NI E U W S B R I E F. Winnaar fotowedstrijd. Doe mee!! jaargang 11 nummer In deze nieuwsbrief onder meer

jaargang 11 • nummer 2 • 2011

NI E U W S B R I E F In deze nieuwsbrief onder meer • Ra, ra wie ben ik … • Otter terug • Schot in herinrichting Alde Feanen • Nieuwe koers VVV

Deze nieuwsbrief is er voor iedereen die woont, werkt en recreëert in De Alde Feanen. Oplage 7.500

Winnaar fotowedstrijd De winnaar van de fotowedstrijd is deze keer Joke Breembroek uit Aldegea. Zij maakte deze sfeervolle foto in de winter van 2010 in Nationaal Park De Alde Feanen. De prijs, het prachtige boek De Nationale Parken van Nederland, is al in het bezit van de winnaar. Heeft u ook een mooie foto van Nationaal Park De Alde Feanen? Stuur die dan voor 1 maart 2012 digitaal naar [email protected]. Wie weet staat uw foto in de volgende nieuwsbrief op deze plaats. En wint u ook zo’n prachtig boek!

Doe mee!! Draagt u Nationaal Park De Alde Feanen een warm hart toe? En bent u sportief ingesteld? Doe dan in 2012 mee aan de Challenge Nationaal Park De Alde Feanen! Teams bestaande uit vier personen gaan met elkaar de keiharde strijd aan in Nationaal Park De Alde Feanen. Het parcours zal uit vier onderdelen bestaan: hardlopen, fietsen, zwemmen en kanoën. Naast een goed uithoudingsvermogen is teamwork van levensbelang. De Challenge gaat niet om wie als eerste over de finish is, maar welk team de meeste punten wint. De Challenge is bedoeld voor sportief ingestelde personen. U kunt als bedrijf meedoen, maar mag ook zelf een team van vier personen samenstellen. Om deel te kunnen nemen dient ieder team naast startgeld een sponsorbijdrage in te brengen. Het sponsorbedrag komt geheel ten goede aan Nationaal Park De Alde Feanen. Het exacte sponsorbedrag en startgeld kunt u vinden op www.np-aldefeanen.nl..Een uitgebreide omschrijving van de Challenge vindt u daar ook. Het evenement zal in augustus/september 2012 plaatsvinden. Heeft u belangstelling of wilt u meer informatie, bezoek dan www.np-aldefeanen.nl of neem contact op met het bezoekerscentrum T: 0511-539837 of E: [email protected].

Even voorstellen… Henk de Vries, nieuwe directeur It Fryske Gea Wat is je relatie met De Alde Feanen? “Van oudsher vind ik het een mooi gebied om naar toe te gaan. Vooral een recreatieve band dus. Maar in mijn tijd bij It Fryske Gea is er ook een professionele band ontstaan. Dat klinkt wat kil, maar De Alde Feanen is echt een topgebied als het gaat om natuur en landschap. Om die reden verdient het gebied de uiterste zorg. Ik kom er heel graag. Het is er altijd mooi en er is altijd iets te zien. En er zijn heel veel mensen betrokken bij de zorg voor het gebied. Dat is ook mooi!”. Wat zie je als meerwaarde van het Nationaal Park? “De grootste meerwaarde van de status Nationaal Park is dat mensen dichterbij de natuur gebracht worden. Om er van te genieten vooral. In een Nationaal Park kun je de natuurgerichte en natuurvriendelijke recreatie in praktijk brengen. Daarmee kan ook meteen een vooroordeel de wereld uit, namelijk dat er in natuurgebieden zogenaamd niks kan. Kwalitatief goede, robuuste natuur is zelfs een voorwaarde voor deze recreatiemogelijkheden”.

