Nieuwsbrief - 2012 nr. 2
Oud-Katholieke kerk van de H.H. Gummarus en Pancratius parochie Breedstraat 84, 1601 KE Enkhuizen
Nieuwsbrief - 36e jaargang (2012) nr. 2 Kerkbestuur van de Parochie Enkhuizen: Pastoor N.G.A. Schoorl, (deservitor) Van Hasseltlaan 9, 1222 PC - Hilversum 035 683 88 82
[email protected] PenningMw. I. de Wit-Kooiman, meester: Oude Gracht 24, 1601 RG - Enkhuizen 0228 315 573
[email protected] Secretari- J. Zalm, Kastanjelaan 18, 1602 SK - Enkhuizen aat: 0228 314 600
[email protected] Leden: D. Karreman, Westerstraat 24, 1601 AK - Enkhuizen 0228 313 762
[email protected] S.W. de Vries, Cromhoutstr. 1, 1601 EA - Enkhuizen 0228 322 576
[email protected] D. Schekkerman, La Reinelaan 24 1611 ZD - Bovenkarspel 0228 314 313
[email protected] Financiën: ING: 172 61 13 - t.n.v. Kerkbestuur Oud-Katholieke Parochie Enkhuizen. Bank: 45.96.68.641 - t.n.v. Penningmeester Oud-Katholieke Parochie, Oude Gracht 24, 1601 RG Enkhuizen. Voorzitter:
Website van de parochie: Raad v. Kerken Enkhuizen:
www.okk-enkhuizen.org www.kerkpleinenkhuizen.nl
Ter bestrijding van de kosten voor de Nieuwsbrief vragen wij een jaarlijkse bijdrage van € 5,--. Over te maken aan: penningmeester, Oud-Katholieke Parochie, onder vermelding: Nieuwsbrief.
Onderweg naar Pasen. Er zijn nogal wat mensen die zich in de afgelopen weken hebben afgevraagd of je in de huidige omstandigheden nog wel carnaval kunt vieren. Toen ik daar even over nadacht, kwam het volgende bij mij naar boven: was het vorig jaar dan zoveel beter in de wereld? Toen dreigde toch ook al op veel plaatsen in de derde wereld de hongerdood, en de crisis waar we mee leven, was toen toch ook al wereldwijd! Maar ja, wie ben ik om dat te vragen; ik heb nog nooit carnaval gevierd, op één keer na, toen ik er toevallig bij een tussentijdse vakantie met een zwager in het ZuidFranse Nice middenin terecht kwam. Ik wist na de optocht niet hoe gauw ik weg moest wezen, want alles wat daarna gebeurde zei mij niets. Wat ik er wel in herkende is wat iemand er ooit over zei: Carnaval is het feest van de chaos. Even staat het geordende leven stil. Bijna alles mag en kan. En misschien is dat eigenlijk ook zo gek nog niet: de chaos is niet bepaald het ideaal, maar met die chaos begint de bijbel, en daaruit wordt Gods Rijk geschapen, een wereld waarin mensen naar elkaar omkijken, om elkaar te helpen en te ondersteunen waar dat nodig is. Ik zou daarom zeggen dat je best carnaval mag vieren, maar dat het daarmee niet bekeken is. Daarna begint een tijd van 40 dagen om de komst van nieuw, ander leven in onze wereld en in onszelf voor te bereiden. Dat is een tijd van boeien losmaken waar mensen zichzelf en elkaar mee vastbinden op wetten en tradities die niet komen uit het hart van mensen, een tijd van vrijheid scheppen, van zorg voor je medemens, een tijd van Vastenactie. De Veertigdagentijd is begonnen. Een vreemde naam voor een tijd die volgens mijn agenda 46 dagen duurt, 6 weken en 4 dagen. Vroeger kwam men er uit door de zondagen niet mee te tellen, en toen zeiden ze ook de 'zoveelste zondag in de vasten'. Nu is het 'de zoveelste zondag van de veertigdagentijd'. En dat wil zeggen dat de zondagen wel degelijk meetellen. Als we dan -4-
gaan tellen vanaf de 1e zondag, zien we dat Witte Donderdag de laatste, de 40e dag is. En dat betekent weer dat Goede Vrijdag de eerste dag van Pasen is. Ingewikkeld misschien, maar voor wie er even over doordenkt, betekent het wel heel wat. Pasen wordt daarmee bijvoorbeeld veel breder dan alleen de Verrijzenis; het begint met de Ondergang om op de derde dag Verrijzenis te worden. Dan wordt het ook begrijpelijk dat we ons 40 dagen lang er op voorbereiden en dat dat getal 40 eigenlijk een heel leven betekent. In het verpleeghuis waar ik werkte, werd carnaval in 2003 gevierd op dinsdag 12 februari. Nadat die datum was gepubliceerd heb ik, enigszins gespeeld, verbaasd gevraagd waarom het niet op de eigenlijk datum gevierd werd, want Kerstmis vier je toch ook niet op Sinterklaas (al gebeurt het wel steeds vaker andersom). Het antwoord verbaasde mij nog meer, want mij werd verzekerd dat carnaval toch altijd op de 2e dinsdag van februari valt. Dat stond zo in het draaiboek. En toen ging er bij mij een lichtje branden. In 2002 was er voor het eerst een draaiboek gemaakt en toen viel carnaval, ja ja, op de 2e dinsdag van februari. Daaruit werd door de maker van het draaiboek, die helemaal niets wist van Aswoensdag en Veertigdagentijd, geconcludeerd dat het dus altijd op die dinsdag gevierd moest worden. Ze vonden het trouwens wel erg leuk dat ze voor die 12e februari zo makkelijk een carnavalsgroep met muziek en al hadden kunnen charteren voor het feest van dit jaar, waarop ik vroeg of ze nu ook begrepen hoe dat kwam. Dat zal dus wel allemaal het gevolg zijn van de secularisatie, ofwel: steeds minder mensen denken de kerk nodig te hebben voor het beleven van hun religieuze gevoelens. Steeds minder mensen gaan naar de kerk, en allerlei feesten die ouder zijn dan het christendom, maar door de christenheid 'gekerstend' waren, onttrekken zich nu steeds meer aan de kerkelijke structuren. Zo wordt er al jarenlang gepraat over een vaste Paasdatum, want dat is toch veel makkelijker voor alles, voor de scholen, voor de
