Nederland en het bossenbeleid in Europa Rob Busink en Marleen van den Ham Directie Natuur
Opzet presentatie • Bosbeleid in Europa (binnen en buiten EU) • Historie en organisaties (EU en MCPFE) • Resultaten • De trends • De huidige stand van zaken • De politieke agenda en de dilemma’s • Het EU-Actieplan • Het proces in Nederland
Historische achtergrond • Pan-europees: de MCPFE • The Ministerial Conference on the Protection of Forests in Europe • Gestart in 1990 in Straatsburg. Aanleiding toenemende bedreigingen voor bossen. Grensoverschrijdende aanpak nodig; • Ca 40 landen en NGO’s, instituten • Elke 3-4 jaar: ministerconferentie • Geen bindende afspraken
Historie (2) • Europese Unie • 1957 oprichting EEG: discussie over hout wel/niet bijlage II (marktordeningsproduct) • 1964-1985: voorstel tot een gezamenlijk bosbeleid (1964); Richtlijn betreffende de Bosbouw (1974); ontwerpresolutie voor gemeenschapsbeleid Houtsector; • 1986-1992: Bosbouwmemorandum: uitsluitend coördinatie • 1992-1998: ontstaan van de Bosbouwstrategie • 1999-2005: ten uitvoerlegging van de EU-bosbouwstrategie
Resultaten • MCPFE: • Criteria en indicatoren voor duurzaam bosbeheer; • Afspraken over monitoren van bossen • Platform voor regionale dialoog over bosbeleid en informatieuitwisseling; • EU: • Richtlijn bosbouwkundig uitgangsmateriaal; • Richtlijn monitoring bossen en milieu-interacties • Richtlijn op het gebied van bosbrandinformatie systemen • Geen communautair beleid; wel via landbouw bossenmaatregelen
De wereld draait door
De trends • Groeiende economie, vooral van de zogenaamde BRIC-landen (Brazilië, Rusland, India, China) • Klimaatverandering en daaraan gekoppelde maatregelen • Meer legaal en duurzaam hout (duurzame ketens) • Behoud van de biodiversiteit • Stijgende energieprijzen; streven naar meer geopolitieke onafhankelijkheid • Verkleinen ecologische footprint • Toenemende regionalisering
100
10.0%
90
9.0%
80
8.0%
70
7.0%
60
6.0%
50
5.0%
40
4.0%
30
3.0%
20
2.0%
10
1.0%
0
0.0% 1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
Year Exports
Dom estic Consum ption
ExportShare (rightaxis)
Exports'Share of Consum ption
M illion cubic m eters RW E
De huidige stand van zaken meer houtgebruik in China
Huidige stand van zaken: importstop illegaal hout? European Union as a unit
To Finland To Rest of EU
Congo Basin as a unit
Primary Products Secondary Products
Scale 10 million m3 5 million m3
Arrow width directly proportional to RW E volume; minimum shown: 1 mi m3 Intra-EU trade omitted
C-sink in wooden houses
If 100.000 more wooden houses like this kind would be built per year and substitute other materials CO2-emissions are reduced by 3 Million tonnes
European energy policy is facing key challenges
• Global energy demand – and CO2 emissions - is predicted to increase by 60% over the next 30 years • Until 2030 the EU energy dependency could rise from 50% to 70%, mostly from regions threatened by insecurity • High and volatile prices for oil and gas will stay • According to the Kyoto Protocol, EU has to reduce its GHG emissions from 1990 until 2008/2012 by 8 %
Biodiversiteit
De politieke agenda • FLEGT: meer legaal hout; minder illegaal hout • Duurzaam inkopen door overheden: meer duurzaam hout; • Meer energie uit biomassa: meer hout • Meer biodiversiteit: minder oogst • Stimuleren duurzame ontwikkeling: meer hout • Verkleinen voetafdruk: minder hout • Meer economische groei: meer hout; • Meer regionalisering: minder centrale regie? • Betalen voor ecosysteem diensten • Concurrerend blijven
De dilemma’s • Meer hout gebruiken voor beter milieu; maar minder biodiversiteit; • Meer biodiversiteit, minder hout, maar meer beton? • Meer bos, maar minder landschap • Vereisen deze ontwikkelingen een nationale aanpak of internationale aanpak
Alle ballen in de lucht houden?
