Mediamoves Top

Mediamoves Top 50 2012

Case Study

de opvallendste movers en shakers in medialand, met diverse diepte-interviews

januari 2013


PAGINA 1/12

interviews

Mediamoves Top 50 2012 Vele media-professionals gaven (niet altijd vrijwillig…) in 2012 hun carrière een nieuwe wending. De 50 meest opvallende carrière-moves vind u in deze Mediamoves Top 50 2012.

Zo’n 150 namen drongen door tot de Mediafacts-groslijst. Uit deze longlist selecteerden Mediafacts-hoofdredacteur Wim Danhof en Theo Eijspaart de Top 50 Mediamoves. Selectiecriteria waren de hoogte en impact van de oude dan wel nieuwe functie (verantwoordelijkheid) en de omvang (omzet) en bekendheid van het betreffende mediabedrijf of –merk. Een overstap naar een ander (media-)bedrijf kreeg een zwaarder gewicht dan een interne promotie. Meegewogen werd een zekere mate van spreiding over verschillende mediasectoren (zoals B2C, B2B, custommedia, print, internet, tv, educatief), disciplines (zoals directie, redactie, sales) en mediaconcerns. De professionals die pas op of na 1 januari 2013 startten met hun nieuwe job verdienen wellicht een plaats in het volgende jaaroverzicht. De tien belangrijkste jobhoppers van 2012 zijn in volgorde van importantie geplaatst, de overige veertig in alfabetische ordening.

Top 10

1.

Marc Stubbé (Chief Commercial Officer, Sanoma Media)

Per: 1 februari 2012 Vorige functie: directeur mediabureau Kobalt Stubbé trad als COO toe tot de directie van Sanoma Media Netherlands naast CEO Dick Molman, CFO Steven Flipse, COO Digital Michiel Buitelaar en COO Print Henk Scheenstra. Hij richt zich in deze rol primair op de B2B advertentiemarkt. Ook geeft hij leiding aan de print en digitale salesorganisatie. Stubbé werkte bij Loyens & Volkmaars in New York, daarna volgden Unilever, Media Exposure (later omgedoopt in Mediaedge CIA, red.) en Kobalt (als CEO). Na de verkoop daarvan begon het ondernemerschap, met Pitchblink.nl, Adnovate, Boútriba, Africa Business Communities en Qiy.

Marc Stubbé in gesprek met Wim Danhof “We gaan weg uit het midden”

2.

Just Spee (CEO Endemol Group)

Per: april 2012 Vorige functie: financieel directeur Endemol Group Spee volgde de Italiaan Marco Bassetti op, die ’s werelds grootste zelfstandige televisieproducent sinds 2009 had geleid. Spee was sinds 2010 financieel directeur bij Endemol. Daarvoor had hij 15 jaar lang als financieel en algemeen directeur gewerkt in tal van sectoren, van fast moving consumer goods, retail en consumentenelektronica tot energiebedrijven, in verschillende Europese landen, de Verenigde Staten en Canada. Zo was hij Senior Vice President bij Philips. Spee studeerde bedrijfseconomie aan de Vrije Universiteit.

3.

Lisette Heemskerk (Chief Marketing & Strategy Officer SBS)

Per: 1 september 2012 Vorige functie: managing director Mood for Magazines Als Chief Marketing & Strategy Officer - een nieuwe functie voor SBS - maakt Heemskerk deel uit van de directie van SBS en richt zij zich primair op marketing, communicatie en strategie. Haar kennis en ervaring met het uitgeversvak en Sanoma Media moet ook helpen om de samenwerking tussen de twee bedrijven verder uit te bouwen. Voor haar werk bij Mood for Magazines, bekend van het zeer succesvolle magazine LINDA., was Heemskerk als uitgever Lees meer


Case Study


januari 2013


PAGINA 2/12

interviews

verantwoordelijk voor verschillende bladenclusters binnen Sanoma Media, waaronder woon- en vrouwenbladen. Eerder was Lisette werkzaam bij VNU Business Publications en bij mediabureau Media Direction Nederland. Bij Mood for Magazines werd Heemskerk opgevolgd door Sanne Visser, die bij Sanoma Media uitgever Glossy was.

4.

Marc de Vries (directeur online, Telegraaf Media Groep)

Per: 1 oktober 2012 Vorige functie: directeur Hyves (ook TMG) Marc de Vries moet alle online activiteiten binnen TMG samenbrengen voor ‘versnelde groei’. De Vries werkte vanaf maart 2008 voor Hyves, aanvankelijk als COO. Daarvoor stuurde hij Monsterboard Nederland aan. Het Hyves-team raakte ook al pr- en communicatiemanager Rebecca Rijnders kwijt. Zij besloot binnen een jaar haar contract bij Hyves niet te verlengen, omdat de functie “toch niet helemaal” bij haar bleek te passen. De Vries’ opvolger als CEO bij Hyves is Remco Bos, de voormalig commercieel directeur van Hyves. Hij werd per oktober aangesteld. Voor Hyves werkte Bos bij Talpa Radio en Accenture. Eind 2012 werd bekend dat 3000 leegstaande servers van Hyves worden verhuurd voor online software- en hardwarediensten aan derden. De zogenoemde clouddiensten moeten ervoor zorgen dat een deel van de gemaakte kosten van de Hyves-servers wordt terugverdiend.

5.

Hylke van der Meer (directeur Weekbladpers Media)

Per: juli 2012 Vorige functie: Commercieel directeur FD Mediagroep Van der Meer is een ervaren, commerciële mediaman. Vóór de FD Mediagroep was hij adjunct-directeur advertentiebedrijf en directeur Commercieel Bedrijf bij PCM en zelfstandig interim-manager en adviseur. Zijn positie bij de FD Mediagroep is op interim basis vervuld door Frank Eijken, die eerder commerciële functies bekleedde bij onder meer Wegener Broadcasting (TMF en Radio 10 Gold), RTL en SBS. Van der Meer volgde bij Weekbladpers Media Karin van Gilst op, die er sinds 1 december 2007 directeur was. Zij werkte daarvoor onder meer bij HP/De Tijd, Nieuwe Revu, Adformatie (adjunct-hoofdredacteur), Intermediair (hoofdredacteur) en VIVA (hoofdredacteur). Per 1 januari 2013 ging Van Gilst aan de slag als algemeen directeur van het Stedelijk Museum, verantwoordelijk voor alle commerciële, financiële en operationele activiteiten. Ook uitgever Eline Deijs verliet Weekbladpers. Zij begon in september als managing director van digitaal mediabureau Media Contacts. Eerder werkte ze als uitgever bij VNU Media en Sanoma en als online uitgever bij Weekbladpers. Van der Meer haalde al snel na zijn aantreden Ger Welbers weg vanuit de FD Mediagroep, waar hij commercieel manager Market Solutions (sponsoring & events) was en benoemde hem tot commercieel directeur bij Weekbladpers Media. Welbers geeft leiding aan de salesafdeling en Weekbladpers Media Concepts, dat commmerciële concepten rondom de tijdschriftmerken gaat opzetten. In december 2012 was al een interview met Hylke van der Meer te lezen in het magazine van Mediafacts.

6.

Lennard Hoogenraad (algemeen directeur VNU Vacature Media)

Per: 1 december 2012 Vorige functie: algemeen directeur IDG Nederland Hoogenraad nam de rol van topman van VNU Vacature Media over van Dirk Velghe, die als gedelegeerd bestuurder vanuit de Persgroep tijdelijk de leiding nam over het bedrijf sinds de overname van VNU Media eind juni. Daarvoor werd VNU Media geleid door Erik Hoekstra. Voor IDG had Hoogenraad acht jaar managementfuncties bij Reed Business. Hij was er onder meer uitgever van de groep managementbladen (waaronder FEM Business en Marketing Tribune) en hoofd marketing bij Elsevier Media. IDG Nederland benoemde Robert van Loon als de nieuwe algemeen directeur en CEO. Van Loon treedt vanaf 1 april 2013 in dienst. Van Loon is afkomstig van Liones, een fullservice internetbureau voor uitgevers.

7.

Wouter Bax (hoofdredacteur NU.nl, Sanoma Media)

Per: 1 mei 2012 Vorige functie: chef nieuws bij Trouw Bax deed MTS Werktuigbouwkunde en studeerde journalistiek en rechten. Sinds 1997 werkte hij bij dagblad Trouw, Lees meer


Case Study


januari 2013


PAGINA 3/12

interviews

waarvan 2,5 jaar als chef internet. In 2011 keerde hij terug bij print, als chef nieuws. Bij NU.nl is hij de opvolger van Laurens Verhagen, die in november 2011 met ruzie opstapte om vervolgens in april 2012 aan de slag te gaan bij de Persgroep als hoofdredacteur Digital News Selective. Dat wil zeggen dat Verhagen nu verantwoordelijk is voor de sites van De Morgen, de Volkskrant, Trouw en Het Parool. Ook redactiechef Wieland van Dijk vertrok bij NU.nl, hij werd hoofdredacteur Business Media bij IDG. Van Dijk’s opvolger is Wilma de Haan, die intern promotie maakte. Bax’s adjunct is sinds half april Gert-Jaap Hoekman, voormalig co-hoofdredacteur van Nieuwe Revu (ook Sanoma Media). Uitgever Sander Stallinga had als doel voor 2012 om het marktleiderschap van NU.nl verder uit te bouwen door op innovatieve wijze nog meer eigen nieuws te maken en de visuele invulling te verbeteren. “Deze doelstelling vraagt een stevige hoofdredactie. Met de komst van Wouter Bax en Gert-Jaap hebben we dat team gevonden.’’

8.

John Lukken (hoofdredacteur Veronica Magazine)

Per: 1 juni 2012 Vorige functie: hoofdredacteur Beau Monde Lukken heeft 11 jaar bij Beau Monde gewerkt, waarvan twee jaar als chef en zeven jaar als hoofdredacteur. Diezelfde functie vervulde hij bij het tijdschrift Pulse (een tijdje zelfs simultaan). In 2008 was Lukken hoofdredacteur bij goededoelen-glossy Pink Ribbon. Lukken startte zijn carrière in 1989 als verslaggever bij Avrobode/TeleVizier. Daarna werkte hij 8 jaar op de communicatieafdeling van RTL Nederland, uiteindelijk als hoofd perszaken RTL4. John Lukken zorgde zelf voor zijn opvolging bij Beau Monde: het werd Mies de Vries die het blad mede heeft opgezet. Bij Veronica maakte interim hoofdredacteur Rens Muller plaats voor Lukken. Hij werd per 1 juni Creative Director Digital Content, verantwoordelijk voor de totstandkoming en de uitwerking van de digitale content strategie. Muller was daarvoor adjunct-hoofdredacteur onder Peter Contant.

Just Spee (CEO Endemol Group): “Ik wil wel fuseren met Talpa”

9.

Ruud Bakker (overname Kluwerportfolio’s, HR, Arbo, OR, Facilities en Secretaressen en HR-portfolio VNU Media)

Per: april en september 2012 Vorige en huidige functie: algemeen directeur/medeeigenaar B+B Vakmedianet Bakker is strikt genomen geen ‘mediamover’, maar na diverse overnames heeft zijn bedrijf enorm aan grootte en importantie gewonnen. Bakker begon zijn carrière in 1981 als hoofdredacteur bij Wolters Samsom. In 1985 werd hij uitgever van de computeruitgaven bij VNU Business Publications Amsterdam, waar hij in 1989 benoemd werd tot adjunct-directeur. Vervolgens werd Bakker directeur van IDG Nederland en drie jaar later vice-president Europe bij PMSI Bugamor. In 1996 werd Bakker aangesteld als managing director van VNU Business Publications UK en in 1999 (tot 2007) CEO VNU Business Media Europe. In 2007 richtte hij samen met Rob van den Bergh B+B Vakmedianet op en nam hij vier tijdschriften van Standex Periodieken over.

10.

Joost de Haas (CEO Roto Smeets Group)

Per: 30 januari 2012 Vorige functie: oprichter en mede-eigenaar van vier bedrijven en turnaround manager bij Coconut Capital. Door de benoeming van De Haas kwam er een einde aan de interimfunctie van Rudolf Huyzer als CEO van Nederlands grootste drukkerijbedrijf. Hij is per 30 januari ook teruggetreden als voorzitter van de raad van commissarissen. De Haas begon zijn carrière in strategy consulting bij McKinsey & Company. Na vier jaar werd hij Managing Director van Frico International. Vervolgens werkte hij voor onder andere UPC, OneTel en Nuon. Commissaris Ronald Blom: “Joost is een ervaren manager met een goede kennis van de grafische industrie, het netwerk, de klanten, het business model en de uitdagingen die de huidige communicatiemarkt biedt.” In de Mediamoves Update van 4 juli 2012 - eveneens te vinden in de Mediafacts iPad app - vindt u een interview met Joost de Haas over zijn nieuwe functie.

