CM: j fW9
MEMORANDUM Van: Aan:
gA R
Datum:
(Petit)//'
V L A
No.:
^A, DGIS en .
l'^tj \
20 november
1974
1430/74
ƒ WAM Onderwerp: E ^ - o n t w i k k e l i n g s b e i e i d
I n de recente Algemene Raad (12/11 j . 1 . ) i s de communautaire standpuntbepaling voor de eindfase van de ACP-onderhandelingen v r i j w e l afgerond. Voorts werd het voor,1975 toe te passen APS-regiem vastgesteld. Tenslotte ontvouwde de Commissie dezer dagen haar v i s i e op de oriëntatie van het gehele ontwikkelingsbeleid van de Gemeenschap.
Q
E.e.a. geeft n i e t a l l e e n een indruk van het Gemeenschapsbeleid jegens dé Derde Wereld gedurende de komende jaren. Tevens wordt aldus de mogelijkheid geboden na t e gaan i n hoeverre overeenstemming v a l t te constateren met de Nederlandse d o e l s t e l l i n g e n . Deze t o e t s i n g z a l i n het navolgende . geschieden aan de hand van de b e l e i d s d o e l s t e l l i n g e n zoals geformuleerd i n het Nederlandse memorandum van j u l i 1 972 alsmede de Memories van T o e l i c h t i n g 1974 " 1975¬ 1 . Uitgangspunten, - d o e l s t e l l i n g e n D i t memorandum werd ingegeven door het besef dat u i t b r e i d i n g en verdieping van de Gemeenschap vergezeld dienden te worden door een verruiming van ae eenzijdige regionale oriëntatie welke aan de betrekkingen van de >EG met ontwikkelingslanden t e n grondslag l i g t . e
Memorandum 1 u l l
~
iQ
7 2
.
"
Met het oog daarop werden a l s uitgangspunten gesteld, enerzijds het op den duur doen opgaan van de regionaal beperkte t a r i e f p r e f e r e n t i e s m het u i x ^ t e breiden en te verbeteren EG-algemeen preferentie-aanboa, anderzijds afstemming van het Gemeenschapsbeleid op en coördinatie met de inspanning van de ontwikkelingslanden z e l f alsmede andere donorlanden en i n s t a n t i e s .
M.v.T, ' 7 4 :
y
U i t dien hoofde werd communautaire a c t i e voorgesteld inzake enerzijds exportbevordering van de ontwikkelingslanden anderzijds financiële en technische h u l p v e r l e n i n g . Meer s p e c i f i e k werden de volgende doelsxeliiiïgen beoogd op het t e r r e i n van de h a n d e l s p o l i t i e k : - a f s c h a f f i n g van de omgekeerde p r e f e r e n t i e s ; - v e r l a g i n g c.q. beëindiging van het b u i t e n t a r i e f en a c c i j n s h e f u n g op tropische produkten; „_ _ - bevordering van de totstandkoming c.q. vernieuwing van grondsxoitenovereenkomsten en andere mechanismen t e r s t a b i l i s a t i e en vergroting van de deviezenoobrengsten van ontwikkelingslanden; . - u i t b r e i d i n g en v e r b e t e r i n g van het APS-aanbod, m.n. voor ^ verwerkte landbouwprodukten (e.e.a. op een zodanige wijze oa„ a ? ™ 7 D regionaal beperkte p r e f e r e n t i e s der geassocieerden h i e r i n op den d.ur of gaan en derhalve g e l e i d e l i j k worden beëindigd); - opheffing dan wel vermindering van n o n - t a r i f a i r e belemmeringen, m.n. kwantitatieve r e s t r i c t i e s . E.e.a. werd uitgewerkt i n het l i c h t van een i n t e g r a l e benadering van he ontwikkelingsvraagstuk. Voor wat b e t r e f t het .interne b e l e i o wera ^ e , * dat er naar gestreefd zou worden de totstandkoming van de mh a e
MEMORANDUM Van :
Datum :
Aan: Onderweip:
- 2 -
b o u w p o l i t i e k en h e t i n d u s t r i e - en r e g i o n a l e b e l e i d mede f u n c t i o n e e l t e doen z i j n aan de economische en p o l i t i e k e emancipatie van de Derde V/ereld. Wat h e t externe b e l e i d t . a . v . de o n t w i k k e l i n g s l a n d e n b e t r e f t werd g e s t e l d d a t h e t a s s o c i a t i e b e l e i d u i t e i n d e l i j k zou dienen op t e gaan i n een b e l e i d ' d a t qua h a n d e l s p o l i t i e k e u i t w e r k i n g t e n goede zou komen aan a l l e o n t w i k k e l i n g s l a n d e n , qua h u l p v e r l e n i n g s a s p e c t e n i n s t e r k e mate gebaseerd zou worden op h e t b e h o e f t e b e g i n s e l . Voorts zou een d e r g e l i j k b e l e i d moeten worden i n g e p a s t i n de bestaande mondiale s t r u c t u u r en organisatieverbanden op h e t t e r r e i n van de ontwikkelingssamenwerking.