Per 1 januari 2012 volgt Henk de Vries Ultsje Hosper op als directeur van It Fryske Gea. Hij zal Ultsje Hosper dan ook opvolgen als lid van het Overlegorgaan Nationaal Park De Alde Feanen. Wie is Henk de Vries en hoe kijkt hij aan tegen het Nationaal Park? Wie is Henk de Vries? “Ik ben 53 jaar. Geboren en getogen in Drachtster Kompenije, als zoon van een veehouder. En daar al weer een hele tijd woonachtig in het vroegere boerespultsje van mijn pake. Na mijn middelbare school in Drachten heb ik, mede door de stimulerende lessen van Johan de Jong, gekozen voor een biologieopleiding aan de Rijksuniversiteit Groningen. Na die opleiding kwam er een periode van tijdelijke contracten bij diverse organisaties, waaronder It Fryske Gea. Mijn eerste vaste baan was bij een ecologisch adviesbureau, dat later door Arcadis is overgenomen. Vanuit die betrekking ben ik eind 1997 bij It Fryske Gea terechtgekomen als ecoloog en Hoofd van de afdeling Natuurkwaliteit”.

Wat zie je als belangrijkste uitdagingen voor het Nationaal Park? “Ik denk dat de belangrijkste uitdaging momenteel de continuïteit is. Ik zie vooral de overheid als verantwoordelijke voor Nationale Parken. Ze heten niet voor niks Nationaal. En als dat een provinciale invulling krijgt is mij dat ook goed, maar het gaat om gebieden met een wezenlijke maatschappelijke betekenis. Daarvoor mag overheidsgeld, dat voor de maatschappelijke belangen bedoeld is, uitgetrokken worden. Dat staat momenteel echter behoorlijk onder druk. In de Alde Feanen is overduidelijk, dat er met het draagvlak voor het Nationaal Park niks mis is en dat alle partijen bereid zijn hun steentje bij te dragen. Maar zonder financiële ondersteuning kom je dan gewoon niet ver genoeg”. Wat is je favoriete plek in Nationaal Park De Alde Feanen? “Dat is een lastige want er zijn zoveel prachtige plekken. Maar ik kom toch uit op de Jan Durkspolder. Omdat ik daar vanuit mijn werk het meest mee in aanraking ben geweest. Er zijn een paar prachtige plekken, zeker met de nieuwe kijktoren, om de uitgestrektheid van dit natuurlandschap in je op te nemen. En het is mooi om de ontwikkeling van dit gebied te zien, zeker na de uitvoering van het LIFE-project”.

Nieuwe koers VVV Elisabeth Abels-Gorter is 36 jaar en werkzaam bij de VVV Grou. Vanaf 1 januari gaat ze aan de slag bij VVV Leeuwarden en wordt zij tevens regioaanjager bij VVV Fryslân voor de regio’s Boarnsterhim, Littenseradiel en Tytjerksteradiel. Wat gaat er veranderen? “Gezamenlijk wordt er bepaald hoe de informatievoorziening in de regio eruit moet komen te zien. Ondernemers krijgen via VVV Fryslân extra manieren om hun onderneming zichtbaar te maken voor toeristen en recreanten. De regioaanjager wordt het aanspreekpunt voor alle vragen/opmerkingen en ideeën die bij ondernemers leven met betrekking tot toerisme. Samen gaan we werken aan Fryslân als dé toeristische topattractie van Nederland”. Waarom? “VVV Fryslân gaat proberen eenheid en volledigheid in de toeristische informatievoorziening in Friesland te verzorgen. Door het unieke aanbod van de gemeente zichtbaar te maken bedient VVV Fryslân de toerist en recreant optimaal”. Wat betekent dit voor het Nationaal Park? “Door de toeristische topattracties, waaronder natuurlijk het Nationaal Park, goed te promoten, hoopt VVV Fryslân de toerist

en recreant optimaal te kunnen bedienen en daarbij de ondernemers in het gebied te ondersteunen. Door deze win-win situatie te creëren zullen vraag en aanbod beter op elkaar afgestemd worden en zullen alle partijen er uiteindelijk “beter” van worden”.

