weekblad van de Universiteit Twente nummer 16
woensdag 16 mei 2007
UT N I E U W S
2
8/9
Studenten op zoek naar nieuw elan boekenstad
ADVERTENTIE
14
In de ban van de ring
Timp verlaat warm nest
Foto: Gijs van Ouwerkerk
Telder voert marktonderzoek uit. Voor ons callcenter in hartje Enschede zijn wij op zoek naar:
ENQUÊTEURS (V/M) voor het afnemen van telefonische vraaggesprekken (geen verkoop). Ook mensen die vloeiend Engels, Frans of Spaans spreken worden verzocht te reageren. Bel om je aan te melden: 053-4802250.
ME-oefening loopt uit de hand Ongeveer veertig leden van studievereniging Isaac Newton gingen vorige week woensdag de strijd aan met de Mobiele Eenheid. In een leegstaande fabriek in het centrum van Enschede simuleerden ze de ontruiming van een illegale houseparty. Het resultaat: vier gewonden, waarvan er twee naar het ziekenhuis zijn afgevoerd. ‘Het ging een tikje te hard,’ geeft Newton-bestuurder Peter Neelis toe. Het ‘matten met de politie’ is de laatste maanden een populaire activiteit onder de Enschedese studenten. Bijna wekelijks zoeken studie- en studentenverenigingen de confrontatie. Neelis weet wel waarom: ‘Het is lachen om een beetje te rellen en te kijken hoe zo’n politieactie in zijn werk gaat. Bovendien is het fijn om te weten dat je in principe niet al te hard aangepakt wordt.’ Die vlieger ging dit keer niet helemaal op. ‘Onze leden slaagden erin een deur te barricaderen, en toen de ME hier niet doorheen kwam gebruikten enkele agenten pepperspray. Twee studenten hadden als gevolg daarvan medische verzorging nodig.’ Na afloop kwamen de gemoederen tot rust. vervolg op pagina 3 ADVERTENTIE
Hardlopers zonder das... www.kennispark.nl/vacatures werk maken van kennis
IO ‘klaar voor de volgende stap’ Een internationale visitatiecommissie onder voorzitterschap van André Rotte, vicepresident van Philips Design, is tevreden met het niveau van de UT-opleiding industrieel ontwerpen, die sinds 2001 bestaat. De commissie, die vorige week woensdag haar bevindingen openbaarde, was ‘onder de indruk’ van de motivatie en het enthousiasme van zowel staf als docenten. ‘Een goede basis voor kennisoverdracht’, aldus voorzitter Rotte. Maar, waarschuwde hij, de opleiding bestaat nu bijna zes jaar, dus ‘the time of pioneering is over’. De commissie kraakte
ENGLISH EDITION Page 6
ook een enkele kritische noot. Zo ontbrak volgens haar een gedeelde duidelijke visie. Ook had ze ‘echte zorg’ als het gaat om de bijdrage aan de wetenschap. ‘Die moet beter.’ De voornaamste aanbeveling is dan ook, concludeerde Rotte: zorg voor een duidelijke focus en ontwerp op basis daarvan een onderzoeksprogramma. Want, ‘u bent klaar voor de volgende stap’. Kees Ruijter, opleidingsdirecteur, was al met al tevreden met de conclusies van de commissie, die voor duidelijkheid zorgen. ‘We kunnen ergens trots op zijn en weten waar we aan moeten werken.’
U-raad stemt in met reorganisatieplan De Universiteitsraad heeft dinsdagmiddag ingestemd met de nota Efficiënte en moderne bedrijfsvoering. Er moest nog wel een aantal plooitjes worden gladgestreken, voordat de personeelsgeleding bereid was instemming te verlenen. Pas na veel plussen en minnen ging een nipte meerderheid van vijf tegen drie morrend akkoord. Aan de bezwaren van de studentengeleding was in een eerder stadium al tegemoet gekomen. Volgens Herman Poorthuis is er ‘het nodige aan te merken’ op het proces dat is voorafgegaan aan de instemming en hij maakte zich sterk voor een uitgebreide gedachtenwisseling daarover met het college in juni. De raad heeft ‘uitvoerig’ gediscussieerd over de vraag of instemming überhaupt mogelijk was, voegde Poorthuis het college toe, en kwam daarbij tot de conclusie dat toezeggingen van het college op een aantal punten punten noodzakelijk was. In de eerste plaats eiste de raad dat er duidelijke en concrete criteria voor het wel-
slagen van de operatie zouden worden opgesteld. ‘Wat we tot nu toe gezien hebben is onvoldoende’, aldus Poorthuis. De raad wilde eveneens de toezegging dat de Centrale Commissie Onderwijs onveranderd zou kunnen blijven functioneren, ieder service centre zijn eigen dienstraad zou krijgen en de archieffunctie ondergebracht zou worden bij het shared service center Wetenschappelijke Informatie. Die eisen bleken geen onoverkomelijke problemen op te leveren. Kees van Ast, de verantwoordelijke man binnen het CvB voor de financiën, was het met de raad eens dat er ‘heldere criteria’ moeten komen voor een toekomstige evaluatie van de nieuwe dienstenstructuur. Hij beloofde die in oktober 2007 ter advies aan de raad voor te leggen. Ook zegde hij toe dat de tekst in het bestuurs- en beheersreglement van de
UT onveranderd zou blijven, waarmee de CCO dezelfde bevoegdheden en rechten houdt als ze nu heeft. Over de dienstraden – het college had ingezet op één overkoepelende dienstraad – waren college en raad het snel eens. Ieder shared service center krijgt er één, op voorwaarde dat in oktober 2008 ook de medezeggenschap aan een evaluatie onderworpen wordt. Belangrijk voor de instemming van de raad was dat het CvB in een eerder stadium
al had beloofd er alles aan te doen om de reorganisatie zonder gedwongen ontslagen te laten verlopen. Dat lijkt te gaan lukken. ‘Anders waren we snel uitgepraat geweest’, zei Poorthuis. De Universiteitsraad moet zich na de zomer nog buigen over de plannen voor het nieuw op te richten onderwijs service center. De plannen daarvoor zijn volgens de raad nog onvoldoende onderbouwd om daar een uitspraak over te doen.
ADVERTENTIE
ZRQHQYRRUHXURQO PANORAMA. Student Rik Catau is de (spontane) maker van deze fraaie panoramafoto van ‘het interieur’ (zoals hij het noemt) van de nieuwe bibliotheek. Catau maakte voor zijn creatie gebruik van AutoStitch. Met dat programma is een panoramafoto (zoals deze) te maken die is samengesteld uit een groot aantal ‘normale’ foto’s. AutoStitch zoekt zelfstandig uit waar welke foto moet komen en hoe ze aan elkaar geplakt kunnen worden.
UT Nieuws weekblad van de Universiteit Twente
2
woensdag 16 mei 2007
Studenten op zoek naar nieuw elan boekenstad Het boekenstadje Bredevoort in de Achterhoek zit in een negatieve spiraal. Bezoekersaantallen dalen, boekhandelaren verlaten de stad en ook de belangstelling voor de maandelijkse boekenmarkt neemt af. Hoog tijd voor verandering, menen bewoners en bestuurders van de stad. Hoe? Dat mogen studenten bedrijfskunde van de UT uitzoeken.
Foto's: Sandra Pool
SANDRA POOL
Afgelopen vrijdag brachten de studenten een soort werkbezoek aan het historische plaatsje. Om inspiratie op te doen. Bij de één lukte dat beter dan bij de ander. Het weer zat ook tegen. In het dorpshuis Ons Huus, iets voorbij de stadskern, is het behaaglijk warm. De ongeveer vijftig studenten nippen aan verse koffie en wethouder Henk Rijks, met cultuur en onderwijs in zijn portefeuille, zet de problemen van Bredevoort nog eens bondig uiteen. Grootste bedreiging van het plaatsje dat twaalf jaar geleden het label boekenstad verwierf, is de komst van internet, zo blijkt. ‘Verzamelaars die van het zoekproces houden struinen de kramen nog wel af op jacht naar dat ene boek, maar de resultaatgerichte zoekers blijven weg en kruipen thuis achter de computer.’ Bredevoort moet zijn koers verleggen. Over de rol die de UT'ers hierin spelen, is de wethouder duidelijk: ‘Studenten hebben dromen, ideeën en bedenken leuke dingen. Wij hopen met deze jonge, frisse geesten op een spoor te komen dat de moeite waard is nader te onderzoeken.’
Tweede jaars BK-studenten bezoeken boekenstadje Bredevoort.
Eric Grijsen, secretaris van de Bredevoortse Belangenvereniging vult aan: ‘Het is een simpele benadering om kennis in te zetten wanneer je als stad niet over voldoende budget beschikt.’ De tweedejaars BK-studenten doen ter plekke ideeën op onder begeleiding van de docenten Sirp de Boer en Han van der Meer. Een stadswandeling moet ze daarbij helpen. Met de paraplu in de aanslag gaan ze op weg. Student Bart Hollink vindt zo’n werkbezoek wel nuttig. ‘Een goede combinatie van een leuk dagje uit en werken.We hebben op deze dag gewacht en ik denk dat Bredevoort bij ons nu wel meer gaat leven.’ Collega-student Marienjo van Happen is wat terughoudender. ‘Feeling met de stad? Die moet nog komen,’ lacht hij. In zijn zwarte pak – ‘ik dacht dat iedereen netjes gekleed zou gaan’- sjokt hij achter de groep aan. ‘Ik denk dat deze aanpak, de rondleiding en het vragenuurtje hierna met bestuurders, het hoogst haal-
bare is gezien de beschikbare tijd. Ik zou voor Bredevoort een heel scala aan activiteiten willen ontwikkelen. Méér dan alleen de boeken.’ Echt innovatief hoeven de oplossingen volgens de secretaris van de belangenvereniging niet te zijn. ‘Wat hebben we hier? Een kerk, woningen, ambacht en recreëren. Ik zou het mooi vinden om een timmerman eens aan het werk te zien.Waarom zouden we de tijdgeest voorbij gaan?’ Grijsen wijst naar een huis. ‘Kijk, daar woon ik sinds vier weken. Er moet nog heel wat gebeuren.’ Over Bredevoort: ‘De boekhandelaar raakt dus in de knel door internet.Wij hopen met hulp van de studenten tot enthousiaste ideeën te komen om meer kleinschalige bedrijvigheid hier te krijgen.’ Student Raymond van Riek ziet er wel een uitdaging in. ‘Zo’n stadsbezoek is heel anders dan de collegebanken,’ zegt hij monter. ‘Tijdens de lessen behandelen we meestal grote stedenproblematiek. Nu moeten we kleinschalig den-
ken. Hoe ik alle informatie ga verwerken, weet ik nog niet. Wél zal ik tijdens het vragenuurtje hierna zeker denken aan de oude, smalle straatjes en historische huizen.’ Van Riek zegt bewust te hebben gekozen voor de problema-
tiek van de Bredevoortse ondernemers. ‘Omdat we dan los van de boeken moeten uitzoeken hoe we hier meer bedrijvigheid krijgen. De belangenvereniging vraagt ook of we suggesties hebben voor meer internationalisering. Ja, Duitsland is vlakbij, maar ik heb nog geen idee hoe we die Duitsers de grens over krijgen.’ Voor een andere student, Arie Zoontjes, is het allemaal nog wat abstract. ‘Ik had nog nooit van Bredevoort gehoord. Ik ben niet zo’n lezer.’ Met een beetje ‘inleven’ denkt Zoontjes de opdracht goed uit te kunnen voeren. ‘Hopelijk komt de inspiratie na dit bezoek.’ Terug in het dorpshuis stellen de studenten aanvullende vragen aan de deelnemende partijen: de ondernemersvereniging, de VVV, de Stichting Bredevoort Boekenstad en de Vereniging Bredevoorts Belang. Begeleider Sirp de Boer: ‘Vijftien groepjes van studenten bedenken innovatieve oplossingen voor meer levendigheid in de stad. De zes beste presenteren 15 juni hun plannen aan vertegenwoordigers uit Bredevoort en kunnen daarmee een prijs in de wacht slepen.’
UT Nieuws Onafhankelijk weekblad voor personeel en studenten van de Universiteit Twente jaargang 45. Verschijnt donderdag op de campus; vrijdag/zaterdag buiten de UT. Oplage: 8.500 exemplaren. Redactie-adres: Vrijhof kamers 215, 216, 217, 228, 219. Postadres: Postbus 217, 7500 AE Enschede. Telefoon: (053 – 489) 2029 zie verder onder redactie. Fax: (053 – 489) 3439 E-mail redactie:
[email protected]. Internet: http://www.utnws.utwente.nl; of via de homepage van de UT. Redactie: Bert Groenman (hoofdredacteur, 2030)
[email protected] Jannie Benedictus (2028)
[email protected] Joost Blijham (4084)
[email protected] Maaike Platvoet (3815)
[email protected] Sandra Pool (tel. 2936)
[email protected] Office-management: Brigitte Boogaard (2029)
[email protected] Vaste medewerkers: Harold de Boer, Dirk-Jan van den Broek, Henriëtte van Dorp, Miriam de Graaff, Egbert van Hattem, Bas Klaver, Hans van de Kolk, Amke van der Linden, Mike Maier, Frans van der Veeken, Bauke Vermaas, Joanne Wolters, Kristin Zimmerman. Automatisering/internet: Martijn Baars Ivar Engel Foto’s: Arjan Reef / Gijs van Ouwerkerk Redactieraad: prof.dr. E.R. Seydel (vz). Advertenties: Bureau Van Vliet BV, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, Tel. 023 – 5714745. Site: www. bureauvanvliet.com. E-mail:
[email protected]. Advertentietarieven op aanvraag. HOP: UT Nieuws is aangesloten bij het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP). Adreswijzigingen: Abonnees (ook studenten) dienen deze schriftelijk door te geven aan de redactie UT-Nieuws Postbus 217 7500 AE Enschede of per e-mail:
[email protected]. Stage of buitenlands studieverblijf: studenten die op stage gaan of in het buitenland gaan studeren kunnen UTNieuws op schriftelijk verzoek opgestuurd krijgen. Wie prijs stelt op deze (gratis) service zendt een adreswijziging naar de redactie o.v.v. faculteit, stagelocatie en periode (zo nauwkeurig mogelijk). Kopij: Bestemd voor de Infomededelingenrubriek dient per e-mail maandag voor 14.00 uur in het bezit te zijn van de redactie UT Nieuws. Abonnementen: Jaarabonnement: 35 euro. Abonnementen schriftelijk aan te vragen met vermelding van naam, adres, postcode, plaats, telefoonnummer en bank-/girorekening. Abonnementen kunnen wekelijks ingaan. Betaling via factuur. Het jaarabonnement wordt automatisch verlengd, tenzij men minimaal 1 maand voor afloop van de abonnementsperiode schriftelijk opzegt. Technische vervaardiging: Wegener Huis aan Huiskranten B.V. Bezorging Campus: Motorsportgroep UT, coördinator Ivo Peters, tel. 053-4892029. E-mail:
[email protected] Copyright UT Nieuws: Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder toestemming van de hoofdredacteur artikelen schema’s foto’s of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen en/of openbaar te maken in enigerlei vorm of wijze.
