Noodgedwongen heroriëntatie
JAAR VERSLAG 2013 1
Inhoudsopgave
2
Lijst met afkortingen
5
Inleiding
6
1. Organisatie stichting Werkgroep Infectie Preventie (WIP)
7
1.1 Bestuur WIP
7
1.2 Regieraad WIP
7
1.3 Bureau WIP
9
1.4 Vergaderingen
9
2. Strategisch Beleid
11
2.2 Governance WIP
11
2.2.1 Missie en werkterrein
11
2.2.2 Organen WIP
12
2.3 Beleid richtlijnontwikkeling
13
2.3.1 Nieuwe procedure richtlijnontwikkeling
13
2.3.2 Permanente Expertgroepen
13
2.3.3 Nieuw format WIP-richtlijnen
14
2.3.4 Prioriteit richtlijnen
14
2.3.5 Capaciteit en achterstand
15
2.4 Bureau WIP
16
2.4.1 Algemeen
16
2.4.2 Vraagbaakfunctie
16
2.4.3 Inbedding Bureau WIP bij een andere richtlijnenorganisatie
17
3. Richtlijnen
18
3.1 Algemeen
18
3.2 Richtlijnen in bewerking (revisie of ontwikkeling) 2013
18
3.3 Publicatie richtlijnen
18
3.4 Gezondheidsraad
19
4. Vraagbaakfunctie
19
5. Public Relations en samenwerking
20
3
5.1 Moederverenigingen
20
Lijst met afkortingen
5.2 Samenwerking met organisaties die richtlijnen maken op het gebied van Infectiepreventie
20
5.2.1 LCI
20
5.2.2 LCHV
21
5.2.3 Afbakening
21
5.3 Infectiepreventie richtlijnen van wetenschappelijke verenigingen
22
5.3.1 Tandartsen en andere professionals in de mondzorg
22
5.3.2 Huisartsen en Verloskundigen
23
5.3.3 Abortusartsen
23
5.3.4 Kritische blik WIP
24
5.4 Ministerie van Sociale zaken en Werkgelegenheid
24
5.5 Overige contacten en samenwerking
25
5.6 Congressen
26
5.7 Presentaties
27
5.8 Publicaties
28
6 Financiën
28
6.1 Structurele subsidie
28
6.2 Eenmalige subsidie CIB
28
6.3 Acquisitie
29
Bijlage 1. Overzicht van alle WIP- richtlijnen per 31 december 2013
32
Bijlage 2 Overzicht richtlijnen in bewerking in 2013
39
Bijlage 3 Samenstelling Expertgroepen in 2013
42
Bijlage 4 Samenstelling Permanente Expertgroepen WIP 2013
49
AGREE : Appraisal of Guidelines Research and Evaluation BRMO: Bijzonder Resistente Micro-organismen CIB : Centrum Infectieziektebestrijding DIP : Deskundige Infectie Preventie ECCMID : European Congress of Clinical Microbiology and Infectious Diseases HARING : Handleiding en toolbox Richtlijnontwikkeling in Nederlandse Gezondheidszorg HIP : Hygiëne en Infectiepreventie ICPIC : International Conference on Prevention and Infection Control IGZ : Inspectie voor de Gezondheidszorg KNOV : Koninklijke Nederlandse Organisatie voor Verloskundigen LCHV : Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid LCI : Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding LUMC : Leids Universitair Medisch Centrum NEN : Nederlandse Norm, tevens Nederlands Normalisatie-instituut NFU : Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra NGvA : Nederlands Genootschap van Abortusartsen NHG : Nederlands Huisartsen Genootschap NMT : Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde NVMM : Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie NVZ : Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen MRSA: Meticilline Resistente Staphylococcus Aureus OG : Openbare Gezondheidszorg OMS : Orde van Medisch Specialisten OPK : Ondersteuning Professionele Kwaliteit van de OMS (nu genaamd Kennisinstituut Medisch Specialisten) POWI : Postoperatieve Wondinfecties PREZIES : PREventie ZIEkenhuisinfecties door Surveillance REV : Revalidatiecentra RIVM : Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu SKMS : Stichting Kwaliteitsgelden Medisch Specialisten SVN : Sterilisatie Vereniging Nederland SWAB : Stichting Werkgroep Antibioticabeleid SZW : Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid TNO : Nederlands Organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek VCCN : Vereniging Contamination Control Nederland Verenso : Specialisten ouderengeneeskunde VHIG : Vereniging voor Hygiëne en Infectiepreventie in de Gezondheidszorg VIZ : Vereniging voor Infectieziekten VPH : Verpleeghuis, woon- en thuiszorg VWS : Ministerie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport WIP: Werkgroep Infectie Preventie ZH : Zieken
4
5
STICHTING WERKGROEP INFECTIE PREVENTIE (WIP)
Organisatie stichting Werkgroep Infectie Preventie (WIP) 1.1 Bestuur WIP
Jaarverslag 2013
In juli-augustus 2013 heeft het Bestuur WIP een nieuwe voorzitter en secretaris gekregen.
Inleiding De belangrijkste ontwikkelingen van de WIP in 2013 zijn het verbeteren van de financiële positie van de WIP, invullen
Leden van het Bestuur WIP in 2013:
van meerdere vacatures in verband met personele wisselingen, en het inhalen van achterstanden. In navolging van het strategisch beleidsplan 2012-2015 heeft de WIP in 2013 prioriteit gelegd bij het verbeteren van
prof. dr. J.A.J.W. Kluytmans
voorzitter tot 1-8-13, namens de Nederlandse Vereniging voor Medische
de financiële positie van de WIP. Na de afwijzingen van de NVZ en NFU heeft het Bestuur WIP in 2013 besloten om de
Microbiologie (NVMM)
belangrijkste gebruikers van de WIP richtlijnen om een bijdrage te vragen in de kosten van richtlijnontwikkeling van
arts-microbioloog, Amphia ziekenhuis (Breda) en Vrije Universiteit Medisch
de WIP. De belangrijkste gebruikers zijn de ziekenhuizen, en andere gezondheidszorginstellingen waarvoor de WIP
Centrum (Amsterdam)
schreven worden (zie hoofdstuk 6).
dr. G.J.M. Ruijs
voorzitter vanaf 1-8-13, namens NVMM
In 2013 zijn een aantal personen vertrokken zowel in het Bureau als in Regieraad en Bestuur (zie hoofdstuk 1). Hier-
Arts-microbioloog, Isala klinieken (Zwolle)
Dit proces samen met het inwerken van de nieuwe personen heeft in 2013 extra tijd gevraagd.
prof. dr. J. van Dissel
secretaris en vice-voorzitter tot 1-7-13, namens de Vereniging voor
De WIP heeft in 2013 extra subsidie gekregen om achterstand in de revisie van richtlijnen in te halen. Hierdoor heb-
Infectieziekten (VIZ)
ben we een extra secretaris kunnen aanstellen voor 7 maanden. Desondanks is de achterstand in revisie van WIP
internist-infectioloog, Leids Universitair Medisch Centrum (Leiden)
dr. E.F. Schippers
secretaris en vice-voorzitter vanaf 1-7-13, namens VIZ
internist-infectioloog HagaZiekenhuis (Den Haag) en Leids Universitair
Medisch Centrum (Leiden)
I. ten Seldam
penningmeester, namens de Vereniging voor Hygiëne en Infectiepreventie in de
Gezondheidszorg (VHIG),
deskundige infectiepreventie Ziekenhuisgroep Twente, Almelo.
richtlijnen maakt. De moederverenigingen hebben dit beleid goedgekeurd. Begin 2014 zullen de ziekenhuizen aange-
door is de personele bezetting van het Bureau suboptimaal geweest in 2013. Het is gelukt alle vacatures in te vullen.
richtlijnen verder toegenomen in 2013 (zie paragraaf 2.3).
1.2 Regieraad WIP In de samenstelling van de Regieraad van de WIP zijn in 2013 twee wijzigingen opgetreden namelijk: - de voorzitter is per 1-10-2013 gewisseld - H. Blaauwgeers is per 1-1-2013 afgetreden als lid van de Regieraad en is vervangen door A.L. v.d. Pas-Commeren.
6
7
1.3 Bureau WIP Leden van de Regieraad:
In de samenstelling van het Bureau WIP zijn in 2013 wijzigingen aangebracht: 1 secretaris richtlijnontwikkeling is op eigen verzoek ontslag verleend en vervangen.
Voorzitter
1 secretaris richtlijnontwikkeling is extra aangenomen op een eenmalige extra projectsubsidie.
dr. E.M. Mascini
voorzitter vanaf 1-10-13
arts-microbioloog Rijnstate ziekenhuis (Velp)
3 deskundigen infectiepreventie zijn aangetrokken.
Medewerkers Bureau
dr. G.J.H.M. Ruijs
voorzitter tot 1-10-13
drs.T. Achterberg, secretaris richtlijnontwikkeling van 1-6 tot 31-12-2013 (1,0 fte)
arts-microbioloog Isala Klinieken (Zwolle)
B.H. Anes-Pol, secretaresse (0,7 fte) P. Bergervoet, deskundige infectiepreventie van 1-2 tot 1-8-2013 (0,4 fte) P. van Gelderen, deskundige infectiepreventie vanaf 1-2-2013 (0,4 fte)
Namens de NVMM:
P. Haanen. deskundige infectiepreventie vanaf 1-9-2013 (0,2fte)
dr. B.M.W. Diederen
arts-microbioloog Streeklaboratorium Haarlem (Haarlem)
drs. E.P. Poot, secretaris richtlijnontwikkeling vanaf 1-6-2013 (0,89 fte.)
dr. R. Hendrix
arts-microbioloog Laboratorium voor Infectieziekten en Universitair Medisch
dr. B.M. Roede, gezondheidswetenschapper, secretaris richtlijnontwikkeling tot 1-6-13 (0,9 fte).
Centrum Groningen, Groningen
dr. I.J.B. Spijkerman, arts-microbioloog, directeur Bureau WIP (0,4 fte van 1-1 tot 1-2 en van 15-11 tot 1-1-2014, 0,6
dr. J.A. Severin
arts-microbioloog Erasmus Medisch Centrum (Rotterdam)
fte van 1-2 tot 15-11-13). dr. A.K. van Vliet, bioloog, biochemicus, secretaris richtlijnontwikkeling (1,0 fte)
Namens de VIZ: dr. E.F. Schippers
internist/infectioloog HagaZiekenhuis (Den Haag) en Leids Universitair Medisch
Het Bureau WIP is gevestigd in het Leids Universitair Medisch Centrum te Leiden, C7-130 /131. De secretarissen
Centrum (Leiden)
richtlijnontwikkeling treden op als secretaris van de Expertgroepen en zijn verantwoordelijk voor de richtlijnontwikkeling. De deskundigen infectiepreventie beantwoorden vragen uit het veld, bevorderen kennis over WIP-richtlijnen
Namens de VHIG:
en onderhouden contacten met externe samenwerkingsorganisaties.
Y. van Dijk
deskundige infectiepreventie, Diakonessenhuis (Utrecht)
De secretaresse ondersteunt het Bureau. De medewerkers worden aangestuurd door de directeur. Elke twee weken
R. Lagendijk
deskundige infectiepreventie, Universitair Medisch Centrum Utrecht (Utrecht)
vindt teamoverleg plaats.
A.L. v.d. Pas-Commeren
deskundige infectiepreventie, Jeroen Bosch ziekenhuis (’s Hertogenbosch)
1.4 Vergaderingen Bestuur
Adviseur van de Regieraad: drs. D. Beaujean
afdelingshoofd richtlijnontwikkeling en implementatie, Rijksinstituut voor
Het Bestuur van de WIP vergaderde in 2013 drie maal, met deelname van de directeur Bureau WIP en de voorzitter
Volksgezondheid en Milieu/Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding
van de Regieraad namelijk op 11-3 (telefonisch), 27-5 (telefonisch) en 15-11 (telefonisch).
