Midden-Del Mi.dden-Delfland
extra editie, najaar 1977 recreatiegebieden, die niet pla.nologisch •vogelvrij' zijn; natuurgebieden, die of door eigendom of pla.nologisch voldoende beschermd zijn, enz. Alleen door realisering var, dit soort functies is tevens het hoofddoel van de bufferzone te bereiken, nl,: voorkomen dat de stedelijke zones aan elkaar groeien .
SOMD
Midden-Delfl and is neg de enige open, Het is ~en veeteelt- gebied IT-et een landelijke ruimte in het zuidelijk beetje tuinbouw, deel van de Randstad . Om te voorkomen Dit grondgebruik en het landschap dat de steden Delft- Den Haag en vormen een harmonieus geheel zeals ook Rotterdam-Schiedam-Vlaardingen- Maasde historische ontwikkeling van eeuwen sluis aan elkaar groeien is Middende aard van het gebied bepaalt, Het Delfl and door de regering aangewezen gebied wordt door veel bewoners van de als bufferzone, omringende steden als zo aantrekkelijk Een greene binnenplaats in de Randstad ervaren, dat zij er in grotengetale rust en ontspanning zoeken.
Historische ontwikkeling
Buffer zone
Omstreeks twee eeuwen veer Chr . was Midden-Delfland een greet griendbos , waar riet en biezen overheersten, beschermd tegen aanvallen van de zee door een smal]e duinenrij. In latere perioden is de zee meerdere malen door de duinenrij heengeslagen, waar·bij in de kreken het veen wegspoel de, Later slibden deze weer di cht met klei . In de eerste eeuw na Chr, meet het landschap er hebben uitgezien als ·de Waddenzee, waarbij de duinvorming zich voortzette. Enige eeuwen l ater vestigden de eerste bewoners zich op de hoger gelegen delen, die ontstaan waren door klei-afzetting en in de kreken ( ' kleiruggen ' ) en verder op opgeworpen terpen, zeals in •t Woudt, De mensen begonnen zich tegen het water te beschermen door dijken aan te leggen. Het veen wordt vanaf de hoger gelegen delen in lange, rechte stroken · ont.gonner: . Deze strooksgei'.>ijze antginning geldt als specifiek Hollands l arJdschap , nl . een slager~andschap.
De regering heeft Midden- Deli"land aangewezen als bufferzone. Dat betekent dat Midden-Delfland een open, niet bebouwd gebied meet blijven. Steeds me~r werd echter duidelijk, dat een beleid gericht op 'openhouden om het openhouden ' tot mislukking is gedoeiT-d . De oprukkende stad wint het in de planologie meestal van agrari sche gebieden die niet optimaal kunnen functioneren, stadsuitbreiding en industrievestiging verdringen regelID4tig de volkstuin aar, de rand van de stad, enz. Een bufferzonebeleid heeft dan ook alleen kans van slagen, wanneer in de bufferzone werkelijk 'harde' functies worden gerealiseerd , zeals boerer~edrijven, die planologisch beschermd zijn en die veer de boer perspectief bieden;
Om te komen tot een goede inrichting , van Midden- Delfland richtten in 1964 een aantal gemeenten en de provincie Zuid- Holland de stichting Onderzoek Midden- Delfland (SOMD) op , die de opdracht kreeg hiernaar een onderzoek in te steller:, Hierbij zou men zowel met agrarische als recreatieve belar~en rekening moeten houden, De bestaande wetgeving en beetuursvorm bleken niet effectief te zijn. Het r·apport var, de SOMD, dat in 1968 verscheen, pleitte dan oak veer een centraal lichaam en veer bijzondere. maatregel en, Het gevolg was, dat een werkgroep zich ging bezighouden met het or:twerpen van een nieuwe wet : de Reconstructiewet Midden-Delfland, Het wetsontwerr dat in 1972 uitkwam, had als basis het raport van de S O~ID . In de loop der tijd war·en de inzichten omtrent inric:hting en bestuurlijke aspecter: echt er veranderd. Uit de Tweede Kamer volgde veel kritiek. De Memorie van Ant woord , die pas in mei 1976 volgde , had de,.e veranderde ideeen verwerkt . De wet is door de Tweede Kamer in oktober 1976 aar~enomen en in maart 1977 door de Eerste Kamer behandeld, Op grond van de reconstructiewet zal een reconstructiecommissie zich bezighouden met de i m·ichting van het gebied . Hopelijk is het neg niet te laat en is de open ruimte neg 'intact•.
