NAMA DOKUMEN
KELUARAN
PINDAAN
TARIKH
BUKU PANDUAN AMALAN EKSA JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
02
00
MEI 2014
PANDUAN AMALAN EKSA JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK (JPP) PUTRAJAYA
TANDATANGAN
_________________________ KETUA PENGARAH JPP
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 1
KANDUNGAN BIL
TAJUK
MUKA SURAT
1
DASAR EKSA
3
2
VISI & MISI EKSA JPP
4
3
OBJEKTIF EKSA
5
4
SLOGAN EKSA
6
5
CARTA ORGANISASI EKSA
7 - 12
5.1 CARTA ORGANISASI JAWATANKUASA PEMANDU EKSA 5.2 CARTA ORGANISASI JAWATANKUASA PROMOSI 5.3 CARTA ORGANISASI JAWATANKUASA LATIHAN 5.4 CARTA ORGANISASI JAWATANKUASA AUDIT 5.5 CARTA ORGANISASI ZON EKSA
6
PENGENALAN EKOSISTEM KONDUSIF SEKTOR AWAM (EKSA)
13 - 16
7
AMALAN EKSA
17 – 30
8
PELAKSANAAN DAN AMALAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
31 - 55
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 2
DASAR EKSA JPP JPP beriltizam dalam memastikan EKSA dilaksanakan secara berterusan melalui budaya kerja yang cemerlang dan inovatif secara berpasukan ke arah meningkatkan produktiviti , menawarkan perkhidmatan berkualiti, mewujudkan persekitaran yang bersih, selamat serta melestarikan teknologi hijau bagi memenuhi kepuasan pelanggan.
Tandatangan :
.................................................................. ( KETUA PENGARAH JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK)
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 3
VISI & MISI EKSA JPP VISI Ke arah penyampaian perkhidmatan yang cemerlang dan inovatif melalui persekitaran kerja yang kondusif.
MISI
Menerusi EKSA, JPP Beriltizam untuk:a) Mewujudkan suasana tempat kerja yang kondusif dan ceria; b) Meningkatkan produktiviti dan mutu perkhidmatan kerja secara
berterusan; c) Meningkatkan kecekapan melalui disiplin kerja yang cemerlang.
Tandatangan :
.................................................................. ( KETUA PENGARAH JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK)
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 4
OBJEKTIF EKSA Memastikan pengurusan EKSA yang cekap dan berkesan bagi mencapai ciri-ciri kualiti di tempat kerja seperti berikut:
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Imej korporat Persekitaran tempat kerja yang bersih, kemas, ceria dan selamat. Pengurusan stor dan dokumen yang lebih berkesan. Peningkatan semangat kerja berpasukan. Peningkatan kecekapan sistem penyampaian. Penekanan kepada amalan HIJAU
.
Tandatangan :
.................................................................. (KETUA PENGARAH JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK)
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 5
SLOGAN EKSA “PEMBUDAYAAN EKSA PEMACU TRANSFORMASI.”
LOGO EKSA
Tandatangan :
.................................................................. (KETUA PENGARAH JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK)
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 6
CARTA ORGANISASI EKSA JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK (JPP)
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 7
JAWATANKUASA PEMANDU EKSA PENAUNG (KETUA PENGARAH)
PENGERUSI (TKP(P))
KETUA EKSA (PENGARAH BPN)
FASILITATOR (Wakil JK Promosi)
KETUA J/K AUDIT (Pengarah BKP)
KETUA J/K LATIHAN (Tim. Peng. SLPK)
KETUA J/K PROMOSI (Ketua Kom. Korporat)
FASILITATOR (Wakil JK Latihan)
FASILITATOR (Wakil Ketua Zon)
Nama Dokumen : JK PEMANDU EKSA
Tandatangan :
CHAMPION EKSA JPP
FASILITATOR (Wakil JK AUDIT)
Keluaran :
KETUA URUSETIA (PP( BKP))
URUSETIA (Wakil BKP)
URUSETIA (Wakil BKP)
Pindaan :
Tarikh :
.................................................................. (KETUA PENGARAH JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK)
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 8
JAWATANKUASA PROMOSI EKSA PENGERUSI Ketua Komunikasi Korporat
TIMBALAN PENGERUSI
SETIAUSAHA
WAKIL ZON SOLAR
Tandatangan :
WAKIL ZON AKUAKULTUR
WAKIL ZON HIDRO
WAKIL ZON AGRO TEKNOLOGI
WAKIL ZON HIBRID
WAKIL ZON HORTIKULTUR
.................................................................. (KETUA PENGARAH JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK)
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 9
JAWATANKUASA LATIHAN EKSA
PENGERUSI Timbalan Pengarah SLPK
TIMBALAN PENGERUSI
SETIAUSAHA
WAKIL ZON SOLAR
Tandatangan :
WAKIL ZON AKUAKULTUR
WAKIL ZON HIDRO
WAKIL ZON AGRO TEKNOLOGI
WAKIL ZON HIBRID
WAKIL ZON HORTIKULTUR
.................................................................. (KETUA PENGARAH JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK)
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 10
JAWATANKUASA AUDIT EKSA PENGERUSI Pengarah BKP
TIMBALAN PENGERUSI
SETIAUSAHA
WAKIL ZON SOLAR
WAKIL ZON AKUAKULTUR
WAKIL ZON HIDRO
WAKIL ZON AGRO TEKNOLOGI
WAKIL ZON HIBRID
WAKIL ZON HORTIKULTUR
NOTA: ***AJK AUDIT dilantik daripada semua zon yang telah diwujudkan. ***SETIAUSAHA dilantik dikalangan AJK AUDIT.
