NEW: articles in English!

Quo Vadis reisverslag 45 biologen, acht nachten, drie steden, één bus

15 vragen aan... Koen Hokke Over kyokushin karate en tekengenocide

NEW: articles in

English!

I believe I can fly, Animal migrations

Song is In the air Katharina Riebel Why birdsong is sexist - or are we just geographically biased?

Inhoud Colofon 3 Preface 3 I believe I can fly 4 Animal Migrations 8 Quo Vadis 10 Vakantieplannen 14 Vlieg op! 16

Assisteren basispracticum Fotopagina 15 vragen aan Koen Hokke Song is in the Air Flying High Studeren en... Naturalis Horoscopes

17 18 20 22 24 26 28

Crossword puzzle Quiz Fluistervinken Afterword Contactadvertenties LBC Agenda

30 31 32 34 35 35

Colofon

Dear reader,

Redactie

The last weeks before the summer holidays are always difficult. The weather is improving every day, and unless you’re already on a camping in Limburg, the holidays are a couple more weeks away. While the heat has me dozing off during Systems Biology lectures, I find myself flying away to distant lands. But, like Icarus flying to close to the sun, I too first have to take my last practicals and finish my last exams before I can enjoy summer. Luckily it’s only one more course, and unless you have to retake some exams or you have a prolonged internship, there’s July and August to forget everything about biology, relax and enjoy the weather.

Martijn de Soet Hoofdredacteur Marieke Vinkenoog Eindredacteur Linda Poppe Webredacteur Sarah Valk Ab-Actis Jordy van Kampen Quaestor Esmee Kok Lay-out

I believe I can fly

Song is in the Air

Studeren en... Naturalis

Flight has become common enough that it’s hard to imagine our world without it. But how did this ability, which is pretty amazing, evolve? Jordy did some research on the evolution of flight in different clades for this edition’s theme article.

Male birds sing to attract females. It is the go-to example for sexual dimorphism, and can be found in many textbooks. However, recent studies challenge this claim, saying female birdsong is much more prevalent than previously thought. Katharina Riebel tells us all about it.

Veel macrobiologen hopen er hun derdejaars stage te mogen lopen. Eerstejaars Tim Rietbergen heeft het goed voor elkaar: hij werkt naast zijn studie al bij Naturalis. In ‘Studeren en...’ vertelt hij over zijn werk aan de collectie.

Pag 4

Pag 22

2

Pag 26

Helen Mendel Lay-out

But there’s still biology stuff to do in the summer! Kim asked some of our most enthousiastic biology students about their summer plans. Jordy wrote our theme article about the evolution of flight, and in our rotating tutor column Katharina Riebel tells us about bird migration. Helen covered the most interesting migrations in the animal kingdom and last year’s LBC secretary Pieter Vroon tells us about assisting first year students’ practicals. In our ‘Studeren en …’ column Tim tells us about his work at Naturalis. For those wanting to get high without flying this summer; Sarah has got a few tips for you! And speaking of flying high, when we return after the summer, hopefully the stork will have brought back a special present for our beloved assistant study advisor!

Kim Renkens Lay-out

So this is the third paragraph already, and haven’t mentioned the fact that you’re reading this in English. I could say I just felt like it when I woke up this morning, but really it was about time we Illustraties: de redactie, wikimedia commons en Pixel made the change. A lot of our MSc readers can now read the Drukker: Flyeralarm Kameleon without a dictionary and it’s great practice for our Oplage: 500 bachelor students, as more and more of our study is taught in Jaargang en editie: 79, nr. 2, Juni 2014 Kopij: Kopij kan worden ingeleverd via de English. That’s why we wrote some of the articles in English. All post in het LBC postvak of via de email: there’s left for me to say now is “Have fun reading dit Kameleon, [email protected]. Digitale kopij liefst good luck with the herkansingen and have a great vakantie!” zo weinig mogelijk opgemaakt en figuren in een apart Martijn de Soet bestand bijgevoegd.

3

I believe I can fly Sitting at my desk during my internship, it can sometimes be difficult to keep my concentration to the max for the whole duration of the day. There are times my eyes stray to the view outside where I see many birds flying around in the sky above Leiden. Not only birds, but sometimes even insects make it up to a considerable height (my desk is on the seventh floor), something you don’t always realize when you are standing with both feet firmly on the ground. Flight has come very far and has proven to be a reliable method of transportation, which makes it all the more amazing that wings have multiple evolutionary origins, each of which works so well.

The first organisms to take flight, however, are often forgotten, because these were not animals but plants. Using the wind to their advantage, many plants spread their spores through the air, and later on their pollen and seeds as well.

This offered a large advantage, because their descendants could be spread much farther than was initially possible. The first plants to spread their (ballisto)spores evolved during the late Devonian (408,5 million years ago) and have been present in nature ever since. The first group of animals to evolve appendages to fly were the insects. A rough estimate suggests that this happened 350 million years ago during the Carboniferous period. Due to the scarcity of fossils, it is difficult to find out how wings evolved and there are currently two main theories. The first theorizes that they evolved from paranotal lobes (extensions of the thoracic terga) which functioned to stabilize the body when they dropped to the ground from a branch, for example, when they are startled or attacked. During evolution these lobes became larger, thereby increasing their effectiveness. They would first have functioned as a parachute and later as a glider once they became large enough. Eventually they could be moved with muscles and they became wings. The second theory proposed that wings evolved from movable abdominal gills which were later

4

used for locomotive purposes. Many abdominal gills had small feather-like ends that contain hairs which could be moved using muscle contractions. These small feather-like appendages could have grown over time, until they were large enough to lift the whole body. Abdominal gills can still be found in present day in naiads (nymphs of aquatic insects), if you look very closely. Evolving flight gave the insects a distinct advantage as predators. Dragonflies became the largest aerial predators during the Permian period and increased in size. A wingspan of 71 centimeters was very common and probably allowed them to predate on small vertebrates. But insects could not stay the king of the hill in aerial predation. It wasn’t long before a new group of animals took flight.

The first vertebrates on land had a long way to go to wrest control of the sky from the insects. The reptiles were the first to do this. During the late Triassic (228 million years ago) the first powered flying reptiles, the first flying vertebrates, evolved. These were the pterosaurs. Their clade-name is a tad deceiving, because they are not true dinosaurs. On top of that their wings were built completely differently compared to their later flying-dinosaur brethren. To date it is still unknown how their wings evolved, because the fossils of the close ancestors have not yet been found. The bone structure of a Pterosaur wing shows some similarity to present day birds. Just like them, their bones are hollow on the inside in order to compensate for the larger weight of a calcium skeleton. This was essential for some of the larger species. However, it does mean that their skeleton is not as strong compared

to other larger vertebrates. Another interesting piece of morphology is their digits. Pterosaurs had only four digits in their front limbs. Digit 1 to 3 were positioned in front of the wing and could be used as normal fingers. Digit 4 was strongly elongated and incorporated inside the wing to keep the skin membrane open. This strongly resembles the wing of a bat, but instead of multiple digits supporting the wing, the Pterosaurs used only one. They did have a special bone that helped support their wings, called the pteroid. No other animal has ever developed one, and paleontologists are still trying to find out where it may have been located inside the wing. The next major breakthrough in flight evolution again came from the reptiles. And this time it was a dinosaur that took flight. During the late Jurassic period, feather-like structures began to evolve. Multiple theories exist about what the functions of these proto-feathers. For example, they could have improved their manoeuverability during hunting by launching themselves from elevated positions, or it improved their jump height to snatch insects from the air. Some have suggested that it helped keep their egg clutches warm by spreading the feathers of their front legs over the eggs.