Procedure Hoe de plannen veer Midden-Delfland er uit gaan zien weet neg niemand. Maar er gaat nu wel een plan gemaakt worden veer Midden- Delfland. De reconstructiewet geeft er de instrumenten veer. En niet meer dan dat . De wet zegt dus niet hoe dat plan er uit zal gaan zien . Wat gaat er gebeuren?
Midden-Delfkrant
2
Wat gaat er gebeuren?
m~~JJIIII >d~,;,.. ~.
r::::::t .~"""ochJ"'lk/. .... -.,_y~.s
reconstructiecomrnissie
S . H.O..IJ .
In de reconstructi ecommissie zijn opgenomen vertegenwoordigers van gemeentebesturen, provinci e , SOMD, diverse bel angenorganisaties (landbouw, recreatie, natuur en landschap), enz, Deze reconstructiecommissie telt w~maal 15 l eden.
reconstructieprogramma voorontwerp Haar eerste taak is een reconstructi eprogramma te ontwerpen . Dat i s te vergeli jken met een streekpl an. Het geeft aan wat de uitgangspunten en hoofdlijnen zuller. zijn voor de later te maker. reconstructieplarnen (te vergelijken met bestew~ngsplaPnen) . Het programma zal dus grofweg de grootte aangeven van recreatievoorzier~ngen , zonder uit te spreken hoe het eruit gaat zien.
inspraakronde Aan de hand van het voorontwerp krijgt i edereen in en rand Midden- Delfl and tenminste drie maanden de tijd zienswijzen en denkbeelden over dit voorontwerp naar voren te brengen, Hierna wordt het vastgesteld door de reconstructi ecommissi e die het doorstuurt naar gedeputeerde staten, en er verder niets meer aan hoeft te doen.
bezwaarprocedure GedepUteerde staten leggen het vastgestel de voorontwerp ter visi e waarna een ieder schriftelijk bezwaren kan indienen,
vaststelling reconstructieprogramma Hierr~ stellen provinciale staten het ontwerp;-reconstructieprogramma vast dat wordt doorgezonden naar de betrokken ministers die het definitief vaststell en,
Al met al is dit een vrij uitvoerige procedure , temeer omdat dit nag maar de helft is.
rol burgers bescr~ever. procedure twee momenten waarop de burger zijn stem kan laten horen: bi j de inspraakronde en bij de bezwarenprocedure, Het zijn beide momenten waarop in feite al vrij veel vastligt, omdat et al veel werk verzet is . Er wordt de burger nag slechts om een oordeel, en niet om ideeen gevraagd .
Er zijn in. de
plan van voorzieningen antwerp De volgende. taak van de reconstructiecommissie i s het maken van een plan van voorzieninger. (of een deel daarvan want alles hoe~t niet in een keer te gebeuren) . In z ~ 'n plan van voorzieningen staat precies wat er '.
.• ~fti~~~ 00~11':!:@~ 11ililfi©iral(!Jinl-«!i(B{)1fDI!ilMgemaakt/aangelegd zal worden, hoe groat dat is , hoe dat er uit zal zien. Dit antwerp moet door twee ministers worden goedgekeurd , waarna het antwerp naar gedeputeerde staten gaat.
bezwaarprocedure Dit antwerp wordt weer ter Vls~e gel egd, waarna iedereen bezwaar kan indienen.
rol burgers Deze tweede hel ft van de procedUre is niet zo uitgebreid als de eerste. In di t deel is oak maar een moment aan te wijzen waarop de burger zijn stem kan l ater. horen: de bezwaarprocedure. Hier mag uitdrukkelijk alleen nag maar iets gezegd worden al s men het echt fout vindt .