Tandatangan :
.................................................................. (KETUA PENGARAH JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK)
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 11
ZON EKSA FASILITATOR
KETUA ZON
SETIAUSAHA
AHLI AUDIT
AHLI PROMOSI
Tandatangan :
AHLI LATIHAN
AHLI ZON
AHLI ZON
AHLI ZON
AHLI ZON
AHLI ZON
.................................................................. (KETUA PENGARAH JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK)
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 12
PENGENALAN EKOSISTEM KONDUSIF SEKTOR AWAM (EKSA)
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 13
PENGENALAN
EKSA adalah satu teknik pembersihan bertujuan mewujudkan persekitaran berkualiti secara sistematik dan praktikal. Melalui amalan ini tempat kerja menjadi lebih teratur dan selesa sepanjang masa. Oleh itu kerja akan menjadi lebih produktif, cekap, selamat dan menjimatkan kos. Justeru, EKSA adalah asas kepada sistem peningkatan kualiti dan perkhidmatan dan seterusnya menjadikan tempat kerja lebih efisien dan produktif ke arah kecemerlangan JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK (JPP).
Apakah EKSA?
EKSA adalah penjenamaan semula amalan 5S oleh pihak MAMPU dan masih mengekalkan prinsip Seiri (SISIH), Seiton (SUSUN), Seiso (SAPU), Seiketsu (SERAGAM) & Shitsuke (SENTIASA AMAL).
Tujuan penjenamaan semula amalan 5S ke EKSA adalah :
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 14
Manakala objektif penjenamaan semula EKSA adalah untuk :
Antara faedah pengamalan EKSA adalah 1.
mewujudkan persekitaran tempat kerja berkualiti;
2.
meningkat kecekapan dan keberkesanan pengurusan organisasi;
3.
mengenalpasti, mengurang & menghapuskan pembaziran;
4.
meningkatkan semangat esprit de corp,
5.
meningkatkan disiplin warga jabatan, dan
6.
meningkatkan mutu penyampaian perkhidmatan
Melalui EKSA, setiap individu akan mempunyai rasa tanggungjawab dan sayang pada Jabatan. Setiap individu berperanan untuk melaksanakan EKSA tanpa ada seorang pun akan tertinggal. Amalan ini memerlukan sokongan dari semua pegawai dan staf bagi menjayakannya.
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 15
Penambahbaikan berterusan di dalam pelaksanaan EKSA
Penambahbaikan berterusan adalah bertujuan supaya semua staf dapat memberikan idea yang bersesuaian bagi dilaksanakan di tempat kerja. Ianya juga bertujuan supaya semua staf lebih memahami bahawa penambahbaikan tersebut tidak terhad untuk individu atau untuk sesetengah perkara. Ianya mungkin melibatkan proses yang amat mudah atau memerlukan analisis sesuatu perkara sebelum penambahbaikan boleh dibuat. Amalan ini merupakan satu aktiviti ke arah penambahbaikan di tempat kerja. Apa jua penambahbaikan yang baik boleh dilakukan tidak kira menambahbaik di lantai, peralatan, persekitaran tempat kerja, di stor, pejabat dan beberapa kawasan yang dikenalpasti. Ianya mungkin dari yang sekecil-kecil benda atau perkara kepada penambahbaikan yang melibatkan kajian data, aspek kejuruteraan dan analisis yang mendalam.
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 16
Maksud Singkatan 5S 5S merupakan istilah asal dalam Bahasa Jepun, yang jika diterjemahkan ke Bahasa Melayu dan Bahasa Inggeris akan membawa maksud seperti yang dinyatakan di dalam Jadual 1. BAHASA JEPUN
BAHASA INGGERIS
BAHASA MELAYU
CONTOH
Seiri
Sort
Sisih
Menyisih fail lama tidak aktif dengan fail baru yang masih aktif.
Set in order
Susun
Menyusun dokumen/ bahan/alatan pejabat supaya mudah diambil/diguna.
Seiso
Shine
Sapu
Menyapu/membersih ruang pejabat dan ruang kerja/bilik serta peralatan kerja individu.
Seiketsu
Standardise
Seragam
Menyeragamkan susunan fail/meja kerja/bilik mesyuarat/ peralatan pejabat.
Shitsuke
Sustain
Sentiasa Amal
Mengamalkan selalu aktiviti sisih, susun, sapu dan seragam.
Seiton
Jadual 1
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 17
AMALAN EKSA
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 18
APLIKASI DAN TEKNIK EKSA Objektif Objektif bahagian ini adalah untuk lebih mendalami dan memahami apakah yang dimaksudkan dengan EKSA. Akhirnya nanti, semua warga JPP akan mengetahui bagaimanakah mengadaptasi kelima-lima “S” tersebut untuk merencanakan aktivitiaktiviti di tempat kerja masing-masing. Pada setiap teknik 3S pertama, terdapat beberapa panduan yang digunapakai bagi menjaga kebersihan tempat kerja, melakukan aktiviti pelupusan, menyusun barangan serta rekod seterusnya membentuk pasukan kerja yang baik. Pada peringkat 2S yang terakhir, warga JPP akan melihat bagaimana kesemua teknik itu dapat dijayakan agar ia menjadi budaya kerja yang cemerlang.