Otter terug in De Alde Feanen In 1989 zijn in De Alde Feanen maatregelen uitgevoerd om de waterkwaliteit in het gebied te verbeteren. Een in het oog springend project was de natuurontwikkeling in de Koai en It Bil. Dit project werd dan ook het “Otterproject” genoemd. Doel was om Nationaal Park De Alde Feanen weer geschikt te maken als leefgebied voor de otter, die naar alle waarschijnlijkheid in Nederland uitgestorven was. Nu, ruim twintig jaar later, zijn de eerste otters uitgezet. Door de vele inspanningen op het gebied van waterzuivering is de waterkwaliteit dusdanig verbeterd dat de otters er weer kunnen leven. Een jaar geleden werd in Fryslân een ottervrouwtje doodgereden. Het bleek dat zij jongen had. Drie van haar jongen zijn gevonden en zijn in gevangenschap, met een minimum aan menselijk contact, grootgebracht. Deze drieling is begin oktober voorzien van een zender naar een uitwenkooi in De Alde Feanen gebracht. Tot grote verrassing van de Stichting Otterstation Nederland (SON) bleek dat er buiten de kooi ottersporen, in de vorm van uitwerpselen en pootafdrukken, werden gevonden. Hieruit bleek dat er ook al een wilde otter in het gebied zat. Helaas zijn door nog onbekende oorzaak twee van de drie verweesde otters doodgegaan. Later zijn nog twee Tsjechische otters losgelaten. Op dit moment worden deze otters gevolgd in opdracht van de SON door studenten. Laten we hopen dat de otters zich spoedig zo thuis voelen in De Alde Feanen, dat er ook jongen geboren worden. Het zou toch geweldig zijn dat de otter definitief terugkeert in dit prachtige gebied waar hij van oudsher voorkomt!

Ringslang in De Alde Feanen Eens in de zoveel jaar komt er wel een waarneming binnen van een ringslang. Zo ook afgelopen zomer. Een werknemer van Arcadis zag tijdens een werkbezoek in de Fjirtich Mêd een ringslang. Dit is voor De Alde Feanen een bijzondere waarneming. De ringslang is de algemeenste van de drie slangensoorten die in ons land voorkomen. De soort dankt zijn naam aan de gele vlekken aan weerszijden van de hals, net achter de kop, die soms samenvloeien en doen denken aan een ring. De ringslang is een snelle slang die zich relatief snel kan verplaatsen op het land en met name een zeer goede zwemmer is en uitstekend kan duiken. Vaak zoeken ringslangen de oevers af naar kikkers en padden. De ringslang is niet giftig.

Nieuwe planten ontdekt Afgelopen voorjaar en zomer is er een planteninventarisatie gedaan in het hele Nationaal Park. Tijdens deze inventarisatie zijn er een aantal zeer interessante vondsten gedaan. Het ging hierbij onder anderen om een aantal nieuwe vindplaatsen van de addertong, een varenachtig plantje, al zou je dat in een eerste oogopslag niet zeggen. Dit plantje, dat ongeveer 10 cm hoog wordt, heeft maar één enkel blad en een soort stengel met sporen eraan. Die stengel lijkt op een tong van een slang, vandaar de naam. Het is in Nederland een zeldzame soort. Een geheel nieuwe vondst voor De Alde Feanen was de moeraswolfsklauw. Ook dit is een sporenplant die een voorkeur heeft voor voedselarme grond. Voor Nederland staat de moeraswolfsklauw op de zogenaamde Rode Lijst van zeer zeldzame planten. Zo blijkt maar dat de natuur altijd weer voor verrassingen zorgt.