(Bilthoven)
De aanwezigheid tijdens de Bestuursvergaderingen was:
8
9
1.
prof.dr.J. van Dissel
1/2
2.
prof.dr.J.A.J.W. Kluytmans
2/2
3.
dr. E. Mascini
1/1
4.
dr.G.J.M. Ruijs
3/3
5.
dr. E.F. Schippers
1/1
6.
I. ten Seldam
3/3
7.
dr.I.J.B. Spijkerman
3/3
De aanwezigheid van de leden van Bureau Wip tijdens de vergaderingen van de Regieraad in 2013 was:
Regieraad De Regieraad vergaderde in 2013 vijf maal namelijk op 5-2, 9-4, 2-7, 10-9 en 17-12. In 2013 vond er op 9-4 een overleg plaats tussen Regieraad en de IGZ. De belangrijkste onderwerpen van de vergaderingen waren richtlijnen en beleidsdocumenten (strategisch beleidsplan, jaarverslag, reglementen, discussiestukken). De aanwezigheid van de leden en adviseur bij de vergaderingen van de Regieraad in 2013 was:
drs. D. Beaujean
3/5
dr. B. Diederen
2/5
Y. v. Dijk
4/5
dr. R. Hendrix
3/5
R. Lagendijk
3/5
dr. E. Mascini
0/1
A.L. v.d. Pas-Commeren
4/5
dr. G.J.H.M. Ruijs
3/4
dr. E.F. Schippers
2/5
dr. J.A. Severin
4/5
drs T. Achterberg
2/3
B.H. Anes-Pol
4/5
P.Bergervoet
3/4
P. v. Gelderen
5/5
drs. E. Poot
3/3
dr. B.M. Roede
2/2
dr. I.J.B. Spijkerman
5/5
dr. A.K. v. Vliet
5/5
2. Strategisch Beleid Hieronder volgen de belangrijkste ontwikkelingen op drie vlakken zoals aangegeven in het Strategisch Beleidplan 2012-2015 en jaarverslag 2012, namelijk governance WIP, richtlijnontwikkeling (inclusief capaciteit en achterstand) en Bureau WIP.
2.2 Governance WIP De WIP wil zich verder ontwikkelen tot een professionele netwerkorganisatie. Hiertoe zijn de missie en visie van de WIP opnieuw gedefinieerd in het Strategisch Beleidsplan 2012-2015, evenals de taken, verantwoordelijkheden en posities van de verschillende organen binnen de WIP. Daarbij is een adequate vertegenwoordiging van de moederverenigingen en andere deskundigen in de organen van de WIP essentieel.
2.2.1 Missie en werkterrein In het beleidsplan is de missie van de WIP geformuleerd als: De Werkgroep Infectie Preventie wil bijdragen aan het voorkómen van (zorg)infecties bij patiënten en zorgverleners. Dit doet de WIP door het ontwikkelen van richtlijnen op het gebied van infectiepreventie in de intramurale somatische zorg* en door dit beleid nationaal uit te dragen. De doelgroep zijn primair professionals die beleid maken op het gebied van infectiepreventie te weten deskundigen infectiepreventie, artsen-microbioloog en internisten-infectioloog. Deze beroepsgroepen dragen de richtlijnen. *Of, en zo ja hoe, de rol van de WIP bij de richtlijnen buiten dit gebied gecontinueerd moet worden, is onderwerp van discussie.
10
11
Het werkterrein van de WIP is een onderwerp van voortgaande discussie en mede afhankelijk van capaciteit (zie pa-
aantal betrokken infectiologen sterk is toegenomen (was 1, nu 4 internisten-infectioloog in 4 organen).
ragraaf 2.3) en de afbakening met het werkterrein van andere richtlijnorganisaties in dit veld (Landelijke Coördinatie
De VHIG is verantwoordelijk voor de werving en selectie van deskundigen infectiepreventie in alle organen van de
Infectieziektebestrijding (LCI), Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid (LCHV), zie paragraaf 5.2.3). In 2013 heeft de
WIP. Zij zorgen voor een open werving door de advertentie van de WIP door te sturen naar alle leden en te plaatsen
WIP zich voornamelijk gericht op de richtlijnen voor de intramurale somatische zorg (ziekenhuizen), en daarbinnen
op hun website. Sollicitaties voor een bepaalde functie worden beoordeeld en geselecteerd door het Bestuur van de
weer voornamelijk op de kernrichtlijnen (zie voor een overzicht Bijlage 2). Echter ook buiten de intramurale somati-
VHIG. De gekozen DIP worden afgevaardigd namens de VHIG voor een maximum periode van 4 jaar, met mogelijk-
sche zorg heeft de WIP bijgedragen aan richtlijnen, en ook richtlijnen gereviseerd/ontwikkeld. Dit laatste betreft de
heid tot verlenging van nogmaals 4 jaar.
richtlijnen voor de verpleeghuizen, woonzorgcentra en voorzieningen voor kleinschalig wonen. In 2012 is onder druk van het ‘veld’ besloten om een expertgroep te formeren voor de verpleeghuizen, woonzorgcentra en voorzieningen
De afnemende bereidheid van experts zich in te zetten voor richtlijnen in het algemeen is een punt van zorg. Het
voor kleinschalig wonen. De noodzaak om snel een richtlijn BRMO te ontwikkelen voor deze setting heeft hierin de
financieel compenseren van professionals die zich substantieel inzetten voor de WIP is de beoogde strategie om ade-
doorslag gegeven. In 2013 is begonnen met de daadwerkelijke revisie van deze richtlijnen en de ontwikkeling van
quate vertegenwoordiging in de organen van de WIP te faciliteren. De WIP hoopt hiermee te bereiken dat de relatie
een BRMO richtlijn voor deze setting.
tussen betrokkenen het niveau van vrijwilligerswerk zal overstijgen en zakelijker wordt. De WIP heeft echter nog niet de financiële ruimte om de compensatie te bekostigen (zie hoofdstuk 6).
2.2.2 Organen WIP De taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van Bestuur, Regieraad, directeur en Expertgroepen zijn nader
De WIP heeft tevens de betrokkenheid van andere medische beroepsgroepen en richtlijnenorganisaties vergroot bij
beschreven in reglementen Regieraad en Expertgroepen.
het maken van richtlijnen door het versterken van de samenwerking met de afdeling Ondersteuning Professionele
De adequate vertegenwoordiging van de moederverenigingen in de organen van de WIP is een aandachtspunt. De
Kwaliteit van de Orde van Medisch Specialisten (nu genaamd Kennisinstituut van Medisch Specialisten (KiMS)), de
werving en selectie van professionals voor de organen van de WIP is besproken en geformaliseerd.
LCI van het RIVM, het LCHV en specifieke beroepsgroepen (zie ook paragraaf 5.2 en 5.3).
De NVMM plaatst de advertenties van de WIP op hun website, waarin belangstellenden worden uitgenodigd te reageren naar de WIP (die verantwoordelijk is voor de selectie). In het verleden werd deze advertentie tevens
2.3 Beleid richtlijnontwikkeling
doorgestuurd naar alle leden van de NVMM. De NVMM is hiermee gestopt na klachten van leden over de te grote
2.3.1 Nieuwe procedure richtlijnontwikkeling
hoeveelheid emails vanuit de NVMM. Hierdoor is de respons op de werving drastisch afgenomen. Een vermelding
De WIP heeft de nieuwe procedure voor de ontwikkeling van richtlijnen geïmplementeerd.
van advertenties van de WIP in de nieuwsbrief van de NVMM heeft de respons wel doen toenemen. De NVMM nieuwsbrief verschijnt echter onregelmatig en niet frequent. Dit probleem in de werving van artsen-microbioloog
2.3.2 Permanente Expertgroepen
voor organen van de WIP is aan de orde gesteld op de najaarsvergadering van de NVMM. Begin 2014 is het frequent
Na het publiceren van de richtlijnen MRSA en BRMO voor ziekenhuizen eind 2012 zijn de permanente expertgroepen
verschijnen van de Nieuwsbrief als oplossing voorgesteld door het nieuwe Bestuur van de NVMM.
MRSA en BRMO geëvalueerd qua samenstelling en functioneren. Dit heeft geleid tot het opheffen van de expert-
De VIZ plaatst de advertentie van de WIP op hun website, waarin belangstellenden worden uitgenodigd te reageren
groep MRSA omdat sommige leden in de expertgroep suboptimaal functioneerden en de samenstelling niet in over-
naar de WIP (die verantwoordelijk is voor de selectie) . Het is onduidelijk of de advertentie wordt doorgestuurd naar
eenstemming was met het reglement expertgroepen. Hierna is geworven voor leden van een nieuwe expertgroep
alle leden (dit wordt wel verzocht aan de VIZ). Na een bestuurswisseling van de VIZ in 2013 wordt het ledenbestand
MRSA en is deze samengesteld (zie Bijlage 4).
van de VIZ bijgewerkt. Tot nu toe hebben zich geen infectiologen met belangstelling voor infectiepreventie onderwer-
De WIP heeft aangeven dat er behoefte is aan een permanente expertgroep BRMO gezien het aantal vragen uit het
pen gemeld. Wel benaderen we nu actief infectiologen voor bepaalde functies in organen van de WIP waardoor het
veld. Na het publiceren van de richtlijn BRMO is geïnventariseerd welke leden van de BRMO expertgroep zitting wil-
12
13
len nemen in de permanente expertgroep. Hierna is geworven voor aan aantal nieuwe leden voor de permanente
Aan de andere richtlijnen zoals de richtlijnen voor specifieke beroepsgroepen (zogenaamde ‘Veilig werken…’ richtlij-
expertgroep BRMO, waarna de expertgroep is samengesteld (zie Bijlage 4).
nen, n=20) en richtlijnen voor de openbare gezondheidszorg (n=2), wordt vooralsnog geen prioriteit gegeven (zie Bij-
Van alle permanente expertgroepen wordt verwacht dat ze jaarlijks een evaluatie schrijven over hun werkzaamheden
lage 1). Dit geeft andere organisaties, zoals richtlijnenorganisaties of wetenschappelijke verenigingen de mogelijkheid
en functioneren. Dit wordt beoordeeld door de Regieraad.
om zelf richtlijnen te gaan ontwikkelen, waarbij infectiepreventie een aspect van het professionele handelen is. Voor deze richtlijnen heeft de WIP wel deskundigheid ter beschikking gesteld. De eis is dat dit tegen een reële vergoeding
2.3.3 Nieuw format WIP-richtlijnen
van kosten zou gebeuren. Enkele beroepsgroepen hebben in 2013 het initiatief genomen om zelf een beroepsgroep
Daarnaast is de WIP begonnen met het ontwikkelen van een nieuw format voor WIP-richtlijnen. Als eerste is de inlei-
specifieke infectiepreventie richtlijn te gaan ontwikkelen in samenwerking met de WIP. Onze ervaringen hiermee
ding van een WIP-richtlijn gestandaardiseerd. Tevens is er meer aandacht besteed aan inventarisatie van mogelijke
worden beschreven in paragraaf 5.3.
belangen van expertgroepleden, en de beoordeling hiervan. Gaandeweg gaat Bureau WIP meer werken volgens de eisen die anno 2013 gesteld worden aan richtlijnontwikkeling (zoals AGREE, HARING, keuze voor eenduidige weten-
2.3.5 Capaciteit en achterstand
schappelijke zoekstrategie en eenduidige onderbouwing, normering (minimum- of streefnorm), motivaties voor keu-
Het aantal richtlijnen dat de WIP heeft ontwikkeld en derhalve elke 5 jaar, of eerder door bijvoorbeeld nieuwe inzichten
zes) zonder daarbij de praktische insteek van de WIP-richtlijn uit het oog te verliezen. Het is van belang te realiseren
of wetgeving, moet reviseren is in de loop van de 26 jaren fors uitgebreid. Met name het aantal richtlijnen voor infec-
dat hierdoor het reviseren / ontwikkelen van richtlijnen meer tijd in beslag neemt.
tiepreventie voor specifieke (para)medische beroepsgroepen is toegenomen. De focus van de WIP is daarmee minder duidelijk geworden. In de missie van de WIP staat dat het primaire doel van de WIP is richtlijnen te maken voor de intra-
2.3.4 Prioriteit richtlijnen
murale gezondheidszorg. In paragraaf 2.3.4 is aangegeven welke prioriteiten zijn aangehouden door de WIP.
