Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Arbeidsinspectie

Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Arbeidsinspectie

EINDVERSLAG INSPECTIEPROJECT RIOOLWERKZAAMHEDEN

COLOFON / PROJECTINFORMATIE

Naam:

Inspectieproject Rioolwerkzaamheden

Projectnummer:

A570

Inspectieperiode:

1 september 2002 - 1 oktober 2003

Informatie:

mevrouw ir. M.B. Berndsen Landelijk projectleider Arbeidsinspectie, Kantoor Groningen Directie Publieke Dienstverlening Postbus 30016 9700 RM GRONINGEN tel: (050) 5225 307

Datum:

juni 2004

Eindverslag inspectieproject Rioolwerkzaamheden

2

INHOUDSOPGAVE

1. SAMENVATTING 2. INLEIDING 2.1. Aanleiding en problematiek 2.1.1 Bedrijfstakplan 2.1.2 Arbo-indicatoren 2.2. Beschrijving van de functies van het riool en de uit te voeren werkzaamheden 2.3. Doelstellingen van het project 3. OMVANG EN OPZET VAN HET PROJECT 3.1 Beschrijving van de bedrijven 3.2 Beschrijving van de arborisico’s 3.3 Werkwijze inspectiebezoek 3.4 Looptijd 3.5 Inspectieonderwerpen 4. RESULTATEN 4.1 Gehanteerde handhavingsinstrumenten 4.2 Overtredingen 4.2.1 Top 6 van geconstateerde overtredingen 4.2.2 Indeling in hoofdgroepen 4.2.3 Specificatie van relevante hoofdgroepen en het aantal overtredingen 4.3 Resultaten monitor fysieke belasting 4.4 Resultaten monitor bereikbaarheid arbeidsplaatsen 5. CONCLUSIES 5.1 Conclusies in relatie tot de doelstellingen 5.2 Conclusies in relatie tot de overtredingen 5.3 Algemene conclusie 6. FOLLOW-UP BIJLAGEN BIJLAGE I: BIJLAGE II: BIJLAGE III: BIJLAGE IV: BIJLAGE V:

Stroomschema Inspectielijst Lijst van geconstateerde overtredingen Resultaattabellen specifieke inspectieonderwerpen Monitorvragen


3

1.

SAMENVATTING

In de Bedrijfstakstrategie Afvalstromen 2002 - 2005 van de Arbeidsinspectie was aangekondigd dat in deze periode een inspectie van rioolwerkzaamheden zou worden uitgevoerd met het oogmerk inzicht te krijgen in de risico’s van het werken aan en in riolen en in de mate van naleving van wet- en regelgeving. De gevaren waaraan werknemers bloot staan die in en aan riolen werken, zijn vooral het werken in besloten ruimten (gemalen, rioolstelsels en onderdelen daarvan) en de blootstelling aan gevaarlijke stoffen en biologische agentia. Eén van de redenen om dit project uit te voeren was het feit dat het onderwerp ‘Biologische agentia’ als een prioritair onderwerp was aangemerkt in het jaarplan 2002 van de Arbeidsinspectie. De doelstellingen van dit inspectieproject waren tweeledig: 1. Misstanden aanpakken en naleving van de wet bevorderen met betrekking tot de onderwerpen arbozorg, werken in besloten ruimten, biologische agentia en gevaarlijke stoffen. 2. Opmaken van een stand van zaken (monitoren) met betrekking tot de arbeidsomstandigheden bij rioolwerkzaamheden, vooral met betrekking tot fysieke belasting en de bereikbaarheid van arbeidsplaatsen. De looptijd van het project was 13 maanden, van 1 september 2002 tot en met 30 september 2003. De bezochte 69 bedrijven kregen in totaal 35 waarschuwingen arbo met betrekking tot 92 overtredingen. Zeven bedrijven kregen een eis tot naleving met betrekking tot 8 overtredingen en tegen één bedrijf is een boeterapport opgemaakt. Daarnaast werd bij vier bedrijven het werk stilgelegd waarbij in twee gevallen tevens een proces-verbaal werd opgemaakt. In totaal zijn 47 handhavingsinstrumenten ingezet.


4

De top 6 van geconstateerde overtredingen is in onderstaande tabel weergegeven. artikel

omschrijving

Art 4.85 Arbobesluit Art 4.91, lid 6 Arbobesluit Art. 4.,6 lid 1 Arbobesluit

Beoordeling van de aard, mate en duur van blootstelling aan biologische agentia Ter beschikking stellen van de nodige doeltreffende vaccins tegen biologische agentia Verbod om werknemers een ruimte/plaats te laten betreden met gevaar voor verstikking, bedwelming, vergiftiging, brand of explosie De risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E) dient volledig te zijn Doelmatige sanitaire voorzieningen met inbegrip van douches, oogdouches en huidantiseptica bij risico’s biologische agentia Doeltreffende maatregelen nemen om ruimte/plaats zonder gevaar voor verstikking e.d. te kunnen betreden Totaal

Art. 5, lid 1 Arbowet Art. 4.89, lid 3 Arbobesluit Art. 4.6, lid 2 Arbobesluit

aantal

22

In % van het totaal N = 105 21

11

10

10

9,5

9

8,5

5

5

5

5

62

59

De schijnbaar tegenstrijdige resultaten van het inspectieproject (enerzijds een relatief groot aantal bedrijven zonder overtredingen, anderzijds veel en relatief zware overtredingen met betrekking tot gevaarlijke stoffen en biologische agentia) leiden tot de conclusie dat er grote verschillen zijn binnen de sector bedrijven die werkzaamheden aan en in riolen uitvoeren. Aandacht voor de gevaren bij betredingen en de blootstelling aan biologische agentia blijft noodzakelijk. De Arbeidsinspectie zal met de verschillende brancheorganisaties overleggen op welke wijze de bedrijven in deze sector aan de slag kunnen gaan met het verbeteren van de arbeidsomstandigheden. Omdat een groot aantal bedrijven in de sector niet is aangesloten bij een branchevereniging zal ook de vakpers worden benaderd. De nadruk zal worden gelegd op het verminderen van de risico’s bij betredingen en de blootstelling aan biologische agentia.


5

2.

