Nieuwsbrief
januari 2014
Deze nieuwsbrief wordt digitaal verspreid en verschijnt onregelmatig. In de nieuwsbrief wordt gezocht naar een mix van ontwikkelingen rond zorginnovatie en nieuwtjes over activiteiten van DAZ. Wij vergroten graag het bereik van de nieuwsbrief. Wilt u daarom collega’s of andere belangstellenden attenderen op het bestaan van deze nieuwsbrief en vragen om zich ook aan te melden via www.anderszorgen.nl? Dit is een iets uitgebreidere nieuwsbrief dan u van ons gewend bent. We hebben zoveel te melden…. Daarom hebben we het nieuws gerubriceerd: Eerst nieuws over de trainingen, daarna nieuws vanuit lopende projecten en daarna het overige nieuws. Volgende keer is de nieuwsbrief weer gewoon twee A4’tjes.
Nieuws over trainingen: Regionale trainingen ‘leren met dementie’ begin 2014
Al meer dan een jaar lang geeft DAZ de training ‘leren met dementie’ met open inschrijving op verschillende plekken in het land. Deelnemers zijn heel enthousiast en kunnen het geleerde goed in praktijk brengen, omdat veel gewerkt wordt vanuit eigen casuïstiek. Regionale trainingen kennen een divers samengestelde deelnemersgroep. Voor de eerste helft van 2014 hebben we een aantal nieuwe regionale trainingsgroepen gepland staan: - Gorinchem dinsdagen 28-01, 11-02, 25-02, 11-03, 18-03 - Hoorn maandagen 03-02, 17-02, 03-03, 17-03, 31-03 - Groningen woensdagen 05-02, 19-02, 05-03, 19-03, 09-04 - Den Haag donderdagen 06-02, 27-02, 13-03, 27-03, 10-04 - Hilversum donderdagen 06-02, 27-02, 13-03, 20-03, 10-04 - Ede donderdagen 13-02, 27-02, 13-03, 27-03, 10-04 - Eindhoven maandagen 24-02, 10-03, 24-03, 14-04, 12-05 - Leiden dinsdagen 25-02, 11-03, 25-03, 08-04, 22-04 - Amsterdam dinsdagen 04-03, 18-03, 01-04, 15-04, 22-04 - Zwolle woensdagen 19-03, 02-04, 16-04, 07-05, 21-05 - Utrecht maandagen 24-03, 07-04, 14-04, 19-05, 26-05 - Rotterdam vrijdagen 11-04, 25-04, 09-05, 23-05, 06-06 - Heerenveen donderdagen 24-04, 08-05, 22-05, 05-06, 19-06 - Breda maandagen 19-05, 26-05, 02-06, 23-06, 30-06 - Apeldoorn donderdagen 15-05, 22-05, 12-06, 26-06, 03-07 Wil je in één van deze plaatsen deelnemen aan de training? Meld je dan aan via http://www.anderszorgen.nl/workshops/regiotrainingen.php. DAZ verzorgt deze training ook regelmatig in company, voor een specifiek team.