De WIP is verantwoordelijk voor 127 richtlijnen (zie Bijlage 1). Bovendien ontwikkelde de WIP nog 7 richtlijnen in
Echter, ook met deze prioritering houden we een pakket richtlijnen over dat nog steeds te groot is in relatie tot de
samenwerking met andere richtlijnenorganisaties, waarvan de WIP geen ‘eigenaar’ is. De prioriteit van de WIP ligt bij:
capaciteit van Bureau WIP.
de richtlijnen voor de intramurale somatische gezondheidszorg (n=77). Binnen de intramurale somatische
Door het grote aantal richtlijnen in relatie tot capaciteit van Bureau WIP en de langere ontwikkelduur is er een ach-
gezondheidszorg wordt prioriteit gegeven aan de:
terstand ontstaan in de revisie van WIP-richtlijnen. Deze achterstand is in 2013 verder toegenomen ten opzichte van
1. kernrichtlijnen: de 48 basale richtlijnen waar alle andere richtlijnen op worden gebaseerd
2012. Eind 2013 was van 105 van de 127 richtlijnen (83%) de revisiedatum overschreden. Dit betrof 40/48 kernricht-
2. richtlijnen voor specifieke micro-organismen: 9 richtlijnen (bijvoorbeeld de richtlijn Tuberculose); zo
lijnen voor ziekenhuizen (83%), 7/9 richtlijnen voor specifieke micro-organismen (78%) en 17/20 richtlijnen voor
mogelijk worden deze in samenwerking met de LCI ontwikkeld.
specifieke beroepsgroepen (85%).
De richtlijnen voor verpleeghuis, woon- en thuiszorg (voorheen verpleeghuis, woon- en thuiszorg) en voor
Met de huidige capaciteit aan richtlijnontwikkeling van 1,9 fte voor de functie van secretaris richtlijnontwikkeling
revalidatiecentra (n=30 en 18 respectievelijk, zie Bijlage 1), die nauwe banden hebben met het ziekenhuis
kunnen met een productie van 3-5 richtlijnen per jaar 30-50 richtlijnen elke 5 jaar gereviseerd worden. En daarin
en die weinig verschillen van de ziekenhuizen. In 2012 is onder druk van het ‘veld’ besloten om een
worden ‘kleine wijzigingen’ in richtlijnen en richtlijnen in samenwerking met andere organisaties niet meegenomen.
expertgroep te formeren voor de verpleeghuizen, woonzorgcentra en voorzieningen voor kleinschalig wonen.
Dit laat zien dat de huidige capaciteit van het Bureau WIP volstrekt onvoldoende is voor het bestaande aantal richt-
De noodzaak om snel een richtlijn BRMO te ontwikkelen voor deze setting heeft hierin de doorslag gegeven.
lijnen, en al helemaal niet toereikend is om de achterstand in revisie van richtlijnen weg te werken. In het Strategisch
In 2013 is begonnen met de revisie van dit pakket richtlijnen en de ontwikkeling van de BRMO richtlijn voor
Beleidsplan 2012-2015 worden er 3 scenario’s uitgewerkt hoe om te gaan met de discrepantie tussen capaciteit en
deze setting. De richtlijnen voor de thuiszorg vallen volgens de huidige definitie van de expertgroep buiten de
aantal richtlijnen namelijk 1. het verhogen van de capaciteit om het hele pakket richtlijnen te kunnen blijven maken,
WIP richtlijnen, en passen inhoudelijk beter onder de LCI-richtlijnen.
2. het verminderen van het aantal richtlijnen en het verhogen van de capaciteit om een kleiner pakket richtlijnen te
14
15
kunnen blijven maken, 3. het verminderen van het aantal richtlijnen (tot een derde) berekend op de huidige capaci-
dus voor een groot deel van (2012 en) 2013 niet op het gewenste niveau geweest mede door de onzekerheid over de
teit van het Bureau. In 2013 heeft de WIP gekozen voor het tweede scenario. De WIP heeft zich voornamelijk gericht
toekomst van de WIP.
om het verkrijgen van extra structurele financiering (zie hoofdstuk 6). In de revisie van richtlijnen heeft de WIP prio-
De vraagbaakfunctie is transparanter geworden doordat er een procedure is ontwikkeld en geïmplementeerd voor
riteiten gesteld. Er is vooralsnog niet overgegaan tot het afstoten van richtlijnen of het terugbrengen van het pakket
het beantwoorden van vragen uit het veld. In de nieuwe procedure wordt er een selectie gemaakt van de vragen/
richtlijnen tot een derde.
zaken die bij de WIP horen (en welke niet). Ook worden de organen van de WIP op gepaste wijze betrokken bij de beantwoording. Daarbij is de achterstand in het beantwoorden van vragen uit het veld volledig weggewerkt.
Begin 2013 werd bekend dat de WIP een eenmalige extra projectsubsidie van het RIVM kreeg voor het inhalen van
Het onderzoek naar implementatie van WIP-richtlijnen is niet gerealiseerd in 2013 door het slechts gedeeltelijk kun-
achterstanden. Hiermee is op 1-6-2013 een extra secretaris richtlijnontwikkeling bekostigd. Hiermee was de formatie
nen invullen van de formatie DIP. Ook het meelezen met de LCI-richtlijnen door de deskundigen infectiepreventie van
voor secretarissen vanaf deze datum 2,8 fte. Het inwerken van de twee nieuwe secretarissen (1 ter vervanging van
de WIP is hierdoor niet gerealiseerd.
een vacature en 1 extra) heeft enige tijd in beslag genomen. De extra secretaris is begonnen met de revisie van een aantal richtlijnen behorende tot het pakket Algemene voorzorgsmaatregelen. Dit zijn revisies door Bureau WIP. Deze
2.4.3 Inbedding Bureau WIP bij een andere richtlijnenorganisatie
revisies zullen in 2014 door Bureau WIP worden afgerond. De extra secretaris richtlijnontwikkeling is per 1-1-2014
Het moderniseren van het instrumentarium van Bureau WIP, alsmede het onderbrengen van het Bureau WIP bij een
niet meer werkzaam voor de WIP, en daarmee is de formatie secretarissen weer terug op 1,9 fte.
andere richtlijnenorganisatie is in 2013 niet gerealiseerd. Het uitgangspunt bij een inbedding van het Bureau WIP bij een andere richtlijnenorganisatie is dat de sterke verbondenheid met de doelgroepen daarbij behouden moet blijven en de
2.4 Bureau WIP
onafhankelijke positie van stichting WIP gewaarborgd blijft. De WIP heeft aanvankelijk samenwerking gezocht met de
2.4.1 Algemeen
afdeling OPK van de OMS. Dit was een ondersteunende afdeling van de OMS (12 fte) die richtlijnen maakt, literatuur
De taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de leden van Bureau WIP zijn verduidelijkt en de samenwer-
studie verricht en kwaliteitsbeleid ontwikkelt voor medisch specialisten. In februari 2013 bleek dat het onderbrengen
king is duidelijk verbeterd in 2013.
van Bureau WIP bij de afdeling OPK geen reële optie was. De belangrijkste obstakels (voor respectievelijk de WIP en de afdeling OPK) waren het verzelfstandigen van de afdeling OPK in een BV constructie en het overnemen van rechten van
2.4.2 Vraagbaakfunctie
de leden van Bureau WIP. In maart 2013 heeft de WIP besloten om samenwerking te zoeken met de LCI van het RIVM.
De WIP ontwikkelt niet alleen richtlijnen maar draagt deze ook nationaal uit. Een onderdeel van het uitdragen van de
Zowel LCI als WIP waren gemotiveerd om de samenwerking vorm te geven. Werkgeverschap en aansturing werden uit-
WIP richtlijnen is de vraagbaakfunctie. Op de website worden professionals op het gebied van infectiepreventie uit-
gewerkt in een samenwerkingsovereenkomst. Daarbij moest gemanoeuvreerd worden tussen het werken onder Minis-
genodigd om eventuele vragen aan de WIP te stellen en opmerkingen en voorstellen voor wijzigingen door te geven.
teriële verantwoordelijkheid als werknemer van het RIVM, en de borging van onafhankelijkheid van de WIP-richtlijnen.
Door het vertrek van de deskundige infectiepreventie in juni 2012 (0,89 fte) was er een vacature ontstaan voor een
Een oplossing werd gevonden in de zogenaamde ‘COGEM’ constructie. In deze constructie bleef de onafhankelijkheid
deskundige infectiepreventie. Om deze vacature op te vullen heeft de WIP ervoor gekozen twee deskundigen in-
van de WIP gewaarborgd en kon de WIP profiteren van het werkgeverschap van en samenwerking met het RIVM (en
fectiepreventie te werven die voor 0,4 fte werkzaam zijn voor de WIP en daarnaast werkzaam zijn als deskundige
vice versa). Echter de kosten die in deze constructie aan de WIP zouden worden berekend waren zodanig hoog waren
infectiepreventie in een ziekenhuis. Hiermee beoogt de WIP het contact met de praktijk en het veld te versterken.
dat dit een reden was om te onderzoeken of de WIP zelf als werkgever kon gaan optreden. In november 2013 heeft de
Per 1-2-2013 zijn 2 deskundigen infectiepreventie gedetacheerd vanuit hun eigen ziekenhuis naar de WIP voor een
WIP besloten om zelf het werkgeverschap voor de werknemers van Bureau WIP op zich te nemen, en is het opzetten
periode van zes maanden. Hierna is een van hen voor 0,4 fte blijven werken voor de WIP. Per 1-9-2013 is een nieuwe
van het werkgeverschap in gang gezet. Op termijn zal bekeken worden of en onder welke voorwaarden Bureau WIP kan
deskundige infectiepreventie voor 0,2 fte werkzaam voor de WIP. De formatie voor deskundigen infectiepreventie is
verhuizen naar de LCI, om aldaar vorm te geven aan samenwerking met deze afdeling.
16
17
3. Richtlijnen
RIVM website gecompleteerd en verbeterd, en de beëindiging van de LUMC website begeleid. Vanaf december 2013
3.1 Algemeen
wordt de gebruiker rechtstreeks doorgeschakeld, via het vertrouwde www.wip.nl, naar onze nieuwe website en is de
In 2013 heeft de WIP 127 richtlijnen in beheer:
website van de WIP bij het LUMC opgeheven.
- 48 kernrichtlijnen voor de intramurale somatische zorg;
De Engelstalige richtlijnen zijn niet meer beschikbaar op de website. Richtlijnen die vanaf nu worden ontwikkeld
- 9 richtlijnen over specifieke micro-organismen;
worden alleen vertaald naar het Engels als hier financiën voor beschikbaar zijn. In 2013 zijn er geen richtlijnen in het
- 20 richtlijnen voor specifieke beroepsgroepen;
Engels vertaald.
- 30 richtlijnen voor verpleeghuizen, woon- en thuiszorg;
3.4 Gezondheidsraad
- 18 richtlijnen voor revalidatiecentra;
Eenmaal per jaar worden WIP-richtlijnen die in het voorafgaande jaar zijn gepubliceerd voorgelegd aan de Beraads-
- 2 richtlijnen voor de openbare gezondheidszorg.
groep van de Gezondheidsraad. De Beraadsgroep beoordeelt met een door de Gezondheidsraad aangepaste versie van het AGREE-instrument de kwaliteit van deze richtlijnen.
Bijlage 1 geeft een overzicht van alle WIP-richtlijnen en richtlijnen waaraan de WIP substantieel heeft bijgedragen.
4. Vraagbaakfunctie 3.2 Richtlijnen in bewerking (revisie of ontwikkeling) 2013
Er zijn in 2013 612 vragen binnengekomen. Samen met de achterstand van 180 nog niet beantwoorde vragen uit 2012 werden er 792 vragen uit het veld beantwoord. De vragen aan het Bureau WIP waren zeer divers, zowel wat betreft
In 2013 heeft de WIP 21 WIP richtlijnen in bewerking:
functie en type zorginstelling van de vragenstellers als ook de onderwerpen (inhoudelijke vragen over de richtlijnen,
- 13 kernrichtlijnen voor de intramurale somatische zorg;
verzoeken tot medewerking aan congressen, presentaties, onderwijs of onderzoek, problemen uit de praktijk etc.).
