MILL BOATS
The do-yourself plywood boats
De bouw van de KS18
Handleiding bij het multiplex bouwpakket
Voorwoord 1
Wat heeft u nodig ?
1-1 Vaardigheden 1-2 Werkplaats 1-3 Epoxylijm 1-4 Glasvezel 1-5 Gereedschap 1-6 Multiplex 1-7 Bouwpakket 2
Hoe gebruikt u epoxy?
2-1 Veiligheid 2-2 Mengen van epoxy 2-3 Toepassing van epoxy 2-4 Lijmen met epoxy 2-5 Lamineren van glasvezel met epoxy 3
De bouw van de KS18
3-1 Spanten, lengtespanten en kiel 3-2 Rompplaten 3-3 Dek 3-4 Glasvezel aan de binnenkant van de romp en het dek 3-5 Vloeren 3-6 Platen aan de achterkant van de zitplaatsen 3-7 Bovenkant van de zitplaatsen en de zijkanten 3-8 Kuiplijst 3-9 Roer 3-10 Motorkist 3-11 Afwerking 4
Verschillende motors
5
Nawoord
Mill Boats
De bouw van de KS18
-1-
Voorwoord Ook vandaag de dag is het bouwen van een boot een relatief moeilijk en tijdrovend proces. De komst van moderne computertechnologieën heeft echter wel het één en het ander veranderd. Tegenwoordig kunnen bootbouwers de ontwerpinstructies heel gemakkelijk volgen. Alle onderdelen worden namelijk op maat geleverd. Dus geen gedoe meer Bootbouwstoel met het uitvergroten van kleinschalige tekeningen. Dankzij de CNC In iedere werkplaats zou een (Computerized Numerical Controlled) machines worden deze comfortabele stoel onderdelen bovendien op de millimeter nauwkeurig uitgezaagd. Veel moeten staan. In deze stoel kan de preciezer dan een timmerman ooit zou kunnen doen. Tekeningen zijn bootbouwer plaatsnemen overbodig geworden. U kunt meteen aan de slag! wanneer iets niet Voor de ontwerper geldt dat hij/zij dankzij deze nieuwe technologie goed gaat of radicaal andere ontwerpen kan maken en geheel nieuwe wanneer er hevige twijfels rijzen. constructietechnieken kan ontwikkelen. De KS18 is zo’n nieuw ontwerp. In de KS18 zijn klassieke vormen Ga gewoon even rustig zitten, denk gecombineerd met nieuwe technologieën. Dit heeft een gemakkelijk te na en u zult zien dat het daarna allemaal bouwen boot opgeleverd die bovendien een streling voor het oog is. veel gemakkelijker gaat!
Advies: lees deze handleiding nauwkeurig door voordat u met het daadwerkelijke bouwen begint. Als u twijfels of vragen heeft, neem dan contact met ons op, hetzij telefonisch of via email. Ons emailadres is
[email protected]. U moet weloverwogen te werk gaan, want ‘zomaar wat proberen’ gaat u veel tijd kosten (en waarschijnlijk ook geld). Vooral de toepassing van epoxy vergt denkwerk vooraf. Deze ‘wonderlijm’ lijmt zo fantastisch dat u, wanneer u onderdelen verkeerd aan elkaar lijmt, de zaag ter hand zal moeten nemen om ze weer van elkaar te krijgen. Verder adviseer ik u niet teveel naar ‘experts’ te luisteren. Zelfs wanneer ze menig boot op hun naam hebben staan. De constructie van de KS18 is namelijk niet te vergelijken met traditionele bootbouw. Hun advies zal waarschijnlijk alleen maar tot verwarring en uiteindelijk tot fouten leiden. Volg gewoon de instructies van dit boek en u zult een prachtige houten boot bouwen! Helemaal zelf! 1 Wat heeft u nodig? 1-1 Vaardigheden Het belangrijkste is dat u in staat bent geduldig en precies de instructies te volgen. Het is belangrijk deze goed door te lezen om precies te weten wat u doet. U heeft geen timmer- of andere houtbewerkingservaring nodig. Het is wel handig als u in staat bent een gat te boren, een schroef in zacht hout te draaien en een decoupeerzaag of een schaaf voor de afwerking te gebruiken. Precisie en geduld zijn echter de belangrijkste vereiste vaardigheden!
Mill Boats
De bouw van de KS18
Traditionele bootbouwers grapten wel eens dat: ‘ de enige lijm die onderdelen definitief verbindt de lijm is die op de grond drupt.’ Dat was beslist voor de uitvinding van epoxy…
-2-
1-2 Werkplaats De beste plaats voor uw werkplaats is het strand. Met uitzicht op kristalhelder water en omringd door palmen die ritselen in een zwoele briesje. Helaas, dit behoort niet altijd tot de mogelijkheden… Laat ons eens kijken hoe u een werkplaats geschikt voor botenbouw kunt creëren. De KS18 is 6 meter lang en 2.1 meter breed. U moet er omheen kunnen lopen. Een werkplaats zou dus minimaal 7 bij 4 meter moeten zijn. Voor het werken met de kunsthars epoxy is een schone omgeving noodzakelijk. Vooral vet is slecht: vettige onderdelen willen niet goed plakken. Als u in een garage wilt werken, maak die dan van tevoren goed schoon. Leg plastic op de vloer, want u zult onvermijdelijk zo nu en dan een drupje epoxy morsen. De kunsthars epoxy is vochtbestendig. De optimale werktemperatuur voor epoxy ligt tussen de 12 en 28 oC. Als u onder of boven deze temperatuur wilt werken, kunt u het beste even contact met ons opnemen. Wij kunnen u dan advies geven over de voor u meest geschikte epoxy. Onze epoxy stoot geen gassen uit gedurende het droogproces en is bijna geurloos. Maar, zoals bij alle chemische producten, is het verstandig op een plek te werken met een redelijk goede ventilatie.
