Monitor de Banne 2007 Tweede meting
Project 7222 In opdracht van stadsdeel Amsterdam-Noord
drs. Lieselotte Bicknese drs. Jeroen Slot
Weesperstraat 79
Postbus 658
1018 VN Amsterdam
1000 AR Amsterdam
Telefoon 020 527 9424
Fax 020 527 9595
[email protected]
www.os.amsterdam.nl
Amsterdam, oktober 2007
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
2
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
Inhoud Samenvatting en conclusie Demografie Woningvoorraad Bedrijvigheid Veiligheid en leefbaarheid Sociaal economische positie Jeugd en educatie Buurtvoorzieningen
5 5 5 5 6 6 6 6
Inleiding Onderzoeksaanleiding Onderzoeksvraag Onderzoeksgebied
7 7 7 7
1 Demografie 1.1 Bevolking vernieuwingsgebied neemt af 1.2 Minder 40-plussers in vernieuwingsgebeid 1.3 Relatief veel Marokkanen in vernieuwingsgebied 1.4 Aantal eenoudergezinnen gedaald 1.5 Meer verhuizingen in 2006 1.6 Bewoners vernieuwingsgebied verhuizen naar andere buurten in Noord 1.7 Bevolking directe omgeving vernieuwingsgebied daalt door sterfteoverschot
11 11 12 13 15 16 16 17
2 Woningvoorraad 2.1 Woningvoorraad niet veranderd in vernieuwingsgebied 2.2 Gemiddelde woningbezetting gedaald 2.3 WOZ-waarde in vernieuwingsgebied lager dan gemiddeld
19 19 22 22
3 Bedrijvigheid 3.1 Minder bedrijven, maar meer werkgelegenheid in Banne-Zuid 3.2 Winkelcentrum In de Banne krijgt gemiddeld 6,6 3.3 Iets minder ruimte voor kleinschalige bedrijvigheid
23 23 24 25
4 Veiligheid en leefbaarheid 4.1 Sociale kwaliteit lijkt achteruit te gaan 4.2 Banne Buiksloot veiliger dan gemiddeld 4.3 Veiligheidsgevoel rond stedelijk gemiddelde 4.4 Verloederingsniveau in Banne Buiksloot onveranderd
27 27 28 29 29
5 Sociaal-economische positie 5.1 Werkloosheid in Banne-Zuid sterker gedaald dan gemiddeld
31 31
3
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
4
5.2 Aandeel minima daalt sterker dan gemiddeld 5.3 Politieke interesse neemt toe in Amsterdam-Noord
32 33
6 Jeugd en educatie 6.1 Verdubbeling aantal autochtone jongeren tussen 19 en 24 jaar 6.2 Aandeel minimajongeren hetzelfde gebleven 6.3 Citoscore Dorus Rijkers school sterk gestegen 6.4 Slagingspercentage Rosa-school hoog 6.5 Eén op de vijf jongeren verlaat voortijdig de school 6.6 Aantal voorschoolgroepen gestegen tot zes 6.7 Jeugdproblematiek in Banne Buiksloot zeer omvangrijk
35 35 36 37 38 39 40 41
7 Buurtvoorzieningen 7.1 Parkeermogelijkheden goed gewaardeerd 7.2 Meer tandartsen en fysiotherapeuten 7.3 Aantal WIBO-woningen niet toegenomen in Amsterdam-Noord
43 43 44 44
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
Samenvatting en conclusie
De Banne staat in 2007 voor de start van een grote vernieuwingsoperatie. Naar verwachting zal in de tweede helft van 2008 worden begonnen met de uitvoering van de fysieke vernieuwingen in de buurt. In opdracht van stadsdeel Amsterdam-Noord volgt O+S de veranderingen in het vernieuwingsgebied. Dit rapport beschrijft de resultaten van de tweede meting voor Monitor de Banne.
Demografie In 2006 beginnen de eerste bewoners van het vernieuwinggebied weg te trekken voor de naderende nieuwbouw en renovaties in de wijk. Terwijl in heel Amsterdam het aantal inwoners ongeveer gelijk bleef, nam tussen 2006 en 2007 het aantal bewoners in het vernieuwingsgebied met 4% af. Tot nu toe vindt de afname van de bevolking vooral plaats onder 40-plussers. De afname is het sterkst onder 65-plussers, omdat in 2006 de herhuisvesting in één van de flats van de Kadoelerbreek van start is gegaan. Het aantal jongeren tot en met 24 jaar is het afgelopen jaar nauwelijks veranderd. Terwijl het aantal jongeren tot en met 18 jaar met 8% afnam, nam het aantal jongeren tussen 19 en 24 jaar juist sterk toe. Het gaat hierbij vooral om autochtone jongeren die waarschijnlijk gebruik maken van tijdelijk beschikbare woningen in de buurt. Het aantal niet-westerse allochtonen blijft in het vernieuwingsgebied sterker toenemen dan gemiddeld in de stad. Begin 2007 heeft 55,8% van de bevolking een niet-westerse afkomst (Amsterdam: 34,5%). Alleen de Marokkaanse gemeenschap nam in 2006 niet in omvang af. Hun aandeel in de bevolking nam hierdoor toe van 15% tot 15,8%. Net als in 2005 is het aandeel Turkse en autochtone huishoudens gedaald in het vernieuwingsgebied.
Woningvoorraad De woningvoorraad in het vernieuwingsgebied is begin 2007 niet veranderd ten opzichte van het jaar daarvoor. De woningvoorraad bestaat voor een groot deel uit sociale huurwoningen (99,6%) met een middelgrote oppervlakte van 50m² tot 80 m² (85%).
Bedrijvigheid Het aantal bedrijven in Banne-Zuid is tussen 1 januari 2006 en 2007 met 2,6% teruggelopen tot 190. Ondanks deze afname steeg de werkgelegenheid in het gebied met 3,4% tot 1.950 werkzame personen. Bijna acht van de tien banen in Banne-Zuid worden verzorgd door de gezondheids- en welzijnszorg. De beschikbare ruimte voor kleinschalige bedrijvigheid is het afgelopen jaar niet veranderd in het vernieuwingsgebied.
5
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
Veiligheid en leefbaarheid De Banne is veiliger dan gemiddeld in Amsterdam. Het veiligheidsgevoel ligt echter niet boven dit gemiddelde. Oorzaak kan het hoge aantal verloederingskenmerken zijn dat in Banne Buiksloot wordt gesignaleerd, waarvan in 2006 het aantal vernielingen lijkt te zijn toegenomen. Daarnaast verandert de bevolking van de buurt op dit moment snel: meer dan een vijfde van de bevolking is het afgelopen jaar verhuisd en er zijn relatief veel bewoners met een woonduur korter dan een jaar. Een snel veranderde bevolking wordt algemeen gezien als een negatieve factor voor het veiligheidsgevoel in een buurt. Wanneer er gevraagd wordt naar het saamhorigheidsgevoel in de buurt, geven in 2006 dan ook veel bewoners aan dat de mensen elkaar niet goed kennen in de Banne.
Sociaal economische positie De werkloosheid in Banne-Zuid is het afgelopen jaar met 2,8% gedaald tot 10,5% begin 2007. Ondanks deze sterke daling ligt de werkloosheid nog steeds ruim boven het stedelijk gemiddelde (7,3%). Ook het aandeel minimahuishoudens ligt in 2006 boven het stedelijk gemiddelde (23,2% tegenover 17,9%). Wel is de afstand tot het stedelijk gemiddelde tussen 2004 en 2006 met een half procent afgenomen. Voor Amsterdam-Noord is bekend dat de inwoners gemiddeld minder vaak participeren in sport, uitgaan en sociale activiteiten. Het aandeel bewoners dat actief is in het verenigingsleven ligt echter rond het stedelijk gemiddelde en sinds 2006 ligt ook de interesse in politiek rond dit niveau. Deze toename in politieke interesse hangt mogelijk samen met de Tweede Kamerverkiezingen in 2006.
Jeugd en educatie De jeugdproblematiek in Banne Buiksloot wordt getypeerd als zeer omvangrijk. De in absolute aantallen grote hoeveelheid incidenten wordt verklaard door de aanwezigheid van relatief veel jongeren. Wel geeft een aantal indicatoren aan dat de jongeren in de buurt zich relatief vaak in een achterstandspositie bevinden. Zo groeit 36% van de jongeren in Banne Buiksloot op in een minimahuishouden (Amsterdam: 29%) en stopt één op de vijf jongeren tussen 17 en 23 jaar (18,4%) voortijdig met school (Amsterdam: 14%). Een aantal onderwijsvoorzieningen laat een positieve ontwikkeling zien. Het aantal voorschoolgroepen in Banne Buiksloot is verhoogd van 5 naar 6. Verder steeg de Citoscore van de Dorus Rijkersschool sterk, waardoor in 2007 drie van de vier basisscholen in Banne Buiksloot een score rond het stadsdeelgemiddelde halen (2005: 2). Van de voortijdig schoolverlaters volgt 60% een traject naar werk en/of opleiding.