Lees meer


Case Study



PAGINA 4/12

januari 2013

interviews

Nummers 11 t/m 50 (in alfabetische volgorde) Mike Ackermans (hoofdredacteur regionale dagbladen, HDC Media) Per: 1 april 2012 Vorige functie: hoofdredacteur Nieuwsblad Transport en directielid NT Publishers Ackermans volgde Geert ten Dam en Jan Geert Majoor op, die gezamenlijk leiding gaven aan de redacties van Noordhollands Dagblad, Haarlems Dagblad/IJmuider Courant, De Gooi- en Eemlander, Leidsch Dagblad, alphen.cc en de daarbij behorende online-activiteiten. Majoor was de langst zittende hoofdredacteur van een Nederlandse krant. Bij zijn pensionering op 5 november 2012 was hij bijna 23 jaar hoofdredacteur geweest van de dagbladen van uitgever HDC Media. Sinds 2005 vormen deze krantentitels één redactionele organisatie met meer dan tien regionale vestigingen en 230 journalisten. Ackermans werkt ruim 25 jaar in de media, als journalist, mediaproducent en uitgeefdirecteur en bekleede managementfuncties bij diverse landelijke media. Hij was journalist bij o.a. het Financieele Dagblad, BNR Nieuwsradio, RTL Nieuws en de Volkskrant en hoofdredacteur van FEM Business. Marc Adriani (algemeen directeur BNN) Per: augustus 2012 Vorige functie: country manager EMI Music Adriani’s voorganger Lucas Goes is nu adjunct-directeur bij Endemol Nederland Mediagroep. Adriani was tien jaar lang adjunct-directeur van BNN, tot december 2011 toen hij country manager voor Nederland werd bij EMI Music. Nog geen jaar later keerde hij dus terug bij zijn vorige werkgever. Eerder werkte Adriani voor Veronica, RTV Utrecht en de TROS. Tegelijk met Adriani kwam Leo van der Goot in het bestuur van BNN, dat verder bestaat uit Patrick Lodiers (voorzitter). Sinds 2007, toen Van der Goot niet langer programmadirecteur van RTL Nederland was, adviseerde hij verschillende buitenlandse televisiebedrijven en in 2011 was hij ad-interim televisiedirecteur van SBS. Gijsje van Bentum (hoofdredacteur VIVA, Sanoma Media) Per: 1 juli 2012 Vorige functie: chef redactie ELLE, Hearst Magazines Netherlands Van Bentum, dochter van actrice Kitty Courbois, begon haar loopbaan op de fotoredactie van Panorama. Ze werkte ruim 11 elf jaar bij ELLE en daarvoor korte tijd bij Red. Anneliese Bergman, uitgever Jonge Vrouwen: “Gijsje van Bentum is een ervaren tijdschriftenmaker. Na jarenlang mede de toon te hebben gezet bij het fantastische Elle, is het voor haar tijd om een stap naar voren te zetten en de spotlight op Viva en haarzelf te gaan zetten. Ze past perfect bij Viva want ze is slim, stoer en sexy.” Van Bentum over haar ambities met VIVA: “Een spraakmakend blad blijven maken, een blad dat over de tong gaat. In a good way.” Van Bentum is de opvolgster van Corinne van Duin, die leiding geeft aan Volkskrant Magazine. In de Mediafacts Top 100 Publieksbladen 2012 staat VIVA op de 21e plaats, met een (bruto) omzet van 13,6 miljoen euro. Jan Bonjer (hoofdredacteur Financieele Dagblad) Per: 1 januari 2012 Vorige functie: bestuursadviseur Bonjer was onder meer hoofdredacteur van het Algemeen Dagblad en van Dagblad van het Noorden. Hij begon zijn journalistieke carrière bij het Leidsch Dagblad en heeft later onder meer gewerkt bij Nieuwe Revu en NRC. Bonjer volgde waarnemend hoofdredacteur Job Woudt op, die deze functie circa een jaar bekleedde na het vertrek van Ulko Jonker. In april werd de hoofdredactie van het FD gecompleteerd (naast Bonjer en adjunct Pieter Elshout) met de aanstelling tot adjunct van Roy op het Veld, die daar al sinds 2000 werkte en in 2011 de invoering van een nieuw redactiesysteem had geleid.

Jan Bonjer vertelt over zijn rol als hoofdredacteur

Algemeen directeur van de FD Mediagroep Jacques Kuyf zei bij de bekendmaking van de cijfers over 2011: “De uitdagingen voor 2012 zijn groot. We zullen ons continu moeten blijven verbeteren om relevant te blijven voor onze lezers en luisteraars en attractief te blijven voor adverteerders. Wij geloven in het verder verrijken en versterken van onze journalistieke merken en producten en dat de eindgebruiker daarvoor wil betalen.” In het najaar werd bekend dat de FD Mediagroep een bedrijfsbrede bezuiniging doorvoert. Vanwege de dalende advertentiemarkt en de veranderende behoeften op de lezersmarkt. De redactie van het FD wordt gereorganiseerd en Lees meer


Case Study



PAGINA 5/12

januari 2013

interviews

krimpt tot een formatie van 100 fte, een verlies van 10 fte. Bonjer kwam in december 2012 in het nieuws omdat hij een column van Ad Scheepbouwer weigerde, waarop deze besloot niet langer aan het FD mee te werken. Al snel bleek dat in de column kritiek werd gespuid op het redactionele beleid van de krant, dat volgens de oud-topman van KPN op een roddelblad ging lijken. Remco Bos (CEO Hyves, Telegraaf Media Groep) Per: 18 november 2012 Vorige functie: commercieel directeur Hyves Bos nam een maand eerder al ad interim het roer bij de Nederlandse profielensite over, toen Marc de Vries naar De Telegraaf vertrok, waar hij verantwoordelijk werd voor Online, waaronder ook Hyves. Bos werkt al sinds 2008 voor Hyves, aanvankelijk als commercieel manager en salesmanager en later dus als commercieel directeur. Daarvoor werkte hij bij Talpa Radio en Accenture. TMG kocht Hyves in november 2010 voor naar verluidt 40 miljoen euro. In de eerste helft van 2012 leed TMG met het sociale netwerk verlies. Het ledenaantal liep terug door concurrentie van Facebook. Toch ziet TMG nog steeds een rooskleurige toekomst voor Hyves. “Wij denken dat uiteindelijk een belangrijke doelgroep overblijft voor Hyves, die wij naast Facebook kunnen bedienen. Daar hebben we een eigen strategie voor”, zei topman Herman van Campenhout. Er gingen/gaan wel banen verloren bij Hyves, vanwege een omvangrijk kostenbesparingsprogramma bij TMG. Qua bereik staat Hyves nog altijd in de top 4 van meest bezochte websites in Nederland. Hyves wil zich minder afhankelijk maken van het sociale netwerken en zich meer richten op de inhoud van de site. Daarbij moeten games, video, muziek en nieuws een grotere rol spelen. Marcella Breedeveld (‘hoofdredacteur’ nrc.next) Per: 1 oktober 2012 Vorige functie: adjunct-hoofdredacteur nrc.next Breedeveld mag dan wel hoofdredacteur Rob Wijnberg hebben opgevolgd, zijn functietitel neemt ze niet over. Samen met binnenlandchef Gretha Pama leidt ze nu nrc.next. Breedeveld zat al vijf jaar in de hoofdredactie van NRC Handelsblad en was eerder chef Binnenland. Nrc.next bestaat zeven jaar en werd opgericht om jongeren bij een krant te betrekken. Filosoof Wijnberg was hoofdredacteur sinds 2010, maar werd ontslagen in het kader van een koerswijziging. Hoofdredacteur Peter Vandermeersch wil dat het jongere broertje van NRC Handelsblad urgenter wordt en zich meer op nieuws richt. Wijnberg kon nog wel columnist blijven, maar daar bedankte hij voor om zich verder te kunnen ontwikkelen als ‘journalistiek pionier’, voor zichzelf te beginnen en een nieuwe ‘digitale krant van de toekomst’ te bouwen. Egbert Kalse en Marike Stellinga zijn de nieuwe adjuncthoofdredacteuren van NRC Handelsblad. Ron Brokking (‘van taken ontheven’) Per: 25 september 2012 Vorige functie: directeur RAI Langfords Business Media Brokking is niet ‘ontslagen’ noch ‘op non-actief gesteld’, doch ‘van zijn taken ontheven’ om zich ‘te beraden op zijn positie’. Ids Boersma, managing director van RAI Exhibitions, is aangesteld als waarnemend directeur. De ontheffing volgde op de ontdekking van onregelmatigheden in de boekhouding van de uitgeverij van vakbladen, overigens niet door Brokking zelf. Volgens Brokking is de financieel verantwoordelijke inmiddels ontslagen. “Er is wel met geld geschoven, dat gaat om een paar ton, maar er is geen geld verduisterd.” Door het creatieve boekhouden werd de financiële positie te rooskleurig voorgesteld. De RAI constateerde dat de verliezen zo groot zijn, dat voortzetting van de uitgeverij onder de paraplu van de RAI niet langer haalbaar was en zette Langfords in de etalage. In december haalde RAI Langfords al de stekker uit het Grafisch Weekblad (GW), dat niet rendabel was te krijgen. Begin januari werd bekend dat de automotive vaktitels via een management buy-out zouden worden verzelfstandigd. Ook Horeca Entree en Proost! Kregen een nieuwe uitgever: ManagementMedia in Hilversum. Uit het jaarverslag over 2011 blijkt dat RAI Langfords (met titels als Automotive, Autokompas, Bovagkrant, Fleetmotive, ReMatecNews, Go!Mobility, drie horecavakbladen en Grafisch Weekblad) bij een omzet van 4,3 miljoen al een negatief resultaat boekte. Brokking was twaalf jaar directeur van RAI Langfords. Daarvoor was hij hoofd advertentie-exploitatie voor het Utrechts Nieuwsblad en commercieel directeur van Omroep Gelderland. Yvonne Campfens (directeur Springer Media) Per: 1 oktober 2012 Vorige functie: EVP eOperations Springer Science+Business Media Campfens volgde Michel Veen op, die zeven jaar de Nederlandse professionele publishing tak van Springer Science+Business Media heeft geleid. Campfens is meer dan twintig jaar werkzaam binnen de uitgeefbranche en heeft verschillende functies bekleed bij Elsevier Science en Swets. Vervolgens was zij binnen het Springerconcern Executive Vice President e-operations, in welke functie zij wereldwijd alle digitale uitgeeffuncties van Springer Science+Business Media in lijn heeft gebracht en efficiënter heeft georganiseerd. Haar voorganger Veen is nu Executive Vice President B2B Netherlands.

