mei 2014

Hoe verenigingsvriendelijk zijn de partijprogramma’s? Vlaamse, federale en Europese verkiezingen / mei 2014

Inleiding #0: wat valt op en hoe verenigingsvriendelijk zijn partijen in het algemeen?

4

#1 – Zorgen partijen voor ademruimte voor verenigingen?

6

#2 – Welke rollen voor verenigingen in Vlaanderen na de 6e Staatshervorming

10

#3 – Erkennen partijen het eigen karakter van verenigingen?

12

#4 – Gebruiken partijen expertise van het middenveld?

14

#5 – Hoe kijken partijen naar participatie van burgers en middenveld?

18

#6 – Zien partijen verenigingen als criminelen?

25

#7 – Hoe staan partijen tegenover vrijwilligerswerk?

27

#8 – Andere elementen die mogelijk relevant/interessant zijn voor verenigingen

31

#9 – Linken naar sectorale screenings

40

#10 – Linken naar partijprogramma’s

40

2

Hoe verenigingsvriendelijk zijn de partijprogramma’s? Wat zeggen vijf democratische Vlaamse politieke partijen over het verenigingsleven? Welk belang hechten ze eraan? Welke rol zien ze ervoor weggelegd? Op basis van haar mini-memorandum (http://www.deverenigdeverenigingen.be/memorandum/), waarin ze gemeenschappelijke bezorgdheden en speerpunten van het maatschappelijk middenveld in een aantal hoofdstukken bundelde, screende ‘de Verenigde Verenigingen’ de definitieve programma’s van CD&V, N-VA, SP.A, Open Vld en Groen. De programma’s werden ook bekeken op vlak van algemene ‘verenigingsvriendelijkheid’. Er zijn grote verschillen tussen partijprogramma’s, uiteraard inhoudelijk, maar ook qua vorm en aanpak. Zo telt het Groen-programma 317 pagina’s met veel concrete voorstellen terwijl Open VLD bewust koos voor een kort programma (56p.) opgehangen aan een vijftal ‘richtingaanwijzers’. Deze screening wil verenigingen vooral ankerpunten geven bij formele/informele contacten met politici tijdens de opmaak van regeerakkoorden, beleidsnota’s en beleidsbrieven. Maar ook later in de legislatuur kan er mogelijk naar gerefereerd worden. Mede daarom is het overzicht ruim opgevat en bevat het enkel letterlijke uittreksels uit de programma’s zonder interpretaties of commentaren. We garanderen tot slot absoluut geen volledigheid, maar denken wel de voornaamste elementen te vatten. Voor de overzichtelijkheid is er per hoofdstuk een tabel met elementen die een rechtstreekse relevantie (kunnen) hebben voor verenigingen. Die tabellen bevatten veelal sterk verkorte uittreksels uit partijprogramma’s die mogelijk wat extra uitleg vergen. Wie er dus helemaal het fijne wil van weten, leest er best de partijprogramma’s zelf op na. Veel scrollplezier!

3

#0: wat valt op en hoe verenigingsvriendelijk zijn partijen in het algemeen? CD&V Woorden tellen

Opvallend

+ Middenveld (26x) + Vertrouwen + Overleg + Armoede - Adviesraden Programma = 247p. Hervorming Cultuurpact

Verenigingsvriendelijkheid We knopen zelfontplooiing en de opbouw van een warmere samenleving aan elkaar vast. We ondersteunen initiatieven die verbondenheid bevorderen, op de eerste plaats het gezin en het verenigingsleven. (relance) Alleen een integraal pact met het middenveld zal echt het verschil maken. (onderwijs) CD&V rekent op een breed partnerschap van

SP.A + Middenveld (25x) + Armoede + Consument - Besparingen - Adviesraden - GAS Programma = 286p.

De overheid moet op zo’n manier geconstrueerd zijn dat zij uw gezin, ondernemingen en verenigingen diensten kan aanbieden die hun leven werkelijk beter maken. Met sp.a geven we ruimte aan cultuur voor iedereen. Voor ons betekent dit duurzaam investeren in goede infrastructuur en accommodaties, vertrouwen geven en kansen aanreiken om cultuur te beleven en op

N-VA - Middenveld (4x) - Experiment - ‘sociaal overleg’ - adviesraden

Programma = 96p. Weinig aandacht voor samenwerking met verenigingen en participatie van burgers/organisaties. Wél veel aandacht voor vrijwilligers(werk)

De overheid is er voor de burgers, voor de verenigingen, voor de bedrijven – niet omgekeerd. De overheid mag (en moet) enkel het kader creëren, de voorwaarden scheppen en de ruimte geven waarin mensen, verenigingen en bedrijven zich maximaal kunnen ontplooien – in vrijheid én verantwoordelijkheid, met rechten én met plichten. (…) Cultuur, sport en de media vormen een bindmiddel. Ze

Open VLD + zelfredzaamheid - middenveld (1x) - ‘geëngageerde burger’ (0) - burgerinitiatief (0) - drempels (0) - vrijwilligerswerk Programma = 56p. Programma = dun = enkel ‘richtingaanwijzers’, geen ‘catalogus’. Het woord ‘vrijwilligers’ komt 1x voor (bij de brandweer) ‘Geëngageerde burger’ (titel van boek van voorzitster) komt nergens terug in programma

Groen + middenveld (54x) - Managementmodel

Programma = 317p. Programma = bijzonder uitgebreid, met soms zeer gedetailleerde voorstellen

Het middenveld is een onmisbaar onderdeel van een gezond politiek bestel. Het is nodig om verzuchtingen van burgers op de politieke agenda te zetten en draagt bij tot het uitwerken van oplossingen. Democratie als georganiseerd meningsverschil gaat ook over debatten tussen politiek en middenveld. Het middenveld moet in alle vrijheid standpunten 4

overheid, onderwijsactoren, middenveld en alle krachten uit de samenleving die zich willen engageren.

beleidsniveau de noodzakelijke middelen te voorzien. sp.a is voorstander van een (veilige leefomgeving) CD&V sectoroverschrijdend cultuurbeleid. Dit vraagt een staat voor een totaalvisie, wars van geïntegreerde aanpak hokjesdenken, met concrete waarbij burgers, linken naar onderwijs, welzijn middenveld, of economie. preventiediensten, politie en Justitie elkaar versterken. Belang van sociaal-cultureel werk. Vrijwilligers hebben een cruciale plaats. Zij vormen het cement van onze samenleving. Ons rijke verenigingsleven staat echter onder druk door maatschappelijke verschuivingen. Aandacht en respect voor het verenigingsleven op het platteland.

kunnen mensen individueel én collectief versterken. Het zijn bij uitstek bouwstenen van ons sociaal weefsel en van samenhorigheid dus. Zonder vrijwilligers zou er geen cultuur en geen sport zijn. Zonder vrijwillige inzet zou er ook geen brandweer zijn, geen Vlaams Kruis en Rode Kruis, geen Natuurpunt, geen jeugdbeweging … Vrijwillig engagement is de humus waarop onze gemeenschap gedijt. Vrijwillig engagement versterkt samenhang en samenhorigheid.

kunnen innemen, ook als die indruisen tegen het beleid. Groen wil het debat over de kerntaken van de overheid voeren zonder cijferfetisjisme. (…) Betekent dit dat de overheid alles zelf moet doen? Neen, sommige zaken worden beter aan de markt of het middenveld overgelaten. Het ideaalbeeld is een verantwoordelijk, kritisch en onafhankelijk middenveld. Dat het middenveld overheidsfinanciering blijft ontvangen is meer dan evident, maar de transparantie kan beter. (onroerend erfgoed) Het is nodig dat er in deze sector een middenveld van organisaties ontstaat. De bestaande structuren worden door de overheid aangestuurd. De rol van de overheid is op zich geen probleem, als er daarnaast ook een belangenbehartiger is die de talrijke vrijwillige en professionele initiatieven groepeert.

5

#1 – Zorgen partijen voor ademruimte voor verenigingen? CD&V

SP.A

N-VA

Open VLD

Groen

Algemeen

We bevorderen liever waardevolle initiatieven aan de basis, dan financiële maatregelen of dwingende wetten en regels te moeten toepassen

Veel initiatieven ontluiken in Vlaanderen, maar het beleid loopt achter op maatschappelijke tendensen. sp.a wil deze initiatieven ondersteunen door drempels in de wetgeving weg te nemen.

Vrijwilligerswerk is een vorm van actief burgerschap en een onmisbare schakel in het streven naar een kwaliteitsvol sociaal weefsel en meer samenhorigheid. De N-VA wil deze vorm van maatschappelijk engagement doelgericht stimuleren. Hiervoor moeten een aantal drempels worden weggewerkt.

Minder regelgeving, meer samenleving

We willen alle inspanningen ondersteunen die het vrijwilligerswerk faciliteren en aangenaam houden. De vzwwetgeving en de vrijwilligerswet verdienen bijzondere aandacht

Regelgeving / vereenvoudiging

btw-vrijstellingsdrempel voor kleine ondernemingen en verenigingen stijgt van 15.000 euro naar 25.000 euro. Structureel overleg tussen Vlaamse en federale overheid over cultuurgelinkte federale bevoegdheden zoals auteursrechten, sociale en fiscale statuten voor auteurs, kunstenaars en vrijwilligers, btw, enz.

sp.a pleit voor een voorafgaande toets om deze toenemende 'regulitis' te begrenzen btw-plicht voor vzw’s verder op te trekken naar €25.000. Ook op Europees niveau streven we naar administratieve vereenvoudiging We stellen een infrastructuurplan op We engageren ons om de vier soorten regulitis of

We vereenvoudigen de wetgeving We onderzoeken de mogelijkheid van een vzwstatuut met dezelfde bescherming, maar minder formaliteiten dan nu het geval is Verenigingen met een jaaromzet van minder dan 25.000 euro (nu ligt de grens op 15.000 euro) stellen we vrij van btwaangifte

Een doeltreffende en efficiënte overheid begint bij eenvoudige en afdwingbare regelgeving. Regelgeving moet vooraf en nadien worden geëvalueerd op vlak van zijn coherentie en toegevoegde waarde.