1-3 Epoxylijm Epoxy ligt aan de basis van onze bouwtechniek. De redenen waarom we deze kunsthars verkiezen boven een andere chemische lijm zijn de volgende: •
Met epoxy kun je houten delen constructief aan elkaar lijmen. De met epoxy gelijmde verbinding is zelfs sterker dan het hout zelf.
•
De epoxy is watervast en is daardoor, naast lijmen, ook geschikt voor de bescherming van hout tegen water en vocht.
•
De droogtijd van epoxy is lang genoeg om gemakkelijk werkbaar te zijn. Verder kan de droogtijd aangepast worden door het gebruik van verschillende ‘harders’.
•
Epoxy krimpt niet en zet niet uit tijdens het droogproces.
•
Bij toepassing van epoxy komen geen schadelijke stoffen vrij.
Mill Boats
De bouw van de KS18
-3-
Hier zijn de belangrijkste nadelen van epoxylijm: •
De UV-straling in zonlicht beschadigt het epoxylaagje uiteindelijk. Daarom moet de epoxy nog een keer overgeverfd worden met een verf die een UV-filter bevat.
•
Epoxy is duurder dan andere kunstharsen die in de botenbouw worden gebruikt (zoals polyester of vynilester harsen).
•
Epoxy wordt uit twee componenten samengesteld: de hars en de harder. Deze moeten in de juiste hoeveelheden gemengd worden, afhankelijk van de gewenste reactiesnelheid.
Er zijn verschillende soorten epoxy op de markt. Deze zijn geschikt voor verschillende toepassingen. Wees er zeker van dat u de juiste soort gebruik, namelijk die voor het aan elkaar lijmen en beschermen van hout. Verder moet u erop letten dat sommige epoxy bijvoorbeeld na moet drogen op een hoge temperatuur (80-120oC). Andere hebben een lage tolerantie voor hogere temperaturen: ze worden dan zacht. Laat u dus goed inlichten door de verkoper. De epoxy uit ons epoxypakket is getest en buitengewoon gebruiksvriendelijk. Het heeft de juiste mechanische eigenschappen voor dit project, is gemakkelijk te mengen en stinkt niet.
Fig. 1-3-1 Epoxypakket: epoxy lijm, kwasten, handschoenen etc. Alles is klaar om aan de bouw van de KS18 te beginnen.
1-4 Glasvezel
Glasvezel is gemaakt van heel veel kleine samengevoegde draadjes glas. In onze constructiemethode word glasvezeldoek gebruikt om de knikken van de romplaten te verstevigen. Op deze manier wordt tevens de hele constructie verstevigd. Voor deze versteviging gebruiken we een glasvezelstrook van 10cm breed. U heeft een speciale schaar nodig om glasvezel te knippen. Deze schaar vindt u ook in ons epoxypakket.
Mill Boats
De bouw van de KS18
-4-
1-5 Gereedschap Voor het bouwen van de KS18 (en ook voor de andere Mill Boats bouwpakketten) heeft u geen duur gereedschap nodig. Nodig zijn: accuboormachine op batterijen die ook als schroefmachine gebruikt kan worden. handpalmschuurmachine of een excentrische schuurmachine decoupeerzaag schaaf of freesmachine rubberen hamer stalen hamer beitels in verschillende maten schuurpapier (korrel 80 tot 220) centimeter / rolmaat zware kwaliteit handschoenen handzaag Stanley-mes lijmklemmen
Voor het werken met epoxy kunt u gewone kwasten en rollers gebruiken. Verder een paar platte houten spatels voor het mengen en een plamuurrubber. 1-5 Multiplex
Het KS18 bouwpakket is uit eerste kwaliteit Ocoumé multiplex gefreesd. Het gebruikte Ocoumé komt uit duurzaam beheerde bossen en kan eventueel met milieukeurmerk geleverd worden. De platen zijn in Nederland gefabriceerd en worden onder KOMO Keur geleverd. Verder heeft onze multiplex een WPB (water proof boiled) garantie. Dit houdt in dat de lijm hiervan extreem waterresistent is.
Mill Boats
De bouw van de KS18
-5-
Bedenk echter wel dat Ocoumé, zoals alle houtsoorten, wel kan gaan rotten. De multiplex moet daarom beschermd worden met epoxy. Doet u dat op correcte wijze dan heeft u een zeer sterk en duurzaam bouwmateriaal. Het belangrijkste kenmerk van onze multiplexplaten is de kwaliteit van de fineerlagen. Deze zijn bijna volmaakt glad en bevatten een minimum aan knoesten en andere onvolkomenheden. Dit maakt de panelen structureel uniform, sterk en bij uitstek geschikt voor bootbouw. Multiplex moet op een droge plaats worden opgelagen en daarbij plat liggen. Wij adviseren u van iedere plaat (van een bepaalde dikte) één extra te kopen. Dan heeft u een voorraadje in huis, mocht er iets mis gaan. Onze platen zijn meestal goedkoper dan de multiplex die u in de houthandel kunt kopen. Bovendien verzekert u zich op deze manier van een uniforme kwaliteit van uw plaatmateriaal.
Fig. 1-6-1 Het pakket arriveert in uw werkplaats. Alle onderdelen zijn al uitgezaagd (op de millimeter nauwkeurig). U hoeft alleen de verbindingen even met een Stanley- mesje door te snijden en de scherpe randjes een beetje bij te schuren. U kunt beginnen!