Opfris- en Verdiepingsdagen ‘leren met dementie’
Op verzoek van oud-deelnemers aan de training ‘leren met dementie’ organiseren wij dit jaar voor het eerst Opfris- en Verdiepingsdagen. Uit de evaluaties van de training komt naar voren dat men behoefte heeft aan het delen van ervaringen, praktische handvatten, het opfrissen van de theorie en informatie over nieuwe ontwikkelingen. Vanuit deze wens hebben wij een leuk, gevarieerd programma samengesteld, waarvan de inhoud vooral gebaseerd zal zijn op casussen en ervaringen van de deelnemers zelf. Plaatsen en data: - Amsterdam dinsdag 4 februari 2014 - Deventer maandag 10 februari 2014 - Leiden donderdag 13 februari 2014 - Breda vrijdag 28 februari 2014 - Drachten woensdag 12 maart 2014 - Utrecht woensdag 26 maart 2014 Ergo- en fysiotherapeuten kunnen aan één van de bovenstaande dagen deelnemen, waarbij er een gemengde groep is. Ze kunnen er ook voor kiezen om naar de specifieke Opfris- en Verdiepingsdag voor ergo- en fysiotherapeuten te gaan: - Utrecht dinsdag 4 maart 2014 ergo- en fysiotherapeuten Alle geplande dagen staan alleen open voor iedereen die heeft deelgenomen aan de training ‘leren met dementie’. Ben je oud-deelnemer en wil je meedoen met een Opfris- en Verdiepingsdag? Aanmelden kan via http://www.anderszorgen.nl/workshops/opfrisenverdiepingsdagen.php
Nascholing ‘Dementiezorg en medicatie thuis’
In samenwerking met het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (IVM) hebben wij een ééndaagse nascholing ontwikkeld over veilig medicatiegebruik door mensen met dementie in de thuissituatie. Casemanagers, wijkverpleegkundigen, zzp’ers in de zorg, ziekenverzorgenden, praktijkondersteuners van huisartsen en andere relevante beroepskrachten hebben aan een succesvolle pilot deelgenomen. Vanwege de positieve, enthousiaste reacties wordt deze nascholing nu verder uitgerold. Twee groepen waarvoor deelnemers zich individueel kunnen inschrijven, zijn al gepland: 17 maart of 10 april. De nascholingsdag duurt van 9:30 tot 16:30 uur. Aanmelden kan via onderstaande link: http://www.medicijngebruik.nl/product/detail/532?resultaatparams=searchTerm%3Dnascholing%26produ cttypegroep%3D%26productsubject%3D%26productdoelgroep%3D%26productcluster%3D%26productty pe%3D%26specifictype%3D%26startrow%3D1 Deze scholing wordt desgewenst ook gegeven aan een gemengde groep betrokkenen in een bepaalde regio, zoals casemanagers, wijkverpleegkundigen, praktijkondersteuners van huisartsen, apothekers. Heb je hier belangstelling voor, neem dan contact op met Gemma Yocarini van het IVM (
[email protected] ) of met Daphne Mensink van DAZ (
[email protected] ).
In company trainingen
Regelmatig krijgen wij vragen over wat voor soort trainingen wij op maat verzorgen. Hieronder een greep uit deze trainingen:
Bij de Zorggroep Zuid Gelderland (ZZG) is in het kader van het project ‘Natuurlijk samen!’ bij één van de locaties in Wijchen een belevingstuin aangelegd, onder meer voor de bewoners met dementie. DAZ verzorgt hier een training, waarin centraal staat hoe bewoners verleid kunnen worden om op veilige wijze regelmatig actief te zijn in deze tuin. De training bevat elementen als: toegevoegde waarde van bewegen, communicatie, lerend vermogen van mensen met dementie, veiligheid.
Voor de dementieketen Westelijk Utrecht verzorgen wij een training voor alle dementieconsulenten. Hierbij gaan we vier dagdelen aan de slag met de veranderende rol van de dementieconsulent van uitvoerend naar meer regisserend. Er wordt tijdens de training gewerkt aan professionalisering en onderlinge afstemming van de functie. Er wordt geoefend in vaardigheden zoals motiverende gespreksvoering, omgaan met tegenstrijdige belangen en onderhandelen, coachingsvaardigheden, de kunst van het vragenstellen, etc. Er wordt voornamelijk gewerkt met eigen casuïstiek.
Bij de Viva! Zorggroep verzorgen wij diverse trainingsmodules in het kader van een project om welzijn meer centraal te stellen en meer familie en mantelzorgers actief betrokken te krijgen, zowel voor personeel als voor vrijwilligers/familie. Op betreffende locatie wonen mensen die zowel dementerend zijn als psychiatrisch. Naast de training verzorgen wij ook persoonlijke coaching. In Nijmegen verzorgen wij in opdracht van de Gemeente een training van twee dagdelen voor alle docenten Meer Bewegen voor Ouderen (MBvO) over dementie, omdat zij steeds vaker dementerende deelnemers in hun groepen tegenkomen.