INLEIDING

2.1

Aanleiding

2.1.1 Bedrijfstakplan In de Bedrijfstakstrategie Afvalstromen 2002 - 2005 van de Arbeidsinspectie was aangekondigd dat in deze periode een inspectie van rioolwerkzaamheden zou worden uitgevoerd met het oogmerk inzicht te krijgen in de risico’s van het werken aan en in riolen en in de mate van naleving van wet- en regelgeving. De gevaren waaraan werknemers bloot staan die in en aan riolen werken, zijn vooral het werken in besloten ruimten (gemalen, rioolstelsels en onderdelen daarvan) en de blootstelling aan gevaarlijke stoffen en biologische agentia. Eén van de redenen om dit project uit te voeren was het feit dat het onderwerp ‘Biologische agentia’ als een prioritair onderwerp was aangemerkt in het jaarplan 2002 van de Arbeidsinspectie. 2.1.2 Arbo-indicatoren Vanwege het grote aantal verschillende BIK1-codes waarin de bedrijven zijn ingedeeld die bij het project betrokken waren, waren er geen gegevens voorhanden over aantallen klachten en ongevallen in deze bedrijven. Wel was bekend dat in de periode 1997 - 2001 zich geen dodelijke ongevallen hebben voorgedaan bij bedrijven die waren ingedeeld in één van de betrokken BIKcodes (zie paragraaf 3.1 voor deze codes). 2.2 Beschrijving van de functies van het riool en de uit te voeren werkzaamheden De functie van riolering is de afvoer van water uit de (woon)omgeving, zowel vervuild drinkwater (waaronder afvalwater van toiletten en keukens) als regenwater. Riolering is nodig voor de bescherming van de volksgezondheid, het tegengaan van wateroverlast en de bescherming van het milieu. Sinds de zeventiger jaren in de 20e eeuw wordt bijna al het ingezamelde rioolwater via een waterzuivering geleid om overbelasting van de zuiveringscapaciteit van het oppervlaktewater tegen te gaan. Riolering maakt een integraal onderdeel uit van de waterketen. De riolering is het totaal van buizen, putten, pompen en duikers dat nodig is om afvalwater (ondergronds) naar de rioolwaterzuiveringsinrichting te voeren. Grofweg ziet een rioolsysteem er als volgt uit: vanuit elke aansluiting lopen twee buizen, een drinkwaterafvalbuis en een regenwaterafvalbuis, naar een transportriool in de straat. Het transportriool (of moerriool) brengt het afvalwater, meestal onder vrij verval, naar een rioolgemaal. Bij kruising van bijvoorbeeld waterwegen wordt het water door een zinker (een buis onder de waterweg door) die uitkomt in een zinkerput getransporteerd. Vooral in zinkerputten staat altijd water, waarop een afvalkoek komt te drijven en waaronder zich het zeer schadelijke H2S (zwavelwaterstof) kan vormen. In stromende riolen is de kans dat er zich H2S of andere schadelijke gassen vormen kleiner.

1

BIK-code: Bedrijfsindeling kamers van koophandel; een code waarmee de activiteit van een bedrijf of instelling wordt aangeduid.


6

Het afvoeren van vervuild water brengt met zich mee dat de riolen zelf ook vervuild kunnen raken. Dat heeft gevolgen voor de capaciteit van de riolen en de levensduur. Sinds 1995 zijn gemeenten verplicht hun riolen te inspecteren, te reinigen en te onderhouden. Ook andere riool- en gemaalbeheerders (individuele bedrijven, waterschappen) laten hun systemen periodiek inspecteren en eventueel reinigen. De bedrijven die in dit inspectieproject werden bezocht, voeren één of meer van de volgende werkzaamheden uit: n het inspecteren van rioolsystemen n het reinigen van rioolsystemen, waaronder het kolken zuigen n het onderhouden van rioolgemalen n het onderhouden van pompen in persleidingen, drukriolen en gemalen.

2.3 Doelstellingen van het project De doelstellingen van dit inspectieproject waren tweeledig: 1. Misstanden aanpakken en naleving van de wet bevorderen met betrekking tot de onderwerpen arbozorg, werken in besloten ruimten, biologische agentia en gevaarlijke stoffen. 3. Opmaken van een stand van zaken (monitoren) met betrekking tot de arbeidsomstandigheden bij rioolwerkzaamheden, vooral met betrekking tot fysieke belasting en de bereikbaarheid van arbeidsplaatsen.


7

3.

OMVANG EN OPZET VAN HET PROJECT

3.1 Beschrijving van de bedrijven In dit project werden twee typen bedrijven geïnspecteerd: de rioolinspectie en -reinigingsbedrijven en de bedrijven die pompen leveren c.q. onderhouden en vervangen. Het zijn twee aparte soorten bedrijven. De bedrijven zijn niet te selecteren op BIK-code, daarvoor zijn er teveel verschillende codes in gebruik voor bedrijven die werkzaam zijn in de riolering, zie onderstaande opsomming. BIK-codes die voorkomen bij bedrijven actief in de rioolinspectie en -reiniging 45213: Leggen van kabels en buizen 74203: Technisch ontwerp en advies voor grond-, water- en wegenbouw 743021: Keuring en controle 747023: Overige reiniging (niet eerder genoemd) 90001: Afvalwaterinzameling en –behandeling 900033: Afvalbehandeling (geen composteren en storten van afval) 90004: Sanering van milieuverontreiniging BIK-codes die voorkomen bij bedrijven actief in het plaatsen en onderhouden van pompen 2912: Vervaardigen van pompen en compressoren 295604: Vervaardiging van overige machines en apparaten voor specifieke doeleinden (niet eerder genoemd) 45213: Leggen van kabels en buizen 4531: Elektrotechnische bouwinstallatie 51655: Groothandel in motoren, pompen en compressoren 71342: Verhuur machines en werktuigen (niet eerder genoemd) 90001: Afvalwaterinzameling en –behandeling Codes die vetgedrukt zijn komen relatief het meest voor. In BIK-code 90001 worden beide soorten bedrijven aangetroffen. Het omgekeerde is echter niet waar: niet alle bedrijven in BIKcode 90001 vallen binnen de doelgroep van dit project. Omdat selectie via de BIK-code niet ging moesten de bedrijven langs andere wegen geselecteerd worden. De rioolinspectie- en reinigingsbedrijven zijn deels aangesloten bij de Vereniging Afvalbeheer (voorheen de Vereniging van Nederlandse Afvalondernemingen, VNAo). Ongeveer twintig leden zijn verenigd in de sectie Rioolbeheer. Zij vormen een deel van de doelgroep van het project. Het gaat hier om ongeveer de helft van de grote bedrijven, die gezamenlijk een aandeel hebben van zo’n 85% van de totale omzet. Bij het benaderen van de bedrijven kon gebruik worden gemaakt van de ledenlijst van de sectie Rioolbeheer van de VNAo. Daarnaast zijn er gemeenten (of samenwerkingsverbanden) die een eigen rioolreinigingsdienst hebben die zich voornamelijk bezighoudt met het zuigen van kolken. Via de NVRD konden deze gemeenten worden achterhaald. Omdat het nadrukkelijk de bedoeling was ook bedrijven te inspecteren die niet lid zijn van de Vereniging Afvalbeheer en niet een gemeentelijke dienst zijn, zijn ook adressen van dit soort bedrijven verzameld.


