Module 6 Stop! Geen risico!? Risico = kans op schade * bedrag van schade Verwachte uitkering bij loterij = kans op lage uitkering * lage uitkering + kans op hoge uitkering*hoge uitkering Verwachte opbrengst = kans op lage uitkering * lage uitkering + kans op hoge uitkering *hoge uitkering - prijs van lot Verwachte opbrengst bij investering kans op winst * winst + kans op verlies* verlies Risicoavers=risicomijdend; bij een gelijke opbrengst kies je de opbrengst met het minste risico Risiconeutraal = houdt geen rekening met het risico Risicozoekend = zelfde opbrengst grootste risico
De loterij Loterij
Prijs per lot
Uitbetaling bij “kop”
Uitbetaling bij “munt
Verwachte opbrengst
Mogelijke schade
Risico
1
€ 25
€ 32
€ 20
€1
€5
€2,50
2
€ 25
€ 40
€ 12
€1
€ 13
€6,50
Verwachte opbrengst: kans * uitbetaling + …………… - prijs Loterij 1 Verwachte opbrengst loterij 1 0,5 * 32 + 0,5 * 20 – 25 = 1 Loterij 2 Verwachte opbrengst loterij 2 0,5 * 40 + 0,5 * 12 – 25 = 1 Mogelijke schade: prijs per lot - laagste uitbetaling Loterij 1 €25 - € 20 = €5 Loterij 2 €25 - € 12 = €13
Risico = de verwachte kans * het bedrag van de schade Loterij 1 0,5 * € 5 = € 2,50 Loterij 2 0,5 * € 13 = € 6,50
Als je risicoavers bent, kies je Loterij 1: De verwachte opbrengst is het zelfde maar minder risico
Samsung Galaxy S4 i9505 verzekeren Premie
Uitbetaling bij diefstal
Mogelijke schade
Kans op schade
Individueel risico
Verzekerd risico
Premie – individueel risico
Kimberley
???
€ 494,50
€ 494,50
0,5
€ 247,50
€ 98,90
€ -147,50
Mario
???
€ 494,50
€ 494,50
0,5
€ 247,50
€ 98,90
€ - 147,50
Individueel risico Kimberley 1% Individueel risico Mario 50%
0,01 * € 494,50 = € 4,95
0,5 * €494,50 = € 247,25
Wie vormt hier voor de verzekeraar een slecht risico??? Mario Verzekerd risico = verzekerd risico per verzekeringsnemer = gemiddeld risico Neem aan 1000 klanten. 200 hebben schade, 800 niet. Gemiddeld risico = (200* 494,50 + 800*0)/ 1000 = 98,90 euro TK = risico verzekeringsnemer * aantal verzekerden risico verzekeringsnemers = verzekerd risico TO = premie * aantal verzekeringsnemers Wat wordt de premie?? Tenminste 98,90 euro, meer als de andere kosten van de verzekeraar meegeteld worden. Informatieasymmetrie Moreel wangedrag (= moral hazard) Kosten voor de verzekeraar zal (kunnen) stijgen Tenzij verzekeraar dit gedrag verwachtte. Gevolgen voor premie??
Staats-, bedrijfsobligaties, aandelen Inleg
Rendement op basis van resultaten behaald in het verleden
Kans op schade
Schade
Risico
Staatsobligaties
€ 100
3%
0
€0
€0
3%
Bedrijfsobligaties
€ 100
5%
0,1
€3
€ 0,30
4,5%
Aandelen
€ 100
9%
0,333
€3
€1
6%
Risico = kans * schade
Schade staatsobligaties: €0; geen kans op schade
Schade bedrijfsobligaties
€ 3 ; dit was met de zekere staatsobligaties te verdienen
Risico bedrijfsobligaties
0,1 * € 3 = € 0,30
Schade aandelen
€ 3 ; dit was met de zekere staatsobligaties te verdienen
Risico aandelen
0,333 * € 3 = €1
Verwacht rendement
Verwacht rendement = verwachte investeringsopbrengst / investering * 100% Verwachte investeringsopbrengst
Kans op rendement * rendement + kans op geen rendement * geen rendement
Staatsobligaties: 1 * € 3 + 0* €0 = €3
Verwacht rendement €3 / €100 * 100% = 3%
Bedrijfsobligaties: 0,9 * € 5 + 0,1* €0 = €4,50 Aandelen: 0,667 * €9 + 0,333 * €0 = €6
Verwacht rendement €4,50 / €100 * 100% = 4,5% Verwacht rendement
€6 / €100 * 100 % = 6%
Als belegger meer risico loopt eist hij/zij een hoger rendement.
Nominale waarde
Investeringen Bedrag
Investering
€ 50.000
Bij succes
120.000
Kans op schade
0
Schade
50.000
Verwacht rendement = verwachte investeringsopbrengst / investering * 100% Verwachte investeringsopbrengst Kans op rendement * rendement + kans op geen rendement * geen rendement Investeringsopbrengst: 0,5 * €120.000 + 0,5 * €0 = €60.000 Investeringsopbrengst na kosten: 0,5 * €120.000 + 0,5 * €0 - €50.000= €10.000 Verwacht rendement
€10.000/50.000 * 100 % = 20%
Risico
€0
Verwacht rendement
3%
Financiering risico’s Investeren met eigen vermogen (winst ; uitgegeven aandelen=aandelenemissie) Investeren met vreemd vermogen (geleend geld) Ondernemingsrisico risico
Kans op verlies * grootte van het verlies
Geld lening meer risico Meer rente
Meer rente Verwachte rendement voor bank stijgt
Bank onderpand: rente lager Rente lager, obligatie onaantrekkelijk, beleggers gaan aandelen kopen. Aandeelkoersen stijgen Voordelen voor bedrijf van aandelenemissie Geld opgehaald met emissie hoeft niet terugbetaald Geen rente en aflossing zoals bij lening
Nadelen aandelen Aandeelhouders beslissen mee Zijn mede-eigenaar Krijgen deel van de winst
Rechtsvormen, bedrijfsvormen, ondernemingsvormen
