste hobby buiten het werk? ‘Sport. Hardlopen vind ik erg leuk. Je moet het zo zien: ik heb mijn gezin, daarnaast werk ik en doe ik aan sport. Ik ben nu in training voor een marathon, dus moet ik regelmatig lopen. Afgelopen weekend heb ik twee loopjes gedaan, samen dertig kilometer.’ Vijftien kilometer is een ‘loopje’? ‘Ja, voor mij is dat een kort rondje.’ En hoe ziet uw gezin eruit? ‘Ik ben getrouwd en heb twee kinderen, van 5 en 8 jaar. Mijn man is burgemeester in Nijkerk.’ Naast wie zou u graag in het vliegtuig willen zitten en waarom? ‘Hahaha! In een passagiersstoel of aan de stuurknuppel? Ik heb zelf namelijk een vliegbrevet. Even denken hoor ... Naast Epke Zonderland. Geweldig wat die heeft gepresteerd tijdens de Olympische Spelen. Ik vind het in algemene zin leuk om mensen te spreken die een passie en bevlogenheid hebben. Dan wil ik altijd weten waar ’m dat in zit en of ik er iets van kan leren. Passie en bevlogenheid genereren energie. Energie heb je nodig om dingen te doen.’ SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 37

37

9/19/12 1:16 PM

Tekst: Menno Goosen

3DE5 Doel, denken, daden en de Essential5 De verklaring voor menselijk gedrag en het antwoord op levensvragen Auteur: Arjen Meijer Uitgeverij: Twin Media ISBN: 9789491141034 Prijs: € 49,95 (e-book € 34,95) Auteur Arjen Meijer redeneert dat menselijk gedrag is te herleiden tot drie stappen en vijf ambities die de essentie vormen van ons gedrag: de Essential5. Om de menselijke kant ervan te benadrukken, noemt Meijer deze drijfveren de Essential5-ambities. Wat in onze ogen irrationeel gedrag lijkt, is vanuit de Essential5 gezien eenvoudig te verklaren. Wat mensen vooral verschillend maakt is de prioriteit die we aan de Essential5-ambities geven. 3DE5 geeft inzicht in het menselijk gedrag door principes uit vele vakgebieden te combineren. Het boek beschrijft nieuwe denkbeelden met als fundament een niet eerder beschreven redenatie. 3DE5 is Meijers eerste publicatie. Hij schreef eerder artikelen voor zijn website www.alforto.nl.

Belemmerd aan het werk Trendrapportage ziekteverzuim, arbeidsongeschiktheid en arbeidsdeelname personen met gezondheidsbeperkingen Auteurs: Maroesjka Versantvoort en Patricia van Echtelt Uitgeverij: Sociaal en Cultureel Planbureau ISBN: 9789037706161 Prijs: € 31,90, maar gratis als pdf te downloaden van www.scp.nl Nederland stond internationaal lange tijd bekend om het hoge ziekteverzuim en de sterke groei van het aantal arbeidsongeschikten. De laatste decennia werden daarom vele beleidsmaatregelen genomen die probeerden het uitkeringsvolume te beperken en de re-integratie van mensen met gezondheidsbeperkingen te bevorderen. Hoe staat Nederland er nu voor op dit terrein? De belangrijkste trends in het ziekteverzuim, de mate van arbeidsongeschiktheid en de arbeidsdeelname van mensen met gezondheidsbeperkingen komen in dit boek aan de orde. Deze studie kwam tot stand in samenwerking met het Centraal Bureau voor de Statistiek, TNO en UWV Kenniscentrum.

