Monument: Mijdrecht Johnson Wax REGISTER Monumentnummer Identificatienummer Basisregistratie Provincie Gemeente Plaats Straat/huisnummer Postcode Kadastrale aanduiding Datum inschrijving in register beschermde monumenten Datum, deel en nummer van inschrijving in openbare registers Aanduiding of korte omschrijving Complexonderdeel van complex [naam of complexnummer]
Utrecht De Ronde Venen Mijdrecht Groot Mijdrechtstraat 81 3641 RV Mijdrecht B 2531 gedeeltelijk Mijdrecht B 2521 gedeeltelijk
Kantoorgebouw met vijver
KENNIS: WAARDERING I Cultuurhistorische waarde: belang van het object/complex 1. als bijzondere uitdrukking van (een) culturele, sociaaleconomische en/of bestuurlijke/beleidsma tige en/of geestelijke ontwikkeling(en); 2. als bijzondere uitdrukking van (een) geografische, landschappelijke en/of historisch-ruimtelijke ontwikkeling; 3. als bijzondere uitdrukking van (een) technische en/of typologische ontwikkeling(en); 4. wegens innovatieve waarde of pionierskarakter; 5. wegens bijzondere herinneringswaarde. II Architectuur- en kunsthistorische waarde: (bijzonder) belang van het object/complex 1. voor de geschiedenis van de architectuur en/of bouwtechniek; 2. voor het oeuvre van een bouwmeester, architect, ingenieur of kunstenaar; 3. wegens de hoogwaardige esthetische kwaliteiten van het ontwerp; 4. wegens het bijzondere materiaalgebruik, de ornamentiek en/of monumentale kunst; 5. wegens de bijzondere samenhang tussen exterieur en interieur(onderdelen).
Het kantoorgebouw is een voorbeeld van de heroplevende monumentale bedrijfsarchitectuur in dit geval sterk gestuurd door de Amerikaanse opdrachtgever. Tevens is het gebouw een voorbeeld van het toenemend belang van Nederland als internationale vestigingsplaats voor bedrijven De vestigingslocatie van het gebouw geeft aan het toenemende belang voor het bedrijfsleven van de nabijheid tot Schiphol als internationale luchthaven.
Er is sprake van een bijzondere typologie van het kantoorgebouw
Het kantoorgebouw is van belang voor de geschiedenis van de architectuur en bouwtechniek in ons land. Het gebouw is een van zijn meest toonaangevende ontwerpen van Maaskant geweest en tevens het laatste grote bedrijfscomplex. Het ontwerp heeft een hoogwaardige esthetische kwaliteit.
Door de wijze waarop de vormen van fabrieksgebouw en kantoorgebouw ruimtelijk met elkaar worden verbonden door middel van het tussenlid is een bijzondere samenhang tussen exterieur en interieur ontstaan.
III Situationele en ensemblewaarde 1. betekenis van het object als essentieel (cultuurhistorisch, functioneel en/of architectuurhistorisch en visueel) onderdeel van een complex; 2. a. bijzondere, beeldbepalende betekenis van het object voor het aanzien van zijn omgeving; b. bijzondere betekenis van het complex voor het aanzien van zijn omgeving, wijk, stad of streek; 3. a. bijzondere betekenis van het complex wegens de hoogwaardige kwaliteit van de bebouwing in relatie tot de onderlinge historisch-ruimtelijke context en in relatie tot de daarbij behorende groenvoorzieningen, wegen, wateren, bodemgesteldheid en/of archeologie; b. bijzondere betekenis van het object wegens de wijze van verkaveling/ inrichting/ voorzieningen. IV Gaafheid en herkenbaarheid: belang van het object/complex 1. wegens de architectonische gaafheid en/of herkenbaarheid van ex- en/of interieur; 2. wegens de materiële, technische en/of constructieve gaafheid; 3. als nog goed herkenbare
Het gebouw heeft iconische beeldwaarde voor zijn omgeving.
