Nieuwsbrief Academisch Erfgoed Maastricht Fonds april 2014

Nieuwsbrief Academisch Erfgoed Maastricht Fonds april 2014

In deze nieuwsbrief Pas geleden kreeg ik de interessante vraag of zich logboeken en verslagen van koopvaardij of piraterij in onze Bijzondere Collecties bevinden. Zoekopdrachten in de catalogus leveren vooral 19e- en 20e-eeuwse werken over zeerovers en boekaniers op en historische reisverslagen, van James Cook (1728-1779) tot Gabriel Lafond de Lurcy (1802-1876). Dàt hierover veel te vinden is, werd al duidelijk door het project ‘Op Expeditie’ (zie nieuwsbrief juli 2013). Ook dit jaar schrijven gemotiveerde studenten over historische reisboeken in onze collecties en verwerken opgedane kennis in een thesis, artikel, of nieuw dit jaar - een Wikipedia artikel. Reisboeken staan ook centraal tijdens het Kidzcollege op 4 juni. Samen met twee docenten van de Faculteit der Cultuur- en Maatschappijwetenschappen brengen we kinderen van groep 8 van de basisschool op een begrijpelijke en boeiende manier in aanraking met wetenschap. Leest u vooral over het project ‘Schrijven over oude boeken’, dat in samenwerking met de Faculty of Psychology and Neuroscience is georganiseerd. Of over de mogelijkheid een boek uit onze Bijzondere Collecties te adopteren. Maak kennis met onze nieuwe student-assistente, die de Oude Collecties onder studenten zal promoten. Vergeet ook de Maastrichtse drukken niet, een project waarbij u zelf een belangrijke rol kunt vervullen. En ten slotte, komt u in april gerust eens langs om onze vitrine in de Parlour te bezoeken. In deze Maand van de Filosofie is de vitrine ingericht met historische werken waarin men antwoord zoekt op de vraag of de mens een machine is. Ik wens u veel leesplezier. Drs. Odin L.M.J. Essers Conservator Bijzondere Collecties Universiteit Maastricht

1

Van Bathen tot Nypels, Maastrichtse boekdrukkers door de eeuwen heen Van 14 t/m 16 maart jl. vond de Maastricht Antiquarian Book & Print Fair in de Sint-Janskerk plaats. De Stadsbibliotheek, het Regionaal Historisch Centrum Limburg en de Universiteitsbibliotheek gaven met een mini-tentoonstelling een inkijkje in de rijke historie van de Maastrichtse boekdrukkunst. Bezoekers konden onder meer bijzondere drukken van Jacob Bathen uit 1551-53, maar ook later drukwerk van Dufour & Roux, Landtmeter, Boosten & Stols en Nypels bekijken.

Daarmee is het startschot gegeven voor het project ‘Maastrichtse drukkers, in economischhistorisch, sociaal-cultureel en kunstnijverheid-perspectief’. Als rode draad wordt de beschrijving van het boekdrukken in Maastricht door George Nypels gevolgd. De chronologie is in de vorm van een digitale tijdbalk met aanklikbare informatie in de basis klaar: http://umlib.nl/maastrichtse-boekdrukkers

Wie heeft materialen (geluid, video, boeken, etc.) of anekdotes die het tijdsbeeld completeren? We komen graag met u in contact!

Contactgegevens vindt u op de laatste pagina van deze nieuwsbrief. 2

Schrijven over (oude) boeken Van 22 april tot en met 13 mei vindt in onze Parlour het onderwijsblok Schrijven over (oude) boeken plaats. In samenwerking met drs. Rob de Vries (Faculty of Psychology & Neuroscience) en drs. Manuela Heins (University College Maastricht) laat de Universiteitsbibliotheek studenten zien dat de Bijzondere Collecties ‘classics’ bevatten die voor een goed begrip van het vak psychologie of geneeskunde van eminent belang zijn. Deze kennis gebruiken studenten om een boekbespreking over een gek, belangrijk of merkwaardig boek uit de collecties te maken.

Voor dit blok geeft de Universiteitsbibliotheek rondleidingen door de Bijzondere Collecties en een catalogusinstructie, zodat studenten weten hoe ze deze werken op een efficiënte manier kunnen selecteren. Een gastspreker informeert de studenten over de stilistische kenmerken van een goede boekbespreking. Het blok wordt afgesloten met korte presentaties van de boekbesprekingen, waarin de studenten het door hen gekozen boek toelichten. Deze boekbesprekingen worden gebruikt in een op te zetten blog. In dit blog schrijven docenten, studenten en andere geïnteresseerden over de inhoud van en de zintuiglijke ervaring met een boek uit de Bijzondere Collecties. Wij zullen u hier in later stadium over informeren.

Het onderwijsblok is deel van een honoursprogramma voor zeer gemotiveerde en talentvolle bachelorstudenten. Veel nadruk ligt op academisch-wetenschappelijke vaardigheden zoals onderzoeken, het schrijven van essays en het houden van presentaties. Studenten worden voor het programma geselecteerd op basis van behaalde studieresultaten en motivatie (bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/honoursprogramma).