Voor de vereniging van Brabantse psychologen, ZeeBra, hebben wij een uitgebreide workshop verzorgd over het lerend vermogen van mensen met dementie. Zoals u kunt lezen, zijn dit heel uiteenlopende trainingen, die vaak horen bij concrete projecten. DAZ verzorgt ook meer algemene trainingen op locatie. Zo hebben wij afgelopen jaar op enkele locaties voor alle medewerkers een basistraining dementie gegeven. Ook geven wij de training ‘Leren met dementie’ regelmatig aan een afdeling of een bepaald team. Ook belangstelling voor een training op maat? Neem gerust contact op voor overleg en een offerte.
Nieuwe training familiebetrokkenheid: Netwerken voor zorgverleners
DAZ heeft een nieuwe training ontwikkeld over het werven en behouden van meer familieleden en vrijwilligers bij activiteiten en de zorg voor mensen met dementie. De training is vooral bedoeld voor zorgverleners die intramuraal werken. In de training krijgen de deelnemers praktische methodes, instrumenten en ideeën aangereikt om het aantal betrokken familieleden en vrijwilligers te verveelvoudigen. De training komt het beste tot haar recht als een groep medewerkers van dezelfde afdeling of locatie de training volgt. De deelnemers gaan naar huis met een praktisch werkplan, waarin tenminste één verbeterpunt zit dat de volgende dag al uitvoerbaar is. Meer info en aanmelden: www.anderszorgen.nl/workshops/workshop.php?id=94. Een flyer over de nieuwe training is te downloaden via: www.dementietraining.nl.
Ook internationaal
Ook vanuit het buitenland neemt de belangstelling voor trainingen van DAZ toe. In het afgelopen najaar is een eerste training over het lerend vermogen van mensen met dementie in België gegeven. In maart gaan wij naar Aruba, onder andere om te trainen.
Lezingen
Medewerkers van DAZ verzorgen regelmatig lezingen en workshops. Zo zijn wij meermaals per week ergens in Nederland in een Alzheimercafé, met name aan de hand van één van de drie boeken. Ook binnen zorgorganisaties verzorgen wij regelmatig lezingen, met name over modernisering van de dementiezorg. Het precieze onderwerp wordt altijd in overleg met opdrachtgevers vastgesteld, aan de hand van het doel van de bijeenkomst. Soms zijn lezingen ter voorbereiding op trainingen. Ook verzorgen wij regelmatig lezingen op congressen en symposia. Zo sprak DAZ-directeur Ruud Dirkse vorige week op het 20-jarig jubileum van de Stichting Internationaal Alzheimer Onderzoek (ISAO). De andere spreker was Prof. Dr. Dick Swaab. Ook worden bij enkele Hogescholen af en toe gastcolleges verzorgd. Belangstelling voor een lezing of workshop? Neem gerust contact met ons op.
Nieuws vanuit projecten Start met Sona geluidsboog
Bij 11 woonzorgcentra zijn of worden grote geluidsbogen geplaatst. De bedoeling van dit project is meerledig: Bewoners verleiden tot meer bewegen en gezelligheid; Buurtbewoners verleiden tot meer bewegen en gezelligheid; Zorgen dat (klein)kinderen makkelijker op visite komen. De geluidsboog bevat vele spellen die gebruikers met elkaar kunnen doen. Bewegingen onder de boog worden waargenomen door ingebouwde beweegsensoren, waardoor de geluidsboog een echt interactief toestel is. Door de vlakke vloer is de boog ook geschikt voor deelnemers met bijvoorbeeld een rollator. DAZ verzorgt de projectleiding van dit project, dat financieel mede mogelijk gemaakt wordt door subsidies van Fonds NutsOhra en Fonds Sluyterman van Loo. Tussen de 11 locaties vinden met enige regelmaat uitwisselingsbijeenkomsten plaats. De eerste heeft inmiddels plaats gevonden. Hier hebben betrokken instellingen uitgewisseld op welke feestelijke wijze het project op hun locatie van start is gegaan en op welke wijze men voornemens is om betrokkenen te verleiden in de geluidsboog te gaan bewegen en spellen te doen. Ook zijn de eerste ideeën geïnventariseerd voor de ontwikkelingen van nieuwe spellen, bijvoorbeeld meer gericht op een specifieke doelgroep, zoals mensen met dementie. Nog niet alle geluidsbogen zijn geplaatst. Als het weer warmer en zonniger wordt, zal er meer gebruik gemaakt worden van de geluidsboog dan op dit moment, al lopen op diverse locaties de beweegactiviteiten gewoon door. “Mensen met een zorgvraag vinden het heerlijk om verschillende weertypes te voelen. We letten er natuurlijk wel op dat men warm gekleed is”, aldus een projectleidster van één van de locaties. In mei 2014, als alle geluidsbogen geplaatst zijn en het weer mooier is, is een tweede uitwisselingbijeenkomst.