De vzw-wet maakt een onderscheid tussen kleine en (zeer) grote vzw’s en koppelt hieraan een aantal bepalingen voor het voeren van een boekhouding. We zorgen ervoor dat ook verenigingen met andere juridische structuren - zoals een internationale vereniging zonder winstoogmerk, een stichting van openbaar nut of een coöperatieve vennootschap met sociaal oogmerk – in aanmerking komen voor overheidssteun.

6

overregulering zoals aangegeven door de jeugdsector aan te pakken. Concreet gaat het over kampenregulitis, lokalenregulitis, fuifregulitis en organisatieregulitis. sp.a wil het voortouw nemen om te zoeken naar een aangepaste regelgeving op maat van kleine sociaal-culturele vzw’s

(cultuur) Wij zullen inzetten op een veel betere afstemming van regels van overheden. Vele culturele organisaties zijn geconfronteerd met problemen rond de uitreiking van fiscale attesten, de erkenning in het kader van de opleidingscheques voor werknemers, de erkenning van opleidingen in het kader van de KMO-portefeuille, vrijstellingsregelingen i.h.k. van de BTW-wetgeving, de wet op de overheidsopdrachten en de ambulante handel enz. Wij zullen een screening uitvoeren van de talrijke regels die alle overheden opleggen aan organisatoren, festival e.d., en zo de regulitis aanpakken Groen staat erop dat er geen verdere uitholling is van deze regels. Vrijwilligerswerk komt echter niet in de plaats van betaald werk

7

Experiment

We laten ruimte voor innovatie en inspiratie. CD&V wil nagaan in welke mate structurele samenwerkingen met het bedrijfsleven opgezet kunnen worden, zonder dat hierbij de expressievrijheid van organisaties die culturele infrastructuur gebruiken in het gedrang komt We willen werk maken van een kader voor crowdfunding

Autonomie van verenigingen / subsidies

Een overheid moet hen versterken maar ook loslaten en vertrouwen.

We maken ruimte voor sociaal-culturele innovaties door het voorzien van een proeftuinregeling netwerkende academies als bloeiende cultuurhuizen: samenwerkingen die winwin’s creëren

Open Vld wil het systeem van een taxshelter uitbreiden naar een brede waaier van andere cultuurprojecten Wij willen een wettelijk kader uitwerken voor het bedrijfsmecenaat

(crowdfunding ea) De overheid zoekt mee naar oplossingen voor (juridische en administratieve) drempels om hiermee te kunnen werken We willen de huidige decreten openbreken. Nieuwe praktijken en brede werkvormen vallen uit de boot. We moeten de buitengrenzen van het sociaalcultureel volwassenenwerk doorbreken De Vlaamse overheid richt, naar analogie met het dynamo-project in de sport, een fonds op waarmee erkende sociaal-culturele organisaties gezamenlijk aan de slag kunnen om lokale groepen die nergens bij aangesloten zijn te ondersteunen. Dit fonds wordt beheerd door de sociaalculturele verenigingen die zich hiertoe engageren.

De verhouding tussen de structurele en projectsubsidies dient te worden aangepast in het voordeel van de projectsubsidies. Cultuursector financieel weerbaarder maken. Dit kan door meer in te zetten op managements- en ondernemerschapsvaardigheden en een klimaat te creëren waardoor culturele spelers zelf meer en makkelijker naar

De Vlaamse overheid moet de eigen subsidieverplichtingen onverkort nakomen. We zorgen voor een duurzaam subsidiekader voor sociaalculturele organisaties. Subsidies worden stipt en correct uitbetaald – met een correcte en transparante toepassing van de indexeringsregels. 8

eigen inkomsten gaan zoeken en vinden Verder moeten de financieringsvormen die afwijken van de traditionele subsidiëring uitgebreid worden

Bestuursmodel

nieuw beleidskader dat tijdswinst realiseert door het vertrouwen tussen ontwikkelaar, overheden, gezinnen en middenveld fundamenteel te herstellen door samenwerking op basis van gelijkwaardigheid centraal te plaatsen nog voor de formele start van elk ruimtelijk project.

Wij kiezen voor een overheid die ruimte geeft aan vrij initiatief van burgers, ondernemers, verenigingen, ouders of studenten.

(cultuur) De inschrijving in decreten dat de subsidies voortaan binnen de perken van de kredieten worden uitbetaald, moet worden geschrapt. Een open samenleving met een dito democratie subsidieert organisaties die zich kritisch uitlaten over de overheid waar ze geld van krijgt. Het komt erop aan hen niet te ont- maar aan te moedigen. Ook stoppen met het verkokeren van ondersteuningsmechanismes. Er moet ruimte zijn voor experiment en innovatie van sociaal-culturele projecten en organisaties.

9

#2 – Welke rollen zien partijen voor verenigingen in het Vlaanderen na de 6e Staatshervorming CD&V

N-VA

Open VLD

Het komt er dus vooral op aan om een nieuw elan te geven aan het overleg. (…) Hoe kunnen we dit overleg zo veranderen dat het zijn ruimschoots bewezen meerwaarde behoudt? (…) We hebben nood aan een nieuw Sociaal Pact. Een pact tussen de overheden en de sociale partners.

sp.a gelooft in het belang en de meerwaarde van sociaal overleg.

Groen Taken geven aan het middenveld houdt ook in dat daar ook voldoende subsidiëring tegenover staat.

sp.a wil dat vakverenigingen, mutualiteiten en werkgeversorganisaties dicht betrokken worden bij de totstandkoming en uitvoering van het sociaal beleid en het gezondheidsbeleid

Algemeen / kerntaken

Sociaal overleg

SP.A

We laten de gezondheidszorg uitvoeren door de huidige spelers, naast andere (sociale) verzekeringsinstellingen en zorgkassen – zoals vandaag trouwens al mogelijk is in het model van de zorgverzekering. Een modern overlegmodel tussen zorgverstrekkers en (sociale) verzekeraars is bijgevolg aan de orde. Op sectorniveau werken we met ‘all-in akkoorden’ over het geheel van de loon- en arbeidsvoorwaarden.

Hervorming van het sociaal overleg richting Scandinavisch model door te voeren. Daarbij krijgen de sociale partners op bedrijfsniveau veel vrijheid om afspraken te maken, zonder een opgelegd dwingend keurslijf van het interprofessioneel en sectoraal sociaal overleg

Sociaal overlegmodel wordt sociaal-ecologisch overlegmodel. Deze ecologische verrijking van het overlegmodel komt tot uiting in de samenstelling en werking van de bestaande advies- en overlegstructuren, de thema’s die hierbinnen behandeld worden en de grotere betrokkenheid van de middenveldorganisaties

10

Samenwerking / rollen verenigingen

Ziekenfondsen hebben bij uitstek de expertise om de belangen van de verzekerden te behartigen. We versterken hen in het opnemen van deze rol. De sp.a blijven de terreinbeherende natuurverenigingen erkennen als een sterke partner bij het uitvoeren van het Vlaamse natuurbeleid op het terrein. De uitvoering van deze opdracht zal op een billijke manier ondersteund blijven. Middenveldorganisaties hebben een groeiend belang in onze veranderende samenleving (…) Het is vandaag meer dan ooit nodig om deze visie op mens en samenleving, desnoods tegen (politieke) stromen in, luidop te verdedigen

Het zal niet langer mogelijk zijn dat ziekenfondsen zowel de regelgeving opstellen, de regels uitvoeren en ze vervolgens ook controleren. De kerntaak van ziekenfondsen is het opsporen van sociale noden en het verdedigen van patiënten. OCMW als actor en regisseur in het sociaal integratieproces en het armoedebeleid. Ervaringsdeskundigen kunnen hierbij een meerwaarde betekenen.

We willen dat de natuurverenigingen meer middelen krijgen om natuur aan te kopen en te beheren. In ruil beoordeelt de overheid de resultaten op vlak van biodiversiteit. Elk jaar zou het gebied onder effectief natuurbeheer met 3000 ha moeten toenemen. Eén derde daarvan kan gebeuren door de natuurverenigingen. De subsidies voor natuurbeheer voor de terrein beherende verenigingen worden afgestemd op de reële kosten.

11

#3 – Erkennen partijen het eigen karakter van verenigingen? CD&V Algemeen / eigen organisatievorm

SP.A Het sociaal-cultureel werk is een bindende factor in onze diverse samenleving. (…) Daarom is het belangrijk dat deze sector een duidelijke plaats krijgt toegewezen tussen vrije markt en overheid. We werken op alle niveaus een kader uit voor sociaalculturele organisaties.

N-VA

Open VLD

Groen Het brede sociaal-cultureel werk moet haar vrijplaats kunnen behouden. (…) De mooie traditie in het jeugdwerk en het sociaalcultureel werk dat de overheid zich niet inmengt met de inhoudelijke aspecten van de werking, maar financiert op basis van een intrinsieke meerwaarde voor de samenleving, verdwijnt langzaam maar zeker. Dat is een principe waar we willen voor vechten. De Europese Unie moet meer aandacht besteden aan bottom-up initiatief vanuit ‘civil society organizations’. Ze zijn immers de pijlers van een Sociaal Europa in de steigers. Op Europees niveau bepleiten we een Europees statuut voor de Civil Society Organisations (CSO).

