DUURZAAM GEBOUWD
De open leefruimte op het gelijkvloers en de vele ramen zorgen voor een enorm ruimtegevoel. Foto's Piet De Kersgieter
VIJFTIG TINTEN HOUT
Massieve houtbouw volgens de principes van Feng Shui Een idyllisch uitzicht vanop een heuveltop in de Vlaamse Ardennen. Een groot terras en een lange tuin die beide heel de dag door baden in het zonlicht. En een ruime bio-ecologische woning die quasi volledig uit hout bestaat en bijzonder aangenaam aanvoelt. Meer hebben Gani, Helena en hun drie kinderen niet nodig om sant in eigen land te zijn. ■
4
Tekst: Tim Janssens
Wonen met de Natuur • nr. 74 - 2015
DUURZAAM GEBOUWD
H
et verhaal van Gani en Helena leest als een hedendaags sprookje. Ze ontmoetten elkaar in China en gingen samenwonen in Gent. Toen hun eerste kindje geboren werd, verhuisden ze naar een klein huisje naast dat van Helena’s ouders. “De ruime gemeenschappelijke tuin compenseerde de beperkte ruimte in de woning zelf, maar met drie kinderen hadden we toch echt wel meer plaats nodig”, vertelt Helena. “Bij toeval zag ik deze bouwgrond in Mater te koop staan toen ik hier met de auto passeerde, en de rest is geschiedenis...”
Thoma-systeem Gani en Helena wonen sinds november in een ruime gezinswoning vlakbij Ename, in het verlengde van de Kattenberg. Wat meteen opvalt, is dat hun nieuwe huis haast uitsluitend uit hout bestaat. “Mijn man heeft in Mongolië tot zijn zeven jaar in een joert met een aanpalend houten huisje gewoond en heeft daar zeer fijne herinneringen aan”, legt Helena uit. “Hout is hem steeds blijven fascineren, want ondanks de koude buitentemperaturen heerste er binnen altijd een zeer aangenaam klimaat. Die passie is verder aangewakkerd door onze bezoeken aan Finland, waar eveneens veel houten huizen terug te vinden zijn. Het was dan ook een evidentie dat we voor houtbouw zouden opteren. Onze architect Eric Boddaert kwam aandraven met Thoma, een Oostenrijks Cradle-toCradle-gecertificeerd systeem voor massieve houtbouw. Het voornaamste voordeel van de Thomamethode is dat er geen lijm gebruikt wordt om de constructie te verankeren. De wanden bestaan uit dennenhout en omvatten een vaste kern waar geschrankte planken tegen geplaatst zijn. Het geheel wordt bij elkaar gehouden door diverse tappen uit droge eik die er dwars doorheen gestoken worden. Het vochtige dennenhout zet uit en klemt zich vervolgens vast rond de tappen. Zo worden de trekkrachten automatisch opgevangen en blijft de stabiliteit gegarandeerd.” Vijf minuutjes rondkijken in de woning is voldoende voor een – ietwat clichématige – bedenking van ondergetekende: mocht er ooit over deze woning een boek verschijnen, het zou gerust ‘Vijftig tinten hout’ kunnen heten. “Vijftig is overdreven”, lacht Helena, “maar er zitten inderdaad heel wat
verschillende soorten hout in ons huis verwerkt: den, eik, olm, els, es, esdoorn, beuk, lariks,...” Belangrijk om weten is dat het allemaal ‘maanhout’ is dat speciaal geïmporteerd werd vanuit Oostenrijk, vult Eric Boddaert aan: “Het is gekapt bij dode maan, wanneer de sapstroom in de bomen zijn laagste peil bereikt. Dit maakt dat het hout vaster, droger en minder vatbaar is voor aantasting en vervorming.”
