Röntgenonderzoek en behandeling bloedvaten (Angio & Interventie) Mogelijke behandelingen: dotteren, stentplaatsing, embolisatie
Röntgenonderzoek en behandeling bloedvaten (Angio & Interventie)
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
11. 12. 13. 14.
Inleiding Wat is een angiografie? Wat is dotteren? Wat is stentplaatsing? Wat is embolisatie? Onderzoek en behandeling Voorbereidingen Allergie contrastvloeistof Antistolling Altijd melden Nierfunctie Suikerziekte [Diabetes Mellitus] Zwangerschap Na de behandeling Risico`s Ontslag Contact
3 3 3 4 4 4 6 6 7 7 7 7 7 8 8 9 10
1. Inleiding Welkom in het academisch ziekenhuis Maastricht (azM). U bent opgenomen voor een angiografie, mogelijk in combinatie met een behandeling [interventie] zoals dotteren of een stentplaatsing. In deze folder leest u informatie over het onderzoek en welke voorbereidingen u moet treffen om het onderzoek te laten slagen.
2. Wat is angiografie? Een angiografie is een röntgenonderzoek van de bloedvaten. Deze worden zichtbaar door het inspuiten van contrastmiddel. Het doel van angiografie is vaatafwijkingen lokaliseren en de diagnose vaststellen. Een interventieradioloog doet het onderzoek op de angio &
interventiekamer (behandelkamer) van de afdeling Radiologie. Meestal volgt direct na het röntgenonderzoek een behandeling, zodat u hiervoor niet apart terug hoeft te komen. Mogelijke behandelingen zijn: dotteren, stentplaatsing of embolisatie.
3. Wat is dotteren? Een dotterbehandeling heeft als doel een vernauwing in het bloedvat op te heffen. Dit bereiken we door het bloedvat met een ballonnetje op te rekken. Een andere term voor dotteren is Percutane Transluminale Angioplastiek (PTA). In principe worden vernauwingen in het bloedvat eerst gedotterd. Bij onvoldoende
resultaat overweegt de radioloog om een stent te plaatsen.
Ballonnetje rekt bloedvat op
3
4. Wat is stentplaatsing? Een stent is een buisje van gevlochten metaal. Door de stent blijvend in het bloedvat te plaatsen, heft de radioloog de vernauwing op en blijft het bloedvat open. Welke behandeling voor u het beste is (dotteren of stentplaatsing), beslist de interventieradioloog in overleg met uw eigen specialist (bijvoorbeeld de vaatchirurg). Meestal volgt de behandeling aansluitend op het angiografisch onderzoek.
5. Wat is embolisatie? Embolisatie is het afsluiten van een bloedvat. Deze behandeling past de radioloog vooral toe bij bloedingen of ter voorbereiding op een andere
ingreep. Om de mogelijkheden van embolisatie te kunnen beoordelen, is eerst angiografisch onderzoek nodig.
6. Onderzoek en behandeling Voor een angiografie en mogelijke
Opname de dag voor het
behandeling wordt u de dag voor het onderzoek al opgenomen in ons ziekenhuis. Tijdens de opname krijgt u een algemeen onderzoek waaronder bloedprikken en een hartfilm. Meestal komt de interventieradioloog bij u langs om de details van het onderzoek en de behandeling te bespreken.
onderzoek Röntgenonderzoek en behandeling bloedvaten 4
(Angio & Interventie)
U krijgt Op de dag van het onderzoek wordt u in bed naar de behandelkamer gereden. Daar neemt u plaats op de onderzoekstafel. Nadat de huid ter hoogte van de prikplaats is ontsmet, krijgt u een steriel laken over u heen. Voor het onderzoek wordt de prikplaats (meestal de lies) verdoofd. Nadat de verdoving is ingewerkt, prikt de interventieradioloog een slagader in de lies aan. Daarin schuift hij een soort poortje (sheat) in. U voelt dat de arts bezig is, maar dit mag niet pijnlijk zijn.
contrastvloeistof ingespoten
Door het poortje brengt hij vervolgens slangetjes (katheters) in de bloedvaten. U merkt hier niets van. Om foto’s te kunnen maken wordt nu contrastvloeistof door de slangetjes gespoten. Het inspuiten van contrastmiddel kan even een warm gevoel geven.