5

Of course, not all flying reptile species would survive through time. Just like the pterosaurs, many of the large reptiles were doomed due to the mass extinction of the late Cretaceous. One of the dead ends in evolution was the Kuehneosaurids which, remarkably, used their prolonged ribs connected with membranes to fly. This way they had a stiff wing on each side of their ribcage. Then we have the genus Microraptor which also had feathers on their hind-legs which were used for flight. (Imagine if these genus would have evolved into the present day: birds with four wings instead of two!) The only genus to (possibly) pass on its genes was the Archeopteryx, or as it is called in Germany, where its fossils were first discovered, the Urvogel (rough translation: primal bird). The Archaeopteryx had a wing structure that was anatomically vastly different than the Pterosaur. Instead of four digits in its front legs it had only three. Its digits were positioned at the end of the wing and were still usable as opposable digits for grabbing, contrary to the modern birds. The Archeopteryx is often presented as the ancestor of the modern day bird, though in reality it isn’t. Instead, it is thought to be a close relative to the ancestor of birds. A lot of debate is still ongoing on which of

the families is really the ancestor of birds. Even though it is largely accepted in present day that the Archeopteryx could be an ancestor of the birds, this wasn’t always the case. Multiple scientists were arguing that the feather impressions of the fossils could not possibly be real and were forged using cement. Geologists examined the fossils using X-ray spectrography to find cement. They did find something that was not rock, but it was not cement either; they found silicone that was still left from the molds that were made of the fossil. After a while the scientists, an astrologist and physicist, could not prove it was forged, and thus the controversy around the fossil died out. Just because the Archaeopteryx has feathers does not necessarily mean it is a possible ancestor of birds. Another hint is in the anatomy of its wings. Modern day birds still have digits in their wings. And just like the Archeopteryx, they have three digits (though sometimes a rudimentary fourth digit is present). These are digits two, three and four, of which all are incorporated at the end of the wing. The hind feet of birds display some variety in amount of toes, varying between two to four, and multiple configurations of those exist. Even though the evolution of flight has followed a very clear pattern

where mostly the wings follow only a few designs, all insects had more or less the same wing structure as birds. In more recent times these trends and patterns begin to blur as more and more ways of flight have evolved. Especially mammals have developed several ways to take to the air. Our most widely known flying mammal is also the only one to have mastered powered flight. The bat has prolonged fingers to support its wings, just like the Pterosaur, but to a more extreme version. Instead of prolonging only one digit, the bat has prolonged four of the five digits, where digit one is used for clinging to substrate. Due to their fragile bones, bats do not fossilize well which means very little information is available about their evolutionary origins. The oldest known bat fossil stems from the early Eocene, roughly 52,5 million years ago, and looks remarkably like modern day bats. One of the main differences between the modern bat and its ancestor is that the ancestor still has claws on each of its digits, suggesting that their front legs were still used for climbing as well as flight. Apart from the bat, which uses powered flight, we also have mammals that use gliding. Examples can be found in the marsupial family, more specifically the Petaurinae. They have large folds of skin that fold out when they stretch their front and

6

hind legs. It is even argued that they maintain some muscle control inside these skin membranes during flight. This way the marsupial may still adjust its path mid-flight. Other mammal species that use likewise mechanisms are the flying squirrels and flying lemurs (even though named as a lemur, they taxonomically are not). The next group of animals that are able to lift off can be a bit of a horror story for those people out there with arachnophobia. As you can guess from the name these are the spiders. Rest assured though, they have not been sprouting wings in some far corner of the amazon. Some of the smaller spider species have found a way to fly for a total of a couple of meters in their entire life. They do this by tiptoeing on raised legs and then lifting their abdomen towards the air. Once in this position they release special silk-threads into the air called gossamer. These threads entangle into each other, forming a triangular parachute which produces enough lift for them to float into the air. The spiders can’t grow too large for the “parachute” to lift them up as they can only weigh up to 1 mg, and mortality during flight is very high. Because of this rarely any adult spider will attempt to fly. Females of the genus Stegodyphus, which also live in the Netherlands, do attempt this at adult stages. They will spin parachutes that can have a diameter

of up to one meter. This is still only enough to support spiders up to 1,5 centimeter in size. As stated earlier, most of the spiders will not get further than a couple of meters. Once in a while one of them does make it further and due to the occasional combination of factors spiders can be picked up by jet streams and end up high in the atmosphere. Some have even been found clinging to weather balloons that collect data at an elevation of 5 km. They have also been found

clinging to ship sails 1600 kilometer from land and can survive up to 25 days without food. This is a very effective strategy to colonize difficult to reach regions such as islands, and may also explain their large home range which spans from Africa and Europe up to Asia. It is amazing to see the many ways flight has evolved. Flight hasn’t evolved just once, but evolved separately in different lineages. The animals I covered here are just the tip of the iceberg, but it would make for

Bronnen: Foto 1: WikiMedia Commons Foto 2: Pterosaur wings- The extent of the pterosaur flight membrane. Elgin et al. 2011 Foto 3: Caters News Agency

7

a very tedious read to discuss all of them. Most species use the same type of flight: gliding. The only difference lies in which body part has been modified to act as a wing. Looking at todays diversity, one could guess that there are still many new possibilities for flight to evolve. It is also possible that we have not yet discovered all the interesting existing forms. And maybe we will see new forms evolving if humanity is still around in a couple of million years. Jordy van Kampen

Animal migrations Since the beginning of life on earth, migration has played a large role. Main reasons for animals to migrate are food, breeding, local climate or seasonal changes, and it occurs in all the major animal groups. Birds represent a well-known example, as most people will recognize the arrival of swallows in the summer from the south, or the migration of geese north to their breeding grounds. The great wildebeest migration of the Serengeti in Africa is a well known example of migration on land, and has even been termed “Seven New Wonders of the World”. In this article I will describe several lesser known migrations, each unique in their own way.

Air

Arctic Tern The arctic tern weighs in at less than 125 grams, but it migrates from the Antarctic to Greenland and back in one year. It doesn’t even make a straight line, but takes a zigzagging route, following the contours of either South America or Africa. The animals breed at high latitudes in the northern hemisphere and then travel south to their wintering region at the marginal ice zone in the Antarctic where the waters are very rich in their prey, Antarctic krill (Euphausia superba). At 71,000 kilometers, it wins the prize for the world’s longest migration. In a study following eleven such birds, some birds racked in more than 80,000

kilometers annually.1

Dragonfly Migration is not usually the word that comes up when talking about dragonflies. However, scientists were puzzled by the annual occurrence of dragonflies (predominantly Pantala flavescens) on the Maldive Islands in the tropical ocean since they lack surface freshwater, and thus are unsuitable for dragonfly reproduction. It turns out that the dragonflies fly over with north-easterly tail winds at an elevation of one kilometer from Southern India, a distance of 5001000km. And the journey doesn’t stop there. The researchers have proposed that this is part of a massive annual migration to East Africa, and possibly back again. This means that these insects are travelling anywhere between 14,000 and 18,000 km, with two oceanic crossings of up to 3500 km. It is surmised that they follow the seasonal rains in India and Africa, and that the winds help them cross the massive distance. Four generations are required to complete this migration, similar to that of the

8

famous monarch butterfly migration. But if this migration indeed happens then the dragonfly migration would be twice as long as that of the monarch which covers 7000 km in an annual migration over four generations. It would also be the longest regular open ocean crossing of any known migrating insect.2

Land

Reindeer/Caribou When asked for an example of a land migratory animal most people (or at least biologists) would come up with the great wildebeest migration in the Serengeti in Africa. However, for this article some googling revealed another impressive migration of a land animal: the Caribou or reindeer. Caribou are a type of deer that live in herds 10 of 10,000 individuals. Each year they travel to the rich feeding grounds in the north where they can eat five kg of food a day. At first snow fall, they turn south to more sheltered climes, completing a migration more

than 2,500 km and up to 5,000 km long. This is the longest documented movement of any terrestrial animal.

Sea

Great white shark A much more mysterious animal is the great white shark. Despite their size (individuals can grow up to 6.4 meters in length), very little is known about these ferocious predators. They are found in all the major oceans and live for 70 years or more. They are thought to be a coastal species, however, individuals have been recorded at depths as deep as 1,200 m. In 2003 a shark named Nicole was tagged off the shore of South Africa. 99 days later her tag popped up off the shore of Western Australia, 11,000 km away from her tagging site. Months later she was spotted back off the shore of South Africa! In 9 months she had made a total journey of 20,000 km. Ocearch, a collaborative open source research organization for great white sharks, has tagged over 50 sharks, revealing the nomadic behavior of the species. You can follow the sharks close to live on their website: www.ocearch. org/#SharkTracker.

The Caribou The hoofs of a Caribou are very large, enabling the large animals to easily cover snow covered ground would roaming the tundra. In summer they are thick and fleshy, whereas in winter they are hard and thin. The concave shape of the underside of the hoof acts as a shovel, perfect for digging through snow for lichens. The broad hoofs also make them very well adapted for swimming, and caribou can swim at 10 km/h if necessary and are known to cross lakes or broad rivers.

Helen Mendel Bronnen: 1. C. Egevanga , et. al. Tracking of Arctic terns Sterna paradisaea reveals longest animal migration. Proc Natl Acad Sci U S A. 2010 Feb 2;107(5):207881. 2. Source: R. Charles Anderson (2009). Do dragonflies migrate across the western Indian Ocean?. Journal of Tropical Ecology, 25, pp 347-358. doi:10.1017/S0266467409006087.