KITARAN EKSA
4
1
SEIKETSU (SERAGAM)
SEIRI (SISIH) 5
SHITSUKE (SELALU AMAL) (SISIH) 3
2
SEISO (SAPU)
SEITON (SUSUN) (SISIH)
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 19
Teknik EKSA
Teknik EKSA iaitu SISIH, SUSUN, SAPU, SERAGAM dan SENTIASA AMAL akan digunapakai oleh semua staf JPP bagi mewujudkan tempat kerja yang sistematik, teratur, bersih, selamat dan kemas. Amalan ini akan menjadikan sistem kebersihan di tempat kerja dan sekitar JPP lebih efisien, efektif dan memudahkan tugas harian dan rutin yang akan dilaksanakan.
Teknik EKSA ini merupakan teknik yang asas yang menjurus kepada pelaksanaan aktiviti harian di tempat kerja. Apabila pelaksanaan ini dapat dibuat, maka setiap staf yang bertugas di Jabatan akan mempunyai rasa tanggungjawab dan sayang pada JPP. Setiap staf JPP berperanan untuk melaksanakan EKSA tanpa ada seorang pun tertinggal. Ringkasnya, EKSA ini memerlukan penglibatan dan sokongan dari semua staf yang bertugas di JPP bagi menjayakannya.
Secara keseluruhannya, implementasi dan EKSA di tempat kerja akan mewujudkan persekitaran tempat kerja yang sistematik, lebih teratur, bersih dan kemas, selamat dan produktif. Selain itu, intipatinya akan menjadikan sistem kerja di JPP lebih efisien dan memudahkan tugas rutin yang dilaksanakan.
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 20
SEIRI - SISIH S1 - Sisih (Seiri) 1.
SISIH memberikan tumpuan kepada pengasingan dan pelupusan barang-barang yang tidak diperlukan di tempat kerja.
2. Aktiviti SISIH secara berkesan dapat dilakukan dengan: •
Menanda barang-barang yang tidak diperlukan lagi dengan menggunakan kaedah Tag Merah dan kaedah Tag Kuning (penerangan terperinci di muka surat 6 dan 7).
• Menentukan tempat penyimpanan bagi barang/peralatan yang masih diperlukan. •
Bagi barang-barang yang hendak dilupuskan, rujuklah kepada Pekeliling/Arahan/Peraturan Kerajaan yang sedang berkuatkuasa.
TINDAKAN
BUANG DENGAN SEGERA CARI PEMBELI DENGAN HARGA TINGGI LUPUS DENGAN KOS RENDAH TAPI SELAMAT
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 21
KAEDAH STRATIFIKASI UNTUK SISIH NOTA :
TAG KUNING DAN TAG MERAH HENDAKLAH DIGUNAKAN
TAG KUNING
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
TAG MERAH
MUKA SURAT 22
KAEDAH SISIH TAG BARANGAN UNTUK SISIH BAHAN TIDAK DIPERLUKAN DAN SENANG DIBUANG
BAHAN ADA NILAI UNTUK DIJUAL
warna
warna
MENUNGGU PELUPUSAN
BAHAN TIADA NILAI TAPI KOS PELUPUSAN TINGGI
warna
warna
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 23
SEITON - SUSUN S2 - Susun (Seiton) 1. SUSUN merujuk kepada prinsip “Setiap barang ada tempatnya dan setiap tempat ada barangnya”. Penekanan SUSUN tertumpu kepada kaedah penyusunan yang teratur, kemas, berkesan dan selamat. 2. Selepas melaksanakan SISIH dengan jayanya, barang yang diperlukan hendaklah diSUSUN mengikut keperluan penggunaan. 3. Berikut adalah panduan aktiviti SUSUN secara berkesan: • Gunakan kaedah First-In-First-Out (FIFO). • Melabelkan dan mengindeks nama dan nombor pada barang/ peralatan/ rekod. • Menyimpan barang/peralatan/rekod mengikut kategori. • Memastikan barang disusun dengan sebaik mungkin supaya mudah dicapai. 4. Untuk menguji sistem penyimpanan yang efisien dan efektif pasukan Audit Dalaman EKSA perlu menguji dengan satu kaedah yang dipanggil Ujian 30 saat.
Terdapat tiga (3) panduan yang boleh diterangkan untuk menjalankan aktiviti SUSUN: i. Penyusunan meliputi barangan yang digunakan selalu atau harian; ii. Penyusunan meliputi barangan yang digunakan mingguan; dan iii. Penyusunan meliputi barangan yang digunakan bulanan CONTOH LABEL UNTUK FAIL / BAHAN / ALATAN BIL
1
PENGGUNAAN MENGIKUT KATEGORI
KOD WARNA
ITEM KEGUNAAN HARIAN (1 JAM – 1 MINGGU)
2
ITEM KEGUNAAN 1 MINGGU – 6 BULAN
3
ITEM HAMPIR TIDAK DIGUNAKAN (6 BULAN KE ATAS)
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 24
Tindakan Melaksanakan Amalan SUSUN
Barang/ dokumen diperlukan
Kelompok barang/ dokumen
Tindakan yang perlu
Barang/dokumen selalu digunakan
Susun dekat dengan tempat kerja dan cepat dicapai
Barang/dokumen Jarang digunakan semasa urusan harian
Letakkan di tempat yang dikhaskan bagi barang/dokumen yang jarang digunakan /jarang dirujuk
Barang/dokumen yang tidak digunakan semasa urusan harian tetapi perlu dirujuk dan mesti disimpan
Letakkan di tempat yang dikhaskan bagi barang/dokumen yang dirujuk secara bermusim
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 25
SEISO - SAPU S3 - Sapu (Seiso) 1. SAPU adalah tindakan bagi memastikan ruang tempat kerja atau peralatan bersih daripada habuk/debu yang boleh menjejaskan fungsi peralatan, kualiti produk dan kesihatan. SAPU juga memberi penekanan kepada penjagaan kebersihan bagi memastikan tempat kerja yang selesa dan selamat untuk peningkatan kualiti kerja dan perkhidmatan. 2. Pembersihan atau SAPU perlu dilakukan setiap hari bagi memastikan ruang kerja sentiasa kemas dan bersih. 3.