Lees meer


Case Study



PAGINA 6/12

januari 2013

interviews

Peter Contant (uitgever GOOISCH, hoofdredacteur MAX Magazine) Per: mei 2012 Vorige functie: directeur/hoofdredacteur Veronica Uitgeverij Nadat hij vijftien jaar had gewerkt voor Veronica Uitgeverij, waarvan acht jaar als freelance reporter en zeven jaar als algemeen directeur en hoofdredacteur, vertrok Contant per 1 januari 2011. Een tussenpaus later werd David Vink aangesteld als algemeen directeur en uitgever, terwijl adjunct Rens Muller promoveerde tot hoofdredacteur ad interim (inmiddels alweer vervangen door John Lukken). Eind 2011 kondigde Contant vanuit zijn Publishing BV de komst van de glossy GOOISCH…als lifestyle aan, waarvan het eerste nummer in september verscheen. Het blad wordt gemaakt door Rob van Vuure en Margot Veerman. In samenwerking met omroep MAX ontwikkelt Contant met zijn Produkties BV MAX Magazine, dat in het eerste kwartaal van 2013 gelanceerd wordt. Corinne van Duin (chef Volkskrant Magazine) Per: 1 februari 2012 Vorige functie: hoofdredacteur VIVA, Sanoma Media Van Duin was eerder hoofdredacteur van Starstyle en Yes. Bij VK Magazine volgde zij José Rozenbroek op, die in oktober 2011 bij het blad vertrok. Hoofdredacteur Philippe Remarque liet toen weten dat het magazine een nieuwe koers moest gaan varen, en dat daar een nieuwe chef voor nodig was. Een van Van Duins eerste daden was het binnenhalen van Jaap Biemans als artdirector. Deze drievoudig winnaar van de Cover van het Jaar werkte daarvoor bij Intermediair. Het was een onrustig jaar voor het gezin Van Duin, want partner Jan Heemskerk was na negen jaar hoofdredacteurschap bij Playboy toe aan een nieuwe uitdaging. Ook hij vertrok bij Sanoma Media en werd per 1 augustus creatief directeur bij de Freemedia Group, uitgever van onder meer het mannenblad FHM. Ronald Egas (CEO Werkspot.nl) Per: september 2012 Vorige functie: uitgever Tweakers, VNU Media Egas moet Werkspot.nl, marktleider in online klusaanbestedingen, versneld uitbouwen. Bij VNU Media was hij de afgelopen jaren eindverantwoordelijk voor het succesvolle Tweakers.net, waarvan hij de omzet met meer dan 300 procent liet groeien. Tegelijkertijd met Egas kwam Jaap Stricker over van Tweakers. Hij is product director bij Werkspot.nl geworden. Egas begon zijn loopbaan als consultant bij Magnus. Daarna stapte hij over naar Sanoma, waar hij als manager media competence center en manager new business werkte. Paul Emons (directeur Educatie, Reed Business) Per: 15 februari 2012 Vorige functie: B2B Publishing directeur, Reed Business Emons geeft leiding aan het begin 2012 gevormde cluster Educatie, waarin Elsevier Opleidingen, PBNA en E-learning zijn gebundeld met het Boeken-portfolio van Reed Business. Als directeur van Elsevier Opleidingen (inmiddels omgedoopt in Reed Business Opleidingen) is Emons opvolger van Jurgen Stoffer, die eind 2011 moest opstappen. Reed Business Opleidingen biedt zo’n 125 opleidingen aan op het gebied van techniek, veiligheid, financiën en vastgoed. Emons begon in 2000 bij het uitgeefconcern als manager Human Resources & MD, waarna hij in 2006 uitgever en vervolgens in 2009 senior uitgever Elsevier Gezondheidszorg werd. Harco Enting (commercieel directeur Noordhoff Uitgevers) Per: 1 januari 2012 Vorige functie: sales manager, Microsoft Nederland Enting studeerde bedrijfskunde in Groningen (afstudeerrichting Business to Business Marketing). Hij begon zijn carrière bij KPN, waar hij drie jaar werkte als marketingmanager en accountmanager. Daarna stapte hij over naar Microsoft, waar hij in binnen- en buitenland veertien jaar werkte in leidinggevende functies in sales & marketing. Vanuit Seattle zette hij de marketingorganisatie van de Microsoft Services divisie wereldwijd op. In zijn meest recente functie was hij als Sales Manager bij Microsoft Nederland verantwoordelijk voor de centrale overheidklanten en de grootste gemeentes. Bij Noordhoff is Enting verantwoordelijk voor alle commerciële afdelingen en activiteiten, waaronder Marketing & Sales, Marktonderzoek, Klantenservice, Listmanagement, Key account en Verkoopadministratie. Roland van Geest (werkzoekend) Per: 1 oktober 2012 Vorige functie: lid concerndirectie Audax Van Geest moest Audax verlaten als gevolg van een vereenvoudigde (directie)structuur die meer verantwoordelijkheid legt bij de werkmaatschappijen. Hij was zeven jaar in diverse directieposities verbonden aan Audax: eerst als algemeen directeur van de AKO winkelorganisatie en vanaf 2008 als lid van de concerndirectie, verantwoordelijk voor zowel de uitgeverij- als retailactiviteiten. In deze functie was hij verantwoordelijk voor de consumentendivisies, bestaande uit: AKO, AKO Online, Audax Publishing, Party Publishing, Uitgeverij De Vrijbuiter, Uitgeverij Cascade en namens Audax de jointventure NLMAG. Vanaf 1 oktober rapporteren de directies van de uitgeef- en retailactiviteiten rechtstreeks aan de CEO, Eric Willems.

Lees meer


Case Study



PAGINA 7/12

januari 2013

interviews

Een andere voormalige Audaxer die op zoek is naar werk, is Andrea Meijers. Haar jaarcontract als commercieel directeur/ uitgever werd per 31 mei niet verlengd. Als nieuwe commercieel manager werd Gerard Visser benoemd. Hij was manager e-commerce & New Business Development en manager RDAmedia bij Reader’s Digest Benelux. Bij Audax is Visser oplageverantwoordelijk voor alle titels en stuurt hij onder andere Trade Marketing en Abonnementenmarketing aan. Op andere posities heeft CEO Eric Willems interimmers ingezet: Frans van den Broek werd aangesteld in de nieuwe functie van Chief Operations Officer. Van augustus 2012 tot medio 2013 is de positie van directeur Audax Publishing ingevuld door Marieke Cambeen, in het verleden o.a. COO bij SDU Uitgevers. Bij HP/De Tijd stapte hoofdredacteur Frank Poorthuis op. Hij trad op 1 februari 2011 aan, transformeerde het tijdschrift van weekblad naar maandblad en zette meer in op online. Poorthuis vertrok in verband met een nieuwe reorganisatie waardoor drie van de elf redacteuren wegvielen. Inmiddels zijn Boudewijn Geels en Daan Dijksman benoemd als zijn opvolgers. Geels was al chef van de redactie en Dijksman (wordt in maart 67) was er adjunct voordat hij hoofdredacteur van het toenmalige VARA TV Magazine werd. Patrick Goldsteen (hoofdredacteur Playboy) Per: 1 augustus 2012 Vorige functie: commercieel manager Playboy Goldsteen volgde Jan Heemskerk op, die vertrok naar de Free Media Group. Naast de commerciële en onlineactiviteiten is Goldsteen nu ook inhoudelijk verantwoordelijk voor de printuitgave. “Ik ben geen journalist van origine, maar ik ben wel heel creatief en heb tien jaar lang online content gedaan. Dus ik ben gewend dat als je iets geschreven hebt, je binnen een uur weet of het stuk gewaardeerd wordt of niet”, zei Goldsteen op de Mediafacts Nationale Uitgeefdag. Hij gelooft in een toekomst voor het merk Playboy en verwacht de eind 2013 aflopende licentie te kunnen verlengen. In de Mediafacts Top 100 Publieksbladen belandde Playboy dit jaar op de 84e plaats met een omzet van 3,3 miljoen euro. Chris Herschdorfer (senior uitgeefdirecteur VBK) Per: 1 augustus 2012 Vorige functie: uitgeefdirecteur Ambo|Anthos uitgevers Herschdorfer vormt nu samen met Wiet de Bruijn (CEO) en Bert Endedijk (COO) het bestuur van het bedrijf, dat zich via een management buy-out verzelfstandigde vanuit het NDC/ VBK-concern. Zijn toetreding tot de directie was de formalisering van een bestaande situatie. Herschdorfer bleef naast zijn nieuwe directiewerkzaamheden ook uitgeefdirecteur van Ambo|Anthos. Dat is een van de meest succesvolle uitgeverijen van Nederland met een toonaangevende positie o.a. op het gebied van (literaire) fictie, literaire thrillers en non-fictie, en een vooraanstaande marktpositie in e-boeken. Binnen Ambo|Anthos vallen ook de activiteiten van Artemis & co en dwarsligger®. Toine van Herwaarden (onbekend) Per: november 2012 Vorige functie: uitgever Elsevier, Reed Business Information De uitgever van het opinieweekblad Elsevier en verwante titels als Beleggers Belangen werd door moederbedrijf Reed Business Information ontslagen na een dienstverband van ruim 33 jaar. Achtergronden zijn niet naar buiten gebracht. Bij het veertigjarig bestaan van het Lucas-Ooms Fonds in 2007 huldigde het LOF veertig markante mensen uit het tijdschriftenvak. Tot hen behoorde Van Herwaarden: “Als uitgever is hij de motor en stille kracht achter het grootste opinieweekblad van Nederland met een betaalde oplage hoger dan 150.000. Groot vakman waar het gaat om marketing, voor adverteerders in business-to-business en de consumentenmarkt, en toch vooral de lezersmarkt die hij steeds weet te verjongen – tegen alle trends van ontlezen in. De introductie van Elsevier Thema was een belangrijk initiatief van zijn hand voor het uitbouwen van het merk Elsevier en ook stond hij mede aan de basis van de crossmediale strategie via www.elsevier.nl.” Van Herwaarden was tot zijn ontslag ook voorzitter van de Commissie Onderwijsfonds Publiekstijdschriften (COP).

Lisette Heemskerk (Chief Marketing & Strategy Officer SBS): “Nu denk ik wel eens: dat print was best rustig” Erik Hoekstra (CEO De Telefoongids) Per: 15 september 2012 Vorige functie: CEO VNU Media In september kondigde De Telefoongids (DTG), onderdeel van European Directories, een reorganisatie aan, waardoor voor het eind van 2012 30% van de arbeidsplaatsen in Nederland moest verdwijnen. De aankondiging door Toon Bouten, Group CEO van European Directories en CEO Nederland ad interim, kwam een dag voor het formele aantreden van de nieuwe CEO Hoekstra. Hoekstra kwam van VNU Media (in mei overgenomen door de Persgroep) dat hij succesvol wist te transformeren van een print naar een vrijwel volledig online bedrijf. Diezelfde opdracht krijgt hij mee van European Directories, waarin het Finse Triton in december een meerderheidsbelang verwierf. Ook marketingdirecteur Masha Kodden stapte over van VNU Media naar DTG. In haar nieuwe functie is zij verantwoordelijk voor de nieuwe communicatiestrategie en de disciplines marketingcommunicatie, pr, arbeidsmarktcommunicatie, social media, sponsoring, media-inkoop en events. Lees meer


Case Study



PAGINA 8/12

januari 2013

interviews

Marieke Hoogendijk (hoofdredacteur CosmoGIRL!, Audax) Per: mei 2012 Vorige functie: hoofdredacteur STARS Audax nam in januari 2012 de uitgeefrechten van CosmoGIRL! over. Hoogendijk volgde Dewi Lammerding op. Zij begon als stagiaire bij Glossy en werd gevraagd mee te werken aan de lancering van Stars. Ze werd er chef en na een aantal jaren hoofdredacteur. “Toen kwam CosmoGIRL! naar Audax en kwam ik in een behoorlijk heftige sollicitatieprocedure terecht. Gelukkig ben ik het geworden.” Haar blad belandde in de Mediafacts Top 100 2012 op de 62e plaats met een omzet van 4,5 miljoen. Hoogendijks leermeester bij Audax, Wim Schaap, ging per 1 juli met pensioen. Daarbij droeg hij zijn verantwoordelijkheid voor Weekend volledig over aan Marc van der Linden. Sander van den Hout (directeur Wegener Digital) Per: april 2012 Vorige functie: directeur Autotrack, Wegener Wegener Digital is de nieuwe tak binnen Wegener Media, verantwoordelijk voor het ontwikkelen en ondersteunen van online en mobiele producten. Van den Hout houdt zich bezig met apps voor tablets en smartphones, maar ook met nieuwe manieren om te betalen op nieuwswebsites. Van den Hout startte in 2000 binnen Wegener met AutoTrack. nl. In twaalf jaar wist hij AutoTrack.nl uit te bouwen tot de Nederlandse marktleider van de (tweedehands) autosites. In juli volgde Albertien van der Hoeven (marketingdirecteur bij AutoTrack.nl) Van den Hout en werd directeur Marketing en Business Development bij Wegener Digital. Fréderique van de Poll promoveerde van salesmanager naar business unit manager van AutoTrack.nl. Haar belangrijkste taak is om de effectiviteit van AutoTrack.nl als online advertentiekanaal voor autobedrijven te vergroten. Stefan Hutten (managing director Aldipress, Sanoma Media) Per: 1 augustus 2012 Vorige functie: managing director Jonge Gezinnen, Sanoma Media Hutten volgde interimmer Walter van der Schaaff op. Daarvoor werkte Hutten bij Sanoma Media als director Consumer & Trade Marketing en als managing director van Jonge Gezinnen. De komst van Hutten volgde op een reorganisatie van de commerciële afdeling bij Aldipress, marktleider op het gebied van trademarketing en distributie van tijdschriften. Daarbij werd besloten om de taken en verantwoordelijkheden van de algemeen directeur en commercieel directeur samen te voegen. De functie van commercieel directeur Gert-Jan Schlatmann kwam daardoor te vervallen. Schlatmann is sinds november aan de slag in de tandheelkundige branche als commercieel directeur van DentMerk Benelux.