1-6 Bouwpakket
Het bouwpakket arriveert in uw werkplaats op een pallet, ingepakt met karton en staalband voor bescherming. Het pakket is ongeveer 2500x1250x450 mm (LxBxH) groot. Het totale gewicht bedraagt ongeveer 680 kg. Alle onderdelen worden uitgezaagd geleverd. Hiervoor is een CNC (computer numerical controlled) frees-machine gebruikt. Deze werkt op de millimeter nauwkeurig. Er zijn hier en daar kleine verbindingen aangebracht om de delen op hun plaats te houden in de plaat waar ze uitgezaagd zijn. Deze verbindingen zijn ongeveer 0.5 mm dik en dus gemakkelijk met een Stanley-mes te verbreken. Bijna alle onderdelen zijn genummerd zodat ze eenvoudig te vinden zijn. Daarbij zijn de platen op zo’n manier gestapeld dat u van boven naar beneden kunt werken. U hoeft dus niet te stapelen en te schuiven omdat u toevallig een onderdeel van de onderste plaat moet hebben. Van sommige onderdelen wilt u misschien de randen wat ronder maken (zoals die van de stoelen, de kuiplijst en de randen van het dek /de romp. Dit kunt u met een frees doen of, wanneer u die niet heeft, met een schaaf.
Mill Boats
De bouw van de KS18
-6-
Fig. 1-6-2 Een frees is handig om de hoeken van sommige platen mee af te ronden. Bijv. die van de zitplaatsen en die van de kuiplijst.
2
Hoe gebruikt u epoxy?
2-1 Veiligheid Belangrijk! Lees dit zorgvuldig! Draag altijd handschoenen, werkkleding en een veiligheidsbril wanneer u met epoxy-hars werkt. Wanneer uw huid toch in aanraking komt met deze kunsthars, spoel de plek dan ogenblikkelijk af met veel water. Als de epoxy in de ogen komt, spoel ze dan onmiddelijk met veel water uit en ga naar de dichtstbijzijnde dokter. Berg beide componenten buiten het bereik van kinderen op. Bewaar de epoxy in de eigen container. Wanneer u het toch in een andere container overgiet, schrijf dan duidelijk ‘epoxy’ op de nieuwe verpakking. Epoxy is geurloos en kan daardoor verward worden met andere vloeistoffen. Lees ook de instructies van de producent. Mill Boats accepteert geen verantwoordelijkheid voor eventuele schade veroorzaakt door verkeerd gebruik van epoxy. 2-2 Mengen van epoxy
De epoxy die wij gebruiken bestaat uit twee componenten: de harder en de hars. Deze componenten moeten gemengd worden in een verhouding van 1:2 van respectievelijk harder en hars. Er zijn verschillende mengmethodes te gebruiken. U kunt bijvoorbeeld een maatbeker gebruiken, een weegschaal of handpompen. Voor mij is de weegschaal het handigst. De handpompen kunnen direct op de flessen aangebracht worden (zie fig. 1-31). De pompen werken alleen goed als de hars redelijk vloeibaar is. Wanneer u de pompen wilt gebruiken kunt u de hars dus het beste op kamertemperatuur bewaren. Na het mengen van de twee componenten de epoxy goed doorroeren. Als u wat vulsel wilt toevoegen (zie fig. 2-3) is dit het moment. Dus: vulsel pas na het mengen van de componenten toevoegen! Hoe snel de epoxy droogt, hang af van van de harder en van de temperatuur. Tijdens het droogproces komt er warmte vrij en wordt er tegelijkertijd ook warmte gebruikt. Kleine mengbekers versnellen daardoor het droogproces (soms teveel). Gebruik altijd grote
Mill Boats
De bouw van de KS18
-7-
mengbekers. Wanneer de epoxy in een te kleine ruimte wordt bewaard zonder dat het zijn warmte kwijt kan, zal de epoxy oververhit raken en bovendien indrogen. 2-3 Toepassing van epoxy -hars
U zult de epoxy gebruiken als lijm en aanbrengen ter bescherming van het hout. Epoxy kan deze dubbele rol vervullen door toevoeging van vul-materiaal. Als u vul-materiaal aan de gemengde epoxy toevoegd, krijgt u een stevigere substantie die beter op zijn plaats blijft. Er zijn verschillende typen vul-materiaal die de viscositeit van epoxy kunnen verhogen. Wij gebruiken houtmeel en katoenvlokken. Houtmeel is altijd goed behalve in het geval dat de lijmnaad zichtbaar blijft. Dan zijn katoenvlokken beter omdat je daarmee een kleur krijgt die beter bij het lichte Ocoumé-multiplex past. Ik voeg altijd ook wat katoenvlokken toe omdat ik persoonlijk vind dat het mengsel daarmee prettiger werkt. Fig. 2-3-1 houtmeel epoxy vulsel
2-4 Lijmen met epoxy Lijmen met epoxy ligt aan de basis van onze constructiemethode. Er zijn verschillende manieren om dat te doen. In onze ontwerpen gebruiken we de: haakse verbinding, kopverbinding, overnaadse-verbinding en de door ons ontwikkelde ‘kamerverbinding’. In alle gevallen gaat u als volgt te werk: Bestrijk eerst de binnenkant van de verbinding met epoxy (daar waar de delen opelkaar geplakt zullen worden).Gebruik daarvoor niet met vulmateriaal aangedikte of slechts een heel klein beetje aangedikte epoxy. In alle gevallen (behalve bij de kamerverbinding) dient u de randen van de multiplex af te schuinen zodat de delen beter aanelkaar zullen plakken. U gebruikt hiervoor schuurpapier of een schaaf.
Mill Boats
De bouw van de KS18
-8-
A
B Haakse verbinding
Kopverbinding onder hoek
C Versterkte kopverbinding
D Kamerverbinding
E
F
Fig.2-4-1 A. Haakse verbinding. B. Kopverbinding onder hoek (bijvoorbeeld de knikken). C. Versterkte kopverbinding. D-F. Kamerverbinding.