- 1 richtlijnen over specifieke micro-organismen;
Onderverdeling vragen uit het veld:
- 5 richtlijnen voor specifieke beroepsgroepen;
Deskundigen infectiepreventie stelden 207 vragen (26%); belangrijkste onderwerpen zijn MRSA (12% van de
- 2 richtlijnen voor verpleeghuizen, woonzorgcentra en voorzieningen voor kleinschalig wonen;
vragen die door de DIP werden gesteld), Beleid reiniging, desinfectie en sterilisatie, 12%), OK-gerelateerde
vragen (12%) en het gebruik van de websites (12%).
Arts-microbiologen stelden 19 vragen (3%); belangrijkste onderwerp BRMO.
Een overzicht van de richtlijnen die in 2013 in ontwikkeling of in revisie zijn of zijn gewijzigd, staan vermeld in Bijlage
Verpleegkundigen stelden 128 vragen (16%); belangrijkste onderwerpen zijn persoonlijke hygiëne,
2. De samenstelling van de Expertgroepen staat vermeld in Bijlage 3.
intraveneuze katheters en isolatiemaatregelen.
Tandartsen, tandartsassistenten en mondhygiënisten stelden samen in totaal 54 vragen (7%). Dit is relatief
3.3 Publicatie richtlijnen
veel gezien het feit dat de vragen slechts één WIP- richtlijn betreffen. Belangrijkste onderwerp is reiniging,
De WIP website van het LUMC (in samenwerking met de afdeling Medische Informatica van het LUMC) was sterk
desinfectie en sterilisatie van instrumentarium.
verouderd en de zoekfunctie (door middel van Google) leverde soms als resultaat een oude versie van een richtlijn
Daarnaast werden vragen gesteld door (overige) ziekenhuismedewerkers, (huis-) artsen, arbodiensten,
op. Om deze redenen heeft de WIP een nieuwe website in gebruik genomen die ondergebracht is op de website van
kwaliteitsmedewerkers, thuiszorg- en verpleeghuismedewerkers, docenten, GGD-medewerkers, IGZ,
het RIVM. Lange tijd heeft de WIP beide websites onderhouden. Om een einde te maken aan deze onwenselijke situ-
studenten, particulieren en de industrie.
In 2013 heeft de WIP aan 6 richtlijnen voor de openbare gezondheidszorg meegewerkt.
atie heeft de WIP een Bureauredacteur ingehuurd van het RIVM voor 6 uur per week. De Bureauredacteur heeft de
18
19
Bij beantwoording van vragen is de functie van de vragensteller relevant. Is deze niet als beleidsmaker betrokken
De WIP onderzoekt of de richtlijnen die een specifiek micro-organisme / ziekte betreffen ontwikkeld kunnen worden
bij het maken van infectiepreventiebeleid dan wordt in principe verwezen naar de afdeling infectiepreventie van de
in samenwerking met de LCI. Bij een gezamenlijk ontwikkelde richtlijn kan de LCI zich dan richten op de openbare
eigen instelling.
gezondheidszorg aspecten en de WIP op de infectiepreventie maatregelen voor het ziekenhuis. Dit is bijvoorbeeld
Het onderwerp van de vraag kan daarnaast een reden zijn om te verwijzen naar andere organisaties zoals bijvoor-
het geval voor de richtlijn norovirus waarvoor door het Bureau-WIP een aparte ziekenhuis en verpleeghuis bijlage zal
beeld het LCHV of de LCI.
worden ontwikkeld. In de praktijk blijkt dat het samenvoegen van richtlijnen van de WIP en LCI niet altijd haalbaar is. WIP-richtlijnen
Op relevante vragen van beleidsmakers wordt inhoudelijk gereageerd. Zo nodig worden hiervoor de organen van de
richten zich vooral op ziekten of micro-organismen die uitgebreide infectiepreventiemaatregelen vragen in het zie-
WIP (het Bureau, de Regieraad en/of expertgroep) geconsulteerd.
kenhuis. Het contrast met de (hoeveelheid) maatregelen in de openbare gezondheidszorg is dan zo groot dat bij een aantal richtlijnen besloten is om twee aparte richtlijnen (namelijk voor het ziekenhuis (of verpleeghuis) en de open-
5. Public Relations en samenwerking
bare gezondheidszorg) te laten bestaan of te ontwikkelen. Dit was bijvoorbeeld het geval voor de ziekenhuis richtlij-
5.1 Moederverenigingen
nen BRMO en MRSA die eind 2012 zijn vastgesteld, en voor de richtlijn BRMO voor verpleeghuizen, woonzorgcentra
De WIP onderhoudt contacten met de moederverenigingen VHIG, NVMM en VIZ. De jaarvergadering en het symposi-
en voorzieningen voor kleinschalig wonen.
um van de VHIG, de NVMM (voor- en najaarsvergadering) en VIZ zijn bezocht door leden van Bureau en Bestuur WIP. De publicatie van nieuwe (concept)richtlijnen wordt bekendgemaakt op de websites van de VHIG, de NVMM en de
5.2.2 LCHV
VIZ. Het plan om alle ziekenhuizen een financiële bijdrage te gaan vragen (zie hoofdstuk 6) is besproken en goedge-
Het LCHV en de WIP hebben hun samenwerking in 2013 verder versterkt. De LCHV is benaderd of zij net als de LCI de
keurd in het Bestuur van de NVMM, VIZ en VHIG, en in de regio-overleggen van de VHIG. Tevens heeft de voorzitter
vergaderingen van de Regieraad willen bijwonen als adviseur. Dit onderwerp wordt 2014 besproken in de Regieraad
van het Bestuur WIP de ledenvergadering van de NVMM en VIZ bezocht om het plan toe te lichten.
met T. Veenstra, hoofd van de LCHV. Het LCHV ontwikkelt richtlijnen op het gebied van infectiepreventie in publieke gezondheidszorginstellingen. In 2013
5.2 Samenwerking met organisaties die richtlijnen maken op het gebied van Infectiepreventie
heeft het LCHV in samenwerking met het kenniscentrum Plaagdieren de richtlijn Plaagdieren ontwikkeld. Volgend eerdere afspraken zou dit een WIP richtlijn worden. Gezien het geringe raakvlak met de infectiepreventie en het te
5.2.1 LCI
grote pakket richtlijnen van de WIP is de WIP hier op teruggekomen. De richtlijn zal begin 2014 in de Regieraad op-
De LCI en de WIP hebben hun samenwerking in 2013 verder versterkt. De LCI is vertegenwoordigd in de Regieraad
nieuw besproken worden. Er zal ook worden geïnventariseerd of de richtlijn bij een andere organisatie gepubliceerd
door de adviseursfunctie van drs. D. Beaujean. Daarmee is de LCI volledig geïnformeerd over nieuwe richtlijnen en
kan worden.
ontwikkelingen. De deskundigen infectiepreventie van de WIP worden geïnformeerd over de nieuwe LCI-richtlijnen per email. Op verzoek bekijkt de DIP of er discrepanties zijn tussen bestaande WIP en (concept) LCI-richtlijnen en
5.2.3 Afbakening
wordt dit teruggekoppeld. Discrepanties worden besproken in de Regieraad vergadering.
Het overleg in 2012 tussen de WIP, LCI en het LCHV (organisaties die richtlijnen maken op het gebied van infectiepreventie) om te komen tot een rationele gebiedsafbakening tussen de 3 organisaties heeft geen vervolg gekregen in 2013.
Door een tekort aan capaciteit is het niet mogelijk geweest om in 2013 alle LCI- richtlijnen te lezen en van commentaar te voorzien, noch om de vergaderingen van de Landelijk Overleg Hygiëne en Veiligheid (het orgaan dat de LCI-
De WIP, LCI en het LCHV kwamen in het overleg tot de conclusie dat de infectiepreventie richtlijnen voor beroeps-
richtlijnen goedkeurt) bij te wonen.
groepen of instellingen in de openbare gezondheidszorg (Huidtherapie, Podotherapie, Jeugdgezondheidszorg, Ac-
20
21
cupunctuurpraktijk) de meeste raakvlakken hebben met het werk van het LCHV. Een uitzondering hierop is de eerste
De gevraagde reële vergoeding voor de bijdrage van de medewerker van Bureau WIP (namelijk een vergoeding per
lijn (huisartsen, tandartsen en verloskundigen) die qua verrichtingen weer meer raakvlakken heeft met het werk van
uur voor vergader- en reistijd, en reiskosten vergoeding) werd na aanvankelijke goedkeuring opnieuw ter discussie
de WIP. De richtlijnen voor verpleeghuizen, woonzorgcentra en voorzieningen voor kleinschalig wonen (binnen de
gesteld door de NMT. Zij wilden geen reistijd vergoeden. Uiteindelijk is als compromis besloten om de helft van de
ouderenzorg) behoren tot het werkterrein van de WIP, waarbij het LCHV de vertaalslag maakt naar de werkvloer.
reistijd te vergoeden.
Kleinschalig wonen buiten de ouderenzorg hoort bij de LCI / het LCHV evenals de thuiszorg. Tot deze verdeling van verantwoordelijkheid binnen de zorg voor ouderen is gekomen naar aanleiding van de ontwikkeling van de richtlijn
5.3.2 Huisartsen en Verloskundigen
BRMO voor verpleeghuizen, woonzorgcentra en voorzieningen voor kleinschalig wonen.
In 2013 heeft het Nederlands Huisarts Genootschap (NHG) en de Koninklijke Nederlandse Obstetrie Vereniging (KNOV) besloten om samen de richtlijn Infectiepreventie in de Verloskundigen- en Huisartsenpraktijk te ontwikke-
De financiering van bovenstaande ‘wees’ richtlijnen zijn nog steeds een probleem omdat zowel het LCHV als de WIP
len. De WIP is vanaf het begin betrokken bij de ontwikkeling. De richtlijn wordt onder begeleiding van en volgens de
te maken heeft met een capaciteitstekort. Hiervoor zal op korte termijn een oplossing moeten worden gezocht.
procedure van de NHG ontwikkeld. De omvang van de expertgroep is beperkt ondanks de vertegenwoordiging van 2 beroepsgroepen. De WIP werd gevraagd een afvaardiging te sturen. Na bespreking in de Regieraad is besloten om
Inmiddels heeft de beroepsvereniging van tandartsen de verantwoordelijkheid op zich genomen om de WIP-richtlijn
infectiepreventie professionals voor de expertgroep buiten Bureau WIP te werven. Uiteindelijk heeft de WIP twee
voor de tandheelkundige praktijk te reviseren in samenwerking met de WIP (zie hoofdstuk 5.3.1). Ditzelfde geldt voor
artsen-microbioloog en een deskundige infectiepreventie afgevaardigd (zie Bijlage 3). Eind 2013 heeft de eerste bij-
de beroepsverenigingen van de huisartsen en verloskundigen (zie hoofdstuk 5.3.2).
eenkomst van de expertgroep plaats gevonden. Deze drie experts krijgen de standaard vergoeding die de NHG hanteert voor leden van expertgroepen (vacatiegeld en reiskosten).
5.3 Infectiepreventie richtlijnen van wetenschappelijke verenigingen 5.3.1 Tandartsen en andere professionals in de mondzorg
5.3.3 Abortusartsen
De Nederlandse Maatschappij van Tandartsen (NMT) is gestart met de ontwikkeling van de richtlijn Infectiepreventie
De abortusartsen hebben samen met de afdeling OPK van de OMS en de WIP de richtlijn Hygiëne in abortusklinieken
in de tandartsenpraktijk waarbij de bestaande WIP-richtlijn het uitgangspunt is. De WIP heeft als vertegenwoordiger
ontwikkeld. De beroepsgroep van abortusartsen hebben deze richtlijn zelf bekostigd. De voorzitter van de expert-
van de expertgroep een deskundige infectiepreventie van Bureau WIP afgevaardigd (zie Bijlage 3).
groep was internist-infectioloog en voormalig directeur van de WIP. De WIP heeft een arts-microbioloog geworven
De samenstelling van de expertgroep was al uitgevoerd toen de WIP betrokken werd. De expertgroep was erg groot
voor de expertgroep. De VHIG heeft een deskundige infectiepreventie voorgedragen (zie voor leden van de expert-
mede doordat alle disciplines en belangengroepen erin vertegenwoordigd waren. Daarnaast was de procedure voor
groep Bijlage 3). De concept richtlijn is door het Bureau WIP en de Regieraad becommentarieerd en besproken (dd
de richtlijnontwikkeling nieuw en complex.