Û h
Binnen deze algemene b e l e i d s u i t g a n g s p u n t e n werd p r i o r i t e i t verleend aan maatregelen op h a n d e l s p o l i t i e k t e r r e i n : p r i m a i r door een voortgaande verm i n d e r i n g van t a r i e v e n en n.t.b.'s en secundair door een g e l e i d e l i j k e hers t r u c t u r e r i n g van de i n t e r n e p r o d u c t i e s t r u c t u u r i n de r i c h t i n g van v e r l a g i n g van de z e l f v o o r z i e n i n g s g r a a d en toenemende v o o r z i e n i n g van de Gemeenschap door i m p o r t e n u i t o n t w i k k e l i n g s l a n d e n . Terzake van h e t creëren van communautaire h u l p i n s t r u m e n t e n en de harmonisatie van n a t i o n a a l b e l e i d zou e l k v o o r s t e l beoordeeld moeten worden op zowel h e t k w a n t i t a t i e f a l s k w a l i t a t i e f e f f e c t voor de t o t a l e h u l p i n s p a n n i n g van de Gemeenschap.als de kans op r e a l i s e r i n g van de door Nederland voorgestane d o e l s t e l l i n g e n .
M.v.T. '75:
Geconstateerd werd d a t de t o t s t a n d k o m i n g van een EEG-ontwikkelingsbeleid n i e t a l l e e n een zaak van lange adem vormt, maar tevens s l e c h t s kans op r e a l i s e r i n g b i e d t i n d i e n h e t o n t w i k k e l i n g s b e l e i d h e t z i j t o t onderdeel wordt gemaakt van een g r o t e r p o l i t i e k geheel z o a l s de totstandkoming van de EMU, h e t z i j i n z i j n onderdelen wordt v e r w e z e n l i j k t door een k o p p e l i n g met daarvoor i n aanmerking komende b e l e i d s t e r r e i n e n .
{
Voor wat b e t r e f t h e t door de l i d s t a t e n aanvaarde b e g i n s e l van h u l p v e r l e n i n g aan niet-g;eassocieerde o n t w i k k e l i n g s l a n d e n werd g e s t e l d d a t met ingang van 1975 n aanvang zou dienen t e worden gemaakt met de c o n c r e t i s e r i n g , zulks met inachtneming van h e t b e h o e f t e n b e g i n s e l . Voortgegaan diende t e worden met h e t wegnemen c.q. voorkomen van s p e c i f i e k r e g i o n a l e kenmerken van h e t associatiebeleid. e e
Voor wat b e t r e f t de door de Commissie v o o r g e s t e l d e u i t b r e i d i n g van de v o e d s e l h u l p werd g e s t e l d d a t van Nederlandse z i j d e e.e.a. bezien zou worden a l s een onderdeel van zowel de mondiale h u l p v e r l e n i n g van de EEG a l s h e t Gemeenschapsbeleid inzake grondstoffenovereenkomsten, World Food S e c u r i t y en A g r i c u l t u r a l Adjustment.