Uit het bovenstaande zou al kunnen bli jken dat men niet zo verschrikkelijk enthousi ast is over de mogeli jk heden die de burgers volgens de wet Hierna stellen gedeputeerde staten krijgen om mee te der~en over de het pl an van voorzieningen vast, totstandkoming van pl annen voor waarna de reconstructiecommissie het plan kan gaan uitvoeren . Na uitvoering Midden-Delfl and. Gelukkig verbiedt de wet nergens dat de burgers meer , van het plan houdt deze extra, kansen hiervoor zouden krijgen, reconstructiewet op te werken. Het beheer wordt overgedragen aan een Een eerste ' aanzet is hiervoor gegeven door een i nspraakprocedure die i n recreatieschap . de winter van 1976/77 in het gebied werd gehouden, naar aanleiding van een initiatief uit de streek zel f.
plan van voorzieningen vaststelling
3 Waar gaat het om? Het gaat om de r ecoristr uctie van MiddenDelf land o Dat woor d alleen al zegt voldoende : · er is al wat in MiddenDelfland o Er i s een historisch gegr oeide situatie met goede kanten als het aantrekkelijke landschap , grote natuurwaarden en met problemen, vooral in de landbouwsector Om Midden-Delfl and ook echt een bufferzone te laten zijn moet de grand daar goed benut worden, Mede daarom wil de regering dat de agrariscr.e bedrijven gezond worden, daarom zal er waarsc~ijnlijk ook een herverkaveling gaan plaatsvinden. Op het ogenblik gaat het sl echt met de boeren, Een van de oorzaken daarvan is het feit dat het . al wel erg lang heeft geduurd voor er pl annen voor MiddenDelfland worden vastgesteld en uitgevoerd • . Volgens het pl an van de SmiD ' uit 1968 zouden i n een gebied van 1900 ha de boerenbedrijven onteigend worden om pl aats te maken voor recreatievoorzieningen. Het pl an van de SOMD is nooit uitgevoerd, maar had wel verregaande gevol gen, Boeren uit dit gebied zagen de dreiging van onteigeDing hoven hun hoofd hangen , Een aantal van hen heeft het bedrijf ondertussen, zonder de ontwikkel ingen af te wachten, al verkocht, De Sti chting Beheer Landbouwgronden heeft nu al meer dan 550 ha in bezit, De overigen zitten in onzekerheid over hun toekomst. Onderhoud bleef achterwege, de bedrijven verpauperden. Ook l andeli j ke probl emen deden er nog een 6chepje bovenop . De kosten, vooral de arbei dskosten zijn aanzienlijk gestegen. De opbrengst bl eef daarbij achter. Anders gezegd: het boerenbedrijf werd .steeds minder rendabel bij ongewijzigde bedrijfsvoering , Vergroting en modernisering van bedrijven gold al s oplossing. Als de kostenstijging niet wordt opgevaD~en door evenredige stijging van de prijzen zal er meer geproduceerd moeten worden. De investeringen die daarvoor nodig zijn, z~jn in Midden- Delfl and veel te lang uitgebleven .De al genoemde onzekerheid over de ·toekomst is hier debet aan , De laatste paar jaar is er al wel wat veranderd . Een aantal boeren is toch maar gaan investeren in de hoop dat net hun tijd wel zal gaan duren . Maar in het algemeen moet toch de re constructie hier de oplossing gaan . brengen, waNt de boeren hebben recht op z'ekerheid,
c.7JiliddenEDelflattd
4
Een vakje op de kaart is 1 x 1 km
