NATUURHERSTEL MOST-KEIHEUVEL

NATUURHERSTEL MOST-KEIHEUVEL NATUURHERSTEL OP DE GRADIËNT VAN VEEN NAAR STUIFZAND 01/06/2012 - 31/05/2017

Met steun van het financieringsinstrument LIFE van de Europese Gemeenschap

Situering


Doelstellingen • Herstel van de natuurwaarden: – Landduinen – Trilveen – Inheems loofbos • Wegwerken vismigratieknelpunten • Heroriëntatie recreatiestromen • Opmaak van een geïntegreerd beheerplan


NATURA 2000 • Natura 2000 = Europees Natuurnetwerk ter bescherming van de meest kwetsbare habitats en soorten • Afgebakende Speciale Beschermingszones met een specifiek beschermingsstatuut: • Habitatrichtlijngebieden • Vogelrichtlijngebieden • Instandhoudingsdoelstellingen = doelen voor de uitvoering van het Europees natuurbeleid (Habitaten Vogelrichtlijn) in Vlaanderen • Uitvoeren van projecten om deze doelstellingen te realiseren Met steun van het financieringsinstrument LIFE van de Europese Gemeenschap

Natura 2000 in de provincie Antwerpen

...7 ~ .• ' ,GL; . . . . . .0

NAT URA ! 10


LIFE + • LIFE + = Europese fincancieringsinstrument voor natuurherstel • Doel = bijdragen tot de implementatie, verbetering en ontwikkeling van het Europees milieubeleid en wetgeving door cofinanciering van pilootprojecten die een meerwaarde bieden op Europees niveau. • Cofinanciering van 50% van het totale projectbudget van Life+ Most-Keiheuvel • Totaal projectbudget = 4.095.645 euro


Europese topnatuur in Balen


Europese topnatuur in Balen


SAMEN AAN DE SLAG


Wat staat er te gebeuren? • Herstel van landduinen en heide

• Bestrijding exoten

• Herstel van trilveen

• Ecohydrologische studie

• Herstel inheems bos

• Wegwerken van vismigratieknelpunten

• Aankopen van gronden

• Communicatie rond beschermde habitats en soorten

• Aankoop materiaal • Ecologische monitoring

• Verbinding mindervaliden pad recreatiedomein Keiheuvel

• Actualisatie beheerplan

• Heroriëntering recreatiestromen


Wat staat er te gebeuren? recreatieve inrichting ~ --- .... '...

...~P.ÁoVINCIJ\AL RECREAriEOOMt.IN KEI...:UVEL , ..

......

+

-

-..._ ......

"""

KEIHEUVEL VLIEGVELO

'

-


Wat staat er te gebeuren?

Actie

2013

2014

2015

2016

2017

Herstel van landduinen en heide Herstel van trilveen Herstel inheems bos Aankopen van gronden Aankoop materiaal Ecologische monitoring Actualisatie beheerplan Bestrijding exoten Ecohydrologische studie Wegwerken van vismigratieknelpunten Communicatie rond beschermde habitats en soorten Verbinding mindervaliden pad recreatiedomein Keiheuvel Heroriëntering recreatiestromen


Wie doet wat ?

• Herstel van landduinen en heide











• Heroriëntering recreatiestromen Met steun van het financieringsinstrument LIFE van de Europese Gemeenschap

Wie doet wat ?













Wie doet wat ?













Wie doet wat ?













Agentschap voor Natuur en Bos? • Ontstaan op 1 april 2006, als gevolg van Beter Bestuurlijk Beleid • Ontstaan uit een fusie van twee afdelingen van het voormalige AMINAL: afdeling Natuur en afdeling Bos & Groen


Missie en visie van ANB • MISSIE • Het ANB staat in voor het beleid, het duurzaam beheren en het versterken van natuur, bos, groen, fauna en flora in Vlaanderen, samen met partners • VISIE • ANB streeft naar meer natuur, bos en groen in Vlaanderen • ANB streeft naar betere natuur, bos en groen in Vlaanderen • ANB plaatst natuur, bos en groen midden in de maatschappij


Herstel van landduinen en heide • Knelpunten • Momenteel sterk vergrast en verbost omwille van achterstallig beheer • Momenteel sterk versnipperd • Acties • Kappen van naaldbomen • Plaggen (afgraven van de strooisel- en kruidlaag) • Doel • Grotere aaneengesloten oppervlakte open landduinen met alle karakteristieke vegetatietypes en bijhorende soorten • Duurzaam herstel en beheer door natuurlijke dynamiek en schapenbegrazing Met steun van het financieringsinstrument LIFE van de Europese Gemeenschap

Herstel van landduinen en heide


Herstel van trilveen • Knelpunten • Momenteel sterk verruigd en verbost omwille van achterstallig beheer • Waterhuishouding niet optimaal • Acties • Kappen van bos en struweel • Herstel van de waterhuishouding (zie verder) • Doel • Grotere aaneengesloten oppervlakte veen met alle karakteristieke vegetatietypes en bijhorende soorten • Goed functionerende waterhuishouding i.f.v. de natuurlijke habitats • Aangepast maaibeheer gericht op een hoge lokale biodiversiteit Met steun van het financieringsinstrument LIFE van de Europese Gemeenschap