11-12-12). Een volgend concept is in mei 2013 besproken waarbij er nog een discrepantie met de WIP richtlijn MRSA
Belangrijke discussiepunten waren de onderbouwing van vele infectiepreventiemaatregelen, waaronder het rei-
werd vastgesteld. De definitieve richtlijn is uiteindelijk op 8-8-2013 door de WIP vastgesteld. De experts kregen de
nigings- en desinfectieproces. De maatregelen waren volgens een aantal leden van de expertgroep niet evidence-
standaard vergoeding die de OMS hanteert voor leden van expertgroepen (vacatiegeld en reiskosten).
based. Op het moment dat de inhoudelijke discussie verhardde werd zelfs de samenwerking met de WIP in deze richtlijn ter discussie gesteld. Dit vervelende incident is op dat moment gesust en bijgelegd. Het proces is echter nog niet afgerond met een definitieve richtlijn die is vastgesteld door de WIP. Het is de verwachting dat de richtlijn begin 2014 in concept aan het veld en de WIP kan worden voorgelegd.
22
23
5.3.4 Kritische blik WIP
specifieke WIP-richtlijnen (Handhygiëne, Bedpanspoelers en Tuberculose). Deze pilot zal begeleid worden door een
Naast de tandartsen, huisartsen en verloskundigen hebben ook de anesthesiologen aangegeven dat ze zelf een
kleine werkgroep van Arbo professionals (2 arbeidshygiënisten en een bedrijfsarts) en werknemers van de WIP (DIP,
infectiepreventie richtlijn willen gaan ontwikkelen. Dit komt voort uit onvrede met de huidige richtlijn ‘Veilig werken
secretaris richtlijnontwikkeling) onder leiding van de Directeur Bureau WIP. De arbeidshygiënist die het project trekt
in de anesthesiologie’.
is M.Waegemakers. Zij is werkzaam bij het AMC en gedeeltelijk gedetacheerd naar de LCI om dit project te kunnen
.
uitvoeren. Eind 2013 is de pilotfase van het project afgerond. Er is een format ontwikkeld welke ARBO aspecten in
De ervaring met de tandartsen richtlijn geeft aan dat het ontwikkelen van infectiepreventie richtlijnen door de
de WIP-richtlijnen kunnen worden geïntegreerd, en er is een advies geschreven over de richtlijnen Handhygiëne,
beroepsgroep zelf en in samenwerking met de WIP zowel voordelen als nadelen heeft. Het voordeel is dat er een gro-
Bedpanspoelers en Tuberculose. Deze ARBO aspecten worden door de secretarissen richtlijnontwikkeling van de WIP
tere betrokkenheid van de beroepsgroep is waardoor het draagvlak voor de richtlijn groter is. De professionals van de
geïntegreerd in de bestaande richtlijnen en voorgelegd aan de Regieraad ter goedkeuring.
betreffende beroepsgroep zijn dan wellicht meer bereid de richtlijn te implementeren en uit te voeren. Het nadeel is dat de positie van de WIP als kenniscentrum op het gebied van infectiepreventie verzwakt wordt. De formatie van het
In 2014 wordt gestart met de tweede fase van het project. Hierin worden nog 5 aanvullende WIP-richtlijnen bekeken
Bureau WIP is te krap om alle richtlijnen voor beroepsgroepen mee te ontwikkelen. Als de WIP werft voor externe
en voorzien van een advies op het gebied van ARBO.
professionals zoals artsen-microbioloog en/of deskundigen infectiepreventie dan is de kwaliteit van de inbreng afhankelijk van de afvaardiging. Daarbij komt dat deze professionals die de inhoudelijke input moeten leveren in de expert-
5.5 Overige contacten en samenwerking
groep, vaak in de minderheid zijn binnen de expertgroep. Op basis van de inhoudelijke argumenten in discussies en
- Door de WIP wordt zitting genomen in de adviescommissie van het PREZIES netwerk, PREventie
de goodwill van de groep worden ingebrachte punten overgenomen. Aan het eind van het traject toetsen medewer-
ZIEkenhuisinfecties door Surveillance, een samenwerkingsverband tussen de deelnemende ziekenhuizen, het
kers van Bureau WIP en de Regieraad dan nog een keer of de richtlijn in harmonie is met de richtlijnen van de WIP. Bij
kwaliteitsinstituut CBO en het RIVM. R. Lagendijk en dr.R. Hendrix nemen deel als afgevaardigden van de WIP.
aanbevelingen die in strijd zijn met de WIP-richtlijnen zal er nader overleg plaatsvinden met de expertgroep.
- Namens de WIP heeft dr. A.K. van Vliet zitting in de Nederlandse Norm Commissie Steriliseren en Steriliteit.
Het is de vraag wat er gebeurt als de WIP en de specifieke beroepsgroep geen overeenstemming kunnen bereiken.
- Dr.I.J.B.Spijkerman maakt deel uit van de werkgroep Hygiëne en Infectiepreventie (HIP) van de NVMM.
Hebben we voldoende invloed om bepaalde zaken op te leggen? De enige optie is dan dat de WIP de betreffende
- Namens de WIP en op verzoek van de NVMM heeft dr.I.J.B.Spijkerman zitting in het signaleringsoverleg
richtlijn niet vaststelt. Het is onduidelijk welke consequenties dit heeft en is het de vraag hoe de IGZ zich opstelt als
Ziekenhuisinfecties en Antimicrobiële resistentie (eenmaal per maand). Zij treedt op als vice-voorzitter. In
dit gebeurt.
het overleg werden de landelijke meldingen van uitbraken besproken en gefaseerd met het doel het veld
te informeren over uitbraken in ziekenhuizen, en tijdig hulp te kunnen bieden bij uitbraken die niet onder
5.4 Ministerie van Sociale zaken en Werkgelegenheid
controle zijn.
Naar aanleiding van het rapport ‘Onderzoek richtlijnen Werkgroep Infectiepreventie en arbeidsomstandigheden‘ ge-
- Namens de WIP heeft P. van Gelderen deelgenomen aan revisie van de Hygiënecode voor zorginstellingen
publiceerd in juni 2012, heeft het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid de WIP in 2013 uitgenodigd een
en defensie.
voorstel in te dienen voor een pilot project waarin een start wordt gemaakt met het integreren van ARBO aspecten in WIP-richtlijnen. Hiervoor zou nog in 2013 financiering beschikbaar zijn vanuit het Ministerie. In nauwe samenwerking met de LCI die al een dergelijk langdurig project hebben lopen met het integreren van ARBO aspecten in hun richtlijnen heeft de WIP besloten een aanvraag te schrijven. Het project bestaat uit een pilotfase waarin een format wordt ontwikkeld voor het integreren van ARBO aspecten in de WIP-richtlijnen, en dit format wordt toegepast op en drietal
24
25
5.6 Congressen De congressen die in 2013 zijn bezocht door de leden van Bureau WIP worden beschreven in tabel 1.
Tabel 1: Congressen in 2013
23-1-2013
STIP: herziening richtlijn BRMO: Arnhem
12-2-2013
STIP “BRMO herziening WIP-richtlijn’ Utrecht
28-2-2013
NVaMM symposium “Biofilms: material-related infections”, KNAW, Amsterdam
8-3-2014
Inaugurele rede prof. dr M.C. Vos, Erasmus MC, Rotterdam
14-3-2013
PREZIES informatiebijeenkomst Lijnsepsis, Utrecht
22-3-2013
DSMH / SVN: “De toekomst van steriliseren”, Ede
10-4-2013
VHIG symposium ‘Terug naar de toekomst’, Egmond aan Zee
11-4-2013
VHIG symposium ‘Terug naar de toekomst ‘, Egmond aan Zee
16-4-2013
NVMM symposium en voorjaarsvergadering, Papendal, Arnhem
27-4 t/m
ECCMID: Berlijn, Duitsland
30-4-2013
22-5-2013
Medilex congres ‘Bacteriën onder de loep: Congrescentrum In de Driehoek: Utrecht
25 t/m 28-6-
ICPIC 2013 : Genève, Zwitserland,
4-7-2013
CVZ: Kwaliteitsforum, Diemen
5-9-2013
Mythen, missers en maatwerk + Meesterwerk Infectieuze bedreigingen, Ede
23-9-2013
WAMM / WOGIZ/ NVMM symposium, infectiepreventie,virologie, Nieuwegein:
27-9-2013
VHIG jubileum symposium ‘Verleden-heden-toekomst, Oegstgeest
9-10-2013
VCCN: OK-symposium, Bussum
21-11-2013
NVMM-VIZ najaarsvergadering, Utrecht
11-12-2013
EurSafety Symposium “ESBL/MRGN harmonization of the new guidelines in Germany and The Netherlands”, Nijmegen
19-12-2013
Infectieziekten symposium, AMC, Amsterdam
5.7 Presentaties Door dr. I.J.B. Spijkerman is de volgende voordracht gehouden: 22-05-2013
WIP-richtlijn Bijzonder Resistente Micro-organismen, Medilex congres
‘Bacteriën onder de loep’, Utrecht
Door P. van Gelderen is de volgende voordracht gehouden: 25-04-2013
‘WIP-richtlijnen, wat moet ik ermee?’ Jaarlijkse Netwerkbijeenkomst voor
Hygiëne Kwaliteits Medewerkers /Aandachtsvelders Infectiepreventie,
Fontys Hogeschool, Eindhoven.
2013
26
27
5.8 Publicaties
6.3 Acquisitie
1. Poster ‘Revised Dutch guideline infection prevention Highly resistant micro-organisms’, I. Roede, J. Kluytmans, R.
De veranderingen, beschreven in het strategisch beleidsplan, die alle gericht zijn op de professionalisering en het
Hendrix, I. Willemsen, T.H. Daha, M.A. Leverstein-van Hall, J.H. van Zeijl, P 028/47, NVMM symposium (Papendal,
toekomstbestendig maken van de WIP, hebben consequenties voor de financiën van de WIP. Het uitbreiden van de
Arnhem, 16-4) en VHIG symposium (Egmond aan Zee, 10 en 11-4).
structurele financiering van de WIP is besproken met het CIB, het Ministerie van VWS, de Nederlandse Vereniging voor Ziekenhuizen (NVZ) en de Nederlandse Federatie van Universitaire ziekenhuizen (NFU).
2. Poster ‘Revised national guideline on prevention of Meticillin Resistant Staphylococcus aureus transmission in
- Het CIB (RIVM) zag vooralsnog geen mogelijkheden de structurele subsidie te verhogen. Wel was het RIVM
Dutch hospitals’, A.K. v. Vliet, T.M. Bonten, T.H. Daha, R. Hendrix, J.A.J. Kluytmans, B.M. Roede, P.J. van den Broek, C.
bereid de problematiek te bespreken op het Ministerie van VWS en samen op te trekken richting andere
Vandenbroucke-Grauls, M. van Rijen, H. Verbrugh, M.C. Vos, A. Voss, M.W.H. Wulf, I.J.B. Spijkerman, NVMM sympo-
partijen die verantwoordelijk zijn voor infectiepreventie in ziekenhuizen.
- Het ministerie van VWS (Afdeling Openbare Gezondheidszorg) is van mening dat het niet de
verantwoordelijkheid is van de overheid maar die van het veld om aanvullende financiering van de WIP
te bekostigen. Het ministerie heeft toegezegd aandacht te vragen voor de problematiek van de WIP bij de
4. Artikel ‘Gemeenschapsvoorzieningen: wie zal dat betalen?’, dr. G.J.H.M. Ruijs. NTMM 2013, 21 (2), 5.
ziekenhuizen.
