Monitoring met gebruik van bestaande registraties na rampen en milieu-incidenten
CJ IJzermans, NIVEL NZR symposium 21 maart 2016
Milieu-incidenten
Mens en dier in Oost-Brabant
Problemen bij rampenonderzoek - Wat is de grootte van de onderzoeksgroep (noemer epidemiologische breuk)? - Hoe was de gezondheidssituatie vòòr de ramp? - Wat is de beste vergelijkingsgroep? - Dwarsdoorsnede of Longitudinaal? - Non-respons selectief? - Bias (Recall bias) - Onderscheid lichamelijke en psychische problemen kunstmatig
Soorten onderzoek -
Inventariseren problemen Biomonitoring/Individueel medisch onderzoek Afnemen vragenlijsten bij getroffenen zelf Monitoring m.b.v. bestaande registratiesystemen (huisartsen, bedrijfsartsen, eerstelijnspsychologen) - Effectonderzoek
Gebruik bestaande registraties
- Iedere Nederlandse huisarts registreert in Huisarts Informatie Systeem (HIS) sinds eind jaren 90; - Nagenoeg iedere huisarts gebruikt daarbij the International Classification of Primary Care (ICPC): codes voor symptoom, diagnose en therapie; - Nivel heeft huisartsnetwerk in NZR (± 530 praktijken); - Nivel kan werken met de grootste HISsen en de verschillende versies ervan.
Gebruik bestaande registraties Voordelen gebruik bestaande registraties
Registraties bestaan al voor de ramp (‘baseline’)
Longitudinale monitoring (surveillance) mogelijk
Geen ‘response bias’, geen ‘recall bias’
Loss to follow-up is gering/controleerbaar
Huisarts is gatekeeper voor specialist
Gebruik bestaande registraties
Noemer is bekend (patiënten op lijst één huisarts)
Getroffenen hebben er geen last van
Uniforme rapportage van resultaten
Vergelijking mogelijk met andere praktijken en controle-/referentiegroepen beschikbaar
Gebruik bestaande registraties
Ook laag prevalente symptomen en aandoeningen worden in beeld gebracht
Snelle feedback aan huisartsen mogelijk:
-
over kwaliteit registratie
-
over problemen en beloop ervan bij getroffenen
Gebruik bestaande registraties Mogelijke beperkingen - Relatief weinig achtergrondgegevens - Geen gegevens over blootstelling
Gebruik bestaande registraties International Classification for Primary Care (ICPC) SOEP principe voor alle contacten
S voor subjectieve informatie, (klachten, problemen) O voor objectieve informatie, (test & lab resultaten) E voor evaluatie (diagnose)
P voor plan (behandeling, medicatie)
Gebruik bestaande registraties International Classification of Primary Care As 1:
orgaan systemen (“hoofdstukken”)
As 2:
symptomen (0-30) of diagnoses (70-99)
R05 (hoesten), R81 (longontsteking) letter R voor tractus respiratorius,
nummer staat voor diagnostische component
Gebruik bestaande registraties In Enschede (N=120.000) 60 huisartsen in 40 praktijken; 40 (30) doen mee. • Aantal getroffenen in praktijken die niet meedoen is bekend: 75% praktijken/89% getroffenen • Training ICPC • Versies HIS sen (programmatuur) • Privacy regeling • Wie was getroffen (en wie niet)?
Beloop Psychische problemen 1999 - 2005
rate per 1000 per 3 maanden
Psychisch 360 300 240 180
Getroffenen
120
Referentie
60 0 99
R
01
02
03
04
05
Zorggebruik Autochtoon - Allochtoon 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Voor ramp
1e jaar
2e jaar Turkije
3e jaar
Nederland
4e jaar
Benzodiazepines in Volendam 16000
Ouders kinderen
DDDs per 1000 patienten
14000 12000
Leeftijdgenoten
10000
Volendam
8000 6000 4000 2000 0 2003
2002
fire
2000
Drie mnd
COPD in omgeving CORUS
Alphen Acute stress 15
Prevalentie (per 10.000)
12
9 2010 2011 6
3
0 M1
M2
M3
Aantal maande n sinds 9 april
M4
Uit de pers in 2008 en 2009
‘Huisarts verklaart zich tegen komst megastal’ Vier huisartsen in Grubbenvorst en Lottum hebben donderdag de noodklok geluid over de voorgenomen bouw van megastallen in hun buurt. Oirschotse huisartsen uiten zorgen over megastallen: "Het aantal patiënten met longafwijkingen is meer dan verdubbeld”. Huisarts uit Elsendorp: "Grote toename luchtweginfecties door intensieve veeteelt" Huisartsen zijn ongerust over de gevolgen van megastallen. De GGD gaat onderzoek doen.
Huisartsen in de Kempen roepen op tot bezinnen op de komst van megastallen. In Boekel riepen huisartsen mensen op bezwaar te maken tegen megastallen met varkens of kippen
Huisartsengroep in Herpen trekt al in 2006 aan de bel over Q-koorts
Prevalentie longontsteking, per postcodegebied, in relatie tot grote stallen met geiten
Conclusies Relatief weinig verschillen Brabant – rest land, maar: -
Meer longontsteking, niet meer astma Meer eczeem en colitis ulcerosa Meer luchtwegproblemen bij astma en COPD Prevalenties luchtwegen stijgen over de jaren Beperkte relatie met nabijheid stal, m.u.v. longontsteking in nabijheid grote stallen met geiten
Perspectief gebruik bestaande registraties • Circa 20-40% toename morbiditeit die toegeschreven kan worden aan ramp • Zowel bij volwassenen als bij kinderen gaat het daarbij om somatische (onverklaarde) klachten, om angst, depressie en post-traumatische stressreacties • Meeste studies zijn cross-sectioneel. Beloop van door het meemaken van een ramp geïnduceerde symptomatologie zelden onderzocht • Meeste rampenstudies slagen er niet in om risico- factoren in kaart te brengen