Buurtvoorzieningen De bewoners van Banne Buiksloot zijn relatief tevreden over de voorzieningen in de buurt. De parkeermogelijkheden worden het best gewaardeerd. Net als in de rest van de stad is tussen 2005 en 2007 het aantal geregistreerde tandartsen en fysiotherapiepraktijken per 10.000 inwoners gestegen.
6
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
Inleiding
Onderzoeksaanleiding Stadsdeel Amsterdam-Noord en de woningcorporaties hebben in 2003 een plan van aanpak opgesteld voor de Banne. Het gaat om een integraal plan voor de sociale, economische en fysieke vernieuwing van de buurt met als doel van de Banne een sterke vernieuwde woonwijk te maken, waarin het voor bewoners met verschillende achtergronden en uit verschillende inkomensgroepen prettig wonen en werken is. Het uiterlijk van bepaalde delen van de Banne zal door de vernieuwingen grondig veranderen. Zo worden er 1.070 woningen gesloopt, 1.330 nieuwe woningen neergezet, krijgen winkelcentrum In de Banne en de Dorus Rijkers school een nieuw onderkomen en wordt er een nieuw multifunctioneel centrum gebouwd. Alle plannen zijn op dit moment nog in de voorbereidingsfase. Naar verwachting zal in de tweede helft van 2008 met bouwen worden begonnen.
Onderzoeksvraag Het stadsdeel Amsterdam-Noord heeft aan de Dienst Onderzoek en Statistiek, O+S, gevraagd de vernieuwingen in de Banne te volgen in een monitor. De nulmeting vond plaats in 2006. Deze rapportage beschrijft de tweede meting in 2007. Hierbij wordt aandacht besteed aan de volgende onderwerpen: Demografie Woningvoorraad Bedrijvigheid in de buurt Veiligheid en leefbaarheid Sociaal-economische positie van de bewoners Jeugd en educatie Buurtvoorzieningen
Onderzoeksgebied Banne Buiksloot wordt omsloten door de ringweg, het Noordhollandsch Kanaal, de Buiksloterbreek en de Kadoelen. In veel statistieken wordt Banne Buiksloot aangeduid als buurtcombinatie N70. Op de kaart op de volgende bladzijde staat de buurtcombinatie aangegeven en de zes buurten waaruit deze bestaat.
7
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
Buurtcombinatie N70 / Banne Buiksloot
De vernieuwing vindt bijna volledig, met uitzondering van winkelcentrum De Parlevinker, plaats in Banne Zuid (N70a en N70b). Op de volgende kaart staan de vernieuwingsgebieden precies weergegeven. Waar mogelijk wordt in deze rapportage alleen gesproken over de vernieuwingsgebieden. In enkele gevallen zullen de cijfers echter betrekking hebben op heel Banne Zuid (N70a en N70b), heel Banne Buiksloot of de combinatie Banne Buiksloot en Buiksloterham. In de tekst wordt steeds duidelijk aangegeven op welk gebied de cijfers betrekking hebben.
8
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
De vernieuwingsgebieden in de Banne
9
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
10
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
1 Demografie
De vernieuwingsoperatie in de Banne biedt de huidige bewoners de mogelijkheid hun positie op de woningmarkt te verbeteren en door te stromen in de wijk. Daarnaast zal de wijk naar verwachting aantrekkelijker worden voor andere toekomstige bewoners uit Amsterdam-Noord. In dit hoofdstuk wordt een beschrijving gegeven van de samenstelling van de bewoners van het vernieuwingsgebied.
1.1 Bevolking vernieuwingsgebied neemt af Begin 2007 wonen er 3.735 personen in het vernieuwingsgebied. Dit zijn er 150 (4%) minder dan het jaar daarvoor. Dit is het gevolg van de start in 2006 met de herhuisvesting van de bewoners van De Banne. Tabel 1.1 Aantal inwoners, 1 januari 2002-2007
Vernieuwingsgebied Banne Buiksloot Amsterdam-Noord Amsterdam
2002
2003
2004
2005
2006
2007
3.854
3.903
3.868
3.874
3.885
3.735
13.809
13.890
13.832
13.820
13.795
13.699
86.910
87.561
87.712
88.119
87.794
87.623
735.328
736.045
738.763
742.951
743.027
743.104
De volgende figuur geeft de ontwikkeling van de bevolkingsgroei aan ten opzichte van 2002. Hier is duidelijk zichtbaar dat de bevolking in het vernieuwingsgebied het afgelopen jaar sterker is afgenomen dan gemiddeld in de stad.
11
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
Figuur 1.2 Bevolkingsontwikkeling (index 2002=100)
101,5
Vernieuwingsgebied
101,0
Banne Buiksloot Amsterdam-Noord
100,5
Amsterdam
100,0 99,5 99,0 98,5 98,0 97,5
2007
2006
2005
2004
2003
96,5
2002
97,0
1.2 Minder 40-plussers in vernieuwingsgebeid In Amsterdam is het aandeel jongeren tot 24 jaar in 2006 met 0,1% toegenomen tot 28,3%. In het vernieuwingsgebied is het aandeel jongeren met 35,9% veel hoger en daarnaast is de toename in 2006 met 1,2% veel sterker dan in de rest van de stad. In absolute aantallen is het aantal jongeren echter min of meer gelijk gebleven het afgelopen jaar. De procentuele toename van het aantal jongeren is ontstaan door de afname van het aantal ouderen in de buurt. In de stad als geheel neemt, omdat de babyboomers is deze leeftijdscategorie vallen, het aandeel 40 tot 64-jarigen met 0,4% het sterkst toe. In het vernieuwingsgebied neemt de aanwezigheid van deze leeftijdscategorie juist af. Door de aanwezigheid van verzorgingstehuis Kadoelerbreek is het aandeel 65-plussers in het vernieuwingsgebied met 17,7% hoog (Amsterdam: 11,2%). In 2006 daalde dit aandeel met 0,8% (Amsterdam 0,1%). Dit is het gevolg van de herhuisvesting van de bewoners van één van de flats van de Kadoelerbreek.
12
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
Amsterdam
2007
Vernieuwings Amsterdamgebied Banne Buiksloot Noord
Figuur 1.3 Bevolking naar leeftijd, 1 januari 2006-2007
2007
31,3
20,7
32,4
15,6
2006
31,2
21,0
32,0
15,7
28,3
28,0
32,5
11,2
2006
28,2
28,3
32,1
11,3
0-24 jaar 25-39 jaar 40-64 jaar
2007
33,9
20,2
31,3
14,6
2006
33,6
19,9
31,5
15,0
2007
35,9
2006
34,7
0
20
23,3
23,1
23,2
40
17,7
23,6
60
65+
18,5
80
% 100
1.3 Relatief veel Marokkanen in vernieuwingsgebied Het aandeel inwoners met een niet-westerse herkomst is de laatste decennia in het vernieuwingsgebied sterker toegenomen dan gemiddeld in de stad. In 2006 nam het aandeel niet westerse allochtonen met 0,2% toe tot 55,8%. In heel Amsterdam was de toename 0,1% tot 34,5%. De toename van het aandeel allochtonen in het vernieuwingsgebied komt geheel voor rekening van de bewoners van Marokkaanse herkomst. De grootte van deze herkomstgroep steeg van 15% tot 15,8%. In absolute aantallen gaat het slechts om een kleine toename van 581 tot 591 personen. Alle overige herkomstgroepen namen in absolute aantallen in omvang af. De Turkse gemeenschap nam het sterkst in grootte af (van 329 tot 293 personen). Hun aandeel in de bevolking kromp hiermee van 8,5% tot 7,8%.