6 Financiën
- In 2012 hebben gesprekken plaats gevonden met de NVZ in aanwezigheid van het toenmalige hoofd van het
6.1 Structurele subsidie
CIB prof. dr. R.A. Coutinho. Het bestuur van de NVZ was van mening dat zij geen verantwoordelijkheid dragen
De WIP krijgt in 2013 €376.213 aan structurele subsidie van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
voor een (aanvullende) structurele financiering van de WIP. Aanvankelijk wilden zij wel overwegen een
(VWS)/ Centrum Infectieziekten Bestrijding (CIB).
eenmalige subsidie te verstrekken als overgang naar een structurele oplossing. Na het insturen van een
Voor een volledige financiële verantwoording wordt verwezen naar de jaarrekening 2013.
subsidieaanvraag kwam de NVZ hier echter op terug. Zij vonden de situatie van de WIP niet ‘bedreigd’ en
wilden niet overgaan tot het verlenen van een eenmalige subsidie voor de WIP. Hierop heeft de WIP een
6.2 Eenmalige subsidie CIB
reactie gestuurd in december 2012 waarin uiteen wordt gezet welke consequenties het uitblijven van een
In 2013 heeft het CIB een (eenmalige) projectsubsidie verleend aan de WIP om achterstanden in te halen. Het be-
verhoging van de structurele subsidie van de WIP kan hebben. Hierin wordt ook genoemd dat de WIP als
trof een bedrag van €181.698 te besteden in 2013. Per 1-6-2013 is een extra secretaris richtlijnontwikkeling (1 fte)
alternatief overweegt over te gaan tot het ‘verkopen’ van haar richtlijnen aan ziekenhuizen. Ook de
aangesteld voor de duur van een 7 maanden. Tevens heeft de Directeur Bureau WIP meer formatie gekregen per
Nederlandse Federatie van Universitaire ziekenhuizen (NFU) is aangesproken op haar verantwoordelijkheid in
half februari 2013 (0,2 fte extra, dit betekent in totaal 0,6 fte gedurende 9 maanden). Hiermee is het bedrag van de
een gesprek in november 2012. Zij hebben in navolging van de NVZ afwijzend gereageerd op de
projectsubsidie slechts gedeeltelijk besteed. De WIP heeft aan het CIB gevraagd of het mogelijk is de looptijd van de
subsidieaanvraag.
- Tijdens de gesprekken is de mogelijkheid geopperd dat de WIP wellicht (gedeeltelijk) betaald zou kunnen
worden uit de Stichting Kwaliteitsgelden Medisch Specialisten (SKMS). De centrale pot voor multidisciplinaire
richtlijnen die beheerd wordt door het SKMS bestuur past inhoudelijk gezien goed bij de revisie van WIP
sium (Papendal, Arnhem, 16-4) en VHIG symposium (Egmond aan Zee, 10 en 11-4).
3. Ingezonden brief ‘Infectieziekten’, dr. G.J.H.M. Ruys, Medisch Contact 2013, 20 juni, 1394.
projectsubsidie te verlengen met nog een jaar (dit is in 2014 toegekend).
28
29
richtlijnen die voor elke discipline en beroepsgroep in het ziekenhuis gelden. Het blijkt dat deze centrale pot
structureel wordt overvraagd waardoor een groot deel van de aanvragen moet worden afgewezen. Er is nog
niet geprobeerd een dergelijke aanvraag voor een multidisciplinaire richtlijn in te dienen. De (revisie van)
richtlijn Postoperatieve Wond Infecties (POWI) zou een goede kandidaat zijn voor een dergelijk traject, echter
de WIP wil de komst van een nieuwe Amerikaanse richtlijn POWI eind 2013 afwachten.
- Na de afwijzingen van de NVZ en NFU heeft het Bestuur WIP in 2013 besloten om de belangrijkste
gebruikers van de WIP richtlijnen om een bijdrage te vragen in de kosten van richtlijnontwikkeling van de
WIP. De belangrijkste gebruikers zijn de ziekenhuizen, en andere gezondheidszorginstellingen waarvoor de
WIP richtlijnen maakt.
De WIP heeft gekozen voor het vragen van een vrijwillige bijdrage, en niet tot het verkopen van
abonnementen. De laatste optie zou tot gevolg hebben dat de richtlijnen niet meer vrijelijk beschikbaar zijn,
dat een systeem ontwikkeld moet worden om de richtlijnen achter ‘slot en grendel’ te plaatsen met de
bijbehorende intensieve administratie en dat er Btw geheven moet worden. Het nadeel van het vragen van
een vrijwillige bijdrage is de vrijblijvendheid: de ziekenhuizen kunnen weigeren te betalen zonder consequenties.
Er is een meerjarenbegroting opgesteld waarin de consequenties van het strategisch beleidsplan zijn
verwerkt en de achterstanden in revisie van richtlijnen worden ingehaald. Aan de hand van deze begroting
komt de WIP tot een bedrag per ziekenhuis (€1000 en €9 per bed). In eerste instantie zullen alleen de
ziekenhuizen worden benaderd. Later kunnen ook de privé klinieken en andere gezondheidsinstellingen
worden aangeschreven.
In het najaar van 2013 zijn deze plannen besproken met de Besturen van de moederverenigingen en in de
ledenvergaderingen van de NVMM en VIZ. Tevens is het onderwerp geagendeerd op de regio-overleggen
van de deskundigen infectiepreventie. Alle moederverenigingen hebben ingestemd met het plan om een
bijdrage te vragen aan de ziekenhuizen voor de richtlijnontwikkeling van de WIP. Begin 2014 zijn de
brieven met het verzoek gericht aan de deskundigen infectiepreventie, artsen-microbioloog en voorzitters
van de WIP. Begin 2014 zijn de brieven met het verzoek gericht aan de deskundigen infectiepreventie,
artsen-microbioloog en voorzitters van de Infectiecommissie van elk ziekenhuis (met cc aan de Raad van
Bestuur) verstuurd.
30
31
Bijlage 1. Overzicht van alle WIP- richtlijnen per 31 december 2013
Er is een indeling gemaakt naar zorginstelling:
- WIP-richtlijnen voor ziekenhuizen[ZH];
- WIP-richtlijnen voor verpleeg, woon- en thuiszorg [VPH];
- WIP-richtlijnen voor revalidatiecentra [REV];
- (WIP-)richtlijnen voor de openbare gezondheidszorg [OG].
WIP-kernrichtlijnen Nummer
naam richtlijn
veld
publicatie jaar revisie jaar
1
Accidenteel bloedcontact
ZH
2012
2017
2
Aërogene isolatie
ZH
2006
2011
3
Aërogene isolatie kinderen
ZH
2004
2009
4
Arteriele katheters
ZH
2000
2006
5
Babyvoeding
ZH
2005
2010
6
Beademing
ZH
2008
2013
7
Bedden en toebehoren
ZH
2007
2012
8
Bedpanspoelers
ZH
2013
2017
9
Beleid reiniging desinfectie sterilisatie
ZH
2004
2009
10
Beschermende isolatie
ZH
2006
2011
11
Beschermende isolatie kinderen
ZH
2004
2009
12
Bewaren en transport gebruikt instrumentarium
ZH
2007
2012
13
Blaaskatheterisatie
ZH
2005
2010
14
Bouwkundige werkzaamheden
ZH
2007
2012
15
Contactisolatie
ZH
2006
2011
16
Contactisolatie kinderen
ZH
2004
2009
17
Desinfectie van huid en slijmvliezen
ZH
2008
2013
18
Druppelisolatie
ZH
2006
2011
19
Druppelisolatie kinderen
ZH
2004
2009
20
Echografisch onderzoek
ZH
2001
2016
21
Flebitis en bloedbaaninfecties door intravenueze
ZH
2010
2015
infuuskatheters
32
33
22
Gentherapie
ZH
2008
2013
23
Handhygiëne medewerkers
ZH
2007
2012
24
Handhygiëne medewerkers voedingsdienst
ZH
2004
2009
25
Hydrotherapie
ZH
2000
2005
26
Indicaties voor isolatie
ZH
2006
2011
27
Isolatie operatiepatiënten
ZH
2004
2009
28
Isolatie poli, onderzoek, behandeling
ZH
2004
2009
29
Laserinstrumentarium
ZH
2007
2012
WIP-richtlijnen voor specifieke micro-organismen Nummer
naam richtlijn
veld
publicatie jaar revisie jaar
1
BRMO
ZH
2012
2017
2
Clostridium
ZH
2006
2011
3
Cytomegalovirus
ZH
2007
2012
4
MRSA ziekenhuis
ZH
2012
2017
5
Prionziekten
ZH
2008
2013
6
Scabiës
ZH
2008
2013
7
Tuberculose
ZH
2004
2009
8
Virale hemorrhagische koortsen
ZH
2004
2009
9
Waterpokken
ZH
2004
2009
WIP-richtlijnen voor specifieke beroepsgroepen Nummer
naam richtlijn
veld
publicatie jaar revisie jaar
1
Hemodialyse
ZH
2007
2012
2
Microbiologische veiligheid in diagnostische labora-
ZH
2013
2018
toria 3
Microbiologisch veilig werken
ZH
2004
2009
4
Omstandigheden ingrepen
ZH
2006
2011
5
Reiniging en desinfectie endoscopen
ZH
2004
2009
6
Reiniging en desinfectie oogheelkunde
ZH
2007
2009
7
Radiodiagnostiek en hartkatheterisatie (3 richtlijnen) ZH
2000
2007
8
Sondevoeding neonatologie
ZH
2006
2011
9
Veilig werken anesthesiologie
ZH
2010
2015
10
Veilig werken dermatologie
ZH
2002
2007
11
Veilig werken fysiotherapie
ZH
2000
2005
12
Veilig werken kindergeneeskunde
ZH
2004
2009
13
Veilig werken longafdeling
ZH
2000
2005
14
Veilig werken neonatologie
ZH
2006
2011
15
Veilig werken obductiekamer
ZH
2000
2005
16
Veilig werken oogheelkunde
ZH
2007
2009
17
Veilig werken operatiekamer
ZH
1999
2005
18
Veilig werken urologie
ZH
2011
2016
19
Veilig werken verloskunde
ZH
2000
2005
20
Veilig werken voedingszorg
ZH
2004
2009
WIP-richtlijnenserie Verpleeghuis, woon- en thuiszorg
34
Nummer
naam richtlijn
veld
publicatie jaar revisie jaar
1
Accidenteel bloedcontact
VPH
2004
2009
2
Dialyse (CAPD/CCPD)
VPH
2004
2009
3
Epidurale en spinale pijnbestrijding
VPH
2004
2009
4
Handhygiëne
VPH
2004
2009
35
5
Huisdieren
VPH
2004
2009
6
Infecties (anders dan MRSA en scabiës)
VPH
2004
2009
7
Infecties medewerkers
VPH
2004
2009
8
Intraveneuze toedieningen
VPH
2004
2009
9
Lichaamsverzorging cliënt
VPH
2004
2009
10
MRSA thuiszorg
VPH
2004
2009
11
MRSA verpleeghuis
VPH
2004
2009
12
MRSA verzorgingshuis
VPH
2004
2009
13
Opslag steriele materialen
VPH
2004
2009
14
Persoonlijke beschermingsmiddelen
VPH
2004
2009
15
Persoonlijke hygiëne medewerkers
VPH
2004
2009
16
Reiniging, desinfectie, sterilisatie
VPH
2004
2009
17
Sondevoeding
VPH
2004
2009
18
Toediening van medicijnen
VPH
2004
2009
19
Veilig werken uitleen verpleegartikelen
VPH
2004
2009
20
Veilig werken fysiotherapie en ergotherapie
VPH
2004
2009
21
Veilig werken huishoudelijk werk
VPH
2004
2009
22