5
Tijdens het maken van de foto’s is het belangrijk dat u stil blijft liggen. Soms is het ook nodig om uw adem in te houden. Na het maken van de foto’s bekijkt de interventieradioloog of een aansluitende behandeling nodig en mogelijk is. Meestal kan de behandeling via het eerder ingebrachte poortje plaatsvinden. Voor u betekent dat geen extra belasting, behalve dat de behandeltijd uitloopt.
Aan het einde van de behandeling verwijdert de radioloog het poortje uit het bloedvat. De prikopening wordt vervolgens tien tot twintig minuten dichtgedrukt. In sommige gevallen wordt een plug geplaatst om de opening in het bloedvat te sluiten. Gemiddeld duurt het onderzoek inclusief behandeling anderhalf uur. Na afloop wordt u weer teruggebracht naar de verpleegafdeling.
7. Voorbereidingen Na opname op de verpleegafdeling volgen een aantal voorbereidingen: • Bloed prikken om stolling en nierfunctie te bepalen. • Scheren van de liezen om ontstekingen op de prikplaats te voorkomen.
• De dag van het onderzoek en eventuele behandeling moet u nuchter blijven. Medicijnen mag u normaal gesproken op de gebruikelijke wijze blijven innemen. • U krijgt een operatiehemd aan voordat u naar de behandelkamer gaat.
8. Allergie contrastvloeistof Reageerde u bij een eerder onderzoek met jodiumhoudend contrastmiddel allergisch? Meld dit
6
dan aan uw behandelend arts, zodat hij tijdig voorzorgsmaatregelen kan nemen.
Röntgenonderzoek en behandeling bloedvaten (Angio & Interventie)
9. Antistolling Als u bloedverdunnende middelen zoals Marcoumar of Sintrom gebruikt, dan maakt uw behandelend arts hierover met u een afspraak. Meestal moet u een aantal dagen stoppen, of wordt de dosering aangepast. Voor het angiografisch onderzoek wordt de dikte van uw bloed altijd gecontroleerd.
Ascal, Plavix & Fraxiparine Als u één van deze middelen gebruikt, hoeft u daar in principe niet mee te stoppen. Gebruikt u een combinatie van deze medicijnen? Dan kan de angiografie en/of behandeling alleen doorgaan als uw behandelend arts extra voorzorgsmaatregelen treft.
10. Altijd melden Nierfunctie Door bloed te prikken wordt uw nierfunctie voor het angiografische onderzoek gecontroleerd. Bij een verstoorde nierfunctie volgen voorzorgsmaatregelen om het onderzoek probleemloos te laten verlopen. Heeft u een nieraandoening? Meld dit dan zo snel mogelijk aan uw behandelend arts. Dan kan hij tijdig voorzorgsmaatregelen nemen. Suikerziekte [Diabetes Mellitus] Heeft u suikerziekte en gebruikt u Glucophage/Metformine/Glucovance/ Avandamet tabletten voor diabetes? Dan verzoeken wij u te stoppen met deze tabletten op de dag van het onderzoek. Twee dagen na de CT-scan
krijgt u een bloedonderzoek om uw nierfunctie te controleren. Als de nierfunctie goed is, kunt u weer direct met de tabletten beginnen. De uitslag hoort u van uw behandelend arts of de verpleging. Overleg met uw behandelaar als stoppen met diabetes tabletten voor u een probleem is. Zwangerschap Als u (mogelijk) zwanger bent, meld dit dan zo spoedig mogelijk aan uw behandelend arts.