-5-
bedrijven, en vooral voor de economie. Voorzover mijn verzet daartegen van belang was, heb ik altijd aan iedereen duidelijk gemaakt dat ik voor al die zgn. 'algemeen christelijke feestdagen' zal vasthouden aan de traditie, die nu eenmaal wil dat Pasen, als feest van lente en nieuw leven, gevierd wordt op de eerste zondag na de eerste volle maan van de lente, dus op z'n vroegst op 22 maart, en op z'n laatst op 25 april. Een vaste datum lijkt wel makkelijker, maar daar is gewoon de fantasie en het leven uit. De volgende stap zou dan zijn Kerstmis altijd te vieren op een zondag, en natuurlijk dan ook Hemelvaartsdag, (want wat zegt ons nog dat het de 40e dag van Pasen is), en Pinksteren verzetten we dan naar juni want dan heb je veel meer kans op mooi uitgaansweer. Ik voor mij houd het toch liever bij het ademhalingsritme zoals ik dat van kinds af in de kerk heb meegekregen. Het getuigt ervan dat leven nu eenmaal niet van begin tot eind geprogrammeerd kan worden, al zouden veel computeraars dat wel willen. Het is prima als iemand een computerprogramma bedenkt waarmee je voor de eeuwigheid de paasdatum kunt berekenen, maar het zou niet goed zijn als computerprogramma's gaan bepalen hoe en waar en wanneer we mogen/moeten leven. Zo, dat is eruit, en nu samen op weg naar Pasen, dit jaar op 7/8 april, een gemiddelde Paasdatum. Ik wens u allen een goede voorbereiding, een goede tijd van veertig dagen. En denkt u daarbij ook nog aan de vastenactie? Pastoor Nico Schoorl
Het Anglicaanse bisdom Niassa in Mozambique kent al jarenlang een enorme groei. Enige jaren geleden ontstond daardoor een groot tekort aan priesters. Dankzij de opbrengst van onze vastenactie in 2006 zijn inmiddels een groot aantal catecheten
-6-
opgeleid tot 'community-priest', gekozen uit de eigen gemeente en bedoeld om daar ook voor te gaan. De opbrengst van de vastenactie van dit jaar is bedoeld om twee jaar lang het honorarium van een opbouwwerker, die jeugdleiders gaat opleiden, te kunnen betalen. Deze jeugdleiders krijgen een basisopleiding voor lokaal jeugd- en jongerenwerk. Veel jongeren zijn al actief in een kerkkoor. De bedoeling is deze jongeren te stimuleren om ook andere, praktische taken, binnen de 'community' op zich te nemen. Dus niet alleen 'woord', maar ook 'daad', voor hen die dat nodig hebben. Verder wil men voor de jongere kinderen graag een kinderbijbel en Bijbelverhalen in de landstaal, het Portugees, vertalen. Plaatselijke kunstenaars zullen de kleurige illustraties maken, zodat de verhalen de kinderen in Mozambique aanspreken en zij zichzelf in de lokale situatie nog beter kunnen herkennen. Bij deze vastenactie gaat het om jeugd die kansen verdient. De helft van de bevolking in Mozambique is jonger dan 18 jaar. Als het ergens geldt dat de jeugd de toekomst heeft, dan is het wel daar! Het Collegiaal Bestuur vraagt graag uw steun! Op palmzondag kunt u uw potje, doosje, busje (met inhoud) inleveren.
In het vorige parochieblad vond u een bespreking van de liturgische kleuren volgens het kerkelijk jaar. Als deze Nieuwsbrief verschijnt ligt het belangrijkste feest van het kerkelijk jaar in het verschiet, het paasfeest. Het kerkelijk jaar loopt niet gelijk op met het kalenderjaar. Het begint dus niet op 1 januari maar wordt gekoppeld aan bijzondere gebeurtenissen die verband houden met het geloof in God en zijn Christus. Omdat aan Zijn geboortefeest (25 december) een periode van bezinning voorafgaat, begint het kerkelijk jaar vier weken daarvoor en wordt deze periode Advent ('komst') -7-
genaamd. De viering van de geboorte van Jezus (Kerstmis) wordt sinds 314 na Christus gevierd op 25 december, de dag waarop vroeger in Rome de zonnewende werd gevierd. Het feest van de verschijning ('epifanie', ook wel Driekoningen geheten) is zelfs ouder dan het kerstfeest. Dit feest valt op 6 januari en dan wordt gevierd dat Jezus wordt geopenbaard aan de volkeren. Oud- en nieuwjaar is geen kerkelijk feest. De datum van het Paasfeest wordt bepaald door de eerste zondag na de eerste volle maan van de lente (zie ook het artikel van pastoor Schoorl). Aan Pasen, het feest van de verrijzenis, gaat de veertig-dagentijd of vastentijd vooraf. Deze begint met Aswoensdag, waarop as op het hoofd wordt gestrooid, als teken van boete, bekering, en van onze sterfelijkheid. Aan het einde van deze periode wordt op de zondag voor Pasen: Palmzondag gevierd. Aan het begin van deze viering kan er een kleine optocht (processie) worden gehouden met groene takken, die worden uitgedeeld aan de aanwezigen. Dit herinnert aan de intocht van Jezus in Jeruzalem, waarschijnlijk kort voor zijn arrestatie. Vervolgens wordt op die zondag het lijdensverhaal gelezen. Vanaf deze dag begint een bijzondere week, die de "Goede Week" wordt genoemd. In deze week heet de donderdag Witte Donderdag, waarop het Laatste Avondmaal wordt herdacht dat Jezus met zijn leerlingen had, vlak voor hij verraden en gearresteerd werd. De dag daarop heet Goede Vrijdag: de viering van de gedachtenis van de dood van Jezus, vaak op zijn stervensuur, drie uur 's middags. Er is geen viering van de eucharistie, maar na de woorddienst, waarin het lijdensverhaal volgens Johannes centraal staat, vereert men het kruis als teken van overwinning: men kust het of legt er bloemen bij. De volgende dag heet Paaszaterdag of Stille Zaterdag. Op de avond daarvan vindt de Paaswake of Paasnacht ('paasvigilie') plaats. In een donkere kerk wordt de aangestoken paaskaars binnengedragen en het vuur ervan wordt doorgegeven aan de kleine -8-