12

Dienstverlening door middenveld

Wetgeving met ‘collateral damage’ aanpakken

Het aankopen van natuurgebieden door overheden of verenigingen zoals Natuurpunt blijft de beste waarborg op natuur voor de toekomst. Zowel de Vlaamse overheid als de provincie maakt sterker gebruik van het instrument ‘recht op voorkoop’ De scope van de wet op de overheidsopdrachten mag niet worden uitgebreid tot organisaties uit het middenveld. De grensbedragen moeten maximaal opgetrokken worden zodat kleine en middelgrote organisaties zich geen zorgen hoeven te maken

13

#4 – Gebruiken partijen expertise van het middenveld? Passen ze daartoe beleidsstructuren aan? CD&V

SP.A

N-VA

Open VLD

We stellen voor dat de overheid een pact sluit met het middenveld waarbij de correcte, transparante en gezonde relatie tussen overheid, politiek en middenveld wordt geëxpliciteerd. De financiering en wijze van besluitvorming staan daarbij centraal

Voor sp.a betekent een democratische overheid ook deelname van het democratische middenveld aan bepaalde aspecten van het beleid

Algemeen

Er zijn vandaag te veel regels. (…)BBB, is aan instrumenten als de evaluatie toe. ‘regelgevingsagenda’ en de en groot probleem van de reguleringsimpactanalyse te Vlaamse overheid is dat zij verfijnen. We creeren een verkokerd werkt. (…) sp.a wil cultuur van transparantie dat de Vlaamse administratie en hebben oog voor de beter samenwerkt, tussen de inbreng van stakeholders in verschillende entiteiten elke fase van de binnen één beleidsdomein besluitvorming. Binnen die maar ook over de context zorgen we voor een beleidsdomeinen heen. goede samenwerking met Hiervoor moet ook de het middenveld regelgeving gescreend en, waar nodig, vereenvoudigd De beheers- en managementovereenkomst en coherent gemaakt worden. en, jaarlijkse ondernemingsplannen en bijhorende rapportering hervormen. Zij zijn cruciaal voor de afstemming tussen politieke beleidsprioriteiten en

Andere beleids- en Zorgen voor kwaliteitsvolle organisatiecultuur regelgeving door

Groen

Op korte termijn herorganiseren we het vastgeroest adviesmodel en schaffen we minstens 2/3e van de 193 instellingen af. Tegelijk zetten we een eenvoudige en burgervriendelijke organisatie op het spoor. We werken klantgericht en maken de toegang tot de Vlaamse overheid voor mensen, verenigingen, investeerders of ondernemingen simpel en helder. We hebben een andere organisatie nodig, die afstapt van frustrerende gewoontes of regels die leiden tot verzuring en onefficiëntie

Contacten met het middenveld en met lobby’s kunnen nuttig en verrijkend zijn, maar moeten wel in alle transparantie verlopen. Groen pleit daar voor de invoering van een “voetafdruk van de wetgeving”. Bij de wetgeving wordt er expliciet een lijst opgenomen van alle personen en organisaties met wie het ontwerp op voorhand werd besproken.

14

organisatiedoelstellingen, maar zorgen voor een zekere planlast. We hervormen deze instrumenten opdat minder de nadruk wordt gelegd op het document an sich en op de formele procedure, en het meer gebruikt kan worden om dialoog en afstemming tussen administratie en politiek te vergemakkelijken (…) We verkiezen een dynamisch interactiemodel boven een passief samenwerkingsmodel Het belang van het klassieke, hierarchische organisatiemodel relativeren. Net als andere organisaties hebben overheidsorganisaties sterk wisselende behoeften en opereren ze in een snel veranderende samenleving. Leidinggevenden creëren een resultaatgerichte cultuur van vertrouwen

15

Expertise van middenveld gebruiken

(lokaal) Creatieve burgers ondersteunen die de leefbaarheid van de wijk bevorderen en door projecten (bv. vrijwilligerswerk, ruilhandel, alternatieve betaalmiddelen) bijdragen aan de lokale maatschappelijke ontwikkeling ‘Sustainable deals’ tussen overheden, middenveldorganisaties en ondernemingen. Duurzame ontwikkeling is immers een verantwoordelijkheid van iedereen. (…) Samenwerkingsverbanden en partnerschappen tussen middenveldorganisaties, bedrijven en overheden zijn essentieel Een breed gedragen Belgisch energiepact (…) Federale overheid en gewesten stemmen op elkaar af en zorgen voor een structureel overleg met producenten, leveranciers, netbeheerders, middenveld en grote en kleine verbruikers. Het pact wordt jaarlijks geactualiseerd

De expertise, terreinkennis en legitimiteit van het georganiseerde middenveld verhogen het democratische gehalte en de effectiviteit van het beleid. sp.a omarmt het vakmanschap van het middenveld en de creativiteit van mensen. We streven via buurtinitiatieven en het lokale middenveld naar betere relaties tussen de bevolkingsgroepen Naast ziekenfondsen leveren ook andere patiëntenverenigingen vandaag goed werk. Dat moeten we verder ondersteunen. sp.a gelooft in zelforganisaties (…) Ze vormen noodzakelijke bruggen naar vele andere spelers, niet het minst de overheid. Dialoog met en participatie aan het beleid van mensen in armoede zijn essentieel om met kennis van zaken te werk te gaan in de armoedebestrijding. (…) Voor verenigingen waar armen het woord nemen bouwen we de ondersteuning verder uit.

(zorg, patiëntenrechten) We werken een formeel kader uit voor de erkenning van patiëntenverenigingen en we koppelen dit aan de toegang tot meer structurele financieringsbronnen. (milieu) Groen wil extra inzetten op lokaal klimaatbeleid via klimaatcontracten met gemeenten en besturen. Maar ook met verenigingen en/of bedrijven die extra inspanningen willen doen op vlak van duurzaam beleid kan de overheid klimaatcontracten sluiten naar Nederlands voorbeeld. Daar werkt men al met ‘green deals’ om een duurzame omslag in de economie te bewerken (lokaal) Wijkplannen en contracten zijn belangrijke hefbomen voor de overheid om de leefbaarheid te verhogen. Groen pleit ervoor om deze in voortdurende samenspraak met alle stakeholders vorm te geven en te realiseren. (…) (hervorming IMF) Het IMF moet ervoor zorgen dat het maatschappelijk middenveld een sterkere rol krijgt toebedeeld in het formuleren van het beleid

16

Debat opwaarderen

Europa

Het Vlaams-Europees Verbindingsagentschap krijgt verdere ondersteuning. Op die manier wordt de brug tussen Europa, Vlaamse (lokale) overheden en het middenveld versterkt en krijgen de Vlaamse overheidsdiensten en het middenveld via informatieplatformen en netwerking een nog betere toegang tot het Europees beleid

Groen vindt het belangrijk dat onderzoekers deelnemen aan het maatschappelijk debat en gestimuleerd worden om hun kennis over te dragen aan het middenveld. Daarom worden onderzoekers meer beloond voor hun inspanningen om hun onderzoek toegankelijk en bruikbaar te maken voor de samenleving. Groen vraagt de transparantie bij bilaterale onderhandelingen rond vrijhandel. Dit kan door de resultaten van elke onderhandelingsronde tijdig te publiceren. Ook moet de toegang tot de onderhandelaars gelijk worden voor iedereen. Grote industrieën en banken krijgen al heel vroeg in het proces toegang tot onderhandelaars. Dit moet ook mogelijk zijn voor organisaties die het maatschappelijk belang dienen, zoals vakbonden, consumentenverenigingen, milieuorganisaties en parlementen.

17

#5 – Hoe kijken partijen naar participatie van georganiseerde burgers en het middenveld? CD&V Algemeen / belang van participatie

SP.A Reële participatie betekent een wezenlijk ander besluitvormingsproces. Deze neemt de vorm van coproductie aan waarbij politici, ambtenaren, privépartners, experts, gezinnen en het middenveld actief draagvlak zoeken door via debat en argumentatie gedeelde belangen op te bouwen en te formuleren. Een overheid kan beter, efficiënter en meer gelegitimeerd werk afleveren als zij participatie van zoveel mogelijk mensen bij het beleid ernstig neemt. (…) Participerende inwoners zorgen voor legitimiteit, informatie, goed afgewogen beslissingen en tijdswinst. Een voorwaarde voor effectieve participatie van de bevolking, is dat overheid ‘open’ is. sp.a wil een overheid die haar inwoners toegang verschaft tot relevante overheidsdocumenten en zo transparant en controleerbaar mogelijk

N-VA

Open VLD

Groen

Als eerste en sterk signaal van ons vertrouwen in de vrijheid en de verantwoordelijkheid van mondige burgers schaffen we de opkomstplicht af. In de plaats komt het recht om te stemmen, vanaf 16 jaar. We gaan van inspraak naar participatie. Lokale besturen zijn regisseur van het beleid op hun grondgebied. Steden en gemeenten krijgen meer vrijheid en zeggenschap. Burgers kunnen met inspraak en samenspraak mee bepalen wat er in hun leven en in hun omgeving gebeurt.

Inspraak is voor Groen een kans, geen last. Groen is het niet eens met de stelling dat het beleid stropt door een teveel aan inspraak. (…) Groen is wel voorstander van betere procedures. Maar deze principes mogen niet leiden tot het uithollen van inspraak. Participatie is geen vervelend verplicht nummertje (…) Groen pleit voor een participatieve democratie en echte co-creatie maar geen ongegronde bevragingsprocessen of nepinspraak. Groen is voorstander van stemrecht op 16 jaar.

18

Adviesraden

handelt Voor sp.a is participatie niet alleen een zaak van het zo vroeg mogelijk betrekken van mensen bij beslissingen, maar ook van het stimuleren van iedereen om het beleid mee te creëren Wij pleiten voor goed werkende adviesraden voor personen met een handicap op gemeentelijk, Vlaams en Federaal niveau.