Lennard Hoogenraad (directeur VNU Vacature Media): “VNU Vacature Media werkt aan category leadership” Raymond van Kasterop (sales director, G+J Uitgevers) Per: 1 april 2012 Vorige functie: manager sales, Weekbladpers Tijdschriften (thans Weekbladpers Media genaamd) Sinds 2009 was Van Kasterop bij WPT verantwoordelijk voor de advertentieverkoop. Daarvoor werkte hij in sales-functies bij Veronica Uitgeverij. Van Kasterop is bij G+J nu verantwoordelijk voor advertenties en andere marketingactiviteiten voor zowel print als digitaal. Het gaat daarbij om alle merken die G+J onder zich heeft: Vogue Nederland, Glamour, JAN, Quest, National Geographic en NG Traveler. José Leeuwenkamp (hoofdredacteur gezondNU, MixCom Media Group) Per: 1 april 2012 Vorige functie: eindredacteur gezondNU Leeuwenkamp, die al sinds 2001 bij Mix Media (onderdeel van MixCom) werkt, is de opvolger van Stan van Eck, die bij de uitgeverij verantwoordelijk is geworden voor de exploitatie van content. gezondNU heeft een maandelijks bereik van 600.000 en informeert haar lezers over voeding, gezondheid en psyche. In de Mediafacts Top 100 Publieksbladen 2012 belandde gezondNU op plaats 76 met een omzet van 3,8 miljoen euro. Paulien Loerts (directeur Singel 262, WPG) Per: 1 oktober 2012 Vorige functie: directeur innovatie en operatie, WPG Uitgevers Loerts heeft de algemene leiding van de uitgeverijen op Singel 262 (Querido, Nijgh, Athenaeum, Leopold en Ploegsma) overgenomen van Annette Portegies. Portegies is zich gaan concentreren op Querido en lid gebleven van de directie. Loerts heeft na het afscheid van commercieel directeur Rob Bos, medio oktober, ook de commerciële belangen van de uitgeverijen behartigd. Loerts was al eerder algemeen directeur van Querido, Nijgh en Athenaeum. Susan Breeuwsma is per 1 november benoemd tot Senior Manager Digital & Business Development bij WPG en heeft een deel van het takenpakket van Loerts overgenomen. Zij werkt al vijftien jaar bij WPG. Lees meer


Case Study



PAGINA 9/12

januari 2013

interviews

Jan van der Marel (directeur-uitgever NRC Media) Per: april 2012 Vorige functie: directeur advertising, De Persgroep Eerder vervulde Van der Marel de rol van directeur-uitgever bij Het Parool en bij AD NieuwsMedia. Daarvoor was hij onder meer commercieel directeur bij Het Parool, directeur Nederland bij Metro International en uitgever bij Sanoma. Van der Marel volgde Hans Nijenhuis op, die als adjunct toetrad tot de hoofdredactie van NRC Handelsblad, op het moment dat zijn voornaamste taak als uitgever - het opzetten van een zelfstandig mediabedrijf en het loskoppelen van het bedrijf van de voormalige eigenaar De Persgroep volbracht was. Louise van Nispen (publishing director Reed Business Media) Per: 15 februari 2012 Vorige functie: director Reed Business Events Van Nispen is naast haar oude taak verantwoordelijk geworden voor B2P Amsterdam, exclusief het boekenportfolio. B2P staat voor Business to Professional publishing en is met name gericht op Human Resources en Gezondheidszorg. Op haar 28e werd Van Nispen directeur van de eventtak van Reed Business, die voor verschillende doelgroepen congressen en zakelijke evenementen organiseert, zo’n honderd activiteiten op jaarbasis. Daarvoor is een team van veertig professionals actief, verdeeld over Zwijndrecht, Doetinchem en Amsterdam. Vanwege haar doorzettingsvermogen en ongebreideld enthousiasme ontving ze in 2010 de Kridatie Jong Talent Trofee. De prijs is in het leven geroepen om jong, vrouwelijk toptalent in de schijnwerpers te zetten. Erik Noomen (hoofdredacteur Nieuwe Revu) Per: 15 mei 2012 Vorige functie: eindredacteur Spuiten en Slikken, BNN In zijn eentje moest Noomen het duo Willem Uylenbroek en Gert-Jaap Hoekman vervangen, die in maart aankondigden te vertrekken bij Nieuwe Revu. Noomen was eerder hoofdredacteur van de tijdschriften Carp en FHM en werkte van 2000 tot 2004 als verslaggever voor Nieuwe Revu. Afgelopen najaar haalde hij het nieuws omdat hij Willem Holleeder een column gaf in zijn blad. Hoekman vond al snel emplooi als adjunct-hoofdredacteur bij NU.nl, Uylenbroek ging als freelance bladenmaker verder. Joost Oranje (hoofdredacteur Nieuwsuur) Per: 1 november 2012 Vorige functie: plaatsvervangend hoofdredacteur NRC Handelsblad Oranje is bij het dagelijkse nieuws- en actualiteitenprogramma van NOS en NTR de opvolger van Carel Kuyl, die mediadirecteur bij de NTR werd. Oranje werkte bij radioactualiteitenprogramma’s en maakte in 1990 de stap naar tv als verslaggever bij Veronica’s Nieuwslijn. In 1992 werd hij adjunct-eindredacteur van Nieuwslijn en later van 2Vandaag. In 1994 ging hij naar NOVA als lid van het researchteam. In 1998 stapte Oranje over naar NRC Handelsblad, waar hij veel onderzoeksjournalistiek deed. Sinds 2005 vervulde hij leidinggevende functies, als chef van de verslaggeverij en chef van de politieke redactie. In 2010 trad hij toe tot de hoofdredactie. Christian Peters (commercieel directeur Malmberg) Per: mei 2012 Vorige functie: sales manager PSG, Hewlett-Packard Voor zijn werk bij HP was Peters commercieel directeur bij de Paradigit Groep en bij de ISL Groep. Uitgeverij Malmberg ontwikkelt al 125 jaar educatieve uitgaven voor het basisonderwijs, voortgezet onderwijs en MBO, behoort tot de top drie van educatieve uitgeverijen van Nederland en heeft een innovatieve inslag. Zo brengt Malmberg een nieuwe generatie crossmediale leermethoden op de markt. Malmberg is onderdeel van Sanoma Learning. Kees Pijnappels (hoofdredacteur Wegener Persdienst) Per: augustus 2012 Vorige functie: hoofdredacteur De Gelderlander De feitelijk op 6 december gestarte Wegener Persdienst (WPd) moet de dag- en weekbladen van Wegener en het Limburgse MGL gaan voorzien van bovenregionale redactionele producties op het gebied van binnen- en buitenland, economie, cultuur en sport. Voorheen betrokken de regionale dagbladen van Wegener en MGL hun algemene kopij grotendeels van de GPD in Den Haag. De redactie is gevestigd in Nijmegen en bestaat voor een deel uit journalisten van de regionale dagbladen van Wegener. Pijnappels, oud-hoofdredacteur van De Gelderlander, kreeg half september als adjunct Monique Couwenberg en als nieuwsmanagers Robert Dölle en Mark van Assen (voorheen De Pers). Ook de vijf regionale kranten van HDC Media maken, na het afscheid van de GPD eind 2012, gebruik van de WPd.

Wouter Bax (hoofdredacteur NU.nl): “We willen ons publiek nog beter inschakelen om ons kwalitatief te verbeteren. Wie gelijk heeft, moet het krijgen” Lees meer


Case Study


PAGINA 10/12

Foto: Bob Karman


januari 2013

interviews

Sven Sauvé (COO RTL Nederland) Per: 1 september 2012 Vorige functie: Zakelijk directeur TV en Operations, RTL Sauvé is nu verantwoordelijk voor de opzet en uitrol van het overkoepelend zakelijk management van RTL. De aanstelling van Sauvé was bedoeld om een heldere managementstructuur te verwezenlijken, die ‘perfect aansluit’ bij de diversificatiestrategie en die ‘optimale integratie en samenwerking’ garandeert tussen de vier business units: TV, Digital, Ventures en Live Entertainment. Sauvé werkt sinds 2007 bij RTL Nederland, eerst als zakelijk directeur bij RTL Productions en sinds 2009 valt ook het zakelijk management van het TV-bedrijf onder zijn verantwoordelijkheid. Voordien had hij zijn sporen al verdiend bij Endemol en Eyeworks. Daar was hij Business Director en Director Corporate Affairs. In beide hoedanigheden droeg hij verantwoordelijkheid voor de zakelijke kant van het televisievak.

John Lukken (hoofdredacteur Veronica Magazine): “Er is heel veel aan de hand in rtv-gidsenland. Mijn opdracht was: maak er maar ‘s een goed tijdschrift van”

Quintin Schevernels (CEO Layar) Per: juli 2012 Vorige functie: COO VNU Media Het Nederlandse Layar is wereldmarktleider in mobile augmented reality. Nadat Schevernels was aangetrokken als CEO, vertrokken in het najaar twee van de drie mede-oprichters. Claire Boonstra en voormalig CEO Raimo van der Klein blijven wel aandeelhouder, Van der Klein ook commissaris. Boonstra wil met Operation Education een nieuw onderwijssysteem helpen ontwikkelen. De derde oprichter, Maarten Lens-Fitzgerald, heeft zich in New York gevestigd, om partnerships en contracten te sluiten met mobile marketeers en grote drukkerijen en uitgeverijen. Layar is de startup-fase voorbij en wil met een nieuw businessmodel (betaling voor het pro-account en advertenties bij de gratis Layar Creator) eindelijk inkomsten genereren. Voordat Schevernels bij het door de Persgroep overgenomen VNU Media werkte (zie ook Erik Hoekstra), was hij CEO bij Telegraaf Classified Media. “Bij TMG kijk ik vooral trots terug op de launch van Speurders en de acquisitie van Relatieplanet”, zei Schevernels tegen Sprout. Willem Sijthoff (eigenaar Adformatie Groep) Per: mei 2012 Vorige functie: algemeen directeur Sijthoff Media Groep Sijthoff was al eigenaar van de jongerenkranten Kidsweek en Seven Days, en in Noorwegen van een krant, radiostation en televisiezender. De Sijthoff Media Groep bestaat nu uit twee zelfstandige bedrijven: Young & Connected en de Adformatie Groep, onder algehele leiding van Mark Termeer en Willem Sijthoff. De Adformatie Groep nam hij over van Kluwer Nederland, dat zich steeds meer richt op professionals zoals juristen en accountants. Het totale portfolio bevat de titels Adformatie, Tijdschrift voor Marketing, Communicatie, Creatie, Marcom en MolBlog.nl. Het gaat om tijdschriften, nieuwsbrieven, events, trainingen, websites en een aantal social media initiatieven. Sijthoff wil met een nieuw model meer inkomsten genereren uit de verkoop van waardevolle content. Ook in een combinatie van papier, apps, internet en kennisdatabanken of een pluspropositie. Als onderdeel van de transitie naar wat hét crossmediale platform moet worden voor en over marketing, media, advertising en creatie, is de frequentie van Adformatie teruggebracht naar tweewekelijks. De redacties van Adformatie, Tijdschrift voor Marketing en Communicatie werken nauwer samen, onder leiding van Astrid Prummel, Elsbeth Eilander, Rocco Mooij en Susanne van Nierop. Hans Suijkerbuijk (CEO Kluwer België) Per: 1 september 2012 Vorige functie: Chief Operating Officer, Kluwer Hans Suijkerbuijk kwam in 2006 in dienst bij Kluwer als Chief Publishing Officer. In 2010 werd hij CCO van het informatiebedrijf. Hij volgde Henri Van Engelen op, die zich volledig is gaan toeleggen op zijn rol als managing director Tax & Accounting Europe van Wolters Kluwer. “Hans heeft de voorbije jaren een cruciale rol gespeeld in de transformatie van Kluwer”, zegt Van Engelen. “De kern van onze activiteiten is dezelfde gebleven: gespecialiseerde informatie aanbieden aan professionals. Maar de manier waarop we deze informatie beschikbaar maken is sterk geëvolueerd. Afhankelijk van hun behoeften kunnen onze klanten een beroep doen op gedrukte publicaties, maar ook op online databanken, mobiele applicaties of trainingen.” Kluwer breidde de afgelopen jaren ook zijn aanbod aan software en workflowtools sterk uit. “Dit past binnen de strategie om onze professionele doelgroepen in elk facet van hun werkproces te ondersteunen.” Als CEO zal Suijkerbuijk de komende jaren de transformatie naar een informatie- en technologiebedrijf versneld verder zetten. Kluwer telt in België ongeveer 700 medewerkers.