13
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
Figuur 1.5 Bevolkingsopbouw naar herkomstgroep, 1 januari 2006-2007
% 100
autochtonen westerse allochtonen
80
37,1
36,7 47,2
45,9 56,3
55,6
51,5
51,4
overig niet-westers Marokkanen
60
7,3
7,5
16,2
16,2
40
13,4 15,0
20
8,9
8,5
15,9
13,2
15,8
14,1
14,1
10,6
9,5
9,6
8,5
9,0
8,8
8,9
9,1
9,1
10,4 10,6
11,7
7,2
8,0 5,3
5,5
5,2
5,2
12,7
12,5
10,4
10,2
10,9
10,8
2006
2007
2006
2007
2006
2007
7,8
16,0
Turken
8,7
Surinamers/Antillianen
0 2006
2007
Vernieuwings gebied
Banne Buiksloot
AmsterdamNoord
Amsterdam
In Banne Zuidoost bevindt zich een concentratie van bewoners met een Surinaamse achtergrond. In Banne-Zuidwest wonen relatief veel personen met hun herkomst in Marokko, Turkije en de overige niet-geïndustrialiseerde landen. Concentratiegebieden van herkomstgroepen in Amsterdam-Noord, 2006
Autochtonen (n>984, >66%) Surinamers (n>177, >18%) Marokkanen (n>167, >20%) Turken (n>100, >13%) Overig niet-geïndustrialiseerde landen (n>229, >23%)
14
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
1.4 Aantal eenoudergezinnen gedaald In het vernieuwingsgebied wonen relatief veel alleenstaanden. Begin 2007 bestaat 48% van de huishoudens uit één persoon (2006: 47%) tegenover 37% in Banne Buiksloot en Amsterdam-Noord als geheel. Het aandeel eenoudergezinnen liep het afgelopen jaar in het vernieuwingsgebied terug van 15% naar 12% van de huishoudens. Het percentage is echter nog steeds veel hoger dan gemiddeld in de stad (8%). Figuur 1.7 Huishoudens naar bewoningstype, 1 januari 2007
% 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0
Vernieuwingsgebied Banne Buiksloot Amsterdam-Noord
d ke n
ig
on be
ov er
ki rz nd on er 1 en de al rk le i 2 en nd al st er le aa en e ns nd ta e an +e de en n ou 3+ de rg al ez le en in st aa nd en
ez in rg
rm et
pa a
ec ht
pa a
ud e
ee no
ec ht
al le
en w on
en d
e
Amsterdam
Het concentratiegebied in het vernieuwingsgebied van eenoudergezinnen is in 2006 kleiner dan in 2004. Concentraties van eenoudergezinnen (minimaal 24% en 245 personen) in 2006 (blauw) en 2004 (geel)
15
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
1.5 Meer verhuizingen in 2006 Onder andere doordat de spanning op het goedkope segment van de huurmarkt het afgelopen jaar iets is afgenomen, steeg het aandeel Amsterdammers dat verhuisde van 15,5% in 2005 tot 17,3% in 2006. In het vernieuwingsgebied was de toename veel sterker en verhuisde 21,5% van de bevolking naar een nieuwe woning (2005: 14,5%). Waarschijnlijk gaat het hier om stadsvernieuwingskandidaten die de Banne verlaten. In Amsterdam-Noord als geheel verhuizen de inwoners wat minder vaak dan gemiddeld (2006: 13,2%). Tabel 1.11 Aandeel inwoners dat verhuisd is, 2005-2006
Vernieuwingsgebied
2005
2006
14,5
21,5
Amsterdam-Noord
11,5
13,2
Amsterdam
15,5
17,3
De gemiddelde woonduur in het vernieuwingsgebied is het afgelopen jaar flink gedaald van 6,8 naar 5,9 jaar. Dit komt door de toename van het aantal inwoners dat korter dan een jaar in De Banne woont. In de stad als geheel wijzigde de gemiddelde woonduur niet in 2006. Tabel 1.12 Gemiddelde woonduur op huidig adres, 1-1-2006 2006
2007
Vernieuwingsgebied
6,8
5,9
Banne Buiksloot
8,5
8,5
Amsterdam-Noord
9,6
9,6
Amsterdam
8,2
8,2
1.6 Bewoners vernieuwingsgebied verhuizen naar andere buurten in Noord Terwijl tussen 2001 en 2005 er ongeveer evenveel mensen uit het vernieuwingsgebied vertrokken als er naar toe verhuisden, is er sinds 2006 sprake van een vertrekoverschot over de laatste vijf jaar. Nieuw is dat er meer mensen naar andere delen van AmsterdamNoord verhuizen dan er uit het stadsdeel naar het vernieuwingsgebied trekken. Het vertrekoverschot naar plaatsen buiten Amsterdam bestaat al langer. Verder valt op dat tot 2005 nog sprake was van een vestigingsoverschot van niet-westerse allochtonen en dat dit in 2006 is omgeslagen naar een klein vertrekoverschot.
16
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
Figuur 1.9 Verhuissaldo vernieuwingsgebied naar plaats van herkomst of bestemming en etniciteit, 20022006
aantallen 400
autochtonen en westerse allochtonen
300
niet-westerse allochtonen
200 100 0 -100 -200 -300
l ta a to
nd nl a
an d
bu i te
en l
st e Am
ov er
ig
bi nn
rd am
de n st e
tu in lijk e
w es te
Am
st e
rd am
N oo
rd
-400
In 2006 verlieten 903 personen het vernieuwingsgebied, terwijl 735 personen zich er vestigden. Dit levert een vertrekoverschot op van 168 personen. Onder alle herkomstgroepen is in 2006 sprake van een vertrekoverschot. Dit overschot is de afgelopen twee jaar het grootst onder Banne-bewoners van autochtone en Turkse herkomst. Tabel 1.10 Verhuissaldo vernieuwingsgebied naar etniciteit, 2005-2006 2005
2006
Marokkanen
59
-16
overige niet-westerse allochtonen
12
-26
-11
-38
0
-4
-8
-28
Turken westerse allochtonen Surinamers / Antillianen autochtonen totaal
-57
-56
-5
-168
1.7 Bevolking directe omgeving vernieuwingsgebied daalt door sterfteoverschot Om te kijken welk effect de vernieuwingen hebben op de directe omgeving wordt in deze monitor ook de toe- en afname van de bevolking gevolgd in het deel van Banne Zuid (N70a en N70b) dat niet tot het vernieuwingsgebied wordt gerekend. Zowel in het vernieuwingsgebied als daarbuiten is de bevolking in 2006 afgenomen. Net als in 2005 heeft het vernieuwingsgebied een geboorteoverschot en een vertrekoverschot en heeft het niet-vernieuwingsgebied juist een sterfteoverschot en een vestigingsoverschot.
17
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
Figuur 1.13 Mutaties bevolking Banne-Zuid , 2005-2006
200
vertreksaldo
150 natuurlijke aanwas 100 toe- / afname bevolking
50 0 -50 -100 -150 -200 -250 2005
2006
2005
vernieuwingsgebied
2006
niet-vernieuwingsgebied
De laatste vijf jaar vertrekken de mensen uit het niet-vernieuwingsgebied vooral naar de regio. In tegenstelling tot bij het vernieuwingsgebied is hier sprake van een vestigingsoverschot vanuit andere buurten in Amsterdam-Noord in plaats van een vertrekoverschot. Het aantal verhuizingen tussen het vernieuwingsgebied en nietvernieuwingsgebied zijn met elkaar in balans. Figuur 1.14 Verhuissaldo niet-vernieuwingsgebied , 2002-2006
aantallen 400
autochtoon / westers
300 niet-westers allochtoon
200 100 0 -100 -200 -300 -400
18
ov er
l ta a to
nd nl a
an d
bu i te
en l
rd am
bi nn
st e
ig
Am
tu in
st e
de n
rd N oo lijk e
rd am
st e
w es te
Am
ig
ov er
ve rn i
eu w in
gs ge b
ie d
-500
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
2 Woningvoorraad
De eenzijdige woningvoorraad in de Banne met vooral goedkope portiek-etagewoningen en galerijflats zorgt ervoor dat de Banne het risico loopt dat de kansrijke huishoudens de buurt verlaten en dat er een concentratie van kansarmen ontstaat. Om het tij te keren wordt de woningvoorraad gedifferentieerd door de sloop van 1.070 woningen en de nieuwbouw van circa 1.330 woningen. Daarnaast komt er een verkoopprogramma van sociale huurwoningen. Bannebewoners hebben de garantie gekregen dat iedereen die in de Banne wil blijven wonen daar ook de gelegenheid toe krijgt. Het tempo van het vernieuwingsproces wordt bepaald door dit herhuisvestingsoogpunt. Dit hoofdstuk beschrijft de samenstelling van de woningvoorraad in het vernieuwingsgebied, Banne Buiksloot, Amsterdam-Noord en Amsterdam.
2.1 Woningvoorraad niet veranderd in vernieuwingsgebied Net als het jaar daarvoor staan er begin 2007 in het vernieuwingsgebied 1.859 woningen. Van deze woningen wordt meer dan de helft (58%) gesloopt gedurende het vernieuwingsproces. Na de wederopbouw zal het aantal woningen in het vernieuwingsgebied met 14% zijn verhoogd tot 2.119. Tabel 2.1 Woningvoorraad, 1 januari 2006-2007 2006
2007
Vernieuwingsgebied
1.859
1.859
Banne Buiksloot
6.029
6.028
39.533
39.559
378.507
379.302
Amsterdam-Noord Amsterdam
De eigendomsverhouding van de woningvoorraad in het vernieuwingsgebied is de afgelopen twee jaar niet veranderd. Net als in 2005 zijn begin 2007 99,6% van de woningen sociale huurwoningen. In Banne Buiksloot als geheel daalde dit percentage van 85% naar 78% en in heel Amsterdam van 53% naar 50%. In Amsterdam als geheel neemt het aantal koopwoningen de laatste jaren sterk toe. Tegenwoordig is een kwart van de woningen in het bezit van de bewoner (2005: 20%). In Banne Buiksloot als geheel valt op dat het aandeel particuliere huurwoningen de laatste twee jaar sterk is toegenomen van 1,4% tot 4,8% van de woningen.