Handreiking voor gemeenten
Afgelopen jaren heeft DAZ in samenwerking met Alzheimer Nederland bij meer dan 20 gemeenten een quickscan dementiebeleid uitgevoerd. Dit is mede mogelijk gemaakt door een subsidie van Fonds NutsOhra. Eén van de doelstellingen van dit project is om gemeenten te inspireren bij hun ondersteuning van met name thuiswonende mensen met dementie en hun mantelzorgers. Dat is van belang want naar verwachting gaat het aantal thuiswonende mensen met dementie komende decennia gemiddeld verdrievoudigen en de gemeentelijke rol bij hun ondersteuning wordt steeds groter. Daarom is in overleg tussen Alzheimer Nederland en DAZ besloten dat er ter afronding van dit project een digitale handreiking voor gemeenten komt. Deze handreiking bestaat uit een aantal onderdelen: Informatie over het belang van een goede ondersteuning en over het belang van een actieve rol van de gemeenten hierbij. Downloadmogelijkheden voor relevante documenten, onder meer van Alzheimer Nederland. Inspirerende voorbeelden vanuit diverse gemeenten. Natuurlijk zijn niet alleen de gemeenten waar de quickscan is uitgevoerd actief rond de ondersteuning van hun inwoners met dementie. Daarom willen wij ook goede voorbeelden van andere gemeenten opnemen in de handreiking. Heeft u voorbeelden van mooie projecten ten behoeve van mensen met dementie en/of hun mantelzorgers, waar gemeenten een actieve rol bij vervullen, mail die dan svp naar ons:
[email protected].
Evaluatie SilverFit-project
Anderhalf tot twee jaar geleden zijn in 16 huiskamers van woonlocaties voor mensen met dementie of in centra voor dagopvang speciaal ontwikkelde SilverFit-toestellen neergezet om aanwezigen langs die route op leuke wijze regelmatig te prikkelen tot bewegen. De SilverFit-toestellen komen van oorsprong uit de fysiotherapie. Daar bleek dat deze interactieve toestellen hielpen bij het gericht uitlokken van bepaalde bewegingen aan de hand van spellen. Door te bewegen voor het beeldscherm zorgt de gebruiker voor activiteit op het beeldscherm. In de fysiotherapieruimte bleek dat ook mensen met dementie met deze toestellen uit de voeten konden, vandaar dat twee jaar geleden het initiatief genomen werd voor dit project onder de titel: ‘Bewoners met dementie in beweging’. Onderdeel van het project was ook het doorontwikkelen van de apparatuur, zowel qua software als qua hardware, juist voor regelmatig gebruik door mensen met dementie. Meer info over het project is te vinden op de website Moderne Dementiezorg: http://www.modernedementiezorg.nl/project.php?id=2. Inmiddels zijn wij dit project aan het afronden. DAZ verzorgt deze afronding. Concreet betekent dit dat komende weken alle 16 locaties bezocht worden. Op iedere locatie vinden gesprekken plaats met lokale projectleiders, begeleiders, mensen met dementie zelf en waar relevant familie en vrijwilligers. Mede op basis van deze gesprekken wordt een evaluatierapport geschreven, waarin wordt aangegeven wat de resultaten zijn, maar waarin ook tal van aanbevelingen staan met do’s en don’ts. Dit rapport komt uiteraard openbaar beschikbaar voor iedereen die daar belangstelling voor heeft.