Het gebouw is nog grotendeels gaaf
Dat geldt zowel voor de materiële, technische en constructieve aspecten van het gebouw De oorspronkelijke functie is nog goed herkenbaar.
uitdrukking van de oorspronkelijke of een belangrijke historische functie; 4. wegens de waardevolle accumulatie van belangwekkende historische bouwen/of gebruiksfasen; 5. (van specifiek het complex) wegens de gaafheid en herkenbaarheid van het gehele ensemble van samenstellende onderdelen (hoofd- en bijgebouwen, hekwerken, tuinaanleg e.d.); 6. in relatie tot de structurele en/of visuele gaafheid van de stedelijke, dorpse of landschappelijke omgeving. V Zeldzaamheid 1. belang van het object/complex wegens absolute zeldzaamheid in architectuurhistorisch, bouwtechnisch, typologisch of functioneel opzicht; 2. uitzonderlijk belang van het object/complex wegens relatieve zeldzaamheid in relatie tot één of meer van de onder I t/m III genoemde kwaliteiten.
Het gebouw is uniek in zijn sculpturale architectonische vormgeving (het gebouw als plastiek).
Onderdelen zonder monumentale waarde: - Exterieur - Interieur Receptiegeschiedenis, prijzen e.d.
Navolging in de architectuur; reacties in nieuwsberichten, kranten, status zoals Unesco e.d.
Overige
KENNIS: FEITEN Oorspronkelijke functie Typologie Huidige functie (met jaartal) Naam object Stijl/stroming Bouwtijd (ook de planfase)
Architect(en)/ontwerper(s)
Uitvoerder (aannemer e.d.) Opdrachtgever Exterieur
gebouw, constructietechniek
Handel, kantoor, opslag transport Boerderij, molen fabriek Kastelen, landhuizen, parken Kantoorgebouw Fabrieksgebouw Vijver Kantoorgebouw staat leeg (2012) Fabrieksgebouw nog in functie (2012) Het kantoorgebouw heeft als bijnaam De Boemerang Functionalisme Kantoorgebouw opgevat als vrije kunst 8 november 1962 bouwvergunning Bouwjaar 1964 Uitbreiding fabrieksgebouw oostzijde fase 1 Uitbreiding fabrieksgebouw zuidzijde fase 2 H.A. Maaskant G.P. de Bruyn ( kantoorgebouw) Ir. H.G. Senf (kleurgebruik) Architectenbuereau Maaskant, van Dommelen, Kroos en ir. Senf Constructeur betonconstructie: Konstructiebureau Maaskant N.V. SC Johnson. Persoonlijke interesse en bemoeienis door de heer H.F Johnson jr., die een vrije opdracht gaf en vooral geen ‘normaal’ gebouw wilde. Kantoorgebouw Tussenlid Fabrieksgebouw Grotendeels gesloten vanwege functionele eisen behalve noordzijde waar kantoren en dergelijke Kantoorgebouw beton, gewapend en nagespannen vensters staal en glas Tussenlid beton, vensters staal en glas Fabrieksgebouw staalconstructie, modulemaat 12,5 x 12,5 m., gevels prefab beton en aluminium bekleding, stalen glaspuien
Interieur (indeling)
Kantoorgebouw. Vanuit centrale hal aan beide zijden een gang met min of meer trapeziumvormige directiekantoren langs de noordzijde.
Conferentiekamer met afgeronde hoek. Opmerkelijk veel verkeersruimte in verhouding tot de functionele ruimte Tussenlid op Y-vormige plattegrond vormt functioneel en visueel de verbinding tussen kantoor en fabriek in een pleinachtige opzet. Fabrieksgebouw Rechthoekig , bijna vierkant gebouw om rechthoekige patio. Langs de noordzijde strook met entree (noordzijde hoofdentree westzijde personeel) gang, trappenhuizen, centrale hal ter hoogte van tussenlid en kantoorfuncties.