Veilig werken kraamzorg
VPH
2004
2009
23
Veilig werken kappers verpleeghuis
VPH
2004
2009
24
Veilig werken pedicures en podotherapeuten
VPH
2004
2009
25
Verzamelen en transport afval
VPH
2004
2009
26
Verzorging bij urinelozing en stoelgang
VPH
2004
2009
27
Verzorging van de luchtwegen
VPH
2004
2009
28
Verzorging van wonden
VPH
2004
2009
29
Voeding
VPH
2004
2009
30
Voetverzorging
VPH
2012
2017
36
WIP-richtlijnenserie Revalidatiecentra Nummer
naam richtlijn
veld
publicatie jaar revisie jaar
1
Accidenteel bloedcontact
RC
2008
2013
2
Dialyse (CAPD/CCPD)
RC
2008
2013
3
Handhygiëne medewerkers
RC
2008
2013
4
Infecties medewerkers
RC
2008
2013
5
Lichaamsverzorging revalidant
RC
2008
2013
6
MRSA, revalidatiecentrum
RC
2009
2014
7
Opslag steriele materialen
RC
2008
2013
8
Persoonlijke beschermingsmiddelen
RC
2008
2013
9
Persoonlijke hygiëne medewerkers
RC
2008
2013
10
Reiniging, desinfectie en sterilisatie
RC
2009
2014
11
Toedieningen
RC
2011
2016
12
Veilig werken in de fysiotherapie en ergotherapie
RC
2009
2014
13
Veilig werken voor kappers
RC
2009
2014
14
Verzamelen en transport afval
RC
2008
2013
15
Verzorging van de luchtwegen
RC
2008
2013
16
Verzorging van de wonden
RC
2009
2014
17
Verzorging van urinelozing en stoelgang
RC
2009
2014
18
Voetverzorging
RC
2012
2017
37
Openbare gezondheidszorg Nummer
naam richtlijn
Bijlage 2 Overzicht richtlijnen in bewerking in 2013 veld
publicatie jaar revisie jaar
verantwoordelijke organisatie1
WIP-kernrichtlijnen in bewerking in 2013 Nummer
naam richtlijn
veld
start
Concept
definitief/
1
Acupunctuurpraktijk
OG
2008
2013
WIP
2
Ambulancezorg
OG
2012
2017
LCHV
gepubliceerd prognose
3
Gehandicaptenzorg
OG
2010
2015
LCHV
/prognose
4
Huidtherapie
OG
2004
2009
NVH
5
Huisartsenpraktijk
OG
2004
2009
NHG
6
Hygiëne voor abortusklinieken
OG
2013
2017
NGvA
7
Jeugdgezondheidszorg
OG
2007
2012
WIP
8
Psychiatrie
OG
2011
2016
LCHV
3
Desinfectie huid en slijmvliezen
ZH
9
Tandheelkundigepraktijk
OG
2007
2012
NMT
4
Handhygiëne
ZH
1
Bedpanspoelers
ZH
2010 Expertgroep
2012
2013
2014
2014/2015
2013 Bureau WIP
2014
2014
2013 Bureau WIP;
2014
2014
2013
2014
2013
2014
WIP 2
Bouw- en inrichtingseisen isolatieafdeling –
ZH
ventilatie isolatiekamers
2013 Expertgroep WIP
wijziging 5
Linnengoed
ZH
2014 Bureau WIP; revisie
6
Luchtbehandeling in operatiekamer en opde- ZH
2010 Expertgroep
kruimte in operatieafdeling klasse 1
WIP
7
Persoonlijke beschermingsmiddelen
ZH
2013 Bureau WIP
2014
2014
8
Persoonlijke hygiëne medewerkers
ZH
2013 Bureau WIP
2014
2014
9
Puncties
ZH
2013 Bureau WIP;
2013
2013
wijziging 10
Reiniging en desinfectie ruimten, meubelen
ZH
2013 Bureau WIP
2014
2014/2015
ZH
2010 Expertgroep
2012
2014
2013
2014
2014
2014
en voorwerpen 11
Reiniging, desinfectie en sterilisatie (Beleid)
WIP 12
Reiniging, desinfectie van endoscopen
ZH
LCHV Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid NHG Nederlands Huisartsen Genootschap
2011 Expertgroep WIP
13
Ultrasone reiniging
ZH
2011 Bureau WIP
NGvA Nederlands genootschap van Abortusartsen NMT Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde
38
39
WIP-richtlijnen voor specifiek micro-organismen in bewerking in 2013 Nummer
naam richtlijn
veld
start
concept
definitief/
verant-
gepubliceerd
prognose
/prognose 1
Tuberculose
ZH
2013 Expertgroep
WIP en Openbare gezondheidszorg in bewerking in 2013
2014
2014
concept
definitief/
verant-
woordelijke
gepubliceerd
prognose
woordelijke
organisatie
/prognose
WIP
Nummer
1
WIP
naam richtlijn
Infectiepreventie in de Huis-
veld
OG
start
2013
2014
organisatie 2014
artsen- en Verloskundigen-
NHG en KNOV
praktijk
WIP-richtlijnen voor specifieke beroepsgroepen in bewerking in 2013 Nummer
naam richtlijn
veld
start
2
Infectiepreventie bij gebruik
ZH
van laserapparatuur 2
Infectiepreventiemaatregelen
Veilig werken in de anesthe-
ZH
Veilig werken in de fysiothera-
ZH
Veilig werken in de oogheel-
2014
NMT
verant-
gepubliceerd
prognose
woordelijke
3
Norovirusinfectie
2012
2012
2014
LCI
organisatie
4
Plaagdieren
2011
2012
2014
LCHV/
2013
2013
heelkundige praktijk
WIP
Plaagdier-
2007 Expertgroep
bestrij-ding 2013
2014
WIP
5
2012 Bureau WIP;
ZH
Richtlijn Hygiëne in abortuskli-
2012
2013
2013
NGvA
2013
2014
2014
LCI
nieken 2013
2014
WIP
wijziging
pie en ergotherapie 5
2014
definitief/
WIP
siologie 4
2013
ziging
bij beeldvormende technieken 3
Bureau WIP; wij-
concept
/prognose 1
Infectiepreventie in de tand-
6
Standaardmethoden voor
reinigen, desinfecteren en
2011 Bureau WIP; 2012
uit-gesteld
WIP
2013
WIP
steriliseren
herziening ZH
kunde
Bureau WIP; wij-
2013
ziging
WIP-richtlijnenserie Verpleeghuis, woon- en thuiszorg in bewerking 2013 Nummer
naam richtlijn
veld
start
concept
definitief/
verant-
gepubliceerd
prognose
woordelijke
/prognose 1
BRMO
VPH
2013 Expertgroep
organisatie
2014
2014
WIP
2014
2014
WIP
WIP 2
Persoonlijke hygiëne
VPH
2013 Expertgroep WIP
40
41
Bijlage 3 Samenstelling Expertgroepen in 2013
Overige leden
- dr. P.M.N.Y.H. (Peter) Go , chirurg, afgevaardigde van de Nederlandse Vereniging voor Heelkunde,
Bedpanspoelers
St Antonius Ziekenhuis, Nieuwegein;
Kerngroep
- drs. F. (Fabian) Kooij, anesthesioloog, afgevaardigde van de Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie,
- T.J. (Thea) Daha, deskundige Infectiepreventie, voorzitter Expertgroep, Bronovo ziekenhuis, Den Haag;
Academisch Medisch Centrum, Amsterdam;
- C.C.M. (Carina) Nolte (secretaris Expertgroep tot 01-01-2012), Bureau Tensen & Nolte Infectiepreventie,
- G.A.H.M. (Gerard) van Nielen, deskundige infectiepreventie, Vlietland Ziekenhuis, Schiedam;
Nieuwe Niedorp;
- M.J. (Marie-José) Scheerder, deskundige infectiepreventie, Diaconessenhuis, Leiden;
- dr. B.M. (Ineke) Roede, secretaris Expertgroep (vanaf 01-01-2012 tot 01-06-2013), gezondheidswetenschap
- ir. F. (Frans) Saurwalt, technisch manager, voorzitter van de Vereniging Contamination Control Nederland,
per, Werkgroep Infectiepreventie, Leiden;
Leusden;
- dr. A.K. (Arlène) van Vliet, secretaris Expertgroep (vanaf 01-01-2012), bioloog - biochemicus, Werkgroep
- dr. F. (Frank) van Tiel. arts-microbioloog, afgevaardigde van de Nederlandse Vereniging voor Medische
Infectie preventie, Leiden.
Microbiologie, Academisch Ziekenhuis Maastricht, Maastricht;
- prof. dr. M.C. (Margreet) Vos, arts-microbioloog, afgevaardigde van de Nederlandse Vereniging voor
Overige leden
Medische Microbiologie, Erasmus Medisch Centrum, Rotterdam;
- A.C.P. (Adrie) de Bruijn, wetenschappelijk medewerker, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu,
- prof. dr. G.H.I.M. (Geert) Walenkamp, emeritus hoogleraar orthopaedie, afgevaardigde van de Nederlandse
Bilthoven;
Orthopaedische Vereniging, afdeling orthopaedische chirurgie, Maastricht Universitair Medisch Centrum,
- ing. R. (Roland) Heilijgers, technicus, Sigtenhorst Technische Service B.V. Warmenhuizen;
Maastricht
- dr. L. (Lodewijk) Spanjaard, arts-microbioloog, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam;
- T. (Ton) Sassen, deskundige infectiepreventie, Leveste Scheper ziekenhuis, Emmen. Infectiepreventiemaatregelen bij beeldvormende technieken Kerngroep
Luchtbehandeling in operatiekamer en opdekruimte in operatieafdeling klasse 1
- prof. dr. P.J. (Peterhans) van den Broek, voorzitter Expertgroep, internist-infectioloog, Leids Universitair
Kerngroep
Medisch Centrum, Leiden;
- prof. dr. P.J. (Peterhans) van den Broek, voorzitter Expertgroep, internist-infectioloog, Leids Universitair
- dr. A.K. (Arlène) van Vliet, secretaris Expertgroep, bioloog-biochemicus, Werkgroep Infectie Preventie,
Medisch Centrum, Leiden;
Leiden.
- ing. A.A.L. (Roberto) Traversari MBA, senior adviseur-onderzoeker, TNO Dutch Centre for Health Assets,
Soesterberg;
Overige leden
- dr. A.K. (Arlène) van Vliet, secretaris Expertgroep, bioloog-biochemicus, Werkgroep Infectie Preventie,
- C. (Caroline) van Kouwen (Hoofd behandelteam HCK), Ziekenhuis Rijnstate, Arhnem;
Leiden.
- prof. dr. J.S. (Han) Laméris, radioloog, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam;
- J. (Jacob) Lutjeboer, radiologisch laborant - afgevaardigde van de Nederlandse Vereniging Medische
Beeldvorming en Radiotherapie tot 1 januari 2012, Leids Universitair Medisch Centrum, Leiden;
42
43
- dr. H. (Hans) van Overhagen , radioloog, HagaZiekenhuis, Den Haag
Overige leden
- drs. C. (Clemens) Ticheler, nucleair geneeskundige - afgevaardigde van de Nederlandse Vereniging voor
- C.A.J.M. (Kees) Ballemans, deskundige infectiepreventie, Unic Medical Services, Nieuwegein;
Nucleaire Geneeskunde, Ziekenhuisgroep Twente, Hengelo;
- C. (Carol) te Beest, deskundige steriele medische hulpmiddelen, Maasstad ziekenhuis, Rotterdam;
- dr. J. (Jeroen) Vos, cardioloog - afgevaardigde van Nederlandse Vereniging Voor Cardiologie, Amphia
- J. C. (John) van Bergen Henegouw, deskundige steriele medische hulpmiddelen, HagaZiekenhuis, Den Haag;
Klinieken, Breda;
- A. (Adrie) de Bruijn, wetenschappelijk medewerker, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu,
- M.K. (Marloes) Zeeman, beleidsmedewerker, per 1 januari 2012 afgevaardigde van de Nederlandse
Bilthoven;
Vereniging Medische Beeldvorming en Radiotherapie, Utrecht.
- K. (Klaartje) Weijdema, deskundige infectiepreventie, Tensen en Nolte, Nieuwe Niedorp.