Haakse verbinding (fig 2-4-1 A)
We kunnen hele sterke verbindingen maken door gebruik van aangedikte epoxy. Daarmee kun je beide kanten van de verbinding een beetje opvullen. Houtmeel en katoenvlokken (of een combinatie van de twee) zijn geschikt om een goed vulsel mee te maken. De haakse verbinding moet tenminste zo breed zijn als de multiplex dik is. U maakt de vulling aan beide kanten (zie fig. 2-4-1 A)
Mill Boats
De bouw van de KS18
-9-
Wanneer u de grote, constructieve onderdelen van de sloep aan elkaar wilt lijmen, heeft u ook een glasvezelstrip nodig. Daarbij moet u de haakse verbinding groter maken (1.5 x de dikte van de multiplex). Doe dat in twee stappen: eerst een kleine haakse verbinding om de delen aan elkaar te zetten (laten drogen) en daarna een grotere wanneer u de glasvezel eroverheen doet. U vult de verbinding dus aan met glasvezel tot u de dikte van 1.5 x de dikte van het gebruikte multiplex bereikt hebt (zie ook fig 2-4-1 A) Deze methode is handig omdat de vulling misschien niet helemaal perfect is. Dan is het moeilijk om de glasvezel er mooi glad overheen te krijgen. U kunt met uw handen (met handschoenen aan natuurlijk) de nog zachte vulling onder de glasvezel gladstrijken. De vulling is gemaakt van, met houtmeel of katoenvlokken aangedikte, epoxy. Meng deze tot dat er een dikke pasta ontstaat die niet van de spatel druipt. Het moet ook weer niet te droog worden. Een pindakaasachtige consistentie werkt het beste. Kopverbinding (fig. 2-4-1 B)
In dit geval zijn de multiplexplaten ‘kop - kop’ aan elkaar gelijmd (zoals bijvoorbeeld bij de knikken van de rompplaten). Bij een kopverbinding gebruikt u altijd glasvezel ter versteviging. Afhankelijk van de aanwijzingen in het ontwerp worden er meer lagen glasvezel gebruikt, zowel aan de binnen- als aan de buitenkant. Voor het aanbrengen van glasvezel moet de verbinding waterdicht gemaakt worden met dikke epoxy. Overnaadse verbinding (zie fig. 2-4-1 C).
Dit is een gemakkelijk manier om twee platen aan elkaar te zetten. Deze verbinding kan echter niet overal toegepast worden. Wanneer je de overnaadse verbinding bijvoorbeeld voor de gebogen rompplaten gebruikt krijg je geen mooi oppervlak. Daarom hebben we daarvoor de ‘kamerverbinding’ ontwikkeld. De overnaadse verbinding gebruiken we bijvoorbeeld bij het lijmen van de ondersteuning van de openingen in de vloer. Breng eerst niet-aangedikte epoxy aan op beide zijden en daar waar u later moeilijk bij kunt zodra de delen aan elkaar zijn gelijmd. Gebruik bij het lijmen wel aangedikte (met houtmeel aangemaakte) epoxy. Kamerverbinding. (fig 2-4-1 D-F).
Wanneer platen aan elkaar gelijmd moeten worden zonder dat er verdikkingen langszij ontstaan, is de ‘kamerverbinding’ de beste methode. De kamerverbinding garandeert een constructief sterke en gladde afwerking. Deze verbinding kan alleen tot stand worden gebracht dankij de precieze techniek van de CNC-machine. Dankzij deze techniek kunnen we de onderdelen zo gefreesd dat ze een complementair deeltje hebben dat precies past op het onderdeel waar het aangelijmd moet worden (zie fig. 2-4-1 D, E en F). Een ronde uitsparing past in het complementaire deel, zodat een perfecte lijn gegarandeerd is. Een verbinding bestaat uit drie delen. De kamers moeten licht geschuurd worden. Verlies hierbij geen tijd met het nastreven van perfectie. Het is zelfs beter als het oppervlak een beetje ruw is, want dan heeft de epoxy meer grip. Zorg wel dat er een folie tussen het gewicht en de te verlijmen delen zit, anders zit straks alles aan elkaar.
Mill Boats
De bouw van de KS18
- 10 -
Verf alle onderdelen eerst met epoxy. Breng daarna licht met houtmeel aangedikte epoxy aan. U kunt een gewicht op de constructie zetten om de delen goed bijelkaar te houden gedurende het drogingsproces. Puzzel verbinding (fig. 2-4-2)
Voor platte elementen (zoals bijvoorbeeld de kiel) gebruiken we de puzzelverbinding. Dit is een kopverbinding waarbij de randen zo gevormd zijn dat de twee delen niet van elkaar kunnen glijden Fig.2-4-2 Voorbeeld van een kopverbinding in de vorm van een puzzel, zo kunnen de onderdelen niet verschuiven gedurende de contructie.
Fig. 2-4-3 Test om multiplex te verbinden met behulp van aangedikte epoxy. U kunt dit oefenen op reststukjes multiplex. Probeer het resultaat ook eens te breken. Wanneer de epoxyhars goed droog is (na tenminste 24 uur) zult u zien dat het hout eerder breekt dan de met epoxy gelijmde verbinding.
2-4 Het verstevigen van de knikken met glasvezel
De hele romp: de knikken, de kiel en de dek/romp verbinding moet verstevigd worden met strippen glasvezel. In ons pakket zijn deze strippen 10 cm breed (fig.2-4-2). Glasvezel kan irriterend zijn voor de huid en ogen, gebruik daarom altijd handschoenen en een veiligheidsbril. Ik geef er de voorkeur aan de multiplex eerst goed met epoxy in te smeren en dan de glasvezel erop te doen. Op deze manier blijft de glasvezel goed op z’n plaats zitten. Maar eerst moet u al de openingen tussen de delen dichten en alles schuren om een mooi glad oppervlak te krijgen. Glasvezel houdt niet van scherpe randen: dus zorgvuldig schuren! Verwijder het teveel aan epoxyhars met een plamuurrubber (zie fig 2-4-1). Het is beter verschillende lagen over elkaar aan te brengen dan in één keer een dikke. Verwijder alle luchtbelletjes die soms onder de vezel komen te zitten.