DemenTalent
Bij een DemenTalent-project worden mensen met dementie in hun kracht gezet, door hen als vrijwilliger actief te laten zijn met nuttig werk in de samenleving. Op dit moment draait DemenTalent in Apeldoorn, bij Radio Kootwijk. In Apeldoorn is dit een samenwerkingsverband van onder meer de Zorggroep Apeldoorn en omstreken en Staatsbosbeheer. Bij Radio Kootwijk heeft een groep mensen met dementie lotgenotencontact, onderhouden zij samen met medewerkers van Staatsbosbeheer de hei en de bossen, doen zij onderhoudsklussen aan gebouwen en helpen zij bij evenementen. Ook zijn enkelen elders actief, zoals bij een lokale voetbalvereniging en in een kinderdagverblijf. Betrokkenen leven hier helemaal van op. DAZ coördineert en faciliteert de landelijke uitrol van DemenTalent. Dit betekent dat in de eerste maanden van 2014 op 5 tot 10 plekken in Nederland ook DemenTalent-projecten zullen starten. DAZ zal op die locaties een haalbaarheids- en opstartonderzoek doen, door te praten met relevante partijen, te zoeken naar een lokale projectleider en financieringsmogelijkheden na te gaan. Vervolgens zal DAZ een benodigde cultuuromslag begeleiden door training en coaching. Ook verzorgt DAZ de uitwisseling van ervaringen tussen de diverse locaties. Desgewenst verzorgen wij kortstondig de projectleiding op locatie. Belangstelling voor een DemenTalent-project in uw gemeente/wijk? Kijk op de website www.dementalent.nl en neem contact op met projectleidster Daphne Mensink bij DAZ.
Overig nieuws Even voorstellen: Daphne Mensink
Sinds 1 mei 2013 ben ik, Daphne Mensink, werkzaam bij DAZ. Na mijn opleiding HBO-V heb ik korte tijd in een ziekenhuis gewerkt. Daarna ben ik leidinggevende geweest in een verpleeghuis. In die tijd heb ik een post-HBO management opleiding gedaan. Vanaf 2003 stapte ik over naar de dementiezorg. Ik ben begonnen als leidinggevende op een dagbehandeling voor mensen met dementie bij een grote zorgorganisatie. In die tijd is de kijk op dementie enorm veranderd. Ik zag niet het beeld van het verpleeghuis, maar het beeld van mensen die nog heel veel wél kunnen en die hun gevoelens en emoties onder woorden kunnen brengen. Vanuit dit beeld heb ik bij de zorginstelling veel ondernomen: het opzetten en leiden van kopgroepen (gespreksgroepen voor lotgenoten), projecten geleid, auditor geweest, trainingen gegeven over dementie en actief geweest in het Netwerk Dementie. Het laatste jaar bij de zorginstelling heb ik mij bezig gehouden met het opzetten van DemenTalent. Een mooi en uniek project in Nederland, dat nu landelijk wordt uitgerold! Ik werk met heel veel plezier, passie en enthousiasme bij DAZ. De visie van DAZ past geheel bij mijn manier van omgaan met mensen met een dementie. Ik houd mij voornamelijk bezig met DemenTalent, (beweeg)projecten en trainen.
Het lerend vermogen van mensen met dementie: de ethische kant
…’moet je mensen met dementie nog lastig vallen met leren?’ Dat is een opmerking die wij met enige regelmaat horen. Het antwoord is simpel. Mensen met dementie wórden al lastig gevallen met leerprocessen. Het leren gaat bij hen namelijk onbewust. Het zijn de ‘automatische leervormen’ die nog goed werken. Juist daarom is het zo van belang dat begeleiders, zowel professionals, als vrijwilligers en mantelzorgers, zich veel bewuster worden van de werking van dit lerende vermogen. De resultaten kunnen ook veel opleveren voor de persoon met dementie: meer zelfredzaamheid, een positiever zelfbeeld, minder storend gedrag. Maar ook de winst voor begeleiders is vaak groot: meer lol en voldoening in de begeleiding, tijdswinst. Het bewust begeleiden van leerprocessen is altijd gebaseerd op gerichte observaties, om zo goed mogelijk te kunnen aansluiten bij de mogelijkheden, voorkeuren en het karakter van de betrokken persoon. Ook hoort het maken van scherpe keuzes onlosmakelijk bij het bewuster toepassen van het lerend vermogen van mensen met dementie. Juist daar zit het ethische aspect: in slechts een deel van de zich voordoende situaties ga je bewust inzetten op leerprocessen, maar hoe kom je tot de selectie daarvan? En wat laat je maar ‘gewoon gebeuren’? Daar moet je met alle betrokkenen goed over praten.