Veilig werken in de fysiotherapie en ergotherapie (ziekenhuizen)
Verpleeghuizen, woonzorgcentra en voorzieningen voor kleinschalig wonen voor ouderen
Kerngroep
Kerngroep BRMO
- R. (Roel) Lagendijk, deskundige infectiepreventie, voorzitter kernredactie, Universitair Medisch Centrum
- drs. E.P. (Else) Poot, secretaris Expertgroep, Werkgroep Infectie Preventie, Leiden (vanaf 1 juni 2013);
Utrecht, Utrecht
- dr. B.M. (Ineke) Roede, secretaris Expertgroep, Werkgroep Infectie Preventie, Leiden (tot 1 juni 2013);
- dr. B.M. (Ineke) Roede, secretaris Expertgroep, secretaris richtlijnontwikkeling, Bureau Werkgroep
- prof. dr. A. (Andreas) Voss, voorzitter Expertgroep, arts-microbioloog, Radboudumc, Nijmegen en
Infectiepreventie, Leids Universitair Medisch Centrum, Leiden (tot 1-6-2013);
Canisius-Wilhelmina ziekenhuis, Nijmegen.
- dr. I.J.B. (Ingrid) Spijkerman, arts-microbioloog, directeur Bureau WIP, Leiden;
- dr. A.K. (Arlène) van Vliet (secretaris Expertgroep, bioloog-biochemicus) Werkgroep Infectie Preventie,
Overige leden BRMO
Leiden (vanaf 01-06-2013)
- A. (Andrea) Eikelenboom-Boskamp, deskundige infectiepreventie, Canisius-Wilhelmina ziekenhuis,
Nijmegen en UMC St. Radboud, Nijmegen;
- drs. E. (Elian) Gorissen-Douven, zelfstandig specialist ouderengeneeskunde, Oirsbeek, (namens Verenso);
Reiniging en desinfectie van endoscopen
- R. (Ron) de Groot, beleidsmedewerker richtlijnontwikkeling en implementatie, Rijksinstituut voor
Kerngroep
Volksgezondheid en Milieu/ Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding, Bilthoven;
- drs. E.P.M. (Erika) van Elzakker, voorzitter Expertgroep, arts-microbioloog, HagaZiekenhuis, Den Haag;
- drs. J. (Jobje) Haaijman, specialist ouderengeneeskunde, Stichting Zorgcentra Rivierenland, Tiel,
- drs. E.P. (Else) Poot, secretaris Expertgroep, secretaris richtlijnontwikkeling, Bureau Werkgroep
(namens Verenso);
Infectiepreventie, Leids Universitair Medisch Centrum, Leiden (vanaf 1-6-2013);
- R. (Ria) Hoentjen, deskundige infectiepreventie, Stichting Zorgcombinatie Marga Klompé, Groenlo /
- dr. B.M. (Ineke) Roede, secretaris Expertgroep, secretaris richtlijnontwikkeling, Bureau Werkgroep
AriënsZorgpalet, Enschede / ZorgAccent, Almelo / Zorggroep Sint Maarten, Denekamp;
Infectiepreventie, Leids Universitair Medisch Centrum, Leiden (tot 1-6-2013).
- P. (Peter) Molenaar, deskundige infectiepreventie, GGD Amsterdam, Amsterdam en Landelijk Centrum voor
Hygiëne en Veiligheid, Amsterdam;
- dr. E. (Ellen) Stobberingh, microbioloog, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)/Centrum voor
Infectieziekte Bestrijding (CIb), Bilthoven;
44
45
- drs. P. (Paulien) Tolsma, arts Maatschappij&Gezondheid profiel infectieziektebestrijding, GGD Hart voor
Tuberculose
Brabant ’s-Hertogenbosch;
Werving kandidaten in 2013.
- I. (Ingrid) Verzijl, verpleegkundig specialist, WZH Het Anker, Den Haag;
- dr. B. (Bas) Zwart, arts-microbioloog, Zaans Medisch Centrum, Zaandam.
Samenwerkingsverbanden WIP met andere organisaties NB. Alleen vertegenwoordigers van de WIP worden hieronder genoemd
Bouw- en inrichtingseisen isolatieafdeling Ventilatie van isolatiekamers Kerngroep
Nederlands Genootschap van Abortusartsen
- D. (Diana) Bijl (voorzitter Expertgroep, deskundige infectiepreventie, afgevaardigde namens de Vereniging
Hygiëne voor abortusklinieken
voor Hygiëne en Infectiepreventie in de Gezondheidszorg), Beuningen;
- prof. dr. P.J. van den Broek (voorzitter), internist-infectioloog, WIP, Leiden;
- dr. A.K. (Arlène) van Vliet (secretaris Expertgroep, bioloog-biochemicus) Werkgroep Infectie Preventie, Leiden.
- dr. W. van der Zwet, arts-microbioloog, Deventer Ziekenhuis, Deventer.
- C. Michels-Breukers, deskundige infectiepreventie, CareB4 te Sterksel
Overige leden
- H. (Hans) Bouts, senior projectmanager ontwerp en constructie, afgevaardigde namens de Nederlandse
Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde
Vereniging voor Technisch facilitair management in de Gezondheidszorg, HagaZiekenhuis, Den Haag;
Infectiepreventie in de tandheelkundige praktijk
- dr. M. (Marjolein) Damen, arts microbioloog , OLVG en SLAZ, Amsterdam;
- P. Bergervoet, deskundige infectiepreventie, Stichting Werkgroep Infectie Preventie;
- M. (Marianne) Pelk, adviseur infectie preventie, afgevaardigde namens de Vereniging voor Hygiëne en
- P. van Gelderen, deskundige infectiepreventie, Stichting Werkgroep Infectiepreventie (eenmalig);
Infectiepreventie in de Gezondheidszorg, Erasmus MC, Rotterdam;
- W. Morsen, deskundige infectiepreventie, onafhankelijk adviseur (tot 24 juli 2013);
- ir. H. C. (Henk) Postema, adviseur installatietechniek, afgevaardigde namens de Nederlandse Vereniging
- B.G.J. Pennings, deskundige infectiepreventie, onafhankelijk adviseur
voor Technisch facilitair management in de Gezondheidszorg;
- J.H. Wiersinga, deskundige infectiepreventie, Vereniging voor Hygiëne & Infectiepreventie in de
- ir. F. (Frans) Saurwalt, technisch manager, afgevaardigde namens de Vereniging Contamination Control
Gezondheidszorg (VHIG);
Nederland;
- dr. E.F. (Emile) Schippers, internist-infectioloog, bestuurslid Werkgroep Infectie Preventie, afgevaardigde
Nederlandse Huisartsen Genootschap en Koninklijke Nederlandse Organisatie van verloskundigen
namens de Vereniging voor Infectieziekten, HagaZiekenhuis, Den Haag, tevens Leids Universitair Medisch
Infectiepreventie in de huisartsen- en verloskundigenpraktijk
Centrum, Leiden;
- drs. C de Bot, deskundige infectiepreventie Maasstad ziekenhuis, Rotterdam
- ing. A.A.L. (Roberto) Traversari MBA, senior adviseur-onderzoeker, TNO Dutch Centre for Health Assets,
- dr J.H. van Zeijl, arts-microbioloog Izore Centrum Infectieziekten friesland, Leeuwarden
Soesterberg;
- dr. E.R. van der Vorm, arts-microbioloog, Diagnostisch Centrum SSDZ, Reinier de Graaf Ziekenhuis, Delft
- prof. dr. M.C. (Margreet) Vos, arts-microbioloog, Erasmus MC, Rotterdam;
- ir. M.G. (Mauk) de Wildt, adviseur installatietechniek, afgevaardigde namens de Nederlandse Vereniging
voor Technisch facilitair management in de Gezondheidszorg.
46
47
Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding
Bijlage 4 Samenstelling Permanente Expertgroepen WIP 2013
Norovirusinfecties
- T.J. Daha, deskundige infectiepreventie, WIP, Leiden, tot 15-7-2012;
Bijzonder resistente micro-organismen
- P. van Gelderen, deskundige infectiepreventie, WIP, vanaf 1-8-2013.
Kerngroep
- P. Molenaar, deskundige infectiepreventie, GGD Amsterdam, Amsterdam;
- dr. B.M. (Ineke) Roede, secretaris Expertgroep, gezondheidswetenschapper, Werkgroep Infectie Preventie,
Leiden (tot 1-6-2013);
- drs. E.P. (Else) Poot, secretaris richtlijnontwikkeling, Werkgroep Infectiepreventie, Leiden (vanaf 1-6-2013)
- prof. dr. J. (Jan) Kluytmans, arts-microbioloog, Amphia Ziekenhuis Breda en VUmc Amsterdam
Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding /Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid
Standaardmethoden voor reinigen, desinfecteren en steriliseren
Kerngroep
Overige leden
-dr. A.K. (Arlène) van Vliet, secretaris permanente Expertgroep Beleid reiniging, desinfectie en sterilisatie,
- dr. R. (Ron) Hendrix, arts-microbioloog, Laboratorium Microbiologie Twente Achterhoek, Enschede;
bioloog-biochemicus, Werkgroep Infectie Preventie, Leiden.
- dr. M.A. (Maureen) Leverstein-van Hall, arts-microbioloog, Bronovo ziekenhuis, Den Haag;
- dr. I. (Ina) Willemsen, deskundige infectiepreventie, Amphia Ziekenhuis, Breda.
Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding
- dr. J.H. (Jan) van Zeijl, voorzitter Expertgroep, arts-microbioloog, Izore Centrum Infectieziekten Friesland,
BRMO openbare gezondheidszorg
Leeuwarden.
- drs. E.P. (Else) Poot, secretaris richtlijnontwikkeling, Werkgroep Infectiepreventie, Leiden (toehoorder)
Meticilline resistente Staphylococcus aureus Kerngroep
- dr. A.K. (Arlène) van Vliet, secretaris Expertgroep, bioloog-biochemicus, Werkgroep Infectie Preventie,
Leiden;
- dr. M. (Mireille) Wulf (voorzitter Expertgroep, arts-microbioloog), Viecuri, Venlo.
Overige leden
48
- dr. H.S.M. (Heidi) Ammerlaan, infectioloog; Catharina Ziekenhuis, Eindhoven;
- prof. dr. M.J.M. (Marc) Bonten, arts-microbioloog, Universitair Medisch Centrum Utrecht, Utrecht;
- R. (Rebecca) te Riet, deskundige infectiepreventie, Ziekenhuisgroep Twente, Almelo;
- M. (Miranda) van Rijen, meewerkend teamleidinggevende Infectiepreventie, Amphia Ziekenhuis, Breda;
- prof. dr. M.C. (Margreet) Vos, arts-microbioloog, Erasmus MC, Rotterdam;
- G. (Gerrit) Wonders, deskundige infectiepreventie, St. Maartenskliniek, Nijmegen;
49
Beleid reiniging, desinfectie en sterilisatie Kerngroep
- T.J. (Thea) Daha, voorzitter, deskundige infectiepreventie, Bronovo Ziekenhuis, Den Haag;
- dr. A.K. (Arlène) van Vliet, secretaris Expertgroep, bioloog-biochemicus, Werkgroep Infectie Preventie,
Leiden;
Overige leden
- A.C.P. (Adrie) de Bruijn, wetenschappelijk medewerker, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu,
Bilthoven;
- drs. M. (Mariëtte) Jungblut, deskundige steriele medische hulpmiddelen en scopendeskundige, Leids
Universitair Medisch Centrum, Leiden;
- J.J. (Hanny) Maarleveld, deskundige infectiepreventie, Antoniusziekenhuis, Utrecht/Nieuwegein;
- B (Bart) van Oort, unithoofd CSA, afgevaardigde Sterilisatie Vereniging Nederland, Erasmus MC, Rotterdam;
- dr. C.M. (Kees) Verduin, arts-microbioloog, Amphia ziekenhuis, Breda;
- prof. dr. M.C. (Margreet) Vos, arts-microbioloog, Erasmus MC, Rotterdam;
- drs. Ph. A. (Philip) de Vries, ziekenhuisapotheker, Universitair Medisch Centrum Utrecht, Utrecht.
50