Mill Boats
De bouw van de KS18
- 11 -
Fig. 2-4-1 Een plamuurrubber is heel handig om het oppervlak mee glad te maken wanneer de epoxy wordt aangebracht.
Fig. 2-4-2 glasvezelstrips om de naden van de knikken mee af te dichten.
Fig. 3-1 inkeping tussen de spanten en de lengtespanten.
3 De bouw van de KS18
U krijgt de KS18 in een bouwpakket aangeleverd. Alle noodzakelijke delen voor de multiplex/epoxyboot zitten er in. Deze onderdelen zijn uit 2500 x 1250mm multiplexplaten gefreesd. We hebben geprobeerd de onderdelen op volgorde van gebruik (van boven naar beneden) in het pakket te plaatsen. Op deze manier hoeft u geen onderdelen vanonder de stapel weg te trekken. U werkt gewoon van boven naar beneden. Dit scheelt u veel ruimte en natuurlijk ook tijd en moeite. Bij iedere stap in het bouwproces moet u eerst voorzichtig de delen uit de multiplexplaten halen. Deze delen zitten alleen op sommige punten vast. Snij ze los met een Stanley-mes.
Mill Boats
De bouw van de KS18
- 12 -
Schuur de randen van de onderdelen voordat u ermee gaat werken. Dat is beter omdat de randen kwetsbaar en tamelijk scherp zijn.
Fig. 3-2 Met een rubberen hamer worden de spanten aangebracht. Schuur de kamer voordat u de lengtespanten lijmt.
3-1 De spanten, lengtespanten en de kiel
Begin door de twee lengtespanten te construeren (fig. 3-1-1 en tekening KS18_FR) De lengtespanten worden elk gevormd uit drie delen. Door de ronde uitsparingen kunt u ze perfect inelkaar zetten. Gebruik voor het lijmen van deze delen epoxy met een beetje houtmeel (licht aangedikte epoxy). Zet een gewicht op de gelijmde delen (bijv. een steen). Doe er wel even wat plastic tussen. Steen plakt aan epoxy en plastic niet. Bouw de kieldelen (zie fig. 3-1-2 A en tekening KS18_FR) en let erop dat de merktekens aan de buitenkant van de kiel moeten zitten. De puzzel-verbindingen van de twee grootste kieldelen zijn niet symetrisch. Dit is zo gedaan omdat de kielconstructie op deze manier sterker is. Zodra de lengtespanten en de kiel gelijmd zijn en helemaal droog (dit duurt, afhankelijk van de temperatuur, maximaal 24 uur) kunt u beginnen met het aanbrengen van de spanten. Zet de kiel haaks op de vloer. De 80 mm platte basis helpt om de kiel stabiel op het vlakke grondoppervlak te houden. Zodra u de kiel inelkaar hebt gezet, kunt u hem overeind houden door hem tussen stapels van het één of ander van enig gewicht te zetten. De spanten 1 en 9 moeten uiteindelijk respectievelijk bovenin de lengtespanten en bij de kiel aangebracht worden. Breng eerst de spanten 2 t/m 8 aan, dan de lengtespanten en uiteindelijk spanten 1 en 9 (zie fig. 3-1-2 B en C).
Mill Boats
De bouw van de KS18
- 13 -
Fig. 3-1-1 lengtespanten aanbrengen (delen 1-2 A, B en C)
Wanneer u de spanten aan de binnenkant van de lengtespanten aanbrengt, let er dan op dat de merktekens van de delen met elkaar overeen komen (zie fig. 3-1-1). Als u dat doet, komen de spanten op precies de goede plek terecht.
Fig. 3-1-2 computerbeeld van de belangrijktste stappen bij de rompconstructie van de KS18.
A
Mill Boats
De bouw van de KS18
- 14 -
B
C
Mill Boats
De bouw van de KS18
- 15 -
D
E
Mill Boats
De bouw van de KS18
- 16 -
F
G
Mill Boats
De bouw van de KS18
- 17 -
H
I
Mill Boats
De bouw van de KS18
- 18 -
De spiegel (deel nr. 10) heeft geen sponning, daarom moet u hier een paar schroeven gebruiken. Schroef ze 1-2 cm van de randen van de lengtespanten. Zodra de lijm droog is, kunt u de schroeven verwijderen en de gaatjes vullen met dikke epoxy. Op de spiegel (zie tekening nr.2 en fig 3-1-1) zijn merktekens voor de verbindingen met de lengtespanten aangebracht. Breng ook de motorsteunen aan (deel ES) en houd ze op hun plaats met lijmklemmen.
Hoeveel lagen epoxy? 3-5 lagen epoxy zijn voldoende om de multiplex te beschermen. U kunt ook 1 laag epoxy+1laag glasvezel/epoxy+ 1 laag epoxy daar weer bovenop aanbrengen. Dit is geschikt voor extra bescherming van de romp en het dek.
Op dit moment kunt u beginnen alle spanten vast te lijmen. Verwijder steeds één deel per keer. Bestrijk de binnenste rand van de naden met niet aangedikte epoxy. Wanneer alle delen op hun plaats zitten (precies op de merktekens) kunt u beginnen met het vullen van de randen met aangedikte epoxy (zie fig. 3-1-3).
Fig. 3-1-3 Het vulsel tussen de spanten. Het vulsel moet glad aangebracht worden en ongeveer net zo dik zijn als de multiplex.