Beheerplan Natura 2000 De Alde Feanen. Het Nationaal Park De Alde Feanen is onderdeel van het Europese Natura 2000-netwerk van top-natuurgebieden. In de Natuurbeschermingswet is vastgelegd dat hiervoor een Natura 2000-beheerplan wordt opgesteld. De provincie Fryslân werkt daar aan. Het Overlegorgaan van het Nationaal Park -uitgebreid met een aantal belanghebbende partijen- is daarbij vanuit het gebied betrokken als klankbordgroep. De eerste hoofdstukken van het beheerplan zijn intussen voorgelegd. Hierin wordt beschreven welke Europese doelstellingen voor het gebied gerealiseerd moeten worden. Het gaat om broedvogels, overwinterende vogels en bijzondere vegetaties. Er wordt bezien hoe deze doelen er voor staan en wat er in de inrichting van het gebied kan gebeuren om voor de lange termijn de natuurkwaliteit op peil te houden. Daarvoor is een maatregelenprogramma opgesteld. Ook is getoetst of het menselijk gebruik en beheer van het gebied nadere afspraken vraagt. Dit blijkt slechts een enkele maal het geval. Het mooie van De Alde Feanen is, dat er veel kennis en visie (het Beheer- en Inrichtingsplan van het Nationaal Park) over het gebied is. Bovendien wordt nu al -in de herinrichting tweede module- aan verbetering van de inrichting gewerkt. Het beheerplan is nog niet compleet. Met name voor de landbouw moet nog een belangrijke paragraaf worden toegevoegd. Het gaat om de aanpak van het teveel aan stikstof in het gebied. Dat vormt voor veel vegetaties een probleem. Er wordt gewerkt aan een landelijke Programmatische Aanpak Stikstof (PAS). Als deze is vastgesteld komt er duidelijkheid voor veel agrariërs die op dit moment niet zeker weten of ze voor hun eventuele bedrijfsuitbreiding wel een vergunning kunnen krijgen. In het voorjaar van 2012 verwacht de provincie het complete beheerplan aan de streek voor te leggen. De eerste zes hoofdstukken van het beheerplan zijn in concept gereed en staan op www.fryslan.nl/N2000aldefeanen.

Herinrichting Swette-De Burd Medio juni 2012 zal op De Burd de schep de grond in gaan. Een van de grootste ingrepen is de aanleg van ongeveer 25 hectare open water op de Suderburd. Hiermee ontstaat er een verbinding tussen Pikmar en Wide Ie. Met de vrijkomende grond zullen de kaden rondom de Burd verstevigd worden. Dit is een belangrijke maatregel aangezien de staat van sommige kaden erg slecht is. Na afronding van de werkzaamheden zullen de kaden weer voldoen aan de geldende normen. De hoofdfunctie van De Burd is echter natuur. Er wordt gestreefd naar de ontwikkeling van een optimaal weidevogelgebied. Alle maatregelen worden zoveel mogelijk daarop afgestemd. De kaden worden bijvoorbeeld met een flauw talud aangelegd zodat deze goed aansluiten op de naastliggende graslandpercelen. Doordat de kaden zo gemakkelijk te bewerken zijn, kan voorkomen worden dat deze verruigen. Voor weidevogels is het erg belangrijk, dat het gebied een open karakter houdt. Momenteel worden de geplande maatregelen uitgewerkt in een gedetailleerde werkbeschrijving. In de loop van 2012 zullen er voorlichtingsbijeenkomsten gehouden worden over de inrichting van De Burd. Daarnaast zullen de direct betrokkenen persoonlijk benaderd worden voor een gesprek. Hierbij gaat het dan om eigenaren in het gebied, die rechtstreeks te maken krijgen met de werkzaamheden. Voor meer informatie over de herinrichtingen Swette-De Burd en De Alde Feanen kunt u contact opnemen met Erik Lourens of Tim Loonstra van Dienst Landelijk Gebied op respectievelijk 0652401141 of 0652563735.