kaarsen, die de aanwezigen in hun hand hebben. De woorddienst is langer dan gewoonlijk. Indien mogelijk vindt er een doop plaats. De Paaswake is kerkelijk gezien het hoogtepunt van het jaar. In de paastijd tussen Pasen en Pinksteren is de liturgische kleur wit. Veertig dagen na Pasen wordt Hemelvaart gevierd. En op de vijftigste dag na Pasen Pinksteren: de zending van de 'Adem van God', de heilige Geest. In onze zomertijd wordt op 15 augustus de sterfdag van Maria gevierd: Maria Tenhemelopneming. In de herfst wordt op 1 november Allerheiligen gevierd: ter ere van alle (bekende en onbekende) heiligen. De volgende dag is het Allerzielen en worden alle overledenen herdacht, met name die van het afgelopen jaar.
We wisten het al vanaf september 2011. De doktoren hadden het Tonie en Piet verteld. Er was geen houwen meer aan. Vitale delen waren al dusdanig aangetast dat geen chemokuur nog uitkomst zou kunnen bieden. De laatste maanden waren niet de makkelijkste voor Piet en zijn vrouw. Leven te moeten met de gedachte dat je echt op je laatste benen loopt. Gelukkig wel met de geruststellende woorden van de artsen dat er middelen genoeg zijn om de ergste pijnen niet te hoeven dragen. Piet probeerde met die gedachte te leven ook toen hij merkte dat zijn krachten steeds minder werden. In mijn memoriam tijdens de uitvaart noemde ik hem rots. Je kiest nooit je eigen naam, maar zijn voornaam Piet (afgeleide van Petrus) betekent het wel. In de verschillende gesprekken koos hij ervoor alles te bespreken. Niet alleen de voorbereiding voor de uitvaart, maar ook de terugblik op zijn eigen leven. Hij
-9-
wilde altijd sterk en rechtvaardig zijn, rots. Zijn werkzame leven speelde zich af bij Sluis en Groot, de grote vaart en Overvest. Het verlies in 1982 van zijn echtgenote Foekje Bakker hakte diep in zijn ziel. Hoe moeilijk was het voor hem en tijdens de voorafgaande ziekte met vijf adolescenten achter te blijven? Maar als de nood het hoogst is kan hulp nabij zijn. Zijn collega bij Overvest Tonie de Jager kwam op zijn pad. Ook zij had haar man moeten afstaan, ook zij bleef met 3 dochters en een zoon achter. Ze hadden niet alleen steun aan elkaar, het klikte ook! Voor kinderen natuurlijk veel te snel. Tonie en Piet trouwden en namen gezamenlijk de zorg op zich voor de kinderen die thuis bleven. Ook kerkelijk had Piet veel te stellen. Ontpopte hij zich als een 'sociaal werker' pur sang, de situatie duldde het op een gegeven moment niet meer verder te gaan. Met collega's werd de overgang naar de Oud-Katholieke kerk in gang gezet. Het was mede aan Piet van der Leek en Henk Schoon te danken dat een periode werd afgesloten, maar de kerk an sich niet werd verlaten. Met velen werden de andere vieringen als weldadig ervaren. Piet karakteriseerde zich tijdens de gesprekken die ik met hem voerde als 'streng, maar wel eerlijk'. Dat velen hem en tijdens zijn werkzame periode en in de uitoefening van zijn grote duiven hobby zo kunnen herinneren zullen Tonie en alle kinderen en kleinkinderen goed doen. Zowel bij de condoleance als bij de kerkelijke uitvaart, de daarop volgende dag werden zij bemoedigd door de zeer grote opkomst. In de mooie kapel toegewijd aan H.H. Gummarus en Pancratius bleken zelfs geen voldoende zitplaatsen genoeg. Na de korte viering volgden een lange rij mensen de baar naar de Gemeentelijke Begraafplaats. Piet werd 80 jaar. Moge zijn nagedachtenis tot zegen strekken. Pim Rijnders.
- 10 -
Glasramen van de St. Gummaruskerk te Lier: de kruisiging
- 11 -
Inleiding In ons kerkgebouw is veel "antiek" te bewonderen. Genoemd kan worden: de communiebank, de draai-tabernakel, de beelden van de H.H. Willibrordus en Bonifatius, de pelikaan met de engeltjes bovenaan de altaar wand en de preekstoel. Ook de lezenaar (ambo) en de paaskaarsstandaard waren er al toen onze betovergroot-ouders nog in de luiers lagen. Het (secretaire) orgel dateert uit de tijd dat elektrisch licht nog maar voor enkelen was wegeglegd. Het is een voorrecht dat wij in onze vieringen gebruik mogen maken van deze antieke attributen. Voorwerpen, die soms eeuwen oud zijn en dus al door voorgaande generaties zijn gebruikt. Ondanks de leeftijd van deze voorwerpen kan men vaststellen dat ze nog in een redelijke staat verkeren. Maar dat is niet altijd zo geweest. Over het "opknappen en oplappen" van de meeste voorwerpen is verslag gedaan in het 'standaardwerk' over de historie van onze parochie: "Sint Gommer en Sint Pancras", uitgegeven in 1988 door de Vereniging Oud Enkhuizen en geschreven door W.H. de Boer. Wim de Boer was van 1978 tot 1988 diaken en pastoraal werker in de parochie Enkhuizen en is daarna in 1988 tot priester gewijd. Enkele historische feiten in dit artikel zijn dan ook uit dit boek overgenomen.