Nu kunt u de eerste beschermingslaag epoxy aanbrengen. Zodra het droog is licht schuren en nog twee lagen aanbrengen. Gebruik epoxy die niet aangedikt is. Wacht iedere keer 12 –20 uur (afhankelijk van de omgevingstemperatuur) tussen het schuren en aanbrengen van een nieuwe laag. Schuur altijd licht met een korrel van 120. Onthoud dat alle delen op z’n minst drie lagen epoxy moeten krijgen om adequaat beschermd te zijn. Met name het kopse hout moet goed beschermd zijn. Vul eventuele gaatjes in het kopse hout eerst met aangedikte epoxy.
Mill Boats
De bouw van de KS18
- 19 -
3-2 De romp
Lijm eerst de delen van de rompplaten aan elkaar. Iedere spant bestaat uit drie platen en twee verbindingsplaten. Controleer voor het lijmen nauwkeurig of ieder deel het juiste nummer heeft. Als iets niet past, forceer dan niets. Controleer eerst of u het juiste onderdeel heeft (het nummer!) In fig. 3-2-1 kunt u de verbindingsmethode bekijken. Op de tekening nr. KS18-PL wordt de gehele constructie van de rompplaten getoond.
Als u vellen plastic tussen de platen doet, kunt u de rompplaten op elkaar stapelen en ze allemaal in een keer lijmen. Dat scheelt ook weer ruimte in uw werkplaats
Fig. 3-2-1 We gebruiken de kamerverbinding om de romplaten aanelkaar vast te zetten. Hier ziet u de rompplaten zoals ze in de doos zitten.
Fig. 3-2-2 Met licht aangedikte epoxy kunnen we de rompplaten aanelkaar lijmen. Bescherm de vloer met plastic.
Mill Boats
De bouw van de KS18
- 20 -
Fig. 3-2-3 Een gewicht houdt de verbinding vlak tijdens het drogen.
Epoxy vulsel
Merklijn
kiel
. Fig. 3-2-4 verbinding van de rompplaten met de kiel
Mill Boats
De bouw van de KS18
- 21 -
Fig3-2-5 Platen kunnen aanelkaar gezet worden met ‘tie ribs’
Op het moment dat de spanten en de lengtespanten samengevoegd zijn, kunt u de hele constructie op zijn kop zetten. Zo kunnen de platen namelijk gemakkelijker worden aangebracht. Er zijn tenminste twee manieren om de platen aan de spanten te bevestigen: door middel van schroeven of ‘tie-ribs’. De twee manieren kunnen ook gecombineerd worden afhankelijk van welke plaat moet worden bevestigd, de plaats op de romp en de persoonlijke smaak van de bootbouwer. TIP Voordat u de randen aanbrengt is het beter ze even af te schuinen. Op deze manier kunnen ze niet verschuiven.
Aan de binnenkant van de rompplaten staan de intersecties tussen de platen, de spanten en/of de lengtespanten aangegeven. Ook de plaatsen waar u de gaten voor de schroeven of de ‘tie-ribs’ kunt maken, zijn aangegeven en wel met een kruis aan de rand van de platen (zie tekening nr. KS18-PL) Boor niet op alle aangegeven plaatsen gaten. Alleen het minimaal benodigde aantal om de platen te kunnen instaleren. Tenminste één gat, aan iedere kant van iedere spant aan de rand van de plaat, is echter wel noodzakelijk Gebruik een 3mm houtboor. Ook op de kiel en op de bodemplaten staan de plaatsen voor de ‘tie-ribs’ aangegeven (zie fig. 3-2-5). Om de eerste bodemplaat (delen P4 en S4 zie tekening nr. KS18-PL) vast te zetten, verbindt u de merktekens van de platen met die van de spanten. Verbind ze met ‘tie-ribs’ en zet ze vrij los vast, te beginnen vanuit het midden. Zodra alles op z’n plaats zit, kunt u ze strakker trekken. Op dit punt moet u twee merktekens op één lijn brengen: de merktekens van de spanten (deze zijn aan de binnenkanten van de spanten aangebracht) en de merktekens van de knik, getekend op de spanten (zie fig. 3-2-1). Het is belangrijk dat u de platen goed op één lijn zet voordat u ze aan de spanten schroeft. De schroeven voor de platen moeten ongeveer 25mm van de knik worden vastgezet. Op deze manier worden de gaten later
Mill Boats
De bouw van de KS18
- 22 -
door glasvezel bedekt. Twee schroeven voor ieder spant (één boven en één beneden) zijn genoeg. U kunt nu met het toevoegen van de andere platen aan beide kanten beginnen. Gebruik weer ‘tie-ribs’ om de platen in de juiste positie te krijgen en de schroeven om ze aan de spanten te bevestigen.
Let op bij spant 1: De merktekens moeten aan de achterkant van de spanten zitten!
Fig. 3-2-6 De romplaten zitten op hun plaats en zijn aan de spanten geschroefd.
.
3-3 Het dek
Zodra alle rompplaten aan de spanten zijn geschroefd, kunt u met de installatie van het dek beginnen. Op fig. 3-3-1 kunt u zien dat het dek uit 7 delen bestaat. De delen D1-D6 zijn overnaads met elkaar verbonden voor de installatie van het dek. Het achterdek (deel D7) wordt later geplaatst. Namelijk nadat de binnenkant met epoxy is geverfd en de rompknikken met glasvezel bedekt zijn. Aan de achterkant van spant 1 lijmt u de ondersteuning voor het achterdek (deel F1s). Zodra de bovenste rompplaten zijn geinstalleerd (delen P1,S1), kunt u de steunen voor het dek (de delen: S01,SO2,SO3,PO1,PO2 en PO3) aan deze rompplaten vastlijmen. Zie fig. 3-3-2.