natuur en landschap Al s groen en open gebied heeft MiddenDelfland natuurlijk al een zekere waarde . De regering wil dat de historisch gegroeide struktuur gebruikt zal worden . Daar horen ook een groot aantal el ementen van natuurli jke en/ of landschappelijke waarde bi j . Deze elementen zijn kwetsbaar . Moder ne agrarische bedrijfsvoering kan er, door bv het gebruik van bestrijdingsmiddel en en veel kunstmest , schadelijk op inwerken. Recr eanten die toch graag de mooiste pl ekjes opzoeken kunnen veel verniel en. En vogel s, waar Midden- Delfl and nu nog redelijk vol van is , zijn zo weggejaagd. Dat all es heeft bescherming nodig wil het blijven bestaan. En di t alles kan niet zelf voor zijn rechten opkomen; er zijn mensen nodig die dat willen waarnemen . De natuurli jke r i jkdommen van MiddenDel f l and zijn meestal maar klein van oppervlak . Vooral klein, maar groot i n aantal zijn de zg. boerengeriefbosjes, waar de boer vroeger het hout kapte dat hij nodig had en die nu van belaP~ zijn als rustpl aats voor vogel s . Ook het insectenleven is er vaak opvallend rijk. ·nat gel dt ook voor de Tanthofkade en de Rijskade, resp . bij Delft en Vlaardingen . Het zijn typi sche hout kaden vooral begroeid met es , el s , wil g en esdoorn. Midden- Del fland telt twee eendekooien, een bi j Schipluiden, de ander tussen Vlaardingen en Maasl and . Die bij Schipluiden is eigendom van Natuurmonumenten. Datzel fde geldt· voor de Vlietl anden. Deze boezemlanden vormeri met 60 ha het grootste natuurgebied van Midden- Del fland. Het zijn niet bemeste hoo il~nden , die erg drassig zijn. Ze bestaan al ongeveer 500 jaar in vrijwel onveranderde toestand. Z6 is het hel e, natte middengedeelte van Midden~Delfl and geweest voordat met droogmalen werd begonnen . Er groeien en bl oei en veel bijzondere pl anten in de Vliet l anden, maar ook hier heeft de waterverontreiniging zijn tol geeist. Het aantal weidevogels is echter nog verrassend groat. De grutto , kievit en turel uur breeden er i n grotengetale. Met de ernaast liggende Holierhoeksepol der vormt het een van de belangri j k ste weidevogel broedgebieden van ZuidHolland.
-·
Langs de wegen, die meestal op de oude kl eiruggen liggen, vinden we veel oude boerde~i jen , die met erfbeplant~ i ng van elzen, essen en wilgen, maar ' ook linden en kastanjes · omgeven zijn. I n de lager gelegen veengebi eden vinden we een opener l andschap. Naast de met bomen omzooiTde weggetjes vormen de vaarten en vlieten in dit gebied de markante l andschapsel ementen Staande op de dijken l angs de vaarten, zien we overal aan de horizon de , stadsranden ' en de industrieen van de omliggende steden. De visuel e
~
I
5 nabijheid van de steden wordt bijzor.der sterk ervaren, Op somrnige plaatsen wordt door boerderijen en beplantingen het zicht op de steden verminderd . Het plaatsen van bomenrijen is een middel om de invl oed van de stadsranden wat te doen afnemen,
·r ecreatie Midden- Delfland, zoals het er nu uitziet , heeft een aantal kenmerken die op zich al belangrijke voorwaarden vormen voor een aantrekkelijk recreatiemilieu; Het is ·e en nag landelijk gebied waar de boer zijn bedrijf uitoefent , waar men nag koeien en schapen ziet . Het is nag groen in de ware zin des woords, De historisch gegroei de struktuur is erg belangrijk voor de recreant , vooral de kleine elementen: slootjes , kaden, wegkanten , de trekkaden langs de vaarten, de weggetjes met hun boerderijen . Een dorpje als ' t Woudt bekoort vrijwel iedereen . De door de eeuwen heen gegroeide struktuur maakt het landschap verrassend. Het landschap is open, men kan er nag ver kijken, Dit is een erg belangrijk recreatief aspect, Het is een tegenhanger van het stedelijk landschap. Veel vogels verlevendigen het landschap terwijl je het tach ervaart als een gebied waar nag rust en stilte heersen, Nu al zoeken velen rust en ontspanning in Midden- Delfland, Het zijn vooral de watersporters die het recreatieve beeld bepalen . In de Maaslandse vlieten en de Vlaardingervaart liggen
. .( >' . / l.