Feng Shui De verhuis naar Mater is voor Gani en Helena op alle vlakken een enorme stap vooruit. Al wat in hun vorige woonst niet voorhanden was, is in hun nieuwe stulp ruimschoots aanwezig. “We wilden absoluut een overvloed aan daglicht en een open inrichting, want dat misten we toch echt wel”, licht Helena toe. “De zon valt voortaan ’s morgens binnen aan de voorzijde van onze woning – heel uitnodigend om op te staan – en eindigt haar dag aan de achterkant. Op ons terras en in onze tuin kunnen we dus lang van de laatste warme straaltjes genieten. Voorts waren we op zoek naar een zengevoel en een symmetrische opbouw. Vanaf het
De woning is uitermate symmetrisch opgebouwd, zonder al te veel vormelijke spielereien. De gevel is afgewerkt met een ecologische silicaatpleister.
Wonen met de Natuur • nr. 74 - 2015
5
DUURZAAM GEBOUWD
begin had Gani een vierkant met afgeschuinde hoeken voor ogen, een grondplan dat typisch is voor het taoïsme en Feng Shui. We hebben onze initiële plannen op aanraden van Eric voorgelegd aan Lo, een Chinese Feng Shui-meester uit Gent. Die heeft het ontwerp verder verfijnd door bijvoorbeeld ramen te integreren in de afgeschuinde hoeken in
functie van een optimale energiedoorstroming, een vondst waar we echt heel tevreden mee zijn.” De woning is volgens het trigramprincipe opgedeeld in negen vlakken. Het gelijkvloers omvat een open leefruimte met een keuken, een eetgedeelte, een zitgedeelte, een bureau en een speelhoek. Centraal in de woning kunnen de kinderen zich ten volle uitleven op hun podium, een rond, ietwat verhoogd platform dat volledig is uitgevoerd in leem. De slaapkamers en de badkamer – net als de keuken ingericht met op maat gemaakte houten kasten – bevinden zich op de verdieping. Tot slot is er nog een ruime zolder, die specifiek ontworpen is met het oog op de plaatsing van een witte joert, een origineel erfstuk van Gani’s familie die voor de gelegenheid vanuit Mongolië overgevlogen wordt. “Het is een vrij groot exemplaar (meer dan 5 meter diameter), dus het was voor Eric een hele uitdaging om het technisch-architecturale plaatje te doen kloppen”, glimlacht Helena.
Bijna passief De houten kasten in de keuken en de badkamer werden volledig op maat gemaakt.
Geen (bio-)ecologisch project zonder aandacht voor energie. De woning beschikt uit zichzelf over een grote thermische massa en is daarnaast ook
Alle delen van de leefruimte op het gelijkvloers lopen in elkaar over.
6
Wonen met de Natuur • nr. 74 - 2015
DUURZAAM GEBOUWD
Grote ramen in de showroom, de kantoren en de vergaderruimtes zorgen voor een intensief contact met de buitenwereld.
Centraal in de woning kunnen de kinderen zich ten volle uitleven op hun podium, een rond, ietwat verhoogd platform dat volledig is uitgevoerd in leem.
nog eens uitstekend geïsoleerd. Wat de technieken betreft, heeft Eric Boddaert gestreefd naar een optimaal samengaan van comfort en energetische performantie. “Zo hebben we geopteerd voor een volledig decentraal ventilatiesysteem. Haast elke kamer is uitgerust met een eigen ventilatie-unit die de ingeblazen lucht voorverwarmt. Dit heeft twee belangrijke voordelen: je moet geen leidingen trekken doorheen je woning en je kan de ventilatie indien gewenst in bepaalde kamers uitschakelen, onafhankelijk van de andere units. Dankzij de thermische massa in de woning – de warmte wordt opgeslagen in de wanden en vervolgens traag afgegeven – kan je intensief verluchten zonder dat de binnentemperatuur eronder lijdt.” De woning wordt verwarmd door een wandverwarmingssysteem dat geïntegreerd is in de geleemde wanden, aangestuurd door een gasconden-