Foto: Arjan Reef
Wie: Studie: Op weg naar:
Suzanne Nagtegaal (25) Vierdejaars industrieel productontwikkeling (Saxion), met vakken bij industrieel ontwerpen (UT) de lantaarnpaal, halverwege de sintelbaan
Het is een vreemd gezicht, een studente die onder toeziend oog van een man sprintjes trekt in spijkerbroek. ‘Ik ben aan het revalideren’, zegt ze. ‘In oktober heb ik tijdens het schaatsen, het was pas de derde keer dat ik op het ijs stond, de kruisband van m’n linkerknie afgescheurd.’ Ze werd in februari geopereerd en is alweer drie maanden aan het trainen. ‘Sinds vorige week mag ik weer voorzichtig hardlopen.’ Haar begeleider, een fysiotherapeut van de praktijk van René Polman, wijst: ‘Je ziet aan de manier waarop ze rent dat ze haar linkerbeen minder belast.’ Suzanne, actief lid van de Skeuvel, moet nog vijf maanden revalideren voor ze weer mag schaatsen. Een geluk bij een ongeluk: haar eigen bedrijf Suzio (www.suzio.nl) dat ze een paar jaar geleden oprichtte, gespecialiseerd in grafisch ontwerp, ‘begint ook een beetje uit de hand te lopen’, zoals ze zelf zegt. ‘Dus daar heb ik nu mooi de tijd voor.’ Ze doet vakken bij IO omdat ze graag verpakkingen wil gaan ontwerpen. ‘Als ik klaar ben - ik moet nog ongeveer driekwart jaar- zou ik graag naar Australië gaan. Daar zit een heel goede opleiding op dat gebied. Maar waarschijnlijk gaat het niet door hoor, want het is niet alleen een heel goede opleiding, maar ook een heel dure. M’n bedrijf loopt goed, maar tienduizend euro heb ik nog niet.’
Waar gaat dat heen...? Foto: Arjan Reef
UT Nieuws weekblad van de Universiteit Twente
3
woensdag 16 mei 2007
Tekort aan technici, salaris relatief laag Hbo-technici verdienen iets beter dan de meeste andere hbo’ers. Maar hun collega’s van de universiteit toucheren juist minder dan gemiddeld. Het vermeende tekort aan technici blijkt nog niet uit de salarissen. De carrièreperspectieven voor hbo-technici zijn ‘erg gunstig’, stellen het Platform Bèta Techniek en ingenieursvereniging KIVI NIRIA. Want deze groep krijgt meer salaris dan de gemiddelde hbo’er en heeft bovendien ‘goede doorstroommogelijkheden naar managementposities’. Maar uit het bijbehorende onderzoek blijkt dat het hogere salaris voor rekening komt van hbo-technici die zijn doorgestroomd naar niet-zuiver technische banen, ‘zoals managementfuncties’. En managers verdienen nu eenmaal beter. Het platform en de vakvereniging baseren zich op een enquête van het Maastrichtse onderzoeksbureau ROA
onder bijna 4400 ingenieurs: leden van KIVI NIRIA en abonnees van het tijdschrift Technisch Weekblad. ‘Vaak is een technische opleiding een vereiste voor managers om de tent te kunnen aansturen’, zegt Bouke Bosgraaf van de ingenieursvereniging. Hij meent dat er inderdaad een groot tekort aan technici is, maar erkent dat dit niet uit de salarissen blijkt. ‘Het is een moeilijke discussie. Toch worden we iedere dag gebeld of we nog ingenieurs kennen. Bedrijven staan erom te springen. Er zijn enorm veel vacatures.’ In schril contrast hiermee staan de startsalarissen van academische bètatechnici. Die zijn wat lager dan gemid-
deld, zelfs als je promovendi buiten beschouwing laat. ‘Met name bètatechnici die niet doorstromen naar managementfuncties hebben relatief lage lonen’, zeggen de loopbaanonderzoekers van het ROA. Bosgraaf heeft wel een verklaring voor die lagere salarissen. ‘De arbeidsmarkt voor technici is mondiaal. Als ze hier te duur zijn, komen ze wel uit het buitenland. Bovendien mogen de producten ook niet te prijzig worden. Je kunt zeggen: dat noemen we wereldwijde arbeidsdeling. Maar je kunt niet alles outsourcen. We moeten zelf ook technici hebben.’ Twee jaar geleden concludeerde het Centraal Planbureau op grond van de uitblijvende salarisexplosie dat het tekort er helemaal niet was, afgezien van een paar specifieke vakgebieden. Bosgraaf vindt die conclusie ‘te kort door de bocht’. Gemiddeld verdienen hbo-
technici vijf jaar na afstuderen 2475 euro per maand. Onder economen is dat 2522 euro, terwijl de gemiddelde hbo’er 2424 euro per maand krijgt. Althans, omgerekend naar een 38-urige werkweek. De gemiddelde wo’er verdient dan 2870 euro, terwijl de economen dan al 3153 euro krijgen. Afgestudeerde natuurwetenschappers verdienen vijf jaar na de bul slechts 2652 euro per maand, maar wo-technici zien 2993 euro op de loonstrook staan. Allemaal bruto. Overigens merkt het ROA op: ‘De meeste bètatechnici zijn tevreden met hun loopbaan. Ze hechten het meeste belang aan de inhoud van hun werk. Ook de mogelijkheid om nieuwe dingen te leren vinden ze belangrijk. Salaris en sociale status wordt door de meeste bètatechnici veel minder belangrijk gevonden.’ HOP, Bas Belleman
Gewonden (vervolg
SYMPOSIUM OVER MARKETING
Communicatie, daar gaat het allemaal om TCW-studieverenig ing Communiqué organiseert volgende week woensdag in de Vrijhof een symposium over de toekomst van marketing. Erwin van Lun, auteur van het boek Van massamerk naar mensmerk, is dagvoorzitter en geeft een lezing over future advertising. Communicatie, daar draait het volgens Van Lun allemaal om in de marketingwereld. En dan met name om de dialoog tussen consument en producent. ‘Aanvankelijk hadden we het eenrichtingsverkeer van de massamedia. Een krant of tv-programma verzendt een boodschap en dat was het. Tegenwoordig gaan fabrikanten direct in gesprek met klanten. Ze leren luisteren naar het individu.’ Van Lun omschrijft zichzelf als futuroloog op het gebied van de media, marketing en reclame. In 2005 kwam zijn boek ‘Van massamerk naar mensmerk’ uit. Ook volgt hij dagelijks de ontwikke-
Foto: Gijs van Ouwerkerk
van voorpagina)
Neelis: 'Wij hebben ons geëxcuseerd omdat die barricade tegen de afspraken inging. De politie verontschuldigde zich op haar beurt voor het gebruik van die spray. Die mag namelijk niet worden gebruikt tijdens dit soort acties.’ Tijdens de tweede ronde deden de studenten het iets rustiger aan, maar wel vielen er wederom gewonden. ‘Iemand van ons brak door de linie heen, en kreeg een agent onderuit. Deze ME’er viel onbedoeld met zijn hoofd op de grond en moest bewusteloos worden afgevoerd naar het ziekenhuis,’ vertelt Peter. Een student liep een fikse snee in zijn oor op door een klap met de wapenstok. Gewonden of niet, de studenten blikken ‘tevreden’ terug op de oefening. Neelis: ‘Onze gewonden lopen inmiddels weer vrolijk rond en de politie heeft een hoop geleerd. Ze weten nu dat wanneer hun linie wordt doorbroken, ze deze meteen moeten aansluiten. Dat deden ze namelijk niet, waardoor de ME’er gewond raakte.’ Frans van der Veeken
Beter verzekerd Ongeveer twee procent van de studenten heeft geen ziektekostenverzekering. Daarmee steken ze gunstig af bij hun leeftijdsgenoten. Om precies te zijn 1,8 procent van de hbo-studenten en 2,2 procent van de universitaire studenten loopt onverzekerd rond, meldt een woordvoerder van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Van hun niet-studerende leeftijdsgenoten is 3,5 procent onverzekerd. Uit het vandaag gepubliceerde onderzoek blijkt dat 1,5 procent van de totale Nederlandse bevolking (241 duizend mensen) geen basisverzekering heeft afgesloten.
Verhitte gemoederen tijdens het 'matten'.
PARTIJ BEKLAAGT ZICH OVER INNOVATIEPLATFORM
VVD mist ‘echte’ ondernemers Premier Balkenende vindt het vernieuwde Innovatieplatform ondernemend genoeg. Hij is dan ook niet van plan om de samenstelling te wijzigen. Oppositiepartij VVD had daarom gevraagd. VVD-kamerlid Charlie Aptroot beklaagde zich onlangs over het gebrek aan ‘echte ondernemers’ in het nieuwe Innovatieplatform en vroeg de minister-president om opheldering. Balkenende stelt in zijn antwoord niet met die
opmerking uit de voeten te kunnen. ‘Mij is niet geheel duidelijk wat uw definitie van een echte ondernemer is’, schrijft hij. Ook wijst de premier er op dat het ‘IP’ zeven leden uit de private sector telt. Het Innovatieplatform is er volgens de VVD vooral voor de bevordering van ondernemerschap en moet worden aangejaagd door ondernemers zelf. Balkenende schrijft dat het platform veel breder is, omdat het ook binnen de overheid, de wetenschap en het onderwijs moet zorgen voor een innovatieve
en ondernemende cultuur. Bovendien zijn de ontwikkeling van waterbeheer, energie en de zorgsector aan het takenpakket van de club toegevoegd. ‘De samenstelling van het IP weerspiegelt die brede taakopdracht’, aldus Balkenende. De samenstelling van het Innovatieplatform werd eind vorige maand geregeld. Balkenende zit het overleg voor, en ook de ministers Plasterk (OCW) en Van der Hoeven (Economische Zaken) doen mee. Het hoger onderwijs is alleen vertegenwoordigd door collegevoor-
zitter René Smit van deVrije Universiteit/Windesheim. Verder zijn plaatsen ingeruimd voor natuurkundige Robbert Dijkgraaf en waterbeheerdeskundige Suzanne Hulscher. Namens het bedrijfsleven zijn directieleden van Philips en Corus lid van het IP. De kleinere ‘echte’ ondernemers zijn vertegenwoordigd door Bas Verhart van Media Republic en Melek Usta van detacheringsbureau Colourful People. HOP, Thijs den Otter
Erwin van Lun, spreker en dagvoorzitter van het symposium Future Advertising
lingen in de reclamewereld. In zijn boek beschrijft Van Lun dat de grootste merken van de komende eeuw minder goed zijn in hard roepen, maar juist heel goed kunnen luisteren. Er ontstaan personal brands, merken die informatie, producten en diensten kanten-klaar voorschotelen aan de consument. ‘Het gaat om persoonlijke merken die alles weten over een bepaalde sector, zoals gezondheid, wonen of muziek. Ook weten ze precies wat er wereldwijd speelt op deze terreinen én ze weten ook exact wat jouw wensen zijn. Heb je bijvoorbeeld kenbaar gemaakt dat je heel graag naar een concert van de Rolling Stones wilt, dan kun je op elk moment van de dag een berichtje verwachten wanneer het bedrijf kaartjes te koop heeft, waarschijnlijk gaat dat via je mobiele telefoon.’ Volgens Van Lun worden deze merken échte maatjes van je. ‘Omdat de ondernemingen hun klanten heel goed kennen en weten wat ze willen. De klant krijgt het idee: jij kent mij écht!’ Vervolgens ontstaan er personal brand agents, kunstmatig karakters die met intelligente software merken representeren. Denk aan BEN telefonie. Het karakter BEN waarschuwt wanneer het beltegoed op is. Over pakweg tien jaar verschijnen deze karakters op elk denkbaar beeldscherm.’ Voorlopers van deze dialogen zijn er volgens Van Lun al in geschreven vorm. ‘Digitale zoeksystemen kunnen steeds beter de woorden van de consument vinden. Een voorbeeld: tikte je op een site van een bank ‘opzij zetten’ in dan werd dit niet herkend en moest je ‘sparen’ typen. Nu herkennen de systemen deze woorden wel. Ze luisteren steeds beter.’ Een andere verandering in de marketing noemt de auteur brand coming out. ‘Merken worden steeds opener. Dat kon een aantal jaren geleden niet omdat je als producent maar dertig minuten had voor een reclamespotje. Dan kies je voor één duidelijke boodschap en niet voor het doorlichten van het hele bedrijf. Met de komst van internet laten ondernemingen steeds meer van zichzelf zien.’ Sandra Pool Het symposium Future Advertising is op woensdag 23 mei in de Vrijhof en begint om half tien.
UT Nieuws weekblad van de Universiteit Twente
4
woensdag 16 mei 2007
Create Tomorrow: nationale opzet Tien winnaars op de denktank Create Tomorrow, maar eentje ging er vorige week woensdag met de hoofdprijs van 4000 euro vandoor. En dat was een clubje internationale studenten uit Delft. Andere winnende teams bestonden wel uit UT-studenten, waaronder het team Pythias van tbk-student Eljo Haspels (23). Zij wonnen 400 euro met hun oplossing om de CO2-emissie van Rotterdam te reduceren met vijftig procent.
MAAIKE PLATVOET
‘Twee jaar geleden waren we met een paar studenten van dispuut Pythias ook van de partij’, vertelt Eljo Haspels. ‘Het is gewoon een gezellig evenement en die hoofdprijs van 4000 euro maakt het natuurlijk des te interessanter.’ De opdracht van energie- en chemieconcer n Exxon Mobile sprak zijn team het meest aan. ‘Een leuke klus, al hadden we geen chemisch specialisten binnen ons team’, vertelt Haspels. ‘Met gebruik van wat hulplijnen, waaronder een vriend die wel chemische technologie studeert, kwamen we een heel eind. De probleemstelling hebben we opgesplitst in twee delen, namelijk algemene maatregelen voor het stads- en havengebied van Rotterdam en specifieke maatregelen voor raffinaderijen van onder andere Exxon Mobile.’ Pythias was tot de laatste minuut van de toegestane denktijd bezig met de oplossingsmogelijkheden. Haspels: ‘Je pakt gewoon de tijd die je krijgt. En op een
gegeven moment waren we best tevreden over onze oplossing. We wisten: hiervoor hoeven we ons niet te schamen.’ En dat bleek. Exxon Mobile - de hele dag aanwezig met een stand op Create Tomorrow – was ‘erg positief ’ over de aangedragen oplossingen van Pythias. Het team bedacht dat de inwoner s van Rotterdam betrokken kunnen worden bij de reductie van CO2 . ‘Bedoeling is om een soort competitie tussen wijken te creëren, waarbij het er natuurlijk om gaat zo min mogelijk CO2 uit te stoten. De overheid moet dit stimuleren door middel van voorlichting en educatie. En vooral: de burgers daarbij tot niets verplichten.’ Voor het reduceren van CO2 emissies van de raffinaderijen wilde Pythias gebruik maken van het kweken van CO2 afhankelijke bacteriën. ‘Door middel van de restwarmte van koelwater, kun je een omgeving creëren waar in bacter iestammen goed kunnen gedijen. Die gebruiken de CO2-uitstoot als voedsel.’