2. F e i t e l i j k e o n t w i k k e l i n g e n T a r i e f en handels- Het optreden van de Gemeenschap gedurende de afgelopen j a r e n i s gekenpoiitiek merkt door een gebrek aan concrete maatregelen t e n gunste van de n i e t ¬ — • geassocieerde o n t w i k k e l i n g s l a n d e n . Zulks kwam ondermeer t o t u i t i n g i n
1J7>
- » - 75 - jojo}»*
MEMORANDUM Van:
Datum:
Aan: Onderwerp:
- 3 -
een w e i n i g p o s i t i e v e houding t . o . v . de o n t w i k k e l i n g s l a n d e n , getuige ondermeer de communautaire p o s i t i e b e p a l i n g i n UNCTAD en GATT. Evenmin bevat het r e c e n t verschenen Commissiememorandum voor de komende GATT-onderhandelingen voldoende concrete aanknopingspunten voor een b e l e i d dat de handelsbelangen van m.n. de n i e t - g e a s s o c i e e r d e o n t w i k k e l i n g s l a n d e n v e r d i s c o n t e e r t i n de communautaire b e s l u i t v o r m i n g . Voorts moet geconstateerd worden d a t de Gemeenschap i n haar d a g e l i j k s b e l e i d overwegingen t e r z a k e van i n t e r n e m a r k t - s t a b i l i s a t i e l a a t p r e v a l e r e n boven h e t belang van goede handelsbetrekkingen met derde landen, getuige ondermeer de invoerbeperkende maatregelen van Italië alsmede de recente r u n d v l e e s i m p o r t s t o p . I n h e t GATT hebben een a a n t a l d o o r deze maatregelen g e t r o f f e n , o n t w i k k e l i n g s l a n d e n t e v e r g e e f s voor een u i t z o n d e r i n g s p o s i t i e g e p l e i t . I n d i t verband z i j overigens gewezen op h e t aanvaarde Nederlandse v o o r s t e l t i j d e n s de v o o r b e r e i d i n g van de a.s. T o p c o n f e r e n t i e om opnieuw a l s u i t g a n g s p u n t t e b e v e s t i g e n d a t voorkomen d i e n t t e worden dat i n t e r n e p r o b l e m a t i e k op derde landen wordt afgewenteld. 7
Gemeten aan de, i n h e t eerdergenoemde memorandum van Nederland v e r v a t t e , v o o r s t e l l e n moet worden g e c o n s t a t e e r d d a t : - i n h e t kader van de ACP-onderhandelingen n i e t l a n g e r van Gemeenschapsz i j d e wordt aangedrongen op omgekeerde p r e f e r e n t i e s (daarentegen s l u i t h e t Maghreb-mandaat evenwel n i e t u i t d a t e.e.a. door de Commissie wordt aangesneden i n de onderhandelingen.); - v e r l a g i n g c.q. beëindiging van h e t b u i t e n t a r i e f en a c c i j n s h e f f i n g op t r o p i s c h e produkten h e e f t plaatsgevonden middels de zgn "geste". A f g e z i e n van deze mede door de Nederlandse p o s i t i e b e p a l i n g g e r e a l i s e e r d e p o s i t i e v e o n t w i k k e l i n g e n z i j opgemerkt d a t : - u i t b r e i d i n g en v e r b e t e r i n g van h e t APS-aanbod van de Gemeenschap k l e i n i s geweest-, i-* De r e c e n t aanvaarde C o m m i s s i e v o o r s t e l l e n zouden, wel eens een a c h t e r u i t g a n g kunnen b l i j k e n t e z i j n . (Het APS wordt overigens n i e t langer door de ACP-landen bestreden, z i j h e t dat wel compensatie op andere t e r r e i n e n wordt v e r l a n g d . ) ; - een p o s i t i e v e b i j d r a g e van de Gemeenschap aan de t o t s t a n d k o m i n g van i n t e r n a t i o n a l e grondstoffenovereenkomsten v r i j w e l n o n - e x i s t e n t i s ; - o p h e f f i n g c.q. v e r m i n d e r i n g van n o n - t a r i f a i r e belemmeringen (m.n. kws nbit a t i e v e r e s t r i c t i e s ) h e e f t n i e t plaatsgevonden, (Nederland h e e f t overigens v r i j w e l geen k w a n t i t a t i e v e r e s t r i c t i e s . ) ; overigens I s - i n h e t kader van de ACP-onderhandelingen ; toegezegd d a t ad hoe o v e r l e g kan p l a a t s v i n d e n i n d i e n een ACP-land problemen o n d e r v i n d t . Voor wat b e t r e f t deze negatieve r e s u l t a t e n z i j opgemerkt dat de Nederlandse s t a n d p u n t b e p a l i n g v e e l a l a a n z i e n l i j k verder g i n g dan wat communautair h a a l baar bleek. Z u l k s moge a l s v o l g t worden t o e g e l i c h t : ~ APS: Nederland h e e f t z i c h v e r z e t tegen h e t v o o r w a a r d e l i j k e aanbod voor 1975, terzake van verwerkte landbouwprodukten. Bovendien z i j n a d d i t i o n e l e v o o r s t e l l e n i n g e d i e n d t e r r e a l i s e r i n g van een substantiële en meer even¬ *) De u i t b r e i d i n g ^ v o o r 1974 was i n a b s o l u t e z i n v r i j omvangrijk a l s gevolg van het f e i t dat vanaf 1-1 - ' 7 4 het systeem op negen i , p . v . zes l i d s t a t e n van toepassing was. Deze vero e t e r i n g moet evenwel gezien worden tegen het wegvallen van de Corr.r.onweaitn- 4 p r e f e r e n t i e s op d i e datum.
MEMORANDUM Van :
Datum :
Aan: Onderwerp:
-
4
-
w i c h t i g e v e r b e t e r i n g i n de s e c t o r p l a n t a a r d i g e oliën en v e t t e n t o t een bedrag van 200 min r . e . Formeel z a l de d i s c u s s i e worden h e r v a t , m a t e r i e e l v a l t h i e r v a n w e i n i g t e verwachten. Zulks g e l d t evenzeer voor de d i s c u s s i e a fbnd welke Nederland m.b.t. de industriële produkten h e e f t aangespannen. T e n s l o t t e i s t e v e r g e e f t v e r z e t aangetekend tegen de v e r b e t e r i n g van h e t APS-aanbod aan Roemenië; - i n t e r n a t i o n a l e grondstoffenovereenkomsten: zonder succes i s aangedrongen op t o e t r e d i n g van de Gemeenschap t o t de I n t e r n a t i o n a l e Suikerovereenkomst. Overigens z i j erop gewezen d a t h e t qua werking t o t de ACP-landen beperkte Commissievoorstel t o t i n s t e l l i n g van een e x p o r t s t a b i l i s a t i e m e c h a n i s m e negat i e v e psychologische e f f e c t e n h e e f t gehad op potentiële t o e t r e d e r s t o t de kofie-overeenkomst. A l l e e n t . a . v . de geassocieerde en a s s o c i a b e l e n v a l t b e r e i d h e i d t o t beweging t e c o n s t a t e r e n . T e r i l l u s t r a t i e mogen de ACP-onderhandelingen dienen, welke voorzien i n : - de i n s t e l l i n g van een e x p o r t s t a b i l i s a t i e m e c h a n i s m e op b a s i s van een ruime l i j s t van produkten. Nederland h e e f t t e r z a k e t e v e r g e e f s m o n d i a l i s e r i n g nag e s t r e e f d . ( I n r e c e n t GATT-overleg (6 en 7/11) h e e f t de Commissievertegenwoordiger z e l f s o n t k e n t d a t u i t b r e i d i n g t o t n i e t - g e a s s o c i e e r d e ontwikkelingslanden t e r d i s c u s s i e s t o n d . ) S l e c h t s t . a . v . de l i j s t van produkten kan' worden opgemerkt d a t mede d a n k z i j de e x t e n s i e v e benadering van Nederlandse z i j d e een ruim a a n t a l produkten z a l r e s u l t e r e n ; - de i n s t e l l i n g van een industriële samenwerking. Ofschoon vooralsnog w e i n i g concreet, i m p l i c e e r t e.e.a. opnieuw een e x t r a preferentiële behandeling van de geassocieerden en a s s o c i a b e l e n . Voor wat b e t r e f t o v e r i g e punten van de ACP-onderhandelingen z i j opgemerkt d a t Nederland ook een verdergaande dan de u i t e i n d e l i j k e EG-positie h e e f t b e p l e i t t e n aanzien van de o r i g i n e - r e g e l i n g en de verwerkte landbouwprodukten. EEG-structuur