Stuk! Hoe MS mijn leven een onverwachte wending gaf Auteur: Reni de Boer Uitgeverij: Kosmos ISBN: 9789021550725 Prijs: € 19,95 Reni de Boer werd op haar zeventiende ziek. Wat leek te beginnen als een fikse griep, ging maar niet over. Ze wilde naar school, naar feestjes en verder met haar leven, maar bleef moe. Zes jaar later kreeg ze de diagnose MS – ze was net een jaar getrouwd. De ziekte dwong haar haar plannen bij te stellen en haar energie te verdelen. Maar MS bracht haar ook veel positiefs: ze leerde bijvoorbeeld allemaal nieuwe mensen kennen. Ook is ze altijd in zichzelf en in haar eigen kracht blijven geloven. Stuk! is een positief boek over een jonge vrouw die heeft leren leven met MS.

Sociaal werk in Nederland Vijfhonderd jaar verheffen en verbinden Auteurs: Jan Bijlsma en Hay Janssen Uitgeverij: Coutinho ISBN: 9789046903254 Prijs: € 28,50 Sociaal werk in Nederland bespreekt de geschiedenis van mensen in de marge van de samenleving, en het ontstaan van de verzorgingsstaat en een geprofessionaliseerd maatschappelijk vangnet. De rode draad hierin wordt gevormd door ‘verheffen’ en ‘verbinden’, twee peilers van de verzorgingsstaat en de traditionele kerntaken van het sociaal werk. Verder neemt in dit boek de ontwikkeling van visies en theorieën een belangrijke plaats in. Een interessant boek voor iedereen die geïnteresseerd is in de geschiedenis van sociaal werk in Nederland. Helaas is er weinig aandacht voor de sociale werkvoorziening.

‘Boeken’ besteedt aandacht aan uitgaven op het gebied van de arbeidsmarkt, bedrijfskunde, beperkingen, management, marketing, de samenleving, psychiatrie, psychologie, re-integratie en verslavingsproblematiek. Kortom alles waar een SW- of re-integratiebedrijf mee te maken heeft. Recensie-exemplaren kunt u samen met een persbericht sturen naar: SW-Journaal, postbus 10208, 1001 EE Amsterdam. 38

SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 38

9/19/12 1:16 PM

Best wel heavy Verhalen over mensen met niet-zichtbaar NAH Auteur: Petra Boolman Uitgeverij: Libra & Libris ISBN: 9789074020190 Prijs: € 18,50 In Best wel heavy komen mensen aan het woord die leven met nietzichtbaar NAH (niet-aangeboren hersenletsel). (Onder anderen een voetballer, een huisvrouw, een anesthesist, een kunstenaar, een jonge vrouw en een receptionist.) Zij vertellen wat ze hebben meegemaakt en welke problemen hun beperkingen geven. Dat kunnen problemen zijn binnen het gezin, met een partner, op school, op de werkvloer, of zelfs in het buitenland. De auteur heeft in de afgelopen twee jaar 23 mensen geïnterviewd om de wereld van de mensen met niet-zichtbaar NAH zichtbaar te maken; zowel de wereld van de persoon met NAH als de wereld van de persoon die in zijn/haar nabijheid leeft.

De eenzaamheid van de psychose De rol van veilige strijd bij het ontstaan en het herstel van een psychose Auteur: Margreet de Pater Uitgeverijen: SWP ISBN: 9789088501128 Prijs: € 29,95 Leren opkomen voor jezelf en rekening houden met anderen is een ontwikkelingstaak. De auteur ontdekte in haar gesprekken met bijna vijftig patiënten en hun familieleden dat deze ontwikkeling bij praktisch allemaal, om zeer uiteenlopende redenen, in gebreke was gebleven; de (latere) patiënten waren tijdens hun kleuter- en pubertijd helemaal los gegaan of juist te lief gebleven. De Pater stelt dat acuut psychotische patiënten grenzen zoeken om zodoende hun heftige emoties en overweldigende ervaringen de baas te kunnen. En juist dan zijn gezinsleden die krachtig weerwerk bieden heel erg nodig. Zij pleit daarom voor een nauwe samenwerking tussen patiënt, familie en hulpverleners – iets wat in de geestelijke gezondheidszorg helaas nog geen gemeengoed is.