Lees meer


Case Study



PAGINA 11/12

januari 2013

interviews

Sanne Visser (managing director Mood for Magazines, Sanoma Media) Per: 3 september 2012 Vorige functie: uitgever Glossy, Sanoma Media Visser heeft Lisette Heemskerk opgevolgd, die bij SBS als Chief Marketing en Strategy Officer aan de slag ging. Bij Sanoma Media was ze de laatste jaren als uitgever Glossy’s verantwoordelijk voor o.a. Grazia, Cosmopolitan, Marie Claire, Beau Monde en Fab. Daarvoor was ze bij de Telegraaf Tijdschriften Groep uitgever van de vrouwenbladen. Visser over haar overstap: “Mood for Magazines is een zeer succesvolle uitgeverij met LINDA. en alle spin-offs zoals LINDA.wonen, LINDA.meiden en LINDA.mode. Na vier jaar de Glossy’s van Sanoma Media geleid te hebben, ben ik verslaafd geraakt aan de glamour, grandeur en passie voor bladen die bij de glossywereld horen. Om dan nu bij de grootste glossy LINDA. mijn ervaring te mogen inzetten, vind ik echt een kers op de taart.” LINDA. is het maandblad met de grootste omzet van Nederland: 22,4 miljoen euro. In de Mediafacts Top 100 Publieksbladen staat het op de 8e plaats. Rein Vogel (manager Automated Trading, Telegraaf Media Nederland) Per: 1 juli 2012 Vorige functie: salesmanager Direct Sales, TMN Vogel werkte al ruim zes jaar bij Telegraaf Media Nederland in verschillende online salesfuncties. Het Automated Trading Team bestaat uit alle Automated Sales (sell and buy) activiteiten binnen TMG. De online advertentiemarkt is een snel veranderende markt en Telegraaf Media Nederland wil de strategische voorsprong die zij de laatste jaren heeft opgebouwd binnen Automated Trading vergroten. Vanuit het Automated Trading Team worden zowel directe adverteerders en mediabureaus, als adnetwerken en trade desks gefaciliteerd. Vogel rapporteert aan Mark Stockx, online salesdirector bij TMN. Nathan Vos (hoofdredacteur ZIN, Sanoma Media) Per: 1 april 2012 Vorige functie: redactie-coördinator, De Wereld Draait Door Vos was eerder verslaggever en muziekredacteur bij De Telegraaf en politiek verslaggever, chef nieuws en chef verslaggeving bij het AD en Het Parool. Bij ZIN, het blad voor ondernemende 50-plussers volgde hij freelance bladenmaker Karen Kroonstuiver op. Uitgever Sandra Dol: “Ik ben heel blij met de komst van Nathan. Hij brengt een pak ervaring mee die heel goed past bij waar ZIN voor staat.” ZIN staat in de Mediafacts Top 100 Publieksbladen op de 53ste plaats met een omzet van 5,3 miljoen euro. Nathan Vos over zijn nieuwe functie: “Ik zie tal van kansen om ZIN nog beter te maken. Dat moet nog meer een leeservaring worden, waarin inhoud en vorm op hun plaats vallen, en een magazine dat iedere maand weer verrast, amuseert, onderwijst, emotioneert en vooral verrijkt.”

Ruud Bakker (B+B Vakmedianet): “Iedere uitgever zou moeten beginnen als kleine ondernemer”

Lees meer


Case Study



PAGINA 12/12

januari 2013

interviews

Mies de Vries (hoofdredacteur Beau Monde, Sanoma Media) Per: 1 mei 2012 Vorige functie: hoofdredacteur Fashionista, Sanoma Media De Vries volgde John Lukken op, die hoofdredacteur van Veronica Magazine werd. De Vries heeft bij Sanoma Media een uitgebreide carrière opgebouwd in diverse marketingen redactiefuncties. “Voor Beau Monde heb ik Fashionista opgezet en ben daar een half jaar lang hoofdredacteur geweest. Daarnaast deed ik hypepublishing-projecten voor de glossy’s.” Ze was als marketeer bij de start van Beau Monde betrokken en was vervolgens marketingmanager op diverse plekken. Daarna heeft ze het redactionele vak geleerd bij onder andere Beau Monde, Grazia en Fashionista. Bij Fashionista is De Vries opgevolgd door Lydian Coppus. Beau Monde bezet in de Mediafacts Publieksbladen Top 100 de 35ste positie met 7,8 miljoen euro omzet. Anne Marije de Vries Lentsch (hoofdredacteur Cosmopolitan bij Sanoma, nu Hearst Magazines Netherlands) Per: 1 juni 2012 Vorige functie: marketingmanager Grazia en Marie Claire bij Sanoma Media De Vries Lentsch maakte carrière bij Sanoma Media in diverse marketingfuncties. Bij Cosmopolitan volgde zij Claudia Straatmans op die naast haar hoofdredacteurschap van Cosmopolitan Fab ontwikkelde, de nieuwe glossy voor vrouwen van 35+ waarvan het eerste nummer verscheen op 24 april. Straatmans stapte vervolgens definitief over naar de nieuwe Sanoma-titel (33 in de Top 100 Publieksbladen met 8,3 miljoen omzet). In oktober werd bekend dat het maandblad Cosmopolitan per 1 januari verhuist van Sanoma naar Hearst omdat dan de licentie-overeenkomst tussen de twee uitgevers afloopt. Sanoma gaf het lifestyletijdschrift dertig jaar uit. De negen redactiemedewerkers van Cosmopolitan gaan mee naar Hearst. Zij zijn al in december van kantoor verhuisd. Anne Marije de Vries ziet de overstap naar Hearst als een geweldige kans om Cosmopolitan verder uit te bouwen, ook op multimediaal vlak.” Jan-Peter Wissink (directeur Amsterdam University Press) Per: 1 oktober 2012 Vorige functie: directeur-uitgever T & T Clark en Berlin Academic (Bloomsbury Publishing) Wissink volgde oud-directeur-uitgever Saskia de Vries en interim-directeur Claudia Zuidema op. In juni maakte de Universiteit van Amsterdam bekend dat Amsterdam University Press in zwaar weer verkeert. Wissink: “De UvA wil dat de continuïteit van de uitgeverij wordt gewaarborgd. Daar moet ik voor zorgen.” Hij moet een nieuw bedrijfsmodel neerzetten en de verlieslijdende uitgeverij klaarstomen voor de toekomst. Wissink studeerde theologie in Groningen en werkte onder meer bij Brill, UnieNzv/Edukans, Ten Have & Callenbach en uitgeverij Allert de Lange. AUP werd in 1992 door de Universiteit van Amsterdam opgericht en heeft inmiddels een fondslijst opgebouwd met meer dan 2000 titels. Jaarlijks publiceert AUP naast 200 nieuwe boekuitgaven ook wetenschappelijke tijdschriften op het gebied van de geestes- en sociale wetenschappen.


Case Study


januari 2013


interviews

Just Spee (CEO Endemol Group): “Ik wil wel fuseren met Talpa” Wouter Bax (hoofdredacteur NU.nl): “We willen ons publiek nog beter inschakelen om ons kwalitatief te verbeteren. Wie gelijk heeft, moet het krijgen” Lisette Heemskerk (Chief Marketing & Strategy Officer SBS): “Nu denk ik wel eens: dat print was best rustig” John Lukken (hoofdredacteur Veronica Magazine): “Er is heel veel aan de hand in rtv-gidsenland. Mijn opdracht was: maak er maar ‘s een goed tijdschrift van” Lennard Hoogenraad (directeur VNU Vacature Media): “VNU Vacature Media werkt aan category leadership” Ruud Bakker (B+B Vakmedianet): “Iedere uitgever zou moeten beginnen als kleine ondernemer”


Case Study


januari 2013


PAGINA 1/1

interviews

Just Spee: de man die Endemol voor een faillissement behoedde Het doek was bijna gevallen voor Endemol. Just Spee wist het tij echter te keren. De mogelijkheid van een fusie met Talpa is slechts één van de vele samenwerkingen die het herrezen mediabedrijf onderzoekt. Just Spee, topman van de wereldwijde Endemol Group, gaf niet thuis toen Mediafacts hem benaderde voor een vraaggesprek. De Group-communicatiemanager in Londen liet weten dat zijn hoogste baas op dit moment niet beschikbaar is voor interviews. “Dat geldt overigens niet alleen voor deze specifieke aanvraag, maar ook voor andere recente verzoeken.” Spee was sinds 2010 financieel directeur bij de grootste onafhankelijke televisieproducent ter wereld, die ondanks ‘uitdagende’ marktomstandigheden een omzetgroei van 10 procent behaalde tot bijna 1,4 miljard euro. De aanstelling van Spee kwam een dag na het bericht dat de Italiaan Marco Bassetti was afgetreden als topman na een carrière van 15 jaar binnen het concern (sinds 2009 CEO). Volgens Sir Charles Allen van de Raad van Commissarissen is Spee zeer goed in staat om verdere groei mogelijk te maken.

Faillissement

Spee’s promotie volgde op een financiële herstructurering van het concern onder zijn leiding. In maart werd Endemol gered van een faillissement. Het bedrijf had een schuld van 2,8 miljard euro, maar bereikte een akkoord met de schuldeisers. Het Britse hedgefonds Apollo en de Nederlandse investeringsmaatschappij Cyrte Investments namen de meerderheid van de schulden van andere crediteuren over. Zij zetten de schulden om in aandelen en werden daarmee de grootste aandeelhouders van Endemol. De twee andere aandeelhouders, het Italiaanse mediaconcern Mediaset van Silvio Berlusconi en de Amerikaanse zakenbank Goldman Sachs, bleven aanvankelijk participanten. Maar Goldman Sachs heeft zijn belang inmiddels afgebouwd en Mediaset heeft het helemaal verkocht. Endemol kwam in grote financiële problemen sinds de beursgang in 2005. Cyrte, dat een deel van het privévermogen van John de Mol beheert, en andere investeerders haalden Endemol weer van de beurs af. Door lagere inkomsten kon Endemol niet meer aan de betalingsverplichtingen aan de banken voldoen. Barclays was de grootste schuldeiser, maar die verkocht zijn schuld aan Apollo. “Endemol is een uitzonderlijk bedrijf met een aantal van de meest getalenteerde en creatieve mensen in de business aan boord”, aldus Spee bij zijn aanstelling. Hij noemde deze periode voor Endemol ‘extremely exciting’ en kondigde de vorming van een sterk managementteam aan.

Fusie op komst?

In augustus werd de creatief directeur van Endemol Nederland, Laurens Drillich, gepromoveerd tot als algemeen directeur van de Endemol Nederland Mediagroep. Drillich is de opvolger van Peter Adrichem, die het bedrijf eind juli verliet. Als adjunct kreeg hij in september Lucas Goes erbij, die daarvoor algemeen directeur van BNN was. Goes moet in brede zin bijdragen aan de strategische ontwikkeling en operationele aansturing van de organisatie van het Amsterdamse productiebedrijf. Een maand na zijn aanstelling zei Spee tegen het Financieele Dagblad dat hij wel wilde fuseren met concurrent Talpa. Een fusie tussen de twee bedrijven zou leiden tot een nieuwe Nederlandse producent van enorme proportie. Spee zei nu grote voordelen te zien bij een fusie. Ook een partnerschap op contractbasis of lokale samenwerkingsverbanden zouden tot de mogelijkheden behoren. Na het vertrek van de dwarsliggende Endemol-eigenaren Goldman Sachs en Mediaset is de weg vrij voor de gedroomde Nederlandse consolidatie. Volgens Spee zou het logisch zijn om zijn internationale verkoopapparaat te versmelten met de ideeënfabriek van De Mol, waarmee diens succesformats, zoals The Voice, een groter distributieplatform krijgen.

Samenwerking met Rolling Stones

Tegen het eind van 2012 kwam Endemol op een positieve manier in het nieuws. Zo ging het bedrijf in zee met de Rolling Stones. De Nederlandse en Britse afdeling van het mediabedrijf exploiteren samen met de Engelse band de digitale rechten rond de nieuwe Stones-tour ‘50 and Counting’. Ook gaat Endemol online televisie maken voor Youtube. Naast onder meer de BBC is Endemol een van de bedrijven die gaan samenwerken met het videoplatform om op maat gemaakte video’s aan te leveren. Google, de eigenaar van Youtube, lanceert meer dan zestig nieuwe videokanalen met materiaal uit landen als Groot-Brittannië, Duitsland, Frankrijk en de Verenigde Staten. De nieuwe programmering komt bovenop de honderd kanalen die eerder in de VS zijn opgestart.