Nieraandoening? Suikerziekte? (mogelijk) Zwanger? Meld het ons 7
Röntgenonderzoek kan schadelijk zijn voor de ongeboren vrucht.
11. Na de behandeling Na de behandeling gaat u terug naar de verpleegafdeling. U houdt een aantal uren bedrust, afhankelijk van het onderzoek, de behandeling en de gebruikte materialen. De verpleegkundige controleert regelmatig de prikplaats en uw
bloeddruk. Tot twee uur na de behandeling mag u niet eten, een slokje water drinken mag wel. Als twee uur om zijn, is het verstandig om extra te drinken. Zo verdwijnt het contrastmiddel via de urine weer snel uit het lichaam.
12. Risico’s Geen enkele behandeling is zonder risico’s. Ook tijdens of na een angiografie kunnen complicaties optreden.
Na de behandeling houdt u een aantal
Punctieplaats • Na het onderzoek kan een pijnlijke blauwe plek in de lies ontstaan. Dit is vervelend, maar de blauwe plek trekt na verloop van tijd vanzelf weer weg. • Het gaatje in het bloedvat kan opnieuw opengaan. Het gevolg is een bloeding in de lies. Behandeling van de bloeding bestaat uit langdurig dichtdrukken of het inspuiten van bloedstollend middel. Heel zelden is een ingreep nodig om het gaatje dicht te hechten.
uren bedrust Röntgenonderzoek en behandeling bloedvaten 8
(Angio & Interventie)
Bloedpropje Zeer zelden komt tijdens de angiografie een bloedpropje in een bloedvat van het been terecht. We moeten u dan direct behandelen om het bloedpropje te verwijderen.
Angio van de hersenvaten Tijdens een angiografie van de halsslagaders en hersenvaten is het mogelijk dat er een bloedpropje in de hersenvaten terechtkomt. Daardoor kan tijdelijk, of in het ergste geval blijvend, neurologische uitval ontstaan. Het risico op een dergelijke complicatie is ongeveer één procent.
13. Ontslag Na een angiografie kunt u meestal dezelfde dag weer naar huis. Volgt er nog een dotterbehandeling of stentplaatsing? Dan moet u meestal nog één nacht in het ziekenhuis blijven. Mag u op de dag van het onderzoek naar huis, laat u dan ophalen. Het is niet toegestaan om zelf te rijden. Zorg ook voor gezelschap ‘s avonds en ’s nachts. U mag na het onderzoek niet alleen thuis zijn. Het wondje in uw lies is niet gehecht en sluit normaal vanzelf binnen 24 uur. Het is dan niet meer nodig om er een pleister op te plakken. U mag douchen, tenzij de arts of verpleegkundige iets anders met u heeft afgesproken.
De eerste twee dagen na thuiskomst mag u niet in bad. Als er thuis problemen optreden kunt u contact opnemen met uw huisarts of uw behandelend arts. `s Avonds, `s nachts en in het weekend kunt u bellen met de Spoed Eisende Hulp (SEH) telefoonnummer 043-387 65 00.
Zorg dat u niet alleen thuis bent na het onderzoek/ behandeling 9
14. Contact Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen over de behandeling, dan kunt u contact opnemen met uw huisarts, uw behandelend arts of met de afdeling Radiologie, via telefoonnummer 043-387 75 00. Wij zijn bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 8.00 uur tot 16.45 uur.
10
Heeft u vragen over de planning en/of opname, neem dan tijdens werkdagen van 08.30 uur tot 17.00 uur contact op met Bureau Opname, telefoonnummer: 043-387 73 30.
Röntgenonderzoek en behandeling bloedvaten (Angio & Interventie)
Noteer hier uw aantekeningen en vragen
11
Bezoekadres: P. Debyelaan 25 6229 HX Maastricht Postadres: Postbus 5800 6202 AZ Maastricht T : (043) 387 65 43 I : www.azm.nl Patiëntencommunicatie: E :
[email protected] Uitgave: maart 2009
23549-0309