Het EU-actieplan Bos Voorgeschiedenis • 15 december 1998: Bosbouwstrategie voor de Europese Unie aangenomen; • Maart 2005: Mededeling van de Commissie aan de Raad en het EP over de implementatie van de strategie • Mei 2005: Raad neemt voorstel Commissie over om EU Actieplan te ontwikkelen. Actieplan moet: • Acties bevatten op EU- en op lidstaatniveau, inclusief nationale bossenprogramma’s • Medio 2006 gereed zijn
Het EU-actieplan Bos Voorgeschiedenis • 15 december 1998: Bosbouwstrategie voor de Europese Unie aangenomen; • Maart 2005: Mededeling van de Commissie aan de Raad en het EP over de implementatie van de strategie • Mei 2005: Raad neemt voorstel Commissie over om EU Actieplan te ontwikkelen. Actieplan moet: • Acties bevatten op EU- en op lidstaatniveau, inclusief nationale bossenprogramma’s • Medio 2006 gereed zijn
Het EU-actieplan • 15 juni 2006 gepresenteerd • Oktober 2006 in Raad van Landbouwministers • De discussiepunten en prioriteiten in het voortraject over de Raadsconclusies: • Harmonisering aanbestedingenbeleid • Betalen voor de niet-houtfuncties en diensten van bos • Biodiversiteit versus biomassaproductie • Beschikbaarheid hout voor industrie versus voor duurzame energie • Samenhang met andere plannen
Andere plannen: • • • •
Actieplan voor bio-energie Plan voor de zogenaamde bosafhankelijke industrie FLEGT-Actieplan De MCPFE 5-7 november 2007 • Bossen en water • Hout, biomassa en energie
DANK U! EN DAN NU OVER NAAR MARLEEN VAN DEN HAM
De doelen van het EU-actieplan voor de bossen: • Verbeteren van het concurrentievermogen op de lange termijn; • Verbeteren en beschermen van het milieu • Leveren van bijdragen aan de kwaliteit van het leven (Verbetering leefmilieu) • Bevordering van de coördinatie en communicatie
Verbeteren concurrentiekracht • Effecten globalisatie op de levensvatbaarheid van het bos: studie door Europese Commissie (EC). • Onderzoek + technologische ontwikkelingen: studies en werkgroepen door de Europese Commissies. • Waardering non-wood-products: werkgroepen. Nederland is lid van een werkgroep ‘waardering’ • Biomassa: diverse studies en pilots door EC. • Bevorderen samenwerking: best practices, infouitwisseling mogelijk gemaakt door EC.
Beschermen en verbeteren van de omgeving • Behalen doelen Kyoto: EC organiseert studies en afstemming tussen beleidsvelden. • Behalen biodiversiteitsdoelstellingen: EC organiseert studies en info-uitwisseling tussen landen. • Bosbescherming bevorderen: EC organiseert onderzoeken + ontwikkelt bosbrandinfosysteem. • Verder ontwikkelen Europees Bossen Monitorings Systeem.
Bijdragen aan de kwaliteit van leven
• Bevorderen van natuur- en milieu-educatie: EC faciliteert informatie-uitwisseling. • Beschermende functies van bossen bevorderen: studies door de Commissie. • In kaart brengen van mogelijkheden voor bos in en om de stad: commissie onderzoekt methoden en technieken en zorgt voor uitwisseling.
Coördinatie en communicatie
• Rol van het Standing Forestry Committee versterken: EC en de lidstaten. • Versterken van de afstemming tussen verschillende beleidsvelden (Europees en nationaal). • Open Method of Coördination en Nationale Bossen Programma’s: werkgroep van het Standing Forestry Committee. • Betere info-uitwisseling en communicatie
Coördinatie en communicatie • Versterken van het EU-profiel in internationale gremia (onder meer via MCPFE). • Bevorderen van het gebruik van hout en andere bosproducten uit duurzaam beheerde bossen: EC werkt aan info-uitwisseling en communicatie over de bosgerelateerde industrie. • Verbetering van de info-uitwisseling: EC ontwikkelt een communicatiestrategie en een bossenwebsite. • Evaluatie.
Het proces in Nederland • Bosbeleid van LNV: • Natuur voor mensen – mensen voor Natuur • Agenda Vitaal Platteland • Visie op de Houtoogst (LNV en PHN) Diverse instrumenten: wet/regelgeving, subsidies, onderzoek, etc. LNV is één van de ‘stakeholders’. Ook andere overheden (VROM, EZ, provincies, gemeenten) én sector zelf.
Proces in Nederland Bossendialoog: wat wil Nederland met bos/natuur? Eerste bijeenkomsten in 2006 (kleine kring stakeholders) Verdere uitwerking door externe proces-begeleider Werkwijze: problemen/kansen – thema’s – belanghebbenden – trekkers – projectmatig.