Foto: Arjan Reef
Het leverde de dispuutsleden van Pythias in ieder geval vierhonderd euro op. Verdeeld over zeven leden, zo’n zestig euro de man. ‘Ik vloog diezelfde avond nog naar Spanje voor een korte vakantie, dus dat geld heb ik al heel wat keren uitgegeven’, lacht Haspels. Rik Groenen, verantwoordelijk voor externe betrekkingen bij Create Tomorrow, zegt dat het evenement ‘heel geslaagd’ is geweest. ‘Het is vermakelijk voor studenten en daarnaast een serieuze denktank waar oplossingen uit voort komen die
toepasbaar zijn voor het bedrijfsleven.’ Er zijn vanuit de deelnemende bedrijven al veel reacties gekomen, vertelt hij. ‘Sommige willen contact met de winnende teams, een goed teken dus.’ Een volgende denktank zou misschien, ondanks het succes van de afgelopen edities, een ander jasje kunnen krijgen, zegt Groenen. ‘Create Tomorrow kan nog meer een nationaal evenement worden. Het zou mooi zijn als we alle Nederlandse universiteiten erbij kunnen betrekken.’
INNOVATIEPUBLICIST
Michael Song: nummer één Michael Song, visiting professor bij het Institute for Governance Studies (IGS, faculteit MB), is door het Amerikaanse Journal of Product Innovation Management uitgeroepen tot ’s werelds belangrijkste wetenschappelijk publicist op het gebied van innovatie. Song is hoogleraar Marketing aan de Bloch School of Business and Public Administration, aan de universiteit van Missouri-Kansas City. IGS viert deze ‘nummer één-positie van Michael Song’ met een lezing en een ondernemerslunch, op
woensdagmiddag 23 mei, waarbij de ontmoeting tussen wetenschappers en ondernemers centraal staat. Het middagprogramma begint om 12.00 uur met een lunch voor ondernemers in hotel de Broeierd aan de Hengelosestraat. Daarna geeft professor Song een lezing in het naastgelegen BTCgebouw, zaal A. Deelname aan de lunch en lezing is gratis. Na afloop van de lezing is er een borrel. Opgeven kan bij Marcia Clifford, m.clifford@ utwente.nl of tel. 0534893423.
Foto: Gijs van Ouwerkerk
De Delftse winnaars van Create Tomorrow
Jacqueline Eenkhoorn (43), Sylvia Steffin (56) en Wil Keuter (60) zijn medewerkers bij de Rode Balie Studentenbegeleiding in de Bastille. Hun collega Karin Kaalverink (42) deelt met hun kamer 207, maar viert deze week vakantie in Egypte. Wil: ‘We zitten hier nu alweer vier jaar. Na de renovatie van de Bastille zijn we vanuit de Vrijhof hier naar toe verhuisd.’ Jacqueline: ‘Maar we vinden het niets.’ Sylvia: ‘De ruimte is te klein, we hebben te weinig daglicht, de planten gaan dood en de ramen kunnen ook al niet open.’ Wil: ‘Doe ons de Vrijhof maar, met dat leuke dakterras. Zet dat er maar in.’ Jacqueline: ‘Wil en ik kennen elkaar al zeventien jaar. Het begon allemaal ooit bij werktuigbouwkunde.’ Wil: ‘Karin werkt hier nog maar sinds september en Silvia kennen we al langer. Maar vooral Jacqueline en ik zijn bevriend met elkaar. Zo doen we regelmatig samen een saunaatje.’ Sylvia lacht: ‘Ik niet hoor! Da’s helemaal niets voor mij.’ Wil: ‘En als Jacqueline en ik elkaar door vakantie een paar weken niet zien, gaan we ook bij elkaar op de koffie. En oh ja, we zijn ook begonnen om samen het Pieterpad te lopen.’ Sylvia: ‘Of ik mij buitengesloten voel door dit hechte stel? Nee hoor, daar heb ik geen last van.Waarom zou ik? We kunnen goed met elkaar. Ik trek meer naar Karin toe. Met haar sluit ik op vrijdag ook altijd de werkweek af. Hoe? Met een sigaretje voor de Bastille.’ Jacqueline: ‘Het is hier best gezellig, maar ja, we zitten dan ook dicht op elkaar.’ Wil (trekt een zak snoep tevoorschijn): ‘Wil er iemand een spekkie?’ Jacqueline (pakt een spekje): ‘Het is hier ook wel vaak hectisch. De decanen en psychologen komen regelmatig binnenvallen en de bel van de balie klinkt regelmatig.’ Wil: ‘Aan geconcentreerd werken komen we dus niet altijd toe.’ Sylvia: ‘Dat continue geklets is het enige waar ik me wel eens aan stoor.’ Wil: ‘Ik stoor me nergens aan, hoor.’ Jacqueline: ‘Jij zegt de laatste tijd heel vaak dat je wilt stoppen met werken.’ Wil: ‘Echt? Nou ja, als er een goede regeling is, wil ik best. Ojee, ga je dit er in zetten?’ Jacqueline: ‘Zo lang het zover nog niet is, houden we elkaar wel op de been.’ Sylvia: ‘Precies, we redden het samen wel.’ Wil: ‘Hadden we maar een écht vak moeten leren, haha.’
Kamergenoten
Wil Keuter (links), Jacqueline Eenkhoorn en Sylvia Steffin.
Ook in Kamergenoten? Bel of mail met de redactie!
UT Nieuws weekblad van de Universiteit Twente
5
woensdag 16 mei 2007
NIEUWE, ‘MULTIDISCIPLINAIRE’ BACHELOR
Creative technology, initiatief van EWI Creative technology is de werktitel voor een nieuwe bachelor die in 2008 of 2009 van start moet gaan. Een multidisciplinaire werkgroep, in maart ingesteld door EWI-decaan Ton Mouthaan, lanceerde het idee. JOOST BLIJHAM
Volgens Zsófia Ruttkay, universitair hoofddocent bij EWI en voorzitter van de werkgroep waren er twee motieven voor deze bachelor. ‘In de eerste plaats is er behoefte aan een nieuw soort mensen naast de echte vakdeskundigen; mensen die beschikken over fundamentele kennis van technologie, maar daarnaast ook ‘zien’ hoe die technologieën in in het alledaagse leven toegepast kunnen worden. Ook kan de toekomstige creatieve technoloog over zaken als commerciële haalbaarheid nadenken.’ Los daarvan, de faculteit EWI kampt met teruglopende stu-
dentenaantallen. Een nieuwe, voor een breder publiek aansprekende opleiding, kan nieuwe EWI-studenten trekken is de gedachte. ‘Onderzoek toont aan dat er een brede groep scholieren bestaat die techniek interessant vindt, maar opziet tegen de zwaarte van wiskunde en techniek bovendien associeert met bètavakken’, zegt Ruttkay. ‘Interessant is dat voorbeelden uit het buitenland aantonen dat studenten die gemotiveerd zijn door eventuele toepassingsmogelijkheden ook eerder bereid zijn om de noodzakelijke fundamentele kennis daarvoor op te doen. Ik heb het zelf ook meegemaakt: als studenten zelf een thema kiezen en tijdens de uitwer-
king ervan tegen problemen aanlopen door een tekort aan fundamentele kennis, zijn ze vaker bereid die bij te schaven.’ CreaTe – het acroniem dat het comitee heeft gekozen – is een studie bedoeld voor creatieve techneuten die graag nieuwe diensten en producten willen bedenken. ‘Je kunt dan inderdaad denken aan steeds meer nieuwe toepassingen voor een mobiele telefoon, maar ook aan iets als TomTom, waarin bestaande technieken worden gekoppeld aan een maatschappelijke vraag: iedereen is immers wel eens verdwaald geweest. Maar ook zijn er talloze nieuwe media-applicaties te verzinnen, van ‘op de mens’ toegesneden digital news services tot interactive ‘public art’ installations. CreaTe zal een brug vormen tussen alfa en bèta, maatschappij en techniek, en technologie en markt.’ Het is ‘pertinent niet de
bedoeling’ dat de nieuwe bachelor studenten wegtrekt bij bestaande opleidingen. ‘We willen niet dezelfde studenten trekken met een andere titel’, beweert Ruttkay. ‘We willen ándere studenten binnenhalen.’ Voor het najaar moet de commissie met een gedegen voorstel komen voor de nieuwe bachelor. Vervolgens moet het plan op alle bestuurlijke niveaus besproken worden. ‘Als het wordt geaccepteerd, zouden we in 2008 al of anders 2009 kunnen beginnen. Dat hangt af van de hoeveelheid inzet die nodig is om een goed curriculum op te tuigen. Aangezien we een multidisciplinaire bachelor voor ogen hebben, zullen er veel mensen van verschillende opleidingen bij betrokken zijn.’ Volgens Ruttkay ontgint de UT hiermee een nieuw vakgebied. ‘Een opleiding zoals wij met creative technology voor ogen hebben, bestaat eigenlijk nog nergens.’
‘Verhoog beurs uitwonende studenten’ Studentenvakbond LSVb wil dat minister Plasterk de basisbeurs voor studenten op kamers verhoogt. Daarvan kan nu nog niet eens ‘een bezemkast’ worden gehuurd. Op het moment is het verschil tussen een basisbeurs voor thuis- en uitwonende studenten 177,84 euro, terwijl de gemiddelde student 325 euro aan woonlasten kwijt is. Hierdoor is zelfstandig wonen voor veel studenten financieel erg moeilijk. Een aanpassing van het bedrag voor huisvesting aan de reële situatie is volgens de LSVb noodzakelijk om de studiefinanciering weer geloofwaardig te maken. Voorzitter Irene van den Broek: ‘Voor dit bedrag kunnen studenten nog niet eens een bezemkast huren. Wij hopen dat de minister dit ook inziet.’ Onder de petitie die de LSVb aan Plasterk aanbood stonden 1600 handtekeningen.
De bladen Damesblad Margriet deed het met Paul de Leeuw, RTL Boulevard met premier Balkenende en het Nijmeegse universiteitsblad Vox met scheidend rector Kees Blom. Toen de redactie van Vox Blom vroeg om gasthoofdredacteur te zijn was hij onmiddellijk enthousiast. Ondanks de razend drukke laatste weken van zijn rectoraat verscheen Blom regelmatig op de redactie om zich te buigen over de planning, organisatie en inhoud van het nummer, zo schrijft de échte hoofdredacteur in het voorwoord. Dat ging soms ver. Blom wilde bijvoorbeeld het liefst dat Vox – ‘net als vroeger KUnieuws’ – in de vorm van ‘een krantje’zou verschijnen. ‘Want Vox ziet er zo duur uit.’ Daar stak de redactie een stokje voor. Uiteindelijk werd het een speciale editie van Vox, vol met Blom. Zijn favorieten, zijn verleden en zijn hang-ups. Acht studieverenigingen in het wis- en natuurkundegebouw van de Vrije Universiteit in Amsterdam hebben een convenant opgesteld om overlast door alcoholgebruik te voorkomen, meldt Ad Valvas. Het college van de VU heeft namelijk voornemens om ‘in te grijpen’, nadat uit een inventarisatie is gebleken dat er zich een aantal alcoholgerelateerde incidenten hebben voorgedaan, zoals vernielingen en het achterlaten van rommel. Vorig jaar werd zelfs een borrelruimte tijdelijk gesloten, omdat het een en ander uit de hand was gelopen. In het kersverse convenant staat onder meer dat er altijd mensen van de organisatie in nuchtere staat aanwezig moeten zijn en dat de ruimte schoon achtergelaten moet worden. Hoewel het college dit convenant ‘een lovenswaardig initiatief ’ noemt, gaat het de situatie nog wel bestuderen en sluit het niet uit dat het universiteitsbestuur zelf met regels komt. Ook in Groningen gedoe rondom alcoholgebruik. Maar dan als het gaat om de jaarlijkse introducties. De UK heeft een kort interviewtje met klinisch immunoloog professor Cees Kallenberg, de nieuwe voorzitter van de Adviescommissie Introductietijden (ACI). Deze commissie controleert de introductieprogramma’s van gezelligheids- en faculteitsverenigingen in Groningen. De ACI werd in het leven geroepen na de dood van Reinout Pfeiffer, die overleed na een indrinkritueel in een corpshuis van Vindicat. Kallenberg vertelt dat hij is aangesteld omdat men graag een voorzitter met een medische achtergrond wilde. Op de vraag of het lastig is na te gaan wat er werkelijk voorvalt tijdens intro’s, zegt hij: ‘Je moet vertrouwen dat dingen zo lopen, zoals ze zijn afgesproken. We gaan ook niet incognito kijken of de verenigingen zich we aan afspraken houden.’ Over zijn eigen ontgroening: ‘Dat was allemaal relatief mild. Ik herinner me geen excessen.’
HOP, Hein Cuppen Almar Klein wint PhD-posterwedstrijd
PHD-POSTERWEDSTRIJD
Promovendus Almar Klein van de leerstoel Signals and Systems won vorige week woensdag de PhD-posterwedstrijd georganiseerd door UT-onderzoeksinstituut CTIT (centre for telematics and information technology). Hij streek er vijfhonderd euro mee op die hij besteedt aan de zomervakantie. Klein studeerde in december af bij elektrotechniek. Het
onderzoek dat hij daar deed, gebruikte hij voor de wedstrijd. ‘Tijdens mijn promotiewerk wil ik ook verder met dit onderzoek. Het gaat over het tijdig opsporen van voetwondjes bij diabetici.’ De foto’s op de poster leggen het onderzoek uit. Klein: ‘Het bloed bij suikerpatiënten stroomt langzaam. Daardoor is de kans op wondjes groter en gaat genezing niet zo snel. Wondjes kunnen gaan zweren en in
een te ver stadium kan dat zelfs leiden tot amputatie.’ Met een vernuftig fotoapparaat kunnen patiënten thuis foto’s van hun voeten maken. ‘Die vergelijken ze met voorgaande foto’s door ze netjes op elkaar te leggen. Dan zie je of de wondjes groter zijn geworden.’ Het model om te vergelijken ontwikkelde Klein. Verrast was Klein zeker toen de jury zijn poster uitkoos. ‘De mijne was wel de groot-
ste,’ lacht hij, ‘misschien datie daardoor opviel.’ De jury vond de toepassing van het fotoapparaat origineel. ‘Het legt een grote verantwoordelijkheid bij de patiënt neer,’ luidde het oordeel van de jury. ‘Toen ik mijn naam hoorde dacht ik: shit ik heb gewonnen. Nu moet ik naar voren. Ik was echt overdonderd. De geldprijs is zeker welkom en besteed ik aan de zomervakantie in Engeland.