19
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
Figuur 2.2 Woningvoorraad naar eigendomsverhouding, 1 januari 2005-2007
% 100
particulier verhuur
90
sociale verhuur
80 eigenaar-bewoner
70 60 50 40 30 20 10 0 2005
2007
vernieuwings gebied
2005
2007
Banne Buiksloot
2005
2007
AmsterdamNoord
2005
2007
Amsterdam
De huur in Banne Buiksloot is over het algemeen laag. De kernvoorraad+ bestaat in 2005 uit alle huurwoningen met een huur tot € 369 en de woningen met een huur tot € 487 en een woonoppervlakte van minimaal 60m². De omvang van de kernvoorraad+ is tussen 2003 en 2005 in Banne Buiksloot en Buiksloterham gelijk gebleven (72%). In de stad als geheel daalde het aandeel kernvoorraad+woningen van 61% naar 58%. Tabel 2.3 Aandeel kernvoorraad+ in de totale woningvoorraad, procenten, 2003-2005 2003
2005
Banne Buiksloot en Buiksloterham
72
72
Amsterdam-Noord
67
62
Amsterdam
61
58
Bron: WIA
De gemiddelde grootte van de woningen in Amsterdam is in 2007 niet veranderd ten opzichte van 2006. De meeste woningen in het vernieuwingsgebied (85%) hebben een middelgrote oppervlakte van 50m² tot 80m². In de overige buurten in Banne Buiksloot staan meer grotere woningen. In totaal hebben vier van de tien woningen (39%) in Banne Buiksloot een oppervlakte van boven de 80m².
20
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
Figuur 2.4 Woningvoorraad naar oppervlakte, 1 januari 2007
100
% Vernieuwingsgebied Banne Buiksloot Amsterdam-Noord Amsterdam
90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 tot 50 m2
50-80m2
>80m2
In 2006 is de verdeling van de hoeveelheid kamers die woningen in Amsterdam hebben hetzelfde gebleven. Ruim vier van de tien woningen (42%) in het vernieuwingsgebied hebben maximaal twee kamers. Dit woningtype draagt bij aan het hoge aantal alleenwonenden in de buurt. Daarnaast zijn er relatief veel middelgrote woningen met vier kamers. Dit type woning is vaak aantrekkelijk voor grotere gezinnen met een lager inkomen. Figuur 2.5 Woningvoorraad naar aantal kamers, 1 januari 2007
% 50
Vernieuwingsgebied
45
Banne Buiksloot
40
Amsterdam-Noord
35
Amsterdam
30 25 20 15 10 5 0 1 en 2 kamers
3 kamers
4 kamers
5 en meer kamers
21
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
2.2 Gemiddelde woningbezetting gedaald De gemiddelde woningbezetting in het vernieuwingsgebied ligt begin 2007 met 2,0 op het stedelijk gemiddelde. Dit is 0,1 minder dan het jaar daarvoor. Tabel 2.6 Gemiddelde woningbezetting, 1-1-2006 2006
2007
Vernieuwingsgebied
2,1
2,0
Banne Buiksloot
2,3
2,3
Amsterdam-Noord
2,2
2,2
Amsterdam
2,0
2,0
2.3 WOZ-waarde in vernieuwingsgebied lager dan gemiddeld De WOZ-waarde van een woning, die de grondslag vormt voor de aanslag van de Onroerend Zaak Belasting, geeft een indicatie van de gemiddelde waarde van de woningen in een buurt. De laatste jaren zijn er in Amsterdam veel voormalige huurwoningen op de markt gekomen. Deze woningen zijn relatief goedkoop en hebben geleid tot een daling van de gemiddelde waarde van de Amsterdamse woningvoorraad. In 2007 is de gemiddelde WOZ-waarde van de woningen in vernieuwingsgebied € 120.940. Dit is 58% van de gemiddelde WOZ-waarde van woningen in Amsterdam. Tabel 2.7 Gemiddelde WOZ-waardes per 1-1-2006 ( prijspeil 2003) en 1-1-2007 (prijspeil 2005) 2006
2007
Vernieuwingsgebied
135.918
120.940
Banne Buiksloot
161.633
154.992
Amsterdam-Noord
175.849
165.547
Amsterdam
226.063
206.019
In het vernieuwingsgebied staan slechts enkele koopwoningen. Hiervan werd er in 2006 één verkocht. In heel Banne Buiksloot werden in dit jaar 128 woningen verkocht voor een gemiddelde prijs van € 176.000. De gemiddelde prijs ligt hiermee 15% hoger dan in 2005 (€ 153.000).
22
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
3 Bedrijvigheid
In het economisch programma zijn onder andere de volgende acties opgenomen om de buurteconomie te stimuleren en de economische structuur te versterken. 1. Kleine verbeteringen van de openbare ruimte rond het winkelcentrum, zoals het plaatsen van fietsenrekken en het veranderen van een zitplek. 2. Evenementen organiseren in de winkelgebieden. 3. 800m² bedrijfsruimten in het centrumgebied. 4. 2.000m² woon/werkruimten ontwikkelen in het centrumgebied. In dit hoofdstuk wordt een aantal kerncijfers besproken met betrekking tot de bovengenoemde punten.
3.1 Minder bedrijven, maar meer werkgelegenheid in Banne-Zuid Het aantal bedrijven in Banne Zuid is in 2006 met 2,6% teruggelopen tot 190 begin 2007. De meeste bedrijven verdwenen in de landbouw, industrie en bouwnijverheid. Bij de financiële instellingen nam het aantal vestigingen met drie het sterkst toe. Tabel 3.1 Aantal vestigingen in Banne-Zuid naar sectie, 1 januari 2006-2007
landbouw, jacht en bosbouw industrie
2006
2007
aantal
aantal
%
1
-
-
5
2
1
bouwnijverheid
21
17
9
handel consumentenartikelen en reparatie
41
42
22
6
6
3
24
26
14
horeca vervoer, opslag, communicatie financiële instellingen
7
10
5
37
36
19
9
8
4
gezondheids- en welzijnszorg
21
19
10
milieu, cultuur, recreatie en overige dienstverlening
23
24
13
195
190
100
onroerend goed, zakelijke diensten onderwijs
totaal Bron: ARRA
De werkgelegenheid in Banne-Zuid steeg gedurende 2006 met 3,4% tot 1.950 werkzame personen met een baan van minimaal 12 uur per week. De meeste nieuwe banen bevinden zich in de sectoren gezondheids- en welzijnszorg (+52) en onderwijs (+15). Relatief gezien nam de werkgelegenheid met 67% het sterkst toe bij de financiële instellingen (+6). Bijna acht van de tien banen in Banne-Zuid worden verzorgd door de gezondheids- en welzijnszorg. Twee grote werkgevers in deze sectie zijn gevestigd in het
23
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
vernieuwingsgebied, namelijk het BovenIJziekenhuis en verzorgingstehuis de Kadoelerbreek. Tabel 3.1 Aantal werkzame personen in Banne-Zuid naar sectie, 1 januari 2006-2007
landbouw, jacht en bosbouw
2006
2007
aantal
aantal
%
1
-
-
industrie
11
3
-
bouwnijverheid
22
18
1
handel consumentenartikelen en reparatie
125
131
7
horeca
15
14
1
vervoer, opslag, communicatie
33
39
2
9
15
1
53
50
3
financiële instellingen onroerend goed, zakelijke diensten onderwijs gezondheids- en welzijnszorg milieu, cultuur, recreatie en overige dienstverlening totaal
69
84
4
1.495
1.547
79
53
49
3
1.886
1.950
100
Bron: ARRA
In 2006 zijn in het vernieuwingsgebied acht nieuwe ondernemingen van start gegaan. Zeven hiervan zijn actief in de zakelijk dienstverlening. Het merendeel van de nieuwe zakelijke dienstverleners (5) vestigden zich in de buurt Aakstraat e.o. De nieuw onderneming in de detailhandel bevindt zich in Schepenlaan fase 2. Tabel 3.3 Aantal starters in het vernieuwingsgebied in 2005 2005
2006
detailhandel
3
1
ambacht/industrie
2
zakelijke dienstverlening
2
bouwnijverheid
1
post/telecommunicatie
1
onderwijs
1
overige dienstverlening totaal
1 11
3.2 Winkelcentrum In de Banne krijgt gemiddeld 6,6 De huisvesting van winkelcentrum “In de Banne” wordt geheel vernieuwd. In onderstaande tabel wordt de waardering voor het huidige winkelcentrum afgezet tegen het best gewaardeerde winkelcentrum in Amsterdam-Noord, namelijk het Buikslotermeerplein. De beoordeling van winkelcentrum In de Banne is de afgelopen periode ongeveer gelijk gebleven. Wel lijkt het oordeel over de service in het winkelcentrum te dalen. Winkelgebied De Parlevinker in Banne-Noord wordt in het vernieuwingsplan opgeheven. Op dit moment is hier alleen nog een supermarkt gevestigd.
