Preventie van Kindermishandeling
Rianne van der Zanden Trimbos-instituut
[email protected]
Preventie kindermishandeling Opzet presentatie • Aard, omvang en gevolgen van kindermishandeling • Kindermishandeling en psychopathologie ouders • Ouders met psychopathologie (kopp-ouders): aard en omvang probleem • Preventie aanbod: overzicht kopp-interventies • Voorbeeld: www.kopopouders.nl
1
Aard/omvang kindermishandeling Vormen van kindermishandeling • Emotionele verwaarlozing (23%) • Psychische mishandeling (12%) • Lichamelijke mishandeling (7%) • Seksueel misbruik (7%) Omvang kindermishandeling Onderzoek 1100 beroepsmatige informanten: • Jaarlijks 3% van alle kinderen (0 t/m 17 jaar) slachtoffer van kindermishandeling Zelfrapportage 1800 leerlingen (12-16 jaar): • 37 % ooit slachtoffer geweest • 20 % afgelopen jaar slachtoffer geweest Bron: Verdurmen e.a., 2007; Van IJzendoorn e.a., 2007; Lamers-Winkelman e.a., 2007
Kindermishandeling: gevolgen • Kinderen die in hun jeugd mishandeld zijn, hebben een verhoogd risico om een psychische stoornis te ontwikkelen • Het maakt daarbij niet uit om welk type kindermishandeling het gaat • Er is nog weinig bekend over de mechanismen waarlangs kindermishandeling leidt tot de problemen op latere leeftijd –
zelfwaardering, copingstijl, hechting, en externe beheersingsoriëntatie spelen hierin vermoedelijk een rol
Bron: Verdurmen e.a., 2007
2
Relatie kindermishandeling en Psychopathologie ouders • Gezinnen met kindermishandeling: vaak meerdere problemen zoals echtscheiding, uithuisplaatsing, psychische problemen van één van de ouders • Kinderen van ouder(s) met psychopathologie: 3 keer zoveel kans op kindermishandeling • KOPP-gezinnen vormen dus duidelijke risicogroep voor kindermishandeling * kopp= kinderen van ouders met psychische problemen
Bron: Verdurmen e.a., 2007
Aard en omvang kopp probleem Aard en omvang problematiek • Jaarlijks 864.000 ouders met psychische en/of verslavingsproblemen • 1 op de 3 kinderen ontwikkelt zelf psychische of verslavingsproblemen Kenmerken Kopp gezinnen • Onvoorspelbaar gedrag ouder • Parentificatie van kind • Emotionele verwaarlozing kind • Sociale isolatie
3
Preventieve interventies • De GGZ en Verslavingszorg heeft een palet aan preventieve interventies ontwikkeld voor ouders met psychische en/of verslavingsproblemen en hun kinderen: het zogeheten Kopp-aanbod • Doel van kopp interventies: de kans op psychische problemen bij het kind verkleinen door versterking van de beschermende factoren voor het kind – – – – –
Goede ouder-kind interactie Coping van het kind en sociale redzaamheid Steun van gezonde ouder Ondersteunend netwerk of vertrouwenspersoon Een heldere kijk van het kind op de ouderlijke problematiek
Doelgroepen
Kind
Netwerk
Ouders
Hulpverleners
4
Doe-praat groepen Informatie Gespreksgroepen Weerbaarheids trainingen Brochures en video’s Buddy’s Pleeggezin
Belangrijke andere steunfiguren Familie organisaties School educatie Massa media campagne
Kind
Vroegtijdige behandeling Moeder-kind begeleiding Ouder training Gezinsinterventie Gespreksgroepen Brochures en Video’s
Ouders
2 Netwerk
Hulpverleners
Maatschappij
Bijscholing Educatie Screenings instrument Protocol&training Samenwerking Case-mangement Consultatie Conferenties
• Multi-compenent model
MultiMulti-componenten benadering: Interventies ten behoeve van kinderen van ouders met psychiatrische problemen © Hosman & Van Doesum, Prevention Research Centre, Nijmegen University 1999
Doe-praat groepen Informatie Gespreksgroepen Weerbaarheids trainingen Brochures en video’s Buddy’s Pleeggezin
Belangrijke andere steunfiguren Familie organisaties School educatie Massa media campagne
Ouder Kind
Ouders
Netwerk
Hulpverleners
Maatschappij
Vroegtijdige behandeling Moeder-baby intervenitie training Ouder training Gezinsinterventie Gespreksgroepen Brochures en Video’s
Bijscholing Educatie Screenings instrument Protocol&training Samenwerking Case-mangement Consultatie Conferenties
• Multi-compenent model
Nationaal KOPP programma: Interventies ten behoeve van kinderen van ouders met psychiatrische problemen © Hosman & Van Doesum, Prevention Research Centre, Nijmegen University 1999
5
Oudertraining Doelgroep kopp-ouders is moeilijk bereikbaar • Ontkenning problemen • Ouderrol onderbelicht in hulpverlening aan deze doelgroep • Schaamte- schuldgevoelens • Angst voor uithuisplaatsing kind • Praktische redenen
Oudertraining via Internet Doel www.Kopopouders.nl Bevorderen van het psycho-sociaal welbevinden van koppkinderen door vergroten van de opvoedcompetentie van ouders met psychische of verslavingsproblemen
6
Uitgangspunten KopOpOuders.nl • Beschermende factoren voor kind via de ouders versterken – – – – –
Goede ouder-kind interactie Coping van het kind en sociale redzaamheid Steun van gezonde ouder Ondersteunend netwerk of vertrouwenspersoon Een heldere kijk van het kind op de ouderlijke problematiek
• Schaamte- en schuldgevoelens reduceren • Zelfmanagement van ouders bevorderen
www.KopOpOuders.nl
7
Online oudertraining Opzet cursus • 8 gestructureerde sessies van 1,5 uur in chatbox • 6 deelnemers per cursus • 1 of 2 getrainde cursusleiders Werkwijze • Optimale leeromgeving creëren door: – Verminderen van schaamte en schuldgevoelens • Opvoedcompetentie vergroten door: – Psycho-educatie – Aanleren van opvoedvaardigheden
Discussie Hoe kunnen kopp-interventies, zoals Kopopouders.nl, breed worden geïmplementeerd in het kader van de (preventieve) aanpak kindermishandeling?
8
