Nieuwjaarsbijeenkomst Historische Vereniging Alkmaar 12 januari 2012 Sociëteit Varnebroek, 17.00 uur Leen Spaans, voorzitter
Welkom gasten, vrijwilligers, leden. Onze bijeenkomst, om u samen met het bestuur van de Historische Vereniging Alkmaar een gelukkig nieuwjaar te wensen, begin ik meteen met een teleurstelling. De fantastische nieuwjaarswens van de ambtenaren van de gemeente gaan we hier niet evenaren. Misschien heeft u het in gisteren in de krant gelezen, misschien zag u het filmpje “Alkmaar Ontzettend” gisteren zelfs op Dichtbij.nl. of op Youtube. Een grote groep enthousiaste ambtenaren zet het stadhuis op stelten, door uitgedost als popsterren “Don’t stop me now” van Queen te playbacken in een snel gemonteerde, wervelde tocht door het stadhuis1. We herkennen vele bekenden, die onvermoede talenten laten zien. Joost Cox, onze eerbiedwaardige gemeentesecretaris, gaat uit zijn dak, en zelfs het meest streng ogende gemeenteraadslid van het CDA laat zich verleiden om mee te doen. We hebben als bestuur van de HVA even gedacht om deze stunt vanmiddag te evenaren, bijvoorbeeld met een pittige dans op het fameuze nummer Boulevard of Broken Dreams, beroemd geworden door Tony Bennet, en nog kort geleden opnieuw door Amy Winehouse en op Pinkpop 2010 door de band Green Day2. En dan dachten we bij die titel “Boulevard of Broken Dreams” natuurlijk onmiddellijk aan de Noorderkade of aan Het Doelenveld. We doen het niet vanmiddag, dit ter geruststelling ! Maar waar dachten onze ambtenaren aan met “Dont’ stop me now” en aan wie was die boodschap gericht. Nu het publiekelijk op internet valt te bewonderen mag het publiek zich dat ook afvragen natuurlijk. Is het een pleidooi aan B&W om die 17e eeuwse waterpoort te mogen gaan bouwen, naast een nieuw gebouwde ruïne van een 16e eeuwse toren ? Uniek plaatje, want in de werkelijkheid was het zo nooit te zien. Meer ‘Phantasy’ dan ‘History’ eigenlijk. Of werkten de ambtenaren ook hier in opdracht van B&W en riepen ze de bevolking op niet langer tegen te sputteren bij alle prachtplannen van het huidige college. Wees nou toch blij met dat mooie ‘Phantasy’-ontwerp à la de Ringersfabriek, bijvoorbeeld. Hoe dan ook, gaat dat zien, “Alkmaar Ontzettend” en vraag een bevriende ambtenaar: Leuk, chapeau !, maar hoezo: ‘Don’t stop me now’ ? 1 2
“Alkmaar Ontzettend”, zie http://www.youtube.com/watch?v=nPXjhToJz7A Green Day, zie http://www.youtube.com/watch?v=Z9PyKsEXaYw&feature=fvsr
De Historische Vereniging Alkmaar is trouwens ook niet van plan te stoppen. Niet met het zoeken: * naar nog meer leden * naar nieuwe huisvesting * naar het meer gebruik maken van nieuwe media * naar samenwerking met andere partners Dit waren in 2011 belangrijke doelstellingen in ons bestuursbeleid. En voor 2012 geldt bovendien, dat we niet stoppen met de actie Redt Ringers ! We zien ondertussen terug op een bewogen verenigingsjaar. Hoogtepunt was zeker de succesvolle samenwerking met de rechtbank en het openbaar ministerie rond het thema “200 jaar rechtbank in Alkmaar” om de invoering door Napoleon van de moderne rechtspraak te gedenken. Het leverde drie mooie themawandelingen op met een nieuw publiek en met steeds een hartelijke ontvangst in het stadhuis, waar o.a. gemeentesecretaris Joost Cox, de president van de rechtbank, de hoofdofficier van justitie èn architect prof. Piet Tauber onze kennis van de vroegere rechtspraak, de moderne praktijk en de rol van de stadsarchitectuur daarbij kwamen toelichten. En de medewerkers van rechtbank en openbaar ministerie weten eindelijk wat die twee leeuwen voor hun kantoor doen. We hebben genoten !