24
7
8
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
Tabel 3.4 Waardering winkelcentra In de Banne en Buikslotermeerplein 2003-2004 In de Banne*
Buikslotermeerplein
2003-2004
2005-2006
2003-2004
2005-2006
7,4
7,1
7,1
6,9
service
7,9
6,9
7,2
7,2
prijsniveau
6,2
6,5
6,5
6,9
uiterlijk winkels
6,5
6,3
7,0
7,1
sfeer, gezelligheid
6,6
6,6
6,9
7,0
aankleding, inrichting
6,0
5,9
7,0
7,0
activiteiten winkeliers
6,7
6,7
6,9
7,1
keuzemogelijkheden non-food
6,8
6,6
7,1
6,9
parkeren
7,5
7,1
8,3
8,4
gemiddeld
6,8
6,6
7,1
7,2
keuzemogelijkheden food
*Indicatieve cijfers op basis van een te klein aantal respondenten om representativiteit te garanderen. Bron: Consumentenenquête
3.3 Iets minder ruimte voor kleinschalige bedrijvigheid In het vernieuwingsgebied is in 2007 467m² ruimte beschikbaar voor kleinschalige bedrijvigheid. Dit is 5% minder dan het jaar daarvoor. Het aantal vierkante meters kleinschalige kantoorruimte is in 2006 niet veranderd in het vernieuwingsgebied. De kleine toename van 20 m² bij het Boven IJ Ziekenhuis is het gevolg van een administratieve opschoning. In 2006 stond deze ruimte nog geregistreerd als kleinschalige bedrijfsruimte. Tabel 3.5 Oppervlakte kleinschalige kantoor- en bedrijfsruimtes, 1 januari 2006-2007*
Vernieuwingsgebied Banne Buiksloot
kleinschalige
kleinschalige
kantoorruimte
bedrijfsruimte
totaal
2006
360
130
490
2007
380
87
467
2006
1.459
465
1.924
2007
1.470
422
1.892
*De nulmeting voor kleinschalige bedrijfsruimte is aangepast wegens een opschoning van het bestand.
25
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
26
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
4 Veiligheid en leefbaarheid
Eén van de doelstellingen uit het sociaal programma is het verbeteren van de leefbaarheid en veiligheid in de Banne. Ook wil men de sociale netwerken en buurtbinding stimuleren. Hiervoor zijn onder andere de volgende initiatieven ontplooid: 1. Het jaarlijkse Buurtbeheerplan biedt bewoners kaders waarbinnen zij kunnen deelnemen aan buurtbeheer en andere activiteiten. 2. Onder de naam Samen Wonen Samen Leven vinden bijeenkomsten plaats waar bewoners van verschillende culturen samen activiteiten ontwikkelen. 3. Jaarlijks vindt het Banne bruist festival plaats dat informatie over de buurt combineert met ontspanning. Gezien de lange tijd die verstrijkt tussen het opstellen en uitvoeren van definitieve plannen is in 2002 besloten het programma “Intussen in de Banne” uit te voeren. Het gaat hierbij om tijdelijke maatregelen die snel in uitvoering kunnen worden genomen. In 2007 is een nieuw activiteitenprogramma, De Banne op Stoom, van kracht gegaan voor de periode tot en met 2011. Op het gebied van leefbaarheid is hierin veel aandacht voor gezamenlijke activiteiten in de openbare ruimte. Dit hoofdstuk beschrijft de ontwikkeling van de leefbaarheid en veiligheid in de Banne.
4.1 Sociale kwaliteit lijkt achteruit te gaan Het sociale kwaliteitscijfer drukt op een schaal van 0 tot 100 uit hoe de mensen in een buurt met elkaar omgaan. In het vernieuwingsgebied en Banne Buiksloot als geheel ligt dit kengetal met 58 punten lager dan in Amsterdam-Noord (65) of de stad als geheel (62). In Banne Buiksloot als geheel laat het oordeel over de sociale kwaliteit een licht stijging zien. In het vernieuwingsgebied zijn in 2006 te weinig respondenten om een representatief beeld voor de buurt weer te geven. De 26 respondenten die mee hebben gedaan zijn echter over het algemeen zeer negatief over de saamhorigheid in de buurt en de mate waarin de bewoners elkaar kennen. Dit kan wel gezien worden als een indicatie voor de ontwikkeling van de buurt op dit punt.
27
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
Tabel 4.1 Sociale kwaliteit (% dat het (zeer) eens is met de stellingen), 2005 Vernieuwings
Banne
gebied
Buiksloot
AmsterdamNoord
Amsterdam
2005
2006
2006
2007
2006
2007
2006
2007
41
n.b.
51
49
58
59
50
50
77
n.b.
67
70
77
78
78
78
45
n.b.
43
44
51
54
48
48
buurt wonen
56
n.b.
60
69
71
69
74
71
sociaal kwaliteitscijfer
55
n.b.
55
58
64
65
63
62
De mensen kennen elkaar in deze buurt nauwelijks* Mensen gaan in deze buurt op een prettige manier met elkaar om Ik woon in een gezellige buurt waar veel saamhorigheid is Ik voel mij thuis bij de mensen die in deze
*percentage mee oneens
bron: Monitor Leefbaarheid en Veiligheid
4.2 Banne Buiksloot veiliger dan gemiddeld De Amsterdamse Veiligheidsindex is een instrument om de veiligheid in een buurt te vergelijken met die in andere buurten en andere tijdvakken. Bij deze index staat de score 100 voor het gemiddelde veiligheidsniveau van Amsterdam in 2003. Een hogere score geeft aan dat een gebied in een bepaald jaar onveiliger is dan gemiddeld in Amsterdam in 2003. Voor een lagere score geldt het omgekeerde. De Objectieve Veiligheidsindex brengt in kaart of het aantal incidenten in een buurt relatief hoog of laag is. De score voor Banne Buiksloot/Buiksloterham op de Objectieve Veiligheidsindex verbetert in 2006 van 78 naar 64 punten. De veiligheid die al boven het stadsgemiddelde lag, is hiermee sterker verbeterd dan in de stad als geheel (van 91 naar 87 punten). Banne Buiksloot heeft met name relatief weinig last van diefstal, geweld en verkeersongelukken. Het aantal meldingen van drugsoverlast ging in 2006 iets omhoog, maar ligt nog ruim onder het stedelijk gemiddelde. Tabel 4.2 Objectieve Veiligheidsindex 2005-2006 Banne/Buiksloterham
Amsterdam
2005
2006
2005
2006
78
64
91
87
inbraak
97
78
70
72
diefstal
53
55
82
80
geweld
97
50
96
89
overlast
99
88
106
113
vandalisme
99
99
104
103
verkeer
56
55
89
80
drugs
30
40
111
96
Objectieve Veiligheidsindex deelonderwerpen:
28
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
4.3 Veiligheidsgevoel rond stedelijk gemiddelde De Subjectieve Veiligheidsindex geeft weer hoe veilig de inwoners in een bepaald gebied zich voelen. Hierbij wordt rekening gehouden met de mate waarin bepaalde plekken worden vermeden, het veiligheidsgevoel van de buurtbewoners en de hoeveelheid buurtproblemen die de bewoners signaleren. Bij dit laatste punt gaat het bijvoorbeeld om rommel op straat. In Banne Buiksloot/Buiksloterham verbeterde de subjectieve veiligheid het afgelopen jaar sterk van 94 naar 74 punten over 2006. De veiligheidsbeleving is hiermee rond het stedelijk gemiddelde komen te liggen. Tabel 4.3 Subjectieve Veiligheidsindex 2005-2006 Banne/Buiksloterham
Amsterdam
2005
2006
2005
2006
94
74
81
76
vermijding
94
73
84
75
onveiligheidsbeleving
93
73
85
83
buurtproblemen
94
76
75
71
Subjectieve Veiligheidsindex deelonderwerpen:
4.4 Verloederingsniveau in Banne Buiksloot onveranderd Op basis van de Monitor Leefbaarheid en Veiligheid is een verloederingsscore samengesteld die op een schaal van 0 tot 100 aangeeft hoe vaak buurtbewoners verloederingskenmerken in de buurt signaleren. In Banne Buiksloot wordt zowel in 2005 als 2006 meer verloederingskenmerken gesignaleerd dan gemiddeld in de stad. In totaal is de situatie ongeveer gelijk gebleven, waarbij de overlast van hondenpoep lijkt af te nemen en er iets meer vernielingen worden gesignaleerd. In het vernieuwingsgebied hebben in 2006 te weinig mensen meegewerkt aan het onderzoek om representatieve gegevens te kunnen leveren voor dit gebied. Tabel 4.4 Verloedering (aandeel bewoners dat vindt dat verloederingskenmerk vaak voorkomt), 2005 -2006 Vernieuwings
Banne
gebied
Buiksloot
AmsterdamNoord
Amsterdam
2005
2006
2005
2006
2005
2006
2005
2006
rommel
60
n.b.