www.foksuk.nl
‘Shit, ik heb gewonnen’
UT Nieuws weekblad van de Universiteit Twente
6
Wednesday 16 May 2007
New residential units on campus ACASA studenten huisvesting corporation, the organization responsible for managing all residential rooms and apartments on the UT campus is overseeing the construction of two huge new apartment complexes. Marcel Kuipers, Manager of ACASA and Henk Jan Kamerbeek from the communications department of ACASA had a chat with the UT Nieuws about these initiatives. ACASA currently possesses 1900 rooms with shared facilities such as bathroom and kitchen, 180 rooms comprising all facilities, and 120 apartments meant for two or more persons and including all facilities. The rent for all rooms and apartments includes charges for all services including high speed internet, electricity, gas, water, garbage removal, taxes, cleaning of area outside apartments and maintenance. Thus, the tenant pays nothing besides the rent. Units may come furnished (by ACASA) or unfurnished, and are offered only to students and UT employees. Kuipers reiterated that applications from all nationalities are welcome and are given equal priority, dismissing the notion that Dutch nationals are given priority for some units. Kuipers quoted the reason for building new complexes to be the loss of some 400 rooms by the end of 2008 owing to the demolition of some buildings on Calslaan. He said that of the two new buildings being built, the tall one, located near Bastille, is called ‘Sky’ and contains 87 apartments. The shorter one, called Box, encloses 160 apartments. All of the 247 new units are apartments
Culture tidbits Last Broodje Cultuur of the season: Signe Tollefsen, folksinger Winner of the KinkFM Publieks Prize and of the Grolsch Grote Prize of the Netherlands' Best Musician. Monday 21 May, Outdoor Theater, 12:35 pm, ¼5/¼3 CJP, UT students & employees /¼1 SUAC Afr ican musical perfor mance: Tahoungan Percussionists, dancers, fire eaters and stiltswalkers from Togo. Monday 21 May, Outdoor Theater, 8:15 pm, ˡ5/ˡ4 CJP, UT students & employees /ˡ2 SUAC Student Har mony Orchestra Twente (SHOT) To celebrate its 15th anniversary, the orchestra performs Asian and film music. Thursday 24 May,Vrijhof Audiozaal, 8 pm,ˡ5 /ˡ3 CJP, SUAC.
meant for two or more persons because there are many single rooms empty in the current buildings, while there are long waiting lists for unfurnished apartments. So, statistically there is greater demand for such units. He added that all of these would be unfurnished because people seem to prefer supplying their own furniture. Kuipers says that while the rents are quite reasonable, tenants can receive approximately ˡ 100 back in ‘huurtoeslag’
from the Dutch government (more info on www.toeslagen.nl). Detailed information about rent rebate (in English) and the new apartments is available on the new ACASA website, www.acasaskybox. nl. Visitors can check the rent, location, size and design of all new units and also book a unit of their choice. The website is currently in Dutch, but Mr. Kuipers is confident that a comprehensive English version will be launched by the end of May. The apartments will be available for accommodation in the second half of August, but interested parties should book units for themselves as soon as possible. ACASA is offering what they call the ‘Option Contract’ which means that a UT student or employee who wants to reserve an apartment will have to pay ˡ100 as guarantee but will get ˡ150 back
on moving into the booked apartment. The apartments can be leased for as long as the tenant wants, but not longer than the duration of their contract with the UT. Interestingly, one of the walls of Sky will be turned into a state-of-the-art climbing wall, approximately 29 meters high, which would make it one of the tallest climbing walls in the Netherlands. The Coop supermarket will move to Sky with much more space, along with the Barreboks hair salon. Besides these, Mr. Kuipers says that several business units are empty in Box and interested businesses are welcome. Bikes can be parked within the complex of Box, while Sky does not have a designated space for bike parking at the moment. Kamran Sheikh
Contributors: Mike Maier, Kamran Sheikh and Anindita Ganguly
MÜNSTER
Across the border 1648: the Peace of Westphalia, ending the Eighty-Year War between Spain and the Netherlands was signed not very far from Enschede in Münster. A visit to this historic town is certainly worthwhile. The first thing to notice upon arriving in the city center is the cobbled street with stunningly beautiful buildings. The peace treaty was signed in the city hall, Friedenssaal, which is a fine example of late Gothic architecture. There are plenty of shops in the picturesque Prinzipalmarkt, which sell delicious bread, pies and pastries. The big department store Karstadt has everything a shopper desires. Münster is a university town just like Enschede, so there are a lot of pubs in the Kuhviertel area. Pop into a restaurant in Münster’s Old Town to
Click on it! Link of the week: http://www.dagjeweg. nl/daysout The month of May is chock full of holidays that lend themselves to long weekend getaways or leisurely afternoon outings. But
try a local gastronomic specialty like Töttchen, or tongue of veal. Other attractions include the All-Seasons Zoo and the Aa lake near the city center. You can go to Münster by train, departing from Enschede Central Station. It’s a trip of about 90 minutes. Every hour at 26 minutes past the hour, the train to Münster Hauptbahnhof (Central Station) departs. The train back is at 8 minutes past the hour. Or go by car: go to the Grolsch brewery and take the motorway to Germany, following signs for Münster. Parking is cheap in the big parking lot at the Hindenburgerplatz. For more information, see h t t p : / / w w w. mu e n s t e r. d e / stadt/tour ismus/en/index. html Henriëtte van Dorp
where to go? This website gives an extensive and detailed guide to finding interesting sights – gardens, beaches, museums, even a ‘giant rabbit warren’ – all over the Netherlands. Exceptionally well organized, the site permits users to locate events by province, city, category or theme. Don’t just sit there – go find something new to visit this weekend!
Sky the new building near Bastille.
Magnetic nanodevices measure internal structure of living cells In a recent publication in Nano Letters Anthony de Vries, Hans Kanger and Vinod Subramaniam from the Biophysical Engineering group and their co-authors have demonstrated a new method to study living cells. In this method tiny magnetic beads are injected into a living cell and are then manipulated using a so-called magnetic Tweezers (MT). Observing the behavior of these magnetic ‘nanodevices’ allowed the authors to carefully measure the nanomechanics of cell nuclei of living cells and translate this data into a new model for the internal structure of these nuclei. Detailed knowledge about spatial organization in a living cell is crucial to the understanding of the molecular processes that govern cell function. A strik-
ing example is the regulation of gene expression. For example, we cannot understand the orchestrated activity – and the silencing – of many thousands of genes in any given cell just on the basis of DNA sequences. There is strong evidence that gene expression is also controlled by the spatial organization of the DNA (packed together with proteins in a structure called chromatin) in the nucleus. This has inspired many studies on the mechanical properties of DNA and chromatin. However, so far these studies have been limited exclusively to isolated chromosomes. With the new method developed at the Biophysical Engineering group, it is now possible to address the mechanical properties of chromatin and the internal structure of the nucleus inside a living cell. The principle of the device is shown is figure 1. A small magnetic bead (1 µm
diameter) is injected into the nucleus of a living cell using a micropipette. Three external magnetic poles are positioned around the cell and are used to generate a magnetic force on the magnetic bead into the direction of one of the poles depending on the currents through the coils. The displacement of the bead inside the nucleus in response to the force on the bead strongly depends on the mechanical properties of the chromatin inside the nucleus. The nanometer displacements of the beads are measured by video microscopy. In this way it was possible to obtain parameters like the elasticity and viscosity of chromatin. Using an intuitive polymer model for the chromatin structure, these data predict an organization of chromatin in domains which do not completely fill the nucleus, in excellent agreement with the current understanding of chromatin organization.
The long-term goal is to develop and exploit magnetic nanodevices that can be implanted inside the living cell and can be used as biosensors to monitor local chemical and physical processes in cells and tis-
sues. It may also be possible to mechanically or chemically interfere with cellular processes in a highly specific manner. Hans Kanger
Figure 1. Scheme of the micromechanical experiments. Magnetic poles (6 µm wide, 20 µm separation) generate a force on a paramagnetic bead positioned in the nucleus of a HeLa cell. Electric coils allow the control of amplitude and direction of the force. Magnetic yoke and electric coils are not to scale.
UT Nieuws weekblad van de Universiteit Twente
7
woensdag 16 mei 2007
Accreditatie te veel een ‘apk-keuring’ De Onderwijsinspectie vindt het spijtig dat de visitatierapporten over opleidingen zo weinig inzicht geven in onderlinge kwaliteitsverschillen. Vooral het geringe aantal ‘excellente beoordelingen’ van opleidingen wekt verbazing. Dat staat te lezen in het Onderwijsverslag 2006, het jaarrapport van de inspectie. Visitatiecommissies die ten behoeve van de accreditatie door de NVAO onderzoek doen naar de opleidingskwaliteit, mogen bij hun oordeel een vierpuntsschaal gebruiken. Voor deelonderwerpen als ‘beoordeling en toetsing’ en ‘onderwijsrendement’ kunnen ze de kwalificaties onvoldoende, voldoende, goed of excellent verlenen. Daarmee kan een divers beeld ontstaan van de verschillende opleidingen. In de praktijk komt daar echter weinig van terecht. Van de bijna 7500 onderdelen van opleidingen die in 2006 werden beoordeeld
kregen 5500 deelonderwerpen een ‘voldoende’ en 1800 een ‘goed’. Slechts zeventig keer werd een onvoldoende uitgedeeld, en het oordeel ‘excellent’ werd maar 53 keer gebruikt. Dat is zeer weinig, omdat er bijna 7500 deelonderwerpen zijn gewogen, en veel universiteiten en hogescholen excellentie nastreven. Blijkbaar heeft dit nog niet tot resultaten geleid, constateert de inspectie, al kan ook meespelen dat de visitatiecommissies beducht zijn iets ‘excellent’ te noemen. Daarnaast plaatst ze kanttekeningen bij het onderscheid tussen ‘voldoende’ en ‘goed’: het ene vbi-bureau dat visitatiecommissies aanstuurt, heeft ‘goed’ als standaardwaarde, de
andere ‘voldoende’. ‘Hierdoor zegt het verschil tussen die scores niet zoveel’, staat in het verslag te lezen. In een reactie op het Onderwijsverslag laat NVAOvoorzitter Karl Dittrich weten dat het accreditatiesysteem vooral gericht is op het handhaven van de basiskwaliteit, dus op het verschil tussen onvoldoende en voldoende. ‘Sinds juli 2006 kunnen instellingen die zich extra willen profileren hun opleiding ook laten toetsen op bijzondere kenmerken en bijzondere kwaliteit, maar hier is niet veel animo voor. We hebben pas in januari 2007 voor het eerst bij vier opleidingen bijzondere kenmerken kunnen valideren.’ Het gaat daarbij om de opleiding fysiotherapie van Saxion Hogescholen, die wordt gekenmerkt door haar stevige internationale orientatie, en drie opleidingen van Fontys – ‘biologie en medisch laboratoriumonderzoek’, ‘chemie’ en ‘chemische
technologie’ – die extra letten op duurzaamheid. Maar de inspectie evalueert meer dan alleen de accreditatie. Ze plaatst kanttekeningen bij de aanhoudende roep om meer hoogopgeleiden: het zou beter zijn om uit te gaan van het idee studenten zoveel mogelijk op de juiste plek te krijgen: voor de een is een onderzoeksmaster het juiste eindstation, voor de ander een mbo-opleiding. ‘Het verhogen van het aantal hoogopgeleiden moet niet worden versimpeld tot hoe meer hoe beter.’ Ook wil de Inspectie meer aandacht voor allochtoon talent. In het hoger onderwijs kent deze groep nauwelijks meer uitval dan autochtonen, ‘maar in het voorgezet onderwijs en het mbo is dat wel het geval. Een te groot aantal allochtone studenten bereikt daardoor het hoger onderwijs niet.’ HOP, Thijs den Otter
Nijmeegse student naar buitenland Iedere student moet voor zijn opleiding een tijdje naar het buitenland,vindt de Radboud Universiteit Nijmegen. Een nieuw internationaal netwerk van universiteiten kan dat vereenvoudigen. Zeker als het gezamenlijk diploma’s mag verlenen. Vooralsnog negen gelijkgestemde universiteiten, waaronder die van Glasgow, Siena en Barcelona, hebben zich aangesloten bij het International Research Universities Network. IRUN is het initiatief van Kees Blom, die vorige week afscheid nam als rector magnificus van de Radboud Universiteit. ‘De samenwerking begint met het opzetten van uitwisselingsprogramma’s’, zegt een woordvoerder. ‘Op termijn willen onze masterprogramma’s op elkaar afstemmen en een gezamenlijk promotietraject starten. En uiteindelijk willen we samen diploma’s kunnen uitgeven. Alleen houdt de huidige wet dat nog tegen.’ De Radboud Universiteit
hoopt dat daar verandering in komt. Oud-rector Blom zei in NRC Handelsblad dat minister Plasterk openstaat voor de suggestie. Een woordvoerder van het ministerie van OCW bevestigt dat: ‘De internationale joint degrees waren opgenomen in de afgeserveerde wet op het hoger onderwijs. In het nieuwe concept komt die passage weer terug.’ Ook op onderzoeksgebied gaan de instellingen samenwerken. Daarnaast moet het netwerk voor meer personeelsuitwisseling zorgen. Het is de bedoeling dat het op termijn wordt uitgebreid, onder meer met de Katholieke Universiteit Leuven en met instellingen uit de Verenigde Staten. Nieuw is het Nijmeegse initiatief niet. De UT is medeoprichter (1995) van ECIU, het Europese netwerk van innovatieve universiteiten. In dit netwerk zijn bepaalde vormen van uitwisselingen al geregeld.
Spin-offs genomineerd De UT-spin-off ondernemingen Uniqkey Biometrics van Asker Bazen en Ambient Systems van Paul Havinga zijn genomineerd voor de ICTRegie Award 2007. De prijs beloont succesvolle valorisatie van kennis: hoe vindt publiek gefinancierd ITC-onderzoek zijn weg naar de markt? De prijswinnaar wordt bekend gemaakt op 24 mei, in de Nieuwe Kerk in Den Haag. Meer informatie: www.ictregie.nl.
ADVERTENTIE
WASAUTOMATENVERHUUR “TWENTE”
HUURPRIJZEN v/a 10 p/mnd
SPECIAAL VOOR STUDENTEN
Ongeloof over salarisstijging ‘VERKIEZING
STUDENTENHUIS VAN HET JAAR’
Avion gaat voor finale Het Enschedese studentenhuis Avion weet morgen of ze de finale van de ‘Studentenhuis van het jaar-verkiezing’ heeft bereikt. Ruim dertig huizen uit heel Nederland gaven zich op voor de verkiezing, en dankzij vele internetstemmen kwam Avion met elf anderen in de halve finale. De laatste dagen zijn de bewoners druk met het binnenhalen van stemmen, om zo bij de eerste zes te eindigen. ‘We hebben posters opgehangen, en proberen familie en vrienden te bewegen via internet te stemmen,’ vertelt Avion-
bewoonster Femke Feenstra (21). Femke weet zelf niet precies hoe het huis aan de Deurningerstraat in de halve finale terecht kwam: ‘Eén van ons heeft in een dronken bui het huis opgegeven. Dat waren we helemaal vergeten, totdat we vorige week een brief ontvingen dat we in de halve finale zaten.’ Over de uiteindelijke winkansen durft de vierdejaars psychologiestudente niets te zeggen. ‘De andere genomineerden zijn vooral verenigingshuizen uit als Utrecht en Leiden, dus wat dat betreft springen we er wel duidelijk uit.’ Femke weet wel dat ze met het verschijnen van deze UT-Nieuws
editie er een hoop punten bij krijgt. ‘Voor een stuk in een regionale- of universiteitskrant ontvangen we vijfhonderd stemmen, voor landelijke aandacht het dubbele.’ Als Avion doordringt tot de finale, moeten de bewoners allerlei opdrachten uitvoeren en komen ze op Talpa en radiozender Caz. Uiteindelijk staat er voor de winnaar een flinke verzameling prijzen te wachten, zoals een pizza party en een jaar lang gratis internet en chips. Stemmen kan via www.studentenhuisvanhetjaar.nl. Frans van der Veeken
VO O R L I C H T I N G . De UT houdt woensdag 23 mei een voorlichtingsavond over masteropleidingen op het gebied van gedrag, management, bestuur en informatietechnologie. De voorlichting is bedoeld voor derde- en vierdejaars bachelorstudenten op het HBO, WO en werkenden die een masteropleiding overwegen. Het programma begint om 18.15 uur. Voor meer informatie en aanmelding: www.graduate.utwente.nl.