En we leerden, dat we met thema-wandelingen een nieuwe weg kunnen inslaan. In deze maand werken we samen met het Stedelijk Museum en Monumentenzorg en Archeologie aan drie themawandelingen rond de familie Ringers. De eerste wandeling hebben we zondag jl. beleefd met drie van onze gidsen en 59 deelnemers. Uit de reacties bleek het zeer te zijn gewaardeerd. De volgende twee zijn er aanstaande zondag en de daaropvolgende zondag, om half drie bij het museum. U kunt zich nog aanmelden. Laat ik u niet langer in spanning houden. Want u vraagt zich als ervaren lid van onze vereniging natuurlijk al sinds 1 januari af: waar blijft het nieuwjaarsgeschenk ? Want elk jaar mocht u van ons bij het decembernummer van ons blad Oud Alkmaar een geschenk verwachten, een boek of een prent. Welnu, dit jaar is het een verlaat nieuwjaarsgeschenk. Het komt er aan, de persen draaien op volle toeren. Begin februari moet u op uw brievenbus letten, want dan ontvangt u het Puienprijsboek, met de geschiedenis van de eerste 10 jaar puienprijs. Het boek staat boordevol met foto’s, beschrijft de winkelgeschiedenis van de stad, geeft en passant een kleine cursus monumentenzorg en architectuur weg en biedt een wandeling langs de mooiste panden van de stad. Als dit geen belangrijke bijdrage kan zijn aan de poging om verkozen te worden tot mooiste binnenstad van Nederland weet ik het niet meer. Onze auteurs Henk de Visser en Marlies ten Berge hebben er twee jaar aan gewerkt. De Alkmaarse drukkerij Tijl Uilenspiegel verrichtte wonderen om de rijke publicatie betaalbaar te houden. Bent u lid, dan ontvangt u het straks gratis. Zo niet, dan gauw nog even lid worden of € 12,50 neertellen. Ik laat u alvast even genieten van de omslag.
Tja, en dan ontvangen we u op het Varnebroek vandaag, de zaal, waar we ook onze lezingen organiseren, sinds we ons ‘home’ op de Oudegracht 245, het “Bruinvishuis”, in januari 2011 moesten verlaten. Vorig jaar ontvingen we u op Bergerweg 1, toen we nog vertrouwden op de toezegging van de gemeente, dat we een plek zouden krijgen in het nieuwe Erfgoedhuis van de gemeente, dicht bij het Regionaal Archief, en bij Archeologie, natuurlijke partners in onze samenwerking. Het lukte uiteindelijk niet om er onderhuurder te worden: te weinig ruimte bij de andere gebruikers en beveiligingszorgen. Ja, we konden een verdieping huren of een stuk ervan à € 160 per m2. Dat kon eventueel wel, maar dan zouden we het lidmaatschapsgeld moeten verdriedubbelen. Dat moesten we maar niet doen, natuurlijk. Hebben we straks chique huisvesting, zijn we onze leden kwijt ! Gelukkig werden we geholpen door makelaardij Bregman en Dé Verzekeringsmaatschappij van Marcel Verrell. Zij stelden hun vergaderzaal op Oudegracht 249 voor ons beschikbaar, waar we enorm blij mee zijn. Voor de tussentijd, want eind 2012 hopen we een nieuwe vaste plek voor de komende jaren te hebben. We zijn in gesprek met de Oudkatholieke parochie van de Heilige Laurentius aan de Nassaulaan 43. We hebben samen de intentie uitgesproken om tot een langdurige huurrelatie te komen. We gaan een mooie beschikbare ruimte samen opknappen. In het volgende jaar hopen we daar ons nieuwe kantoor te openen, met archiefruimte en ontvangstmogelijkheid. Een mooie plek, goed te bereiken, dichtbij het stadscentrum en bij
het Regionaal Archief en Archeologie. En het is nog een jong monument ook, wat ons betreft, ‘Delftse school’, een schepping uit de jaren ‘50 van architect Tauber, niet de onze, maar van zijn neef. Wij verheugen ons op deze kans en zijn vast van plan er iets prachtigs van te maken, zodat onze leden, vrijwilligers en bestuur weer een eigen thuis zullen vinden.