Met haar dertien beleidsdomeinen, evenveel departementen en 60 agentschappen is de Vlaamse overheid nog steeds te log. (…) De afslanking focuste de voorbije jaren op de schrapping van (…) enkele strategische adviesraden. In een volgende beweging moeten verdere en meer ingrijpende stappen worden gezet

Echte participatie vergt steeds een goede organisatie en afweging tegenover een efficiënte besluitvorming. Schijnparticipatie, een ontransparant kluwen van ondemocratische adviesraden en eindeloos rekbare procedures zijn hinderpalen en zetten de samenleving vast in besluiteloosheid. Procedures worden daarom dus opnieuw redelijk en we leggen de eindverantwoordelijkheid voor het beleid steeds bij de politiek

We verzetten ons tegen de afschaffing van een groot aantal strategische adviesraden op Vlaams niveau… (SARC) Groen gaat voor een strategische adviesraad voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media die autonoom is, samengesteld is uit experten en vertegenwoordigers uit het middenveld, en goed ondersteund wordt. (VRWI) De Vlaamse Raad voor Innovatie en Wetenschap blijft als aparte en onafhankelijke strategische adviesraad bestaan, maar krijgt een lichtere en meer dynamische structuur en betrekt meer stakeholders en burgers via participatieve innovatieprocessen (V) De Raad stelt jaarlijks ook, via een participatief proces waarin talrijke stakeholders betrokken worden, een rapport op over de meest beloftevolle nieuwe technologische of maatschappelijke innovaties met een grote potentiële impact op duurzaamheid. Hierin worden zowel de Belgische als internationale topinnovaties 19

Sectoraal

(jeugd) Alle overheden moeten kinderen en jongeren actief betrekken bij hun beleid, hen erover informeren en garanties inbouwen opdat kinderen en jongeren hun rechten gewaarborgd weten en hun stem gehoord wordt.

(zorg) Zelf-regie, autonomie en participatie van ouderen zijn bij innovatie in de ouderenzorg centrale thema’s (openbaar vervoer) Over de vier openbaar vervoersmaatschappijen heen richten we een reizigerspanel op, waaruit de openbaar vervoersmaatschappijen tweejaarlijks hun werkpunten kunnen prioriteren.

(zorg) meer inspraak voor patiënten en patiëntenverenigingen. (…) Het overlegmodel moet uitgebreid worden met andere betrokken actoren zoals de patiëntenverenigingen en de medische industrie

opgenomen (migratie) Naast de broodnodige gewestelijke samenwerking, volgt een Vlaamse Adviesraad Economische Migratie (nog op te richten) de evoluties met betrekking tot arbeidsmigratie op en geeft beleidsopties mee vorm (ouderen) Betrokkenheid, inspraak en participatie van ouderen bij de politieke besluitvorming zijn een noodzaak en een meerwaarde voor de democratie. De aanwezigheid van ouderen in de verschillende relevante overlegen inspraakorganen moet daarom op alle beleidsniveaus verankerd worden. / De bestaande adviesraden zijn van onschatbare waarde. Leden van deze adviesraden zijn ook zichtbaar aanwezig in anderen federale en regionale inspraakorganen / sterkere waarborgen inbouwen om adviesvragen een vast onderdeel te maken binnen het besluitvormingsproces van alle bevoegdheden die van strategisch belang zijn voor ouderen. (energie) Burgerparticipatie staat centraal in de groene visie op de energiemarkt: iedereen prosument (producent en consument) / We voorzien een minimale rechtstreekse participatie van burgers in energieprojecten. Bij windprojecten moet 50% worden 20

Versnelling grote projecten / ruimtelijke projecten

De partij pleit voor een evaluatie van de in de voorbije legislatuur genomen maatregelen, zoals de unieke omgevingsvergunning, en bijsturing waar nodig (…) duidelijke voorrang van het algemeen belang boven het individueel belang. Dat principe nemen we op in de regelgeving. Met respect voor proactieve participatie van verdere afbouw van bindende adviezen (?); de opname van de sociaaleconomische vergunning in de omgevingsvergunning, zodat met een vergunning alles wordt geregeld Transparantere participatie door een geïntegreerd openbaar onderzoek

sp.a realiseert reële participatie bij aanvang van elk ruimtelijke project. Op dat moment liggen de doelstellingen van een project vast, maar bestaat er nog voldoende ruimte voor de formulering van alternatieve pistes. Gezinnen, bedrijfsleven en middenveld denken dus actief mee bij de opmaak van het ontwerp van een ruimtelijk project.

opengesteld voor rechtstreekse participatie van de lokale gemeenschap. (zorg) Groen wil het statuut van ervaringsdeskundige in de patiëntzorg uitbouwen. We pleiten voor een vertegenwoordiging en actieve participatie van de ervaringsdeskundigen in adviesraden en beheersorganen op verschillende niveaus, onder meer in de Medicomut Grote infrastructuurprojecten De initiële doelstelling van het versnellen door te vergunnen via decreet complexe projecten voor decreet: Open Vld pleit voor een versnelling, vereenvoudiging en ernstige en grote inbreng van alle verbetering van procedures betrokkenen, zowel burgers, onderschrijven we (…) Maar door belangengroepen, lokale vage definities van wat ‘complexe besturen, ondernemingen, … projecten’ zijn en wanneer een voordat de voorkeursbeslissing project van 'groot maatschappelijk wordt genomen. De overheid en ruimtelijk-strategisch belang' is, moet hierbij rekening houden met dreigt dit decreet inspraak en de opmerkingen van deze goede ruimtelijke ordening verder stakeholders. Maar eenmaal een uit te hollen. voorkeursbeslissing is genomen, wil Open Vld dat iedereen zich daaraan ook houdt. Nadat alle inspraakmomenten hebben plaatsgehad en het project klaar is voor een definitieve beslissing, wordt ze bekrachtigd door het Vlaams Parlement zodat deze kracht van wet krijgt en zeker uitgevoerd kan worden.

21

Cocreatie / participatieexperimenten

Publieksparticipatie en cooperatieve vennootschappen moeten omwonenden de mogelijkheid bieden om lokale duurzame energieinitiatieven (…) mee te financieren en te delen in de opbrengst. Dit kan het spanningsveld verminderen tussen het algemeen belang en de gevoeligheden van omwonenden voor bv. windenergieprojecten

Coproductie hoeft niet te starten met een politieke beslissing. Ook privéinitiatiefnemers zoals bedrijven of middenveldorganisaties kunnen initiatief nemen. In dat geval neemt de overheid een faciliterende taak op zich. Verkiezingen zijn één belangrijke vorm van democratische inspraak en controle; monitoring door geëngageerde individuen, actiegroepen, verenigingen en media zijn een andere. Beide moeten elkaar aanvullen. Het is de taak van de democratische overheid om van die nieuwe mogelijkheden van participatie gebruik te maken. sp.a wil dat plannen voor belangrijke en ingrijpende maatregelen of projecten voorafgaand gepresenteerd worden aan de participerende samenleving (…) Bij omstreden dossiers die de politiek voor een heldere maatschappelijke keuze plaatsen tussen twee of meer opties, is sp.a voorstander van de mogelijkheid van een volksraadpleging. De

experimenten met open data en open apps, zodat burgers en ondernemingen zelf kunnen meebouwen aan toepassingen die het leven beter maken. (…) Daarom willen we dat de federale en de Vlaamse overheid de begroting vertaalt in eenvoudige en visueel aantrekkelijke (digitale) informatiefiches. Die vertaling vertrekt vanuit de leefwereld van de burger en laat zien naar welke beleidssegmenten elk deel van zijn of haar belastinggeld gaat Mensen informeren is niet hetzelfde als mensen laten deelnemen aan het beleid. Daarom willen we gecontroleerde experimenten met budget games. Dat betekent dat burgers mee beslissen waar belastinggeld aan wordt besteed en welke beleidsdomeinen meer dan wel minder middelen moeten krijgen.

Groen wil ruimte maken voor innoverende democratische modellen. Meer in het bijzonder willen we meer ruimte voor vormen van deliberatieve democratie (…) De betrokkenheid van burgers vergroten via zowel bindende referenda als adviserende volksraadplegingen. (…) Dergelijke referenda en volksraadplegingen zijn geen geïsoleerde gebeurtenis, maar vormen het sluitstuk van een ruim maatschappelijk debat Ook vormen van ‘e-democratie’ (inzet van nieuwe media) willen we kansen geven, als aanvulling op meer klassieke instrumenten (lokaal) Op wijkniveau zijn goede en directe inspraakmethoden nodig, zoals wijkfora en wijkbudgetten Naast de bestaande participatiekanalen zoals stedelijke adviesraden moet er gezocht worden naar nieuwe, eigentijdse participatiemethodieken. (…) tal van mogelijkheden: burgerjury’s, peilingen, focusgroepen, vormen van e-participatie, ...

22

volksraadpleging is echter niet meer dan een aanvulling op het normale parlementaire politieke debat en doet geen afbreuk aan ons stelsel van indirecte democratie. Het wil een decreet uitwerken dat voorziet in de mogelijkheid van dergelijke volksraadplegingen in maatschappelijk omstreden dossiers die samenleving en politiek voor een heldere keuze plaatsen.

Europa

Daarom is de betrokkenheid van de burger essentieel voor het slagen van de Europese samenwerking. Daarom moet het principe van subsidiariteit voldoende worden erkend, net als het natuurlijk proces van streven naar autonomie van naties in Europa

Om in het algemeen de parlementaire controle te versterken, richten we een federale commissie op die het geheel aan internationale verbintenissen inzake handelsakkoorden, financiële instellingen en andere opvolgt. In dit forum kunnen voorafgaand aan belangrijke momenten parlementaire debatten en hoorzittingen gehouden worden met het oog op het bepalen van een Belgisch standpunt. Ook het middenveld en de regio’s worden als betrokken partijen uitgenodigd op deze overlegmomenten. In de komende legislatuur start het Europees Parlement met de opstart van een nieuwe Europese conventie, waarin ook burgers en het maatschappelijk middenveld een belangrijke stem krijgen 23

Procedureel gebeurt de verdragswijziging via een parlementaire conventie waarin vertegenwoordigers zitten van het nieuw verkozen Europees parlement en van de nationale parlementen. (…) Trouwens, bij verdragswijzigingen betrekken we het middenveld, de sociale partners en de burgers. (…) We breiden de raadpleging van het maatschappelijk middenveld door de Europese instellingen uit (…) Overleg tussen sociale partners op Europees niveau moet een vast onderdeel worden bij het uitstippelen van de wetgevende koers van de EU. Het Europees Burgerinitiatief is een stap in de goede richting om een geformaliseerde en directe participatie van burgers in het besluitvormingsproces te stimuleren

24

#6 – Zien partijen verenigingen als criminelen? CD&V

SP.A

N-VA

Open VLD

Algemeen

GAS

Groen Groen vindt dat kinderen en jongeren in elke stad, wijk of dorp onbekommerd en veilig hun ding moeten kunnen doen: (…) Groen verzet zich tegen allerlei rechtstreekse of onrechtstreekse rondhangverboden.