Minister Plasterk vindt de forse salar isstijging van het bestuur van de Rijksuniversiteit Groningen ‘ongelooflijk’. De raad van toezicht schroefde de beloning dit jaar op van 128 duizend euro naar maximaal 171 duizend euro. Forse stijgingen van topsalarissen in de (semi-)publieke sector liggen politiek gevoelig, omdat in het regeerakkoord is afgesproken dat niemand binnen dat domein meer mag verdienen dan de minister-president. Het salaris van premier Balkenende bedraagt 171 duizend euro: evenveel als collegevoorzitter Simon Kuipers. Hij blijft daarmee binnen de ‘JPnorm’. Toch noemt minister Plasterk de verhoging via zijn woordvoerder ‘nauwelijks voorstelbaar’. De raad van toezicht van de RUG meent dat er niets geks is gebeurd. De verhoging zou
noodzakelijk zijn omdat het salaris van Kuipers in 2006 (110 duizend euro plus 18 duizend euro pensioenbijdrage) te ver achter bleef bij dat van andere bestuurders in het wetenschappelijk onderwijs. Op zich klopt dat: de collegevoorzitter van de Universiteit van Amsterdam verdiende in 2005 al meer dan twee ton. Voor de collegevoorzitter van de Hogeschool Inholland geldt overigens hetzelfde. Net als minister Plasterk is oppositiepartij SP minder laconiek over de Groningse salar isstijging. Kamerlid Jasper van Dijk stelde inmiddels vragen aan de bewindsman. Hij vindt de salarisstijging van dertig procent ‘volstrekt ongepast’ en stelt dat de medewerkers van de RUG last hebben van plaatsvervangende schaamte. HOP, Thijs den Otter
UT Nieuws weekblad
8/9
UT-hoogleraar Herman ten Kate werkt sinds 1996 voor CERN als ATLAS Magnet Project Leader aan de Atlas-detector. Het grootste deeltjesexperiment ter wereld is te vinden in Genève. Het reusachtige gevaarte dat op honderd meter diep in een uitgegraven holte van vijftigduizend kubieke meter staat, is bijna klaar. Deze zomer wordt het laatste deel geplaatst en begint de queeste naar het Higgsdeeltje, de ontbrekende schakel in de theorie van de materie. Voor Ten Kate zit het er dan op. ‘Ik vind het prachtig om zo’n machine te maken. Maar ik ben niet zo’n Higgsmenneke.’
JANNIE BENEDICTUS
‘Ah, you go to CERN’, zegt de taxichauffeur op het vliegveld. ‘Swiss or French side?’ CERN, het Europese laboratorium voor deeltjesfysica, bevindt zich in het grensgebied van Frankrijk en Zwitserland, iets ten westen van Genève. Het is warm vandaag, een staalblauwe lucht hangt boven het complex. Dankzij het heldere weer zijn de Alpen en de Jura goed zichtbaar. In de verte glinstert de Mont Blanc. Het is een magnifieke plek om te wonen en te werken, zegt Herman ten Kate (52) in de hoofdreceptie van het onderzoekscentrum, waar CERNpuzzels, CERN-stropdassen, CERN-horloges en andere parafernalia uitnodigend in vitrines liggen. Ten Kate woont met zijn gezin net over de grens in Frankrijk. ‘Heerlijk ruim en rustig. Het is hier gemiddeld zo’n 2,5 graad warmer dan in Nederland, de natuur ligt zes weken voor. We wonen hier goed. Maar ook qua werk is dit een mooie plek, van CERN is het tien minuten rijden naar vliegveld Cointrin. We hebben geen last van lange aanvoerroutes.’ En dat is handig, als je zoals Ten Kate eens in de twee weken naar Enschede reist, voor het bijzonder hoogleraarschap bij de vakgroep lage temperaturen van de faculteit TNW. Vandaag leidt Ten Kate een aantal UT-studenten rond. Vijftig bachelors van de opleidingen technische natuurkunde en advanced technology. Ze maken deze week een korte buitenlandreis die hen naar Karlsruhe, Lausanne, Genève, Lyon en Parijs voert. Met een eigen bus toeren ze nu de hele dag over het CERN-terrein. ‘Voor zulke dingen maak ik graag tijd’, zegt Ten Kate. De reden daarvoor is simpel. ‘Zij zijn de promovendi van morgen en wellicht in de toekomst nieuwe onderzoekers op CERN. Ah, daar zul je ze hebben.’ Een bus met vijftig lichtblauwe polo’s stopt voor de receptie. Hier en daar gaan vermoeid wat ogen open. Oh, zijn we er al? Denise Leusink
van de Bucom stelt Ten Kate op de hoogte van een mutatie in de groep. ‘Net voor vertrek werden we gebeld door een van de deelnemers. Acute blindedarmontsteking. Dus hebben we om drie uur ’s nachts de eerste persoon op de wachtlijst gebeld. Of hij om half zes ‘s ochtends klaar kon staan. Dat was geen probleem.’ Het is een populair reisje. Denise: ‘Er kunnen vijftig men-
aan zo’n unieke machine mee te werken, dat maak je in je carrière maar één keer mee.’ Dat Ten Kate werd gevraagd, had te maken met het feit dat hij op dat moment in samenwerking met NIKHEF al een magneetproject voor CERN deed. Het nationale instituut voor kernfysica en hoge energie fysica in Amsterdam participeert samen met 163 andere fysica-instituten uit 32 verschillende landen in de Atlas-detector. Het is één van de vier experimenten die langs de deeltjesversneller, de Large Hadron Collider, staan. De LHC, die door CERN wordt gebouwd en bijna operationeel is, is een 27 kilometer lange cirkelvormige baan, honderd meter onder de grond. Door die ring razen straks met grote snelheid twee protonenbundels rond, elk een andere kant op. Ter hoogte van de vier experimenten (met de namen ATLAS, ALICE, CMS en LHCb) worden de protonenbundels met elkaar in botsing gebracht zodat de deeltjes
Herman ten Kate
sen mee, er waren honderd aanmeldingen. We hebben moeten loten. En ja, dat komt vooral door CERN.’ Tja, CERN is toch wel het Mekka voor veel fysici. Herman ten Kate zei er in ieder geval geen nee tegen toen hij in 1995 werd gepolst om als Magnet Project Leader voor het Atlas-project naar Genève te komen. ‘Ik had technische natuurkunde gestudeerd in Twente, ik was gepromoveerd op supergeleiding op een FOM-plaats, ik had daarna een leuke en goedlopende groep opgebouwd op de UT. Maar tegen de aanbieding van CERN kon ik geen nee zeggen. Om
uiteenspatten. De sporen van die botsingen, tot 1 miljard per seconde, worden door de detectoren gemeten. Het interessante deel ervan wordt vastgelegd. Elk experiment behoort toe aan een consortium van fysici, van over de hele wereld. Nederland levert, middels het NIKHEF, een belangrijke bijdrage aan Atlas. De gigant bevat vier soorten detectoren, vier schillen, die elk gevoelig zijn voor een ander soort deeltjes. In de muonkamers bijvoorbeeld, de buitenste schil, worden muonen geregistreerd, een zwaar soort elektronen die een belangrijke rol spelen bij het vinden van het beroemde
Foto's: Jannie Benedictus
Studenten technische natuurkunde en advanced technology krijgen een rondleiding over het terrein.
woensdag 16 mei 2007
Higgsdeeltje.Vier supergeleidende magneetsystemen - de verantwoordelijkheid van Ten Kate - zorgen ervoor dat de deeltjes op de juiste manier in de detectoren worden afgebogen. De Barrel Toroide is een van die magneetsystemen en stuurt de muonen in de muonkamers. Dit is de grootste supergeleidende magneet ter wereld. Om de grootte ervan aan te duiden: het ding bestaat uit acht supergeleidende spoelen die elk 5 bij 22 meter meten en stuk voor stuk meer dan 100 ton wegen. In november vorig jaar is deze megamagneet aangezet en op volle sterkte getest. Ten Kate: ‘Dat was eigenlijk de grootste uitdaging van dit hele project.’ De magneet wekt een zeer sterk magneetveld op: er gingen 21000 Ampères doorheen. Vantevoren moest de gehele ondergrondse testruimte metaalvrij worden gemaakt. Ten Kate: ‘Als je op zo’n moment schoenen met stalen veiligheidsneuzen draagt word je naar de magneet toe gezogen en alle losliggende stalen sleutels en schroevendraaiers worden projectielen.’ De Barrel Toroide is dus succesvol getest, twee andere magneetsystemen, de End Cap toroides, staan nog bovengronds en wachten op plaatsing. Dat gebeurt van de zomer. Nederland heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan deze supergeleidende End Caps, vertelt Ten Kate. ‘Magneetje brassen?’, grapt één van de studenten als Ten Kate hen de magnet test facility laat zien. In de LHC-tunnel staan ongeveer 7400 supergeleidende magneten opgesteld die moeten zorgen dat de protonenbundels in hun baan blijven. Al die magneten worden getest, naar beneden gebracht en op de millimeter nauwkeurig aan elkaar vastgemaakt. Dat karwei zit er bijna op. Buiten het testcentrum glanzen de laatste 15 meter lange magneten in de zon. Brassen zal niet gaan, de dingen wegen zo’n dertig ton per stuk. Om de magneten in hun supergeleidende toestand te houden, moeten ze worden afgekoeld en dat gebeurt met vloeibaar helium. CERN heeft daartoe een eigen cooling plant. Vier heliummachines, de grootste ter wereld, produceren elk maarliefst dertigduizend liter helium per uur, vertelt Ten Kate. Cooling plant en test facility, heel leuk allemaal, maar een ondergronds bezoek aan Atlas is toch wel het figuurlijke hoogtepunt van de dag. In roodgehelmde groepjes van maximaal twaalf – strikte veiligheidsvoorschriften - dalen de studenten af met de goederenlift. In deze liften worden ook de kleinere onderdelen voor Atlas vervoerd. Grotere onderdelen leggen de route naar beneden af via een van de twee schachten, waar twee enorme kranen met een gezamenlijke hijslast van 280 ton staan opgesteld. Het laten afdalen van de twee 270 ton zware End Cap Toroides, met een diameter van tien meter en een breedte van 5 meter, die deze zomer de detector zullen completeren, is nog een uitdaging voor deze kranen. Een gespecialiseerd bedrijf uit Parijs zal worden ingeschakeld om de immense gevaartes in de schacht te laten zakken. De lift gaat naar beneden, honderd meter. De deuren gaan open, een klein stukje door een tunnel, nog een deur en daar staat ie. Atlas. Het ding is net zo groot als een gebouw van zeven etages, is 46 meter
De omvang van het ondergrondse experiment is indrukwekkend.
ZOEKTOCHT NAAR HIG
In de ban lang en 22 meter hoog. En dat alles honderd meter onder de grond, in een uitgegraven cavern van 50.000 kubieke meter. Hij is onvoorstelbaar groot, de studenten vergapen zich aan de reus. Camera’s zoemen en klikken. Helaas voor de studenten is het experiment bijna klaar: van het binnenwerk is dus niet veel meer te zien. Dat is wat er de afgelopen elf jaar tot stand is gebracht. Ten Kate zag al het materiaal voor zijn magneetsystemen stapsgewijs binnenkomen, veelal vervoerd met speciale transporten. ‘Soms waren de vrachtwagens te zwaar om een vergunning voor over de snelweg te krijgen. Dan kwamen ze via de bergweg over de Jura.’ Hij moest samenwerken met vele instituten uit vele landen. ‘Bij dit soort projecten is het niet zo dat alle partners een zak met geld geven. Ze leveren hun bijdrage in natura. Om te zorgen dat al die aangeleverde onderdelen op elkaar aansluiten is een hels karwei. Een belangrijk deel van mijn werk is dus het bij elkaar brengen van vraag en aanbod en zorgen dat het goede wordt afgeleverd.’ Uitgebreid testen is vervolgens cruciaal. ‘Als het spul eenmaal onder de grond ligt, is er geen weg terug. Daarvoor ontbreekt het aan tijd en geld.’ Ten Kate is in deze functie puur projectleider. ´Ik heb gezien de omvang van het project nauwelijks tijd voor onderzoek, ben meer manager dan wetenschapper. Maar ik heb mijn UT-achtergrond hier hard nodig, omdat je zo’n project alleen kunt leiden
als je zelf de kennis in huis hebt. Anders overleef je niet op CERN.’ Niet voor niets is er nog altijd de link met zijn vakgroep lage temperaturen in Enschede. ‘Het Twentse netwerk breidt zich gestaag uit’, zegt Ten Kate. ‘Mijn groep werkt samen met CERN aan nieuwe supergeleiders voor de volgende generatie versnellers en een UT-promovendus is hier ook gestationeerd. Een oud-promovendus van mij werkt hier inmiddels als staflid en is verantwoordelijk voor het testen van alle supergeleiders.’