Restauratie in 1986 De communiebank is vervaardigd omstreeks 1700. De panelen met houtsnijwerk zijn van lindenhout en de onder- en bovenkant (de frames) zijn gemaakt van eikenhout. Toen het laatste kerkgebouw in 1908 werd opgeleverd was de communiebank, geheel in stijl van die tijd, in een donkerbruine imitatie-eiken kleur geschilderd. Bij een inspectie rond 1980 ontdekte men dat onder deze bruine verflaag delen bladgoud zichtbaar waren. In 1982 schakelde men de Rijksdienst voor de - 12 -
Monumentenzorg in. Geconstateerd werd dat onder de bruine verflaag nog andere veelkleurige lagen aanwezig waren. Door een ploeg vrijwilligers werd in de loop van 1984 de bruine verf van de panelen afgekrabd. Nadat de benodigde subsidies waren toegezegd, werden de communiebank, de beelden van H.H. Willibrordus en Bonifatius, de pelikaan en de engeltjes naar het atelier te Zwolle van Restauratieburo Schoonekamp B.V. te Amsterdam overgebracht. Daar werd deze restauratie uitgevoerd door de heer Bert Jonker. De totale kosten daarvan bedroegen fl. 42.000 (in 1986 !).
Bijbelse taferelen aan de communiebank De bank is aan de voor- en achterzijde verdeeld in drie panelen waarin voorwerpen zijn uitgesneden die zijn beschreven in zowel het Oude als het Nieuwe Testament. Ze behoren tot de belangrijkste getuigenissen in de bijbel over Gods openbaring aan de mensen en Zijn barmhartigheid voor zondaren en de daarvan afgeleide belofte op eeuwig leven. Aan de voorzijde (zichtbaar voor de gemeente) zijn afgebeeld: a. midden paneel: Lam op een verzegeld boek b. linker paneel: de ark van het verbond c. rechter paneel: de tafel van de toonbroden De afbeeldingen aan de achterzijde (alleen zichtbaar voor de priester) zijn: d. midden paneel: Lam op brandoffer altaar e. linker paneel: het "tetragram" (de Naam van God) f. rechter paneel: het "alziend oog" De laatst genoemde afbeeldingen zijn in een "driehoek" gevat.
Gebruik van een communiebank (algemeen) Een communiebank is een vaak rijkelijk versierde knielbank die in de katholieke kerken en kapellen de altaarruimte (priesterkoor) scheidt van het 'schip' waar het gelovige volk zich
- 13 -
bevindt. Een andere naam voor de communiebank is het lichtelijk archaïsch klinkende H. Tafel (des Heren). Oorspronkelijk ontstond de communiebank aan de wand die het altaar aan het zicht van de gelovigen onttrok. Deze wanden (soms gordijnen) werden gedurende de middeleeuwen in het Westen steeds doorzichtiger gemaakt en werden tot een soort altaarhekken, terwijl de oostelijke christelijke liturgieën juist de geslotenheid ervan benadrukten waardoor de iconostase (vanuit de joodse voorhang-idee) tot stand kwam. Bij of aan de altaarhekken of scheidingswand, ontvingen of ontvangen de gelovigen van de Latijnse ritus normaliter de communie, indien mogelijk geknield. In de volgende Nieuwsbrief willen we ingaan op de symboliek en de betekenis van de afbeeldingen aan de Enkhuizer communiebank. We zullen zien dat ze getuigen van hoop, geloof en het daaruit voortvloeiende gebod van de liefde. SWdV
De Enkhuizer communiebank
- 14 -
in de Oud-Katholieke Kerk van de H.H. Gummarus en Pancratius ......................................................................................................................................................................
zondag 4 maart Kerkboek blz. 68
Tweede zondag van de Veertigdagentijd Lectionarium blz. 239
1 Koningen 19, 9-18
2 Petrus 1, 16-21
Marcus 9, 2-10
DK
......................................................................................................................................................................
zondag 11 maart Kerkboek blz. 70
Derde zondag van de Veertigdagentijd Lectionarium blz.241
Exodus 20, 1-17
Romeinen 7, 14-25
Johannes 2, 13-22
MP
......................................................................................................................................................................
zondag 18 maart Kerkboek blz. 73
Vierde zondag van de Veertigdagentijd Lectionarium blz.244
Jozua 4, 19-5, 1 en 5; 10-12; Efeziërs 2, 4-10
Johannes 6, 4-15
WW
......................................................................................................................................................................
zondag 25 maart Kerkboek blz. 75
Vijfde zondag van de Veertigdagentijd Lectionarium blz. 246
Jeremia 31, 31-34
Hebreeën 5, 1-10
Johannes 12, 20-33
GF
......................................................................................................................................................................
Begin van de Goede Week ......................................................................................................................................................................
zondag 1 april Kerkboek blz. 78
Palmzondag - Intocht van de Heer in Jeruzalem Lectionarium blz. 248
Evangelie bij palmwijding: Marcus 11, 1-11 Jesaja 50, 4-7 Filippenzen 2, 5-11 Marcus 14, 1-15, 47; E = SWdV; A = DK en C = voorganger
SWdV
......................................................................................................................................................................
donderdag 5 april Kerkboek blz. 89
Witte Donderdag Lectionarium blz. 91
Exodus 12, 1-14 Johannes 13, 1-15
1 Korintiërs 11, 23-32 E = GF; A = WW en C = voorganger
DK
Slot van de viering: Matteüs 26, 30-46a, waarna allen in stilte heengaan.
