Nieuwsbrief Project Uitkomsten Dementiezorg juni 2015

1

Nieuwsbrief Project Uitkomsten Dementiezorg juni 2015

Inhoudsopgave p Hoe kunnen we elkaar helpen meten? p Het verhaal van Noordwest-Veluwe p Amie Ouderenzorg: de waarde van het vragen p Privacy. Hoe beschermen we die? p Instructiemateriaal aangepast p Nieuw! Deel uw ervaring op de LinkedIn groep p Wist u dat?

Beste Lezer, We maken geweldige stappen om samen de zorg rondom dementie te kunnen verbeteren. Het zijn resultaten waar u allen hard aan gewerkt hebt. Om iedereen deelgenoot te maken van de mooie successen en de voortgang die we boeken, stellen we elk kwartaal een nieuwsbrief samen.

2

In deze nieuwsbrief geven we u een indruk van de inspiratiebijeenkomst op 18 juni jl., leest u twee interviews over de meting in de intramurale setting, besteden we aandacht aan privacy-aspecten en de update van de instructie-materialen. Ook leest u hoe u uw ervaring kunt delen op de nieuwe LinkedIN-groep ‘Uitkomstindicatoren Dementie’. Stuur de nieuwsbrief gerust door naar andere geïnteresseerden! Hoe stellen we de behoeften van mensen met dementie centraal? Hoe zorgen we dat we zicht krijgen op de

kwaliteit van de dementiezorg? En hoe kunnen we samen deze zorg verbeteren? In het project Uitkomsten van Dementiezorg, onderdeel van het Programma Kwaliteit van Zorg van Zilveren Kruis, werken we samen met u en diverse zorgaanbieders en partijen aan het beantwoorden van deze vragen. Meer informatie leest u via de groep zorgkwaliteit op Linked in, of in de twittergroep #Zorgkwaliteit. De eerder verschenen nieuwsbrieven vindt u via de volgende link. Heeft u suggesties voor de nieuwsbrief, laat het ons dan weten via [email protected]

Inspirerend! Hoe we elkaar kunnen helpen om nog beter te meten! 3

Hoe kunnen we de kwaliteit van leven van mensen met dementie en hun mantelzorger meten? Hoe doen anderen dat? Wat kan ik als zorgverlener met dit meetinstrument? Hoe helpt het stellen van de vragen mij om de kwaliteit van leven te verbeteren, en wat kan ik hierbij leren van andere organisaties en netwerken? Hoe vergroten we de meerwaarde van de meting Uitkomstindicatoren Dementie?

Leren van elkaar

Op de inspiratiebijeenkomst op 18 juni jl. hebben we aan de hand van een aantal thema’s getracht elkaar antwoorden te geven en ervaringen uit te wisselen. Bij het thema extramurale metingen kwam vooral naar voren hoe verdiepend en inzichtgevend de hulpverleners de gesprekken ervoeren met hun cliënten. Bij het tweede thema stond de rol van de mantelzorger centraal. Onder leiding van Henk Kraijo, de geestelijk vader van de volhoudtijd, werd als tip meegegeven om te zoeken naar een organisch moment in het gesprek naar de volhoudtijd. Het derde thema stond in het teken van de meting in de intramurale setting. Daar kwam naar voren dat het stellen van vragen aan de persoon met dementie langer kan dan je denkt en het echt een verhelderend, mooi en positiever beeld van de persoon oplevert.

Zoek naar een natuurlijk moment om de vragen in een gesprek te stellen.

Het vierde thema onder leiding van Margje Mahler stond in het teken van gesprekstechnieken. Door goed in gesprek te gaan en je open te stellen voor de ander en niet je eigen waarde-oordeel te gebruiken kan je kwaliteit van leven verhogen: mevrouw wilde een dropje na het poetsen en dat kreeg ze terwijl dat eerder niet echt ter sprake kwam.