Voor wat b e t r e f t de i n t e r n e aspecten van h e t Gemeenschapsbeleid o n t b r e e k t t o t dusver v r i j w e l e l k e poging t o t h e t i n aanmerking nemen van de i n h e t geding z i j n d e o n t w i k k e l i n g s b e l a n g e n . I l l u s t r a t i e f i n deze i s de eurocentrische benadering welke s p r e e k t u i t de v o o r b e r e i d i n g van de a.s. T o p c o n f e r e n t i e . De a l d a a r t e bespreken v o o r s t e l l e n inzake de i n f l a t i e en energieproblematiek z i j n v r i j w e l u i t s l u i t e n d "inward l o o k i n g " . M.n. g e l d t z u l k s voor h e t r e g i o n a a l b e l e i d . S l e c h t s voor wat b e t r e f t h e t externe e n e r g i e b e l e i d b e t r e k t h e t Franse v o o r s t e l voor een W e r e l d e n e r g i e c o n f e r e n t i e van meet a f aan de o l i e importerende o n t w i k k e l i n g s l a n d e n b i j h e t o v e r l e g . Voorzover de a.s. d i s c u s s i e over h e t communautaire landbouwbeleid a l mogel i j k h e d e n b i e d t voor een b e t e r e afweging van de i n t e r n e belangenbehartiging en de d a a r u i t v o o r t v l o e i e n d e e f f e c t e n op de belangen van derde landen en m.n. o n t w i k k e l i n g s l a n d e n , mag i n h e t l i c h t van de h u i d i g e wereldvoedselvoorz i e n i n g s s i t u a t i e n i e t worden verwacht d a t een eventuele heroriëntatie z a l l e i d e n t o t een g e r i n g e r e z e l f v o o r z i e n i n g s g r a a d c.q. een g r o t e r e g a r a n t i e voer
«»7» - 1 - 7 } - JojöjB*
MEMORANDUM Van:
D
a
t
u
m
:
Aan: Onderwerp:
- 5
-
exportmogelijkheden van o n t w i k k e l i n g s l a n d e n . I n van a g r i c u l t u r a l adjustment i n de communautaire WFC onder de t a f e l gewerkt. Daarentegen bestond werking aan de vorming van b u f f e r - v o o r r a d e n a l s s e c u r i t y conceptie. EG-hulpver¬ lening
e l k geval i s h e t b e g i n s e l standpuntbepaling i n de wel b e r e i d h e i d t o t medeu i t w e r k i n g van de food-
Inmiddels i s h e t p r i n c i p e van h u l p v e r l e n i n g aan niet-geassocieerde ontwikkel i n g s l a n d e n aanvaard. Voorts h e e f t de Commissie i n haar recente t o t a a l o v e r z i c h t van h e t E G - o n t w i k k e l i n g s b e l e i d h e t behoeftenbeginsel onderschreven. E.e.a. b i e d t een opening voor een g e l e i d e l i j k e r e a l i s e r i n g van hetgeen Nederl a n d t e r z a k e v o o r s t a a t . Op k o r t e t e r m i j n v a l t evenwel w e i n i g van c o n c r e t i s e r i n g t e verwachten g e l e t op h e t f e i t d a t over de omvang van de Maghreb- en ACP-hulpverlening reeds een b e s l i s s i n g i s genomen c.q. op h e t punt s t a a t genomen t e worden zonder d a t een p r i o r i t e i t e n a f w e g i n g tussen de d i v e r s e EGh u l p g e s t i e s o n d e r l i n g h e e f t plaatsgevonden, zoals door Nederland i n de Ontwikkelingsraad b e p l e i t . Zulks t e meer, nu Nederland a l s enige t i j d e n s de Budgetraad van september j . 1 . a l t h a n s opneming van een p.m.