satieketel. Deze wordt op zijn beurt gedeeltelijk gevoed door een zonnecollector op het dak en een grote speksteenkachel in de leefruimte. De kachel speelt de helft van de opgewekte warmte door voor de aanmaak van sanitair warm water en de aandrijving van de wandverwarming en de vloerverwarming rond de keuken. “De kachel zal wel enkel branden op extreem koude momenten, want de wandverwarming volstaat ruimschoots om de binnentemperatuur op peil te brengen”, geeft Helena aan. “Door de dikte van de buitenwanden (meer dan dertig centimeter) is veelvuldig stoken hier hoe dan ook niet nodig. Zonder dat het expliciet onze bedoeling was, voldoen we bijna aan de passiefnorm. In de toekomst plannen we op het dak van ons tuinhuis nog een reeks zonnepanelen te plaatsen, dus wie weet kunnen we zo zelfs de stap zetten naar energieneutraal...” Wonen met de Natuur • nr. 74 - 2015
7
DUURZAAM GEBOUWD
TECHNISCHE FICHE ALGEMENE GEGEVENS Architect: beA bvba – Boddaert Eric Architectuuratelier Bouwheer: Batkhurel Gani en Callebert Helena Aannemers: Hofman Aannemingen, Druwid Adres: Natendries 25, Oudenaarde Bouwjaar: 2013-2014
Massieve houtbouw volgens het Thoma-systeem: de
Jaar / duur bouw: 13 maanden
wanden bestaan uit een vast kern waar geschrankte
Bereikbaarheid openbaar vervoer: bus
planken tegen geplaatst zijn. Het geheel wordt bij
Oriëntatie gevels: voorgevel = zuidoost
elkaar gehouden door diverse tappen die er dwars
Bebouwde oppervlakte = 161 m gelijkvloers
doorheen gestoken worden.
2
OPBOUW EN MATERIAALGEBRUIK Soort constructie: volhoutbouw
Vloeren (van boven naar onder):
Buitenwanden, inclusief afwerking (van buiten
GELIJKVLOERS:
naar binnen):
●
• minerale pleisterlaag/houten planken
accumulatiechape vloerverwarming
• houtvezelisolatieplaat 6 cm
●
uitvullingslaag schuimbeton 4 cm
• volhout 30,6 cm
●
isolatieplaat EPS* 16 cm
• (tpv. wandverwarming: rietmat + wandverwarming
●
rijnzandcement 8cm (incl. Accu-chape gewapend met
+ leem)
vezels)
Binnenmuren, inclusief afwerking:
●
• volhout
VERDIEPING:
tegels in mortelbed / plankenvloer op
algemene funderingsplaat
●
zwevende houten vloer
●
geluidsisolatieplaten
●
profielsysteem 4 cm
●
volhout 21,7 cm
Daken (van buiten naar binnen): ●
terracotta dakpannen op tengel- en panlatten
●
onderdak gebitumeerde houtvezelplaat
●
14cm houtwol
●
volhout 21,7 cm
Raamkaders: ●
hout met aluminiumbekleding aan de buitenzijde,
thermisch onderbroken ●
isolatiewaarde glas: U = 0,6 W/m²K
ENERGIE Isolatiepeil: lage-energiewoning 15,74 kWh/m2 Hoofdverwarming: wandverwarming/vloerverwarming/speksteenkachel Tulikivi combi
8
Er zitten heel wat verschillende soorten hout in de
Koeling: /
woning verwerkt: den, eik, olm, els, es, esdoorn,
Warm water: zonneboiler
beuk, lariks, ...
Elektriciteit: pv-panelen
Wonen met de Natuur • nr. 74 - 2015
DUURZAAM GEBOUWD
DIKTES ISOLATIE BOUWDEEL Daken Buitenmuren Vloeren
DIKTE 257 mm 306 + 60 mm 160 mm
MATERIAAL volhout + houtwol (platen of ingeblazen) volhout + houtwol (platen of ingeblazen) EPS*
Inzet hernieuwbare energie: pv-panelen, zonneboiler
uitgietbak, buitenkraan,handwasbakje
Ventilatie: Meltem-systeem gedecentraliseerd
Infiltratie: neen
WATER Regenwateropvang: regenwaterput 2 x 10.000 liter
Noot: Achter de niet-bio-ecologische materialen
Gebruik regenwater: toiletten, wasmachine, kraan aan
zetten we een sterretje *.
* Wonen met de Natuur • nr. 74 - 2015
9