Interieur/afwerking
Het artikel van Messchaert geeft de meest uitgebreide documentatie van het interieur. Opmerkelijk kleurgebruik geldt voor gehele gebouw ( o.a. blauwe plafonds Kantoorgebouw Tussenlid Fabrieksgebouw Linoleum vloeren Borstwering met Mosategels Binnenwand naar patio stalen pui betonnen zuilen Pui over 2 verdiepingen Centrale hal met wit marmeren vloer
Stedenbouwkundige ligging, situering
De locatiekeuze is mede ingegeven vanwege de gunstige ligging ten opzichte van Schiphol. Het gebouw ligt op het industrieterrein van Mijdrecht. Bij het ontwerp is voorts rekening gehouden met de ligging langs de provinciale weg, die geen uitrit mogelijk maakte. Er is bewust gestreefd naar een markante ligging ten opzichte van deze weg. De vijver schept afstand en voorkwam dat er een parkeerplaats zou ontstaan..
Archeologische relevantie ondergrond
Archis toont voor deze locatie geen gegevens. Verwachtingen onbekend
Kunstwerken/orgels/ gedenktekens/meubels die onderdeel zijn van het monument nr. 1 Materiaal/techniek Locatie (in/aan het beschermde monument) Kunstenaar Voorstelling Datering Afmetingen
Diverse kunstwerken
nr. 2 idem…. Groen erfgoed: aanleg/beplanting
De rechthoekige vijver onder het kantoorgebouw vormt een onlosmakelijk deel van het ontwerp. Oorspronkelijk lag oostelijk hiervan een sportveld. Deze ruimte is nu als klein park ingericht.
Geschiedenis
De opdrachtgever H.F. Johnson jr. was geïnteresseerd in architectuur en bevriend met Frank Lloyd Wright. Wright ontwierp zowel kantoren (Racine) als het woonhuis van Johnson. Johnson bemoeide zich actief met het ontwerp van het kantoor in Mijdrecht. Hij was naar zegge “ niet geïnteresseerd in normale gebouwen.” Mede onder zijn invloed is de sculpturale vorm van het kantoorgebouw tot stand gekomen. Van hem komt ook de naam “boemerang”. Architect G.P. de Bruyn heeft een belangrijk aandeel gehad in dit ontwerp. Voor zover bekend hebben er geen ingrijpende wijzigingen plaatsgevonden. Voor het nagenoeg vierkante productie en opslaggebouw was bij aanvang al een mogelijkheid tot uitbreiding voorzien. Deze heeft later in twee fasen plaats gevonden tot de huidige omvang. In het najaar van 2001 werd begonnen met een restauratie van zowel het exterieur als het interieur van het kantoorgebouw o.l.v. architectenbureau DHV/AIB uitvoering Hazenberg TBI bouw.
Roerende objecten van belang voor het gebouw Relevante wijzigingen
Onbekend
Bezocht Overige
KENNIS: BRONNEN Primaire bronnen, kaarten, literatuur, documentatie, websites Nr. 1 Nr. 2
De kantoorvleugel (Boemerang) is gemeentelijk monument.
Auteur, Titel, Plaats/jaar, pp De items voorzien van een nummer.Bijv. 1. Archief architect in … De Wasfabriek te Mijdrecht in: Bouw 18 (1936) p. 886 Johnson Wax, Mijdrecht. In;Bouw 23 (1968) p. 278 283
etc.
Interviews bewoners, gebruikers
Nederlandse fabriek van Johnson Wax in Polytechnisch tijdschrift 22 (1967) p. 254b-257b K.Z. Messchaert,Waardestelling Welgesteld in: Praktijkhandboek Instandhouding Monumenten 2001 afl7 p. 2 -20 Carla Debets, Aanpak beton en kozijnen moet verval stoppen;conservering exterieur De Boemerang in Mijdrecht in Bouwwereld 2004 jg 100 nr 9 p. 42 -44