Nieuwe congressen
Op 4 november 2013 organiseerden StudieArena en DAZ samen met het Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen (NISB), de Vrije Universiteit en het kenniscentrum wonen-zorg van Actiz-Aedes een groot congres over bewegen in de langdurige zorg. Er waren 500 deelnemers die zeer positief waren. Voor het bekijken van een film met een impressie van dit congres, klik hier: http://www.youtube.com/watch?v=Xh9u0ZZ-Xy8. Vanwege het succes van dit congres, wordt dit op 12 mei 2014 opnieuw georganiseerd. Op basis van de evaluaties van de deelnemers vinden wel enkele aanpassingen in het programma plaats, zodat er nog meer aandacht is voor de praktische toepassingen in de praktijk. Eén van de redenen waarom het congres zo snel weer aangeboden wordt, is dat veel instellingen in de ouderenzorg en gehandicaptenzorg dit jaar actief aan de slag gaan met meer bewegen, onder andere omdat de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ) komende jaren steeds meer aandacht aan bewegen zal besteden in haar inspecties. Ook andere nieuwe congressen zijn in voorbereiding.
Samenwerking rond beleeftuinen
Het buitenterrein van veel zorginstellingen bestaat nog uit grasvelden, plantenperkjes/plantenbakken en paadjes. Er is vele meer mogelijk om het buitenterrein van zorginstellingen actief in te zetten. Dat gaat niet vanzelf. Het vraagt om specifieke deskundigheid, bijvoorbeeld om ervoor te zorgen dat een aangelegde beweegtuin ook daadwerkelijk gebruikt gaat worden. Daarom gaan vier bureaus op dit onderwerp hun krachten bundelen. Naam Veldwerk Nederland
Activiteiten/diensten De basis van Veldwerk Nederland is hun grote schat aan ervaring rond vele projecten rond jongeren en natuur. Vanuit die positie zijn afgelopen jaren ook enkele gecombineerde projecten voor jongeren en ouderen uitgevoerd. Bureau Gespecialiseerd in het ontwerpen van natuurlijke buitenruimtes voor bijzondere Fonkel doelgroepen. Ontwerpt sinds 2006 belevingstuinen voor dementie en breidt dit uit naar belevings-, beweeg- en helende tuinen bij zorginstellingen. Natuur en Projectbureau op het snijvlak natuur en zorg. Heeft veel ervaring met trajecten rond zorg Kinderopvang en Natuur en is die ervaring aan het vertalen naar projecten rond Zorg en Natuur. DAZ Een zorginnovatie- en trainingsbureau dat vernieuwingen in de langdurige zorg stimuleert en initieert. Veel ervaring met beweegprojecten en met de cultuuromslag om vooral te kijken wat mensen met een zorgvraag nog wel kunnen. Dankzij deze samenwerking kunnen opdrachtgevers, zoals zorgorganisaties, woningbouwverenigingen en gemeenten, beter bediend worden.
DAZ nu ook op Facebook!
Sinds kort heeft DAZ een eigen Facebook-pagina waarop het laatste nieuws, leuke feiten en interessante weetjes te vinden zijn. ‘Like’ ons via: https://www.facebook.com/DAZzorginnovatie.
Deze nieuwsbrief is een uitgave van: DAZ , Orchideestraat 15, 1214 BG Hilversum, 035-6220336 W: www.anderszorgen.nl E :
[email protected]