4

Tot slot was bij het vijfde thema aandacht voor het inpassen van de meting in het primair proces. Daar kwam naar voren dat het helpt als je de vragenlijst bijvoorbeeld meeneemt in het gesprek bij het zorgleefplan en daarmee een heel natuurlijk moment creëert om de vragen te stellen. Vele ervaringen zijn uitgewisseld en vele vragen zijn gesteld.

De vragenlijst als hulpmiddel

De vragenlijst is een hulpmiddel om de kwaliteit van leven in kaart te brengen en kan aanknopingspunten bieden om de zorg aan te passen waar nodig. De directheid van de vragen

De aandacht verschuift van zorg naar leven (bijv. over volhoudtijd van de mantelzorger en het rapportcijfer voor kwaliteit van leven) geven duidelijke informatie en helpen een gesprek verder op gang. De aandacht verschuift van zorg naar leven. Dit wordt over het algemeen als zeer waardevol ervaren.

Zilveren Kruis is slechts tijdelijk registratiehouder en wil dit graag onderbrengen in het veld

Op dit moment doen er landelijk meer dan 30 netwerken (verdeeld over bijna 90 organisaties) mee met de meting. Dit biedt veel mogelijkheden om ervaringen te delen, inspiratie bij elkaar op te doen én de meerwaarde van de meting te vergroten.

Als Zilveren Kruis ondersteunen wij de meting van harte en horen over het effect in de dagelijkse zorgverlening. Ons aan­­deel ligt in het faciliteren van de mogelijkheid om te registreren en het uitbrengen van een terugkoppel-rapportage. De registratie van deze uitkomsten zien we graag onder­ gebracht bij een onafhankelijke partij in een nationale registratie, zoals ook het Deltaplan Dementie dit voorziet. Dit betekent dat op een later moment de aanlevering niet direct aan Zilveren Kruis als zorgverzekeraar gebeurt, maar aan een onafhankelijke register.

Inkoopbeleid WLZ faciliteert. Meedoen aan de meting is vrijwillig Door op netwerkniveau te kijken naar de dementie-zorg omvat je het pad van ‘de cliënt thuis’ tot ‘de cliënt in de

5

instelling’. Dit betekent dat meten in de intramurale setting ook zinvol is. Het doel is om met de vragen aanknopings­ punten te vinden om de dagelijkse zorgverlening te verbeteren. De meting is echter geen verplichting. Met deze meting zoeken we naar de relevantie van de uitkomsten van deze meting over de geleverde kwaliteit van zorg. Deze zoektocht doen we graag samen met u!

Rapportage

Het verzamelen van data is nodig om de rapportages (op netwerkniveau) op te stellen en samen op zoek te gaan naar de best practice. De planning is in het najaar van de geanalyseerde gegevens een rapportage samen te kunnen

stellen. Graag gaan we dan met u in gesprek over de meerwaarde / bruikbaarheid die deze rapportage heeft en kijken we naar manieren om deze waarde verder te vergroten.

Een rapportage om de zorg te verbeteren De rapportages zullen zeker nog niet gebruikt worden bij de inkoop of worden gebruikt om er negatieve consequenties aan te verbinden. De visie van Zilveren Kruis is om alle zorgaanbieders de tijd en ruimte te geven om zichzelf te verbeteren, omdat wij geloven dat dit uiteindelijk het beste is voor de personen met dementie en hun naasten.

Meten doet u voor uw cliënten, Zilveren Kruis ondersteunt u om uw zorg te verbeteren

Zoals gezegd is meedoen aan de metingen vrijwillig. Wij hopen dat het instrument u helpt om de behoefte van zorg van uw cliënten in beeld te krijgen en direct uw zorg daarop af te stemmen. Door alle metingen te verzamelen krijgt u: ppinzicht in de resultaten van uw metingen waarbij we willen corrigeren voor verschillen in populatie ppspiegelinformatie waardoor u uw eigen resultaten kunt vergelijken met andere netwerken (o.b.v. casemix) ppdaarmee aanknopingspunten om de zorg verder te verbeteren

Het verhaal van... 6

Zorggroep NoordWest Veluwe is net als veel andere organisaties afgelopen jaar begonnen met het meten van de kwaliteit van leven van personen met dementie en hun mantelzorgers. Dit doen ze in de kleinschalige woonvormen van verpleeghuis Sonnevanck. Omdat dit ook voor Zilveren Kruis nieuw en spannend is, een goede aanleiding om eens te vernemen hoe de ervaringen tot dusverre zijn.