De toepassing van de GASwetgeving na twee jaar evalueren en ze indien nodig bijsturen om de gemeentelijke administratieve sancties als lokaal overlastinstrument te versterken. (CD&V somt 7 uitgangspunten op van een verstandig GAS-beleid) Oa: De GAS mogen geen alternatief strafrecht vormen / GAS mogen niet ten koste gaan van inspanningen tot preventie en responsabilisering. (3) Vooral ten aanzien van minderjarigen, pleiten we voor alternatieve sancties met een duidelijk begeleidingstraject. (4) uitgaan van reële overlastsituaties en opgesteld worden in

sp.a pleit voor initiatieven zoals de buitenspeeldag, de hangman,… om tegengas te bieden

Het justitiebeleid faalt. Daarom zijn gemeentelijke administratieve sancties (GAS-boetes) een doeltreffend en noodzakelijk alternatief om bepaalde vormen van overlast en vandalisme aan te pakken. Ze kunnen enkel succesvol zijn en standhouden wanneer ze nuttig en verstandig worden gebruikt.

Gemeentelijke administratieve sancties blijven een nuttig instrument als ze dienen om asociaal en storend gedrag te bestraffen.

Groen verzet zich tegen het gebruik van Gemeentelijke Administratieve Sancties (GAS) om repressief op te treden tegen minderjarigen. (…) Groen zal de GAS-wet bij ingang van de legislatuur onderworpen aan een grondige evaluatie. De reglementering zal worden bijgestuurd en indien nodig ongedaan gemaakt. Groen pleit voor een limitatieve lijst op federaal niveau van gedragingen, die vatbaar zijn voor een administratieve sanctie, (…) Naast deze lijst wordt een extern en onafhankelijk orgaan aangesteld om gedragingen precies te omschrijven en om de opgenomen gedragingen te toetsen aan de fundamentele rechtsbeginselen en het ontwikkelde normatieve kader. Vaststellingen in het kader van de GAS-wet gebeuren enkel door 25

overleg met verschillende doelgroepen in de gemeente / De GAS-wet is een uitnodiging tot dialoog met overtreders / Sanctionerende ambtenaren moeten een verplichte bijzondere scholing of opleiding volgen /de gemeente moet haar GASregelgeving duidelijk kenbaar en toegankelijk maken

Andere

politie en gespecialiseerde ambtenaren met decretale bevoegdheden, zoals milieuambtenaren. GAS kunnen alleen maar worden toegepast op personen op stemgerechtigde leeftijd

(buitenland): Het internationale optreden van de Belgische overheden moet democratie bevorderen. Een bloeiend maatschappelijk middenveld is essentieel. Democratische politieke partijen, vrije vakbonden, burgeractivisten en onafhankelijke media zijn onze bondgenoten in de verdediging en de uitbouw van democratische samenlevingen wereldwijd. sp.a wil dat onze regeringen hen actief ondersteunen en beschermen

Syndicale acties bij overheidsbedrijven veroorzaken vaak grote overlast bij het publiek. (…) Het stakingsrecht is een grondrecht dat niet zomaar kan worden uitgehold of genegeerd. (…) Het ontbreken van een heldere stakingsregeling in de publieke sector is een lacune in de wetgeving die we moeten opvullen. (…) In overleg met de sociale partners leggen we de minimale dienstverlening van overheidsbedrijven vast voor de taken van openbare dienst. Aan die dienstverlening

Mensenrechten zijn voor liberalen universele rechten, waarop we niets afdingen. (…) Beperkingen van de vrije meningsuiting en politieke intimidatie zijn uit den boze.

26

27

#7 – Hoe staan partijen tegenover vrijwilligerswerk? Algemeen

CD&V

SP.A

N-VA

Een beleid ontwikkelen dat vrijwilligers in de culturele sector ondersteunt en versterkt

We geven vrijwilligers alle ruimte: Vrijwilligers hebben voor de samenleving een onmiskenbare meerwaarde die veel meer is dan een grote economische waarde. (…) Een samenleving moet het vrijwilligerswerk koesteren, omdat het bijdraagt tot de persoonlijke ontplooiing van iedere vrijwilliger. We willen dit engagement niet beknotten door een teveel aan regels. Politiek moet engagement faciliteren, niet onmogelijk maken.

Cultuur en sport zijn twee domeinen waarin vooral verenigingen en vrijwilligers actief zijn. Voor Vlaanderen en voor onze samenhorigheid zijn deze en de vele andere verenigingen een ongekende rijkdom. Iets meer dan een vijfde van de volwassen Vlamingen doet vrijwilligerswerk, in het brede verenigingsleven maar ook in de hulpverlening (ziekenbezoek, Vlaamse en Rode Kruis, brandweer…). De inzet van die vele duizenden vrijwilligers wordt onvoldoende ondersteund. Er is geen gecoördineerde beleidsvisie voor het vrijwilligerswerk die doorsijpelt in elk beleidsdomein. De bescherming van vrijwilligers is fragmentarisch geregeld, met diverse ongelijkheden tot gevolg

Open VLD

Groen Vrijwilligerswerk is erg waardevol, maar kan niet ingezet worden om besparingen in noodzakelijke overheidsinvesteringen op te vangen. Groen verzet zich tegen de tendens waarbij besparingen ertoe leiden dat betaalde professionals vervangen worden door vrijwilligers.

28

Vrijwilligerswerk als plicht

Vrijwilligerswerk werkbaar houden / vrijwilligerswerk als basisrecht

sp.a wil mensen met een leefloon intensief en op maat begeleiden naar volwaardig werk, een opleiding, arbeidszorg of vrijwilligerswerk. We verzetten ons met klem tegen de verplichte ‘gemeenschapsdienst’ waarbij mensen met een leefloon als tegenprestatie allerhande kleine klusjes moeten opknappen. Alle mensen met een leefloon krijgen verplicht een activeringsplan (het zogenaamde GPMI) waarbij samen gekeken wordt hoe problemen aangepakt worden en hoe vaardigheden versterkt worden. Naargelang de mogelijkheden van de persoon, gebeurt de maatschappelijke activering op de reguliere arbeidsmarkt, in de sociale economie, in de arbeidszorg, via een opleiding en/of in het vrijwilligerswerk sp.a maakt werk van een (sport) Het geïntegreerde Vlaamse toets vrijwilligersengagement waarin ook een planlasttoets staat echter onder druk: toenemende concurrentie, voor verenigingen wordt de overheid die meer eisen opgenomen. oplegt, de sp.a ontwikkelt met jongeren commercialisering en én het middenveld een juridisering, de hogere eisen gedeelde visie over de

We koppelen het recht op sociale bijstand aan de plicht om gemeenschapsdienst te verrichten. Wie als leefloner niet voltijds betrokken is bij activering of hiervoor niet meteen in aanmerking komt, moet gemeenschapsdienst verrichten. Onze gemeenten zijn de uitgelezen partners om de gemeenschapsdienst te organiseren. Het uitgangspunt is dat mensen maximaal betrokken blijven bij de arbeidsmarkt, niet sociaal geïsoleerd raken en hun eigenwaarde niet verliezen. We stimuleren vrijwilligerswerk als onderdeel van inburgering. Het is een middel om deel te nemen aan de samenleving, om sneller onze taal te leren en om werkervaring op te doen Een gecoördineerd Vlaams vrijwilligersbeleid moet op een transversale manier gebeuren waarbij elke minister op zijn verantwoordelijkheid kan worden aangesproken. De versnippering van

Wanneer iemand 24 maanden werkloos is vragen we om een ‘activa-job’ op te nemen, wat betekent dat men twee halve dagen per week werkt voor de gemeenschap. Meer nog dan een wederdienst voor de gemeenschap is dit een manier om het sociaal netwerk en sociale vaardigheden op peil te houden op een nieuwe job open te houden. De werkzoekende kan vrij kiezen welke type activa-job, gaande van bezoeken van senioren, voorlezen of toezicht in scholen, hulp bij het verenigingsleven en andere maatschappelijke taken. Een werkzoekende moet uiteenlopende keuzes aangeboden krijgen om een activa-job te vinden die aansluit bij zijn vaardigheden en interesses. Een activa-job is geen pestjob maar een nuttige bijdrage die aansluit bij persoonlijke ambities. Activa-jobs worden georganiseerd door gemeenten, zorginstellingen, onderwijs en verenigingsleven De Minister van Cultuur is verantwoordelijk voor een gecoördineerd vrijwilligersbeleid De wet op het vrijwilligerswerk staat voortdurend onder druk om de vergoedingsregels aan te passen. Dit is nefast voor het basiskader van het 29

die sporters zelf stellen. Willen we dat sportclubs hun maatschappelijke rol blijven vervullen, dan dringt een sterke ondersteuning van sportverenigingen en vrijwilligers zich op

waarde van engagementen en vrijwilligerswerk voor kinderen, jongeren en de samenleving. sp.a creëert een nieuw statuut voor sportbegeleiders, zoals trainers en scheidsrechters, een hoger jaarplafond voor en soortgelijke functies in onkostenvergoedingen voor het socio-culturele werk. De krachtlijnen van dit statuut vrijwilligerswerk in de zijn dat het een billijke welzijns- en gezondheidszorg, in het vergoeding toestaat met minimale administratieve bijzonder voor oppashulp lasten en een beperkte, forfaitaire heffing van RSZ en bedrijfsvoorheffing. Zo maakt dit statuut zwarte of grijze arbeid wit, met een betere bescherming van de begeleiders en, omdat zo ook werk gecreëerd wordt, met een positieve impact op de begroting tot gevolg. Voor asielzoekers - en bij uitbreiding al wie een geldige verblijfsvergunning heeft of opvang geniet wordt vrijwilligerswerk mogelijk gemaakt.