Herstel van trilveen


Herstel van inheems bos • Knelpunten • Veel monotone dennenaanplant • Exoten (zie verder) • Waterhuishouding niet optimaal • Acties • Omvorming bos via beheermaatregelen • Exotenbestrijding (zie verder) • Herstel van de waterhuishouding (zie verder) • Doel • Verschillende Europees beschermde bostypes op een gradiënt van zéér droog naar zéér nat • Goed ontwikkeld inheems bos, met een goede gelaagdheid en kansen voor bomen om oud te worden • Goed functionerende waterhuishouding i.f.v. de natuurlijke boshabitats Met steun van het financieringsinstrument LIFE van de Europese Gemeenschap

Herstel van inheems bos


Aankoop van gronden • Knelpunten • Sterke versnippering in eigendomsstructuur • Externe druk op de natuur • Acties • Aankoop van gronden die op de markt gebracht worden • Overeenkomsten afsluiten met grondeigenaars om beheer in het gebied op elkaar af te stemmen • Doel • Grotere aaneengesloten natuurkern • Geïntegreerd beheer voor het volledige gebied zorgt voor een beter natuurherstel/behoud • Betere mogelijkheden tot uitbouw toegankelijkheid


Aankoop machines • Grote werken uitbesteed • Tal • • • • •

van kleine werken zelf uit te voeren Verwijderen struweel Maaien Herstel wegen Plaatsing informatiepanelen …

• Aankoop materiaal o.a.: • Minigraver • Boslier • Kettingzaag • Motoculteur • Bosmaaier • lastpakker Met steun van het financieringsinstrument LIFE van de Europese Gemeenschap

Ecologische monitoring • Vastleggen bestaande toestand • Voorkomen van zeldzame soorten • Hoge diversiteit aan soorten • Evaluatie van de ecologische inrichting • O.a. vissen, vlinders, libellen, … • Evaluatie van het gevoerde beheer • Bijsturen van beheer in de toekomst


Actualisatie beheerplan • Geïntegreerd beheerplan voor alle percelen die in eigendom/beheer zijn van de partners van het life+ project • Aanpassen beheerplan aan de visie van de Instandhoudingsdoelstellingen i.k.v. Natura 2000 • Uitwerken nieuwe beheermaatregelen afgestemd op de inrichtingswerken uitgevoerd i.k.v. het Life + project • Rekening houden met de resultaten van de monitoring • Opmaak van een nieuwe toegankelijkheidsregeling voor het volledige gebied (zie verder)


Bosgroep Zuiderkempen v.z.w. • VZW van en voor boseigenaars (momenteel ca. 1500) • Samen werken aan duurzaam bosbeheer waarbij de boseigenaars op een respectvolle manier ondersteund worden in het beheer van hun bos met het accent op het gezamenlijk beheer van versnipperde bosgebieden. • De Bosgroep krijgt ondersteuning voor zijn werking van het Vlaams gewest, de Provincie Antwerpen en de gemeentes.


Aanpak • Participatieve aanpak (streven naar gedragen toekomstvisies inzake beheer en toegankelijkheid) • Respect voor eigendomsrechten, visies en belangen (eigenaar blijft baas over eigen bos!) • Respectvolle en vrijwillige samenwerking • Stimuleren van gezamenlijk beheer • Zoeken naar evenwichten tussen maatschappelijke en privébelangen


• Actief in de Keiheuvel sinds 2005: advies privé-eigenaars, exotenbestrijding, dunningskappen, gezamenlijk bosbeheerplan • 2011 opvolging van het gebied: beheerwerken (exotenbestrijding, dunningskappen + sterke kappingen i.f.v landduinen) en opmaak uitgebreid bosbeheerplan (68,7 ha bos)


Bestrijden exoten Amerikaanse vogelkers: agressieve uitheemse boomsoort. Verdringt inheemse soorten zoals eik, berk, sporkehout en lijsterbes. Acties: • Inventarisatie bospercelen op aanwezigheid Am. vogelkers: aandacht voor zaadbomen! • Bestrijding en nazorg percelen in gezamenlijk bosbeheerplan • Stimuleren overige boseigenaars om ook mee te stappen in gezamenlijke bestrijding


Ondersteuning boseigenaars • Gratis adviesverlening • Gratis toetreden tot gezamenlijk bosbeheerplan • Hulp bij beheerwerken: • Gratis exotenbestrijding (ondersteuning vanuit gemeente Balen en LIFE) • Dunningskap, eindkap: omvorming naar meer gemengde bossen (eik, berk met eventueel overstaanders van den). Eigen beheer door eigenaar of via houtverkoop Bosgroep. • Plagwerken met het oog op ontwikkeling naar open landduinen (ondersteuning vanuit LIFE) Met steun van het financieringsinstrument LIFE van de Europese Gemeenschap

Provincie Antwerpen

Dienst Integraal Waterbeleid Wat doen wij? • beheer van de onbevaarbare waterlopen van 2e categorie – klassieke onderhoudswerken (kruid- en slibruimingen en herstellingswerken) – bestrijding van invasieve exoten in en langs waterlopen