8

De pompenleveranciers zijn niet georganiseerd. Het vakblad Riolering heeft een aantal jaren geleden een lijst uitgebracht met daarin de 41 belangrijkste leveranciers c.q. dienstverleners op dit gebied. Daarvan is gebruik gemaakt bij de bedrijvenselectie. In onderstaande tabel is een overzicht van de soorten bezochte bedrijven opgenomen. Soort bedrijf Bezocht (aantal) Overheid/samenwerkingsverband 24 Lid Vereniging Afvalbeheer 12 Niet-lid Vereniging Afvalbeheer 16 Pompenleveranciers c.q. dienstverleners 17 TOTAAL 69 Vanwege de aard van de doelgroep, namelijk bedrijven die bepaalde werkzaamheden uitvoeren, en de diverse samenstelling is het niet mogelijk te bepalen wat de omvang van de doelgroep is. Dat betekent dat er geen uitspraken te doen zijn over de representativiteit van de resultaten. De resultaten hebben alleen betrekking op de 69 geïnspecteerde bedrijven. 3.2 Beschrijving van de arborisico’s De gevaren bij het werken in riolen kunnen worden onderverdeeld in een aantal groepen. Ter onderbouwing van de gekozen inspectiepunten volgt hieronder een korte toelichting op een aantal van die gevaren en hun oorsprong. n Explosiegevaar

n

n

n

n

n

Door mogelijke samenstelling van de atmosfeer in een riool kan er een explosief mengsel ontstaan door variaties in de zuurstofconcentratie, zowel naar hoge als naar lage waarden, in combinatie met rottingsgassen als methaan. Brandgevaar Dit ontstaat bij eventuele aanwezigheid van brandbare stoffen in riolen, mogelijk door lekkage of lozingen (aardoliederivaten) en, vergelijkbaar met explosies, de variaties in zuurstofconcentratie. Verstikkingsgevaar In riolen kunnen verdringingsgassen aanwezig zijn. Het is mogelijk dat de aanwezige hoeveelheid zuurstof zo laag is dat men onvoldoende kan ademen. Het menselijke lichaam kan een te laag zuurstofpercentage niet waarnemen. Een zuurstofgehalte van 10 volumeprocent of lager is dodelijk zonder waarschuwing. Vergiftigingsgevaar Het is mogelijk dat er zich giftige stoffen in het riool bevinden in zodanig hoge concentraties dat men hier direct gevolgen van kan ondervinden. Ook kan over langere tijd een concentratie in het lichaam accumuleren en tot gezondheidsschade leiden. Het meest bekende voorbeeld is zwavelwaterstof (H2S), dat ontstaat bij rotting van organisch materiaal in afwezigheid van voldoende zuurstof. Deze stof bevindt zich in vrijwel ieder riool en is in hoge concentraties direct dodelijk. Het is bij lage concentraties te herkennen aan de geur van rotte eieren. Besmettingsgevaar Virussen, bacteriën en schimmels die kunnen leiden tot ziekten en infecties kunnen zich in het afvalwater bevinden. Verdrinkingsgevaar


9

n

n

n

n

Door sterke neerslag of plotselinge lozingen kan de waterstand in een riool hoog zijn, het afvalwater snel stromen of kunnen stroomversnellingen optreden. Val- en stootgevaar Bij het werken in riolen moet men vaak afdalen om de werkplek te bereiken. Daarnaast is de ruimte om te bewegen meestal beperkt. Tevens is er sprake van gladheid door vet en slib dat zich aan de wanden en ondergrond afzet. Gevaar voor beknelling Mede gekoppeld aan de mogelijk beperkte bewegingsruimte, kan er bij het werken in riolen sprake zijn van bewegende delen en machines (pompen, kleppen), die al dan niet automatisch in werking te zetten zijn. Gevaar voortkomend uit het gebruik van elektriciteit Hierbij moet gedacht worden aan elektrocutie door het in aanraking komen van elektrische apparatuur met water en het dienen als mogelijke ontsteking van explosieve gasmengsels. Aanrijdgevaar Bij werkzaamheden aan de openbare weg, zoals het kolkenzuigen, ontstaat het gevaar aangereden worden door het langsrijdende verkeer.

3.3 Werkwijze inspectiebezoek De inspectiebezoeken hebben zowel een locatie-inspectie als een inspectie op het vestigingsadres omvat. In bijlage I is een stroomschema opgenomen dat de inspecteur hanteerde om te bepalen welke inspectieonderwerpen moesten worden geïnspecteerd op de locatie en de vestiging. De gebruikte inspectielijst is te vinden in bijlage II. Locatie-inspectie Het doel van het locatiebezoek was in de praktijk waarnemen hoe men omging met risico’s als het werken in besloten ruimten, biologische agentia en machineveiligheid. Daarbij is ernaar gestreefd zoveel mogelijk betredingen bij te wonen. Onder een betreding wordt verstaan de situatie waarbij een werknemer afdaalt in het riool of in een put of gemaal. Betredingen kunnen heel kort duren (bijvoorbeeld wanneer een projectleider van een bedrijf een karwei opneemt in het kader van een offerte) of meerdere dagen bij werkzaamheden in gemalen. Daarnaast keek de inspecteur of er voldoende zorg werd besteed aan het waarborgen van de publieke veiligheid (verkeersveiligheid en risico’s m.b.t. de openliggende putten). De inspecteur observeerde hoe de werknemer(s) omging(en) met de hygiëne. Als de locatie een bedrijfsriool betrof was de inspecteur alert op het risico van de aanwezigheid van gevaarlijke stoffen. In dat geval werd bij het vestigingsbezoek aandacht besteed aan de nadere inventarisaties van gevaarlijke stoffen. De inspecteur nam vervolgens bij één of twee werknemers de monitorlijst m.b.t. fysieke belasting af (zie paragraaf 4.3). Vestiginginspectie Het doel van deze inspectie was primair het controleren of de verplichtingen met betrekking tot de arbozorg werden nageleefd. Hierbij lag het accent op verplichtingen in relatie met procedures in de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) en nadere inventarisaties met betrekking tot biologische agentia en gevaarlijke stoffen (alleen bij bedrijven die werkzaamheden aan bedrijfsriolen


10

verrichten). Daarnaast heeft de inspecteur een korte monitorlijst afgenomen met betrekking tot de relatie tot de opdrachtgevers van het bedrijf (zie paragraaf 4.4). 3.4 Looptijd De looptijd van het project was 13 maanden, van 1 september 2002 tot en met 30 september 2003. 3.5 Inspectieonderwerpen In dit project beperkte de Arbeidsinspectie zich tot de volgende onderwerpen: n Arbozorg:

n

n

n

n

Aanwezigheid van RI&E en getoetst door een arbodienst Aanwezigheid van plan van aanpak Nadere inventarisaties in de RI&E met betrekking tot gevaarlijke en kankerverwekkende stoffen en biologische agentia Werken in besloten ruimten Onderzoek naar aanwezige gevaren Maatregelen bij geconstateerde aanwezige gevaren Maatregelen bij direct gevaar Biologische agentia Hygiënische maatregelen Werkkleding en persoonlijke beschermingsmiddelen Periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek (pago) Vaccinatie Voorlichting en instructie Installatie van en onderhoud aan pompen en gemalen Bereiken arbeidsplaats Onderhoud Gebruik van hijswerktuigen en –gereedschappen Veiligheid Verkeersveiligheid Gevaar voor derden Valgevaar

NB.: Niet alle onderwerpen zijn bij alle inspecties aan de orde geweest.


11

4.