3

Leesbeesten op ontdekkingsreis Op 4 juni organiseert het Kidzcollege samen met de Faculteit Cultuur- en Maatschappijwetenschappen en de Universiteitsbibliotheek een college over reisverhalen. Voor een dertigtal leerlingen geeft dr. Jan de Roder een lezing over deze verhalen met speciale aandacht voor ‘Reize door het Aapenland’, een fictief Nederlands reisverslag in 1788 geschreven door J.A. Schasz (pseudoniem Gerrit Paape). De leerlingen ontvangen hiervan een herdrukt exemplaar. Aansluitend geeft Prof. Ernst Homburg in de bibliotheek een workshop, waarin hij laat zien dat veel reisboeken helemaal niet zijn geschreven of geïllustreerd door reizigers zelf. Onder begeleiding kunnen de leerlingen ervaren hoe het voelt om een historisch reisboek door te bladeren en de inhoud ervan te ontdekken. Tijdens deze workshop zal de Universiteitsbibliotheek voor kleine groepjes rondleidingen door de Bijzondere Collecties verzorgen. Zo kunnen we deze leerlingen al op jonge leeftijd in contact brengen met de schatten die onze Bijzondere Collecties herbergen. Kidzcollege Maastricht is een initiatief van de Universiteit Maastricht. De UM biedt colleges aan voor kinderen uit de groepen 8 in de regio. In deze colleges komen kinderen op een begrijpelijke en boeiende manier in aanraking met wetenschap (bron: http://www.kidzcollege.nl).

Heeft u interesse in authentieke reisverslagen? Of wilt u zelf eens ervaren hoe het is om Kircher’s zeventiende-eeuwse ‘China Illustrata’ of werken van de Nederlandse drukker Pieter van der Aa door te bladeren? Aarzel niet en neem contact op met conservator drs. Odin Essers.

4

Ook een plek in onze online galerij van geadopteerde boeken? Al voor een paar honderd euro koppelt u uw naam op een originele manier aan de Universiteit Maastricht. Bekijk met ons de boeken die in slechte conditie verkeren en adopteer het boek dat u aanspreekt. U kunt er als adoptant trots op zijn dat u daarmee een bijdrage levert aan het behoud van erfgoed met grote waarde voor maatschappij, onderwijs en onderzoek. Tot de recent geadopteerde werken behoren 

een zeldzame, in Lyon gedrukte Vulgaat bijbel uit 1576



het ‘Grondig bericht van de verbanden, behelzende eene naauwkeurige beschryving, om by alle uitwendige gebreken en heelkundige handgrepen naar de nieuwste en beste wyze sierlyk en gemakkelyk te verbinden’ uit 1734 en



een ‘Kleine print-bybel waar in door verscheide afbeeldingen een meenigte van bybelsche spreuken verklaart werden’ uit 1720

Ga voor meer informatie en (fiscale) voordelen naar http://www.maastrichtuniversity.nl/bibliotheek/adoptabook.htm

5

Dina Hafez: promoteamer Bijzondere Collecties De komende maanden houdt de Egyptische studente Dina Hafez zich bezig met de promotie van onze Bijzondere Collecties onder studenten. Ze schrijft momenteel een communicatieplan waarin zij ideeën uitwerkt voor de aanpak van promotionele activiteiten. Deze ideeën zijn aansprekend voor studenten en zodanig dat ze het gebruik van de Bijzondere Collecties stimuleren. Dit zal een positief effect hebben richting docenten en onderzoekers. Dina volgt een masterstudie in kunst en erfgoed aan de Faculteit der Cultuur- en Maatschappijwetenschappen van de Universiteit Maastricht. Ze heeft haar bachelorstudie behaald aan de American University in Caïro met een graad in journalistiek, massacommunicatie en kunst. Daarnaast leidt ze sinds 2011 succesvol haar eigen bedrijf in handgemaakte tassen. Haar passie is de relatie tussen kunst en marketing. We houden u op de hoogte van Dina’s ideeën en activiteiten.

6

Van Lucretius tot biotechniek In april als Maand van de Filosofie staat dit jaar het thema ‘mens en techniek’ centraal. De vraag die gesteld wordt, is of de grens tussen die twee nog zo scherp getrokken kan worden. De mens is steeds meer machine en machines zijn steeds menselijker. Ook in het verleden vroeg men zich af in hoeverre de mens een machine is. In de vitrines van de Universiteitsbibliotheek aan de Grote Looiersstraat 17 en in Universiteitssingel 50 zijn hoogtepunten te zien uit het filosofisch materialisme en voorlopers daarvan. Zo tonen we het didactische dichtwerk De rerum natura (De Aard Der Dingen) uit 1631, in de eerste eeuw voor Christus door Lucretius geschreven en beschouwd als een definiërend werk voor deze filosofische stroming. Verder kunt u de Oeuvres philosophiques van arts en wijsgeer Julien Offray de La Mettrie bekijken, die met zijn ‘L’homme machine’ (1748) tot een van de meest extreme vertegenwoordigers van het filosofisch materialisme behoort. Andere tentoongestelde werken zijn van de hand van Bergier, Helvetius, Büchner, Moleschott en Feuerbach. Bezoek de vitrines in de binnenstad- of Randwycklocatie van de Universiteitsbibliotheek en laat ons weten wat u ervan vond.

7

Tot slot Hebt u vragen naar aanleiding van deze nieuwsbrief? Of bent u geïnteresseerd in het Academisch Erfgoed Maastricht Fonds? Neem dan gerust contact met ons op. Odin Essers     

Conservator bijzondere collecties Digitaal erfgoed / e-heritage Adopteer een boek Rondleidingen Tentoonstellingen

T +31 43 388 5027 E [email protected] Guy Jaegers  Conservator bijzondere collecties  Samenwerking Jezuïetencollectie en Jansenistica Leuven  Rondleidingen T +31 43 388 5108 E [email protected]

Susanne Snijders  Communicatie  Organisatie evenementen  Postcards bijzondere collecties n T +31 43 388 5021 E [email protected]

Nanny Bakker  

Organisatie evenementen Secretariaat

T +31 43 388 5001 E [email protected]

8