Langkah-langkah yang berikut perlu melaksanakan SAPU secara berkesan: i.
dijadikan
panduan
untuk
Mengagihkan Tugasan Pembersihan
Kebersihan di tempat kerja adalah menjadi tanggungjawab bersama. Pembahagian kawasan jagaan hendaklah dijelaskan dengan: •
Mengenalpasti ruang/peralatan/mesin yang perlu diwujudkan hak milik (ownership).
• Mengadakan jadual giliran harian pembersihan kawasan yang telah ditentukan. ii. Menentukan hak milik (ownership) ruang/peralatan bagi setiap ahli iii. Mewujudkan dengan: *
kaedah
pembersihan
yang
akan digunakan
Menentukan perkara/aspek yang perlu dibersihkan. Mengenalpasti peralatan dan bahan pembersihan yang bersesuaian. Menentukan kekerapan dan masa aktiviti pembersihan. Mewujudkan piawaian kerja pembersihan. Sekiranya Jabatan/Agensi tidak melaksanakan aktiviti pembersihan atau aktiviti pembersihan diswastakan, semua ruang kerja dan peralatan seperti dinyatakan di atas hendaklah dipastikan bersih. iv. Menyediakan peralatan dan bahan-bahan untuk kerja pembersihan. Alatan/bahan keperluan kerja pembersihan hendaklah disediakan dan disusun supaya mudah disimpan dan diambil apabila diperlukan PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 26
v.
Melaksanakan kerja pembersihan Kerja pembersihan boleh dilaksana melalui:
Mengenalpasti ruang dan peralatan yang perlu dibersihkan termasuk ruang atau bahagian yang tersorok seperti di belakang almari ataupun di atas rak yang tinggi. Melaksanakan aktiviti pembersihan dan pemeriksaan terhadap semua peralatan, lantai, dinding dan siling. Memastikan peralatan dalam keadaan bersih, baik dan berfungsi. Merekodkan dan melaporkan segala kerosakan peralatan untuk tindakan penyelenggaraan.
4. Kejayaan pelaksanaan Amalan SAPU boleh diukur melalui:
Produk dan hasil kerja yang berkualiti. Persekitaran kerja yang selesa dan selamat. Keadaan persekitaran lebih bersih. Kos penyelenggaraan lebih rendah
Tindakan Melaksanakan Amalan SAPU
SAPU
AKTIVITI
Kenalpasti ruang dan peralatan tempat kerja yang kotor
PROSES
Tindakan membersihkan kekotoran
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
HASIL
BERSI H
MUKA SURAT 27
SEIKETSU – SERAGAM S4 - Seragam (Seiketsu) 1. SERAGAM bermaksud sekeadaan, sebentuk dan sewarna sama ada pada ciri-ciri, susun atur atau peraturannya. Aktiviti EKSA di peringkat ini dapat dilaksanakan dengan mewujudkan keseragaman prosedur, susun atur dan piawai. 2. Berikut ialah panduan untuk melaksanakan keseragaman secara cekap: • Mewujudkan senarai semak tugasan dengan teknik 5W1H. 1. Who - Siapa yang bertanggungjawab. 2. Why - Mengapa perlu dilaksanakan. 3. When - Bila perlu dilakukan. 4. Where - Di mana perlu dilaksanakan. 5. What - Apa tindakan yang perlu diambil. 6. How - Bagaimana aktiviti dijalankan dan diseragamkan. • Mewujudkan senarai semak peraturan inventori. • Mengadakan prosedur kerja pembersihan. • Mengadakan jadual penyelenggaraan. • Mewujudkan model/aktiviti susun atur yang SERAGAM. 3. Kejayaan pelaksanaan SERAGAM diukur melalui: •
Mempunyai piawaian ruang tempat kerja yang lebih baik.
• Mempunyai impak visual yang positif. •
Mempunyai peraturan dan piawaian prosedur kerja (SOP).
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 28
Tindakan Melaksanakan Amalan SERAGAM Menyusun
Sistem Nombor / Rujukan
SERAGAM
Menggunakan skema warna
Melabel
SHITSUKE - SENTIASA AMAL S5 - Sentiasa Amal (Shitsuke) 1. SENTIASA AMAL ialah usaha mengekalkan 4 Amalan EKSA yang pertama iaitu Seiri, Seiton, Seiso dan Seiketsu di samping melaksanakan penambahbaikan berterusan di premis Jabatan/Agensi. SENTIASA AMAL memerlukan komitmen dan penyertaan berterusan seluruh warga kerja serta disiplin diri bagi memastikan Amalan EKSA dapat dilaksanakan secara berkesan dan cekap. 2. Berikut ialah panduan untuk mengekalkan Amalan EKSA: • Meneruskan program kesedaran tentang kepentingan EKSA dengan mengadakan latihan yang berterusan. •
Amalan
Memastikan audit dalaman Amalan EKSA dilaksanakan secara berkala.