Mill Boats
De bouw van de KS18
- 23 -
Fig. 3-3-1 Dekplaten en overnaadse verbinding van de delen. Zie ook tekening nr. KS18_DK.
deksteun
spant
Fig. 3-3-2 Lijm de deksteunen aan de laatste plaat voordat u het dek vastschroeft. (P1,S1)
Het voordek (delen D1-D6) kan nu worden aangebracht. Schroef het langs de randen vast in overeenstemming met de deksteunen. Plaats iedere 20-30 cm een schroef. Misschien is het nodig de laatste platen (P1,S1) wat te forceren om aan de dekrand te passen. Voordat u aan de zijkant van de zitplaatsen begint, moet u de kikkerversterkingen (delen D13-D16, zie tekening nr. KS18_DK voor de positionering op het dek) aanbrengen. Lijm de versterkingen aan de binnenkant van het dek. Houd ze op hun plaats met een schroef of een spijker vanuit de buitenkant. Als u de kikker al heeft, kunt u ze direct installeren en de kikkerschroef gebruik om de versterkingen op hun plaats te houden. Gebruik veel epoxyvulsel om er zeker van te zijn dat er geen water of vocht bij de schroefgaten kan komen. 3-4 glasvezel aanbrengen aan de binnenkant van de romp en op het dek
Het is nu tijd om alle knikken, de romp, het dek, de rompplaten en de binnenstructuur (spanten en lengtespanten) definitief aanelkaar te zetten. Op alle verbindingen met de rompplaten moet u glasvezelstrips aanbrengen. U gaat hierbij als volgt te werk.
Mill Boats
De bouw van de KS18
- 24 -
Gebruik een borstel om de epoxy goed in de knikken tussen de platen te krijgen. Vul daarna de verbinding zorgvuldig met aangedikte epoxy om alle naden te dichten. Doe daar de droge glasvezelstrip op (als de epoxy nog niet droog is!), gelijkmatig verdeeld over beide kanten van de verbindingslijn (zie fig. 3-4-1 to 3-4-3). Als dat klaar is strijkt u daar weer onverdikte epoxy overheen met een borstel of een plamuurrubber
Fig. 3-4-1 bevochtig de knik met epoxy
Fig 3-4-2 De glasvezelstrip ligt bovenop het vulsel. Nadat de intersecties met epoxy bevochtigd zijn, brengt u aangedikte epoxy aan om de naden tussen de platen te vullen. Daar direct weer bovenop, als de epoxy nog niet droog is, doet u de glasvezel strip die u weer met niet-aangedikte epoxy doordrenkt.
Fig. 3-4-3 Met epoxy doordrenkte glasvezel is transparant. U ziet hier het vulsel onder de glasvezel zien. De hele bodem is tenminste 3 keer met epoxy geverfd voordat u de vloer aanbrengt.
Mill Boats
De bouw van de KS18
- 25 -
Wees vooral nauwkeurig bij het aanbrengen van de glasvezelstrip op de sectie tussen romp en dek.
Breng op al deze randen vulsel en glasvezel aan.
Breng ook vulsel aan in de secties tussen romp en spanten.
Fig. 3-4-4 Dekinstallatie. Het grootste gedeelte van de romp is toegankelijk van de binnenkant, behalve het deel van de romp dat bedekt is met achterdek. Dit deel van de romp moet daarom voor de installatie van het dek van tenminste drie lagen epoxy voorzien worden.
De kuiprand (F3) steekt 25 mm over B6. Zie ook fig. 3.1
Fig. 3.5.1 Vloer- en zitplaatsen- assemblage. De vloerluiken en de openingen van de zittingen zijn hier in oranje afgebeeld. De delen zitten aan elkaar met een overnaadse verbinding (zie ook fig. 2-4-1 C en hoofdstuk 2-4-1).
Mill Boats
De bouw van de KS18
- 26 -
3-5 De vloer
Zodra de naden van de vloerplaten met een kopverbinding aan elkaar gezet zijn, van glasvezel voorzien en de spanten met een haakse verbinding aan de romp zitten, is het tijd om de vloer te leggen. De vloer is samengesteld uit verschillende delen die eerst aan elkaar vast gelijmd moeten worden (zie fig. 3-5-1 en tekening KS18_DK) Vergeet niet de binnenste delen van de vloer met epoxy te behandelen voordat u ze vastzet. Geef ze tenminste twee lagen epoxy. Voor bevestiging, moet er aangedikte epoxy (pindakaas consistentie) tussen de vloer en alle spanten en lengtespanten die de vloer raken, worden aangebracht. Dit is belangrijk omdat het aanbrengen van vulsel straks alleen nog maar mogelijk zal zijn via de openingen in de vloer. De steun voor de opening kan worden aangebracht zodra de vloer op zijn plaats zit. Dit gaat eenvoudig wanneer u lijmklemmen gebruikt en als u controleert of de lijnen op de luiksteun overeenkomen met die van de openingen.
Fig. 3-5-1 Installatie van de vloer.
Mill Boats
De bouw van de KS18
- 27 -
Fig. 3-5-2 Luik-versterking . De versterking kan worden aangebracht zodra de vloer klaar is. Gebruik lijmklemmen om het versterking op zijn plaats te houden gedurende het drogen van de epoxylijm. Let op dat u de lijmklemmen niet vastlijmt! Controleer of de lijn (op de tekening in blauw aangegeven) in de binnenste rand van de opening past. Fig. 3-5-3. Luikversterking, klaar om aan de binnenkant van de vloer bevestigd te worden. Let op de merktekens aan de randen. Deze tekens moeten overeenkomen met de randen van de opening van de delen. Op de foto ziet u o.a. de openingsplaten.