RESULTATEN

4.1 Gehanteerde handhavingsinstrumenten Wanneer de inspecteur een overtreding van de wet- en regelgeving constateert, treedt de inspecteur hiertegen op door een of meer handhavingsinstrumenten in te zetten. In oplopende zwaarte zijn dit de waarschuwing arbo, de eis tot naleving, de stillegging, de boete en het proces-verbaal. De bezochte 69 bedrijven kregen in totaal 35 waarschuwingen arbo met betrekking tot 92 overtredingen. Zeven bedrijven kregen een eis tot naleving met betrekking tot 8 overtredingen en tegen één bedrijf is een boeterapport opgemaakt. Daarnaast werd bij vier bedrijven het werk stilgelegd waarbij in twee gevallen tevens een proces-verbaal werd opgemaakt. Er zijn stilleggingen, boetes en processen-verbaal ingezet voor totaal 5 ernstige overtredingen. Deze zijn: o Stillegging van het werk en proces-verbaal opgemaakt; bij de betreding van een pompgemaal waarbij kon worden vermoed dat de betrokken werknemer kon worden blootgesteld aan stoffen in een zodanige mate dat daardoor gevaar bestond voor verstikking, bedwelming of vergiftiging, was vooraf geen adequaat onderzoek ingesteld of dat gevaar aanwezig was. Er was geen meetapparatuur op de locatie aanwezig. o Stillegging van het werk en proces-verbaal opgemaakt; bij een werk waar de doeltreffende maatregelen ter voorkoming van gevaar voor derden ontbraken. o Boete aangezegd en boeterapport opgemaakt; bij een van de geïnspecteerde bedrijven dat niet in het bezit was van een schriftelijke risico-inventarisatie en evaluatie en bijbehorend plan van aanpak. o Stilleggen van het werk; omdat voorafgaand aan het betreden van een gemaal er geen metingen zijn uitgevoerd (zuurstof, H2S, brandbare damp/gasmengsels). De voorruimte waarin men zich bevond was niet gasdicht afgesloten van de rest van het gemaal. Hierdoor wordt het gehele gemaal als een besloten ruimte aangemerkt en moeten metingen worden verricht voordat de ruimte betreden mag worden. o Stilleggen van het werk; op, aan of in de nabijheid van wegen waarbij ernstig gevaar bestaat voor aanrijden. Het betrof het werken aan een riool met putten in de openbare weg. In totaal zijn 47 handhavingsinstrumenten ingezet. Bij 27 bedrijven zijn geen overtredingen geconstateerd; in volgende tabel is aangegeven bij hoeveel van elke soort bedrijven dit het geval was. Gezien de kleine aantallen en het niet kunnen bepalen van de omvang van de totale doelgroep zijn uit deze tabel geen algemene conclusies te trekken.


12

Soort bedrijf

Bezocht (aantal) Overheid/samenwerkingsverband 24 Lid Vereniging Afvalbeheer 12 Niet-lid Vereniging Afvalbeheer 16 Pompenleveranciers c.q. dienstverleners 17 TOTAAL 69

Geen overtredingen (aantal) 10 7 2 8 27

4.2 Overtredingen In totaal zijn 105 overtredingen geconstateerd. In bijlage III is een complete lijst van geconstateerde overtredingen opgenomen. 4.2.1 Top 6 van geconstateerde overtredingen De top 6 van geconstateerde overtredingen is in onderstaande tabel weergegeven. artikel

omschrijving

Art 4.85 Arbobesluit Art 4.91, lid 6 Arbobesluit Art. 4.,6 lid 1 Arbobesluit

Beoordeling van de aard, mate en duur van blootstelling aan biologische agentia Ter beschikking stellen van de nodige doeltreffende vaccins tegen biologische agentia Verbod om werknemers een ruimte/plaats te laten betreden met gevaar voor verstikking, bedwelming, vergiftiging, brand of explosie De risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E) dient volledig te zijn Doelmatige sanitaire voorzieningen met inbegrip van douches, oogdouches en huidantiseptica bij risico’s biologische agentia Doeltreffende maatregelen nemen om ruimte/plaats zonder gevaar voor verstikking e.d. te kunnen betreden Totaal

Art. 5, lid 1 Arbowet Art. 4.89, lid 3 Arbobesluit Art. 4.6, lid 2 Arbobesluit

aantal

22

In % van het totaal N = 105 21

11

10

10

9,5

9

8,5

5

5

5

5

62

59

De Top 6 bevat in totaal 62 overtredingen (59% van het totaal aantal). Van de 62 overtredingen hebben er 53 betrekking op het werken met gevaarlijke stoffen (15) en biologische agentia (38). De Top-6 overtredingen zijn - op 2 na - allemaal afgedaan met een waarschuwing of eis. In twee gevallen zijn er zwaardere instrumenten ingezet (zoals in paragraaf 4.1 aangegeven). Bij de specificatie van de hoofdgroepen wordt verder op de bijzonderheden ingegaan.


13

4.2.2 Indeling in hoofdgroepen In onderstaande tabel staan de aantallen overtredingen gemeld per hoofdgroep (gerelateerd aan het Arbobesluit en de Arbowet). Hoofdgroep Arbowet RI&E en Plan van aanpak Voorlichting, onderricht en toezicht Overige onderwerpen Arbeidsomstandighedenbesluit Arbozorg en organisatie van de arbeid (incl. BPAB) Inrichting arbeidsplaatsen Gevaarlijke stoffen en biologische agentia Fysieke belasting Fysische factoren Arbeidsmiddelen en specifieke werkzaamheden Persoonlijke beschermingsmiddelen en veiligheids-, gezondheidssignalering Totaal

Aantal

In %

14 1 2

13,1 1 2

1 6 74 0 0 2 5

1 5,7 70,5 0 0 2 4,7

105

100

Het inspectieproject spitste zich toe op een aantal specifieke onderwerpen met betrekking tot de rioolreiniging. Daarvan was het werken met gevaarlijke stoffen en de blootstelling aan biologische agentia een van de belangrijkste punten hetgeen ook blijkt uit de aantallen overtredingen. Hieronder vallen ook de overtredingen met betrekking tot de betreding van ruimten met gevaar voor verstikking, bedwelming, vergiftiging, brand of explosies. Ten aanzien van fysieke belasting en fysische factoren kan worden vermeld dat dit geen inspectieonderwerpen waren. Slechts in die gevallen waar sprake zou zijn van zeer ernstige overtredingen zou op deze punten gehandhaafd worden. Dit was echter niet het geval. Voor de overige opmerkingen wordt verwezen naar de onderverdeling (specificatie) van de hoofdgroepen. 4.2.3 Specificatie van relevante hoofdgroepen en het aantal overtredingen. In bijlage IV is een viertal tabellen opgenomen met een specificatie van de resultaten met betrekking tot de onderwerpen Inrichting arbeidsplaatsen, Gevaarlijke stoffen en biologische agentia, Persoonlijke beschermingsmiddelen en Arbowet. Inrichting Arbeidsplaatsen De overtreding met betrekking tot “veilige en ordelijke inrichting arbeidsplaats” had in één geval betrekking op het werken langs de weg en het ontbreken van de nodige afzettingen en andere voorzieningen ter voorkomen van aanrijdgevaar. Bij valgevaar moet met name gedacht worden aan het aanbrengen van veiligheidsvoorzieningen in gemalen of bij rioolopeningen.