Westkant Suderburd

Zuidkant Suderburd

Herinrichting Alde Feanen Er wordt volop gewerkt in het gebied ten noorden van Earnewâld. In de vorige nieuwsbrief is hier al het één en ander over verteld. In deze nieuwsbrief willen we aan de hand van een tweetal luchtfoto’s laten zien wat de resultaten tot nu toe zijn. De eerste foto is genomen voor aanvang van de werkzaamheden. De tweede foto komt uit het voorjaar van 2011. Hierop is te zien dat het gebied aan de oostkant van de Earnsleat zo goed als klaar is. Vooral de gegraven petgatstructuren springen hier in het oog. Tussen de Earnsleat en de Ds. van der Veenweg wordt nog steeds gewerkt. Het grootschalige grondverzet is grotendeels afgerond, de afwerking van het gebied zal nog enige tijd in beslag nemen. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om het plaatsen van hekwerken en het aanbrengen van constructies ten behoeve van de waterhuishouding. Het laatste inzaaiwerk zal in het voorjaar van 2012 plaatsvinden.

Earnewâld 2009

Earnewâld 2011

De slechtvalk De slechtvalk of Noardse falk in het Fries (Falco peregrinus) is een forse valk met een lichte onderkant met dwarsbanden en een donkergrijze rug. De vogel heeft brede baardstrepen op de kop en forse gele poten. Jonge vogels zijn bruin van kleur. De slechtvalk is waarschijnlijk het snelste dier ter wereld: In duikvlucht zijn snelheden boven de 350 km/u gemeten! Deze duikvlucht is dan ook de spectaculairste jachtmethode van deze roofvogel. Hoog in de lucht speurt de slechtvalk naar onder hem vliegende vogels (o.a. duiven, eenden etc.) die vervolgens nietsvermoedend van bovenaf worden aangevallen. De prooi wordt dus in volle vlucht geslagen en is door de enorme snelheid meestal op slag dood. Soms jaagt de slechtvalk ook op prooien die op de grond leven. In de jaren ‘60 van de vorige eeuw was de slechtvalk in grote delen van Europa vrijwel uitgestorven. Met name het veelvuldig gebruik van pesticiden (o.a. DDT) was hier de oorzaak van.

Sinds het verbod op deze middelen en de bescherming van de soort is de slechtvalk aan een gestage opmars bezig, ook in Nederland. De vogel broedt van nature vooral op steile kliffen en soms in bomen of zelfs op de grond. In Nederland broedt de soort vooral in nestkasten op hoge gebouwen, zoals elektriciteitscentrales. ’s Winters komen vogels uit noordelijkere streken in Nederland overwinteren. Meestal in open landschappen, maar soms zelfs op kerktorens in dorpen en steden, waar vooral de stadsduiven een makkelijke prooi vormen. Ook in Nationaal Park De Alde Feanen overwinteren jaarlijks enkele slechtvalken. Vooral op De Wyldlannen of in de Jan Durkspolder heeft u een goede kans deze prachtige roofvogel waar te nemen. En mocht u getuige zijn van de spectaculaire jacht van deze bijzondere vogel, dan is dat een onvergetelijke gebeurtenis!

Geslaagd Lustrumsymposium Nationaal Park De Alde Feanen!