Aanvang 19.30 uur ......................................................................................................................................................................
vrijdag 6 april Kerkboek blz. 92
Goede Vrijdag Lectionarium blz. 260 (blz. 97 - blz. 107)
Hosea 6, 1-6
Exodus 12, 21-28
Johannes 18,1-19, 42
SWdV
Bij de kruisverering, kunnen bloemen bij het kruis worden neergelegd.
Aanvang 15.00 uur ......................................................................................................................................................................
- 15 -
......................................................................................................................................................................
zaterdag 7 april Kerkboek blz. 109
Paaswake Lectionarium blz. 107 en 261 (evangelie)
Genesis 1, 1-2, 3 (GF) ; Exodus 14, 15-15, 1a (SWdV) ; Jesaja 55, 1-11 (DK) ; Sefanja 3, 12-20 (MP) Romeinen 6, 3-11 Marcus 16, 1-8 Aanvang 19.30 uur
WW
......................................................................................................................................................................
zondag 8 april Kerkboek blz. 148
Eerste zondag van Pasen Lectionarium blz. 261
Jesaja 25, 6-9
Kolossenzen 3, 1-4
Johannes 20, 1-18
GF
......................................................................................................................................................................
zondag 15 april Kerkboek blz. 152
2e zondag van Pasen: "Beloken Pasen" Lectionarium blz. 262
Jesaja 26, 1-13
1 Johannes 5, 1-6
Johannes 20, 24-31
SWdV
......................................................................................................................................................................
zondag 22 april Kerkboek blz. 154
3e zondag van Pasen Lectionarium blz. 265
Micha 4, 1-5
1 Johannes 1, 1-7
Johannes 21, 15-24
DK
......................................................................................................................................................................
zondag 29 april Kerkboek blz. 157
4e zondag van Pasen: "Zondag v.d. Goede Herder" Lectionarium blz.268
Ezechiël 34, 1-10
1 Johannes 3, 1-8
Johannes 10, 11-16
MP
......................................................................................................................................................................
zondag 6 mei Kerkboek blz. 159
5e zondag van Pasen Lectionarium blz. 271
Deuteronom. 4, 32-40
1 Johannes 3, 18-24
Johannes 15, 1-8
WW
......................................................................................................................................................................
zondag 13 mei Kerkboek blz. 161
6e zondag van Pasen Lectionarium blz. 273
Jesaja 45, 15-19
1 Johannes 4, 7-21
Johannes 15, 9-17
GF
......................................................................................................................................................................
zondag 20 mei Kerkboek blz. 166
7e zondag van Pasen: "Zondag v.d. weeskinderen" Lectionarium blz. 279
Exodus 19, 1-11
1 Johannes 5, 9-15 Johannes 17, 14-26
SWdV
......................................................................................................................................................................
zondag 27 mei Kerkboek blz. 168
Pinksteren Lectionarium blz. 282
Genesis 11, 1-9
Handelingen 2, 1-11
Johannes 14, 8-17
DK
......................................................................................................................................................................
- 16 -
......................................................................................................................................................................
zondag 27 mei Kerkboek blz. 168
Pinksteren Lectionarium blz. 282
Genesis 11, 1-9
Handelingen 2, 1-11
Johannes 14, 8-17
DK
......................................................................................................................................................................
(N.a.v. artikel over de communiebank, zie elders in dit blad)
- 17 -
Aangekondigd door het Collegiaal Bestuur zal op maandag 14 mei 2012 de bisschop van Haarlem, mgr. dr. D.J. Schoon een werkbezoek aan onze parochie brengen. Bij dit werkbezoek ligt de nadruk op de vraag hoe de parochie inspeelt op het thema 'groei'. 's Middags overlegt de bisschop met het kerkbestuur en 's avonds wordt de gemeente uitgenodigd om samen met het kerkbestuur te vergaderen, waarbij de bisschop als voorzitter fungeert. Deze gemeentelijke vergadering begint om 19.30 uur en wordt afgesloten met een kort avondgebed. Eventuele nadere bijzonderheden zullen u eventueel nog worden bekendgemaakt. Maar noteert u alvast de datum van deze bijzondere gemeente vergadering: maandag 14 mei, aanvang 19.30 uur! Deze vergadering is voor onze parochie van belang, dus probeert u allen aanwezig te zijn.
De toekomst en in het verlengde daarvan de relatie van de (Raad van) Kerken met de jeugd. Hebben wij de jeugd iets te vertellen? Ja natuurlijk, maar ….. bereiken we hen ook? Wij denken van niet, maar willen het daar niet bij laten zitten. Daarom kiezen we er voor ons beleid in 2012 vooral ook te richten op jeugd en jongeren en over het "maar hoe dan?" in gesprek te gaan met mensen die misschien wel die weg vinden.
- 18 -
Dat gaat dus vooral over "communicatie" oftewel "hoe vertellen we wat we te vertellen hebben en bereiken we dan degenen die we willen bereiken?" De raad wil niet schromen daartoe nieuwe wegen in te slaan, en die zijn er nog vele!, maar zal ook proberen de oude vertrouwde paden enthousiast te bewandelen. Tot horens of ziens. Kerkendag 2012: 15 januari, in de Rooms-Katholieke kerk; een thema dat ons uitdaagt, ontwikkeld in de Poolse Christelijke kerken: "Winnen met gevouwen handen" naar 1 Kor. 15:57; "De kerk is open" soms staat dat bordje er, soms ook niet maar is het wel gewoon zo: je kunt de kerk in om er even te zijn, stil, met aandacht, om bij je zelf te komen, tot rust te komen, misschien… bij God te komen. De Raad denkt dat het ook in Enkhuizen kan en wil zich daar sterk voor maken: onze principe-vraag ligt nu bij één van de kerken in ons stadscentrum. We zijn in afwachting. de Raad van Kerken is niet gelukkig met de zondagopenstelling van de winkels en betreurt het genomen besluit van onze gemeenteraad maar acht het niet zijn taak zich daar door middel van een beroepsprocedure tegen te verzetten.