~>~_;.k .
zeer veel boten van bewoners van de omliggende steden, Te veel vinden velen, Het is waarschijnlijk een van de drukste watersp~tgebieden van
Nederland. ·Deze overbeboting maakt het recreeren minder aantrekkeli jk, het brengt oak veel schade met zich mee aan de walkanten, aan natuur en milieu •
6
extra editie, najaar 1977
Ook wandelaars en fietsers zoeken rust in Midden-Delfland, maar ook veel automobilisten. Dit levert wel problemen op. De weggetjes zijn te smal voor en auto 's en fietsers en wandelaars, Mede met het oog hierop heeft de SOMD een plan gemaakt voor kleine recreatieve voorzieningen als fiets- en wandelpaden en rustplaatsen. Dat plan wordt al voor een gedeelte uitgevoerd. Bovendien is bij wijze van proef de Harreweg/Abtswoudseweg -tussen Schiedam en Delft op zondagen voor doorgaand autoverkeer afgesloten, Ook de recreatieproblemen in de steden rand het gebied zijn groat. Men wil ze voor een deel in MiddenDelfland oplossen, Aan de randen worden nu al recreatieparken, waar duizenden een plaats .kunnen vinden, gewaakt en ontworpen, De Kerkpolder bij Delft (zwernbad en sportcomplex), tussen Vlaardingen en M3.assluis is dat de Lickebaert en ten noordwesten van Vlaardingen in de Broekpolder i s er sprake van de aanleg van een golfbaan. Voor zover deze huidige plannen niet genoeg zijn zal in Midden-Delfland ruimte moeten worden gevonden voor recreatie. Want ook de extra editie, najaar 1977 . bewoners van de omri ngende steden hebben zekere rechten, op recreatieDe Midden-Delfkrant is een uitgave mogelijkheden in dit geval . van de Midden-Delfland Vereniging en van de stichting Bezoekerscentrum Midden-Delfland. (advertentie) Midden~Delfland Vereniging Secretariaat: Trekkade 20 Vlaardingen Telefoon (010) 74 25 98
Midden-Delfkrant
Echte boerenkaas op eigen bedrijf gernaakt bereid uit rauwe melk volgens het eeuwenoude recept
Y!:~~~~E-~!:~~!::!!:~~~~::!-~~-~~-~~~::!~~~! op woensdag, vrijdag en zaterdag On~e kaasmakerij is te bezich~igen van 1 juli tot 1 ·september op woensdag, ·vrijdag en zaterdag , om 10 uur en om 11 uur . Toegangsprijs f 1,-- per persoon, kinderen f 0,50 . Voor groepen kunnen aparte afspraken gemaakt worden.
Kaasboerderij 'Maeslantsluys' van der Kooij Zuidbuurt 29 &ass luis Telefoon (01899) 1 43 96
···fa~;.,.
Redactieadres: Oosteinde 167 Delft Telefoon (015) 12 45 52 tekeningen in dit nummer: Peter de Bois en Iwan Kriens (Planwinkel Delft) foto•s: Frits van Ooststroom
c/11iddenEDelfla11,d 9'ereniging. 1 .
De Midden-Delfland Vereniging is een vereniging voor iedereen die iets met Midden-Delfland te maken heeft. Voor boeren, recreanten, milieumensen, historici, bestuurders. Iedereen.
Wordt lid van de Midden-Delfland Vereniging . Inlichtingen en •aanmelding bij het secretariaat. U bent dan ook abonnee op de Midden-Delfkrant, Midden..:Delfland is de moeite waard!
s.
-~
Stichting Bezoekerscentrum MiddenDelfland Contactadres : Mozartlaan 13 Vlaardingen Telefoon (010) 35 50 46
Abonnementen op de Midden-Delfkrant alleen mogeli jk door lidmaatschap van de Midden-Delfland Vereniging. Minimum contributie f 15,-- per jaar , jeugdleden (t /m 17 jaar) J 7,50. Aanmelding doer starting op gironurnmer 3523614 t.n.v. Werkgroep MiddenDelfland te Delft, onder vermelding van ' nieuw lid Midden-Delfland Vereniging ' •
·;7~-~ -
,,,
,....__ '· )