Case Study


januari 2013


PAGINA 1/2

interviews

Lisette Heemskerk moet SBS uit het slop helpen helpen Lisette Heemskerk stapte over van tijdschriften (Mood for Magazines, bekend van LINDA.) naar tv-bedrijf SBS. Zal zij SBS tot net zo’n grote hoogte kunnen stuwen als LINDA.? “De overstap van Mood for Magazines naar SBS is eigenlijk organisch gegroeid”, zegt Lisette Heemskerk (46). Sinds 1 september (effectief per 1 oktober, een maand lang combineerde zij haar oude en nieuwe baan) bekleedt zij een nieuwe functie bij SBS, die van Chief Marketing & Strategy Officer. “Ik deed al een project bij SBS vanuit Sanoma, genaamd Domeinen. Ik had de afgelopen jaren met name voor tijdschriften gewerkt, maar koesterde altijd al een warme belangstelling voor televisie. Bij mediabureau Media Directions, onderdeel van communicatieadviesbureau FHV, deed ik zes jaar lang de mediastrategie voor grote merken als Sara Lee, Pepsi en Gillette, maar ook voor kleinere, zoals Artis.” “Er werd een nieuwe functie gecreëerd bij SBS en zo werd het na twintig jaar print wel heel aantrekkelijk om erin te stappen. Daar komt bij: ik hou niet van op de winkel passen. Laat mij maar een winkel opbouwen en de spullen erin zetten. Ik word blij als ik wat kan toevoegen. Bij LINDA. was dat net zo. Ik kwam daar toen Sanoma net Mood for Magazines had overgenomen en het management was weggegaan. Ik heb het vier jaar gedaan en het staat nu als een huis. Dus de overstap kwam op een natuurlijk moment in mijn carrière.” SBS Broadcasting is een full media bedrijf met de tv-zenders Net5, SBS6 en Veronica. Daarnaast maakt Veronica Uitgeverij, uitgever van Veronica Magazine en Totaal TV, onderdeel uit van SBS. Verder heeft SBS een eigen productiemaatschappij: SBS Productions B.V. SBS is voor 67% eigendom van Sanoma Media en voor 33% van Talpa.

Zwaar weer

Nu staat LINDA. aan de top in tijdschriftenland, terwijl SBS in de hoek zit waar de klappen vallen. De zender SBS6 kampt met dalende kijkcijfers; veel kijkers zijn overgestapt naar concurrent RTL. Ook Veronica en Net 5 scoren niet naar tevredenheid. Neem bijvoorbeeld de kijkcijfers van week 50 in 2012: naar de publieke omroepen keken 32,5% van de kijkers, naar de zenders van RTL 26,2% en naar de SBS-zenders 13,9%. Georgette Schlick, sinds een jaar CEO van SBS, zei erg blij te zijn dat Heemskerk de directie van SBS kwam versterken: “Met de komst van Lisette kunnen we onze doelstellingen op het gebied van marketing, communicatie en strategie de komende jaren realiseren. Bovendien zal de kennis en ervaring die ze meebrengt over het uitgeefvak en Sanoma Media ons helpen om de samenwerking tussen de twee bedrijven verder uit te bouwen.”

Focus op kijkcijfers

Tijdens een recent Crossmedia Café zei Schlick dat haar enige focus voorlopig gericht is op het verhogen van de kijkcijfers. Het ontwikkelen van crossmediale concepten samen met de bladen van Sanoma heeft kortom nog geen prioriteit voor haar. Heemskerk: “Aan de marktpositie kan ik vanuit mijn drie disciplines bijdragen, dat wordt ook van mij verwacht. Er is heel veel aan toe te voegen, ook door de synergie tussen de bedrijven optimaal te benutten. We kunnen de consument attenderen op bepaalde programma’s en een programma beter in de markt zetten. Qua communicatie moet je niet alleen denken aan de advertenties voor bepaalde programma’s die je steeds vaker in de Sanoma-tijdschriften ziet

Lees meer


Case Study



januari 2013

interviews

PAGINA 2/2

Lisette Heemskerk over haar doelen in haar nieuwe functie

verschijnen. We willen de consument heel gericht opzoeken, gebruikmakend van de consumentengegevens binnen de SBS-Sanoma groep. Zo ontwikkelen we DM-campagnes, waarbij we bijvoorbeeld een programma onder de aandacht brengen van specifieke doelgroepen via e-mail met daarin een pre-roll. Of we bieden voor de start van een nieuwe serie een exclusieve preview aan. Dat zijn we nu allemaal aan het opstarten. Daarbij opereren we op drie niveaus: SBS corporate, zender en programma. Mijn opdracht is het leveren van een maximale bijdrage aan de marktpositie van SBS met als prettig nevenresultaat: het bruggen bouwen met Sanoma en Talpa.”

Engagement vergroten

“We willen heel graag de kijker meer bij SBS - en dan heb ik het natuurlijk over alle drie de zenders - betrekken. Het gaat over engagement: hoe bouwen we als zenders een relatie met de kijker op? Dat doen we aan de ene kant met ons merkbeleid: waar staat een merk voor en hoe gaan we dat vertalen? Aan de andere kant zijn we druk bezig met het bouwen van een domeinstrategie, waardoor we kijkers in bepaalde domeinen meer aan ons willen binden.” “We hebben vier domeinen gekozen: Entertainment (incl. fashion en beauty), Sport, Health en Food. Door het combineren van de assets van SBS, Sanoma en Talpa willen we die domeinen heel sterk gaan claimen. We willen met domeinen opschuiven in de valuechain, dus van marketing en promotie in de richting van retail en shopping, zodat je naar nieuwe businessmodellen kunt gaan kijken. We voeren nu de eerste gesprekken met adverteerders. Een bovenmatig interessante ontwikkeling, want iedereen zoekt naar het antwoord op de vraag hoe je dat traject kunt ontwikkelen. Als je de tv-assets van SBS combineert met de print- en digitale assets van Sanoma en de assets Talpa krijg je een soort van unbeatable combinatie. Dus als iemand die noot zou kunnen kraken dan zijn wij dat.” “De vier domeinen zijn op zich niet nieuw, maar het denken erachter wel. Er zijn ook domeinen afgevallen, in verband met de relatief mindere aantrekkelijkheid van de betreffende markt. Reizen is bijvoorbeeld wel een interessant deelgebied. We willen de domeinindeling dan ook niet dogmatisch hanteren.”

Business partnerships

“Waren we als tv-zenders al gewend om te werken met spots en full media formats, nu zijn we ook business partnerships aan het opzetten”, zo vervolgt Lisette Heemskerk. “Denk binnen het domein Entertainment aan een deal met een online retailketen: ‘Dit jack van Rihanna is nu te koop bij...’ Daar hoort ook een andere manier van afrekenen bij, bijvoorbeeld per verkocht product. Hier gaat het iedereen om, iedereen is op zoek naar het 1-op-1 contact met de consument. Zo’n partnership zal niet geschikt zijn voor al onze 300 klanten. Misschien zijn tien er klaar voor, ook qua schaalgrootte. Een paar klanten hebben al interesse getoond. Daarmee gaan we vanaf januari verdere gesprekken voeren.”

Net als in de uitgeverij

We vroegen Lisette ook of haar werk erg afwijkt van waar zij in de uitgeverij mee bezig was, voor wat betreft samenwerking met adverteerders. “Daar gaat het meer om formats, om 360 graden uitgeven. Dit is echt op een andere manier je business inrichten: samen in zaken. Maar de aard van mijn werk verschilt niet erg van het werk bij Mood for Magazines: veel overleg, bila’s. Inhoudelijk natuurlijk wel, maar het doel is in principe hetzelfde. Het gaat net als bij uitgeven om merken, relevantie, engagement. En ook hier moet je op zoek naar de balans tussen creatie en commercie.” “Nu denk ik wel eens: ‘lekker rustig, print’. Drie weken van tevoren afsluiten, redelijk voorspelbare verkoopcijfers. Nu gaat het er veel hectischer aan toe, met korte tot zeer korte productlifecycles (een programma kan na drie uitzendingen al van de buis gehaald worden) en de volgende ochtend zie je meteen resultaat in de vorm van kijkcijfers.” Heemskerk vindt het het fijn om weer onderdeel te vormen van een bedrijf en op corporate niveau naar dingen te kijken. “Dat is anders dan bladenmaken. Wel ervaar ik het als aderlating dat ik niet meer aanspreekbaar ben op de resultaten. Na al die jaren P&L-verantwoordelijkheid is dat wel even wennen. Maar ach, wellicht dat ik deze stafrol ook niet mijn hele verdere leven zal bekleden. Het biedt mij in ieder geval wel de mogelijkheid voor meer diepgang.”

Mannencultuur

De cultuur bij SBS is mannelijker dan Lisette Heemskerk gewend was bij LINDA. en Sanoma Media, zo vertelt zij tot slot. “We zeggen wel eens: ‘SBS is een beetje Sjors en de Rebellenclub’. Die andere sfeer, meer uitgesproken en de grotere dynamiek, vind ik aantrekkelijk. Toch heel anders dan in een vrouwenbedrijf, waar het ook draait om de laatste ontwikkelingen op fashion- en beautygebied.”


Case Study


januari 2013


PAGINA 1/2

interviews

Lennard Hoogenraad wil recruitmentmarkt domineren Met een veelvoud aan nieuwe apps en het verder optimaliseren van targeting en filtering wil Lennard Hoogenraad, directeur van het in 2012 gevormde VNU Vacature Media, de recruitmentmarkt verder veroveren. In de zomer van 2012 nam De Persgroep VNU Media over. Niet veel later ontstond VNU Vacature Media. Hierin zijn de recruitmenttitels van het oude VNU Media - Intermediair en Nationale Vacaturebank - samen ondergebracht met de recruitmentactiviteiten van de Nederlandse Persgroepkranten, waaronder het merk VK Banen. Aanvankelijk werd VNU Vacature Media geleid door gedelegeerd Persgroepbestuurder Dirk Velghe. Inmiddels heeft De Persgroep een ‘dedicated’ directeur aangesteld in de persoon van Lennard Hoogenraad. Hoogenraad (44) kwam over van IT-uitgever IDG Nederland, waar hij algemeen directeur was. Wat is hij van plan met VNU Vacature Media? Een interview door Mediafacts hoofdredacteur Wim Danhof. Hoe zijn de eerste paar maanden als directeur van VNU Vacature Media je bevallen? “Ik heb het heel erg naar mijn zin. Ik maak een steile leercurve door en werk - evenals voorheen bij IDG Nederland - met gedreven mensen. De kennis die hier aanwezig is over recruitment plus het bereik van de Persgroepkranten en van de VNU-recruitmenttitels bieden ons een goede uitgangspositie om in deze markt toe te werken naar ‘category leadership’, want dat is het doel. VK Banen, de Nationale Vacaturebank en Intermediair zijn sterke merken. Bovendien is er volop ruimte om te ondernemen. Het bruist hier.” Hoe kijk je terug op je vorige functie als directeur van IDG Nederland? “Met tevredenheid. Ik ben trots op wat ik daar achterliet. Denk aan de lancering van het succesvolle iPhone- en iPad Magazine, het succes van Webwereld en de verhuizing van Haarlem naar Amsterdam. Dingen zijn nooit af, maar bij VNU Vacature Media moet als ‘nieuw’ bedrijf veel meer worden gebouwd, en ik bén een bouwer. Veranderingen geven ruimte, en ik ben goed in het benutten van die ruimte. Vandaar dat ik deze kans bij VNU Vacature Media niet kon laten liggen.” Hoeveel mensen werken er bij VNU Vacature Media en aan wie rapporteer je? “Ongeveer 150 mensen, de gerelateerde staffuncties binnen De Persgroep meegerekend. Ik rapporteer aan Persgroepbestuurder Dirk Velghe.” Wat zijn de speerpunten van je beleid in 2013 en verder? “Wij willen leidende merken hebben vanuit een specialisatie op recruitment, en in marktaandeel groeien. Voor werkenden en werkzoekenden willen wij de beste hulp in hun loopbaan zijn. En voor werkgevers moeten wij een ideale matchingspartner zijn. Het gaat dus om optimale binding met kandidaten en opdrachtgevers; daarin willen wij onze toegevoegde waarde bewijzen.” “Zowel in dat business-to-business als business-to-consumer domein zullen wij in 2013 een aantal vernieuwende proposities lanceren; services die vraag en aanbod van arbeid optimaal bij elkaar brengen. Ik wil er nog niet veel over zeggen, maar vanuit de grote recruitmentmerken zullen een aantal nieuwe apps worden uitgebracht. Een groot voordeel is dat VNU indertijd zelf het San Diego softwareplatform heeft ontwikkeld. Dat ging toen niet zonder slag of stoot, maar daardoor kunnen we nu snel de nieuwe services bouwen en daarop inpluggen. Zonder zo’n eigen platform zou je daarover steeds in overleg moeten met een externe partij die het platform heeft gebouwd. We zijn dus flexibel en slagvaardig. Dat moet ook, want recruitment is onze core.”