Het nieuwe jaar en onze goede voornemens! Eén daarvan komt in februari al tot uitvoering: de start van het spiritueel café: op vrijdag 24 februari in de Baanbreker. Verder nieuws volgt nog, we houden het spannend. We blikten al weer terug: op de kerkendag 2012 die een groot aantal bezoekers kende en waarmee we terugzien op een zeer geslaagde zondagmorgendienst over jongeren, misschien wel over de jongere waarvan onze voorzitter een brief voorlas, waarin deze tekst 'om over na te denken.' Wij doen dat zeker: “Zo loop ik inmiddels rond met de gedachte tijdelijk te stoppen met de kerk. Ik hoop dat het me lucht en ruimte geeft om te voelen wat ik zelf wil. Tegelijkertijd realiseer ik me dat het gesprek me nog steeds boeit. Het gesprek over het leven, leven op een manier die goed is voor je medemens en jezelf. Of de kerk daarvoor de
- 19 -
juiste plek is, wil ik zelf ontdekken zonder alle regels en verwachtingen.”
Secretaris, Kees van Zijverden
Een gelovige man die de leeftijd van 95 heeft bereikt, ging plotseling niet meer naar de kerk. Gealarmeerd door de afwezigheid van de oude man gaat de pastoor bij hem op bezoek. De oude man verkeert in prima gezondheid, dus de pastoor vraagt: "Hoe komt het dat we u na al die jaren niet meer in de kerk zien?" "Nou" antwoordt de oude man " Dat zal ik u vertellen. Toen ik 80 werd, dacht ik dat God me ieder moment tot zich zou roepen. Maar toen werd ik 85, en 90 en 95. Dus ik dacht God heeft het erg druk en zal me wel vergeten zijn, en ik wil hem maar niet aan mij herinneren!" Bron: katholiek-isidorisweb
Centrale vraag aan de vergadering deze avond was: waar staan wij? Met andere woorden: wat is er in het afgelopen jaar gebeurd op ons terrein en wat komt er aan? toegankelijkheid: op verzoek van B en W als speciaal aandachtspunt bij de WMOraad op de agenda, daarin gesteund door Senioren Overleg Enkhuizen Werkgroep Toegankelijk West-Friesland Oost. Een breed terrein waarover 3 leden van de WMO-raad zich periodiek met de overige leden van de werkgroep Toegankelijk WFO buigen. vrijwilligerswerk en mantelzorg: vrijwilligerswerk is “werk dat je onbetaald en onverplicht doet, voor anderen of voor de samenleving.” Anders gezegd: onze samenleving zou niet draaien als er geen vrijwilligerswerk gedaan werd. was. Een goede zaak, aldus de WMO-raad dat de gemeente
- 20 -
een vrijwilligers-verwendag organiseerde en alle reden om zuinig te zijn op vrijwilligers, want er is veel te doen. mantelzorg: een heel bijzondere maar veel voorkomende soort 'vrijwilligerswerk' is de mantelzorg: “langdurige en onbetaalde zorg voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende die de zorgverlener geeft op grond van een persoonlijke band met de zorgvrager.” Ook voor de mantelzorgers organiseerde de gemeente een verwendag maar de vraag is of alle mantelzorgers daarmee bereikt kunnen worden. De WMO-raad suggereert een volgende keer vrienden en bekenden te stimuleren mantelzorgers aan te melden voor een persoonlijke uitnodiging om zo de mantelzorgers te leren kennen. Het is moeilijk te voorzien wat de gevolgen van alle veranderingen in de zorg zullen zijn voor mantelzorgers. In ieder geval wil de WMO-raad zich sterk maken voor de ondersteuning van mantelzorgers. sociale samenhang en participatie: in Enkhuizen is de organisatie van buurten in buurtverenigingen heel verschillend. De WMO-raad wil zich daar een beeld van vormen door actief bezoek. Aan de hand van die ervaringen kan de WMO-raadwellicht adviseren over verbetering van de communicatie tussen gemeente en buurten. openbare geestelijke gezondheidszorg: de overgang van AWBZ-taken naar de WMO zet het werk in deze sector extra onder druk. Maar ook de cliënten ervaren dat, met name mensen met de zwaarste problematiek gaan in de problemen komen door de eigen bijdrage(n). Dat er ook op het nivo van de regio Oostelijk West-Friesland aandacht is voor deze problemen is goed, tegelijkertijd dreigt daardoor deze groep cliënten uit het zicht van de gemeente te geraken. Dat zal ook een aandachtspunt zijn voor het overleg van voorzitters van Westfriese WMOraden. jeugd en jongeren: de WMO-raad zoekt naar meer inzicht in de mogelijke problematiek van jongeren en legt daarom contact met de plaatselijke jongerenwerkers en het Centrum Jeugd en Gezin. cliëntondersteuning: speciale aandacht wil de WMO-raad geven aan problemen die - 21 -
cliënten ondervinden bij de overgang van taken van AWBZ naar WMO. Het zij nog maar eens gezegd: de WMO-raad vergadert in beginsel in het openbaar!
In de WMO-raad participeert de secretaris van de Raad van Kerken Enkhuizen.