• Memastikan aktiviti promosi berterusan. • Mewujudkan sistem pengiktirafan dan penghargaan kepada usaha yang ditunjukkan oleh warga Jabatan/Agensi. •
Mewujudkan sistem pemantauan yang efektif dan sistematik.
3. Kejayaan pelaksanaan SENTIASA AMAL ini boleh diukur melalui: PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 29
•
Prestasi cemerlang berterusan melalui aktiviti audit dalaman Amalan EKSA Jabatan/Agensi.
•
Warga Jabatan/Agensi sentiasa kelihatan ceria dan bersemangat melaksana Amalan EKSA di samping mematuhi peraturan di tempat kerja.
•
Wujudnya disiplin dan semangat kerja berpasukan di kalangan warga Jabatan/Agensi.
•
Warga mempunyai daya usaha untuk sentiasa menambahbaik Amalan EKSA di tempat kerja.
•
Peningkatan kecekapan dan keberkesanan proses kerja.
•
Penyertaan dan kejayaan dalam konvensyen, pertandingan dan anugerah berkaitan Amalan EKSA.
mengamal
dan
FAEDAH MELAKSANAKAN EKSA
Persekitaran tempat kerja lebih selamat Tempat kerja yang bersih, kemas dan rapi
Meningkatkan Imej Korporat
Mengurangkan rungutan pelanggan
Meningkatkan semangat kerja berpasukan
Faedah Melaksanakan EKSA
Mengurangkan kos
Kawalan stok/inventori yang berkesan
Mewujudkan piawaian kerja yang jelas
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
Penggunaan ruang kerja yang optimum Memudahkan urusan penyelenggaraan
MUKA SURAT 30
KESIMPULAN
Kesimpulan yang boleh didapati dari langkah EKSA ini adalah satu cara berkesan bagi mewujudkan persekitaran tempat kerja yang berkualiti di JPP. Melalui Seiri (Sisih) staf JPP akan dapat menyisihkan barang yang tidak perlu; Seiton (Susun) membolehkan penyusunan barangan dan rekod JPP dibuat dengan lebih kemas; dan Seiso (Sapu) akan menghasilkan tempat kerja yang bersih dan selamat. Kemudian Seiketsu (Seragam) menggariskan satu panduan untuk digunakan oleh semua orang dan Shitsuke (Selalu Amal) akan membantu mendisiplinkan diri dan seterusnya menjadikan satu amalan yang cemerlang.
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 31
PELAKSANAAN & AMALAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 32
PERKARA
BIL 1.
FAIL KETUA ZON
PELAKSANAAN PENYERAGAMAN Semua ketua kumpulan mesti menyimpan dokumen berikut: 1. Dasar EKSA. 2. Visi & Misi EKSA. 3. Objektif EKSA.
NOTA :
Adakan indeks Adakan pemisah bagi setiap tajuk Rakamkan gambar bagi setiap aktiviti kumpulan serta masalah sebelum dan faedah selepas aktiviti EKSA dijalankan. Berikan data kuantitatif/kualitatif Semua dokumen dan rekod hendaklah dikawal.
4. Logo & Slogan EKSA. 5. Carta Organisasi Zon. 6. Minit Mesyuarat/Nota Perbincangan Kumpulan (mingguan / bulanan) dan tindakan susulan. 7. Pelan Tindakan Aktiviti. 8. Pelan Lantai Zon EKSA. 9. Gambar-gambar aktiviti Kaizen SEBELUM dan SELEPAS. 10. Keputusan Audit dan Jadual
Semua dokumen dan rekod hendaklah dikawal.
Audit. 11. Memorandum/Maklumat Terkini dari Ketua EKSA atau Fasilitator 12. Kriteria Audit.
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 33
PERKARA
BIL 2.
SISTEM SIMPANAN & SUSUNAN FAIL DI RAK/LACI BESI
PELAKSANAAN PENYERAGAMAN 1. Susunan fail hendaklah dibuat secara berdiri. Fail nipis boleh disusun secara berdiri menggunakan „Magazine Box‟. 2. „Box file‟ dibenarkan disusun diatas rak dan dibuat secara berdiri. 3. Setiap fail mesti ditulis nombor rujukan fail.
NOTA :
4. Satu rekod senarai fail (Indeks Daftar) yang ada dalam
Rujuk Buku Panduan Pelaksanaan Fail Klasifikasi Perkara Kementerian. Dokumen dan rekod hendaklah dikawal.
simpanan hendaklah disediakan. 5. Susun fail dari depan ke belakang (sekiranya dalam kabinet besi) dan urutan nombor simpanan fail dicatatkan dari depan ke belakang. 6. Bagi fail yang disusun secara mendatar (baring), urutan nombor simpanan fail dicatatkan dari bawah ke atas. 7. Susunan fail hendaklah dari KIRI ke KANAN (1, 2, 3, …. A, B, C,….dan seterusnya).