55
54
44
44
47
44
bekladding
44
n.b.
34
34
21
20
23
23
hondenpoep
52
n.b.
50
43
45
40
45
41
vernieling
24
n.b.
33
37
28
24
12
11
verloederingsscore
45
n.b.
43
42
35
32
32
30
Bron: Monitor Leefbaarheid en Veiligheid
29
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
30
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
5 Sociaal-economische positie
Eén van de doelstellingen uit zowel het sociaal als het economisch programma is het bevorderen van de maatschappelijke participatie van de inwoners van De Banne. Daarnaast wordt in het economisch programma ook aandacht besteed aan de sociaaleconomische positie van de bewoners. Hiervoor zijn verschillende activeringstrajecten voor (langdurig) werklozen opgestart. Dit hoofdstuk beschrijft de sociaal-economische positie van de bewoners van De Banne.
5.1 Werkloosheid in Banne-Zuid sterker gedaald dan gemiddeld De werkloosheid in Banne-Zuid is in 2006 met 2,8% gedaald tot 10,5%. Deze daling is sterker dan gemiddeld in de stad. De werkloosheid in Banne-Zuid ligt echter nog steeds ruim boven het gemiddelde in Amsterdam-Noord en Amsterdam als geheel. Tabel 5.1 Aandeel niet-werkende werkzoekenden per 1 januari 2006-2007 2006
2007
Banne-Zuid (N70a en N70b)
13,3
10,5
Banne Buiksloot
12,1
10,2
Amsterdam-Noord
10,2
8,7
8,7
7,3
Amsterdam
Bron: O+S/CWI
In Banne-Zuid bevindt zich een concentratiegebied van werkloosheid. Dit gebied is tussen 2004 en 2006 iets kleiner geworden. Concentratiegebieden van minimaal 50 personen met minimaal 19% werklozen in 2006 (blauw) en 2004 (geel)
31
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
5.2 Aandeel minima daalt sterker dan gemiddeld In de Armoedemonitor wordt bijgehouden hoeveel huishoudens in Amsterdam rond moeten komen van een minimuminkomen. In 2006 komt dit neer op een netto jaarinkomen van € 11.515 voor alleenstaanden en € 16.450 voor huishoudens met meerdere volwassenen. In Banne Buiksloot leeft 23,2% van de huishoudens van een minimuminkomen. Dit is een daling van 1,1% ten opzichte van 2004. In de stad als geheel daalde het aandeel minimahuishoudens met 0,6% tot 17,9%. Tabel 5.3 Aantal en aandeel huishoudens met inkomen op of onder het Wettelijk Sociaal Minimum, 20042006 Banne Buiksloot aantal minimahuishoudens aandeel minimahuishoudens
Amsterdam
2004
2006
2004
2006
1.549
1.472
75.348
73.470
24,3%
23,2%
18,5%
17,9%
Bron: Armoedemonitor
De volgende kaart laat zien dat in Banne Buiksloot het aantal minimahuishoudens boven het stedelijk gemiddelde ligt, maar dat de buurt niet wordt gerekend tot de buurten met het hoogste aandeel minimahuishoudens. In de Kolenkitbuurt in Bos en Lommer is het aandeel minima met 33,5% het hoogst van de stad. Aandeel minimahuishoudens per buurtcombinatie t.o.v. stedelijk gemiddelde (17,9%), 2006
veel minder dan gemiddeld minder dan gemiddeld meer dan gemiddeld veel meer dan gemiddeld bron: DIA, bewerking O+S
32
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
Tussen 2003 en 2004 is het gemiddelde besteedbaar inkomen in Banne Buiksloot en Amsterdam-Noord licht gedaald. In Amsterdam als geheel ging het besteedbaar inkomen juist iets omhoog. Tabel 5.4 Gemiddeld besteedbaar inkomen per huishouden, 2003-2004 2003
2004
Banne Buiksloot
23.600
23.300
Amsterdam-Noord
24.200
24.000
Amsterdam
25.000
25.200 Bron: CBS/RIO
5.3 Politieke interesse neemt toe in Amsterdam-Noord In de volgende tabel staan voor een aantal maatschappelijke activiteiten weergegeven of de inwoners van Amsterdam-Noord hierin meer of minder participeren dan gemiddeld in Amsterdam. De maatschappelijke participatie in Amsterdam-Noord is voor de meeste thema’s in Amsterdam-Noord lager dan gemiddeld in de stad. Uitzondering hierop vormen de deelname aan het verenigingsleven en de interesse in politiek. Deze liggen in 2006 beide rond het stedelijk gemiddelde. In 2004 was de politieke interesse nog ondergemiddeld in het stadsdeel. Mogelijk is de interesse in politiek in 2006 toegenomen vanwege de Tweede Kamerverkiezingen die in dat jaar plaatsvonden. Van Banne Buiksloot is op dit punt bekend dat de opkomst voor de Tweede Kamerverkiezingen in 2006 met 66% in de buurt van het stedelijke gemiddelde lag (74%). Tabel 5.5 Maatschappelijke participatie Amsterdam-Noord ten opzichte van stedelijk gemiddelde, 20042006 2004
2006
sport
onder gemiddeld
onder gemiddeld
uitgaan
onder gemiddeld
onder gemiddeld
actief in vereniging
gemiddeld
gemiddeld
sociale integratie
onder gemiddeld
onder gemiddeld
politieke interesse
onder gemiddeld
gemiddeld
Bron: Staat van de Stad
33
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
34
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
6 Jeugd en educatie
De volgende vernieuwingen in de buurt hebben direct effect op de jongeren in de Banne: 1. Buurtcentrum De Rietwerker in Banne-Noord verplaatst een deel van haar activiteiten naar het nieuw te komen multifunctionele centrum in het centrumgebied en wordt een aanvullend centrum gericht op gezin en jeugd. Jongeren kunnen hier terecht voor ontmoeting, begeleiding, sport, spel, muziek, activering en signalering. Daarnaast wordt samengewerkt met het nabijgelegen OKC en de twee nabijgelegen basisscholen voor de brede school activiteiten. 2. De Dorus Rijkersschool krijgt een nieuw gebouw. De gymzaal wordt gekoppeld aan het nieuwe multifunctionele centrum en kan nu ’s avonds door andere buurtbewoners worden gebruikt. 3. Nieuwbouw voor de professor Waterinkschool (school voor kinderen die poliklinisch worden behandeld) en het MKD Kabouterhuis (jeugdzorginstelling voor kinderen tot zeven jaar met (ernstige) gedragsproblemen en/of complexe ontwikkelingsproblematiek). 4. De vier basisscholen in De Banne gaan een samenwerkingsverband aan, zodat gezamenlijk activiteiten voor ouders en kinderen kunnen worden ontwikkeld (brede school). 5. In het centrumgebied komt ruimte voor kinderopvang. In dit hoofdstuk worden de belangrijkste kerncijfers met betrekking tot de jongeren in De Banne beschreven.
6.1 Verdubbeling aantal autochtone jongeren tussen 19 en 24 jaar Terwijl de bevolking van het vernieuwingsgebied in 2006 met 4% terugliep, bleef het aantal jongeren in de buurt ongeveer gelijk (2007: 1.342). Hiermee steeg het aandeel jongeren tot en met 24 jaar van 35% naar 36% van de bevolking. De afname van het aantal jongeren onder de 19 jaar met 8% wordt gecompenseerd door de toename van het aantal jongeren tussen 19 en 24 jaar met ruim een derde. Het gaat hierbij vooral om een toename van autochtone jongeren. Van alle jongeren tot en met 24 jaar is 24,5% autochtoon of westers allochtoon. Daarnaast is 23,2% van Marokkaanse komaf, heeft 21,6% minimaal één ouder uit de overige niet-westerse landen en komt 19% uit Suriname of de Antillen. Het aandeel Turkse jongeren daalde het afgelopen jaar het sterkst van 11,7% naar 10,8% begin 2007.