3-6 zitplaatsen
De zitplaatsen (delen B6-B9) en de leuningen (delen B1-B5) zijn gemaakt van verschillende onderdelen die eerst inelkaar moeten worden gezet. Zie tekening KS18_DK en fig. 3-2-1 F en G. U kunt ze vooraf afronden met een frees. Ze worden eerst aan elkaar gelijmd en dan gebogen aan de binnenkant van de kuip. Afhankelijk van de maat van de platen zult u wat hulp nodig hebben. Bevestig eerst de delen B6-B8 en dan de zittingen (delen F1-F5). Op die manier kunt u de plaat op zijn plaats schroeven. Gebruik weer epoxyvulsel om de zitplaatsen te verstevigen. Gebruik voor dit vulsel katoenvlokken en houtmeel in gelijke delen om een kleur te krijgen die mooi bij de multiplex past. (U wilt de zittingen misschien wel in de originele houtkleur houden.) Mill Boats
De bouw van de KS18
- 28 -
3-7 leuningen
U kunt de rugleuningen en de luik-versterkingen op de zelfde manier aanbrengen als u met de vloer heeft gedaan. Controleer aan de onderkant van de zitting (B6-B9) of de zitting op de juiste lijn zit (25mm van de rand) (zie fig. 3-5-1). Breng vulsel langs alle randen aan.
Fig. 3-7-1 Voorbeeld sectie overdwars (van frame 3b) genummerd. Zie ook tekening KS18_FR.
Mill Boats
De bouw van de KS18
- 29 -
3-8 Kuiplijst
De bovenste rand van de zitplaatsen is aan de binnenkant versterkt met een multiplexstrip (zie fig 3-8-1, delen 1-5 zie ook KS18_DK). Lijm eerst deze strip vast. Als de epoxy droog is kunt u de rand van deze strip gebruiken om de kuiplijst vast te klemmen (delen C1-C6, zie fig. 3-8-1)Breng overal rond de buitenkant van de lijst epoxyvulsel aan. Doe dat netjes want de lijst is een prominent onderdeel van uw boot en blijft in het zicht. Fig.3-8-1 Het aanbrengen van de lijst
Multiplexstrip ter versterking van de kuiplijst
3-9 Installatie van het roer
Het roer bestaat uit 5 delen. Lijm eerst de delen R1 en R4 aanelkaar. De roerstok moet rond een roestvrijstalen bout kunnen draaien. Deze bout heeft moeren en schroeven aan de buitenkant van de delen R2 en R3. In fig 3-9-2 ziet u waar de roerpennen en de vingerling zitten. Beide metalen onderdelen (in roestvrijstaal) kunt u bij ons bestellen.
Mill Boats
De bouw van de KS18
- 30 -
Fig. 3-9-1 Onderdelen van het roer
Fig. 3-9-2 Roer aan de spiegel
Fig. 3-9-3 Roerpennen en vingerling. Positionering op de kiel.
3-10
De motorkist
De motorkist kan buiten de boot inelkaar gezet worden en daarna bovenop de motorvloer worden geplaatst. De kist kan aan de voorkant geopend worden om bij de motor te komen. (De scharnieren zijn niet te zien). Aan de motorkist kan met behulp van scharnieren een tafeltje bevestigd worden die aan de voorzijde van de motorkist neergeklapt kan worden. U kunt het tafeltje aan scharnieren bevestigen zodat het voor de kist gevouwen kan worden. Het is mooi om de hoeken wat af te ronden. U kunt er ook voor kiezen de randen met lijsten van massief hout af te werken.
Mill Boats
De bouw van de KS18
- 31 -
Fig. 3-10-1. Motorkist met glashouder en tafel.
Mill Boats
De bouw van de KS18
- 32 -
Voor het samenstellen van de motorkist, zie tekening KS18_EB.
3-11
Suggesties voor de afwerking
Verven
Epoxy-hars beschermt het hout heel lang. Er zijn in de zeventiger jaren rompen gebouwd met de hout/epoxytechniek die nu nog als nieuw zijn. Een nadeel van epoxy is wel dat het niet zo best tegen UV-licht kan. Daarom moeten de oppervlaktes die aan zonlicht zijn blootgesteld, geverfd worden met verf die UV-filters bevat. Het beste is een twee componenten polyurethaan verf. De kleur is bij voorkeur niet té donker om oververhitting van de epoxy te voorkomen. Als u het originele hout wilt blijven zien, kunt u de epoxy beschermen met een twee componenten UV-filterende blanke polyurethaan lak. Deze lak is wel wat duurder. Als u (bijvoorbeeld in de winter) het dek met canvas bedekt zal dat de levensduur van de epoxy verlengen. Het is aan te bevelen voor het verven een primer te gebruiken. Laat u informeren door een vakhandelaar.
Mill Boats
De bouw van de KS18
- 33 -
Beslag
Als u het beslag op het dek installeert, doe dat dan zoals is uitgelegd bij de installatie van de kikkers. Gebruik altijd epoxyvulsel om de ruimte tussen de schroeven en de romp mee op te vullen. Laat geen water met onbeschermd multiplex in contact komen!
7
Verschillende motors
De KS18 kan met een 11PK binnenboord-dieselmotor of met een 2.4 kW electrische motor worden uitgerust. Het bouwpakket is zo gemaakt dat beide motoren zonder aanpassingen probleemloos geinstalleerd kunnen worden. Als u besluit een electromotor via ons te kopen, krijgt u er een handleiding voor installatie bij. Neemt u alstublieft contact op met Mill Boats voor meer informatie over motorkeuze- en installatie. 8
Nawoord
Mocht u op- of aanmerkingen hebben betreffende ons bouwpakket dan verneem ik dat graag van u. Ik sta natuurlijk altijd open voor verbetering van ons produkt. Ik wens u veel plezier en succes met de bouw van de KS18 en uiteindelijk natuurlijk ook heel veel vaarplezier. Tot ziens op het water!
Matteo Mariani Jachtontwerper
Mill Boats
De bouw van de KS18
- 34 -
Millboats, Heggerank 108, 5432 CC Cuijk Nederlands T. +31 6 22465170 E-mail:
[email protected] WEB: www.millboats.com
Copyright © 2006 by Matteo Mariani All right reserved. No part of the publication may be reproduced without the prior permission of Mill Boats.
Mill Boats
De bouw van de KS18
- 35 -