14

Gevaarlijke stoffen en biologische agentia Met betrekking tot dit onderwerp zijn 74 overtredingen geconstateerd. Dat is 70,5 % van het totaal aantal geconstateerde overtredingen. Binnen deze groep hebben 22 overtredingen betrekking op het werken met gevaarlijke stoffen en 52 overtredingen hebben betrekking op biologische agentia. De meest in het oog springende overtredingen zijn: o het ontbreken van de beoordeling van de aard, mate en duur van blootstelling aan biologische agentia, o het niet ter beschikking stellen van de nodige doeltreffende vaccins tegen biologische agentia en o het negeren van het verbod om werknemers een ruimte/plaats te laten betreden waar het gevaar bestaat voor verstikking, bedwelming en dergelijke. Persoonlijke beschermingsmiddelen Het percentage overtredingen met betrekking tot persoonlijke beschermingsmiddelen is minder dan 5%. De mate van overtreding was zodanig dat volstaan kon worden met een waarschuwing. Arbowet Ten aanzien van de RI&E en het bijbehorend plan van aanpak zijn in totaal 14 overtredingen geconstateerd (13 % van het totaal aantal overtredingen) De overtredingen hadden betrekking op: o Ontbreken van de RI&E o Onvolledigheid van de RI&E o Ontbreken plan van aanpak.

4.3 Resultaten monitor fysieke belasting Om informatie te verzamelen over de aard en mate van fysieke belasting van werknemers is een monitorlijst afgenomen bij 60 werknemers. Uit de ingevulde monitorlijsten blijkt dat vier op de vijf werknemers vinden dat in het bedrijf voldoende aandacht is voor de risico’s van fysieke belasting. Er is gevraagd naar het voorkomen van fysieke belasting bij een viertal verschillende soorten rioolwerkzaamheden. Uit de antwoorden blijkt dat relatief de meest belastende houdingen voorkomen bij het onderhouden van pompen in persleidingen, drukriolen en gemalen zie onderstaande tabel. Van de 60 werknemers die zijn ondervraagd vindt 16% dat vaak of altijd zwaar (> 25 kg) moet worden getild. 28 % van de ondervraagde werknemers vindt zat zij vaak of altijd in een gebogen houding (handen beneden kniehoogte) moeten werken.


15

Aard van de werkzaamheden Inspectie van rioolsystemen Reinigen van rioolsystemen Onderhouden van rioolgemalen Onderhouden van pompen > 25 kg tillen In een gebogen houding werken

Aantal werknemers dat deze uitvoert 34

Nooit of soms fysieke belasting (%) 70 %

Vaak of altijd fysieke belasting (%) 30 %

40

72 %

28 %

33

85 %

15 %

33

66 %

33 %

84 % 62 %

16 % 38 %

4.4 Resultaten monitor bereikbaarheid arbeidsplaatsen In 49 van de 69 onderzochte bedrijven is de werkgever (of een vertegenwoordiger daarvan) ondervraagd over de bereikbaarheid van de arbeidsplaatsen voor zijn werknemers. Opvallend is dat zeer veel (46 van de 49) werkgevers van mening zijn dat hun opdrachtgevers ervoor zorgen dat de arbeidsplaatsen goed bereikbaar zijn. De werkgevers die aangaven dat zich wel eens problemen voordoen gaven aan dat deze voornamelijk te maken hebben met het overwoekerd zijn door onkruid of struiken van putten of dat putten zich op particulier terrein bevinden en de toegang niet (goed) geregeld is. Van de 49 gaven 30 werkgevers aan dat hun werknemers soms klagen over slechte bereikbaarheid van arbeidsplaatsen. De meeste werkgevers hebben afspraken gemaakt met hun werknemers wat zij moeten doen in het geval zij niet bij een put kunnen komen. De opdrachtgevers waarvoor de ondervraagden werkten varieerden van de lagere overheden tot bedrijven, particulieren en zorginstellingen.


16

5.

CONCLUSIES

5.1 Conclusies in relatie tot de doelstellingen 1. Misstanden aanpakken en naleving van de wet bevorderen met betrekking tot de onderwerpen arbozorg, werken in besloten ruimten, biologische agentia en gevaarlijke stoffen: Gezien het aantal en de aard van de overtredingen met betrekking tot gevaarlijke stoffen en biologische agentia kan geconcludeerd worden dat er sprake is van een misstand. Hiermee wordt bedoeld dat dit een onderwerp is waarop op grote schaal overtredingen zijn geconstateerd. Meer dan 70% van de overtredingen, waarvan 5 van de overtredingen uit de top 6, heeft hierop betrekking, met name op het beoordelen van de blootstelling aan biologische agentia en het aanbieden van vaccinatie tegen tetanus. Gezien het grote aantal overtredingen dat is geconstateerd en de formulering van de doelstelling kan geconcludeerd worden dat er nog veel winst te behalen is in deze sector. Met de inspecties is aangetoond dat de veilige betreding van besloten ruimten (riolen en gemalen), de kennis van en het werken met biologische agentia niet optimaal genoemd mag worden. Niet alle werkgevers zijn zich bewust van de gevaren van het werken aan en in gemalen en riolen zonder de nodige voorzorgsmaatregelen die de wet (en besluit) hem verplicht te treffen. Het is noodzakelijk dat de bedrijven hieraan meer aandacht gaan besteden, bijvoorbeeld in branche-verband. 2. Opmaken van een stand van zaken bij bedrijven die rioolwerkzaamheden uitvoeren: De resultaten van de beide monitors laten zien dat er geen aanleiding is voor een inspectieactiviteit van de Arbeidsinspectie op korte termijn. Zowel wat de fysieke belasting van de werknemers betreft, als met betrekking tot de bereikbaarheid van arbeidsplaatsen is er geen vermoeden dat er misstanden zijn die tot actie van de Arbeidsinspectie nopen.

5.2 Conclusies in relatie tot de overtredingen Geconcludeerd kan worden dat bij een relatief groot aantal bedrijven (27 van de 69) voldoende zorg is voor goede arbeidsomstandigheden. Daartegenover staat dat bij de overige 42 bedrijven 105 overtredingen zijn geconstateerd. Bij deze bedrijven is extra aandacht nodig voor de gevaren van blootstelling aan biologische agentia, de inrichting van arbeidsplaatsen en het gebruik van de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen.

5.3 Algemene conclusie De schijnbaar tegenstrijdige resultaten van het inspectieproject (enerzijds een relatief groot aantal bedrijven zonder overtredingen, anderzijds veel en relatief zware overtredingen met betrekking tot gevaarlijke stoffen en biologische agentia) leiden tot de conclusie dat er grote verschillen zijn binnen de sector bedrijven die werkzaamheden aan en in riolen uitvoeren. Aandacht voor de gevaren bij betredingen en de blootstelling aan biologische agentia blijft noodzakelijk.


17

6.