35
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
Figuur 6.1 Jongeren in het vernieuwingsgebied naar leeftijd en herkomst, 1 januari 2006-2007
19 t/m 24 12 t/m 18
82
2006
86
2007
0 t/m 4 jaar
2007
5 t/m 11
Surinamers/Antillianen 2007
71
35
65
38
20
110
Turken 2006
64
24
57
34
21
52
Marokkanen 31
63
44
75
20
75
70
45
16
overig niet-westerse allochtonen
59
westerse allochtonen 72
2006
57
82
2007
30
2006
34
22
31
59
92
92
101
86
107
76
93
25
13
88
55
31
autochtonen
70
52
13
51
aantal 0
100
200
300
400
500
6.2 Aandeel minimajongeren hetzelfde gebleven Het aandeel minimajongeren in Banne Buiksloot is de afgelopen twee jaar hetzelfde gebleven (36%). Ook in de stad als geheel bleef het aandeel ongeveer gelijk (29%). In 2006 is het minimuminkomen voor een eenoudergezin maximaal netto € 14.805 per jaar en voor een gezin met twee volwassenen en kinderen € 16.450. Tabel 6.2 Jongeren dat opgroeit in minimahuishoudens, 2004-2006 Banne Buiksloot
Amsterdam
aantal
%
aantal
%
2004
1.250
36,1
40.560
29,0
2006
1.431
35,8
39.562
28,6 Bron: Armoedemonitor
De volgende kaart laat zien hoeveel minimajongeren er in de verschillende Amsterdamse buurten wonen. In Banne Buiksloot ligt het aandeel minimajongeren boven het gemiddelde, maar de buurt wordt niet gerekend tot de buurten met de meeste minimajongeren. In de Kolenkitbuurt in Bos en Lommer is het aandeel minimajongeren met 49% het hoogst.
36
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
Figuur 6.3 Aandeel minimajongeren per buurtcombinatie t.o.v. het stedelijk gemiddelde (28,6%), 2006
veel minder dan gemiddeld minder dan gemiddeld meer dan gemiddeld veel meer dan gemiddeld bron: DIA, bewerking O+S
6.3 Citoscore Dorus Rijkers school sterk gestegen De gemiddelde Citoscore in Amsterdam-Noord is de laatste twee jaar dichter bij het stedelijk gemiddelde komen te liggen. Terwijl landelijk de Citoscore tussen 2006 en 2007 gelijk bleef (536) en in Amsterdam iets omlaag ging (2007: 536,6) steeg in AmsterdamNoord het gemiddelde met 0,3 punten tot 535,1. De gemiddelde Citoscore voor Banne Buiksloot is niet bekend. Tabel 6.4 Gemiddelde Citoscore, 2004-2005 Nederland
Amsterdam
Amsterdam-Noord
2004
535,9
535,7
533,2
2005
535,5
536,4
533,6
2006
536,0
536,8
534,8
2007
536,0
536,6
535,1
In Amsterdam-Noord deed in 2007 29% van de leerlingen in groep acht niet mee aan de Cito-toets omdat ze hun opleiding vervolgen in het praktijkonderwijs of VMBO met leerwegondersteuning. In Amsterdam als geheel geldt dit voor 21% van de leerlingen. In Banne Buiksloot zijn vier basisscholen gevestigd. Bij drie van deze scholen ligt de Citoscore rond het stadsdeelgemiddelde. Alleen de Citoscore van de Botteloef ligt hier, net als in 2005, fors onder. De Citoscore van de Dorus Rijkers school, de enige school in
37
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
het vernieuwingsgebied, is de laatste twee jaar met bijna 10 punten gestegen. In 2005 haalde de school nog de laagste Citoscore van het stadsdeel.
Figuur 6.5 Citoscore in Banne Buiksloot per basisschool
538
2004/2005
536
2005/2007
534
Amsterdam-Noord 2007
532
Amsterdam 2007
530 528 526 524 522 520 518 Driemaster
Vier windstreken
Dorus Rijkers
Botteloef
De hoogte van de gemiddelde Citoscore van een school hangt samen met het aantal achterstandsleerlingen op die school. De Citoscore moet daarom vergeleken worden met scholen van ongeveer dezelfde leerlingensamenstelling. Hiertoe zijn alle basisscholen ingedeeld in zeven schoolscoregroepen. De leerlingsamenstelling loopt uiteen van uitsluitend leerlingen van goed opgeleide ouders in schoolscoregroep 1 tot hoofdzakelijk leerlingen waarvan de een beperkte schoolopleiding hebben gehad in schoolscoregroep 7. De onderstaande tabel laat zien bij welke schoolscoregroepen de basisscholen in De Banne horen en hoe ze gepresteerd hebben ten opzichte van het landelijk gemiddelde van hun schoolscoregroep. Hieruit blijkt dat alleen De Botteloef lager heeft gescoord dan de schoolscoregroep waar de school toe behoort. Tabel 6.6 Citoscore basisscholen t.o.v. landelijk gemiddelde eigen schoolscoregroep landelijke Citoscore schoolscoregroep
Citoscore school
schoolscoregroep
verschil
De Driemaster
3
535,8
535,2
+0,6
De Vier Windstreken
6
534,8
531,6
+3,2
Dorus Rijkers
7
534,4
530,8
+3,6
De Botteloef
6
528,3
531,6
-3,3
6.4 Slagingspercentage Rosa-school hoog In Banne Buiksloot is één school voor het voortgezet onderwijs gevestigd. De Rosaschool is een vmbo met basisvorming en beroepsgerichte leerwegen (kader en basis) met
38
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
een afdeling verzorging. De school bevindt zich in de Schoenerstraat en ligt dus niet in het vernieuwingsgebied. De slagingspercentages van de Rosa-school zijn het hoogst van alle vmbo’s in Amsterdam-Noord. Tabel 6.7 Aandeel onvertraagd van klas 3 naar diploma bij het voortgezet onderwijs in AmsterdamNoord, 2005-2006 vmbo
vmbo
vmb
ba
ka
gt
2005
2006
2005
2006
2005
Havo 2006
Bernard Nieuwentijt, Damstede Bernard Nieuwentijt, Rosa
96
100
93
90
Bernard Nieuwentijt, locatie IJdoorn
82
92
93
90
Bernard Nieuwentijt, Over-Y
2005
VWO 2006
2005
2006
68
60
69
57
88
79
74
81
58
52
53
49
86
n.b.
63
n.b.
67
n.b.
Bernard Nieuwentijt, ’t Hogeland Bredero College, Buiksloterweg Bredero College, Meeuwenlaan
79
88
Clusius College vmbo Groenschool
85
73
89
n.b.
82
81
86
n.b.