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 34
BIL
PERKARA
PELAKSANAAN PENYERAGAMAN 8. Font yang digunakan pada rak hendaklah jelas kelihatan dari jauh. 9. Di Bilik Fail :a. ARAS 1 bermula dari tingkat bawah (pengecualian boleh dibuat dengan kebenaran fasilitator setelah elemen keselamatan diambil kira). b. Adakan PEMISAH dan indeks di dalam fail untuk fail di Bilik Fail Indeks utama & Kod Warna di tepi rak c. Tag pengguna. d. Peraturan penggunaan dalam kumpulan. 10. Satu senarai fail dalam simpanan hendaklah dilekatkan di hadapan pintu kabinet bertujuan memudah dan mempercepatkan proses pengambilan fail bila diperlukan 11. Sekiranya ada menyimpan fail dalam kotak, prosedur untuk penyimpanan dan pengambilan fail adalah sama seperti menyimpan fail dalam kabinet besi atau kabinet kayu.
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 35
BIL 3.
PERKARA
SUSUNAN BARANGAN DI ATAS RAK (BILIK STOR)
PELAKSANAAN PENYERAGAMAN
1. Susunan tagging hendaklah dari KIRI ke KANAN (1, 2, 3,……dan seterusnya). 2. Tagging ARAS 1 bermula dari tingkat bawah (pengecualian boleh dibuat dengan kebenaran fasilitator atas alasan keselamatan). 3. Indeks barangan di setiap tepi rak. 4. Adakan penanda MINIMA dan MAKSIMA (jika berkaitan). 5. TARIKH LUPUT bagi barangan yang berkaitan. 6. Penanda FIFO / EXPIRY DATE / STOCK LOW / NIL IN STOCK / REMINDER PLEASE REFILL (lengkap dengan tarikh jika perlu). 7. Adakan label susunan bagi setiap Kad / Stock Bin. 8. Kad Bin / Stok Card hendaklah letak ditempat yang disediakan dan rekodnya hendaklah dikemaskini. 9. Adakan SIGNAGE kenalan untuk semua rak. 10. Adakan PELAN LOKASI & MASTER INDEX di tempat yang strategik.
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 36
BIL 4.
PERKARA
PENGURUSAN PENDAWAIAN ELETRIK
PELAKSANAAN PENYERAGAMAN 1. Wayar diikat dengan cable tie atau dibalut dengan piping. 2. Kepala plug ditanda dengan pelekat kod warna dan juga pada barangan elektrik yang berkenaan. 3. Laporkan sebarang kerosakan pendawaian kepada Bahagian Khidmat Pengurusan (Unit Pentadbiran).
5.
SUIS LAMPU
1. Semua suis hendaklah menggunakan sistem Pelekat Kod Warna. 2. Sediakan pelan untuk semua suis lampu. 3. Laporkan sebarang kerosakan peralatan elektrik kepada Bahagian Khidmat Pengurusan (Unit Pentadbiran).
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 37
BIL 6.
7.
PERKARA
PELAKSANAAN PENYERAGAMAN
ELEMEN KESELAMATAN
1. Adakan tanda AMARAN / AWAS di tempat kawasan berisiko. 2. Signage PEMADAM API hendaklah jelas kelihatan dari jauh. 3. Pastikan tiada barangan yang melindungi Alat Pemadam Api. 4. Maklumat seperti DUE DATE FOR NEXT SERVICE hendaklah dipamerkan pada alat tersebut dan ianya mudah dilihat oleh staf. 5. Adakan had ketinggian bagi barangan yang disusun mengikut stacking. 6. Cara stacking hendaklah ada ciri keselamatan.
ALATAN PEJABAT
1. Adakan pemilik (ownership). 2. Adakan jadual penyelenggaraan (jika berkaitan). 3. Adakan Jadual Pembersihan (cleaning roster). 4. Adakan NOMBOR PERALATAN jika bilangan peralatan yang sama lebih dari satu unit di dalam kawasan zon yang sama. 5. Wujudkan cara mengguna dan pamerkan SOP / WI / User Guide (jika perlu).
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 38
BIL 8.
PERKARA
PELAKSANAAN PENYERAGAMAN
AMALAN HIJAU 1. 2.
3.
9.
SETIAP ZON (KAWASAN KUMPULAN)
Adakan sudut kitar semula di setiap zon Adakan label yang menunjukkan penjimatan elektrik dan air. Mengadakan Kempen Hijau secara berterusan
1. Semua suis lampu / kipas menggunakan label kod warna. 2. Setiap bilik hendaklah diletakkan gambar, nama, kumpulan, jawatan, WP dan nombor telefon pemilik tempat tersebut. 3. Status pergerakan pegawai (bilik/ „cubicle‟) 4. Etika pengguna hendaklah dipamerkan (jika berkenaan). 5. Pelan Lantai / Peta Bilik hendaklah dipamerkan seelokeloknya di pintu masuk. 6. Tiada hiasan yang digantung di siling kecuali pada musim perayaan(tidak melebihi satu bulan)
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 39
PERKARA
BIL 10.
SUDUT EKSA
NOTA:
Adakan tajuk dan ruangan bagi setiap perkara. Semua dokumen dan rekod hendaklah dikawal.