FOLLOW-UP

De Arbeidsinspectie zal met de verschillende brancheorganisaties overleggen op welke wijze de bedrijven in deze sector aan de slag kunnen gaan met het verbeteren van de arbeidsomstandigheden. Omdat een groot aantal bedrijven in de sector niet is aangesloten bij een branchevereniging zal ook de vakpers worden benaderd. De nadruk zal worden gelegd op het verminderen van de risico’s bij betredingen en de blootstelling aan biologische agentia. De resultaten van het project zijn deels al gecommuniceerd met de branche. Zo is er een presentatie gegeven op de jaarlijkse Rioned-dag in februari 2004. Omdat het ledenbestand van Rioned voor een groot deel bestaat uit de opdrachtgevers van rioolwerkzaamheden, is expliciet aandacht gevraagd voor de verantwoordelijkheden van de opdrachtgever, vooral ook wat de inrichting van arbeidsplaatsen betreft (aanrijdgevaar, valgevaar, bereikbaarheid). In de Handleiding Gemalenbeheer die wordt uitgegeven door de Stichting Rioned wordt verwezen naar dit eindverslag.


18

BIJLAGE I

STROOMSCHEMA


19

6W URRP VFKHP DLQVSHFW LHV5 LRRO ZHUN]DDP KHGHQ

,QVSHFWLH 5 LRROZHUN] DDPKHGHQ

%HWUHIW KHW LQVW DO O DW LHYDQRI RQGHUKRXGDDQSRP SHQ"

M D

,QVSHFWLHRQGHUZHUS ,QVWDOODWLHHQ RQGHUKRXGDDQSRP SHQ HQ JHPDO HQ

QHH

%HWUHIW KHW HHQEHW UHGLQJ"

M D

,QVSHFWLHRQGHUZHUS : HUNHQLQEHVORW HQ UXLP W HQ

M D

,QVSHFWLHRQGHUZHUS 9HLOLJKHLGYHUNHHUVYHLO LJKHLG

M D

,QVSHFWLHRQGHUZHUS 1DGHUHLQYHQW DULVDW LHJHYDDUO LM NHVW RIIHQ

QHH

%HWUHW IKHW Z HUNHQO DQJVGH RSHQEDUHZ HJ"

QHH

%HWUHIW KHW HHQEHGULM IVULRRO "

QHH /RFDWLHLQVSHFW LH ELRORJLVFKHDJHQW LDK\ J LsQHZ HUNNOHGLQJ HQ SEP YDOJHYDDU JHYDDUYRRUGHUGHQ PRWRUYUDJHQI\ VLHNHEHO DVW LQJ

9HVW L JLQJVLQVSHFWLH 5, ( HQSO DQ YDQ DDQSDN QDGHUHLQYHQW DULVDW LHELRORJ LVFKHDJ HQW LD ELRORJLVFKHDJHQW LDSDJ RYDFFLQDW LHYRRUOLFKW LQJ PRWRUYUDJHQEHUHLNEDDUKHLGDUEHLGVSO DDW VHQ


20

BIJLAGE II

INSPECTIELIJST


21

INSPECTIELIJST

Feit-nummer Beboetbaar element

W050101 W050104 W050201 W050301 W140101 W140301

B40020101

B40130001

B40060101

B40060201

b40060301

B4006a201

B40850001 B40890101

B40890201

RI&E schriftelijke ri&e aanwezig onvolledige RI&E ri&e bevat lijst van arbeidsongevallen met aard en datum ongeval plan van aanpak aanwezig deskundige bijstand: arbodienst heeft ri&e getoetst deskundige bijstand: arbodienst heeft geadviseerd over plan van aanpak Nadere inventarisaties in de ri&e bij mogelijke blootstelling aan gevaarlijke stoffen ongeacht het werken ermee in ri&e aard, mate en duur blootstelling beoordelen in ri&e opnemen voor de kankerverwekkende of mutagene stoffen of kankerverwekkende processen: identiteit, handels- / chemische naam meervoudige stof, procesbeschrijving, reden gebruik, plek van voorkomen, benaming van het gevaar, hoeveelheid per jaar, vorm van arbeid, aantal werknemers, en wijze van blootstelling. Werken in besloten ruimten werknemers mogen ruimte niet betreden bij vermoeden van mogelijke blootstelling aan gevaar voor verstikking, bedwelming, vergiftiging, brand of explosie, indien geen onderzoek naar deze gevaren heeft plaatsgevonden doeltreffende maatregelen om een ruimte zonder gevaar te kunnen betreden, indien uit onderzoek gevaar voor verstikking, bedwelming, vergiftiging, brand of explosie blijkt als in een ruimte direct gevaar ontstaat voor verstikking, bedwelming, vergiftiging, brand of explosie, moeten werknemers deze ruimte direct kunnen verlaten dan wel indien dat niet mogelijk is veilige arbeidsmiddelen gebruiken en pbm-en ter beschikking stellen en gebruiken opnemen van doeltreffende procedures in de ri&e (gevaarlijke stoffen) Biologische agentia in het kader van de ri&e beoordelen aard, mate en duur van blootstelling aan biologische agentia hygiënische beschermingsmaatregelen: niet roken, eten en drinken op plaatsen met gevaar voor blootstelling aan biologische agentia werkkleding wordt ter beschikking gesteld en bij de arbeid gedragen op plaatsen met gevaar voor blootstelling aan biologische agentia


Hand- Boetenorm having bedrag dbf

€ 900 € 900 € 225

€ 225 € 450 waarsch € 450 dbf

€ 450

€ 225

strafrecht *

strafrecht € 2250 *

€ 135

€ 450 € 675 *

€ 675 *

22

B40890301 B40890501 B40910101 B40910601

B41020001

B80030101 B80030201 B70050101 B70050201

B70050501 B30160101 B30020101

W100101

doelmatige sanitaire voorzieningen met inbegrip van douches, oogdouches en huidantiseptica (biologische agentia) werkkleding en andere pbm-en gescheiden opbergen van overige kleding (biologische agentia) werknemers die arbeid verrichten met biologische agentia in de gelegenheid stellen ago te ondergaan voor zover mogelijk ter beschikking stellen doeltreffende vaccins tegen biologische agentia aan nog niet immune werknemers (tetanus) doeltreffende voorlichting over gevaren en voorzorgsmaatregelen aan werknemers die werken met biologische agentia uit de 2e, 3e en 4e categorie beschikbaarheid en gebruik pbm-en ervoor zorgen dat werknemers pbm-en waar nodig gebruiken Installatie, onderhoud en reparatie pompen en gemalen adequate maatregelen onderhoud arbeidsmiddelen onderhoudswerkzaamheden e.d. alleen aan uitgeschakelde, drukloze of spanningsloze arbeidsmiddelen; indien dit niet mogelijk is, andere doeltreffende maatregelen nemen veilige (de)montage arbeidsmiddel Verkeersveiligheid en veiligheid voor derden valgevaar tegengaan door doelmatige hekwerken, leuningen of andere voorzieningen het werken op, aan of in de nabijheid van wegen waarbij ernstig gevaar bestaat voor aanrijden onderwerpnummer 10010 verkeerswegen doeltreffende maatregelen ter voorkoming van gevaar voor derden

€ 675 € 675 € 45 eis

€ 675

waarsch

€ 270

ebf ! dbf

€ 450* € 450

ebf !

€ 2250 € 2250 *

ebf !

€ 2250

ebf (> € 2250 2.50 m) ebf ! € 900

strafrecht

* ook werknemer beboetbaar ! bij ernstig gevaar voor personen Let op: waar in de kolom ‘Handhaving’ niets is ingevuld moet ‘waarschuwing’worden gelezen.