In het kader van het 1e lustrum, organiseerde het Nationaal Park op vrijdag 11 november een symposium onder de titel, Een rijke toekomst tegemoet? Circa 100 personen, voornamelijk bestuurders en vertegenwoordigers van overheden en belangenorganisaties, verzamelden zich die dag in De Wiidpleats te Earnewâld. Zij kregen een uitdagend en prikkelend programma voorgeschoteld, waarbij sprekers vanuit verschillende perspectieven de (mogelijke) toekomst van de Nationale Parken schetsten. Een actueel thema nu de Rijksoverheid de Nationale Parken overdraagt aan de provincies en de overheidsbijdragen waarschijnlijk een stuk minder worden. Kortom de hoogste tijd om eens samen na te denken hoe we de kwaliteit van de Parken in de benen kunnen houden en waar alternatieve samenwerkingsvormen en financiering te vinden zijn. In zijn welkomstwoord gaf voorzitter Pé Miedema van het Overlegorgaan aan, dat het Nationaal Park al een aantal stappen gezet heeft in zijn zoektocht naar alternatieve financiering, maar dat het Park ook een duidelijke rol verwacht van de provincie. Gedeputeerde de heer Konst gaf duidelijk aan, dat de provincie zich verantwoordelijk zal blijven voelen voor de Nationale Parken in Fryslân. Hij zag ook zeker nieuwe kansen voor het Nationaal Park. Vooral het thema natuur en gezondheid biedt in zijn ogen mogelijkheden. Ook deed hij een oproep aan het Rijk om nog eens goed te overwegen of het Rijk de verantwoordelijkheid over de Nationale Parken wel weg wil/moet geven. We hebben het tenslotte wel over Nationale Parken met Nederlandse topnatuur! Dat natuur ook geld op moet leveren en dat vaak ook al doet, daar waren alle sprekers het wel over eens. Maar waar dat geld gevonden moest worden, daar verschilden de meningen nogal over: hef entree, voer betaald parkeren in, vraag geld voor jachtrechten, zoek naar meer oogstbare producten, laat de recreatiesector meebetalen etc. Maar welke oplossingen er ook gevonden gaan worden, pas wel op dat je de kip met de gouden eieren niet slacht en probeer meer vanuit de behoeften van de bezoeker te denken. Kortom het symposium gaf de gasten voldoende stof tot nadenken. En genoeg aanknopingspunten om die rijke toekomst met elkaar te realiseren!

Ra, ra wie ben ik..............?

1

2

3

4

Hiernaast zie je zes plaatjes van dieren die voorkomen in Nationaal Park De Alde Feanen. Weet jij de naam van deze dieren? Vul ze alle zes hieronder in:

1

..................................................................................................................

2

..................................................................................................................

3

..................................................................................................................

4

..................................................................................................................

5

..................................................................................................................

6

..................................................................................................................

Stuur je oplossing met je naam, adres en leeftijd naar: IVN Consulentschap Fryslân Postbus 538 8901 BH Leeuwarden

5

6

Nieuwe uitkijktoren Jan Durkspolder Op 16 november is de nieuwe uitkijktoren in de Jan Durkspolder onder grote publieke belangstelling geopend. De toren is gebouwd op de fundamenten van een oude boerderij, die hier tot in de jaren zestig van de vorige eeuw stond. De opening van de toren werd dan ook verricht door Ultsje Hosper, directeur van It Fryske Gea en Jaap van der Bij, oud-bewoner van de voormalige boerderij. In navolging van de voormalige boerderij draagt ook de uitkijktoren de naam “Romsicht”. Een toepasselijke naam, want vanaf de toren heeft u ruim zicht op het Nationaal Park De Alde Feanen! U vindt de toren langs het fiets-wandelpad langs de Headamsleat. U moet er echt eens gaan kijken!

Onder de goede inzenders worden vijf Watch-Doeboeken verloot. Dit is een prachtig boek vol spelletjes, ontdek- en doedingen rond water voor kinderen van 8 – 12 jaar.

Nieuws van het bezoekerscentrum Doe- en beleeftuin Dit jaar is er veel veranderd aan de buitenruimte bij het bezoekerscentrum. Zo zijn er twee nieuwe educatieve routes gerealiseerd; het zintuigenpad en insectenpad. Ook kunnen kinderen hun energie kwijt op de nieuwe speeltoestellen. Verspreid over het terrein zijn picknickbanken geplaatst zodat bezoekers onder andere kunnen genieten van de kleurrijk bloeiende natuurmuren. In het weekend van 14 en 15 april zal de Doe- en beleeftuin feestelijk geopend worden. Een terugblik We kunnen terugkijken op een goed seizoen met veel activiteiten. Het weer zat niet altijd mee, maar desondanks is het aantal deelnemers aan activiteiten ten opzichte van 2010 flink gestegen. De in 2010 geïntroduceerde rugzakroutes in het Pettebosk zijn door vele kinderen gelopen en de activiteiten in de herfstvakantie zaten bomvol. Inmiddels ligt het programma voor volgend jaar alweer klaar, waarin een aantal nieuwe activiteiten geïntroduceerd worden, zoals fietsexcursies, vollemaanswandelingen en natuurfotografie voor kinderen en volwassenen. Kijk op www.np-aldefeanen.nl voor het excursieprogramma. Openingstijden bezoekerscentrum • 2011: Kerstvakantie (27 dec. t/m 8 jan.) van 10.00 tot 17.00 • 2012: vanaf 1 april t/m 31 oktober en tijdens de schoolvakanties van 10.00 tot 17.00 • Groepen kunnen op afspraak terecht, T: 0511-539618