Parnassiaschool landelijk gemiddelde
bron: Trouw schoolprestaties 2006
6.5 Eén op de vijf jongeren verlaat voortijdig de school Een voortijdig schoolverlater is iemand die nog geen 23 jaar is, niet meer naar school gaat en geen startkwalificatie heeft behaald. Met een startkwalificatie wordt de minimale opleidingseis bedoeld om een succesvolle start op de arbeidsmarkt te kunnen maken, oftewel een havo of MBO-2 diploma. Onder andere door verbeteringen in de registratie is het aantal geregistreerde voortijdig schoolverlaters de laatste twee jaar sterk gedaald in Amsterdam (van 22% naar 14%). In Banne-Zuid heeft 18% van de jongeren tussen 17 en 23 jaar nog geen startkwalificatie behaald. Hiermee doet de buurt het, in tegenstelling tot in 2005, iets beter dan Banne Buiksloot (22%) en Amsterdam-Noord (20%) als geheel. Wel ligt het percentage voortijdige schoolverlaters in 2007 verder van het stedelijk gemiddelde verwijderd dan in 2005 (4% tegenover 2%). Van de voortijdige schoolverlaters in Banne-Zuid volgt 60% op dit moment een traject naar school en/of werk. Dit ligt dicht bij het stedelijk gemiddelde van 58%, maar is wat minder dan gemiddeld in Amsterdam-Noord (65%). Het aandeel 17 tot en met 22-jarigen dat al een startkwalificatie heeft gehaald ligt in Amsterdam-Noord met 40% onder het stedelijk gemiddelde (53%). Het aandeel jongeren in deze leeftijdscategorie dat nog naar school gaat is echter juist bovengemiddeld (33% tegenover 25%). Acht procent van de Amsterdamse jongeren staat geregistreerd als mogelijk voortijdig schoolverlater. Van deze groep jongeren is de status niet bekend. Behalve om voortijdige schoolverlaters kan het ook gaan om jongeren die hun startkwalificatie buiten Amsterdam
39
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
hebben behaald en om deze reden niet in Amsterdam geregistreerd staan als persoon met startkwalificatie. Tabel 6.8 Status jongeren van 18 tot en met 22 jaar op 31 juli 2005-2007* startkwalificatie op school
behaald
voortijdig
mogelijk voortijdig
schoolverlater
schoolverlater
2007
2005
2007
2005
2007
aantal
155
178
131
203
104
95
46
40
436
516
(N70a en N70b)
%
36
35
30
39
24
18
10
8
100
100
Banne Buiksloot
aantal
304
335
256
330
190
202
102
61
853
928
%
36
36
30
36
22
22
12
7
100
100
aantal
1.775
2.031
1.677
2.456
1.346 1.246
681
428
5.479
6.161
%
32
33
31
40
12
7
100
100
Banne Zuid
Amsterdam-Noord Amsterdam
aantal
12.764 13.328
%
27
20.029 27.975
25
43
2005 2007
totaal
2005
25
2005 2007
20
10.302 7.468
53
22
3.941 4.102 47.036 52.873
14
8
8
100
* De cijfers uit 2007 zijn voorlopige cijfers. Zij staan alleen in deze conceptversie van Monitor de Banne genoemd en kunnen nog niet gebruikt worden voor verdere publicatie. In de definitieve versie worden de definitieve cijfers opgenomen. bron: Erisa
6.6 Aantal voorschoolgroepen gestegen tot zes Een voorschool is een combinatie van een peuterspeelzaal en een basisschool. Kinderen van tweeënhalf tot zes jaar die niet goed Nederlands spreken of niet gewend zijn om in groepsverband te spelen kunnen hier hun achterstand inhalen en zich voorbereiden op de basisschool. Drie basisscholen in Banne bieden een voorschoolprogramma, namelijk de Botteloef, Dorus Rijkers en de Vier Windstreken. Door een uitbreiding bij de Botteloef hebben alle drie de scholen in 2007 twee voorschoolgroepen die in totaal ruimte bieden voor 275 peuters en kleuters. Basisschool De Driemaster heeft een peuterspeelzaal. Hierover zijn geen gegevens bekend, omdat er geen subsidierelatie met het stadsdeel bestaat. Tabel 6.9 Voorscholen in Banne Buiksloot naar aantal groepen en deelnemende peuters en doelgroep kleuters, 31 juli 2006 en 2007 groepen
peuters
doelgroep kleuters
2006
2007
2006
2007
2006
2007
Botteloef
1
2
15
30
14
47
Dorus Rijkers
2
2
30
30
64
64
Vier Windstreken
2
2
30
30
onbekend
74
totaal
5
6
75
90
78
185
Bron: Stadsdeel Amsterdam-Noord
40
100
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
6.7 Jeugdproblematiek in Banne Buiksloot zeer omvangrijk In het jaarlijkse onderzoek Buurtindicatoren Jeugd wordt de problematiek met jongeren tussen 12 en 24 jaar per buurt in kaart gebracht. Hierbij wordt gekeken naar de ernst en omvang van de jeugdproblematiek ten opzichte van andere buurten in Amsterdam. De kaart geeft weer hoe ernstig en hoe omvangrijk in 2007 de jeugdproblematiek in een buurt is ten opzichte van de andere buurten in Amsterdam in 2005. De factoren ernst en omvang zijn beide gebaseerd op een combinatie van gegevens waarvan bekend is dat zij samenhangen met (jeugd)criminaliteit. Het gaat hierbij onder andere om het aantal aanhoudingen en aangiften, de hoogte van de werkloosheid en de samenstelling van de bevolking. De factor omvang heeft betrekking op de absolute cijfers (bijvoorbeeld het aantal aangehouden jongeren tussen 12 en 17 jaar in de buurt) en de factor ernst op de relatieve omvang hiervan, dus hoeveel problematiek er voorkomt ten opzichte van het totaal jongeren in de buurt. Sinds 2003 wordt de jeugdproblematiek in Banne Buiksloot getypeerd als zeer omvangrijk. Dit wil zeggen dat er veel incidenten plaatsvinden die wijzen op jeugdproblematiek, maar dat dit deels te verklaren is door het relatief grote aantal jongeren in de buurt. Indicatorbuurten naar ernst en omvang van de problematiek t.o.v. stadsgemiddelde 2005
Kwalificatie 2007 ernstig noch omvangrijk (zeer) ernstig (zeer) omvangrijk (z) ernstig en (z) omvangrijk
41
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
42
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
7 Buurtvoorzieningen
Een van de doelstellingen uit het sociaal programma is het versterken en aanpassen van de voorzieningen in de wijk. Hiervoor zijn onder andere de volgende plannen uitgewerkt: 1. Woonzorgcentrum de Kadoelerbreek wordt vernieuwd. Alle nieuwbouw moet erop gericht zijn ouderen de keus te geven tot zelfstandig wonen. Professionele bundeling van zorg is hiertoe faciliterend. Daarnaast komen er woningen voor lichamelijk en/of geestelijk gehandicapten. 2. In de vernieuwbouw van de Kadoelerbreek wordt een dienstencentrum voor de wijk gevestigd met daarin onder andere een huisartsenpraktijk, fysiotherapeuten en de stichting voor maatschappelijk dienstverlening en ouderenwerk (DORAS). Deze dienstencentra zullen voor alle bewoners toegankelijk zijn en niet alleen voor ouderen. 3. In het centrumgebied komt een multifunctioneel centrum. Het centrum richt zich primair op volwassenen en biedt ruimte voor ontspanning, sport, vergaderingen, eigen interculturele initiatieven, feesten, buurttheater, spreekuren, allerlei clubs en cursussen. Dit hoofdstuk beschrijft de aanwezigheid en de waardering van en voor enkele buurtvoorzieningen in de Banne.
7.1 Parkeermogelijkheden goed gewaardeerd De inwoners van Banne Buiksloot en de Buiksloterham geven in 2005 hogere rapportcijfers voor de voorzieningen in hun buurt dan de gemiddelde Amsterdammer. Met name over de parkeermogelijkheden is men zeer tevreden. Het winkelaanbod wordt juist wat minder gewaardeerd. Vergeleken met 2003 is de waardering voor de voorzieningen in de buurt ongeveer gelijk gebleven. Tabel 7.1 Gemiddeld rapportcijfer voor voorzieningen in de buurt, 2003-2005 Banne Buiksloot/Buiksloterham
Amsterdam
2003
2005
2003
2005
parkeervoorzieningen
6,7
6,8
5,8
5,9
aanbod openbaar vervoer
7,4
7,4
7,3
7,4
aanbod van winkels
-
6,7
-
6,9
aanbod van basisscholen
-
7,1
-
6,8
sportgelegenheden
-
6,3
-
6,1
groenvoorzieningen
6,9
6,9
6,5
6,7
Bron: Wonen in Amsterdam
43
Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Monitor de Banne 2007
7.2 Meer tandartsen en fysiotherapeuten Het aantal geregistreerde tandartsen en fysiotherapiepraktijken per 10.000 inwoners is tussen 2005 en 2007 toegenomen in Amsterdam. Deze toename vond ook plaats in De Banne. Het aantal tandartspraktijken per 10.000 bewoners blijft echter achter bij het stedelijk gemiddelde. Het is echter niet bekend hoeveel tandartsen er bij de verschillende praktijken actief zijn. Tabel 7.2 Aantal gezondheidsvoorzieningen per 10.000 inwoners, 2005 Banne Buiksloot
Amsterdam-Noord
Amsterdam
2005
2007
2005
2007
2005
2007
5,1
5,1
5,1
4,6
5,1
5,2
tandartsen**
2,9
3,6
3,1
3,9
6,6
7,9
praktijken van fysiotherapie***
3,6
4,4
3,3
3,7
3,9
4,4
0,7
0,7
1,0
1,0
1,1
1,1
huisartsen*
apotheken *exclusief verpleeghuisartsen, bron: 1
ste
Lijn Amsterdam
**bron: adressengids Associatie Nederlandse Tandartsen ***fysiotherapeuten aangesloten bij het Koninklijk Genootschap Fysiotherapie (KNGF)
In Banne Buiksloot bevinden zich enkele grote zorg- en gezondheidsvoorzieningen met een groter verzorgingsgebied dan alleen De Banne. Het gaat hierbij om het BovenIJziekenhuis, Verzorgingstehuis Kadoelerbreek en het Eduard Douwes-Dekkerhuis.
7.3 Aantal WIBO-woningen niet toegenomen in Amsterdam-Noord Het aantal WIBO-woningen in Amsterdam is het afgelopen jaar 20% toegenomen tot 5.664. WIBO staat voor Wonen In een Beschermde Omgeving. Het gaat om zelfstandige twee- of driekamerwoningen voor ouderen in de directe omgeving van een dienstencentrum. Bij dit centrum kan men gebruik maken van bijvoorbeeld een maaltijdservice of een alarmeringssysteem. Het vernieuwingsgebied herbergt ruim een derde (38%) van alle WIBO-woningen in Amsterdam-Noord. Al deze woningen staan in de buurt Kadoelerbreek fase 2 en worden de komende jaren gesloopt. In totaal worden er ruim 200 WIBO-woningen in het vernieuwingsgebied teruggebouwd. Tabel 7.3 Aantal Wibo-woningen per 1 januari 2006-2007
Vernieuwingsgebied
44
2006
2007
364
364
Amsterdam-Noord
1.007
970
Amsterdam
4.709
5.664