23

BIJLAGE III

LIJST VAN GECONSTATEERDE OVERTREDINGEN


24

LIJST VAN GECONSTATEERDE OVERTREDINGEN Feit Art. 2.21, lid 1 Arbobesluit Art. 3.2, lid 1 Arbobesluit Art. 3.16, lid 1 Arbobesluit Art. 4.2, lid 1 Arbobesluit Art. 4.4, lid 1 Arbobesluit Art. 4.6, lid 1 Arbobesluit Art. 4.6, lid 2 Arbobesluit Art. 4.6, lid 3 Arbobesluit Art. 4.6a, lid 2 Arbobesluit Art. 4.85 Arbobesluit Art. 4.87, lid 3 Arbobesluit Art. 4.89, lid 1 Arbobesluit Art. 4.89, lid 2 Arbobesluit Art. 4.89, lid 3 Arbobesluit Art. 4.89, lid 5 Arbobesluit Art. 4.91, lid 1 Arbobesluit Art. 4.91, lid 6 Arbobesluit Art. 4.102 Arbobesluit Art. 7.3, lid 3 Arbobesluit Art. 7.4a, lid 1 Arbobesluit

Omschrijving feit

totaal

BHV’ers dienen adequaat opgeleid te zijn

1

Veilige en ordelijke inrichting van de arbeidsplaats *1

2

Bij valgevaar veilige voorzieningen aanbrengen (steiger, stelling, leuningen, e.d.) In de RI&E de aard, mate en duur van de blootstelling beoordelen bij mogelijke blootstelling aan gevaarlijke stoffen Er dienen voorzieningen getroffen te worden om ongewilde gebeurtenis met aanwezige gevaarlijke stoffen te vermijden Verbod om werknemers een ruimte/plaats te laten betreden met gevaar voor verstikking, bedwelming en dergelijke *2 *3 Doeltreffende maatregelen nemen om ruimte/plaats zonder gevaar voor verstikking e.d. te kunnen betreden Bij gevaar voor verstikking e.d. moeten werknemers die betrokken ruimte/plaats direct kunnen verlaten Opnemen van doeltreffende procedures (m.b.t. ongewilde gebeurtenissen met gevaarlijke stoffen) in de RI&E Beoordeling van de aard, mate en duur van blootstelling aan biologische agentia Het beperken van de gevaren verbonden aan de blootstelling aan biologische agentia Niet roken, eten en/of drinken bij gevaar voor blootstelling aan biologische agentia Het ter beschikking stellen van werkkleding en het dragen van die werkkleding bij de arbeid (biologische agentia) Doelmatige sanitaire voorzieningen met inbegrip van douches, oogdouches en huidantiseptica bij risico’s biologische agentia Werkkleding en andere persoonlijke beschermingsmiddelen waarin of waarop zich biologische agentia kunnen bevinden moeten gescheiden van overige kleding worden opgeborgen Werknemers die werken met biologische agentia in gelegenheid stellen arbeidsgezondheidskundig onderzoek te ondergaan Ter beschikking stellen van de nodige doeltreffende vaccins tegen biologische agentia Doeltreffende voorlichting verstrekken aan werknemers die werken met biologische agentia Arbeidsmiddelen moeten geschikt dan wel aangepast zijn aan het uit te voeren werk Een arbeidsmiddel waarvan de veiligheid afhangt van de wijze van installatie dient na de installatie gekeurd te worden

4


1 1 10 5 2 3 22 1 4 2 5 1

3 11 3 1 1

25

Art. 8.1, lid 4 Arbobesluit Art. 8.3, lid 1 Arbobesluit Art. 8.3, lid 2 Arbobesluit Art. 5, lid 1 Arbowet Art. 5, lid 1 Arbowet Art. 5, lid 3 Arbowet Art. 8, lid 2 Arbowet Art. 10, lid 1 Arbowet Art. 14, lid 1 Arbowet Totaal

Adequate keuze en gebruik van het persoonlijk beschermingsmiddel, afgestemd op de blootstellingsrisico's Beschikbaar stellen en gebruik maken van persoonlijke beschermingsmiddelen In gevallen waar persoonlijke beschermingsmiddelen gedragen moeten worden wordt er door de werkgever voor gezorgd dat de werknemers de persoonlijke beschermingsmiddelen waar nodig gebruiken Er dient een schriftelijke RI&E aanwezig te zijn, inclusief de risico's van bijzondere categorieën werknemers *4 De RI&E dient volledig te zijn.

1

Er is een plan van aanpak aanwezig dat deel uitmaakt van de RI&E

4

De werkgever zorgt voor doeltreffend onderricht over arbeidsomstandigheden Er dienen doeltreffende maatregelen genomen te worden ter voorkoming van gevaar voor derden bij het werk *5 De werkgever zorgt voor deskundige bijstand t.a.v. de verplichtingen op grond van de Arbowet

1


3 1

1 9

1 1 105

26

BIJLAGE IV

RESULTAATTABELLEN SPECIFIEKE INSPECTIEONDERWERPEN


27

Groep: Inrichting arbeidsplaatsen Omschrijving feit

Veilige en ordelijke inrichting van de arbeidsplaats Bij valgevaar veilige voorzieningen aanbrengen (steiger, stelling, leuningen, e.d.) Totaal

Groep: Gevaarlijke stoffen en biologische agentia Omschrijving feit

In de RI&E de aard, mate en duur van de blootstelling beoordelen bij mogelijke blootstelling aan gevaarlijke stoffen Er dienen voorzieningen getroffen te worden om ongewilde gebeurtenis met aanwezige gevaarlijke stoffen te vermijden Verbod om werknemers een ruimte/plaats te laten betreden met gevaar voor verstikking, bedwelming en dergelijke Doeltreffende maatregelen nemen om ruimte/plaats zonder gevaar voor verstikking e.d. te kunnen betreden Bij gevaar voor verstikking e.d. moeten werknemers die betrokken ruimte/plaats direct kunnen verlaten Opnemen van doeltreffende procedures (m.b.t. ongewilde gebeurtenissen met gevaarlijke stoffen) in de RI&E Beoordeling van de aard, mate en duur van blootstelling aan biologische agentia Het beperken van de gevaren verbonden aan de blootstelling aan biologische agentia Niet roken, eten en/of drinken bij gevaar voor blootstelling aan biologische agentia Het ter beschikking stellen van werkkleding en het dragen van die werkkleding bij de arbeid (biologische agentia) Doelmatige sanitaire voorzieningen met inbegrip van douches, oogdouches en huidantiseptica bij risico’s biologische agentia Werkkleding en andere persoonlijke beschermingsmiddelen waarin of waarop zich biologische agentia kunnen bevinden moeten gescheiden van overige kle-


Aantal

2 4

In % van de groep N=6 33 67

In % van het totaal N= 105 1,9 3.8

6

100

5,7

Aantal

1

In % van de groep N=74 1,4

In % van het totaal N=105 0,9

1

1,4

0,9

10

13,5

9,5

5

6,8

4,8

2

2,7

2,0

3

4,0

2,9

22

29,7

20,9

1

1,4

0,9

4

5,4

3,8

2

2,7

2,0

5

6,8

4,7

1

1,4

0,9

28

ding worden opgeborgen Werknemers die werken met biologische agentia in gelegenheid stellen arbeidsgezondheidskundig onderzoek te ondergaan Ter beschikking stellen van de nodige doeltreffende vaccins tegen biologische agentia Doeltreffende voorlichting verstrekken aan werknemers die werken met biologische agentia Totaal