Op welk moment in het primair proces hebben jullie de meting geïntegreerd, en wat maakt dit een geschikt moment?

We hebben de vragen tot nu toe gesteld in ‘losse gesprekken’, maar we zien ook dat de vragenlijst beter bruikbaar is als het een geïntegreerd onderdeel is van het familiegesprek dat voorafgaand aan het MDO plaatsvindt. We zijn op dat moment al in gesprek met de familie over de zorg. Komend

Van linksboven naar rechtsonder: Manager beschermd en verzorgd wonen, Marian van der Linden, contact­ verzorgende Treesa Elzinga, dhr. en mevr. Leithuijser, mantelzorger en echtgenote

half jaar zullen we dus de vragenlijsten in het familiegesprek voorafgaand aan het MDO gaan afnemen.

Wat vind je van het meetinstrument (de vragenlijst)?

De vragenlijst is een goede aanzet om de kwaliteit van leven bespreekbaar te maken en met de mantelzorger in gesprek te gaan. Het zijn mooie vragen die veel op kunnen roepen, zeker bij de mantelzorger.

Waarin zit de uitdaging?

Het is een uitdaging om echt even de tijd te nemen om de vragen in rust en op een goed moment te stellen, en te kijken hoe je een goed vervolg geeft aan de gegeven antwoorden? Er komt soms heel wat los! We hebben geprobeerd de vragen indien sprake is van ernstige dementie met de alternatieve vragenlijst af te nemen maar veel verzorgenden geven aan dat zij ook bij deze vragenlijst twijfels hebben over de validiteit van de gegeven antwoorden.

Welke meerwaarde ervaar je van het stellen van de vragen in het verbeteren van de zorg?

De gesprekken zijn leuk om te doen en leveren meer inzicht in en begrip op voor mantelzorgers. Je leert de familie beter kennen!

7

Wat zou je andere zorgaanbieders willen meegeven over deze meting?

Informeer de verzorgenden en de mantelzorger van tevoren goed over het nut en de beoogde meerwaarde van de meting. Wij hebben de mantelzorger van tevoren bijvoorbeeld geïnformeerd via een brief. Geef de verzorgenden ook praktische tips voor het gebruik van de vragenlijst. Wij hebben dit binnen onze organisatie bijvoor­ beeld gedaan door gezamenlijk de e-learning module te volgen. De vragen kunnen bij mantelzorgers best veel emotie oproepen. Dit vraagt o.a. wat van de gesprekstechnieken van de verzorgende. “Hier moet je als organisatie echt aandacht voor hebben. Door tussentijdse momenten voor overleg in te plannen konden verzorgenden met elkaar en met hun leidinggevende bespreken waar zij tegen aan liepen en konden ze elkaar tips geven”.

Wilt u ook geïnterviewd worden voor deze rubriek en uw ervaringen met de meting delen? Neem dan contact op via [email protected]

8

Het heeft enorme waarde om de bewoner en mantelzorger actief te bevragen en daarnaar te luisteren. Het gaat om hun verhaal. Binnen Amie Ouderenzorg wordt op 3 locaties gemeten. Lees ook hun ervaringen’.

Hoe zouden jullie de meting kort omschrijven?

Er is door de meting meer bewustzijn voor kwaliteit van leven en het verhaal van de bewoner én mantelzorger komt meer naar boven.