Atlas is net zo g gebouw van ze Het is bijna onvoorstelbaar dat er zo’n immens apparaat nodig is om naar het allerkleinste te zoeken. Uit de miljoenen botsingen per seconde moet de Atlas-detector nu net die enkele bijzondere botsingen filteren die de fysica op zijn kop gaan zetten. Het vinden van het Higgsdeeltje is het belangrijkste doel.Volgens het standaardmodel van elementaire deeltjes móet dit deeltje bestaan, het is alleen nog nooit aangetoond. Wetenschappers vermoeden dat het Higgsdeeltje alle andere deeltjes hun massa geeft. Uit de botsingen die Atlas zal waarnemen, hopen ze het deeltje te kunnen
eekblad van de Universiteit Twente
mei 2007
De contouren van de deeltjesversneller zoals die bij Genève onder de grond ligt met op de achtergrond het Meer van Genève. Langs de ring is de locatie van de vier experimenten zichtbaar. Atlas en CMS zoeken beide naar het Higgsdeeltje. De Alice-detector richt zich op het observeren van zware-ionenbotsingen. De LHCb wil onderzoeken waarom er verschil is in de hoeveelheid materie en antimaterie in het heelal. (Beeld: CERN)
HIGGSDEELTJE, RACE TEGEN DE KLOK
an van de ring
in
te.
reconstrueren. Maar, ze zijn niet de enigen. Ook op het Fermilab in Chicago wordt er naar gezocht en de Amerikanen en de Europeanen bekijken elkaar met argusogen. Grote angst is dat de Amerikanen het vinden voordat Atlas operationeel is. ‘Ze zeggen dat ze er dichtbij zijn’, zegt Ten Kate. ‘Dat zou natuurlijk een ramp zijn.’ Een andere concurrent zit dichterbij, een stukje verder op de ring. De CMS-detector, één van de andere drie experimenten in de tunnel, gaat óók zoeken naar het Higgsdeeltje. ‘Er is een andere groep
zo groot als een n zeven etages
dat
ste
et
oit -
fysici betrokken bij het CMSexperiment’, legt Ten Kate uit. ‘Je moet het je zo voorstellen: CERN biedt de faciliteit die de deeltjes laat rondlopen. De experimenten zijn collaboraties met een eigen budget en eigen zeggenschap. Als Atlas iets vindt, dan zijn de resultaten eigendom van het consortium dat Atlas vormt.Voor CMS geldt hetzelfde.’ Atlasmensen en CMS-mensen zitten in hetzelfde gebouw, vertelt Ten Kate. Er is dus ook een CMS-magnet leader? ‘Ja.’ Kent Ten Kate hem? ‘Ja.’ Spreekt hij hem vaak? Lacht. ‘Nee.’ De concurrentie is groot,
vertelt hij. Om mee te werken aan dit experiment moet je dan ook geen zenuwlijder zijn. ‘De druk is enorm. Iedereen werkt keihard, het gaat maar door. Het is gewoon een wedstrijd. CMS en Atlas willen beide die Nobelprijs winnen voor het vinden van het Higgsdeeltje.’ Beide willen dus meteen in actie kunnen komen zodra de deeltjesversneller ‘aan’ gaat. Ook Atlas had eigenlijk najaar 2007 moeten draaien, maar de deadline is inmiddels opgeschoven naar voorjaar 2008. Ten Kate: ´De instituten trekken constant aan mijn jas, ze pushen me, dat is een spanningsveld. Ik wil de kwaliteit bewaken, maar de tijd wordt me niet altijd gegund. En dat betekent dat ik soms risico’s moet nemen.’ Zodra Atlas klaar is, zit het werk voor Ten Kate erop. Van de zomer gaan de laatste onderdelen er in, dan volgt de ultieme test van het hele systeem, en dan, begin 2008 kan Atlas draaien. Ten Kate: ‘Laat iemand anders vervolgens die deeltjesbotsingen maar analyseren. Ik ben duidelijk een natuurkundig ingenieur, en geen theoretische fysicus. Ik ben niet zo’n Higgsmenneke, die zoektocht gaat aan mij voorbij. Natuurlijk is het interessant als ze het Higgs vinden, vooral omdat dit experiment dan z’n geld heeft opgebracht. Maar meer dan dat hoop ik op the unexpected. Nu nog denken we dat het kleinste legoblokje de quark is. Dat is het kleinste ondeelbare deeltje waaruit we bestaan. Het zou natuurlijk geweldig zijn als uit die
Schematische weergave van de Atlasdetector (Beeld: CERN)
botsingen blijkt dat er nog een niveau onder zit dat we nu nog niet kunnen zien. Dat betekent een compleet nieuwe fysica!’ Hoe meer ontdekkingen de Atlas doet, hoe meer geld er komt voor nieuwe experimenten. Ten Kate: ‘We hadden allang begonnen moeten zijn met weer een nieuwere versneller en detector. Als je ziet dat dit project een ontwikkeltijd van twintig jaar had, dan is wel duidelijk dat we snel iets nieuws moeten starten. Anders vallen we straks in een gat.’ De hoogleraar zou er graag nog een aantal jaren aan meewerken. ‘Ik zit straks zonder project, dus ik moet me hoe dan ook op iets nieuws oriënteren.’ Terwijl de studenten naar hun laatste voordracht van de dag gaan, drinkt Ten Kate tevreden een kopje koffie op het grasveld naast zijn kantoor. ‘Volgens mij zijn ze heel enthousiast over alles wat ze vandaag gezien hebben’, zegt hij. Enthousiasme is belangrijk. De drive van al zijn collega’s maakt dit voor hem tot een fantastisch project, zegt hij. Ondanks de druk die op hem wordt gelegd, ondanks alle eigenwijze fysici van eigenwijze instituten die het allemaal beter denken te weten. ‘Uiteindelijk willen ze allemaal één ding. Ze willen dat Atlas het doet. Liever vandaag dan morgen. En daar werken ze allemaal kei en keihard aan. Daar brengen ze offers voor en die motivatie is dagelijks voelbaar. Het is geweldig om daar deel van uit te maken.’
Bedrijvigheid onder de grond. Te zien is een zogenoemd ‘Big Wheel’ met muonkamers erop gemonteerd. Deze muonkamers meten de muonbanen in de zogenaamde ‘forward direction’, dus de muonen die onder een kleine hoek, ongeveer in dezelfde richting als de bundel uit het botsingspunt komen.
UT Nieuws weekblad van de Universiteit Twente
10
woensdag 16 mei 2007
CONSTRUCTION MANAGEMENT AND ENGINEERING
Nieuwe 3-TU-master De faculteit Construerende Technische Wetenschappen biedt in september in 3-TU-verband de nieuwe master Construction Management and Engineering aan. De universiteiten bieden elk de basisvakken van het eerste jaar aan. Daarna kiezen de studenten voor een specialisatie bij een van de drie instellingen. Pikant detail: iedere TU heeft wel zijn eigen folder. Tot ergernis van opleidingsdirecteur Van Lieshout. SANDRA POOL
Volgens Godfr ied van Lieshout, opleidingsdirecteur van civiele techniek, bestaat het bouwproces uit vele subprocessen waarbij net zoveel partijen betrokken zijn. ‘Je hebt bijvoorbeeld te maken met de opdrachtgever, ontwerper, aannemer, uitvoerder en het onderhoud van een gebouw. Vanuit de bouwwereld is er vraag naar hoogopgeleide mensen die het gehele proces begrijpen en de verschillende fasen beter op elkaar kunnen afstemmen. De managementkant van de bouw, zeg maar. In die behoefte voorzien wij met deze opleiding.’ Na het eerste basisjaar kiezen de studenten een specialisatie. ‘Eindhoven richt zich op
de complexe stedenbouwkundige problemen. De UT legt zich toe op de organisatorische kant van de bouw en de samenwerking tussen aannemers en overheid. In Delft leren de studenten
over het living building concept : bouwen op basis van de behoefte van de consument.’ De verwachting is dat in Enschede meer dan vijftig studenten voor deze opleiding kiezen. ‘We denken aan de helft van de civiele techniekstudenten, dat zijn er dertig, plus nog zo’n 25 uit de zijstroom van HTS-ers.’ Komend collegejaar richten de drie TU’s zich voornamelijk nog op Nederlandse studenten.‘Volgend jaar gaan we ook internationaal werven, met name in Oost-Europa. Daar zit veel potentie, vermoeden we.’ De civiele techniekopleiding van de UT kent ruwweg
Godfried van Lieshout: …signaal…
ADVERTENTIE
STADENSCHEDE PRIJS 2007 HEB JIJ EEN BACHELOR-, MASTER, STAGE- OF ANDERE ONDERZOEKSOPDRACHT GEDAAN, DIE IETS KAN BETEKENEN VOOR DE STAD ENSCHEDE? DOE DAN MEE MET DE STADENSCHEDE PRIJS 2007 EN KANS
OP
2500
EURO!
Bob Witziers Amsterdam, 09-07-1958 Enschede, 14-05-2007 Veel sneller dan verwacht hebben we afscheid moeten nemen van onze gewaardeerde collega Bob Witziers. Bob was vanaf 1 januari 1987 werkzaam bij de afdeling Onderwijsorganisatie & Management, eerst als promovendus en later als universitair docent. Vanaf 1 oktober 2006 heeft hij als universitair docent bijgedragen aan de opbouw van de nieuwe afdeling organisatiepsychologie & human resource development. Wij herdenken Bob als een gedreven en gewaardeerd faculteitsdecaan benoemt die leden. Wie doet dat dan? Er is geen één decaan, maar drie!’ Van Lieshout zegt zich ook te storen aan de uitgave van drie, verschillende folders voor deze master. ‘Elke universiteit één. Dan sla je een modderfiguur. Je zegt dat je één gezamenlijke 3-TUmaster aanbiedt, maar komt wel met drie brochures!’ Bestuurlijk gezien is het volgens de opleidingsdirecteur moeilijk tot een werkzame federatie te komen.‘Elke universiteit behoudt zijn eigen bestuur en identiteit. Het
ADVERTENTIE
WIN 2500 EURO MET DE
MAAK
drie onderzoeksrichtingen, legt Van Lieshout uit. ‘Bouw, waterbeheer en verkeer en vervoer. Studenten die voor de bouw kiezen, gaan waarschijnlijk deze nieuwe master volgen. Delft en Eindhoven kenden geen bouwprocesmanagementopleiding zoals we hier hadden. Toch besloten we voor een 3-TU aanpak. Dat is nu eenmaal de koers die we moeten uitstralen, dus zijn de drie opleidingsdirecteuren bij elkaar gekomen om te praten. Vervolgens zijn verschillende werkgroepen in het leven geroepen voor de invulling van het onderwijsprogramma en voor de onderlinge afstemming. Dat gaat heel goed, maar soms kom je praktische problemen tegen. Neem bijvoorbeeld de cijferlijsten. Een student, ingeschreven op de UT, staat automatisch ook ingeschreven in Delft en Eindhoven. Het zou heel handig zijn wanneer een UT-medewerker toegang heeft tot de cijfers van een student uit Eindhoven of Delft. Maar de universiteiten hanteren verschillende computerprogramma’s, dus lukt dat niet. Iets anders: één examencommissie is ideaal, maar de
IN MEMORIAM
VOOR
MEER
INFORMATIE EN AANMELDING KUN JE TERECHT OP WWW.UTWENTE.NL/STADENSCHEDEPRIJS
AANMELDEN KAN TOT 25 MEI 2007
docent, een betrokken en enthousiaste onderzoeker en bovenal als een lieve en loyale collega met aandacht voor anderen. Onze gedachten gaan uit naar zijn dochter Rosa, zijn moeder en zijn naaste familieleden. Wij wensen hen veel sterkte toe bij het verwerken van dit verlies.
Mede namens de decaan Hubert Coonen, Jan Verber ne, directeur bedrijfsvoering. lijkt wel of ze niet écht willen terwijl ze naar de buitenwereld wel het signaal afgegeven te willen. Bij CM&E hebben we met z’n drieën de afspraak gemaakt dat het ons niets uitmaakt voor welke specialisatie een student kiest na het eerste jaar. Dat betekent wel dat het financieel ook geen verschil moet maken. En zo lang alles goed gaat, de neuzen in dezelfde richting wijzen, werkt zo’n vrijblijvend samenwerkingsverband prima. Maar ontstaat er onenigheid, dan heb je pas echt een probleem.’
UT Nieuws weekblad van de Universiteit Twente
11
woensdag 16 mei 2007
Mijn Fascinatie ‘Werken met de beste researchers’
11 juni 2007
De TNO Experience
Ben jij een creatieve en innovatieve academicus net afgestudeerd of in je laatste studiejaar van Civiele Techniek, Maritieme Techniek, Werktuigbouwkunde, Bouwkunde, Materiaalkunde, Technische Wiskunde, Technische Informatica, Industrieel Ontwerpen of Luchtvaart en Ruimtetechniek? En ben je gefascineerd om bij om bij één van de best erkende research organisaties in de wereld te komen werken meld je dan aan voor de TNO Experience op maandag 11 juni aanstaande van 9.30 tot 20.30 (inclusief diner) in Delft. Tijdens de TNO Experience kun je kennismaken met de businessunit Constructies en Veiligheid van TNO Bouw en Ondergrond.
En je kunt zelf ervaren hoe uitdagend het is om met innovaties van constructies en veiligheid bezig te zijn. Zoals: bouwen in zee of onder de grond, deskundigenonderzoek bij schade, scheepsbotsingen of nieuwe toepassingen van materialen. Gedurende deze ééndaagse business course pak je in een team met TNO-ers een actueel probleem aan. In deze case komen aspecten zoals technologie, bedrijfsprocessen, maatschappelijk en economisch belang samen. Verder zul je gedurende de dag een persoonlijk gesprek hebben over je mogelijkheden om als onderzoeker of trainee bij TNO te komen werken. Wil je meer weten over de experience, de cases en/of je aanmelden ga dan naar www.werkenbijtno.nl/experience.
werkenbijTNO.NL/experience
UT Nieuws weekblad van de Universiteit Twente
12
woensdag 16 mei 2007
Dienst Personeel Arbeid & Organisatie
mededelingenrubriek
G
W
edisch centrum
M
pe
S
O
TW
B
M
raties
C
lgemeen
A
E
! "
WI
Dienst Studentenvoorzieningen & Campus
Technische Natuurwetenschappen
Dienst Studentenvoorzieningen & Campus
Bijzonder hoogleraar Intercultureel Bestuur (0,4 fte)
Technische Natuurwetenschappen
lle faculteiten
Science and Technology
Technische Natuurwetenschappen
A
UT Nieuws weekblad van de Universiteit Twente
13
woensdag 16 mei 2007
tudieverenigingen
Gebakken visfilet, Twentse gehaktbal of
Gevulde tomaatje Remouladesaus of Uiensaus Röstirondjes of Gekookte aardappel Gesuikerde waspeen of Pikante kool Rauwkostsalade - Dessert naar keuz
kroepoek of Foeyonghai saus Aardappelpuree Spruitjes of Tjaptjoi Rauwkostsalade - Dessert naar keuze Kalkoenrollade, Varkensoester of Champig-
Shoarmaschotel (+ Pitabroodje), Shaslick of Gevulde canneloni Cocktailsaus of Zigeunersaus Gebakken aardappelen of Frietjes Groente macedoine of Broccolimix Rauwkostsalade - Dessert naar keuze
'De Stek'
studentenrestaurant
For the English menu:
www.utwente.nl/fb/catering/
Rauwkostsalade - Dessert naar keuze
Runderstooflapje, Bami goreng (+Saté) of Vegetarische bami (+Omelet) Jus, Pindasaus/
nonschnitzel Champignonsaus of Pepersaus Pommes du-
lade - Dessert naar keuze
chesse of Gekookte aardappelen Spinazie à la crème of Rode bietjes
wedges of Rijst Bloemkoolroosjes of Broccoli Rauwkostsa-
S
St ude nt e nr e s t aur a nt
port
akkerij
P
Steak tartaar, Kiphaasjes of Sojaburger Tijmsaus, Kerriesaus of Kaassaus Aardappel-
Maandag 21 mei
UT-Catering
iversen
D
S
Voor meer informatie: UT-Catering: www.utwente.nl/fb Reserveringen Faculty Club en De Stek online via www.utwente.nl
UT Nieuws weekblad van de Universiteit Twente
14
woensdag 16 mei 2007
Foto: Arjan Reef
Aquathlon bij Aloha Triatlonvereniging DSTV Aloha houdt dinsdag 12 juni een aquathlon. Plaats van handeling is de campus. Bij deze wedstrijd moeten de deelnemers 500 meter zwemmen, 3km hardlopen en tot slot weer 250m zwemmen. De aquathlon maakt deel uit van de Twentse Triatlon Tour (TTT). Dit regionale triatloncircuit bestaat verder uit een tijdrit (11 juni), een duatlon (13 juni) en een triatlon (16 juni). Voor info en inschrijvingen, kijk op: www.twentsetriatlontour.nl.
Naam:
Jan Timp
Leeftijd:
61 jaar
Functie:
leraar lichamelijke vorming en sport
Functies:
trainer/coach
Sport:
badminton
Club:
Diok
Domper voor Thibats
Diok.Wat zeg jij dan? ‘Dan zeg ik warm nest, gezellig, resultaat. Is er een overtreffende trap van fantastisch? Schrijf dat dan maar op.’