Lees meer


Case Study



PAGINA 1/2

januari 2013

interviews

“Daarnaast gaan we het grote multimediale bereik dat met VNU Vacature Media / Persgroep is gecreëerd breder onder de aandacht brengen. Naast de drie genoemde vacaturemerken beschikken we immers ook nog over de dagbladmerken AD, Volkskrant, Parool en Trouw. Vacatures kunnen ook binnen deze merken worden geplaatst.” Hoe verhouden jullie dedicated recruitmentmerken zich tot elkaar? “Intermediair is een merk voor hoger opgeleiden - veelal werkzaam in het bedrijfsleven - en moet de beste hulp voor je hele loopbaan zijn, dus ook als je niet (actief) naar een nieuwe baan zoekt. Voor VK Banen geldt hetzelfde, maar met een focus op de non profit - en overheidssector. Nationale Vacaturebank richt zich op alle lagen van de beroepsbevolking, met de focus op bemiddeling tussen vraag en aanbod van werk, en veel minder op het bredere carrièreperspectief.” Er was eind vorig jaar - net voor jouw komst - in de media veel te doen over Intermediair, dat van een papieren weekblad een digitaal weekblad werd. Hoe wordt het digitale weekblad gelezen en wat zijn de verdere plannen met Intermediair? “Het digitale weekblad Intermediair is beschikbaar als HTML5-web app, en is, hoewel geoptimaliseerd voor tablets, ook op de desktop goed te lezen. Het gemiddelde aantal ’opens’ ligt rond de 80.000, terwijl het papieren weekblad bij 125.000 mensen werd bezorgd. Maar dat wilde natuurlijk niet zeggen dat het papieren weekblad ook door 125.000 mensen werd gelezen. De special die we laatst in het digitale weekblad uitbrachten over techniek werd overigens 105.000 keer gelezen. Over de huidige aantallen zijn wij in dit stadium best tevreden, maar het doel is om de oude papieren oplage te evenaren. Met de huidige reader-base is Intermediair al wel verreweg het grootste digitale weekblad van Nederland.” “In april willen we ook een native app voor het digitale weekblad Intermediair uitbrengen, die wat meer mogelijkheden biedt, zeg maar een extra iOS-schil. Ook al stijgt het marktaandeel van android tablets, iPads worden wel veel intensiever gebruikt. Zo’n 45% van het weekblad Intermediair wordt op een mobile device gelezen waarin iOS dan weer 75% aandeel heeft.” “Qua inhoud was de oriëntatie van het papieren Intermediair erg breed; we maken nu scherpere keuzes. Het digitale weekblad bevat zo’n 9 à 10 artikelen die allemaal gaan over werk en leven.” Tot slot: de werkloosheid stijgt, dus lastige tijden voor recruitment media? “De huidige markt geeft je de mogelijkheid om onderscheidend te zijn. Bedrijven vinden het onverminderd moeilijk om voor de vacatures die ontstaan, de juiste kandidaten te vinden. In het ruimere aanbod is filtering en selectie belangrijker dan ooit. En er zijn er ook niches waar het tegen de trend in - wel goed gaat of waar de komende jaren groei wordt verwacht. Denk aan techniek, IT en zorg. En wij willen ook groeien door ons marktaandeel te vergroten.”


Case Study


januari 2013


PAGINA 1/1

interviews

Wouter Bax, hoofdredacteur NU.nl: “Ik heb de coolste baan van Nederland!” “Totaal geen twijfels” had Wouter Bax (43) over de sollicitatiegesprekken met Sanoma Media voor de positie van hoofdredacteur van NU.nl, de grootste nieuwssite van Nederland. “Ik werd ’s avonds gebeld door een headhunter, ergens in februari. De volgende ochtend zat ik al bij hem op kantoor en hebben we een paar uur gepraat. Diezelfde week nog had ik mijn eerste afspraak bij NU.nl, waarna nog een flink aantal gesprekken volgden bij Sanoma Media. “Geen moment heb ik getwijfeld.”

Te weinig deadlines

Het enthousiasme dat Bax ten toon spreidde in de eerste maanden op zijn nieuwe post (“Ik ben zó blij dat ik weg ben bij de kranten!”) is hij na driekwart jaar niet kwijtgeraakt. “Ik heb de coolste baan van Nederland en voel me hier als een vis in het water. Sinds mijn tijd als chef Online vond ik zes deadlines te weinig. Als je nieuws hebt, moet je dat onmiddellijk kunnen brengen. Ik kan nu precies die dingen doen die me interesseren. Het werken met jonge, slimme mensen is fantastisch. De redactie is consciëntieus, eager en professioneel en het is een eer om daar leiding aan te mogen geven.” Al vrij snel na zijn aanstelling nam hij afscheid van de columnisten. “Ik hecht eraan te benadrukken dat het niet aan hun kwaliteit lag. Maar de mensen kwamen nu eenmaal niet daarvoor naar NU.nl. De columns trokken eenvoudig te weinig bezoek.”

Journalistieke kwaliteit

De redactie (20 fte plus 40 freelancers) produceert 300 nieuwsberichten per dag, zo’n 10.000 per maand. De belangrijkste doelstelling was en is om meer eigen nieuws te brengen. “Het afgelopen halfjaar is het aandeel eigen nieuws erg toegenomen, mede als gevolg van een actieve lobby in politiek Den Haag, bij ondernemingen en organisaties. Men weet ons steeds beter te vinden voor het brengen van nieuwsfeiten. NU.nl werkt dan als een vliegwiel voor de hele mediawereld: de commentaren, de analyses en beschouwingen volgen dan vanzelf in andere media, die daar beter in zijn dan wij. Wij slagen steeds beter in onze focus en concentratie op het brengen van ‘hier-en-nunieuws’. De rest laten we doelbewust liggen, al brengen we wel steeds meer verdieping, door berichten heel snel te verrijken met extra informatie.” “Maar het brengen van koele feiten doen we wel op kwalitatief-journalistiek niveau: feiten checken, hoor en wederhoor toepassen, bronnen melden. We willen ons publiek nog beter inschakelen om ons kwalitatief te verbeteren, aanvullende informatie te leveren en eventuele fouten direct te vinden en te corrigeren. Een goede redactie is bereikbaar en beïnvloedbaar: Wie gelijk heeft, moet het krijgen.” Het streven om in 2012 de 1 miljard pageviews per maand te bereiken is nét niet gehaald. “We zitten wel in de buurt, ergens tussen de 950 miljoen en 1 miljard.”

Personalisatie-project

Werken met deadlines doet Bax niet meer, het laatste nieuws wordt het eerst gebracht. “Mijn deadlines zitten meer in de projecten eromheen. Wij moeten het hebben van innovatie: toegankelijk voor iedereen op elk scherm, een social reader op Facebook, de multimediale trucendoos.” Een personalisatieproject verkeert nog ‘in het uitzoekstadium’. Begin 2013 hoopt Bax meer te kunnen melden over de vorderingen. “Het is moeilijker dan je denkt.” Bovendien treedt een zekere spanning op met het brengen van een grote algemene nieuwsstroom waaruit nu de corebusiness van NU.nl bestaat. De ‘oude’ media slagen er volgens Bax steeds beter in om hun specifieke doelgroepen te kiezen en focussen op dat wat het verschil maakt. “Een aantal jaren geleden zag je dat de kranten in de strijd tegen de oplagedaling probeerden zoveel mogelijk mensen aan te spreken. Nu richt men zich niet meer op de grootste gemene deler en zoekt men meer het onderscheid. Ook lokale omroepen zijn goed bezig. Ik ben beslist optimistisch over de toekomst van media, zolang zij erin slagen doelgroepkennis op de juiste wijze te vertalen.”

Managementkant ook leuk

Gevraagd naar zijn persoonlijk loopbaanperspectief zegt Bax: “Voor deze baan is vijf jaar misschien wel het maximum. Je moet blijven vernieuwen. Als manager heb je een dienende, faciliterende en stimulerende rol. Je moet het hebben van de redactie en ervoor zorgen dat minder ervaren mensen met ambities de kans krijgen om het op een moment van je over te nemen.” Een zwaardere managementbaan? “Behalve het nemen van de journalistieke beslissingen vind ik de managementkant óók heel leuk. Ik kijk mijn ogen uit binnen het Sanoma-concern. Er is hier ontzettend veel mogelijk en ik hou ervan om me bezig te houden met strategische, toekomstgerichte discussies.”


Case Study



PAGINA 1/2

januari 2013

interviews

John Lukken, Veronica Magazine: “Mijn opdracht? Maak maar eens een goed tijdschrift!” John Lukken is sinds een halfjaar hoofdredacteur van het grootste tijdschrift van Nederland (600.000 abonnees, 40.000 losse verkoop, zegt HOI). Hij is er niet van naast zijn schoenen gaan lopen. “Onze lezers hebben geen idee wie de hoofdredacteur is.” “Bij Beau Monde was dat wel anders. Het wereldje van de showbizz en de glamour is heel klein, iedereen kent elkaar. In hun beleving is het hoofdredacteurschap van Beau Monde de absolute top. Op mijn overstap naar Veronica werd dan ook met onbegrip gereageerd. ‘Ik snap het nog steeds niet’, zei Joop Braakhekke me laatst nog.”

Halfjaar voorbereiding

Lukken over de weg naar zijn aanstelling: “Dick Molman (CEO van Sanoma Media, red.) belde me op een gegeven moment nadat Sanoma aandeelhouder was geworden van SBS. Of ik eens wilde kijken naar Veronica Magazine. Datzelfde vroeg hij aan Franska Stuy (hoofdredacteur Libelle) en Jildou van der Bijl (hoofdredacteur LINDA.). Gedurende een halfjaar kwamen we in grote regelmaat bij elkaar. We hebben er veel tijd in gestoken en elke maand legden we samen met marketingmanager Marielle Arts van Mood for Magazines onze bevindingen voor aan Molman en David Vink (directeur van de Veronica Uitgeverij, red.) en bespraken we wat er volgens onze visie zou moeten veranderen aan het blad. Dat is trouwens een heel gebruikelijke gang van zaken binnen Sanoma hoor, er zijn best veel van dat soort werkgroepjes.” “En toen belde David me… De stap om zelf de adviezen te gaan uitvoeren was dus helemaal niet meer zo groot. Echt lang nadenken hoefde ik niet over de keuze. De blauwdruk lag er al. Grappig is dat ik erachter kwam dat heel veel al gebeurde bij het Magazine, wat wij in de werkgroep niet wisten.. Een voorbeeld? Wij adviseerden dat Veronica Magazine ook tickets voor grote evenementen zou kunnen verkopen met dat enorme ledenbestand. Dat bleek dus allang te gebeuren.”

Blijven uitleggen

Uitleggen, de hele tijd uitleggen, zo typeert Lukken het afgelopen halfjaar. “Er is heel veel aan de hand in rtv-gidsenland. De oplages staan flink onder druk. Mijn opdracht was: maak er maar ’s een goed tijdschrift van. Bij een rtv-gids wordt de inhoud bepaald door de programmering. De VARAgids wijkt daar al vanaf met haar columnisten en rubrieken. Maar de gang van zaken bij de meeste gidsen is dat de persdiensten van de omroepen de onderwerpen aandragen: interview met een acteur, kijkje op de set, kanten-klaar persbericht… Wij zoeken nu naar originele invalshoeken, bijvoorbeeld een verhaal over steeds dezelfde C-sterren die de hele tijd opduiken in allerlei programma’s. Ieder verhaal heeft nu een kop, streamers, kaders, de standaard magazine-kenmerken. De gids was erg afstandelijk, ik maak het persoonlijker met een editorial en columnisten.” “Of iedereen in die slag meekan? Ik zoek bij iedereen op de redactie naar waar zijn of haar kracht ligt. Wat wil je, wat kan je? Zo blijkt iemand die jarenlang geen interviews heeft afgenomen, dat heel goed te kunnen en er ook nog lol in te hebben. Voorheen werd niet echt gestuurd op kwaliteit. Ik heb de deadlines vervroegd om artikelen nog een kwaliteitsslag te kunnen geven.”