9

Quo Vadis Zaterdag 24 mei 2014, half acht ‘s ochtends, slaperige gezichtjes voor het Sylvius: studiereis! Als we in de bus zitten krijgen we een goodie bag, waar onder andere een DHL-petje en rode Asa-zonnebril in zitten. Gecombineerd geven deze twee accessoires iedereen een enorm hoog swag-niveau. Vol goede moed beginnen we aan de rit: eerst door Duitsland en dan over de brug naar Denemarken. Rond zeven uur kwamen we aan bij het eerste hostel, in Aabenraa, waar we maar één nachtje sliepen. Nadat de kamers verdeeld waren en het wifi-wachtwoord zo’n honderd keer herhaald was (74622699) kwamen de pizza’s aan. Met onze buikjes vol stapten we weer terug de bus in, op naar het veldstation van de universiteit. Daar kregen we eerst een kort college over vleermuizen, en daarna gingen we het veld in om ze in het echt te zien. Gewapend met batdetectors liepen we over het grasveld. Het eerste uur zagen we helaas alleen maar muggen, maar gelukkig vlogen er later ook nog wat vleermuizen langs. Terwijl de meesten van ons lekker lagen te slapen is een deel van de groep ’s nachts naar het centrum van Aabenraa gewandeld (langer dan een uur). De volgende ochtend hadden we er dan ook een passagier bij in de bus: een kale gast op een verkiezingsposter. Na een rondleiding langs de meren van Søgård, waar iets bijzonders gebeurt met de afvoer van regenwater, zijn we doorgereden naar Aarhus. Aarhus is de op één na grootste stad van Denemarken en een grote studentenstad. Dit hostel lag dicht bij het centrum, wat een hoop nachtelijk gewandel heeft voorkomen. Op maandag hebben we eerst de universiteit van Aarhus bezocht, waar we een micro-praatje kregen. De middagactiviteit was wat mij betreft één van de hoogtepunten van de week: kanoën bij Søhøjlandet. Natuurlijk was deze middag niet compleet zonder een omgeslagen boot: gelukkig hebben Bernice, Roy en Tessa zich opgeofferd. In hun poging Tim, Clinton en mij om te laten slaan zijn ze zelf in het water gevallen: karma? Laat het in ieder geval duidelijk zijn dat het hun eigen schuld was, en niet de onze!

10

Op dinsdag hebben we het Stenomuseum bezocht, waar we werden meegenomen langs de geschiedenis van de geneeskunde. Hoogtepunt van het museum: de gigantische baarmoeder waar je in kon kruipen. Het gedimde licht, de comfortabele kussentjes en het geruststellende geluid van ‘moeders’ bloed maakten het tot een kalmerende ruimte. Ook lagen er outfits met zware buiken, zodat je kon ervaren hoe het was om zwanger te zijn. Al met al een leerzame ervaring dus. ’s Middags hebben we over de Mols Bjerge (‘molshoop’) gewandeld. Dit is de biodiversiteitshotspot van Denemarken. Meer dan de helft van alle soorten die in Denemarken voorkomen zijn te vinden op de Mols Bjerge. Na de lange wandeling maakte Joop de buschauffeur ons blij met een voorraad bierblikjes die hij in de bus had liggen. Helaas was de pepsi max over datum. Woensdag: wadlopen. Ik ben bang dat mijn herinnering van deze dag een beetje vertroebeld is door de ruzie die ik had met mijn laarzen. Toen na zeven kilometer de optie kwam om met de tractorbus verder te gaat heb ik die dan ook dankbaar gekozen, en samen met mij nog een hoop anderen die het wel gezien hadden. Het wad was wel erg mooi, en vrij droog, het water kwam op zijn hoogst tot aan je enkels (en zelfs die plassen waren te vermijden). Een paar bikkels hebben nog vier kilometer langer doorgelopen, terwijl wij al lekker aan de warme chocolademelk zaten. Donderdagochtend zijn we vertrokken uit Aarhus. De laatste stad die we aandeden was natuurlijk Kopenhagen. De rit duurde zo’n vier uur, maar werd in tweeën gesplitst doordat we halverwege een bezoek brachten aan Fjord & Baelt, een soort dolfinarium. Daar hebben we bruinvissen gezien en een kleine show. Verder waren er vooral veel krabbetjes en haaien die je niet mocht aaien. En tot grote vreugd van bepaalde dispuutsleden hebben we ook snotolven gezien.

11

Persoonlijk was vrijdag mijn favoriete dag. Eerst zijn we naar de universiteit van Kopenhagen geweest, waar we een rondleiding kregen langs verschillende onderzoeksafdelingen. Daarna mochten we een paar uur in de zon liggen, tot we het Zoölogisch Museum bezochten. Ze hebben daar heel veel walvisskeletten, onder andere eentje van een blauwe vinvis. En, ook erg bijzonder, een penis van een blauwe vinvis, die langer was dan ikzelf. En dan, eindelijk, na lang wachten en smachten, de pubcrawl. Gratis shotjes, gratis drankjes, gratis popcorn. Interessante gebeurtenissen die ik hier niet zal vermelden, maar die je terug kunt lezen op het kruisingsschema. Een bijna-gevecht met een paar coke-heads. Maar gelukkig, iedereen is veilig terug aangekomen in het hostel, en op wat afgestorven hersencellen na was iedereen vrijwel intact (hoewel datzelfde niet gezegd kan worden van iedereens herinneringen van die nacht). Na zo’n nacht hoop je toch dat je lekker uit mag slapen, maar helaas. Huphuphup, iedereen opstaan, want je moet je tas inpakken en naar de botanische tuin. Vooruit, de tuin was wel erg mooi, en het weer was (zoals de hele week al!) heerlijk. Na de rondleiding waren we vrij, en velen besloten de tijd te gebruiken om de zeemeermin op te zoeken. Die viel een beetje tegen, maar ach, nu hebben we wel zo’n mooi souvenir met echtheidscertificaat! Zaterdag hebben we afgesloten met een gezamenlijk diner van hamburgers, en toen een wandeling van ‘tien minuten’ naar de bus. En na honderd dankwoordjes, een nachtelijk boottochtje en een stop bij de McDonalds was het dan toch echt afgelopen… Zondag 1 juni, half zeven ’s ochtends, slaperige gezichtjes voor het Sylvius: lekker naar huis en bijslapen! Iedereen ontzettend bedankt voor een hele leuke week, met name de commissie: Amanda, Mireille, Lussi, Sanne, Joost en Kelly! Marieke Vinkenoog

Met dank aan Joni Eilbracht voor de foto’s

12

Bronnen:

13

Vakantie

plannen

Vakantie? Van biologie neem je geen vakantie! Laat je inspireren door de vakantieplannen van deze biologiestude nten en wie weet ga jij binnenkort ook zo’n mooie ervaring tegemoet... Bestemming: Costa Rica Hoe lang: 5 weken Wat ga je er doen? “Eerst ga ik een paar dagen naar een stadje aan de kust, beetje surfen en wat rondkijken. Dan ga ik twee weken vrijwilligerswerk met zeeschildpadden doen vlak bij een moeras gebied. Daarna ga ik gewoon backpacken. Het vervoer wordt nog wel een uitdaging maar de hostels heb ik al geboekt. Zo ga ik bijvoorbeeld ook in een soort tipi-achtige tent slapen midden in de jungle!” Hoe kwam je op dit idee? “Ik ben een keer eerder in Costa Rica geweest met mijn ouders met z’n tourgroep en ik wil graag nog eens terug maar dan in mijn eentje.” Waar wil je ooit nog heel graag naar op vakantie? “Madagascar. Zuid-Amerika trekt mij ook heel erg, ik wil zeker een keer naar Brazilië. Vrijwilligerswerk of onderzoek doen is wel leuk maar geen vereiste.”

Thalassa Valkenburg (26)

Bas Voorhout (20)

Bestemming: Galapagoseilanden en Ecuador Hoe lang: 8 weken + 5 weken Wat ga je er doen? “Ik ga eerst naar het hoofdeiland van de Galapagoseilanden om mee te doen met een natuurbehoudsproject. Het idee is om zeeleeuwen, zeeleguanen en zeevogels te monitoren en te inventariseren. Daarna ga ik werken in een greenhouse en meehelpen in een voortplantingscentrum voor reuzenschildpadden. Dan vlieg ik naar Ecuador waar ik backpackend alle verschillenden landschappen/klimaten af ga. Ik begin denk ik aan de kust en dan wil ik nog naar het Andes gebergte en de Amazone natuurlijk.” Hoe kwam je op dit idee? “Ik was aan het rondkijken bij vrijwilligersprojecten van Projects Abroad en zag toen iets met de Galapagos-eilanden staan. Zoiets kun je natuurlijk niet aan je voorbij laten gaan!” Waar wil je ooit nog heel graag naar op vakantie? “Nieuw-Guinea. Nieuw-Guinea heeft net als de Galapagoseilanden ook hele bijzondere flora en fauna en natuurlijk een super andere cultuur.”