Op welk moment in het primair proces hebben jullie de meting geïntegreerd, en wat maakt dit een geschikt moment?

We hebben de meting gedaan in de periode voorafgaand aan de zorgleefplanbespreking. Een natuurlijk moment: de EVV’er verzamelt dan alle actuele informatie en heeft dan al contact met de familie.

Welke meerwaarde ervaren jullie van het stellen van de vragen in het verbeteren van de zorg?

Het gesprek met de mantelzorger is anders geworden. Waar iemand eerder ‘partner in de zorg voor de bewoner’ was, is het nu de mantelzorger zélf die ook aandacht krijgt. Natuurlijk zijn we in ons dagelijks werk altijd in gesprek met de bewoner en gericht op zijn welbevinden. Maar echt in gesprek gaan en ervoor gaan zitten, voegt veel toe aan je bewustzijn. Je blijft meer ‘ bij de les’ en kijkt samen of de zorg en ondersteuning ook iets toevoegt aan de kwaliteit van leven van de bewoner.

Wat vinden jullie van het meetinstrument (de vragenlijst)? De vragenlijst was goed bruikbaar. Alleen de GDS-vragen hadden wat extra aandacht nodig. We zijn benieuwd naar hoe de data verder worden gebruikt.

9

Waarin zit de uitdaging?

In het gesprek met de mantelzorger. De vragen stellen roept soms zichtbaar emotie op, hier moet je echt ruimte voor maken.

Wat zouden jullie andere zorgaanbieders willen meegeven over deze meting?

De e-learning was prettig om te doen. Het beginnen met vragen stellen was even wennen, maar we hebben zeker meerwaarde ervaren. Bijvoorbeeld van de CQ interviews lees je de resultaten, maar dat staat wat meer op afstand. Deze meting doe je als zorgverlener zelf, je ervaart direct wat het antwoord betekent, wat de bewoner beleeft.

V.l.n.r.: Bewoner van de locatie Meerleven met mantelzorger. Beiden zijn betrokken bij de meting.

Een medewerker van Amie en tevens mantelzorger: “Als deze vragen aan mij gesteld zouden worden, word ik geraakt, dan schiet ik vol. Daarna heb je meteen een ander contact. Je voelt dan: Ik mag er ook zijn in dit verhaal”

Privacy is maximaal beschermd 10

Binnen het project Uitkomstindicatoren Dementie hechten we groot belang aan het waarborgen van de privacy van cliënten, hun mantelzorger en de metende zorgverlener. Omdat we vragen krijgen over hoe de privacy precies gewaarborgd is, leggen we dit graag uit.

Omdat het een medisch weten­schap­pelijk onderzoek betreft (en dus valt onder de Wet Medisch Wetenschap­pelijk Onderzoek, de WMO) hebben we onderzocht of we het onderzoek moesten melden bij een Regionale Medisch Ethische Toetsings Commissie. Dit was niet het geval omdat het een onderzoek is waarbij de proefpersonen geen vragenlijsten hoeven in te vullen met daarin ingrijpende/belastende/intieme vragen en niet veel tijd kwijt zijn met invullen. In het project Uitkomstindicatoren dementiezorg stellen zorgverleners in het reguliere contact met personen met dementie en hun mantel­zorgers vragen over de kwaliteit van leven. Deze informatie wordt gebruikt door de zorgverleners in hun dagelijks werken en zijn daar­mee in strikte zin onderdeel van het zorgdossier. De gegevens worden daarnaast gebruikt voor onderzoek. Vanzelf­sprekend gaat dat op een zorgvuldige manier om onder andere te voldoen aan de Wet Bescherming Persoonsgegevens. Dat betekent dat gegevens voordat ze voor onderzoek gebruikt geanonimiseerd of gepseudoni­miseerd moeten worden zodat ze niet meer tot personen herleidbaar zijn. De online-registratietool is zo ingericht dat aan alle privacyregels voldaan wordt.