3

4,0

2,9

11

14,8

10,5

3

4,0

2,9

74

100

70,5

Groep: Persoonlijke beschermingsmiddelen en veiligheids - en gezondheidssignalering Omschrijving feit Aantal In % van In % van de groep het totaal N= 5 N= 105 Adequate keuze en gebruik van het persoonlijk be1 20 0,9 schermingsmiddel, afgestemd op de blootstellingsrisico's Beschikbaar stellen en gebruik maken van persoonlijke 3 60 2,9 beschermingsmiddelen In gevallen waar persoonlijke beschermingsmiddelen 1 20 0,9 gedragen moeten worden wordt er door de werkgever voor gezorgd dat de werknemers de persoonlijke beschermingsmiddelen waar nodig gebruiken Totaal 5 100 4,7

Groep: Arbowet Omschrijving feit

Aantal

Er dient een schriftelijke RI&E aanwezig te zijn, inclusief de risico's van bijzondere categorieën werknemers De RI&E dient volledig te zijn. Er is een plan van aanpak aanwezig dat deel uitmaakt van de RI&E De werkgever zorgt voor doeltreffend onderricht over arbeidsomstandigheden Er dienen doeltreffende maatregelen genomen te worden ter voorkoming van gevaar voor derden bij het werk De werkgever zorgt voor deskundige bijstand t.a.v. de verplichtingen op grond van de Arbowet


1

In % van de groep N= 17 5,9

In % van het totaal N= 105 0,9

9 4

52,9 23,5

8,7 3,8

1

5,9

0,9

1

5,9

0,9

1

5,9

0,9

29

Totaal


17

100

16,1

30

BIJLAGE V

MONITORVRAGEN


31

VRAGEN AAN WERKNEMERS Landelijke projectlijst bij project A570 (Rioolwerkzaamheden 2002/2003) Inventariserend onderzoek fysieke belasting

1.a

1.b

1.c

2.

Wordt er in het bedrijf aandacht besteed aan fysieke belasting tijdens het werk?

m

Ja

m

Nee..............................................................................................Ga naar vraag 1.c

Zo ja, op welke manier?

m

In het werkoverleg

m

Via een schriftelijke werkinstructie.

m

Via werktraining (schriftelijk en mondeling)

m

Anders, nl.:............................................................................................................

Zo nee, waarom niet?

m

Niet nodig.

m

Er is geen tijd voor.

m

Weet niet.

Vindt u dat meer aandacht voor fysieke belasting nodig is?

m

Ja.

m

Nee.

Bij vraag 3.a t/m 3.d de volgende criteria hanteren: nvt = bedrijf voert deze soort werkzaamheden niet uit. nooit = minder dan nauwelijks. soms = maandelijks of vaker, maar minder dan wekelijks. vaak = wekelijks of vaker maar minder dan dagelijks.


32

altijd = dagelijks of meerdere keren per dag.

3.a

3.b

3.c

Is er sprake van fysieke belasting (zware werkzaamheden door tillen, duwen, trekken, of gebogen houding) tijdens inspectie van rioolsystemen?

m

n.v.t.

m

nooit

m

soms

m

vaak

m

altijd

Is er sprake van fysieke belasting (zware werkzaamheden door tillen, duwen, trekken of gebogen houding) tijdens het reinigen van rioolsystemen?

m

n.v.t.

m

nooit

m

soms

m

vaak

m

altijd

Is er sprake van fysieke belasting (zware werkzaamheden door tillen, duwen, trekken of gebogen houding) tijdens het onderhouden van rioolgemalen?

m

n.v.t.

m

nooit

m

soms

m

vaak

m

altijd


33

3.d

4.

5.a

5.b

Is er sprake van fysieke belasting (zware werkzaamheden door tillen, duwen, trekken of gebogen houding) tijdens het onderhouden van pompen in persleidingen, drukriolen en gemalen?

m

n.v.t.

m

nooit

m

soms

m

vaak

m

altijd

Zijn er hulpmiddelen beschikbaar om fysieke belasting te voorkomen of te beperken?

m

Ja.

m

Nee.

Indien er wel hulpmiddelen aanwezig zijn, worden die dan ook gebruikt?

m

Ja. .................................................................................................... Ga naar vraag

m

Nee.

Indien de hulpmiddelen NIET gebruikt worden, waarom niet?

m

Te onhandig.

m

Niet voldoende aanwezig.

m

Geen instructie over het gebruik gehad.

m

Anders, nl.:............................................................................................................

Bij vraag 6 t/m 8 de volgende criteria hanteren: nooit = minder dan maandelijks soms = maandelijks of vaker maar minder dan wekelijks vaak = wekelijks of vaker maar minder dan dagelijks altijd = dagelijks of meerdere keren per dag.


34

6.

7.

8.

Komt het tijdens uw werk voor dat u zwaar (> 25 kg.) moet tillen?

m

nooit

m

soms

m

vaak

m

altijd

Moet u vaak in een gebogen houding (handen beneden kniehoogte) werken?

m

nooit

m

soms

m

vaak

m

altijd

Werkt u buiten?

m

nooit

m

soms

m

vaak

m

altijd

Einde vragenlijst Dank voor uw medewerking!


35

VRAGEN AAN WERKGEVERS Landelijke projectlijst bij project A570 (Rioolwerkzaamheden 2002/2003)

Bereikbaarheid arbeidsplaatsen (pompputten, kelders, gemalen)

1.

2.

Zorgen, in uw beleving, uw opdrachtgevers ervoor dat arbeidsplaatsen voor uw medewerkers goed bereikbaar zijn?

m

Ja ................................................................................................. Ga naar vraag 3.

m

Nee

Zo nee, wat zijn de meest voorkomende klachten (meerdere antwoorden mogelijk)?

q

Putten zijn overwoekerd door onkruid of struiken.

q

Putten bevinden zich op particuliere terreinen en de toegang is niet (goed) geregeld

q

Putten zijn slechts over water bereikbaar (sloot, kanaal)

q

De arbeidsplaats is niet met (vracht)auto bereikbaar

q

Anders, nl.: ............................................................................................................................

3.

Hoe vaak klagen uw werknemers over de slechte bereikbaarheid van de arbeidsplaatsen?

m

Nooit

m

Soms

m

Vaak

m

Altijd


36

4.

5.

Heeft u met uw werknemers afspraken gemaakt over hoe zij moeten omgaan met slecht bereikbare arbeidsplaatsen?

m

Ja

m

Nee

Wie zijn uw opdrachtgevers? (meerdere antwoorden mogelijk)

q

Gemeenten

q

Waterschappen

q

Provincies

q

Bedrijven

q

Anders, nl.: ............................................................................................................................

Einde lijst, Dank voor uw medewerking!


37

Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Arbeidsinspectie

Recommend Documents