14

Marieke Vinkenoog (20)

Bestemming: Normandië, Frankrijk Hoe lang: 2 weken Wat ga je er doen? “We gaan met de universiteit van Caen in het nieuwe mariene laboratorium Luc-sur-Mer kijken naar de biodiversiteit van het leven in de zee. En dan gaan we kijken naar de geologische geschiedenis van het gebied en hoe het leven ooit verplaatste naar het land. We gaan dus fossielen zoeken enzo.” Hoe kwam je op dit idee? “Ik doe het Honours College en daarvoor moet je minstens 1 honours class volgen en deze leek mij het leukst. Iedereen kan zich trouwens opgeven, niet alleen Honour studenten. Liselotte heeft het vorig jaar gedaan en die was heel erg enthousiast. En het onderwerp vind ik gewoon super leuk.” Waar wil je ooit nog heel graag naar op vakantie? “Egypte….nee nee wacht, naar Bonaire. Want ik wil heel graag snorkelen en met dolfijntjes zwemmen.”

Bestemming: Winterswijk Hoe lang: 12 dagen Wat ga je er doen? “Wij gaan meehelpen met de opgraving van de voorlopers van de Nothosaurus. Naturalis is op zoek naar voetsporen en botten hiervan om tentoon te stellen in de oerparade.” Hoe kwam je op dit idee? Yanell: “Ik ben via een begeleider van een mini-stage in contact gekomen met iemand van Naturalis die ik om een stage of iets dergelijks wilde vragen. Hij was gelijk enthousiast en vroeg of ik mee wilde naar een opgraving. Robbert en ik hebben vorig jaar in Frankrijk ook bij een opgraving geholpen dus we hebben wel iets van ervaring hiermee. Toen hebben we voornamelijk plantjes, stukjes vis en insectenvleugels gevonden.” Waar wil je ooit nog heel graag naar op vakantie? Yanell: “Assisteren in Amerika lijkt me vet. Ook lijkt het me tof om een opgraving van grote beesten mee te maken. Om dan bijvoorbeeld de botten in gips uit de put te mogen sjouwen.” Robbert: “Australië, daar heb je die Ediacara biota en fossiele kwallen. Of Canada, naar de Burgess Shale formatie waar biota uit het Cambrium zijn gevonden waarvan ook sommige zachte delen zijn gefossiliseerd zoals van de Pikaia.”

15

Yanell Braumuller (20)

Robbert Folmer (24)

Kim Renkens

Vlieg op!

Is het superman, of toch een vliegtuig? De staart is zo groot en onhandig moeite toch hoogte kan behouden. Nee, het is een vogel! De enige echte dat het mannetje bijna niet meer Ook helpt de vleugel en lichaamsbouw hoogvliegers zijn natuurlijk de vogels. kan vliegen, hij komt nog maar bij het behalen van enorme snelheden maximaal twee meter boven van ongeveer tweehonderd kilometer De leden van de ‘mile high club’ doen een de grond uit en dan hangt zijn per uur in een duikvlucht en de dappere poging, maar de vogels spannen staart ook nog eens recht naar wendbaarheid van de vogel. De toch echt de kroon. Bij twijfel: lees vooral beneden... gierzwaluw is de enige vogel die te allen door. Ook zonder twijfel is het verstandig tijden zijn kop horizontaal houdt, ook om door te lezen- kan altijd handig zijn bij het maken van bochten, wat hem ...waardoor ze een gemakkelijke prooi tijdens een pubquiz met een biologisch thema. helpt bij het jagen op vliegende insecten. zijn voor roofdieren. Uit onderzoek van Niet alle vogels zijn even bijzonder of Andersson in 1982 blijkt dat hoe langer de kunnen even goed vliegen, maar er zijn staart is hoe aantrekkelijker het mannetje natuurlijk altijd uitersten. Naast de vele wordt bevonden door een potentiële vogels in eigen land waaronder ware partner. Waarom vrouwtjes mannetjes vliegkunstenaars en snelheidsduivels zijn selecteren op de lengte van hun staart er ook vele interessante soorten in het is nog steeds niet duidelijk - maar buitenland te vinden. Daarom willen we waarschijnlijk weten ze dat zelf ook niet. je voorstellen aan een aantal (niet zulke) hoogvliegers uit binnen en buitenland. De gierzwaluw (Apus apus) is wel een De robijnkeelkolibrie (Archilochus colubris) De long-tailed widowbird (Euplectus echte hoogvlieger, en gewoon te spotten broedt in Canada en overwintert in progne), te vinden in centraal, oost en in Nederland. Het is één van de weinige Mexico. Ze zijn in staat om de golf van zuidelijk Afrika, is een goed voorbeeld dieren die zich meer in de lucht bevinden Mexico over te steken, wat een vlucht is van doorgeslagen seksuele selectie. Het dan op de grond. Alleen wanneer ze van 800 km. Je denkt misschien ‘so what?, vrouwtje heeft bruine schutkleuren en nog in het nest zitten, aan het broeden er zijn zat vogels die zoiets kunnen.’ zijn of hun jongen Wat dit een hele prestatie maakt is dat is op het oog een niet zo voeden bevinden ze kolibries een enorm snel metabolisme bijzonder vogeltje. Het zich niet in de lucht. hebben. Kolibries zijn in staat om suikers mannetje daarentegen is Ook slapen doen ze in binnen enkele minuten na consumeren zwart met rode schouders de lucht op ongeveer op te nemen. Ze moeten elke dag hun en witte vleugelstrepen. vijftienhonderd meter gewicht in nectar eten omdat ze anders Zijn staart is met vijftig hoogte. Door de vorm binnen een paar uur verhongeren. Dus centimeter ongeveer van de vleugels kan de de vraag is letterlijk: waar halen ze de drie keer zo lang als gierzwaluw optimaal energie vandaan? zijn lichaamslengte, gebruik maken van de terwijl hij maar een thermiek waardoor vleugelspanne van 13 Thijs Kabel en Esmee Kok hij met zeer weinig tot 15 centimeter heeft.

Bronnen: Andersson, M. (1982). “Female choice selects for extreme tail length in a widowbird.” Nature, 299: 818-820. Bäckman J, Alerstam T (2002) Confronting the winds: orientation and flight behavior of roosting swifts, Apus apus. Proc R Soc Lond B 268:1081–1087 Wageningen University and Research Centre. “Wing Morphing Of The Swift Could Inspire New Aircraft Designs.” ScienceDaily, 29 April 2007. Cornell lab of Ornithology: http://www.allaboutbirds.org/guide/Ruby-throated_Hummingbird/lifehistory

16

Assisteren basispracticum Als sjaars heb je je keuze gemaakt en je komt in Leiden biologie studeren. Na een weekje El Cid en wat introductie, brandblussen en een excursie gaat alles nog helemaal prima. Maar vanaf de tweede week… Pipetteren, epjes wegen en dat vreselijke labjournaal… Uren door een microscoop turen op zoek naar die anafase-II, maiskolven tellen tot je er bij neervalt en nog basiswiskunde tussendoor. Maar gelukkig is er dan je eigen labassistent die je over alles advies mag vragen. Wat je als eerstejaars niet weet, is dat die altijd serieuze, goed voorbereide assistent de week daarvoor met hetzelfde experiment bijna net zo erg aan het klungelen was. En de zin:

“Kijk maar in je handleiding!” werd misschien ook wel eens gebruikt omdat we iets zelf niet zeker wisten. En wat is het fijn om af en toe even terug te duiken in het assistentenhok om wat rust en een kop thee te pakken. Na een aantal weken in de labzaal heb je dan alles onder controle. Je studenten zijn elke dag hard aan het werk, schrijven steeds betere labjournaals en klagen minder

over de late uren. En dan opeens begint de vleesweek. Hoewel het in elkaar zetten van de Powerpointpresentatie voor Johan erg leuk was, was dit nogal een hectisch weekje. Als assistent merk je dan opeens hoe moeilijk het is om iets te improviseren (En wie legde nou al die gelletjes ondersteboven in de stoof?).

Eén ding wat zeker is, is dat we een heel gezellige groep (super) assistenten hadden. In de tweede week van de voorbereiding zijn we al samen pizza gaan eten in Donatello’s, inclusief Tonny. En als er ergens iets te doen was, waren wij er altijd bij.