11

Om de gegevens te kunnen analyseren en er kwaliteits­rapportages van te maken, hebben we als Zilveren Kruis de data nodig. Maar die gegevens krijgen wij niet rechtstreeks van de organisaties / netwerken. Een eerste pseudonimisatie van de verzamelde persoonsgegevens vindt via de registratietool plaats bij de zorg­organisatie die de gegevens verzameld. De zorgorganisatie verstuurt de gegevens naar een 3e partij (ZorgTTP) waar ze nog een keer gepseudonimi­seerd worden. Deze gegevens zijn niet meer tot personen herleidbaar. Dit is onomkeerbaar omdat de sleutel voor pseudonimiseren wordt vernietigd. Deze onderzoeksgegevens worden vervolgens door ZorgTTP naar het Kenniscentrum van Zilveren Kruis verstuurd voor analyse. De door Zilveren Kruis te ontvangen bestanden zijn daarmee ten principale anoniem want de sleutel voor pseudonimiseren is vernietigd. Hiermee voldoet het project aan de wettelijke eisen. Voor meer informatie over het proces via ZorgTTP kunt u de factsheet opvragen via [email protected]

Update instructiematerialen Inmiddels loopt het project alweer bijna 4 jaar. Vele ervaringen zijn uitgewisseld en dit gaf ook reden om de instructie­ materialen te herzien. In de instructie is de meting in de intra­ murale setting beter uitgewerkt, in de factsheet komt het ‘waarom’ meer naar voren en zijn er kleine aanpassingen gedaan in de vragenlijst zodat deze beter aansluit bij de praktijk. De aangepaste vragenlijst blijft vergelijkbaar met de huidige versie. Per 1 september zal de herziene vragenlijst in de online registratietool zichtbaar zijn. Ook zullen de andere aangepaste documenten op dat moment beschikbaar zijn via de e-learning. We vragen u per 1 september dan ook deze nieuwe materialen in gebruik te nemen.

LinkedIn groep ‘Uitkomstindicatoren Dementie’ 12

Veel mensen werken in de zorg voor mensen met dementie. Iedereen doet dat op zijn eigen manier. Ook heeft iedereen zo wel zijn vragen en kan daarbij wel hulp van anderen gebruiken. Of je hebt een goede ervaring met het meten opgedaan die je wilt delen met collega’s. Daarom is de LinkedIN groep ‘Uitkomst­ indicatoren Dementie’ opgericht. Dit als plat­form om vragen aan elkaar te stellen en discussies te starten. Door en voor elkaar dus. Meld je ook aan!

Colofon Uitgave: juni 2015 Redactie en Teksten: Suzanne Verhoeven, Frederique van Duuren, Marion van den Hurk Vormgeving: Achmea Creatieve Diensten Vragen: [email protected]

Wist u dat... ... er een artikel is verschenen in het Medisch Contact over ‘Dementie­

patiënt geeft eigen leven rapportcijfer’? U kunt het artikel lezen via Medisch Contact of ons een mail sturen ([email protected]) en wij sturen het artikel toe.

...

we druk bezig zijn met een terugkoppelrapportage waarin netwerken en organisaties gespiegeld worden, en waarmee u de meerwaarde van de meting kunt verhogen? Dit najaar ontvangt u de uitnodiging.

...

er een bijlage bij Skipr en Medisch Contact is verschenen, geheel in het teken van 5 jaar Programma Kwaliteit van Zorg?

... er weer een Achmea Quality Award wordt uitgereikt op 2 oktober?

Dien uw creatieve idee in om de kwaliteit van zorg te verbeteren en maak kans om € 10.000 te winnen om het idee uit te voeren!

... Divisie Zorg & Gezondheid van Achmea sinds 1 juni 2015 een nieuwe

naam heeft? Namelijk ‘Zilveren Kruis’. De ‘achternaam’ Achmea is hiermee vervallen. Om die reden ontvangt u de nieuwsbrief vanaf nu in Zilveren Kruis huisstijl.