PELAKSANAAN PENYERAGAMAN MAKLUMAT YANG MESTI DIPAMERKAN (secara maya atau fizikal): 1. Dasar EKSA yang telah ditandatangani oleh Ketua Pengarah JPP. 2. Visi & Misi EKSA. 3. Objektif EKSA. 4. Slogan EKSA. 5. Nama Zon 6. Peta & Pelan Lantai Zon. 7. Ownership. 8. Gambar ahli dan carta organisasi. 9. Carta GANTT – perancangan aktiviti kumpulan. 10. Gambar aktiviti EKSA SEBELUM dan SELEPAS dengan maklumat ringkas seperti masalah (sebelum) dan kebaikan (selepas) serta nama & tarikh. 11. Jadual Audit dan Keputusan Audit (Bar Chart). 12. Buletin. 13. Maklumat Terkini dari Fasilitator EKSA.
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 40
BIL
PERKARA
PELAKSANAAN PENYERAGAMAN
11.
PAPAN KENYATAAN
1. Semua pekeliling, surat pekeliling, notis, iklan dan bahan bercetak TIDAK dibenarkan ditampal di dinding. Sediakan pelapik atau tempat khas. 2. Adakan TARIKH LUPUT bagi setiap pekeliling, surat pekeliling, notis, iklan dan bahan bercetak yang dipamerkan.
12.
PETAK / TEMPAT LETAK KASUT
1. Adakan petak atau tempat letak kasut di pintu masuk ke kawasan larangan berkasut. 2. Adakan petak untuk tempat letak kasut jika ada kasut / selipar di dalam bilik pejabat.
13.
GARISAN KUNING (PARKIRAN BARANGAN) & KESELAMATAN
1. Pastikan lantai dicuci bersih dan dikeringkan sebelum membuat garisan. 2. Minimakan penggunaan garisan / pelekat parkiran. 3. Garisan kuning hanya digunakan pada barangan movable atau Work In Progress. 4. Buatkan garisan zon keselamatan di atas lantai untuk laluan kecemasan atau berlaku kebakaran dan
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 41
BIL
PERKARA
PELAKSANAAN PENYERAGAMAN lakarkan tempat kedudukan alat pencegah kebakaran pada laluan ini. 5. Buatkan GARISAN PUTIH untuk zon lokasi mesin dan peralatan yang tidak diubah kedudukannya di atas lantai dan GARISAN KUNING untuk barangan yang beralih. 6. Gunakan WHITE & RED STRIPE TAPE AND LINE TAPE untuk garisan laluan zon keselamatan. 7. Semua warga mesti sedia maklum garisan penempatan. Garisan penempatan tidak boleh dibiarkan luntur, lekang atau koyak.
14.
SIGNAGE UNTUK PELAWAT / KAWASAN MENUNGGU / PERSEKITARAN BANGUNAN BERMULA DARI PINTU MASUK POS PENGAWAL
Petunjuk Arah – Tandas, Surau, Peraturan dan Tempat Larangan. Waktu Bertugas. Tempat Bertanya. Nama pegawai bertugas di Tempat Bertanya. 6. Papan kenyataan (Information Board). 1. 2. 3. 4. 5.
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 42
BIL 15.
PERKARA
PERALATAN KEBERSIHAN
PELAKSANAAN PENYERAGAMAN KAWASAN STOR 1. Sediakan parkiran bagi mesin /
perkakasan seperti Troli, Lifter, tangga, alat pembersihan, dll. 2. Adakan tempat yang sesuai untuk menyimpan alatan seperti penyapu, mob dan berus. 3. Alatan tersebut hendaklah didirikan / digantung dalam bekas yang telah ditentukan oleh fasilitator dan diparkirkan. KAWASAN PEJABAT
16
PETI TEMPAT SIMPAN KUNCI
1. Adakan tempat yang sesuai untuk menyimpan alatan seperti penyapu, penyodok sampah, mob dan berus. 2. Semua alatan ini hendaklah digantung dalam kawasan parkiran. 3. Bagi pejabat yang ada stor, alatan pembersihan tersebut hendaklah didirikan dalam bekas yang telah ditentukan. 1. Anak kunci hendaklah disimpan di tempat khas supaya senang diambil dan disimpan kembali. 2. Lekatkan nombor pada semua anak kunci dan nombor itu mestilah sama dengan ibu kunci. 3. Gunakan kod bagi setiap anak kunci dan menyediakan senarai kunci mengikut kod yang telah ditetapkan.
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 43
BIL
PERKARA
PELAKSANAAN PENYERAGAMAN 4. Senarai kunci perlu disimpan oleh pegawai yang bertanggungjawab.
17.
TULISAN PADA FAIL
1. Tulisan pada tetulang dari Bawah ke Atas
2. Jenis Font : Arial 3. Saiz : 14 dan ke atas 18.
LACI PEGAWAI DAN STAF
Pegawai dan staf yang dibekalkan dengan laci meja, penggunaan ruang laci boleh seperti berikut: i.
ii.
Laci paling atas dikhaskan penggunaannya kepada alat tulis dan disusun kemas mengikut kreativiti pegawai dan staf. Laci tengah diguna bagi menempatkan dokumen rasmi seperti diari, planner dan buku catatan.
iii. Laci bawah digunakan bagi
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 44
BIL
PERKARA
PELAKSANAAN PENYERAGAMAN menempatkan alatan / barangan peribadi seperti beg tangan, dompet, telefon bimbit dan lainlain. (Keselamatan penyimpanan barangan peribadi yang berharga dari kecurian, kehilangan, kerosakan dan kebakaran adalah tanggungjawab individu. JPP tidak bertanggungjawab).