Doe je droombaan! De geheimen van mensen met een droombaan onthuld Auteur: Joost Veldman Uitgeverij: Spectrum ISBN: 9789000313167 Prijs: € 17,99 Joost Veldman liep een jaar lang mee met bijna tweehonderd mensen die hun droombaan doen. Van archeoloog tot zanger en van vuilnisman tot directeur. Wat zijn de geheimen van deze mensen? Waarom doen zij wel hun droombaan? Wat zijn hun drijfveren en passies? Boswachter André Wels loopt elke dag fluitend door een natuurgebied. Automonteur Mark Michels wist op zijn tweede al alle automerken op de snelweg op te noemen en heeft van zijn passie zijn werk gemaakt. Marja Voogt besloot het roer om te gooien nadat ze kanker kreeg, volgde een opleiding en werd boekbinder. Al deze mensen hebben een ding met elkaar gemeen; ze doen allemaal hun droombaan! Toch blijkt uit onderzoek dat meer dan de helft van de Nederlanders denkt dat hun droombaan onbereikbaar is. In Doe je droombaan! moedigt Veldman je aan je dromen te verwezenlijken.

Coachen als professie Fundamenten voor begeleiding naar heelheid Auteur: Ien G.M. van der Pol Uitgeverij: Boom / Lemma ISBN: 9789059317734 Prijs: € 46,00 Coachen als professie is een uitgebreid handboek dat de fundamenten van coaching in al zijn facetten aanbiedt. De geschiedenis, theorie en methode, ethiek, houding en vaardigheden komen allemaal aan bod, op een heldere en toegankelijke manier en voorzien van talloze voorbeelden uit de praktijk. Het boek biedt bovendien nieuwe concepten waarmee de professie wordt aangevuld, zoals Value Based Transformation (VBT), het Inclusive model van aandacht en de ‘K-A-R-M-A’-leercyclus. Zowel voor professionele coaches als voor mensen die het coachingsvak willen leren is dit een interessant boek.

SW-Journaal 10 oktober 2012

SW010_2012.indd 39

39

9/19/12 1:17 PM

e|assessments • • • • • •

snelle start - professionele intake geheel volgens NIP richtlijnen keuze uit Cotan gekwalificeerde testen onder supervisie van registerpsycholoog NIP assessment rapportage in 1 week lage kosten

CareerHandling loopbaancoaching management development talentmanagement outplacement ontwikkel-assessments potentieelmetingen e|assessments

bel of mail Franz Maissan voor informatie: [email protected] | 0251 259 124

HOU ZELF DE TOUWTJES IN HANDEN MANIPULATIE HERKENNEN ÉN TEGENGAAN Manipulatie komt in alle gradaties voor: van smoezen en kleine leugens tot chantage, intimidatie en agressie. Als hulpverlenende professional is de kans groot dat je ermee in aanraking komt. Dankzij het boek Manipulatie – Van marionet tot regisseur hoor je tijdig alarmbellen afgaan. Het boek helpt je de trucs en technieken te doorzien en je ertegen te beschermen. • Met handige manipulatie-index. • Uiterst leesbaar en vol waargebeurde voorbeelden. • Een must voor iedereen die geen marionet wil worden. Verkrijgbaar in de boekhandel of te bestellen via de webwinkel op www.y-publicaties.nl. ISBN 978 90 8696 153 5 | 357 pagina’s | € 29,50 Auteur Ronald Siecker is arts en neurobioloog met jarenlange praktijkervaring in de psychiatrie en consultancy op het gebied van mensen, hersenen en gedrag. Hij is ook de auteur van de succesvolle boeken Signalen & Valkuilen en ‘Ik heb een tijdbom in mijn hoofd’ uit de serie Inzicht in psychische handicaps.

SW010_2012.indd 40

9/19/12 1:17 PM