Spreuk op een draagbalk in de Westerkerk (Gommaruskerk)
De redactie van de Nieuwsbrief heeft n.a.v. de vorige uitgave enkele reacties ontvangen. Wij stellen dit zeer op prijs en willen u deze daarom niet onthouden. Van pastoor Wim de Boer ontvingen wij op 4 januari 2012 een email, n.a.v. het artikel in nr. 1/2012 "Geschil tussen westerse en oosterse kerken": Vandaag kreeg ik het Enkhuizer-parochieblad. Dat is fijn want ik blijf graag op de hoogte van alles wat er in Enkhuizen gebeurd. Ik schrijf even over het stukje waarin gesproken wordt over het filioque. Volgens mij klopt het niet. Het filioque is een late toevoeging aan het Credo van Nicea-Constantinopel. Een toevoeging door de Westerse kerk (Rome). Het probleem is niet zozeer of het filioque wel of niet theologisch klopt, maar meer dat de Oosterse kerk het westen verwijt het credo eigenmachtig te hebben aangevuld. Zoiets zou alleen op een Algemeen Concilie kunnen.
- 22 -
De OKK geeft de Orthodoxen daarin gelijk. Vandaar dat wij het filioque ook hebben geschrapt. Met een hartelijke groet Wim de Boer
Van de in Lelystad woonachtige Jaap Buijs ontvingen wij op 18 januari 2012 een email, n.a.v. het artikel in nr. 1/2012 "Liturgische kleuren volgens het kerkelijke jaar": Toen in de jaren 50 van de vorige eeuw liturgie populair werd, meenden overijverige protestanten in de Anglicana een extra liturgische kleur ontdekt te hebben. Deze kleur wordt er soms gebruikt in de 4 weken voorafgaand aan de Advent, en op de 4e zondag van de 40-dagentijd, Laetare, halfvasten. Men dacht dat die extra kleur rôze was. Het is evenwel geen rôze, maar roodpaars. Paars is een mengkleur van rood en blauw. Met meer blauw krijgen we blauwpaars, het "gewone" paars, met meer rood krijgen we roodpaars. Het overhemd van een bisschop is niet rôze, maar roodpaars. Roodpaars is dus gewoon paars, maar niet zo zwaar, zo ernstig als blauwpaars. Rôze is zelfs geen kleur, maar een tint, nl. lichtrood. Met vriendelijke groet, Jaap Buijs Lelystad
Enkhuizer parochiekerk: Pelikaan voedt jongen met haar 'eigen' bloed.
- 23 -
Ermelines vertelde moest ze lachen en ze zei dan: 'Ik moet er niet aan denken zeg, stel je voor! Nee hoor, we zijn gewone mensen, net als die buiten de poort en zo'n stoere lachebek als jij is hier van harte welkom!'
In de vorige Nieuwsbrief beloofde ik jullie een stukje te schrijven over stilte. De meesten van jullie weten dat ik vanaf mijn zestiende kind aan huis ben bij de Trappistinnen, die eens in Berkel-Enschot en nu al weer een paar jaar in hun nieuwe klooster in Oosterbeek bij Arnhem wonen.
Het duurde niet lang of ik raakte verslingerd aan een stilte die mij zo veel meer 'zei' dan wat ik gewoon was in woorden te zoeken. Dan moet ik denken aan het half uurtje vóór de Nachtwake om half vier 's nachts wanneer ik alleen in de kapel was. Nog slaperig en stram wachtte ik daar op de andere zusters en bereidde me voor op de dag. Daar werd ik wakker om mijn Geliefde te ontmoeten, in het donker, zo heel intiem. Met gebogen hoofd, zittend op mijn meditatiebankje, verschenen na verloop van tijd de voeten van de zusters die langs mij liepen, op zoek naar hun plaats in het koor en na een paar weken wist ik welke zuster bij welke voeten hoorde.
Het begon met zo nu en dan een weekendje logeren in het gastenhuis van de zusters, maar toen men in mij een aspirant zag groeien mocht ik op een gegeven moment een hele maand meedraaien in het slot. Van mijn kamertje in het gastenverblijf verhuisde ik naar een cel op de novicen gang en ik vergeet nooit hoe ontroerd ik was toen het kaartje op mijn deur waarop 'gast' stond vervangen werd door 'Greet'. Ik was thuis gekomen, ik had een plaats in de gemeenschap gekregen en mocht daar zijn. Hoe vaak reageerden mensen toen niet met: 'Jij? In een klooster waar je niet mag spreken?' Ze snapten er niets van, dachten dat daar alleen maar serene en wereldvreemde wezens de hele dag op hun knieën lagen te bidden en aan die omschrijving voldeed ik nou niet bepaald. Als ik zo'n reactie aan de Moeder
"God, kom mij te hulp. Heer, haast U mij te helpen." Stemmen die nog wakker moesten worden in de vroege morgen, krakend en hoestend. Aan het einde van de nachtwake volgde een half uur meditatie maar daar bracht ik als groentje
- 24 -
natuurlijk niets van terecht. Mijn gedachten vlogen alle kanten op en steeds weer moest ik vragen: Heer, laat het stil worden in mij zodat ik Uw stem kan horen. Ik wiebelde, dommelde weg en bedacht dat mijn knieën het zeker zouden begeven als ik nog vijf minuten langer in deze houding moest zitten. Ze begaven het niet maar raakten zoetjes aan gewend en toen kwam er die morgen dat alles verdween. Er was geen pijn meer en mijn hoofd was volkomen leeg. Ik zat en haalde adem. Weg was het ontevreden gevoel van 'ik leer het nooit'. Weg de gedachte aan het ontbijt waar ik anders zo'n zin in had. Weg was ook het gevoel voor tijd die juist tijdens de meditatie zoveel langzamer leek te gaan. Wat ik ervoer was de aanwezigheid van God, in mij en in alles. Vraag me niet het te omschrijven, ik heb daar tot op heden nog geen woorden voor gevonden maar als ik aan die morgen terugdenk ben ik steevast in tranen.