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 45
CONTOH VISUAL KESERAGAMAN
Adakan SOP penggunaan Pamerkan tarikh lupus
Buatkan pembahagi untuk alat tulis Labelkan laci ALAT TULIS
Adakan senarai borang Labelkan nombor setiap borang Adakan tanda maksima dan minima
Buatkan parkiran untuk setiap alatan Labelkan laci PERALATAN
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 46
CONTOH KOD WARNA UNTUK SUIS LAMPU (3) MERAH
SUIS LAMPU KANAN
BIRU
SUIS LAMPU KIRI
KUNING
SUIS LAMPU TENGAH
Suis lampu rosak PERLU dipangkah dan di buat catatan tindakan (telah dilaporkan/sedang dibaiki/dll).
Nota: 1) Satu (1) suis tidak memerlukan penandaan. 2) Pelekat berwarna perlu dilekatkan di bawah setiap suis lampu. 3) Penandaan perlulah yang paling minima.
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 47
CONTOH KOD WARNA UNTUK SUIS LAMPU (4) MERAH
SUIS LAMPU KANAN (ATAS)
BIRU
SUIS LAMPU KIRI (ATAS)
KUNING
SUIS LAMPU KANAN (BAWAH)
HIJAU
SUIS LAMPU KIRI (BAWAH)
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 48
CONTOH
NOTIS MAKLUMAN
NOTIS MAKLUMAN ROSAK KEPADA SEMUA PENGGUNA YANG DIHORMATI, MESIN FOTOSTAT / KOMPUTER / PRINTER INI MENGALAMI KEROSAKAN. PIHAK PENTADBIRAN SEDANG DALAM USAHA MEMBAIKI KEROSAKAN TERSEBUT. SEBARANG KESULITAN AMAT DIKESALI. TERIMA KASIH
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
ARIAL BOLD 48
ARIAL BOLD 28
MUKA SURAT 49
CONTOH
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 50
CONTOH
PANDUAN PENGGUNAAN MESIN FOTOSTAT
1. BUKA PENUTUP MESIN FOTOSTAT 2. LETAKKAN DOKUMEN YANG HENDAK DIFOTOSTAT 3. PILIH JUMLAH KERTAS YANG HENDAK DIFOTOSTAT 4. TEKAN BUTANG START 5. PROSES FOTOSTAT SELESAI
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 51
CONTOH
TAG NOMBOR SAMBUNGAN TALIAN NOMBOR SAMBUNGAN : NOMBOR FAKS BAHAGIAN: NOMBOR SAMBUNGAN PENGARAH: NOMBOR KECEMASAN: 1) KEBAKARAN: 2) KEMALANGAN:
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 52
Contoh JADUAL PEMERIKSAAN BERKALA KAWASAN EKSA ZON __________
BULAN
AHLI PEMERIKSA
KOMEN
TANDA TANGAN PEMERIKSA
JANUARI FEBRUARI MAC APRIL MEI JUN JULAI OGOS SEPTEMBER OKTOBER NOVEMBER DISEMBER
CONTOH
JADUAL PEMBERSIHAN TUGASAN HARI BUANG SAMPAH
SUSUN FAIL
SAPU
ISNIN – SELASA
AHMAD BIN RAZAK
FATIMAH BT ABU
AHMAD BIN KASSIM
RABU - KHAMIS
PN ANG MEI YEW
RAMLAH HUSSIN
ROSMAN MASOR
JUMAAT
DR RAMLAH BT OTHMAN
DR ROSNAH ALI
YUSUFF ALIBAKAR
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 53
JADUAL PEMANTAUAN KERJA PEMBERSIHAN BANGUNAN JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK LOKASI : TARIKH
MASA
KOMEN
NAMA DAN TANDA TANGAN PEMANTAU
CONTOH PETI TEMPAT SIMPAN KUNCI
PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 54
Pelaksanaan Sentiasa Amal Terdapat beberapa cara untuk melaksanakan Shitsuke - Sentiasa Amal ini antaranya adalah: CARA 1
Mematuhi panduan dan piawaian yang telah ditentukan oleh pengurusan JPP supaya budaya kerja cemerlang itu dapat dipraktikkan.
CARA 2
Mengadakan Audit Dalaman EKSA di JPP. Audit ini adalah salah satu elemen penting dalam menjayakan EKSA. Ianya dapat memantau piawaian EKSA yang sedia ada dan membuat penambahbaikan. Melalui audit ini JPP dapat mengukur tahap EKSA.
CARA 3
Menganjurkan pertandingan dalaman seperti pejabat dan persekitaran tempat
kerja
mendapatkan
terbaik,
pekerja
komitmen
dan
contoh
dan
sebagainya
mengekalkan
untuk
tanggungjawab
mengamalkan EKSA. CARA 4
Menganjurkan lawatan ke organisasi contoh untuk melihat sendiri kejayaan organisasi lain dalam melaksanakan EKSA. Ini akan menyuntik idea dan semangat untuk meneruskan aktiviti murni ini.
CARA 5
Mewujudkan penghargaan dan galakan dalam sebarang aktiviti yang boleh menarik minat staf JPP. Walaupun sedikit dan kecil, namun bagi sesetengah warga, ianya amatlah bernilai sebagai salah satu motivasi dalam melaksana dan menghargai usaha mereka.
SISIH – SUSUN – SAPU – SERAGAM – SENTIASA AMAL PANDUAN EKSA DI JABATAN PENGAJIAN POLITEKNIK
MUKA SURAT 55