Tom Cruise exclusief

“Wat ik belangrijk vind is het werken met eigen foto’s, unieke interviews. Alles is echt bij ons. Als grootste tijdschrift van Nederland kunnen we ook bij grote sterren als Tom Cruise exclusiviteit bedingen. Wij zijn vaak het enige magazine in

Lees meer


Case Study



PAGINA 1/2

januari 2013

interviews

Nederland dat zo’n ster exclusief spreekt. We kopen bij zo’n interview foto’s die nog niet in Nederland zijn gebruikt. De productiekosten stijgen daardoor weliswaar, maar ik spreid de artikelen nu over meer pagina’s, soms wel zes. Voorheen was het één artikel per pagina.” “Bij alles dien je je af te vragen: Waarom? Het verkeerde antwoord is dan ‘Omdat we dat altijd al zo deden’. Bewust of onbewust heb ik wat heilige huisjes omgetrapt. Al die lijstjes waar het blad vol mee stond, zoals de Top 40, heb ik eruit gegooid. Lijstjes is typisch iets voor mannen, die willen overzicht, volledigheid. Vrouwen willen juist dat het magazine voor haar keuzes maakt. Ik probeer die balans man/vrouw nog te vinden, maar onmiskenbaar wordt het blad vrouwelijker. Vrouwen bepalen het abonnement, mannen lezen mee.”

Let me entertain you

“De kernwaarden van het magazine hebben we samengevoegd tot een breder begrip: Let me entertain you. Onze lezers willen vermaakt worden in de breedste zin: het zijn heel actieve downloaders, intensieve tv-kijkers, frequente bezoekers van pretparken, musicals, bioscopen, vakantieparken, dancefeesten, concerten als de Toppers. Ze liggen niet uitgeblust op de bank, het zijn mensen die zich jong willen voelen. En dat gaat dwars door opleidings- of welstandniveau heen, ze zitten overal.” Lukken pakt een recente gids met succesvolle lezersacties: een K3-weekend in Center Parcs, 5 attracties in Amsterdam voor 10 euro. “Verstrooiing is niet hetzelfde als oppervlakkigheid. Pas op: je kunt ook een heel goed interview hebben met een GTSTacteur.”

Spoorboekje blijft

“We zijn nog lang niet klaar. Op 1 april gaan we helemaal om. Onze pijlers Film, TV, Muziek, Uitgaan en Lifestyle krijgen eigen katernen en in het midden komt - op afwijkend papier - een apart katern met het tv-spoorboekje. Het magazine krijgt een ander formaat, het papier wordt witter. De pijlers blijven hetzelfde en het spoorboekje blijft het spoorboekje, per dag zes pagina’s. Wat verandert, is de uitstraling, de benadering.” Bang om de huidige lezers kwijt te raken, is Lukken niet. “Vervreemding vindt sowieso plaats. Er spelen nu heel andere krachten bij het opzeggen van een abonnement. Men gebruikt nu eenmaal andere bronnen om aan zijn rtvgegevens te komen. Trouwens, in het afgelopen halfjaar is ons rapportcijfer gestegen, de lezers vinden ons leuker geworden.” Wat Lukken voor ogen staat is een entertainment weekly, zoals het gelijknamige en succesvolle Entertainment Weekly, People, US Weekly, Hello, Paris Match. “Een dergelijk blad bestaat nog niet in Nederland. Misschien zou ons dat aan het denken moeten zetten, haha. Gala heeft het niet gered, Grazia gaat over fashion en lifestyle en hangt aan celebrities. Titels als Grazia, Story en Beau Monde gaan over sterren, dit gaat over entertainment. Het is heel moeilijk om zo’n blad in Nederland op te zetten, maar Veronica Magazine heeft de basis en de geïnteresseerde lezers.”

Wennen aan ritme

Veel drukker heeft Lukken het niet gekregen in zijn nieuwe job. “Beau Monde had aanvankelijk een tweewekelijkse frequentie en ik heb een tijdlang daarnaast ook nog Pulse gedaan. De laatste twee jaar kwamen we driewekelijks uit, maar hadden we daarnaast ook nog 7 specials. Ik was dus wel wat gewend. Bovendien is hier met een redactie van twintig man overal wel iemand voor. Aan het ritme moest ik wel wennen. We werken hier zo’n vier weken vooruit en houden altijd wat pagina’s over om op het nieuws in te kunnen spelen. Al kunnen we met onze lange productietijd als gevolg van de grote oplage het qua actualiteit nooit winnen van de weekbladen.”


Case Study


januari 2013


PAGINA 1/2

interviews

Ruud Bakker met B+B Vakmedianet op overnamepad Per 1 december trokken de zestig medewerkers van B+B Vakmedianet in hun nieuwe kantoor in Alpen aan den Rijn. Dit jaar nam de uitgeverij portfolio’s over van Kluwer én kocht het bedrijf het HR-portfolio van VNU Media. De dubbele B in de naam van het bedrijf staat behalve voor die van Bakker, ex-CEO van de vakinformatiedivisie van VNU in Europa, voor Rob van den Bergh, ooit Bakkers hoogste baas bij dat concern. Samen kochten ze in 2007 vier ‘vakblaadjes’: de Veenendaalse uitgeverij Standex Periodieken met de titels Horeca Entree, RCC Koude & Luchtbehandeling, Groot Consument en Ziekenhuis & Instelling. De acht vaste werknemers van Standex kwamen mee. Bakker heeft de dagelijkse leiding, Van den Bergh is adviseur. Multi-commissaris Rob van den Bergh, nummer 42 in de lijst van machtigste commissarissen (Management Scope), zit ook in de RvC bij Ahold, TomTom, Pon Holdings, NV Deli Maatschappij (voorzitter), Nationale Postcode Loterij en Luzac Scholen (voorzitter). Bakker: “Rob is een actieve commissaris. Hij kent de vakbladuitgeverij heel goed en loopt geregeld rond om met de mensen op de werkvloer te spreken, zeker de keyfunctionarissen.”

Groeispurt ingezet

“Het management wil met deze overname een basis leggen voor snelle groei in print en online”, meldde B+B al in 2007. Sindsdien groeide de uitgeverij met kleine stappen naar 8 titels, maar afgelopen jaar zette de uitgeverij een groeispurt in door maar liefst twee stevige overnames te plegen: in april de producten en activiteiten van de Kluwer uitgeefportfolio’s HR, Arbo, OR, Facilities en Secretaressen met bekende merken als Gids voor Personeelsmanagement, Arbo, ORinformatie, Facto Magazine, Security Management, Service Management en Management Support, met bijbehorende spin-offs zoals congressen en trainingen. In augustus volgde de overname van de titels uit het HRportfiolio van VNU Media, waaronder het leidende vakblad IntermediairPW en de belangrijkste HR-community in Nederland, HRbase). In beide gevallen kwam de voltallige personele bezetting (39 in het geval van Kluwer) mee. Bakker en Van den Bergh kregen hierbij de ondersteuning van investeerder Nimbus, gespecialiseerd in carve outs. Bakker: “Nimbus had geen specifieke ervaring in de uitgeverij, maar des te meer in dit type overnameprocessen. Hun kennis en ervaring op overnamegebied zullen ook de komende jaren waardevol zijn omdat zij zich ook verdiepen in de operationele integratie.” “Zeker door de overname van het Kluwer-portfolio hebben we een enorme sprong gemaakt naar de subtop van de Nederlandse vakbladuitgeverij. Al opereren we daar nog op afstand van de top, grote partijen als Reed Business, Sdu en Springer.”

Focus primair op autonome groei

Maar de ambities van Bakker gaan verder: “We zijn met duizend dingen bezig. Onze eerste opdracht is het realiseren van autonome groei en dat is hartstikke moeilijk als je nog zoveel papier in je portfolio hebt. Zoals overal lopen de abonnementen terug en staan we voor de uitdaging om te laten betalen voor online content. We ontwikkelen interessante nieuwe initiatieven op dit gebied en komen dit voorjaar met de eerste resultaten naar buiten. We zijn succesvol met thematische webplatformen in combinatie met congressen, Lees meer


Case Study



PAGINA 2/2

januari 2013

interviews

zoals op het gebied van Het Nieuwe Werken. Dat soort initiatieven zullen we aanzienlijk meer nemen. Maar we zijn ook bezig met nieuwe printuitgaven en ontwikkelen en testen vele nieuwe opleidingen, ook incompany. Met opleidingen zijn we alleen actief in de kernsegmenten waarin wij als uitgeverij opereren. Dus de marketing kan heel efficiënt. Met onze databases hebben we een enorm bereik en we weten van iedereen in die database welke opleidingen hij de afgelopen tien jaar heeft gevolgd. We marketen uitsluitend via onze eigen media.” “Verder pakken we marktaandeel in advertenties”, zo vervolgt Ruud Bakker. “We hebben geïnvesteerd in goede salesmensen en hebben de oplages verhoogd om harder in de aanval te kunnen gaan. Naast autonome groei zijn we altijd heel actief de markt aan het verkennen op zoek naar potentiële kleine of grotere overnames. Ik krijg af en toe wel eens een telefoontje. Het zijn barre tijden. Dus partijen zijn nu eerder bereid te praten over verkoop.”

Behalve groeien ook snoeien

Kostenbesparingen heeft Bakker al kunnen realiseren. “We houden alles heel kritisch tegen het licht. Daarin zijn we pas halverwege. We zijn begonnen met onze hoogfrequente uitgaven: de 15 tijdschriften en 10 nieuwsbrieven. Door scherp te kijken naar de inkoop, konden we vooral op technische kosten besparingen bereiken. Maar we geven ook veel boeken uit en opleidingen. Daar moeten we nog met onze leveranciers overleggen.” De twee grote concurrenten IntermediairPW en Gids voor Personeelsmanagement zijn inmiddels samengevoegd tot PW De Gids. “Onze positie op HR-gebied is aanzienlijk versterkt”, zegt Bakker. “De combinatie van de twee vaktijdschriften De Gids en PW, zal de grootste titel in print en online creëren voor HR-professionals. Samen met de community site HRbase biedt het nieuwe Vakmedianet-HR-portfolio een uniek bereik onder HR-professionals.” “Er is geen enkele titel die ik zou willen sluiten, integendeel. Wel zijn er efficiencyslagen mogelijk, soms door te outsourcen, maar soms juist ook door te insourcen. Zo kochten we de eindredactie altijd extern in bij freelancers. Nu hebben we intern een redactiebureau van tien, twaalf mensen. Een spannend experiment.”

Big Publishing

Op LinkedIn zegt Bakker over zichzelf: “Having gone through the transition of ‘big publishing’ to new agile and specialised cross media services, believes that the combination of community and content in vertical markets will create value for users and advertisers.” Op verzoek licht hij het tegenover Mediafacts toe. “De klassieke uitgeverij van vakinformatie moet grondig het businessmodel veranderen en kleinschaliger worden. Grote horizontale vakbladen als Computable, Intermediair, Adformatie, Cobouw: ze zijn óf een schim van het verleden óf bestaan niet meer. Dat is vooral het gevolg van de migratie van de (met name personeels)advertenties naar internet. Internet fragmenteert de markten meer en maakt het bereiken van verticale doelgroepen mogelijk. Daar is wel degelijk bestaansrecht voor, online, in print, via opleidingen. “

Niches en weinig overhead

De oplossing voor de B2B-uitgeefmarkt ligt volgens Bakker in het duiken in niches en de overhead klein houden door de klassieke centrale taken, zoals ondersteunende afdelingen als Productie, bij de mensen zelf neer te leggen. Bij B+B Vakmedianet zijn de zestig medewerkers verdeeld over zes clusters die ieder hun eigen resultaatverantwoordelijkheid hebben. “Veel verantwoordelijkheid diep in de organisatie leggen. Van auteurscontact tot drukopdracht. Dat is wennen voor veel mensen, maar tegelijk ook erg leuk.”

Wanneer betalen ze?

“Hoewel ik erom bekend sta dat ik me hinderlijk dicht op de operatie begeef en de vakuitgeverij van oudsher een kleinschalige tak van sport is, moest ik persoonlijk omschakelen toen ik in 2007 als zelfstandig ondernemer begon. Toch is het iets wat ik iedereen die werkt in een groter uitgeefbedrijf aanraad om te doen: een paar jaar echt kleine ondernemer zijn. Zorgen maken dat iedereen jou op tijd betaalt, zodat jij jouw mensen op tijd kunt betalen.” Bakker is nu 63 jaar. “Aan stoppen denk ik voorlopig niet. Maar ik zal zeker geen tien of vijftien jaar doorgaan. Dat is niet goed voor mezelf, maar zeker niet voor het bedrijf. Daarom is het zo belangrijk dat je een jong goed team om je heen hebt, dat het management op een gegeven moment kan overnemen.”

Mediamoves Top

Recommend Documents