-post op de b e g r o t i n g voor 1975 met k r a c h t h e e f t b e p l e i t . De Commissie r e p l i c e e r d e b i j d i e gelegenheid d a t door de Gemeenschap reeds v o e d s e l h u l p wordt v e r s t r e k t (ca. 2 0 0 min r . e . ) , t e r w i j l tevens gewezen werd op de - overigens c o n d i t i o n e l e - toezegging van een EGb i j d r a g e van $ 5 0 0 min aan h e t m.s,a.-noodhulpprogramma. Inmiddels i s a l t h a n s b e s l o t e n t o t h e t t e r b e s c h i k k i n g s t e l l e n van een e e r s t e tranche van $120 min. Voor wat b e t r e f t de financiële en t e c h n i s c h e samenwerking met de ACP-landen i s door Nederland met min o f meer succes b e p l e i t : - i n t r o d u c t i e van o n t w i k k e l i n g s p o l i t i e k e d o e l s t e l l i n g e n t e r z a k e van h e t v e r delingsaspect; - u i t b r e i d i n g van de aanwending van EOF-hulp, welke voorheen u i t s l u i t e n d p r o j e k t e n h u l p omvatte, t o t programma's; - i n t r o d u c t i e van : t budgethulp t . b . v . m i n s t - o n t w i k k e l d e o n t w i k k e l i n g s l a n d e n ( v g l . tevens i n t r o d u k t i e van m i c r o - p r o j e k t e n h u l p ) . Tevergeefs i s een p a r i t a i r e beheersvorm van h e t 4e EOF vargestaan. Tevergeefs, aangezien de ACP-wensen beduidend minder ver gingen. A l s gevolg h i e r v a n z u l l e n de w i j z i g i n g e n qua a a r d en omvang beperkt b l i j v e n . Van p o t e n t i e e l g r o o t belang d a a r b i j i s d a t de Commissie desgevraagd de ACP-landen a s s i s t e n t i e z a l kunnen v e r l e n e n b i j de f o r m u l e r i n g van de p r o j e k t - en programrnavoorstellen. De aanwending van de h u l p g e l d e n onder h e t h u i d i g e en voorgaande EOF's i s voorn a m e l i j k t e n goede gekomen aan de r e l a t i e f r i j k e r e geassocieerden, hetgeen naar a l l e w a a r s c h i j n l i j k h e i d I s t e r u g t e voeren op h e t f e i t dat deze landen' over een a d m i n i s t r a t i e v e i n f r a s t r u c t u u r beschikken welke i n s t a a t i s t o t f o r m u l e r i n g van de hulpverzoeken. Terzake van de duur van de toekomstige associatie-overeenkomst i s i n p l a a t s van een f o r m u l e r i n g w e l k e z i c h t b i e d t op een overgang naar een algemeen b e l e i c b e s l o t e n zot h e t i n de p r e a m b u l e vermeiden van een v o c a t i o n de permanence . :i
«»T9 - * - 75 - > o j o j 8 *
MEMORANDUM Datum:
Van: Aan: -
6
-
Onderwerp:
« ^ n h r e k e n van de c l u b a s s o c i a t i e - g e r e c h t i g d e n d . m . v . een e x t e n i n hoeverre openbreken v a n d c . r a g ( v g l . h e t overigens n i e t ÏÏoSït^xSek van H a ï t i ) h i e r i n een p o s i t i e v e wending aan L u kunnen geven i s aan t w i j f e l o n d e r h e v i g . a
E G
v e r d
3. Conclusies „ v rond h e t b e l e i d van de Gemeenschap tegenover de st™ctu«le pwbl^txek^OTd . voorzover z i j w
KSSi?-
M
e
m
a
t
D e
l
e
2
U
J
k
a
a
n
d e
o
r
d
e
d ^ e g e s t e l d o n t b r a k v e e l a l de nodige respons om i n concrete b e l e i d s b e s l i s s i n g e n t e kunnen r e s u l t e r e n . *
„ o i p n
nn
h e t eebied van de h a n d e l s p o l i t i e k en de h u l p v e r l e n i n g
I n beide g e v a l l e n z i j n d e r h a l v e l e g i o p o t e n t i ë l e onderwerpen aanwezig welke z i c h " e n e n voor verdere b e l e i d s f o r r c u l e r i n g en u i t v o e r m g .