Het was ook erg interessant om de studenten eens buiten de labzaal te zien, en ik denk dat sommige eerstejaars door een zekere LBC-borrel een aantal assistenten totaal anders gingen zien. En dan heb ik het nog niet eens gehad over sjaars die complete liederen schrijven over hun practicumpartner, niet-helemaal-gepaste tekeningen maken over jaargenoten en de fantastische dag met Sinterklaas in hoogsteigen persoon!

17

Maar het belangrijkste van alles is misschien wel om alle verschillende studenten gemotiveerd te houden en/of te krijgen. En dat is zeker niet altijd makkelijk, maar het geeft ontzettend veel voldoening als je student een moeilijk tentamen haalt of bijvoorbeeld tegen je zegt:

“Wauw, dankjewel. Nu begrijp ik het!” Pieter Vroon

P.S. Mocht je ook willen assisteren bij het eerstejaarspracticum of heb je nog wat specifiekere vragen? Stuur dan een mailtje naar a.j.g.regensburg@biology. leidenuniv.nl. Tonny wil je mailtje het liefst voor 30 juni en het handigste is om gelijk aan te geven of je in studiepunten of geld uitbetaald wil worden, welk blok je wil assisteren (8 EC per blok) en of je eventueel een extra zelfreflectie-opdracht wil doen (4 EC).

18

19

15 vragen aan....

Koen Hokke

Themavragen

2. Als ik geen biologie was gaan studeren dan was ik… Waarschijnlijk een sociale of economische studie gaan doen. 3. Wat vind je de leukste ontdekking in de biologie? De ontdekking van het DNA, ik denk dat dit een van de ontdekkingen is die een hele grote invloed heeft gehad op de kijk van de mensen naar het leven.

1. Wat is het raarste dat je ooit hebt meegemaakt terwijl je high was? Tijdens de Quo Vadis heb ik samen met wat andere avonturiers in Christiania, een zelfverklaarde vrijstaat binnen Kopenhagen, een heel raar avontuur meegemaakt. Door het roken was mijn tedere keeltje best wel schraal geworden, en bij het inademen zorgde dit elke keer voor een scherp brandend gevoel. In combinatie met mijn wazige gedachtegang van het moment zorgde dit ervoor dat ik begreep hoe een draak zich voelde voor hij vuur ging spuwen.

4. Wat zou je zelf willen ontdekken? Een pil zoals in de film Limitless. Deze pil zorgt ervoor dat mensen 100% van hun hersencapaciteit gaan gebruiken en hierdoor tot veel meer in staat zijn. Dat het medicijn super verslavend is en je sterft als je stopt met gebruiken zijn slechts details (en goed voor de zaken).

2. Wat is de langste vlucht die je ooit hebt gemaakt? Niet zo heel lang. Ik heb nog nooit met een vliegtuig gevlogen, en als ik zelf probeer te vliegen raak ik meestal best wel snel (en hard) de grond weer.

6. Wat wil je altijd nog eens doen? Ik zou graag voor langere tijd mee willen trainen in een Japanse kyokushin dojo. Ik heb verhalen gehoord over de manier waarop ze daar trainen en het lijkt mij heel vet om op die manier met je sport bezig te zijn.

3. Welke vogel zou je willen zijn? Als ik een vogel moet zijn dan zou ik een harpij willen zijn. Het lijkt mij wel vet om over het Amazonegebied te vliegen en sterk genoeg zijn om een aap als prooidier te hebben.

7. Wat is het vreemdste of meest bijzondere wat je ‘on the job’ ooit overkomen is? Frans Rodenburg die een practicum begeleider in elkaar wilde slaan. Het is sowieso al een beetje raar om je begeleider te willen slaan, maar als Frans hiermee dreigt weet je echt niet wat je overkomt. Volgens mij heeft Frans hem nog staan opwachten, maar het kan ook zijn dat mijn fantasie het verhaal weer groter maakt.

4. Aan welke vogel heb je een pesthekel? Duiven en meeuwen. Het is ze al te vaak gelukt om een patatje te jatten terwijl ik rustig op een bankje van mijn Bram Ladage patat zit te genieten. 5. Welk dier zou jij willen zien vliegen? De kat van de buren. Dat beest begrijpt privacy en eigendom niet. Daarnaast denkt dat hij ook bij mij thuis welkom is, wat hij ook zou zijn als hij eerst even belt om te vragen of het uitkomt.

Kameleonvragen 1. Clichévraag, maar niet onbelangrijk: wie ben je/wat doe je/wat zijn je hobby’s? Ik heet Koen Hokke, ik ben aardig, vriendelijk, grappig, lekker maar vooral super bescheiden. Mijn grootste hobby/ passie is kyokushin karate, een full contact karate style. Ik beoefen deze sport al twaalf jaar en hoop deze zomer mijn half bruine band te halen.

20

5. Met wie zou je een dag willen ruilen? Met Khadaffi, niet omdat ik zo graag een dode dictator wil zijn, maar omdat hij een leger had van vrouwelijke bodyguards.

8. Als je er een moet (mag) kiezen, welke diersoort zou je dan uit laten sterven? Voor de mensen die mee waren op Quo Vadis zal dit antwoord niet echt een verrassing zijn, maar er is voor mij maar één antwoord: TEKEN! Kleine, stiekeme en arrogante (kijk die blik van ze!) beestjes die bloed zuigen en ook nog ziektes veroorzaken verdienen in mijn ogen een kleine genocide. 9. Is er een diersoort waarvan je hoopt dat die nog eens ontdekt wordt? Niet per se een diersoort, maar het lijkt mij wel heel vet als er leven op een andere planeet wordt gevonden. 10. Aan wie moeten we deze vragen volgende keer stellen? Niels Fluitman, oftewel oom sloempie.

21

Song is in the air

About underrepresentation in birdsong (and a wind of change...?) It’s May. Song is in the air. Spring is in full swing: bloom, blosssom and birdsong. All “our” birds are back, even the last of the migratory birds. They come here to breed, and it is the breeding that makes the birds sing so conspicuously.

Chances are it is a male bird you hear singing outside your window. When birds sing, it is not because they enjoy spring, and they don’t “sing for their supper” either; they are defending their territory and trying to attract a mate. Song is meant to be heard, and as human ears are sensitive to similar frequency bands as birds, their songs are as audible to us as to their potential mates. And these conspicuous songs and exaggerated feathers of the birds of paradise, that so clearly do not improve chances of survival, inspired Darwin to consider selection for mating success as an important additional evolutionary force:

selection by female mate choice, leading to exaggerated male ornaments and mate signalling. Generations of birdsong researchers since have studied birdsong from this perspective, as evidenced by the standard textbook definitions of birdsong being the “complex vocalisations produced by males during the breeding season”. This approach and these definitions left little room for female birdsong: it was either wholly ignored or considered rare and atypical. A case of chauvinism? Perhaps more of the geographical kind: Darwin lived in England, and thus in the Western Palearctic, and so have many researchers since. In Europe and North America birdsong is indeed a predominantly male trait. For historical reasons, academic research into birdsong has been strongest in those geographical areas too; the odd observation of a singing female received little attention or was considered an evolutionary oddity.

of molecular phylogenies pointed to an Australasian origin of modern songbirds about 65 million years ago. Interestingly, in current day Australia, where many of the more basal songbird groups are well represented, many if not most species have singing females. Around that time, two colleagues and I (coincidence or not: all females and two of them Australian) got carried away brainstorming when writing a commentary, and started wondering whether female song was really all that rare and whether we had been asking the wrong questions all along – what if the common ancestor of all songbirds had male and female song?1 Maybe female song was the norm, not the exception, and we needed new hypotheses explaining why it got lost in so many taxa, but maintained in others?

We decided it was time not only for a worldwide survey of female birdsong but also to finally look at ‘... female birds, by selecting, the more ancestral basal groups during thousands of generations, With more and more research conducted of the songbirds. the most melodious or beautiful in other geographical areas, more and males, according to their more species were described that also Because the songbirds in Europe standard of beauty, might showed female song, increasing the and (almost all) in North America are produce a marked effect’ need for functional and phylogenetic part of the same family, namely the The idea of sexual selection was born. It explained conspicuous ornaments like song and feathers, and why males and females are often so different. And ever since, bird song has been a textbook example for the power of sexual

explanations for these observations. More and more researchers were asking the question why in some groups of birds and some regions female song had evolved but not in others. What if that was the wrong question to ask? In the mid 1990’s, increasing resolution

22

Passerida (the most recently evolved clade of songbirds), the historical bias in academic research in these areas meant that birdsong research had not only been geographically but also phylogenetically biased!