Het eerste van tafeltennisvereniging Thibats kon geen potten breken in de bekerwedstrijd tegen Blauw Wit. De wedstrijd werd met 17-1 verloren. Thibats kampte in deze wedstrijd met personele problemen. Ook het tweede team verloor met 14-4 van het Oldenzaalse Quick '20. Het derde en vierde team wisten hun wedstrijden wel te winnen.
Je gaat met de vut en op 2 juni is er een afscheidsfeest.Welk cadeau moet Diok voor JanTimp aanschaffen? ‘Ik ben compleet tevreden. De club heeft mij in al die jaren meer dan voldoende gegeven. Ik heb echt prachtige momenten meegemaakt. Ik hoor wel dat ze in de wandelgangen aan het smoezen zijn. Ze voeren duidelijk iets in hun schild en dat heeft met mijn afscheid te maken. Ik word ook steeds gevraagd om even weg te gaan. Zo in de trant van:“Jan, jij zou toch een kopje koffie halen?” Echt helemaal geen cadeau? ‘Nou, als ik op 2 juni veel oud-leden terugzie dan zou dat een machtig afscheidscadeau zijn. Ik hoef geen spullen. Ik heb een goed inkomen. Ik ben in de gelukkige omstandigheid iets te kunnen kopen wanneer ik iets leuks zie. Uiteraard met mate.’ Diok en JanTimp zijn met elkaar getrouwd, zo ongeveer. ‘Dat is ook niet zo gek. Ik ben vanaf 1991 fulltime als trainer/coach aan de club verbonden en vanaf 1969 als leraar aan het sportcentrum. Aanvankelijk had ik helemaal geen badminton-uren. Ik begon met tennis, tafelten-
Jan Timp: …club loslaten zal niet meevallen….
Timp verlaat warm nest nis en handbal. Badminton kwam later.’ Heb je zelf ook gespeeld? ‘Zeker en niet onverdienstelijk. Ik speelde eerste divisie. Dat is één laag onder de topliga. Dat is een redelijk hoog niveau. Later heb ik veel gedubbeld. Ben wel eens Nederlands en Europees kampioen geweest bij de veteranen.’
Kan Diok zonder Jan Timp? ‘Dat kan Diok zeker.Want mijn opvolger – Ron Michels – is een topper. Een oud Olympiaganger die jarenlang uitkwam voor het Nederlands team. Michels is het studentenwereldje al een beetje aan het verkennen. Daar heeft Diok een hele goede aan. We zijn heel happy met hem.’
Kan JanTimp zonder Diok? ‘Nou, dat kan nog best eens lastig worden. Mocht de nieuwe trainer een keer ziek zijn en ik word gevraagd hem een dagje te vervangen dan zal ik waarschijnlijk geen nee zeggen. Maar ik loop de deur echt niet meer plat bij Diok. Anders dan een voetbalwedstrijd duurt een competitiewedstrijd vier uur. Dat kan ik mijn vrouw echt niet meer aan doen. Ben altijd de weekenden weggeweest. Nu ga ik in de weekenden met haar leuke dingen doen.’
Wat maakt Diok zo’n bijzondere club? ‘Misschien wel het enorme aantal evenementen dat de club organiseert. De evenementencommissie van Diok is minstens even druk als het bestuur. Ze organiseren van alles, ook dagjes winkelen en noem maar op. Je kunt het zo gek niet bedenken. De onderlinge band tussen de leden is hecht. Ik heb in al die jaren ook nooit ellende bij de club meegemaakt. Ook geen conflicten en dat is in zo’n lange tijd toch wel opmerkelijk.’
de HERSTART
ADVERTENTIE
Het gaat de goede kant op met de inbreng van de dames op het internationale studentenvoetbaltoernooi BSIT dat met Pinksteren wordt gehouden (de afkorting staat voor Berno Slotman International Tournament en is vernoemd naar een van de grondleggers van het toernooi). Vorig jaar bezochten nog maar vier damesploegen het toernooi en het jaar daarvoor hield het met zes teams ook al niet echt over. Maar de tekenen van herstel zijn zichtbaar. Want voor de 24ste editie van het spektakel hebben liefst negen dames-
‘Nooit een conflict....? ‘Nee, ook als ik langer nadenk niet.Weinig tegenslagen, wel hoogtepunten.’ Zoals? ‘We zijn twee keer gepromoveerd naar de eerste divisie. Er bestaat in Nederland geen studentenvereniging die ooit zo hoog heeft gespeeld. De laatste jaren spelen we minder hoog, maar dat heeft ook met het niveau van de spelers te maken.’ Is dat niet zo hoog? ‘Nog steeds bijzonder hoog voor een studentenvereniging, maar we hebben ook een student aan de UT die topliga speelt. Deze jongen kiest dus niet voor Diok omdat het niveau voor hem te laag is. Daar kan ik in komen.’ Wat voor een type trainer ben je? ‘Ik ben een geduldig mens en geduld is volgens mij ook een belangrijke eigenschap voor een trainer.Verder ben ik gedreven en wil ik het beste uit alle leden halen. Dus voor talentvolle en minder ploegen zich ingeschreven. Dat brengt het totale aantal ploegen (heren en dames) op 35. Met dergelijke aantallen knijpen bestuur en toernooicommissie de handen dicht, zo ook de 23-jarige student technische bedrijfskunde en civiele techniek Wouter Schreuder. De voetballer van het eerste en bestuurder van vv Drienerlo is als toernooicommissaris nauw betrokken bij het evenement. Hij is in z’n nopjes met de opbloei van de damescompetitie. Schreuder: ‘We zijn eigenlijk vorig jaar al tot de conclusie gekomen dat we iets moesten ondernemen om de damescompetitie nieuw leven in te blazen. We zijn hierin geslaagd door ondermeer banden aan te halen met bevriende verenigingen. Misschien hebben we die contacten de laatste jaren iets te veel laten versloffen. Met negen damesploegen kunnen we een prima competitie op poten zetten.’
talentvolle spelers. De meest vervelende opmerking die een lid van Diok kan maken is dat hij of zij helemaal niks van mij heeft opgestoken. Dat zou me steken.’
Badmintontop naar sportcentrum
En wat moet je nog meer in huis hebben? ‘Een belangrijke eigenschap voor elke trainer is dat hij of zij spelers op fouten kan attenderen en kan aangeven hoe deze fouten te voorkomen zijn.Wanneer een spelers dat doorheeft, motiveert dat enorm.’
De Nederlandse badmintontop bezoekt komend weekend het sportcentrum op de UT. Toppers als Dicky Palyama, Yao Jie en Yun Young Wu spelen dan in Enschede de nationale bekerwedstrijd. Verder doen aan dit toernooi acht eredivisieteams mee, aangevuld met vier andere teams die zich reeds eerder plaatsten voor deze bekerronde.
Over welke eigenschappen moet je opvolger beschikken? ‘Zoals gezegd, Michels is een topper. Die beschikt over alle belangrijke eigenschappen.’
Finale voor schermer Thalen
Val je nu in een diep gat? ‘Nou, ik denk dat het niet meevalt Diok los te laten, maar dat gaat wel gebeuren. Maar gelukkig is mijn opvolging met Michels in zeer goede handen. Dat maakt het afscheid voor mij wel wat eenvoudiger.’
Schermer Jos Thalen van DSV Gascogne heeft op het NSK in Delft een zilveren plak gehaald. De floretschermer verloor in de finale nipt met 15-14 en greep daarmee naast het goud. Degenschermer Erwin Dekens eindigde op een achttiende plaats.
Het toernooi wordt gespeeld in het pinksterweekend op de velden van Drienerlo. De bezoekende teams komen als vanouds uit heel Europa. Spanje, Groot-Brittannië, Duitsland, Polen en zelfs
een team uit Moldavië, dat dit jaar voor het eerst meedoet. De buitenlandse spelers overnachten in het sportcentrum, maar dit jaar ook in het onderkomen van tennisvereniging Ludica.
Wouter Schreuder
UT Nieuws weekblad van de Universiteit Twente
15
woensdag 16 mei 2007
Geheim van NL
Tam tam
Foto: Willem Boom
Nederland heeft een groot arsenaal veelbelovende singer-songwriters alleen zijn de meesten vrij onbekend. Het programma Het Geheim van Nederland brengt daar verandering in met een verrassende mix van vijf talenten. Phinx speelt muziek geïnspireerd op Randy Newman en Stevie Wonder. Sneakerfreak maakt originele en toegankelijke popmuziek. In Henkus zijn popcountry-, rock-, jazz- en bluesinvloeden terug te horen en het duo Kirke, winnaar Grote Prijs van Nederland maakt sinds 1995 hun eigen muziek die sterk doet denken aan Joni Mitchell in haar jonge jaren. Vrijdag 18 mei 2007, Rabotheater Hengelo, 20.30 uur, EUR 14/9,50.
Een aantal Togolezen ontdekten tijdens een festival dat ze allemaal hun eigen cultuur wilden behouden.Ze kozen de naamTahoungan, de heilige tam tam die een belangrijke rituele rol vervulde in het koninkrijk Togo (West-Afrika). De artiesten dragen hun cultuur uit door middel van een show met percussie, zang en dans met gebruikmaking van traditionele instrumenten, kleding, lichaamsbeschildering, maskers en voodoorituelen. Met haar moderne theatrale bewerking doet de groep ook een oproep tot vriendschap en het belang van dialoog tussen verschillende culturen. Maandag 21 mei 2007, 20.15 uur, Openluchttheater UT, EUR 5/4/2.
SHOT
After the Wedding In de lezingencyclus Romantiek en Realiteit bespreekt relatieen psychotherapeut Jan Bout het bekende en onbekende bij partners die samenwonen. Aan de hand van de film After the Wedding behandelt hij verschillen in zienswijzen op relaties waarbij openheid, geheimen, de invloed van familieverbanden en individuele wensen tot verrassende combinaties kunnen leiden. De film gaat vooral over de morele dilemma’s waar mensen zich voor geplaatst kunnen zien en hoe zij daar onder zekere omstandigheden op kunnen reageren. Regisseur Susanne Bier is er in geslaagd de morele dilemma’s geloofwaardig uit te werken. Donderdag 24 mei 2007, Concordia, 20.00 uur (lezing), 21.30 uur (film), EUR 10.
Knetter Het cabaretduo Koek & Luggen zijn met elkaar opgegroeid en in de daarop volgende jaren groeiden ze uit tot kleine komedianten in toneelstukjes op school en voor familie. Na omzwervingen in het creatief bezig zijn met opleidingen en hobby’s, liepen ze elkaar in 2004 tegen het lijf in het entertainmentcircuit. Nu is de tijd gekomen om hun eigen ideeën gestalte te geven in de productie Knetter met als hoofdmotto humor, gemarineerd met een laagje absurdisme. Zaterdag 26 mei 2007, Vestzaktheater, 20.30 uur, EUR 5.
Donderdag 17 mei Witbreuksweg Groen campusterrein UT: 6e Festival Green Vibrations: De muzikale invulling bestaat uit landelijk bekende acts, regionale shows en lokaal talent. De genres lopen uiteen van reggae, rock en hiphop tot electro, techno en brazilian beats. Afterparty na 24.00 uur in de Vestingbar, 14.00 tot 24.00 uur, EUR 8.
Werken van de cursus zeefdrukken op keramiek, begeleid door AKI-docent Willem Boom.
Expositie toont werk van cursisten Nu de grootschalige verbouwing in de Vrijhof haar einde nadert, is er ook weer ruimte voor exposities. Op donderdag 24 mei wordt de nieuwe tentoonstellingsruimte, die een stuk ruimer is dan de oude, op feestelijke wijze ingewijd met de jaarlijkse cursistenexpo. Er is werk te zien van studenten en medewerkers die het afgelopen collegejaar deelnamen aan verschillende culturele cursussen van Vrijhof Cultuurcentrum. JOANNE WOLTERS
Joke Sanchez, medewerkster Vrijhof Cultuurcentrum: ‘Dit jaar is de expositie wat kleiner van opzet. Door de verbouwing konden er minder cursussen georganiseerd worden. Toch is er nog het nodige te zien.’Werk van de cursussen tekenen en schilderen bijvoorbeeld. Ook deelnemers aan de lessen fotografie, creatief lassen en zeefdrukken op keramiek laten hun resultaten zien. De expositie wordt geopend met een drumdemonstratie door leerlingen van de drumcursus. Leticia Bialoskorski, masterstudent psychologie, leerde het afgelopen jaar salsa-dansen en zeefdrukken bij het Cultuurcentrum. Bialoskorski:‘Ik vond beide erg leuk
20.30 uur, toegang gratis. Zie deze pagina. Dinsdag 29 mei Amphitheater Vrijhof: Pro Deo speelt theatersport gebaseerd op de populaire tv-soap The Love Boat, 20.00 uur, EUR 5/3.
S TA D
Maandag 21 mei Openluchttheater UT (OUT): Signe Tollefsen: Folksongs (folk), Singer-songwriter met opvallend stemgeluid brengt traditionele folksongs met doordringende teksten, 12.35 uur, EUR 5/3/1. Openluchttheater UT (OUT): Tahoungan: Afrikaans spektakel (muziektheater), 20.15 uur, EUR 5/4/2. Zie deze pagina. Dinsdag 22 t/m donderdag 24 mei Amphitheater Vrijhof: Contramime: Zelfspot (cabaret), voorstelling vol zelfspot, sarcasme en absurdisme, 20.00 uur, EUR 5/3. Informatie/reserveren: www.contramime.nl. Donderdag 24 mei en 14 juni Audiozaal en Agora Vrijhof: SHOT viert haar 15-jarig jubileum met concerten vol Oosterse en filmmuziek. 14 juni: slotconcert SHOT’s Night of Music, beide voorstellingen beginnen om 20.00 uur, EUR 5/3. Zie deze pagina. Donderdag 24 mei Nieuwe expositieruimte Vrijhof: Cursistenexpo 2006-2007. UT-medewerkers en –studenten die deelnamen aan een cursus van Vrijhof Cultuurcentrum afgelopen jaar tonen de resultaten van hun werk. Zie deze pagina. Vrijdag 25 mei Atrium Bastille en Grote Bar Vestingbar: DPO presenteert i.s.m. Vestingbar: MySpace Live Enschede. Optredens van vier opkomende nationale en talentvolle bands,
Donderdag 31 mei Excursie: Studium Generale: ‘Industriecultuur in het Ruhrgebied’, dat het Ruhrgebied meer is dan een door industrie vervuilde regio, en zich getransformeerd heeft tot een hip en groen gebied laten UT-medewerkers Gert-Jan Hospers en Peter Timmerman zien in deze excursie, 8.30-21.00 uur, EUR 45/25 (incl. lunch + diner). Aanmelden vooraf is noodzakelijk via
[email protected] of 0534893321.