expertise en informatiekanalen pakken we aan door de uitbouw van een expertisecentrum voor vrijwilligerswerk. Organisaties die kwetsbare vrijwilligers begeleiden geven we extra ondersteuning.

vrijwilligerswerk. Groen pleit daarom niet voor een verhoging van de plafonds voor de vrijwilligersvergoeding. Discussies over een aantal toepassingen in de semi-agorale sfeer moeten buiten de context van de vrijwilligerswet worden gevoerd. (…) Groen staat voor een correcte en behoorlijke vergoeding van sportbegeleiders en een eenduidig statuut. Met het oog op de ontwikkeling van een kwalitatief vrijwilligersbeleid is het van essentieel belang dat organisaties voldoende middelen ter beschikking krijgen om vrijwilligers te begeleiden, hen degelijk te beschermen en te vormen. We investeren in structurele erkenning en ondersteuning van een Vlaams expertisecentrum vrijwilligerswerk. De overheden onderzoeken een verruiming van de collectieve verzekering voor vrijwilligers, met name ook om de bestuurdersaansprakelijkheid te regelen We verhogen het te beperkte fiscale plafond voor de onkostenvergoeding voor vrijwilligers in de zorgsector

30

Afstemming arbeid; gezin en vrije tijd

Andere

De N-VA wil dat het beleid werk en gezin beter combineerbaar maakt en ouders ook vrije tijd geeft voor ontspanning en maatschappelijk engagement Essentieel is dat schoolbesturen kunnen blijven rekenen op de deskundige inzet van vrijwilligers die tevens ‘vertegenwoordigers’ zijn van de sociaal-culturele omgeving waarin de school zich bevindt. Een ‘brede school’ laat ook toe om in de schoolloopbaan een sociale gemeenschapsdienst, ander vrijwilligerswerk of een bedrijfsstage gelinkt aan de opleiding te stimuleren

We dringen er bij de Europese Unie op aan het vergelijkend onderzoek n.a.v. het jaar van de vrijwilliger (2011) voort te zetten en uit te diepen.

Wij zijn voorstander van meer individuele vrijheid voor werknemers om hun werkuren te bepalen, in overleg met de werkgever. Omwille van de langere loopbanen maken we werk van ‘werkbaar werk’ en een aangename werkomgeving De Week van de Vrijwilliger wordt aangewend om een jaarlijkse promotiecampagne op te zetten, waarbij de diversiteit van het vrijwilligerswerk onder de aandacht wordt gebracht van de publieke opinie

31

#8 – Andere elementen die mogelijk relevant/interessant zijn voor verenigingen

Interbestuurlijk (Vl-prov-lokaal)

CD&V

SP.A

N-VA

Open VLD

Groen

Een aanpassing van de intergemeentelijke samenwerking (…) In deze nieuwe vorm van intergemeentelijke samenwerking kunnen ook provincies en middenveld een rol krijgen. behoud van het Belfortprincipe, op basis waarvan de federale en de Vlaamse overheid geen taken mogen toewijzen aan gemeenten en provincies zonder overleg of zonder dat in de financiering van deze nieuwe taken is voorzien. Een belangrijk uitgangspunt is de stedelijke overheid als regisseur We hebben oog voor kleinschalige infrastructuur voor lokale verenigingen en kleinere ensembles. We monitoren de gevolgen van de interne staatshervorming en van het Planlastdecreet inzake inspraak, ondersteuning van het verenigingsleven, lokale

aantal van bevoegdheden die nu Vlaams zijn moeten op autonome wijze kunnen uitgeoefend worden door lokale overheden (bv. kinderopvang, rusthuizen, woonprojecten, lokaal gezondheidsbeleid, preventie, doktersoverleg, ruimtelijke ordening en aspecten van arbeidsmarktbegeleiding) zij het binnen een algemeen kader dat vastgesteld wordt door de Vlaamse overheid = ‘gekaderde’ decentralisering Wij willen dan ook dat de autonomie van gemeenten versterkt wordt door het toezicht dat op hen gehouden wordt, te beperken tot een louter wettelijkheidstoezicht. De intergemeentelijke samenwerkingsverbanden zijn soms een middel dat veel minder sociaal, effectief, efficiënt en democratisch is dan een samenvoeging of versmelting van gemeenten. Dergelijke samenvoeging van gemeentes (…)mag alleen op objectieve maatstaven gebaseerd zijn.

Voor de N-VA is de bestuurlijke organisatie in Vlaanderen gebaseerd op het subsidiariteitsbeginsel. Daarbij volstaan twee volwaardige politieke beleidsniveaus: de lokale overheid en de Vlaamse overheid. In dit tweeledig bestuursmodel is er geen behoefte meer aan de provincies. Hun taken en middelen kunnen naar het lokale niveau of, waar wenselijk, naar het Vlaamse niveau worden doorgeschoven. De Vlaamse overheid vaardigt in dat verband een kaderdecreet interbestuurlijke samenwerking uit. We bieden meer ondersteuning aan de lopende proefprojecten voor het oprichten van samenwerkingsplatformen tussen gemeenten

Open Vld wil dat de beleidsruimte voor de gemeenten in eerste fase met minimum 50% stijgt door overheveling van Vlaamse en provinciale bevoegdheden en middelen. OCMW’s smelten samen met de gemeente om één lokaal sociaal beleid te realiseren De taken van provincies worden overgenomen door Vlaanderen of door de steden en gemeenten We intermediaire structuren zoals intercommunales en autonome gemeentebedrijven af.

Gemeenten moeten echte autonomie krijgen (…) in combinatie met een algemene financiering die niet aan al die regels is gebonden Groen wil het debat over fusies van gemeenten heropenen. De keuze voor de vervanging van provincies door stads- en streekgewesten betekent dat we niet kiezen voor megagemeenten, maar wel voor sterke gemeenten die in zo’n stads- en streekgewest op evenwichtigere basis kunnen samenwerken

Een goed evenwicht tussen gemeenteraad en schepencollege moet voortdurend bewaakt worden. Samenwerking tussen gemeenten moet wel op een transparante manier gebeuren,

We willen dat de Vlaamse regering de gemeenteraden herwaardeert. (…) Daarnaast zouden de raadsleden een belangrijke rol kunnen spelen in participatie-initiatieven in steden en gemeenten, als brugfiguren tussen de burger en de colleges van burgemeester en schepenen Groen wil een grondige evaluatie van de nieuwe beheers- en beleidscyclus (BBC), in samenwerking met de lokale besturen. Belangrijke 32

dienstverlening en infrastructuurbeleid

Jeugd/sport

Om te vermijden dat het lokale bestuur zich te ver zou verwijderen van mensen en hun plaatselijke leefomgeving, komen er nabijheidsbesturen op dorps- of wijkniveau. Deze besturen krijgen een beperkt budget om de zeer plaatselijke belangen te behartigen en problemen op te lossen.

en binnen vaste samenwerkingsverbanden.

In de gemeenteraad moet een grondig kerntakendebat worden gevoerd We integreren het OCMWdecreet in het Gemeentedecreet. Kleine gemeenten verplichten we het OCMW en de gemeentediensten samen te Grootsteden. (…) Voor een voegen. aantal uitdagingen inzake Met het oog op de ruimtelijke ordening, woonfiscaliteit en mobiliteit ondersteuning van de kunnen stadsgewesten bestuurskracht hervormen we het Gemeentefonds en opgericht worden. integreren daarin de middelen sp.a wil niet dat de provincies van het Provinciefonds, het verdwijnen. Daarom lijkt het Stedenfonds, het aangewezen om van de provincie een relatief autonoom Plattelandsfonds en andere expertisecentrum te maken dat sectorale subsidiestromen. diensten levert aan gemeenten; Ter verdere herwaardering en een soort servicebedrijf voor versterking van gemeenteraad lokale overheden. (…) Een als dé spil van het lokale belangrijke taak voor de democratische bestel breiden provincies is de ‘gebiedsgerichte we het financieel werking’. instrumentarium BBC (beleidsen beheerscyclus) uit naar brandweer, politiezones en intergemeentelijke samenwerkingsverbanden Bossen, parken en pleinen We maken van maximaal toegankelijk maken. maatschappelijke en politieke De Vlaamse overheid vorming een lesonderdeel in de stimuleert het gezamenlijk lerarenopleiding. We betrekken gebruik van school-, sport- en daarbij ook de jeugd- en spelinfrastructuur door sport- middenveldorganisaties.

aandachtspunten bij deze evaluatie zijn transparantie en participatie. Het verminderen van planlast is een goede zaak maar tegelijk mag inspraak en participatie hierdoor niet uitgehold raken. Geen volledige integratie van het OCMW in de gemeente

Om de bouw van sportinfrastructuur te ondersteunen voeren we een tax-shelter in.