To test our ideas, we started collecting data, using the handbooks of the birds of the world as starting points, and from there branched into primary literature in the museum libraries, expanded the team and started working on an ancestral state reconstruction for all songbirds (oscines) except the Passerida (because this most recent branch of the tree does not contribute much to its resolution even with half of the extant bird species in this clade it contributes less than 1% to the resolution of the oscine tree).2 All song data for all birds for which we could find information on song were plotted on a molecular tree. Lots of calculations later: even under the most conservative assumptions (e.g. assuming no song for all missing data in the Passerida), and with different trees, the most likely scenario for the ancestral state was song in both males and females.2 Does this mean Darwin was wrong, as some of the media coverage of this study suggests? We don’t think so: where sexual selection in general is concerned and also where female mate choice on song elaboration is concerned, too many data show the importance of song in mate choice. It is unclear however, how song in the true songbirds originated: if males and females of the ancestor sung, female mate choice is an unlikely candidate for the origin of song (which does not exclude an important role in maintenance).

With the new insights at hand, we have to change the questions we are asking when trying to explain female birdsong: we should not ask why female song evolved in some songbirds species, but why song got lost so frequently.

And what was the function of male and female song in the ancestor of modern songbirds? Were both sexes attracting partners with song, or were both defending their territory? Why is there less song in the most modern songbirds than in the older groups? Is migration and short breeding season the key factor (common in the

So keep in mind, when travelling this summer outside Europe (and outside the temperate zones) to look and listen well – it might be that when you hear a bird species singing you don’t know, that it could just as well be a female as a male you hear singing. And it might be, that if it is a bird from a species you do know from home, that just like you it has flown in from Europe, but unlike you it has done so on its own wings! Want to know more? Come and listen Tuesday, 17th of June. The original article: http://goo.gl/OiSa8g

Katharina Riebel

predominant Passerida of the Western Palearctic but rare in the tropics, subtropics and Australasia)?

Bronnen: 1. Riebel K, Hall ML & Langmore NE 2005: Female songbirds still struggling to be heard. Trends in Ecology and Evolution 20, 419-420. 2. Odom KJ, Hall ML, Riebel K, Omland KE & Langmore NE 2014: Female song is widespread and ancestral in songbirds. Nat Commun 5, 3379.

23

Flying High De uitspraak ‘stoned als een garnaal’ is algemeen bekend bij iedereen tussen de 16 en 45 jaar. Maar wat is eigenlijk de oorsprong van deze ietwat vreemde vorm van beeldspraak? De herkomst van deze vergelijking ligt in een carnavalshitje genaamd ‘Stoont als een garnaal’ uit 1973, van taalvernieuwend cabaretduo Van Kooten en De Bie. Dit verklaart ook de leeftijdsklasse waarin deze uitspraak nog vaak gehoord kan worden. In werkelijkheid hebben garnalen en drugs niet zo veel met elkaar te maken, behalve dan dat deze schaaldieren tijdens een drugsgerelateerde eetbui (ook wel ‘vreetkick’) erg smakelijk kunnen zijn.

Welke vooroordelen en uitspraken over drugs zijn wel op waarheid gebaseerd? Met mijn hoofd in de wolken begin ik met schrijven. Niet high, want dat is niet mijn ding, maar wel in een delirium door de mogelijkheden die het schrijven over drogerende middelen mij geven. Medicinale doeleinden zijn altijd interessant, maar ook de gevolgen voor de gebruikers, ‘worst case scenarios’ en praktijkervaringen. Die Hard Drugs Zo blijkt het gebruiken van de

gevreesde Oostblokdrug ‘krokodil’ in de praktijk niet bepaald prettig te zijn. Deze sterk verslavende huis-tuin-enkeukenvariant van desomorfine geeft naast een ‘high’ ook een ‘low’: door het verkeerd injecteren van dit goedje kunnen je ledematen veranderen in een scène uit Jaws. De naam ‘krokodil’ slaat dan ook op het uiterlijk van de verslaafde: alsof een krokodil er hapjes uit heeft genomen. Ook slaat de huid van slachtoffers groen uit en ontstaat er een schubachtige laag, om het schrijnende plaatje compleet te maken. Omdat krokodil een goedkope variant is van desomorfine, een analoog van heroïne, vergt deze dodelijke drug vooral veel slachtoffers in landen met weinig sociale controle. Vooral in Rusland zijn veel jongeren aan de krokodil geraakt die verslaafd waren aan heroïne, maar geen geld meer hebben om heroïne te kopen.

Om krokodil te maken zijn codeïne, luciferkoppen, benzine en jodium nodig stoffen die je in de eerste instantie niet in je aderen wil spuiten. Tijdens het relatief simpele productieproces wordt nauwelijks tot geen moeite gedaan om toxische bijproducten van de synthese te verwijderen, waardoor ook bij een geslaagde injectie veel schade aan bloedvaten, weefsels

24

en spieren ontstaat. Verslaafden zijn echter zo afhankelijk van deze drug dat ze een jaar na het eerste gebruik overlijden aan verwaarlozing of overdosis. In Rusland is codeïne dan ook niet meer zonder voorschrift verkrijgbaar.

Het bekendere broertje van krokodil is heroïne een drug met een historie van bekende gebruikers. Een groot deel van de Club 27 met beroemdheden die overleden op 27-jarige leeftijd, kampte met ernstige verslavingen aan heroïne. Janis Joplin, Kurt Cobain, Amy Winehouse: allen hebben een heroïneverslaving gehad en het niet verder gebracht dan 27 jaar. Heroïne is afgeleid van morfine, en vormt morfine wanneer het wordt opgenomen in een organisme. Naast het induceren van euforische en relaxte gevoelens, zorgt heroïne voor een sterke verslaving en lopen gebruikers hogere risico’s op HIV en hepatitis door het doorgeven van gebruikte naalden. Cocaïne staat ook bekend als feest- en partijendrug, en wordt door 30000 mensen in Nederland gebruikt om het zenuwstelsel te stimuleren (Jellinek). Alertheid en energie kunnen

veroorzaakt worden door inname van het witte poeder, maar ook angst en paranoia. Na heroïne is dit de drug die het meest verslavend én het meest schadelijk is. Cocaïne heeft een blijvend effect op de celreceptoren en transporters, wat bij langdurig gebruik zorgt voor een chronische imbalans van neurotransmitters. Dit alles draagt ook bij aan de noodzaak van een steeds hogere dosis drugs. Biologentrip Om jezelf een ultieme bioloog te voelen, kun je, na jezelf goed geïnformeerd te hebben, je eigen drugs zo uit de achtertuin halen. Vooral paddenstoelen met meer dan alleen een voedende functie zijn zo te vinden in het gemiddelde bos. Het Trimbos-instituut voor geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg geeft een aantal tips voor amateurs, waaruit blijkt dat het niet zonder gevaar is om een hapje van een sporangium te nemen. Zo kun je aan de buitenkant van een paddenstoel niet zien wat de concentratie is van een werkzame stof, waardoor een overdosis op de loer ligt. Ook is het mogelijk dat je identificatieskills je in de steek laten, en je een giftige paddenstoel te pakken hebt. Sowieso wordt het gebruik van deze drugscategorie vaak gevolgd door een bad trip, zeker wanneer al sprake is van mentale problemen. Het gebruik van paddo’s wordt afgeraden aan jongeren, zwangeren,

automobilisten, zieken en zwakken. Begin er voor de zekerheid maar niet aan. Een andere manier om op een biologisch verantwoorde manier aan je high te komen, is een bammetje eten. Lysergeenzuurdi-ethylamide, algemeen bekend als partydrug LSD, komt van nature voor in de graanschimmel moederkoorn (Claviceps purpurea). Brood gemaakt met graan waarin deze schimmel voorkomt kan zorgen voor een interessant gesprek aan de ontbijttafel, met mentale uitstapjes als gevolg. LSD zorgt voor zes tot acht uur durende trips, met bij 30% van de gebruikers in de weken volgend op de inname nog flashbacks. Gelukkig zijn de meeste broden tripvrij, aangezien de schimmel het normale productieproces van graan niet overleeft. Alleen ecologisch gegroeide grassen kunnen sporen van moederkoorn bevatten. Voor een gegarandeerde trip zul je toch naar je locale drugsdealer moeten, want LSD is illegaal.