Tenslotte, wat ons beleid betreft. Ik hoef u niet in detail te vertellen hoe het ervoor staat met onze actie Redt Ringers. We staan zo’n beetje wekelijks in de krant met nieuws, ook op radio en tv was er veel aandacht. De nieuwste reportage van deze week vindt u op Dichtbij.nl3: “mooie film van aardige man met goed verhaal”, zal ik maar zeggen. We kennen inmiddels in de stad de opvatting van het college, die de Ringers wil laten slopen. Desondanks zijn we nog goed in gesprek met de eigenaar MAB, die gevoelig bleek voor onze cultuurhistorische argumenten. We hebben ze neergelegd in een monumentaanvraag, waar we volgende week nog een uitvoerige bouwkundige, cultuurhistorische en sociaalmaatschappelijke verantwoording aan toevoegen. Wij verlangen van de gemeente, 3
Zie: http://www.dichtbij.nl/groot-alkmaar/regio/artikel/2237874/meerderheid-bezoekers-dichtbij-ringersmoet-blijven-video.aspx
dat die de monumentaanvraag ter advisering zal voorleggen aan de Commissie Welstand en Monumentenzorg. Ondertussen spreken we op uitnodiging van de eigenaar MAB verder over wat er eventueel toch gered kan worden. Wat ons betreft de hele fabriek uiteraard. Maar we staan niet onredelijk in dit proces. We doen in ieder geval een ultieme poging gemeente en eigenaar te overtuigen van de waarde van behoud. Op onze website en op Facebook vindt u alle details, heel veel informatie en foto’s en films en alle stukken, die wij aan de gemeente aanboden. We hebben geen geheimen en opereren met open vizier. De ca. 1000 reacties van stadsbewoners, die we tot nu toe ontvingen spreken een duidelijke taal. We gaan ze bundelen en publiceren, zodat ieder kan lezen wat voor gevoelens de sloopaankondiging bij de bevolking oproept. Want hoe mooi het ontwerp van MAB in de krant ook lijkt, het blijft namaak. Er gaat niets boven echt en authentiek. Namaak geeft meestal een nasmaak, die binnen enkele jaren irritant wordt, als het ‘nieuwe’ er af is. Dat kan nog voorkomen worden, het is nog niet te laat. Ik dank op deze plek de vrijwillige deskundigen, die zich ongevraagd bij ons meldden om te helpen, architecten, een hoogleraar bouwkunde, architect-docent van de Hogeschool Amsterdam, de specialisten op het gebied van public relations, kenners van de kunstwereld. Zonder hun steun waren we dit avontuur niet aangegaan. Zonder de fraaie impressie en visie van Mark Koning, architect en lid van onze vereniging, waren we niet geïnspireerd geraakt.
Ik dank onze vrijwilligers, gidsen, auteurs, redactieleden, gastheren en –vrouwen, onderzoekers, inpakkers, postbezorgers, meedenkers zeer voor hun hartverwarmende steun aan onze vereniging en hoop dat we ook in 2012 een beroep op jullie mogen blijven doen. In het bijzonder danken wij Carla van Wijngaarden, die jarenlang een hartelijke gastvrouw was tijdens de lezingen in het Bruinvishuis. Wij huldigen haar met een boeket ! Ook danken we Petra Kramer, voor vijf jaar geweldige hulp in de puienprijscommissie. Zonder een architect van haar kaliber hadden we daar niet zo’n bijzondere ontwikkeling en bloei kunnen doormaken. We zullen haar kundigheid en enthousiasme zeer missen. Twee cadeaus: een boek, waarin wordt aangetoond hoezeer kunst en cultuur kunnen bijdragen aan een prettige, veilige en tolerante samenleving; een replica van het zeer bijzondere meetlint van Le Corbussier, dat hij altijd op zak had. Het ga Petra goed, vergeet ons niet en ga verder met mooie dingen maken ! Uiteindelijk, dank voor uw komst, ga genieten van ons buffet en de andere gasten en bezoek ons weer bij één van de komende activiteiten: Zondag a.s dus al de tweede Ringerswandeling en 25 januari in deze zaal een lezing van Piet Verhoeven over “Restauratieopvattingen door de eeuwen heen”. En bent u geen lid: u kunt het vandaag nog worden ! Op uw aller gezondheid en plezier in het werk in 2012 !