We scheppen eenduidigheid in de wildgroei aan vereisten van gemeentelijke kampreglementen Groen gaat voor een stimulerend en ondersteunend 33

en jeugdverenigingen We onderzoeken de mogelijkheid om een charter af te sluiten voor fuif- en kampvriendelijke gemeenten Sportclubondersteuning is thans een basisopdracht voor sportfederaties en een kerntaak van de lokale besturen. - Sportclubs – profclubs incluis – moeten hun infrastructuur maximaal openstellen voor scholen en verenigingen uit de buurt

Jongeren en hun organisaties blijven in Europa een apart budget en apart hoofdstuk verdienen sp.a werkt aan de toekomstambities van het jongerenpact 2020 sp.a verdedigt het belang van participatie van kinderen, jongeren en hun organisaties op lokaal, Vlaams en Europees niveau. Het is de taak van de politiek om jeugdraden op tijd en uitvoerig te raadplegen en hun beslissing grondig aan de jeugdraad te motiveren. Sportverenigingen aanmoedigen om naar diversiteit ledenwerving en daartoe bijgevolg logistiek en ondersteunen.

willen we te streven in hun initiatieven financieel, methodisch

een betere juridische en fiscale omkadering van vrijwilligers, trainers en scheidsrechters is absoluut noodzakelijk. Lokale en provinciale besturen hebben alleen maar te winnen bij een intensief partnerschap met sportclubs en sportfederaties, met jeugdbewegingen en scholen, (…) Concreet versterken we het ‘Decreet lokaal sportbeleid’ (…) Met een vernieuwd ‘Decreet op de sportfederaties’ wil sp.a

fuifbeleid (…) Een adviescommissie met experten, de Vlaamse Bouwmeester en de (jonge) gebruikers maken een leidraad voor de ‘ideale fuifzaal’. Eind 2014 wordt de Vlaamse Jeugdraad opnieuw samengesteld. In de loop van dat nieuw mandaat wil Groen in samenspraak met de jeugdraad een decretale wijziging doorvoeren om de samenstelling van de Jeugdraad te herzien. We pleiten voor verdere diversifiëring en versterking van de algemene vergadering. Jeugdvoorzieningen worden op de kaart gezet door de implementering van een GISlaag Jeugd. (…) In samenspraak met de belastingdiensten koppelen we de nodige gegevens, zodat landelijk erkende jeugdbewegingen gemakkelijker vrijgesteld kunnen worden van de onroerende voorheffing. Groen pleit voor de invoering van een kindnorm bij het opstellen van wetgeving. het Vlaams Klimaatbeleidsplan kreeg van de jongeren een onvoldoende. Dit plan wordt herzien in de volgende legislatuur 34

impulsen geven aan innovatieve initiatieven binnen de sport (…)

Cultuur / sociaalcultureel werk

We herwaarderen het sociaalcultureel volwassenwerk. (…) Dit wordt bekrachtigd in een hogere (her)financiering van het sociaal-cultureel werk. (…) Projecten als de brede school en proeftuinen worden duurzaam omgezet in beleid. We pleiten voor een gezamenlijk handelen van de ministers van Onderwijs en Cultuur om het concept brede school meer te activeren.

(soc-cult werk) we implementeren, na overleg, een nieuwe regeling die de meerjarig gefinancierde organisaties in staat moet stellen meer flexibel te werken (…)We stellen de vereiste van ‘voldoende draagvlak en relevantie op Vlaams niveau’ scherper. ‘Managementaanpak’ en ‘beheersing van de overheadkosten’ worden eveneens toetsingscriteria. Cultuur levert een belangrijke bijdrage aan sociale binding door het vormgeven aan de culturele identiteit van bevolkingsgroepen en het stimuleren van participatie. Er moet dan ook meer aandacht zijn voor de cultuurbeleving van specifieke groepen. Samenwerking tussen commerciële partners, kunstenaars, het onderwijs, … kan daarin een rol spelen. Daarom moet een gesubsidieerde initiatiefnemer drempels, zeker financiële drempels, vermijden of wegwerken, waar nodig met hulp van de overheid. (…) De NVA verwacht dat men op een toegankelijke en innovatieve manier nieuwe generaties

Cultuur is de motor van maatschappelijke groei en verandering. Cultuur is daarnaast, net zoals innovatie, een hefboom voor de uitstraling van Vlaanderen in het buitenland. Vlaanderen moet ruimte scheppen voor cultuur die op Europees niveau verschil maakt. De inspanningen hiervoor moeten geëvalueerd worden op hun maatschappelijke return. Bij het beoordelen van deze projecten willen wij maximaal gebruik maken van de inzichten van de cultuursector, maar het is de politiek die hier finaal de verantwoordelijkheid moet dragen voor de keuzes die gemaakt worden inzetten op een divers en kwaliteitsvol cultuuraanbod met veel ruimte voor experiment en artistieke vernieuwing. Nieuwe dynamieken worden op gang gebracht via projectsubsidies. Zij creëren meer flexibiliteit om thema˙s in te vullen, geven sneller aansluiting bij 35

cultuurgebruikers probeert te nieuwe tendensen en overtuigen zonder de oudere uit uitdagingen het oog te verliezen.

Diversiteit

CD&V wil mensen met elkaar verbinden. Wij kiezen uitdrukkelijk niet voor polarisatie Streven naar een grotere participatie van allochtonen aan het beleid. Dat geldt niet enkel voor het specifieke minderhedenbeleid, maar ook voor andere domeinen als sport, cultuur en jeugd. Een belangrijke plaats is hier weggelegd voor het middenveld Een gendermainstreamingbeleid is per definitie een beleid dat iedere minister moet voeren. Toch blijven specifieke beleidsinstrumenten nodig. - De engagementsverklaring interculturaliseren, na evaluatie, uitbreiden tot de jeugd en sportsector

Bij de melding van discriminatie is het belangrijk om blijvend samen te werken met het middenveld, dat ook vaak meldingen ontvangt. We zijn niet gewonnen voor de hervorming die de integratie-en inburgeringssector in een eenvormig Vlaamse keurslijf wil duwen en de expertise en de stem van het middenveld negeert en doet verdwijnen. sp.a wil dat een diversiteitsbeleid met bindende streefcijfers als clausule wordt opgenomen bij overheidsopdrachten en beheersovereenkomsten.

Globalisering en migratie gaan hand in hand. Toch kan geen enkel land de toevlucht van de hele wereld aan. Daarom maken we regels en houden we ons er aan. Die aanpak zetten we verder en willen we ook uitdragen op Europees niveau Het asiel- en opvangbeleid hoort zoals nu bij één minister thuis Iedereen die in Vlaanderen een ambitieus en omvattend zijn toekomst wil uitbouwen integratiepact. De resultaten moet zich blijven inspannen volgen we nauwgezet en (verplichte inburgering) om periodiek op. Wat niet werkt, sturen we bij of schaffen we af. zelfredzaam te worden Nog al te vaak worden We richten een onafhankelijke mensen omwille van Vlaamse Mensenrechteninstelling op. (…) huidskleur, geslacht, ras, afkomst gediscrimineerd in vervangt op termijn het de arbeidsmarkt en de Interfederaal Centrum voor woningmarkt. Daarom Gelijke Kansen. maken we werk van In het diversiteitsbeleid van de zelfregulering: we zorgen Vlaamse en federale overheid met de sectoren voor komen er meer ambitieuze 'mystery tests' waardoor we streefcijfers misbruiken kunnen identificeren en weg kunnen werken Een overheid kan en mag niet aanvaarden dat de verantwoordelijkheid steeds bij ‘de ander’ wordt gelegd of dat mensen of groepen zich in een slachtofferrol wentelen Met de ondersteuning van het Agentschap Integratie & Inburgering nemen we concrete initiatieven voor een horizontaal integratiebeleid We maken inburgering ook in Brussel verplicht.

(etnisch-culturele verenigingen) Als deze verenigingen alle verwachtingen en bijbehorende functies moeten invullen, dienen ze ook de middelen te krijgen om die waar te maken De hervorming van de integratiesector is volgens Groen een onzinnige operatie. (…) Groen gelooft sterk in lokale verankering en integratie van diensten die dichter bij de nieuwkomers staan. Met de verenigingen van etnisch-culturele minderheden moeten we spreken over hun uitdijende rol en opdracht en hen daar beter voor ondersteunen. (cf. sociaalcultureel werk)

36

Armoede

De UiTpas in heel Vlaanderen uitrollen zodat we de veelheid aan kortings-, voordeel-, klanten- en kansenpassen terugbrengen tot een geautomatiseerd systeem.

sp.a engageert zich voor cultuurbonnen. We zetten structurele samenwerkingen op poten tussen steden en gemeenten, OCMW’s en verenigingen van personen in armoede. We rollen het systeem van de Uitpas uit in heel Vlaanderen. Specifiek voor jongeren houden we vast aan de 1euro-regeling sp.a verankert de armoedetoets op elk beleidsdomein, op elk bestuursniveau, in partnerschap met mensen met ervaring in de armoede en uitsluiting. sp.a wil een meer omvattende benadering van de armoedeproblematiek in het Europees beleid. De inspraak van de armoedeorganisaties moet hierin gegarandeerd worden via een structurele verankering van het Belgisch Platform tegen armoede.

Armoede structureel aanpakken. (…) Hiervoor is een beleid op maat nodig. De N-VA kiest daarom voor een gedifferentieerde benadering van incidentele en generatiearmoede, stads- en plattelandsarmoede, en armoede bij de verschillende risicogroepen. Daarom moet er niet één minister van Armoedebestrijding zijn. élke minister moet binnen zijn beleidsdomein initiatieven nemen die rekening houden met mensen in armoede en moet ter verantwoording kunnen worden geroepen Sociale economie en vrijwilligerswerk bevorderen de sociale integratie en samenhang, en zijn voor de betrokkenen een meerwaarde. Drempels die participatie in de weg staan, moeten stelselmatig worden aangepakt met respect voor de persoon en zijn mogelijkheden In de Europese Unie steunen we het idee van een Armoedepact waarbij elke (kandidaat-) lidstaat er zich toe engageert het armoedepercentage terug te dringen tot een te bepalen maximum en bij niet-naleving sancties kan krijgen.