De ‘Truffle brothers’ in Hazerswoude-Dorp vormen de wereldwijde top in de productie van magische truffels, ook wel ‘de steen der wijzen’ genoemd. Idyllisch gesitueerd in de weilanden, ingenesteld tussen de koeien en het huis van mijn overgrootmoeder,

25

beheren zij een van de beste kwekerijen van hallucinogene fungi. Omdat het telen en verkopen van hallucinogene paddenstoelen (‘paddo’s) bij de wet verboden is, hebben zij hun bedrijf georiënteerd op het oogsten van sclerotia van de fungi Psilocybe tampanensis, Psilocybe mexicana en Psilocybe atlantis. Deze ondergrondse reserves kunnen door mensen geconsumeerd worden, waarna een volledig legaal, psychedelisch moment ervaren kan worden. Tot Slot Cannabis wordt in Nederland door de gemiddelde middelbare scholier wekelijks gebruikt. Wil je dingen weten over wiet, vraag het aan een willekeurige voorbijganger. Verder is ‘Breaking Bad’ aan te raden als je dingen wilt weten over crystal meth, een drug die sterk verslavend is en een gevoel van geluk en welzijn geeft. Eén maand Netflix en je bent door de serie heen, echt verslavend... Sarah Valk

Bron: http://www.wetenschap24.nl

Studeren en … Het licht in het museum is nog uit. Terwijl ik de lift instap werp ik snel nog even een blik in het lege, donkere museum. De ochtendzon schijnt naar binnen en laat schaduwen van de opgezette dieren en skeletten dansen achter op het donkerblauwe tapijt. De lift stopt op de vierde verdieping. Ik stap de glazen lift weer uit en loop de zaal LiveScience binnen. Tijd om te werken! Ik doe veel verschillende dingen voor Naturalis, maar ik werk vooral aan de digitalisatie van de collectie. We zijn de laatste jaren op een grote schaal bezig geweest met de digitalisatie van onze collectie, die bestaat uit ruim 37 miljoen objecten. Door de fusie van het Zoölogisch Museum Amsterdam, het Nationaal Herbarium en Natuurhistorisch Museum Naturalis moesten ook de collecties samengevoegd worden. Soort A uit Amsterdam moest dus in dezelfde lade terechtkomen als soort A uit Leiden. De kleinere projecten die hiervoor zijn opgezet vormen zo een overkoepelend project, dat we het FESdigitaliseringsproject noemen. We zijn op dit gebied pioniers in de wereld en we hebben al menig collega vanuit musea over de hele wereld mogen vertellen over onze mega-digitalisatie. Daarnaast staat onze collectie qua omvang in de top vijf van de wereld. Je kunt dan ook wel begrijpen dat de digitalisatie van deze collectie een grote klus is waar we nog

Naturalis

vele jaren mee bezig zullen zijn. Samen met mijn collega’s heb ik onder andere een groot deel bijgedragen aan de digitalisatie van de droge collectie Mollusca. Dit waren ruim 800.000 monsters van slakken en schelpen van over de hele wereld. De digitalisatie van deze monsters bestaat uit verschillende stappen. Allereerst moesten alle monsters een nieuw registratienummer krijgen. Door de fusie van het Natuurhistorisch museum Naturalis en het Zoölogisch Museum Amsterdam hebben we nu verschillende nummers (RMNH- en ZMA-nummers) die we met de digitalisatie willen updaten. Dit nieuwe registratienummer gaat gepaard met een QR-code die we ook wel datamatrix noemen. De bedoeling is dat je na de registratie van het object deze datamatrix kunt scannen, waarna je binnen een seconde alle informatie op je beeldscherm krijgt over het bijbehorende object. Ook kunnen wij deze nummers koppelen aan de bewaareenheden. Dit kan een plank zijn waar potten alcohol of vogels op staan, maar ook lades met vlinders, of in dit geval lades met slakken en schelpen. Deze bewaareenheden hebben elk een apart nummer waaraan je ze kunt herkennen. Deze nummers hebben altijd de prefix BE, het nummer wordt dan bv. BE.100309. Op deze manier

26

kunnen we een bepaald schelpje ook snel terugvinden in de toren van twintig verdiepingen. De lades met schelpen en slakken hebben we elk apart behandeld. Je checkt welke soorten aanwezig zijn en of de nomenclatuur hiervan in de loop der tijd veranderd is. Gelukkig is er van tevoren iemand geweest die voor ons een lijst had gemaakt met een overzicht van de nomenclatuur per familie. Hiermee konden wij in een redelijk snel tempo de monsters registreren met de meest recente Latijnse benamingen en juiste auteurs. De bedoeling is dus dat je per monster een record aanmaakt in een database (Bardig) waarbij we alle informatie invullen die wij kunnen lezen van de etiketten. Dit was soms lastig aangezien sommige handschriften niet goed te lezen waren. Ook hebben we al het materiaal wat verzameld is voor 1940 gefotografeerd met een lage resolutie. Op deze manier kunnen we de etiketten die bijna uit elkaar vielen van ellende toch nog digitaal bewaren voor de komende honderden jaren. Momenteel werk ik al een behoorlijke tijd in een andere “werkstraat”, de Glasstraat genaamd. Hier werken we aan de digitalisatie van preparaten. Niet alleen glaspreparaten, maar ook geologische preparaten of houtpreparaten. Het leuke van deze straat is dat ik met bijna elke collectie in aanraking kom en dat er dus veel verschillende soorten langskomen. Zo

heb ik bijvoorbeeld mijten gedigitaliseerd die afkomstig waren uit de hersenen van een koetsier of lintwormen afkomstig van huisdieren. De collectie van Naturalis blijft me verbazen! De registratie van deze preparaten gaat net even wat anders dan bij de mollusken. We hebben in totaal zo’n 900.000 preparaten in onze collecties. Dit is slechts een ruwe schatting aangezien ze nog niet allemaal geteld zijn. De preparaten worden allemaal voorzien van een sticker met eenzelfde nieuwe registratienummer als bij de Mollusca. We leggen hierbij honderd preparaten op een mal die we onder de Sat-scan leggen. Dit is een scanner waarvan er nog maar enkele in Nederland zijn. Er wordt dan een enorme hoeveelheid foto’s gemaakt die met software aan elkaar geplakt worden tot één grote foto. Vervolgens hebben we ook speciale software waarbij we uit deze

grote foto de preparaten laten knippen. De datamatrices op deze kleine fotootjes worden herkend en automatisch gekoppeld in de database. Nu kunnen we in de computer de afbeeldingen opvragen en vanuit hier kunnen wij de informatie overtypen en het record opslaan. Het nadeel van het werken met verschillende collecties is ook dat we momenteel met drie totaal verschillende databases werken. Voorheen werkten we enkel in Bardig, nu ook nog met Brahms (botanie) en CRS. Het feit dat je bij Naturalis werkt brengt ook veel voordelen met zich mee. Zo heb ik al een flink aantal keren presentaties aan het publiek mogen geven en heb ik ook afgelopen maart les gegeven bij de Museum Jeugduniversiteit. Dit is niet alleen leuk om te doen, maar het heeft ook enorm bijgedragen aan mijn presentatie-skills. Verder maak ik nog

27

deel uit van het social media team van Naturalis en doe ik er in mijn vrije tijd nog onderzoek naar vleermuisfossielen uit het Midden-Pleistoceen van Duitsland. Naast het werk zijn er nog veel meer leuke voordelen wanneer je betrokken bent bij zo’n fantastisch instituut. Zo heb ik bekende personen als Redmond ‘O Hanlon en André Kuipers mogen ontmoeten, heb ik al honderden diersoorten ontleed zien worden, heb ik de wolf van Luttelgeest mogen aaien, heb ik de grootste gifslang ter wereld mogen melken samen met Freek Vonk en ben ik zelfs gevraagd om een maand mee te gaan op veldwerk in Madagaskar. Na drie jaar werken bij Naturalis is elke dag nog steeds een groot avontuur!

Tim Rietbergen

Horoscopes

Aries You may feel like you’re walking on burning coals - try flying over them instead. Unexpected events are likely to pop up and disturb the course of action. The key is to stay flexible and go with the flow when unexpected events occur.

28

Libra If you’ve considered a career in publishing, Libra, this is the time to go for it. It’s also a great day to enroll in law school, an advanced degree program, or any field of higher education. This should be a satisfying time for you.

Taurus The crazy whirlwind of activity today could make your emotions run high. Realize that these disruptions have a place in your life and that they’re occurring for a reason. Don’t get frustrated by things you can’t control.

Scorpio Examine your emotions, Scorpio, and trust your instincts. The actions you take will have long-lasting effects, so be conscious of how you use your energy. Incorporate old as well as new in your game plan.