Colofon Deze nieuwsbrief is een gezamenlijke uitgave van het Nationaal Park De Alde Feanen en de Landinrichtingscommissie Alde Feanen www.np-aldefeanen.nl Nationaal Park De Alde Feanen Secretaris Lippe van der Laan Provinsje Fryslân Postbus 20120 8900 HM Leeuwarden Herinrichtingscommissie Alde Feanen Secretaris Erik Lourens Dienst Landelijk Gebied Postbus 2003 8901 JA Leeuwarden Foto’s: It Fryske Gea Provincie Fryslân Anton Huitema Jörgen de Bruin Elbrich van der Velde Hilbert Hakman Herinrichting Alde Feanen Redactie: Jörgen de Bruin Anton Huitema Rinske Sytema Elbrich van der Velde Erik Lourens Tim Loonstra Henk Feitsma Ontwerp en realisatie: www.spinoffcommunicatie.nl [email protected]

Gesloten: Kerstdagen, Oudejaarsdag, Nieuwjaarsdag

Er op uit in De Alde Feanen De winter is een mooi moment om er op uit te gaan, zo ook in Nationaal Park De Alde Feanen. De komende maanden worden tal van activiteiten georganiseerd voor jong en oud om het gebied in zijn winterse pracht te ervaren. Wanneer beleef je de volle maan mooier dan op een heldere winternacht? De Vollemaanswandeling geeft je deze kans. Verder zijn er voor zowel kinderen als volwassenen excursies Natuurfotografie, waarbij je pas echt goed naar de natuur leert kijken. Voor de jeugd is er ook binnen van alles te beleven; zelf vetbollen maken of alvast voor het voorjaar een nestkastje timmeren. De actievelingen kunnen met een gids van It Fryske Gea een winterse sjouwtocht maken: welke dieren hoor je, welke sporen laten ze achter en waar zouden ze overwinteren? Na afloop worden er lekkere broodjes gebakken bij het kampvuur. Een actueel overzicht van de excursies vindt u op de website van het Nationaal Park, www.np-aldefeanen.nl. Lijkt het u leuk om mee te gaan op excursie? Geef u dan snel op! T: 0511-539618 of E: [email protected]. Kom genieten van het winterse landschap van Nationaal Park De Alde Feanen!

Vrijwilligers scholenprogramma gezocht! Jaarlijks vindt in De Alde Feanen het scholenprogramma ‘Zwarte stern’ plaats voor de bovenbouw van het basisonderwijs. Voor de begeleiding hiervan is extra versterking gewenst. We zijn op zoek naar enthousiaste vrijwilligers die het een uitdaging vinden om kinderen op een interactieve manier rond te leiden in de natuur. Lijkt het u leuk om een basisschoolklas de natuur op een boeiende manier te laten beleven? Beschikt u verder over een goede conditie en kennis over de natuur? Neem dan contact op met Margriet Tolsma, T: 0511-539771 of E: [email protected] Extra info: • Zwarte stern vindt plaats in de vijf weken na de meivakantie. • U wordt goed voorbereid op het uitvoeren van het programma. • U kunt zelf aangeven wanneer en hoe vaak u een klas wilt begeleiden. • Het scholenprogramma bestaat uit een dagdeel.