• aanpakken overstromingsproblematiek – aanleg van overstromingsgebieden – Vrijwaren of herstel van natuurlijke bufferruimte – Aanleg en onderhoud van pompinstallaties

• adviesverlening in het kader van vergunningen en adviesvragen • ecologische projecten – sanering van vismigratieknelpunten – herinrichting waterlopen en valleigebieden

• gebiedsgerichte projecten Met steun van het financieringsinstrument LIFE van de Europese Gemeenschap

Provincie Antwerpen

Dienst Integraal Waterbeleid Visie 'Ruimte voor Water‘  zo weinig mogelijk wateroverlast of -tekort in de provincie Antwerpen 'integraal' ~ Europese en Vlaamse Integraal waterbeleid 'integraal' ~ intensieve samenwerking met talrijke besturen en actoren zoals de landbouw- en natuursector, recreatie en ruimtelijke planning De dienst bestaat uit de 3 afdelingen: Beheer, Projecten en Beleid


Ecohydrologische studie Doel?

• Grondig inzicht verwerven in het eco-hydrologisch functioneren van De Most • Formuleren van hydrologische herstelmaatregelen ifv Natura 2000 habitats

Wat?

• Inventarisatie: gronden oppervlaktewatermonitoring, kartering van de detailhydrografie • Updaten van bestaande oppervlaktewaterkwantiteitsmodel • Opmaak van een grondwatermodel • Opmaak van een ecohydrologisch model


Ecohydrologische studie Uitbouw gronden oppervlaktewatermeetnet

peilbuis

oppervlaktewatermeetpunt Met steun van het financieringsinstrument LIFE van de Europese Gemeenschap

Ecohydrologische studie Kartering detailhydrografie Mostdepressie • Inzicht in detailafwatering • Effect van ingrepen inschatten

detailhydrografie versie nov. 2013


Ecohydrologische studie Input voor diverse acties van project

• Opmaak MER-ontheffingsdossiers • Saneren vismigratieknelpunten Kleine Hoofdgracht en Grote Nete • Uitvoering hydrologisch herstelbeheer • Algemene wetenschappelijke monitoring

Timing • • • •

Oppervlaktewaterkwantiteitsmodel geactualiseerd Inventarisatiefase lopende Beschrijving actuele eco-hydrologie: voorjaar 2014 Uitwerken en doorrekenen herstelmaatregelen: najaar 2014


Wegwerken vismigratieknelpunten Doel?

Kleine Hoofdgracht en Grote Nete maximaal vispasseerbaar maken voor de Habitatrichtlijnsoorten Beekprik en Kleine modderkruiper • Sommige knelpunten eenvoudig oplosbaar • Ontwerper aangesteld voor meer complexe ingrepen  Voorontwerpen in opmaak

Beekprik (Vildaphoto) Kleine modderkruiper (Vildaphoto)


Wegwerken vismigratieknelpunten • Sommige knelpunten eenvoudig oplosbaar • Ontwerper aangesteld voor meer complexe ingrepen

Opgelost door omleiding via de vijvers


Wegwerken vismigratieknelpunten

VMKP 130 op de Grote Nete

Periodiek VMKP op de Kleine Hoofdgracht afwaarts de Most VMKP 70 op de Kleine Hoofdgracht opwaarts de Most Met steun van het financieringsinstrument LIFE van de Europese Gemeenschap

Draagvlakverbreding kwetsbare vissoorten Waarom deze actie?  Kwetsbare vissoorten in kleinere waterlopen weinig zichtbaar en dus minder bekend bij het grote publiek  gebrek aan draagvlak voor ecologische herstelprojecten en aangepast beheer

 Veel kennis aanwezig bij lokale bevolking over historische situatie  Verzamelen en bundelen van deze informatie  Oproep om kennis en informatie aan te leveren = betrokkenheid verhogen

 Ontwikkelen van infopakketten voor specifieke doelgroepen vb. Werkpakket voor lagere scholen, apps voor wandelaars, …  Op termijn uitbreiden naar volledige provincie Antwerpen

 Zie filmpje op website Life project


Kempens Landschap v.z.w. • Opgericht in 1997 door provinciebestuur Antwerpen en een 40-tal Kempense gemeentebesturen • Doel: veiligstellen van landschap-, natuur- en cultuurpatrimonium in de provincie Antwerpen, hoofdzakelijk via verwerving ≠natuurvereniging, monumentenvereniging, regionaal landschap…


Verbinding mindervalidenpad recreatiedomein Keiheuvel


Verbinding mindervalidenpad recreatiedomein Keiheuvel


Heroriëntering recreatiestromen • Verbeterde toegankelijkheid van het gebied • Uitbouw van een gestructureerd netwerk voor recreanten • In beeld brengen van de waardevolle natuur • Betere bescherming van de meest kwetsbare natuur


VRAGEN? MEER INFO www.life-most-keiheuvel.be


NATUURHERSTEL MOST-KEIHEUVEL

Recommend Documents