Gemini Try to maintain a stable attitude and think about incorporating unconventional aspects into your daily routine. Keep your head in the clouds, Gemini!

Cancer Someone has tossed you the ball and you need to figure out what to do with it. Use your fancy footwork to keep your feet from searing as you exercise your mind to figure out your next move. Try not to be too stubborn or you’ll get nowhere.

Capricorn Some absolutely wonderful news could come your way, possibly about career or financial success, perhaps involving positive changes in your neighborhood. If you’ve been thinking about traveling this is the time to set events in motion.

Sagittarius This is one of those days in which you might not be fully appreciated for the wonderful breath of fresh air you bring to the group. Don’t give in to negative forces trying to keep you from fully expressing yourself.

Leo You may get the feeling that you’re rubbing against sandpaper. Pieces of your inner being are hitting you square in the face. Beware of saying nothing and saying it very loudly. Welcome these new energies into your life.

Virgo Don’t be surprised if things don’t go exactly according to plan. More than likely, this is a result of issues deep inside you. Your emotions may feel tied to the ground, yet your mind may want to take off into the stratosphere.

Pisces You could get the feeling that there are thorns poking out of nowhere whose sole purpose is to annoy you. You might not understand exactly how or why, but that’s OK. You don’t need to know. Just go with the flow.

Aquarius Don’t submerge the bottom line in a sea of words when people want nuts-and-bolts details. There may be an unexpected element trying to sneak into the equation. The situation may be calm and cool one minute, but explosive the next.

28

29

29

Crossword puzzle

Kameleon Quiz 1. What can be found clinging to water balloons at 5.000 meters high?

1

2 4

2. What animal has the longest natural migration? 3

5

8 9

6

7

4. Which member of the LBC board needs help making coffee? 5. Which underground ascomycota will turn you into a magician/ philosopher/dragon? 6. Which horoscope tells you to go with the thorny flow?

10

7. What is the biggest object our redaction member Kim can fit in her mouth? 8. Which drug is also a reptile?

11

9. To what does the Danish Fjord & Baelt compare in Holland?

THE  ANSWER: ACROSS 2. Non-flying bird 9. Popular holiday destination 5. Gas 10. Inventors of the airplane 6. Largest bird 11. Aircraft

3. Which biology student mentioned in the holiday section travels the farthest?

DOWN 1. Flying toy 5. Flying backwards 3. Airplane model 7. “Flying“ animal 4. Building 8. Class of birds

30

Take the third letter of every answer to find the final answer and win a home-made cake! Send your answer to: [email protected] 31

Fluister vinken

ken.”

Esmee K

ger ma il je zwan w Ik “ : R im

tegen T

Daphne Z: “Je bent zelf een micro-fag!”

Marjolein C:

Marieke V: “Dakloze mensen hebben het niet in huis.”

Mara T over baby’s: “Goed schudden en dan spuit het eruit.” “Ik heb twee

f.” Bawan A: “J llen a e moet gew a b oon je sond n j i m e ” ! n k a u st v e e ke l f n!” ij l e z b , d l vin nze : “De “Maar ik S t r Wouter v D: “Sorry jongens, ik ben iets te enthousiast aan Ba el I: het strippen.” Denz Marieke V: “Hij is dood en heeft helemaal niks bereikt.....net zoals wij straks.” Lars

Thalassa V: “

L: “G eerk e, b zijn b laas niet allen zo te gen aan! Tim ”

in alle gaten

e, volgens verdomm ons!” d o G “ : A ur met Rogier v ook bestu mij ben ik

Ik snap niet hoe je hem e r zo diep in k Senne A: “Ge rijgt, Senne.” woon doord uwen!”

u ik mijn Dames, zo

Lars v D: “

piemels.”

n

paal tusse

uit.” alt er ...” v d o said potlo : “Je what she C u y Wing T: “ That ’s Mara

” stoppen? n e g o m jullie

Vera W te “Jon Bernice D: “Is Pjotr een naam?” gens gen Gre go , ik w il eve ry H en Gerben H jullie n gebruik Kay van : “Ik leg O mon de penis d.” maken v : bloot en worden z an ineens e allemaa l gek...” ken ik er ook deze eiwitten Herman S: “Van r 70 %” niet zoveel...maa

Marieke V: “Ik had vandaag ook al paardenzaad in mijn haar...”

32

Kim

R: “Ik wil me t kerst een ke Tony W: “Wie van ju er een kalko llie dames wil de moe en doen.” de r van mijn kinderen w orden, en hoeveel ge ld is een kind waard?” afgeveegd met ot, en mijn billen

Clinton H

: “Ik heb la

st van och tendmiss

de slo b net gepoept in wassen.” Rogier v A: “Ik he nden nog niet ge ha ijn m b he ik En . gras

elijkheid.”

een pot in m o in z l e e v eft het niet zo e h ij m r o o V “ : B Yanell Elspeth.” r, a a m j ji e o D . n te graaie

Annemarie M: “P ieter V, die naam komt me bekend voor. Ik heb al 4x zijn te ntamen nagekeken!”

Tonko Z: “Toen ik mijn vinger voor het eerst zonder handschoen in een gat stak en mijn vinger eruit haalde met allemaal wit spul dacht ik ook al van...”

Bart S: “Jongens, het is weer paringsseizoen!” Laura Z (giegelend): “Dat merkte ik zo erg aan mijn dwergkonijntje...”

Sarah V: “Anders ne em ik een konijn, da t is een kruising tussen een vis en een kat!”

Lars v d B: “Wat bedoel je, een koffiefilter?”

Marjolein C: “Soms komt het sperma toch uit de zijkant van de penis? Als je hem anders vasthoudt...” Leuke Fluistervink gehoord? Mail hem door naar [email protected] of laat het onze redactie direct weten!

33

Dear members,

Contactadvertenties

And again it is an honor to write the afterword for the Kameleon. And this time in English, because Dutch isn’t a very international language. And because we will (hopefully) all go abroad on vacation this summer, it is handy to practise your English. Like a London tour guide once said to me: ‘I speak six languages: English, American, Australian, New Zealandish, Canadian and Irish.’ And there are many more countries where English is the official language. So what do most students do in their vacation? Some have a summer job, others make a road trip or are backpacking through different continents to experience other cultures. Others keep it cheap and let their parents come with them, who will bring the “sleurhut” (a nice Dutch word for caravan). And some people rather stay at home to relax or do some long awaiting chores. But wherever you are, you can do some (highly recommended) theme related activities! So find that airplane or high bridge and go skydiving or bungee jumping! Lesser daredevils can go to a theme park and just take a rollercoaster ride or try the freefall to get the same feeling. Luckily we have several theme parks in the Netherlands, and even more in Europe, so there is enough to discover!

Verdwaalde Bioloog (macro) zkt stud. zdr kruis om nek, donkere krullen mogen wel. Bel 06-zachte-gé Anoniem bestuurslid zkt wanhopig nr man die haar terug naar/in Denemarken wil nemen, sms ‘bruinvis’ Eenzaam lay-out (3xv) team zkt mannen vr lnge nachten knippen en plakken. Ervaring met indesign is een pré. Eenzm. webred. zkt iemand die haar wil bevrijden vn tripjes naar het buitenland vn naturalis begeleidsters. Geen contact, schaak me Micro zkt. prtner (m/v) om high mee te worden, leeft in veronderstelling dat huidig partner’s haar constant in brand staat. Bereikbaar via hogere sferen. Multiresistente bac. zkt host mt lage afweer vr korte rela. , antbio. aanmk geen probleem, contact is onvrijwillig en imminent Pntffldrtje zkt prtnr mt blchlke fkrtng vr n. gez. niche. Mijn flagel is 2x mijn lichaamslengte… mail flagellaslbc@ gmail.com

LBC Agenda 12 juni

Vi-Kings Borrel: WK-opening

13 juni

VriMiHoBo

18 juni

Halfjaarlijkse ALV

19 juni

Scienceclub

20 juni

Lentefeest

Eind juli Midzomerborrel

Zoek jij ook liefde binnen de biologie? Mail je contactadvertentie naar [email protected]

So while you read this little magazine, you hopefully got some new ideas for your summer vacation. I wish you an enjoyable vacation so you can start afresh in the new academic year. Even if you don’t have much free time, enjoy the extra lab space and free microscopes!

Met dank aan Thijs Kabel Koen Hokke Katharina Riebel Tim Rietbergen Pixel

Kind regards, Geerke Tuinenga h.t. Praeses der Leidse Biologen Club

34

35

Fijne zomer! Have a nice Summer!

36