De essentie van armoedebeleid moet emancipatie zijn. (…) De ministers van werk en onderwijs zijn eveneens dé ministers van de strijd tegen armoede Open Vld wil een aanpak en programma’s die er op gericht zijn om ouders en kinderen uit het kansarm isolement te halen en hen te laten participeren aan sociale netwerken en activiteiten in de eigen omgeving. In samenwerking met de doelgroep, de gemeenten, onderwijs en het middenveld wordt ingezet op de creatie van sociale netwerken en contact (…) Het stimuleren van participatie aan de samenleving om isolement te doorbreken gebeurt in eerste instantie door tewerkstelling en anderzijds door socio-culturele buurtgebonden netwerken en initiatieven

Bij verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen is de aandacht voor gekleurde armoede beperkt. We ondersteunen deze organisaties om ook mensen in armoede met een migratieachtergrond te bereiken We willen het bestaande instrumentarium (projecten, lokale netwerken armoede, de UITpas, de Vrijetijdspas Paspartoe in Brussel e.d.) verder ontwikkelen

37

Ontwikkelingssam In ons ontwikkelingssamenwerkingsb enwerking

Andere

eleid moeten we 100% inzetten op de ontwikkeling van sociale bewegingen en het middenveld in het Zuiden Sociale bewegingen en middenveldorganisaties in het Zuiden zijn een sociaal opvangnet voor problemen, en kunnen overheden in het Zuiden ondersteunen in hun verantwoordelijkheden Het Cultuurpact van 1973 werd afgesloten in een samenleving die er totaal anders uitzag dan die van vandaag. We moeten nadenken over een actualisering van de afspraken m.b.t. de garanties op inspraak en non-discriminatie van ideologische en filosofische stromingen in onze samenleving. CD&V wenst in de schoot van de vernieuwde Senaat een Kenniscentrum voor de staatshervorming op te richten. Dit kenniscentrum moet alle bestaande expertise over de staatshervorming bundelen, in samenwerking met de academische wereld en het middenveld De recente wetgeving inzake de ‘groepsvordering’ voor

Wereldwijde vrijhandel is het beste recept tegen armoede. Beleidscoherentie is fundamenteel. De ontwikkelingskansen in het Zuiden worden steeds meer bepaald door andere beleidsdomeinen, zoals handel, landbouw, fiscaliteit, klimaat, dan enkel door ontwikkelingssamenwerking sp.a pleit voor een We verzelfstandigen de federale We organiseren een onafhankelijke financiële culturele en wetenschappelijke platform waar mensen elkaar kunnen helpen met vorming van de FSMA in instellingen, waarbij een kleine klussen. We laten samenwerking met gezamenlijk beheer door Vlaanderen en Wallonië in mensen toe om maximum middenveldorganisaties samenwerking met private voor 500 euro per maand te Een volwaardig wettelijk kader partners en het middenveld klussen bij iemand anders, voor de coöperatie (…) Het wetsvoorstel ingediend door PS zorgt voor een groter draagvlak of om voor datzelfde bedrag en een internationaal karakter kluswerk thuis te laten en sp.a in oktober 2013 is de doen. We denken daarbij leidraad. We rationaliseren, bijvoorbeeld aan licht optimaliseren en Door hun grote meerwaarde en tuinwerk, bijlessen voor vereenvoudigen het Vlaams de nood aan een gecoördineerd schoolvakken of innovatie-instrumentarium en beleid moet coöperatief volgen daarbij de aanbevelingen woensdagnamiddagopvang. ondernemen een volwaardige We vertrekken van het uit de rapporten Soete I en II. ministeriële bevoegdheid principe van helpende worden van de minister van Vlaanderen drijft zijn Economie inspanningen op voor een meer handen en maken van het klussenplatform een vrij tijdige en correcte omzetting sp.a steunt ook lokale systeem met coöperatieven in deze sectoren van Europese regelgeving steekproefcontrole in plaats en waarin gemeenten en steden We erkennen de competenties van verstikkende regeltjes. die vrijwilligers verwerven als coöperant of inwoners van tijdens hun inzet, maar laten de Mantelzorgers, familie en steden, wijken of dorpen als verenigingen vrij om dat al dan vrienden die vrijwillig een coöperant deelnemen zorgbehoefte opvangen, We richten een kenniscentrum niet te attesteren. We zetten in op het besteden van 0,7 procent van het bruto binnenlands product aan ontwikkelingssamenwerking Op een jaarlijkse Vlaamse Staten-Generaal voor ontwikkelingssamenwerking brengen we zowel binnenlandse als buitenlandse partners samen…

We willen bekijken hoe het maatschappelijk middenveld kan worden betrokken in de Raad voor de Journalistiek. De Vlaamse overheid maakt een overeenkomst met de regionale televisiezenders, waarbij zij verplicht zijn een deel van de zendtijd te gebruiken voor interculturele televisie uit de streek of stad. (…) Deze interculturele televisie wordt in hoofdzaak gemaakt in samenwerking met mensen van de etnisch-culturele groepen zélf, bijvoorbeeld via het verenigingsleven of het jeugdwerk. (openbaar vervoer) We ondersteunen de vraag van TreinTramBus naar oprichting van een nieuwe reizigersplatform dat als onafhankelijk orgaan advies 38

consumenten evalueren met het oog op een mogelijke uitbreiding van het toepassingsgebied inzake massale schade (bv. bij calamiteiten, energiedisputen) Een geïntegreerd EVC-beleid uitwerken, over alle beleidsdomeinen heen en afgestemd met alle onderwijsinstellingen. Dit kan niet langer wachten. De erkenning van elders verworven competenties en kwalificaties maakt ook het informeel leren beter zichtbaar en valoriseert het

Coöperatief Ondernemen Vlaanderen op. We willen informeel leren in het vrijwilligerswerk, op de werkvloer en in de vrije tijd meer promoten. (…)

bouwen via hun statuut betaalde rustperiodes en bijkomende rechten op, ongeacht het arbeidsstatuut waar ze inzitten. Levenslang leren is essentieel in de uitbouw van de kennissamenleving. Open Vld wil dat er concrete maatregelen komen om de 2020-doelstellingen te behalen. We willen van een inputgericht naar een outputgericht innovatiebeleid (…) Wij willen een verregaande rationalisering, waarbij we versnippering tegengaan (…) stroomlijning van de instrumenten en integratie van de front offices van het IWT, het Agentschap Ondernemen, FIT en PMV. (…) Om een geïntegreerde beleidsaanpak te bevorderen, dienen de bevoegdheden Economie, Wetenschap en Innovatie, en Hoger Onderwijs te worden ondergebracht bij één minister

kan uitbrengen aan de spoorwegen en aan de beleidsmakers. (…) Om inspraak van klanten en reizigers bij De Lijn te verzekeren moet er terug ten volle gebruik gemaakt worden van de adviesraden waarin alle belanghebbenden van De Lijn samenkomen. De Vlaamse regering geeft de Sociale Innovatiefabriek een volwaardige plaats in het innovatiebeleid van Vlaanderen collectieve projecten worden gestimuleerd. Zo kunnen scholen en verenigingen hun daken ter beschikking stellen voor zonnepanelen of beroep doen op derdebetalerssytemen. (bescherming consument) het begrip “milieuschade” invoeren in het Burgerlijk Wetboek. Dankzij dit nieuwe begrip kan elke natuurlijke of rechtspersoon (inclusief verenigingen en gemeentes) geleden milieuschade verhalen op de vervuiler We willen dat in navolging van het Verdrag van Aarhus via een duidelijke richtlijn burgers betere toegang tot de rechtbank krijgen in milieuaangelegenheden. Het klachtrecht zou in de EU ook 39

moeten gelden voor verenigingen, waardoor niet langer enkel individuele burgers maar ook verenigingen naar de rechtbank en de Raad van State kunnen stappen met een klacht over nalatigheid op lokaal of nationaal niveau. Het vorderingsrecht van verenigingen wordt uitgebreid, niet alleen voor milieuverenigingen, maar ook voor andere verenigingen die optreden conform hun maatschappelijk doel. Het wettelijk en regelgevend kader voor de coöperatieve vennootschap wordt verbeterd (…) Dit gebeurt zowel op Belgisch als op Europees niveau. Een eerste stap is dat de huidige Europese Commissie afslankt en met minder commissarissen een rol opneemt als regering. Er komt dan ook een striktere verantwoordingsplicht van eurocommissarissen aan het Europese parlement Het Europees parlement krijgt het formele recht om individuele eurocommissarissen ter verantwoording te roepen, te benoemen en te ontslaan 40

# 9 – Linken naar sectorale screenings Heel wat (koepel)organisaties en federaties bekeken de partijpolitieke standpunten inzake thematieken waarrond ze actief zijn of die hen aanbelangen. Hier vind je een greep uit die sectorale screenings.

Bond Beter Leefmilieu: http://stemwijzer.bondbeterleefmilieu.be/ ACV / ABVV: gezamenlijk pamflet Vlaamse Jeugdraad / Ambrassade: http://www.moederallerstandpunten.be/ FOV, federatie sociaal-cultureel werk: http://www.fov.be/spip.php?article2026 Minderhedenforum: http://www.minderhedenforum.be/verkiezingen-2014-10-vragen-aan-politieke-partijen Netwerk tegen armoede: http://www.vlaams-netwerk-armoede.be/nieuws/decenniumdoelen-licht-partijprogrammas-door 11.11.11: http://www.geeneiland.be/wie-zegt-wat/ Amateurkunsten: http://www.ikkiesvoorkunst.be/manifest Gezinsbond: http://www.gezinsbond.be/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=202&Itemid=427 Vanuit hoek van coöperaties: http://www.febecoop.org/cms/De-cooperatie-een-prioriteit-Wat (Een fijne link waarbij je kan zoeken welke woorden in welk programma meest voorkomen: http://www.programmas14.be/)

# 10 – Linken naar partijprogramma’s CD&V: http://www.sterkervlaanderensterkerland.be/artikel/economische-groei-met-sociale-vooruitgang SP.A: http://www.s-p-a.be/socialewelvaart/ N-VA: http://www.n-va.be/verkiezingen/programma Open VLD: http://www.deopenvldvisie.be/ Groen: http://www.groen.be/programma

41