Zondag 3 en maandag 4 juni Agora Vrijhof: Arabesque danst ‘Anders’. Moderne dans gecombineerd met verschillende andere stijlen, 14.00 uur (zo.) en 20.00 uur (ma.), EUR 5/3 (reserveren via www.arabesque.utwente.nl).
om te doen. De sfeer was goed en het was leuk om nieuwe mensen te ontmoeten met verschillende achtergronden.Tijdens mijn stage in Chili heb ik veel merengue en salsa gedanst en nu wilde ik het wel eens goed leren. Ik heb het idee dat ik de basis nu onder de knie heb. De zeefdrukcursus heb ik gedaan, omdat ik erg geïnteresseerd ben in de techniek. Het is leuk dat je je creativiteit kunt gebruiken en zelf kan bedenken wat je op keramiek wilt drukken. Zo kan je van een simpel wit bordje echt iets van jezelf maken. Ik heb heel veel gemaakt: een aantal borden, bakjes, een olie- en azijnstel en een peper en zout vaatje.’ Joke Sanchez vertelt dat salsa en digitale fotografie op dit moment erg populair zijn. ‘Dat zijn golfbewegingen. De cursussen tai-chi en yoga waren altijd erg druk bezocht, maar zijn nu wat minder in trek. Dat kan komend seizoen weer heel anders zijn. Er staat dan ook een aantal nieuwe workshops op het programma.’ Sanchez somt op:‘Kooktips en recepten schrijven, houtbewerken, waarnemen en klassieke gitaar. Ook organiseren we een dichterswerkplaats, waar cursisten begeleid worden bij het schrijven van poëzie. Uiteraard keren ook de meeste bestaande cursussen weer terug.’ Geïnteresseerden kunnen zich met ingang van de introductie in augustus online inschrijven via www.cultuur.utwente. nl. Cursistenexpositie 2006-2007, donderdag 24 mei tot en met zondag 24 juni. Opening: donderdag 24 mei om 16.00 uur in de nieuwe expositieruimte van de Vrijhof.Toegang gratis.
Het Studenten Harmonie Orkest Twente viert dit jaar haar vijftienjarig bestaan met diverse concerten onder leiding van dirigent Ronny Buurink. Op 24 mei brengt het studentenorkest het publiek in oosterse sferen. De Audiozaal van de Vrijhof wordt voor deze gelegenheid in stijl aangekleed. Na de pauze speelt SHOT bekende filmmuziek, ondersteund door filmbeelden. Het slotconcert SHOT’s Night of Music op 14 juni is een feestelijk programma met medewerking van Musilon en Duck4Cover waarin klassieke en populaire muziek elkaar afwisselen. Donderdag 24 mei 2007,Audiozaal Vrijhof, 20.00 uur, EUR 5/3 / Donderdag 14 juni 2007 (slotconcert), Agora Vrijhof, 20.00 uur, EUR 5/3.
MySpace Live Tijdens het muzikale evenement MySpace Live Enschede klinkt er rauwe rock, gevoelige ballads, punk en psychedelische rock. DPO en de Vestingbar bieden vier opkomende nationale bands, L.I.N.E., Jeremy’s, The Motion en Drive by Wire een podium. Deze zeer talentvolle bands proberen via MySpace en optredens in het land bekendheid te verwerven. Ze hebben in deze formatie al door heel Nederland getourd en hebben onder andere in de 013 in Tilburg gestaan. Vrijdag 25 mei 2007, Atrium Bastille en Grote Bar Vestingbar, 20.30 uur, toegang gratis, info: www.dpo.nl.
Wedding, 20.00 uur (lezing), 21.30 uur (film), EUR 10. Zie deze pagina.
Donderdag 17 t/m zondag 20 mei Concordia: Twents Gitaarfestival: diverse concerten, masterclasses, een gitaarconcours en open podium in café SamSam. Informatie: twentsgitaarfestival.com. Vrijdag 18 mei Atak: Oogst van Overijssel: voorronde grote muziekprijs van Overijssel: halve finale in de categorie hiphop/ R &B, 21.00 uur, EUR 5. Rabotheater Hengelo: Het geheim van Nederland – optredens van verschillende singer-songwriters, 20.00 uur, EUR 14,50/9,50. Zie deze pagina Twentse Schouwburg: D’Eleqtrique: A Clockwork Orange, theater gebaseerd op de bekende film van Stanley Kubrick, 20.00 uur, 17,50/15/13.
CAMPUS
Zaterdag 19 mei Atak: Finale Metal Battle. Strijd om de titel ‘Meest veelbelovende metalband’ georganiseerd i.s.m. de Enschedese HeadBangers Organisatie (EHBO), 20.30 uur, EUR 7,50.
Woensdag 6 juni Audiozaal: Concert Zeewind en wierook door Drienerloos Vocaal Ensemble. Klassiek koor brengt modern werk van o.a. de twintigste-eeuwse componisten Andriessen en Strategier, 20.00 uur, vrije gift. Theatercafé: Bandjesavond Apollo. Muziek van diverse bandjes van de campus en uit de regio, 20.30 uur, toegang gratis.
Tot en met zondag 20 mei Galerie Nieuwe ruimte: schilderijen en tekeningen van Ruud Ticheler (docent schilderen a/d AKI), zo. 12.0017.00 uur en op afspraak, toegang gratis. Informatie: www.oostkunst.nl. Diverse locaties in Roombeek: Balenfestival. Theater, film, beeldende kunst, fotografie, muziek en meer. De meeste activiteiten zijn gratis toegankelijk. Informatie: www.balenfestival.nl.
Kunstuitleen Bestemd voor UT-medewerkers en – studenten. Open: elke dinsdag van 12.00-13.30 uur en verder eventueel op afspraak. De Kunstuitleen is i.v.m. verhuizen tijdelijk gesloten t/m 21 mei 2007. Terugbrengen van geleende kunst kan wel tijdens de verhuisperiode. Informatie: Tessa Lieffering, tel. 053-4894419, e-mail: t.lieffering@ utwente.nl, Vrijhof kamer 136, 1e verdieping.
Donderdag 24 mei Muziekcentrum Enschede en Atak: Cross-Linxfestival. Cross-overs tussen klassiek en pop. De concerten zijn geïnspireerd op het thema ‘Nordic Listenin’, de Scandinavische ijle klanken uit het hoge Noorden, 20.00 uur, EUR 19,50/14,50. Informatie: www.crosslinx.nl. Concordia: lezing over en vertoning van de film After the
Zaterdag 26 mei Vestzaktheater: Koek & Luggen: Knetter (cabaret), humor gemarineerd met een vleugje absurdisme, 20.30 uur, EUR 5. Zie deze pagina.
Zaterdag 26 t/m maandag 28 mei Enschede Jazzfestival: op zaterdag o.a. een concert van Moore, Fuhler en Vatcher, drie improvisatietalenten op sax, klarinet, toetsen en drums, verzorgd door Jazz Podium Drienerlo en de Dutch Bigband Contest, diverse locaties Enschede, toegang gratis. Informatie: www.jazzfestivalenschede.nl.
Woensdag 30 mei Concordia: Artez conservatorium: presentatie eindexamenstudenten lichte muziekzang. Studentes Maria Fernandez Alvareze en Aicha Klei studeren af met een gevarieerd repertoire aan lichte muziek, 19.30 uur, toegang gratis. Vrijdag 1 juni Atak: halve finale Oogst van Overijssel: Pop/rock. talentenjacht waarin getalenteerde bands uit heel Overijssel strijden om de titel in de categorie pop/rock, 20.30 uur, EUR 5. Tot en met zaterdag 2 juni Diverse locaties in Hengelo: Maand van de Amateurkunst: muziek-, dans- en theatervoorstellingen van diverse amateurgezelschappen. Informatie en het programma: www. hengelo.nl. Tot en met zaterdag 9 juni CBK Concordia: Tentoonstelling ‘De zilveren camera 2006’: werk van fotografen Laurens Aaij, Joost van den Broek en Luiz Maximiano, winnaars 2006. Dinsdag 22 mei: lezing ‘Geschiedenis van de fotojournalistiek’; donderdag 7 juni: workshop ‘fotojournalistiek’. Toegang tentoonstelling: gratis. Lezing/workshop: EUR 10/8 (reserveren noodzakelijk: 053-4300999).
UT Nieuws weekblad van de Universiteit Twente
Harold de Boer
16
woensdag 16 mei 2007
Uit Het Lood Palazzo
Het partijbureau is ontruimd. Het Palazzo di Piëtro stond te koop. We zagen het aankomen. Het heeft zijn functie gehad. Pim heeft zijn doel bereikt. De integratie van moslims is een feit. Je leest het dagelijks in de krant. En het volgde de bekende weg – via het vinden van een gemeenschappelijke vijand. Maar dat hebben we met de moslims natuurlijk al eerder meegemaakt. Toen de watergeuzen in 1572 Leiden bevrijdden voerden ze als wapenspreuk: Liever Turks dan Paaps. Toen was de gemeenschappelijke vijand de Spanjaard met zijn patent op God. Vandaag verenigt ons de strijd tegen het zedelijk verval. Nog maar een paar jaar geleden beschimpten we moslims die protesteerden tegen openbaar naakt in hun woonwijk. Nu is er breed verzet tegen de pornoficatie van de samenleving. Feministen, conservatieven, christenen en moslims hebben elkaar gevonden. Een actiegroep beplakt seksistische reclame posters met tape. En in Tilburg kennen de
3
studenten bij mondelinge tentamens weer een dresscode. De docent wenst niet in verwarring gebracht te worden door spannende topjes of korte rokjes. Heel Europa verenigt zich. Kardinaal Jãnis Pujãts, primaat van de Letse Katholieke Kerk, erkent homoseksualiteit als een volkomen verdorven en onnatuurlijke vorm van prostitutie. In Polen word je als homo zo af en toe van huis gehaald en op het politiebureau corrigerend in elkaar gemept. In Brussel liepen eerder deze maand 300 betogers mee in de Family Pride; het decente antwoord op de Gay Pride. Zelfs in Amsterdam begrijpen wij homo’s inmiddels dat we ons fatsoenlijk dienen te gedragen. Okee, dit voelt soms als een beperking van de vrijheid. Maar dat is eigenbelang. Als Pim alleen aan zichzelf had gedacht was hij ook niet zover gekomen. Dan had hij nog geleefd. Wie de samenleving vooruit wil helpen moet zich opofferingen getroosten. Wij zien het grotere belang. En om de noodzakelijke slachtoffers van deze nieuwe eenheid te helpen, hebben mijn vriend en ik het Palazzo van Pim gekocht. We richten het in als opvanghuis voor homoseksuele moslims. De bovenetage verhuren we aan Martijn. Die club heeft met haar pedopartij de handen ook aardig ineen weten te krijgen. Een ereplaats in het Palazzo is helemaal op z’n plaats. Want Pim zei het ook al: er is niets mis met een mooie jongen.
hoog
Studentenleven Foto: Frans van der Veeken
Super Mario ‘ Super Mario World’ was de naam van het feestje dat studentenvereniging Taste afgelopen donderdag organiseerde. Een prima gelegenheid om eens als paddenstoel, bonusblokje, slang of schildpad naar sociëteit T.R.A.M. te gaan. Desondanks liepen ook veel studenten in hun alledaagse kloffie rond. Al dat feestgedruis zorgde deze avond wel voor een fikse stijging van temperatuur en luchtvochtigheid in de Pakkerij. Het bier vloeide rijkelijk. Om vier uur ’s nachts eindigde het verkleedpartijtje. Dat betekende maar één ding: ‘Game over’.
De fotosoap 3hoog volgt drie bewoners van een studentenhuis: Olivier, een verwaand balletje, Karlijn, een berekenende vamp en Pien, een sociaal bewuste feministe. Zoals iedereen die samenwoont worstelen zij met alledaagse problemen over de afwas en de afstandsbediening, maar ook met grotere vragen over seks, cultuur, politiek en religie. Door Ype Driessen
Olivier
Pien
Karlijn
Over en... Ontplooien Een stukje zelfontplooiing naast studie of baan, daar zijn wij altijd voor. De weg naar de top vergt immers meer dan alleen mooie cijfers en tot de verbeelding sprekende resultaten. In deze krant lezen wij hoe vijftig bedrijfskundestudenten opduiken in het boekenstadje Bredevoort in de Achterhoek. Jolig sjokken ze achter de plechtig vertellende gids aan tijdens een stadswandeling. Kritische of belangstellende vragen komen niet in de studenten op, dus met de handen nóg dieper in de zakken en de schouders nóg meer opgetrokken sjouwen onze toekomstige managers gedwee achter elkaar aan door het dorp. Een volgzame klus, goed om het vermogen zonder morren de meest vervelende karweitjes op te knappen te vergroten. Een andere club studenten duikt op in Genève. Bij CERN, het Europese laboratorium voor deeltjesfysica, leidt UT-hoogleraar Herman Ten Kate ze rond. Een buitenlandse trip, altijd goed. Vooral voor het aanwakkeren van enthousiasme, want zonder persoonlijke drive, geen onderzoek! Dichter bij huis lukt het ook om aanvankelijk onbenutte talenten aan te boren. Studenten en medewerkers stellen deze week hun creatieve uitspattingen tentoon. Zeefdrukcreaties, met de hand bewerkte houten beeldjes, metaalgegoten kunstobjecten of met houtskool vervaardigde tekeningen, het is allemaal te bewonderen in de nieuwe expositieruimte van de Vrijhof. Vrijzinnig ontplooien dus, een goede stimulans voor creatieve geesten. Allemaal verantwoorde en gangbare wegen naar die felbegeerde top. Hoe anders denken de leden van studievereniging Isaac Newton erover. Lekker een potje rellen met de ME. Actief ontplooien dus. Wij horen ze denken: Wat nou gehoorzaam opvolgen? Bevelen negeren, daar zijn wij
goed in! Hoezo lyrisch over werkbezoeken in het buitenland? De Oude Markt voldoet prima! Kunstzinnige expressies? Gaap, gaap. Actie! Dat willen wij! En die weg naar de top? Daar meppen wij ons wel naar toe!
Verdienen Ja hoor, weer een boel heisa over de inkomens van topbestuurders in de publieke sector. Deze keer is het de beurt aan het college van bestuur van de Rijksuniversiteit Groningen. De Groningse Flier, Ast en Zijm verdienden vorig jaar per persoon 128.000 euro en daar kan een beetje bestuurder natuurlijk nooit van rondkomen. Dan moet je er een zaterdagbaantje bij. Van de slogan ‘Er gaat niets boven Groningen’ klopt niets. De salarissen zitten zó ver onder het landelijk gemiddelde dat collegevoorzitter Simon Kuipers z’n maand safari in Afrika al had moeten omboeken voor een lang weekend Balkonia. Rector magnificus Frans Zwarts zou inmiddels al meerdere keren gesignaleerd zijn bij Aldi / Lidl en het schijnt dat de derde man in het bestuur, Koos Duppen, met z’n gezinnetje ergens onder een Groningse brug bivakkeert. Het is daarom maar goed dat de Groningse raad van toezicht daar wat aan gedaan heeft door de heren er een rug of veertig per persoon bij te geven. Niet alleen uit filantropische overwegingen, ook om te voorkomen dat straks niemand meer in het college wil, behalve een Groningse student die twijfelt over z’n CV. Misschien dat hij voor die lousy 128.000 euro wel z’n bed uit wil komen. De vraag blijft of je dat moet willen. Je slaat als universiteit immers een vreemd figuur als de dies voor de zoveelste keer eindigt in één groot bacchanaal. Wij gaan binnenkort maar eens met onze raad van toezicht babbelen. Om te voorkomen dat straks niemand meer bij UT-Nieuws wil werken, is het misschien goed ons salaris met iets meer dan 1,2 procent te verhogen. Weest u niet bang, wij houden ons aan de Balkenendenorm.
...sluiten