de kelder te gaan om uien te schillen die 's nachts in een grote teil met water hadden gestaan zodat ze wat vriendelijker voor onze ogen zouden worden. De kelder was laag, donker en koud en Zr. Margaretha [1.60 m en 90 jaar oud] gaf me een mesje, bond me een plastic schort voor en kroop naast me. Ze deed een ui voor en knikte 'nu jij'. Vele handen maken ligt werk en zo zaten we met z'n allen rond de teil, in stilte, in gebed, in gedachten. Heel langzaam werd het licht en zag ik de gezichten van de anderen. Neuzen en ogen liepen vol, zakdoeken werden doorgegeven en daar, in die kelder, werden de zusters mijn zusters en wist ik mij in stilte zó geliefd. Terug in de wereld kreeg ik het moeilijk. Ik werd boos op mensen die tijdens de H.Mis zaten te praten, gefrustreerd om zo weinig eerbied. Ik wist dat mijn reactie fout was en toch wilde ik het liefst, net als Jezus, de tempel eens flink schoonvegen tot ik besefte dat ik behoorlijk liefdeloos bezig was. De kerk waar ik kwam was geen klooster en de parochianen geen kloosterlingen.
Toen een zuster mij op m'n schouder tikte en fluisterde dat ze een boterham in mijn cel had neergelegd stond ik snel op en liep achter haar aan. De andere zusters hadden al ontbeten en waren al een uur aan het werk…
Het was alsof ik als Afrikaan naar Nova Zembla was verbannen en begreep niets van deze andere cultuur. Als ik er over begon in een bijeenkomst of
Een morgen in wat ik nog steeds de 'uienkelder' noem. Ons was gevraagd na de nachtwake naar
- 25 -
Hij wil zich voor jou ontsluiten in Zijn diepste wezen; in Zijn geheimenis wil Hij zich aan jou wegschenken. Dit zich ontsluiten en wegschenken is een oneindig teer gebeuren. Je kunt het niet horen, niet zien en ontvangen, als je zelf nog onrustig bent en je luidruchtig met jezelf bezighoudt. Verjaag toch niet door jouw lawaai de heilige Geest! Als je telkens weer over iemand praat, je telkens weer over iets verbaast, en belangrijk maakt wat eigenlijk onbelangrijk is, dan beroof je jezelf van de ruimte om stil te zijn. God kan niet tot je spreken. Voer al je gesprekken zo, dat Hij er bij kan zijn! Leid je leven zo, dat het de glans van de stilte krijgt, de glans van Zijn tegenwoordigheid! Dan zul je overvloedig leven hebben, oneindige kracht in de ontmoeting met de mensen!
vergadering werd ik aangekeken met zo'n blik van "waar heeft ze het over?" en vond nauwelijks bijval. Hoe graag wilde ik mijn ervaringen delen, vertellen dat stilte zoveel meer kan zijn dan het ontbreken van geluid en dat het in die stilte is dat God je wil ontmoeten. Even dacht ik nog dat het in een stiltecoupe van de Spoorwegen toch moest lukken. Had je gedacht. Tot afgrijzen van zoon Jan loop ik steeds weer naar de kwebbelaars toe om ze er vriendelijk op te wijzen dat het hier een stiltecoupe betreft. Woeste blikken krijg ik, opmerkingen als 'waar bemoei je je mee' of 'je mag hier gerust wel zacht praten'. Als ik het na een aantal opmerkingen opgeef zegt de dame die ik gevraagd heb om haar telefoongesprek ergens anders te voeren: 'Moet je dáár niks van zeggen?' wijzend op een moeder met twee kleine kinderen. Ik wens haar in stilte een acute stembandverlamming toe en weer weet ik dat ik niet op de goeie weg ben en bid, dan maar niet in stilte, om liefde en wijsheid. Toen vond dit gedichtje mij: Het leven met God is reeds nu ontmoeting en vervulling.
- 26 -
zal altijd de stilte opzoeken en nodig hebben. Maar boven alles staat de Liefde voor mijn Schepper en mijn medemens, boven alles, dus soms ook boven de stilte.
'Zo leven dat het de glans van de stilte krijgt', ik denk dat het daarin zit en laten we daarbij bedenken dat stilte niet het doel is maar de weg. Ik zal altijd een klein beetje Trappistin blijven want daar liggen mijn religieuze roots en ik
Greet
U kunt deze Nieuwsbrief met de afbeeldingen in kleur bekijken op onze website: www.okk-enkhuizen.org. Daar kijkt u onder de pagina "parochie" en vervolgens onder de sub-pagina "parochieblad", waar u het betreffende nummer kiest.
- 27 -
Inleveren uiterlijk 13 mei bij SWdV (
[email protected]). Verschijning in of omstreeks week 21.
2 mrt 17 mrt 20 2 2 29 30 10 26 27 30
mrt apr apr apr apr mei mei mei mei
Mw. A. de Putter, Ridderstraat 45, 1601 GS Enkhuizen Pastoor N.G.A. Schoorl, Van Hasseltlaan 9, 1222 PC Hilversum Mw. G. Floris, Breedstraat 138, 1601 KG Enkhuizen Mw. D. de Vries-Smit, Cromhoutstraat 1, 1601 EA Enkhuizen Hr. J.D.W. de Groot. Bakboord 33, 1602 CA Enkhuizen Mw. M.B.I. Hennik-de Wit, Breedstraat 79, 1601 KB Enkhuizen Mw. W. Muller-Gouda, Ravenstraat 82, 1697 KR Schellinkhout Hr. W. de Wit, Oude Gracht 24, 1601 RG Enkhuizen Hr. R. Smit, Meidenmarkt 6a, 1601 HL Enkhuizen Hr. D. Blom, Treebord 12, 1602 GT Enkhuizen Aniek Water, Fuut 48, 1613 SC Grootebroek
- 28 -
Afz.: Oud-Katholieke Parochie Enkhuizen p/a Cromhoutstraat 1, 1601 EA - Enkhuizen
Aan: