Verhuizen
naar of vanuit
Madrid?
index
NU NOG DIKKER!
Kuiper, de internationale verhuizer, verzorgt ruim 80 jaar nationale en internationale verhuizingen. In de zestiger jaren was Kuiper de eerste Nederlandse verhuizer, die zich richtte op verhuizingen naar Zuid-Europa. In de filosofie van Kuiper wordt de klant niet alleen in Nederland, maar ook ter plaatse volledig bijgestaan. Wereldwijd beschikt het bedrijf over ruim 2.500 agenten. In Zuid-Europa heeft Kuiper eigen vestigingen in Zuid-Frankrijk, Barcelona, Alicante, Torrevieja, Malaga, Madrid en Algarve.
U kunt telefonisch of via internet een vrijblijvende offerte aanvragen. In Spanje kunt u ons gratis bellen via 900-993131 of direct contact opnemen met onze vestiging in Madrid, Loes Veenstra-Back 0034 687935753.
4
11
Natuurpark Alto Tajo
Interview Jan Anderliesten
Museo Naval en Juan de la Cosa
Balkenende in Madrid
Beste leden, beste lezers, Voor u ligt het derde nummer van ons verenigingsblad. Voor wie La Revista ¡Oranje! voor het eerst onder ogen krijgt herhalen we graag nog één keer dat dit magazine van de Nederlandse Vereniging in Madrid twee keer per jaar verschijnt. In het magazine wordt een terugblik gegeven op evenementen en zullen artikelen worden opgenomen van blijvende interesse en waarde. Zoals u weet kunt u informatie die meer actueel van aard is, vinden op onze website samen met de nieuwsbrieven. Wij hopen van harte dat de reacties op nummer 3 net zo positief zullen zijn als op het zomernummer!
Kuiper verzorgt meerdere malen per week kleine en grote verhuizingen naar en vanuit Madrid. Tevens frequent naar andere Europese en Overzee bestemmingen.
inhoud
In dit magazine fotoreportages van twee van onze meest traditionele activiteiten: de Sinterklaasviering en het Indisch buffet. De laatste werd op 20 september jl. georganiseerd op een oude vertrouwde locatie: de v/h Zwitserse Club in Alcobendas. Het tergenwoordige restaurant El Chalet Suizo was een prima decor voor dit evenement en met name dankzij de culinaire inspanningen van Ibu Jamil en van onze Joyce was het wederom een geslaagde avond. Naast de fotoreportages vindt u onder andere een onderhoudend én informatief artikel van Godfried Vranken over het Museo Naval en de wereldkaart van Juan Costa, de kinderpagina, en interviews met Janneke Dorgelo, de nieuwe directeur van de Nederlandse School “Hof der Lage Landen”, en Jan Alderliesten, die André Driesssen is opgevolgd als hoofd van de Economische Afdeling op de Nederlandse Ambassade in Madrid. Met zeer veel dank aan collega-magazine “Temperament” uit Zuid-Spanje konden wij het artikel over het bezoek van Premier J.P. Balkenende aan Madrid plaatsen. De vaste rubriek “reisimpressie” neemt u dit keer mee naar de provincie Guadalajara, en wel de Alto Tajo, de bovenloop van de rivier de Taag, een fantastisch mooi en heel toegankelijk natuurpark op iets meer dan twee uren rijden van Madrid. We willen iedereen van harte bedanken voor hun bijdrage, evenals Ferdi Loskamp die wederom de vormgeving voor zijn rekening heeft genomen.
20
24
Bestuur
Na het vertrek van Serge Manni aan het begin van dit jaar is het Bestuur verder afgeslankt door het vertrek afgelopen zomer van Vicevoorzitter André Driessen. Hoewel wij uitgebreid afscheid hebben genomen van André, willen we ook vanaf deze plaats nogmaals hartelijk danken voor wat hij voor het Bestuur en voor de NV Madrid heeft gedaan in de afgelopen jaren. Komend jaar zal het Bestuur nog verder afslanken, vandaar dat wij hier nu alvast aandacht voor vragen bij de leden. In maart 2009 is het huidige Bestuur drie jaar in functie en zal er tijdens de Algemene Leden Vergadering (ALV) een nieuw Bestuur gekozen worden. Marcel Hendriks (penningmeester) en Marcus van Belle (secretaris) zullen zich niet verkiesbaar stellen, waardoor er een aantal vacatures zullen ontstaan. Mocht u interesse hebben, en/of informatie willen, dan kunt u dat kenbaar maken bij het Bestuur. Wij hopen dat er veel leden zullen reageren! Rest ons nog u hele fijne feestdagen en een bijzonder gelukkig nieuwjaar toe te wensen. Wij hopen u allen in het begin van het nieuwe jaar te mogen verwelkomen op de traditionele Nieuwjaarsborrel op zondagmiddag 18 januari in Club Suizo. Nadere informatie volgt via de nieuwsbrief.
Van Houten Industriepark 12 Postbus 348, 1380 AH Weesp Telefoon +31 (0)294 418080 Fax +31 (0)294 418157 Email
[email protected] Internet www.kuiperbv.nl
Met vriendelijke groet Het Bestuur
wilt u adverteren IN ons volgende nummer? Kijk op: www.nvmadrid.com www.nvmadrid.com
La Revista Oranje is u gratis bezorgd door Swiss Post Spain
La Revista ¡Oranje!
3
Artikel
Het Parque Natural del Alto Tajo is een natuurpark in een vergeten hoekje van de provincie Guadalajara rond de 150 km lange canyon van de rivier de Taag, de langste rivier op het Iberisch Schiereiland. Dit paradijs van rotsen, water en een uitbundige mediterrane vegetatie doet ieder beeld van het droge en kale binnenland van Spanje terstond teniet. Voor wandelaars is de Taagkloof ontsloten door GR-10, een van Spanje’s langeafstandwandelpaden. Op de hier beschreven vier- of vijfdaagse tocht van 84 km ligt slechts één dorp tegen, waar overnacht kan worden. Voor de rest moet men het doen met hutten en kampeerplaatsen langs de Taag.
Een stukje paradijs in Midden-Spanje
Parque Natural del Alto Tajo
La Revista ¡Oranje!
5
Artikel
Artikel over de Taag, begint de tocht ‘echt’: een landweg volgt de rivier stroomafwaarts. Je hoeft maar enkele honderden meters te lopen om een beeld van de kloof te schetsen die tot het einde recht overeind blijft staan: een schitterend samenspel van water, een weelderige vegetatie, rotsen en een rijke fauna... iedere bocht biedt nieuwe verrassingen. In de kloof heerst een serene rust. Het enige dat je hoort is het kabbelende water en de talloze vogels. Vale gieren zweven ongestoord door de lucht.
SEÑORÍO
Op weg van Molina de Aragón naar het natuurpark vraag ik me af hoe het hier zeven eeuwen geleden moet zijn geweest. Ik heb namelijk zojuist van het Oficina de Turismo (VVV) in Molina een prachtige brochure gekregen: ‘Ecotoerisme in de Señorío de Molina’. Dat woord Señorío (een door adel bestuurd stuk land), waarmee de stad tot de dag van vandaag op posters en in folders dweept, is echter een titel uit lang vervlogen tijden toen Molina Molina nog was, hoofdstad van een onafhankelijke staat, die vanaf 1130 twee eeuwen lang voortbouwde op de welvarende erfenis van de Moren, die er daarvoor vierhonderd jaar de scepter hadden gezwaaid. Inmiddels is de ooit zo trotse Señorío verworden tot een achtergebleven en dunbevolkt gebied, waar kleinschalige landbouw en veeteelt de belangrijkste bronnen van bestaan zijn; industrie is er nauwelijks. De overheid probeert met het verbeteren van de infrastructuur en het stimuleren van turismo rural (landelijk toerisme) de economie op te vijzelen.
‘Unheimisch’
De eerste negen kilometers door de Taagcanyon krijgen hun bekroning bij de Laguna de Taravilla, een meertje temidden van een overweldigende natuur waar je tussen de regenboogforellen kunt zwemmen. De bijzondere kleurschakeringen in het landschap zijn een streling voor het oog: gele en rode bladeren tegen de achtergrond van donkergroene dennen en steeneiken. GR-10 volgt een stuk de vallei van de beek Cabrillas. Een bron langs de weg, de eerste tot nu toe, lestte ooit de dorst van schaapherders, en de Puente de Peñalén, een oude stenen brug waar de beek zich in de Taag stort, zette hen over de rivier. Dichtbij begint de landweg die ruim twintig kilometer de Taag vrijwel continu zal volgen, het werkelijke hart van het natuurpark. Een klein uur verder ligt de Fuente de la Toba, een van die hutten met drinkwater aan de rivier. Als de nacht over het natuurpark valt zorgen de silhouetten van de bomen en de enorme rotsen een enigszins ‘unheimische’, maar fascinerende setting, en wordt het tijd voor een vuur in één van de barbecues (wat anno 2008 overigens niet meer mag). De volgende ochtend is de grond nat van de dauw, maar het weer is net als gisteren: stralend. De komende uren zal de Taagkloof zich in al zijn schoonheid tonen: hetzelfde spectacuaire samenspel als gisteren, maar soms lijkt het nog fraaier, kleurrijker en indrukwekkender. De wanden reiken tot 400 meter hoogte. Goed, de rivier heeft daar dan ook zo’n 200 miljoen jaar over gedaan. Toen, in het Jura-tijdperk, is dit gebied ontstaan en begon het water met zijn schurende en oplossende werking in het kalksteen en dolomiet, waar Alto Tajo voornamelijk uit bestaat. Verschillen in breedte van de kloof zijn voornamelijk veroorzaakt door verschillen in hardheid van de gesteenten. Aan de landweg liggen nog een viertal overnachtingsmogelijkheden. Bij de laatste kom ik voor het eerst iemand tegen, een arts uit Barcelona, die met drie vrienden
Tussen Molina en het 40 kilometer zuidelijker gelegen Chequilla is het landschap weids en de deels verlaten dorpen liggen ver uit elkaar. Het zicht op Chequilla is bizar: enorme rotsen staan als rode reuzen tussen de witte huizen. Hier start Gran Recorrido 10 (GR-10) door het natuurpark van de bovenloop van de Taag. De ‘Hoge Taag’ in het Spaans, vandaar de naam Alto Tajo. Het eerste traject van de tocht, naar Peralejos de Las Truchas, is een gemakkelijke inloopwandeling door een verlaten heuvellandschap. Het is oktober en de mooiste tijd om dit gebied te bezoeken. De herfstkleuren zijn schitterend, wat nog eens geaccentueerd wordt door de staalblauwe lucht. Peralejos, waar een deel van de bewoners zo te ruiken op hout stookt, wordt in de zomer vrij druk bezocht, maar nu is daar niets van te merken. De dorpskroegen zitten ‘s avonds nog redelijk vol, maar verder lijkt het uitgestorven. De volgende ochtend vroeg op pad, want de plek waar ik wil overnachten, de Fuente de la Toba, ligt niet naast de deur. Omdat je op de hele tocht geen enkele winkel tegenkomt is de rugzak goed gevuld met blikjes perdiz a la abuela (op grootmoeders manier bereide patrijs) en andere lekkernijen. Ter hoogte van de dorpscamping komen de weg en Taag samen en begint de kloof, begroeid met dichte dennenbossen, langzaam maar zeker gestalte te krijgen. Een paar kilometer verder, bij de brug
6
La Revista ¡Oranje!
www.nvmadrid.com
www.nvmadrid.com
La Revista ¡Oranje!
7
Artikel
Artikel
Guadalajara Madrid
PARQUE NATURAL ALTO TAJO
Cuenca Toledo Ciudad Real
de grote stad is ontvlucht en een weekje aan het mountainbiken is. Ze hebben bivak gemaakt in een van de grote spelonken in de rotsen waar de landweg uitkomt op de weg van Molina naar Zaorejas.
SRV-wagen
GR-10 gaat verder bij de Puente de San Pedro, een brug over de Taag iets verderop. Een smal pad komt na een paar honder meter uit op een onverharde weg die behoorlijk stijgt en van de Taag wegloopt. Na een half uurtje toont de rivier, die een soort hoefijzer om een berg heenstroomt, zich in al zijn glorie. De weg zal na 7 kilometer uitkomen in Villar de Cobeta en ik verheug me al op een groot glas bier en een lekker stuk tortilla de patatas. Dat wordt een teleurstelling, want behalve een
8
La Revista ¡Oranje!
bron heeft dit gehucht niets te bieden. Buenafuente del Sistal, de volgende stop, is een ervaring apart. Het 12deeeuwse augustijnenklooster is het hart van een kleine gemeenschap die bestaat uit veertien nonnen, de bewoners van een klein bejaardentehuis en een handvol ouderen die nog op zichzelf wonen. Tweemaal per dag komt een ‘SRV-wagen’ met de eerste levensbehoeften langs. Soms is er een kamer te regelen; ik heb geluk. Het laatste traject van de tocht gaat terug naar de San Pedrobrug. Omdat ik geen zin heb dezelfde weg als gisteren te lopen vraag ik aan een oude bewoner of het mogelijk is de Taag te volgen tot de weg naar Molina. ‘¡Muy mal!’ (heel slecht) zegt hij over de kwaliteit van het pad. In de praktijk blijkt het nogal mee te vallen, maar ik denk dat hij er al lang niet meer geweest is. Bij het klooster staat een bordje Al Tajo (naar de Taag). Een pad daalt door een dicht dennenbos,
met af en toe weidse panorama’s over de Taagkloof, af naar een recreatieterrein langs de rivier, dat weinig tekenen vertoont van heftige Spaanse picknick-taferelen. Nu gaat het stroomopwaarts. Er is iets dat op een pad lijkt, maar door de vegetatie is het niet altijd even duidelijk. Op zich niet erg, want je volgt simpelweg de rivier. Door de afwezigheid van een weg is dit werkelijk een ongerept stukje natuur. Een half uur later stroomt een beek bij prachtige rotsformaties in de Taag, een ideale plaats om in alle rust het laatste stuk schapekaas te verorberen. Eenmaal weer op de weg naar Molina ontmoet ik de Barcelonese arts weer, die niet opziet tegen een ritje naar Peralejos. Aldaar volgt nog een onaangename verrassing: de auto start niet. Onder de motorkap een hoop haren... een rat heeft aan de bougiekabels zitten knagen; ook dat is Alto Tajo. Een grijnzende bewoner heeft hier ervaring mee en na wat knutselwerk gaat het weer richting Molina.
www.nvmadrid.com
INFORMATIE NATUURPARK Het Parque Natural del Alto Tajo ligt in Guadalajara, een van de vijf provincies van de deelstaat Castilië-La Mancha. Het gebied maakt deel uit van het Sistema Ibérico (Castiliaans Randgebergte), dat zich grofweg uitstrekt van Burgos tot Valencia. Het landschap van de Alto Tajo bestaat uit bergen en plateaus van voornamelijk dolomiet en kalksteen die worden doorsneden door canyons, waarvan die van de Taag de langste (150 km) is. De beste tijd om de Alto Tajo te bezoeken is het voorjaar, wanneer de natuur zich ontluikt, of het najaar, wanneer de herfstkleuren zorgen voor een waar spektakel. De trektocht De vier-of vijfdaagse tocht, een onderdeel van GR-10, gaat van het gehucht Chequilla naar het klooster Buenafuente del Sistal (84 km) en volgt grotendeels een uitstekende landweg langs de rivier de Taag. De markering is redelijk en bestaat uit roodwww.nvmadrid.com
witte strepen. Deelafstanden: ChequillaPeralejos (11 km); Peralejos-Laguna de Taravilla (13 km); Laguna-CM201 (6 km); CM201-Vado de la Toba (11 km); TobaPuente de San Pedro (18 km); Puente de San Pedro-Monasterio de Buenafuente (13 km); terug naar de Puente de San Pedro via de Taag (12 km). Dagtochten Naast de beschreven trektocht leent de Alto Tajo en omgeving zich uitstekend voor het maken van dagtochten. Er zijn verschillende Pequeños Recorridos (PR) uitgezet. Dit zijn kortere, geel-wit gemarkeerde (rond) wandelingen. Meer inormatie bij La Tienda Verde, Calle Maudes in Madrid. Reizen naar en in het natuurpark Alto Tajo Molina de Aragón is te bereiken via de autosnelweg van Zaragoza naar Madrid (afslag Molina de Aragón). In Molina neem je de CM-210 richting Poveda de la
Sierra. Na 22 km splitst de weg zich. Rechtdoor gaat naar Peralejos de las Truchas, de CM2111 gaat naar links en passeert na 18 km Chequilla, waar de wandeltocht start. ©Jaap Scholten Dit artikel is eerder geplaatst in Op Pad van de ANWB La Revista ¡Oranje!
9
NEDERLANDSE FILMMAKER. TWAALF JAAR ERVARING IN SPAANSE FILMINDUSTRIE. BEDRIJFSFILMS. TV-REKLAME. DOCUMENTAIRES. ALLE FORMATEN: VAN QUICKTIME TOT 35MM. NEDERLANDSE FILMMAKER. TWAALF JAAR ERVARING IN SPAANSE FILMINDUSTRIE. S.L. BEDRIJFSFILMS. TV-REKLAME. DOCUMENTAIRES. ALLE FORMATEN: AUDIOVISUAL COMUNICACIÓN AUDIOVISUAL COMUNICACIÓN VAN QUICKTIME TOT 35MM. NEDERLANDSE FILMMAKER. TWAALF JAAR ERVARING IN SPAANSE FILMINDUSTRIE. BEDRIJFSFILMS. TVREKLAME. DOCUMENTAIRES. ALLE FORMATEN: VAN QUICKTIME TOT 35MM. NEDERLANDSE FILMMAKER. TWAALF JAAR ERVARING IN SPAANSE FILMINDUSTRIE. BEDRIJFSFILMS. TV-REKLAME. DOCUMENTAIRES. ALLE FORMATEN: VAN QUICKTIME TOT 35MM. NEDERLANDSE FILMMAKER. TWAALF JAAR ERVARING IN SPAANSE FILMINDUSTRIE. BEDRIJFSFILMS. TV-REKLAME. DOCUMENTAIRES. ALLE FORMATEN: VAN QUICKTIME TOT 35MM. NEDERLANDSE FILMMAKER. TWAALF JAAR ERVARING IN SPAANSE FILMINDUSTRIE. BEDRIJFSFILMS. TV-REKLAME. DOCUMENTAIRES. ALLE FORMATEN: VAN QUICKTIME TOT 35MM. NEDERLANDSE FILMMAKER. TWAALF JAAR ERVARING IN SPAANSE FILMINDUSTRIE. BEDRIJFSFILMS. TVREKLAME. DOCUMENTAIRES. ALLE FORMATEN: VAN QUICKTIME TOT 35MM. NEDERLANDSE FILMMAKER. TWAALF JAAR ERVARING IN SPAANSE FILMINDUSTRIE. BEDRIJFSFILMS. TV-REKLAME. DOCUMENTAIRES. ALLE FORMATEN: VAN QUICKTIME TOT 35MM. NEDERLANDSE FILMMAKER. TWAALF JAAR ERVARING IN SPAANSE FILMINDUSTRIE. BEDRIJFSFILMS. TV-REKLAME. DOCUMENTAIRES. ALLE FORMATEN: VAN QUICKTIME TOT 35MM. NEDERLANDSE FILMMAKER. TWAALF JAAR ERVARING IN SPAANSE FILMINDUSTRIE. BEDRIJFSFILMS. TV-REKLAME. DOCUMENTAIRES. ALLE FORMATEN: VAN QUICKTIME TOT 35MM. NEDERLANDSE FILMMAKER. TWAALF JAAR ERVARING IN SPAANSE FILMINDUSTRIE. BEDRIJFSFILMS. TVREKLAME. DOCUMENTAIRES. ALLE FORMATEN: VAN QUICKTIME TOT 35MM. NEDERLANDSE FILMMAKER. TWAALF JAAR ERVARING IN SPAANSE FILMINDUSTRIE. BEDRIJFSFILMS. TV-REKLAME ETC. ETC.
Artikel
C/ INFANTAS 21-3-1 MADRID T:913604828
[email protected] WWW.ELRAYOFILMS.COM
grupo 3 spots
EL RAYO FILMS
geleden een tijd verbleef, is Spanje voor Jan nieuw, zowel professioneel als privé. En dat was, afgezien van de praktische kant ervan – de afstand tot Nederland is klein - , precies de reden dat Jan zijn voorkeur voor Spanje kenbaar heeft gemaakt. Een gedegen kennis van én affiniteit met de Hispaanse wereld heeft Jan opgedaan in zijn jaren in Bogotá en op de afdeling Zuid-Amerika van het Ministerie, en hij wilde nu wel eens “de oorsprong zien van de Hispaanse cultuur”. Zijn eerste indruk van het land is uitermate positief. “Je hoeft natuurlijk niet zoveel fantasie te hebben om te onderkennen dat er in dit land veel ten positieve veranderd is, en in veel opzichten spectaculair”.
J
an Alderliesten is sinds november 2008 het nieuwe Hoofd Economische Afdeling van de Nederlandse Ambassade in Madrid en dat is (dus) ook de reden van zijn komst, samen met zijn echtgenote Liza en zoon David, naar Spanje. Jan begon zijn loopbaan bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken in 1984. In de afgelopen twee decennia heeft hij uiteenlopende buitenlandse posten, waaronder Riyadh, Bogotá, Washington D.C. en Oslo, afgewisseld met functies in Den Haag. Zijn laatste functie was die van Hoofd Afdeling Internationaal Documentenverkeer en Fraudebestrijding op het Ministerie in Den Haag. In tegenstelling tot zijn vrouw, die er dertig jaar
www.nvmadrid.com
Het is vooral de mengeling van de politieke realiteit en de culturele erfenis van Spanje die de Jan trekt. “Spanje heeft een heel andere geschiedenis dan Nederland, maar is ook een hoog ontwikkeld land.” Ook al heeft Jan in deze korte tijd uiteraard nog niet alle uithoeken van Spanje gezien, een aantal plaatsen die hij heeft kunnen bezoeken hebben indruk gemaakt. Daaronder het Escorial, het Prado en Alcalá de Henares: “Het is toch fantastisch dat je gewoon in het geboortehuis van Miguel de Cervantes staat!” Wat is de taak die Jan, als hoofd van de Economische Afdeling, in Madrid wacht? “We doen veel dingen, van het verstrekken van informatie over ontwikkelingen en kansen in Spanje aan het Nederlandse bedrijfsleven en de overheid, en het beantwoorden van concrete vragen van Nederlandse bedrijven en missies, tot commerciële contacten met de Spaanse overheid, etc. etc.” Dat is overigens geen
éénrichtingsverkeer zegt Jan er direct bij, “we geven ook informatie aan Spaanse bedrijven die zaken willen doen in Nederland.” De Spaanse ambassade in Den Haag is dan zonder meer ook een van Jan’s belangrijkste contacten. Ook al is het nog erg vroeg om te praten over concrete stappen, het bevorderen van het onderlinge contact tussen Nederlandse ondernemers, zakenclubs, etc. is zondermeer iets waar Jan zich sterk voor gaat maken. Wat is Jan’s ervaring met Nederlandse Verenigingen? “Ik ben actief lid geweest in Saoedi Arabië, logisch want het was de plek waar Nederlanders elkaar het meest opzochten. Er was een stroom van activiteiten, ik ben zelfs een keer Sinterklaas geweest, want als vrijgezel (toen nog) was de kans klein dat de kinderen mij zouden herkennen.” Maar ook in Noorwegen, een land waar Nederlanders over het algemeen wat meer hun eigen gang gaan dan in Saoedi Arabië, was er een goed onderling contact. Wij waren een van de weinigen met Nederlandse tv, en dus was het open huis bij speciale momenten, niet alleen de intocht van Sinterklaas, maar ook bijvoorbeeld bij nationale evenementen in verband met het Koninklijk Huis’” Ook in Spanje zullen Jan en zijn gezin zondermeer lid worden van de Nederlandse Vereniging, al wordt de aandacht eerst even gericht op de nieuwe baan, het gezin en, niet onbelangrijk, het vinden van een woning. In ieder geval van de kant van het Bestuur van de Nederlandse Vereniging: Jan, Liza en David, van harte welkom in Madrid en bij de vereniging! Tekst: Jaap Scholten
La Revista ¡Oranje!
11
ADVERTENTIE
Esade ondersteunt de internationale manager bij het managen van een onzekere toekomst.
H
et om de hoek hebben van een wereld befaamde Business School is niet alleen positief voor managers die in Spanje en Argentinië wonen en werken (de school heeft namelijk een campus in Madrid, Barcelona en Buenos Aires), maar ook voor bedrijven uit de rest van de wereld die hun managers naar de verschillende Open- en In-Company programma’s sturen, en niet te vergeten naar ESADE’s Executive Masters, MBA, Executive MBA and Global Executive MBA. De Nederlandse Caroline Jurgens, ESADE’s Product Manager voor Open Programma’s in Madrid legt uit, “ESADE biedt een scala aan programma’s aan voor managers in verschillende fases van hun carrières. Daarnaast komen vele bedrijven naar ons toe voor tailor-made programma’s, die gericht kunnen zijn op algemeen management maar ook op specifieke zaken waar hun bedrijf mee bezig is. Als we iets geleerd hebben van de afgelopen tijd, dan is het wel dat het niet uitmaakt in welke sector je zit of waar je bedrijf gesitueerd is. Geen enkel bedrijf kan stil zitten en niet reageren op wat er in de rest van de wereld gebeurt. “ESADE’s programma’s richten zich op realistische issues van bedrijven en zet deze in de internationale realiteit van vandaag de dag” zegt Oscar de Gruijter, oud leerling van ESADE’s Senior Management Programme (SEP) en General Manager bij Stork Inter Ibérica, hierdoor richten ze zich niet alleen op het aanwerven van de nodige
12
La Revista ¡Oranje!
management vaardigheden voor bedrijven en werknemers, maar ook op het verkrijgen van internationale strategische insight informatie die nodig is om vandaag de dag bedrijven te kunnen leiden. “ESADE Madrid biedt programma´s aan, meestal in het Spaans, maar het zijn geen lokale programma’s” aldus Jurgens. “De content is zeer internationaal en de meeste participanten hebben vaak vele jaren buitenlandse ervaring bij multinationals. Veelniet-Spaanseexecutiveszienalsvoordeel van het volgen van een Spaanstalige cursus dat ze daarmee naast hun business skills tevens hun taalkennis perfectioneren.” Een ander niet onbelangrijk aspect dat deelnemers aan ESADE’s programma’s aantrekt is de managementstijl die de school aanleert. “Verre van het traditionele Spaanse hiërarchische model” zegt de Gruijter. “Het ligt dichter bij de Nederlandse stijl: meer ondernemend, het stimuleren van eigen verantwoordelijkheid, en het bieden van ruimte voor persoonlijke groei.” Deze visie op leiderschap is een wezenlijk onderdeel van het LEAD programma, dat deel uitmaakt van vrijwel alle ESADE programma’s. LEAD is gebaseerd op een “personal assessment” methodologie, en versterkt het zelfbewustzijn en het begrip van anderen door coaching sessies en groepsactiviteiten. “Deze coaching is essentieel voor executives die niet alleen een bedrijf willen leiden, maar ook hun eigen leiderschapstijl willen onderkennen,
anderen willen respecteren, om daardoor het beste uit mensen te kunnen halen”. Behalve de inhoud van de verschillende programma’s is voor bedrijven en deelnemers ook het “networking” aspect van de open programma’s en het wereldwijde alumni netwerk van de school bijzonder interessant. Het 30.000 personen tellende netwerk is een belangrijke bron van business contacten, of je nu wil weten of er een ESADE getrainde executives bij je in de buurt woont of werkt, of wanneer je bijvoorbeeld de Alumni Association wilt gebruiken om in contact te komen met oud leerlingen in China die bereid zijn om de voor- en nadelen van investeren in dat land te bespreken. “ESADE’s programma’s zijn ontworpen om kennis te delen en networkingtestimuleren.InESADE’sgeneral management programma bijvoorbeeld zit een CEO forum waarin deze top managers (soms zelf deelnemers aan het programma) de groep uitnodigen over relevante onderwerpen te discussiëren. “Deze forums waren zo succesvol” zegt Oscar, “dat onze klas ze nog steeds organiseert ook al is het programma al afgerond.” ESADE Business School biedt speciale voorwaarden aan leden van de Nederlandse Vereniging Madrid die een van haar programma’s willen volgen. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Caroline Jurgens (caroline.jurgens@esade. edu ; T 91 703 00 62). Tekst: ESADE Business School
www.nvmadrid.com
evenementen
evenementEN
Indisch Buffet
14
La Revista ¡Oranje!
Sinterklaas & Holland House
www.nvmadrid.com
www.nvmadrid.com
La Revista ¡Oranje!
15
Artikel
Gimbrère Advocaten opent kantoor in Madrid Het Nederlandse advocatenkantoor Gimbrère International breidt per 1 januari 2008 uit met een nieuwe vestiging in Madrid! Het hoofdkantoor van Gimbrère in Breda bestaat 25 jaar en heeft zich ontwikkeld tot een gedegen en gespecialiseerde onderneming, waarbij persoonlijke aandacht voor onze cliënten voorop staat. Sinds 3 jaar staan wij Nederlanders in Spanje bij vanuit onze vestiging in Barcelona en binnenkort dus ook vanuit ons kantoor in het hart van Madrid.
De kantoren in Spanje worden bemand door Nederlands sprekende advocaten die u in alle juridische vraagstukken en problemen bijstaan, op zowel het privé- als het zakelijke vlak. Een uitkomst voor de Nederlandse ondernemer of inwoner van Spanje. De advocaten van Gimbrère International zijn betrokken en informeel en volledig gespecialiseerd in de Spaanse wetgeving. En dat is voor u, als Nederlander in Spanje, wel zo prettig. Wij nodigen u graag uit voor een nadere kennismaking.
Consell de Cent 373 5-2 Barcelona, Spanje T +34 93 272 50 98
16
Plaza Santa Ana, 4 Madrid, Spanje T +34 91 521 73 48
[email protected] www.gimbrere.es
Lid van Interlegal international (samenwerkingsverband La Revista Naranja van advocaten met kantoren over de gehele wereld)
www.nvmadrid.com
La Revista ¡Oranje!
17
Artikel
D
e eerste kennismaking met Spanje was voor Janneke de studenten-, cultuur-, en talenstad bij uitstek Salamanca. Na drie jaren voor de klas in Nederland was het tijd voor een intermezzo. Het huis werd onderverhuurd, de koffer gepakt, en gedurende acht maanden werd de Spaanse cultuur opgesnoven, de taal geleerd en, last but not least (hoe zeg je dat in het Spaans?), kennis gemaakt met het Spaanse studentenleven, want dat is natuurlijk onlosmakelijk verbonden met Salamanca. De directeur kijkt er met enige nostalgie op terug; “daarbij vergeleken was mijn pabo-tijd toch behoorlijk braaf”. Na een maand of acht werd Salamanca verruild voor het Galicische Vigo en de talenklas voor de horeca. Een bewuste keuze, “want aan de costa’s zou ik voornamelijk Nederlands en Engels hebben gesproken”. Vigo was daarentegen solo español. Maar aan alles komt een eind, en dus ook aan deze Spaanse primeur. Terug naar Nederland en terug in het onderwijs, maar het grote land achter de Pyreneeën bleef kriebelen. Weer een jaar later was Janneke terug, nu als medewerkster bij de ANWB-alarmcentrale in Barcelona. “Even weg uit het onderwijs, want je blijft in de schoolbanken zitten” (m.u.v. Vigo dus, red.). Máár ... de schoenmaakster bleef bij haar leest en de toekomst zat toch in het onderwijs. Toevallig stuitte ze op een advertentie van de Nederlandse School in Madrid en, ondanks enige scepsis – “daar reageren natuurlijk duizend mensen op” - besloot Janneke te solliciteren; met succes. In eerste instantie kostte het even moeite te wennen aan de idee weer de koffer te pakken: “een keer of
www.nvmadrid.com
vier verhuisd in minder dan twee jaar, Madrid is anders dan Barcelona, je komt er als collega, niet direct als amigo”. Maar dat is verleden tijd, want inmiddels is Janneke volledig geacclimatiseerd in Madrid.
In de vier jaren tijd dat Janneke verbonden is aan de Nederlandse school heeft ze drie directeuren voorbij zien komen. “Dat is niet echt een basis voor stabiliteit”, en dus is de nieuwe directeur allerminst van plan deze trend te volgen. Het creëren van“rust in de tent”, het versterken van het team, en (dus) het verloop onder de leerkrachten verminderen zijn een aantal belangrijke speerpunten. Met de nadruk op ‘leerkrachten’ overigens, want Janneke houdt absoluut niet van de term ‘docent’; “veel teveel nadruk op doceren van één kant, en dat is niet wat we willen.” Maar er staat meer op de agenda: leerlingenzorg,
een duidelijkere visie voor onze school, zich zelf verder ontwikkelen als schoolleider en, meer een wens, een ander schoolgebouw. Leerlingenzorg is een prioriteit en daarbij is werken met meertaligheid ook nog best een uitdaging, zowel voor de leerlingen als voor de leerkrachten. “We zijn dan wel een Nederlandstalige school maar we proberen de kinderen ook nog eens klaar te stomen in het Spaans en Engels. We moeten ervoor oppassen dat er niet veel extra en ‘leuke’ dingen uit het Nederlandse curriculum ten koste gaan van het taalonderwijs. Een goede balans daarin is erg belangrijk.” Al met al, voldoende uitdagingen voor de komende tijd. En hoe ervaart Janneke het leven in Spanje? “Ook al werk je hard, je hebt altijd een beetje een ‘vakantiegevoel’; ook lijkt het alsof je meer ruimte hebt om te leven, of je minder geleefd wordt dan in Nederland.” En dan natuurlijk het klimaat, het desayuno in een bar, de kleine winkels overal, de taal, de variatie van het land”, enfin de bekende maar o zo aangename aspecten van Spanje. Maar ook Janneke blijft Nederlandse, want een andere kant van het wonen in Spanje is het meer bewust worden van Nederland. “Ik krijg opeens de neiging Nederland te gaan verdedigen. We hebben de neiging ons land iets te bagatelliseren, en dat is niet terecht. We mogen best wat trotser zijn op ons land.” Kijk voor meer informatie op www.nederlandstaligeschool.com Tekst en fotografie: Jaap Scholten La Revista ¡Oranje!
19
Artikel
Artikel vol met giftige pijlen. Harley en Titon moraliseren dat hij rijkdom zocht maar uiteindelijk de dood vond.
Het Museo Naval en de wereldkaart van Juan de la Cosa
verschillende historici van mening zijn dat de kaart pas in 1508 voltooid is. Luisa Martín-Merás33 verwerpt stellig een zelfde theorie van ene - nota bene verbonden aan het Museo Naval te Madrid - Hugo O’Donnell, die ook aanvoert dat de kaart na 1500 aangevuld is.
De kaart, 183 bij 96 centimeter, de oudste ter wereld met daarop Europa en het vastenland van Amerika, heeft een onschatbare waarde. Een bedrag noemen is moeilijk maar het zijn zeker meerdere miljoenen euro’s. Ian Wilson34 bericht nogal speculatief over een Engelse dubbelspion. Hij refereert naar een in 1955 door toeval Op de kaart links en stevig groen ingekleurd, de ‘nieuwe’ ontdekte brief in het Archivo de Simancas. Ik heb wereld. Rechts en niet ingekleurd de ‘oude’. De schaal van een kopie van dit handschrift in mijn bezit maar kan beide delen is ongelijk. Een duidelijke demarcatie lijn loopt van noord naar zuid, het resultaat van het verdrag van Tordesillas23 weergevend. Op 7 juni 1494 vindt daar een belangrijke gebeurtenis plaats; de ‘nieuwe’ wereld wordt in tweeën gedeeld. Spanjaarden en Portugezen ondertekening een verdrag en stellen hun belangen veilig, niet alleen onderling maar ook tegenover de ‘rest’ van de wereld. Land gelegen ten westen van deze lijn is van Spanje en het land ten oosten is van de Portugezen.Het gebouw waarin dit geschiedt - met een indrukwekkend uitzicht - huisvest nu een lief klein museum24. Opmerkelijk is dat op de hoogte van de Golf van Mexico een persoon op de kaart is weergegeven. Lichtelijk door de knieën gebogen, een lange stok in de hand en het Jezuskind op zijn schouder. Ponce de León25 en Curtis26 speculeren dat dit Columbus is. Ik heb er langdurig naar gekeken maar het gezicht wordt daardoor niet duidelijker.
A
ls bibliofiel en geograaf baron Walckenaer in 1853 te Parijs overlijdt, wordt er van zijn boeken en kaarten bezit een veilingcatalogus1 samengesteld. Topstuk is een wereldkaart van Juan de la Cosa; volgens Walckenaer de meest interessante kaart uit de middeleeuwen. Blijken zal dat hij meer dan gelijk heeft.
Antonio Vascáno2 informeert dat indertijd Walckenaer de functie van Nederlands ambassadeur3 in Parijs vervult. Door zijn interesses en natuurlijk ook zijn positie, heeft Walkenaer contacten met grootheden zoals Alexander von Humboldt4. Ook Humboldt5 beseft heel goed wat Walckenaer in handen heeft als deze door een toeval de kaart kan kopen in een antiquariaat te Parijs. Het nieuws over de aanstaande veiling bereikt snel Madrid. Het Ministerie van Marine benadert de regering en informeert dat deze kaart, vermoedelijk verdwenen uit het bezit van het Archivo de Indias te Sevilla, tegen elke prijs terug naar Spanje moet. Aldus geschiedt, na een heftige biedingstrijd wordt in mei 1853, lot nummer 29046, Spaans bezit. Een goede afloop. In Parijs zijn stevige kapers op de kust. Daaronder Henry Stevens die een aantal boeken aanschaft voor James Lenox, een van de latere grondleggers van de New York Public Library. Lopend in Madrid van la Plaza de Cibeles richting El Prado verschijnt al snel aan de linkerhand een modern blok. Hangend aan de gevel, daardoor niet te missen, een metalen karveel. De lelijkheid van het gebouw, ingang en toegangstrap laten niet vermoeden dat op de eerste verdieping een prachtig museum gehuisvest is, het Museo Naval de Madrid. Rond 1800 krijgt een Spaans marine officier ondersteund door een koninklijk besluit, opdracht onderzoek te doen naar de ontdekkingsreizen van de Spanjaarden. Martín Fernández de Navarrete7 neemt zijn opdracht zeer serieus
20
La Revista ¡Oranje!
en begint archieven uit te kammen. Zoals beschreven in de catalogi van de tentoonstellingen van de honderdste8 en honderdvijftigste9 sterfdag van Navarrete, brengt hij veel tijd door in de Koninklijke Bibliotheek van Madrid, de voorloper van de huidige BNE10, in het Archivo de Indias te Sevilla en in het Archivo de Simancas11. Hij vindt daar tientallen nog niet beschreven documenten over Columbus, of geschreven door Columbus zelf. Navarrete verkrijgt toegang tot de privé archieven van de hertogen van Alba en van Veraguas. Daar komt het tot een uitermate belangrijke ontdekking; hij herontdekt de door Bartolomé de la Casas12 gemaakte kopie van het journaal van Columbus eerste en derde reis; het origineel van Columbus is helaas verloren gegaan.
boenwas en het staat vol met schitterende objecten. Daaronder twee eeuwen oude scheepsmodellen in al even oude eikenhouten vitrinekasten; het is onmogelijk er een over te slaan, je wordt er als vanzelf naar toe getrokken. Wanden met prachtige panelen, schilderijen met daarop soms zelfs de Hollandse driekleur, zeer oude koperen scheepsinstrumenten en uiteraard boordevol herinneringen aan de Spaanse heldhaftigheid ter zee.
Opvallend is een klein portret van Columbus17. Een van de controversies rond de ontdekkingsreiziger is dat het niet duidelijk is hoe hij er precies uitgezien heeft. Er bestaan geen afbeeldingen meer die daadwerkelijk tijdens zijn leven geschilderd zijn. Op tal van plekken hangen portreten van Columbus, maar zijn uitzien is In de periode 1825 tot 1837 publiceert Navarrete in maar vrij geïnterpreteerd. Hier een bijna jeugdige Columbus met dwingend blik, zilverkleurig haar, een hoge neus en liefs vijf delen13 zijn bevindingen. Ondertussen heeft Washinton Irving14, die de Spaanse taal machtig is, inzicht dunne, haast te fel, rode lippen. Mijn lievelings-Columbus in het materiaal dat Navarrete aan het verzamelen is. Hij ofschoon er geen glimlachje vanaf kan. Het is een frisse publiceert in 1828 zijn The life and voyages of Christopher interpretatie. Maar dat moest, temeer omdat rond 1828 Rafael Tejeo18, dit schilderij in opdracht van de Spaanse Columbus15. Later krijgt Irving - zeer terecht - kritiek dat hij vrij schaamteloos het materiaal van Navarrete gebruikt regering maakt. Helaas is dit portret uitgeleend tot 11 heeft. januari 2009. De publicaties van Navarette zijn geschiedkundig van enorm belang. Zijn werk vormt de basis van het huidige weten over het reilen en - in dit geval letterlijk - zijlen van Christoffel Columbus16. Tevens is Navarrete een van de grondleggers van het Museo Naval de Madrid. Eenmaal door de wat moeizame controle, voert een trap naar boven. Een ongedefinieerde ruimte met daarin de museumwinkel biedt toegang tot de vaste tentoonstelling. Daar is het vrij donker, bezoekers lopen afwisselend over parket of tapijt, het ruikt naar
In dezelfde ruime19, in een horizontale vitrine, de beroemde wereldkaart van Juan de la Cosa. Dat staat er nog redelijk leesbaar op: “Juan de la Cosa la fizo en el puerto de S. mª. en año de 1500.” oftewel: “Gemaakt door Juan de la Cosa in El Puerto de Santa María in 1500.” Historici gaan ervan uit dat Juan de la Cosa in Santoña20 geboren is. Harley en Titon21 berichten dat Juan de la Cosa, eigenaar van de Santa Maria, Columbus op zijn eerste reis vergezeld en kaartmaker is gedurende Columbus tweede expeditie. Juan de la Cosa maakt vervolgens nog verschillende reizen naar de Tierra Firme22. Hij verkeert in zeer hoog aanzien bij de Spaanse kroon. Op 28 februari 1510, voert hij een Spaanse aanval uit op Turbaco, een indiaans dorp gelegen in het huidige Colombia. Daar sterft Juan de la Cosa, heftig bloedend en
www.nvmadrid.com
Over deze kaart is al heel wat afgetobd en uiteraard gepubliceerd. Wat is er aan de hand? Het is niet eenvoudig om een kort en goed onderbouwd - laat staan compleet - antwoord te geven. Allereerst staat er op de kaart veel méér dan er tot 1500 ontdekt is. Ten tweede is het moeilijk voorstelbaar dat bezoekers naar een zo kostbaar origineel kunnen kijken. In 1500 komt Columbus in de boeien geslagen terug naar Spanje, het einde van zijn derde expeditie27. Tijdens deze ontdekkingsreis vaart hij langs de kust van Trinidad, het Paria schiereiland en een gedeelte van de zuidkust van het eiland waar nu Santo Domingo en Haïti liggen, door hem La Hispañola gedoopt. Gedurende zijn eerste expeditie28 vaart Columbus langs diverse kleine eilanden in het Caribische gebied, de noordkust van La Hispañola en een deel van de noordkust van Cuba. Zijn tweede reis29 brengt Columbus onder andere langs Guadalupe, de zuidkust van Puerto Rico, kompleet rond Hispañola, de zuidkust en een gedeelte van de noordkust van Jamaica en bijna volledig langs de zuidkust van Cuba. Pas op zijn vierde reis30 vaart Columbus langs de noordkust van Panama, Costa Rica, Nicaragua en Honduras maar niet verder. Hoe kan het dat de Golf van Mexico zó goed op deze kaart uit 1500 is weergegeven? En, Cuba staat er als een eiland op, echter in 1500 is Cuba nog door Columbus, nog door andere Spaanse expedities omzeilt. Nog spannender: boven Cuba zijn er vlaggen in zee geplaatst met daarbij de tekst: “mar descubierto por inglese” oftewel: “zee ontdekt door de Engelsen”.
het slechts voor een klein deel ontcijferen. Gelukkig publiceert L.A. Vigneras35 een afschrift van de Spaanse tekst. In deze brief gedetailleerde informatie over Cabot’s reis36 naar de ‘nieuwe wereld’. De schrijver benoemd een niet meegestuurde kaart omdat hij ontevreden is met het resultaat. De aanhef van de helaas ongedateerde brief is: “Johan Day Al Muy Magnifico Y Virtuoso Señor El Señor Almirante Mayor”. In tegenstelling tot Vigneras is Wilson van mening dat deze brief aan Columbus verstuurd is en dat later, nu wordt het rommelig, Juan de la Cosa toch een kaart met daarop Cabot’s ontdekking in handen heeft gekregen. Tot zover deze problematiek. Rest de vraag of er een origineel in de vitrine ligt? Zou een museum directeur een zo kostbaar origineel langzaam laten verpieteren direct onder de ogen van bezoekers? Pragmatisch denkend hoort een dergelijke kaart toch in een afgesloten donkere ruimte waar temperatuur en vochtigheid met uiterste zorgvuldigheid bewaakt worden, of niet? De eerder genoemde Ian Wilson37 staat op een goede dag voor de vitrine. Helaas zegt hij niet wanneer. Hij neemt deze gebeurtenis wel op in een publicatie uit 1991. Hij bestudeert minutieus de kaart en komt tot de conclusie dat het geen origineel is. Zijn reden is dit keer zeker niet speculatief.
In 1951 wordt er in Madrid, een inmiddels kostbare, publicatie38 uitgegeven. Behandeld worden Spaanse Hoe komt Juan de la Cosa in 1500 aan deze kennis? Enkele kaarten over Amerika. In de eerste band, reproducties van opinies: de kaarten. In band twee, veel belangrijker, nauwkeurige transcripties van alle teksten zoals op de kaarten. De Het ligt voor de hand om aan de echtheid van deze kaart Spaanse admiraal J.F. Guillén y Tato, neemt de kaart van te twijfelen en het vermelde jaar 1500 als onecht te bestempelen. In Monte Buciero 431 is opgenomen dat de kaart in 1987 in het Museo del Prado met de modernste technieken uitgebreid onderzocht is. Met de conclusie dat het allemaal echt is en dat de kaart uit 1500 stamt. Samuel Eliot Morison, toch wel de meest vooraanstaande Columbus historicus uit de twintigste eeuw, stelt32 dat
Juan de la Cosa voor zijn rekening. Omdat de namen moeilijk leesbaar zijn, maakt hij gebruik van infrarood licht. Het is ondenkbaar dat deze admiraal het origineel dan niet in handen heeft. Waarom is Wilson zo zeker dat de tentoongestelde kaart een kopie is? Heel eenvoudig; hij leest op de kaart in de vitrine ‘s.nicolas’ op de plek waar volgens Guillén ’S Matias’ had moeten staan. Monte Buciero 439 vermelt dat Suárez Dávila, de cartograaf van het Museo Naval, in 1987 een zeer exacte kopie van de kaart voltooit. Hij maakt daarbij gebruik van originele pigmenten. Deze kopie is dermate geslaagd dat Ricardo Cerezo, de toenmalige directeur van het museum, besluit het origineel in de periode 1988 tot 1992 door de kopie te vervangen. Dit leidt tot het nodige onbegrip omdat het opschrift van vitrine dit niet vermeldt. Dus goed mogelijk dat Wilson de kopie van Suárez bestudeerd heeft. Maar wat Wilson kan moet mij toch óók lukken. Ik spoed naar de BNE om de conclusies van Guillén in de Sala Goya uitvoerig en nauwgezet te bestuderen. De reproducties van de kaarten vallen tegen omdat het gebruikte papier nogal grof is. Ik maak nauwkeurige aantekeningen van wat er in band twee over de kaart van Juan de la Cosa staat. Een paar dagen later en staande voor de vitrine, probeer ik het door Guillén beschreven rijtje ‘fo.te’, ‘longo’, ‘illa de la trenida’ en ’S Matias’ op te sporen. Dat lukt niet, de combinatie van slecht licht, reflecties en kwaliteit van mijn ogen maken het vinden van deze teksten onmogelijk. Uiteindelijk grijpt een suppoost in, deze heeft liever niet dat ik op de vitrine leun. Blijft de vraag hoe Wilson dit indertijd wél heeft kunnen constateren? Het zal inmiddels meer dan duidelijk zijn, ik ben nog lang niet klaar met deze kaart. Uiteraard is een bezoek aan dit prachtige museum meer dan de moeite waard. Rondrennende peuters worden misschien door de kwetsbaarheid van de vitrines - niet op prijs gesteld. Noten z.o.z. Museo Naval de Madrid Paseo del Prado 5, 28014 Madrid Museumwinkel: Lijkt op zaterdag en zondag voor eeuwig gesloten. Entree: Gratis Informatie: http://www.museonavalmadrid.com Het copyright van dit artikel berust bij de auteur. Godfried Vranken
Artikel Noten: 1 Catalogue des livres et cartes géographiques de la bibliothèque de feu M. le Baron Walckenaer, membre de l’Institut, secrétaire perpétuel de l’Académie des Inscriptions et Belles-Lettres, conservateur adjoint de la Bibliothèque Impériale, Officier de la Légion d’Honneur, etc. Paris, L. Poitier, 1853. 2 Antonio Vascáno Ensayo Biográfico del célebre Navegante y Consumado Cosmógrafo Juan de la Cosa y descripción é historia de su famosa carta geográfica, Madrid, Octubre 1892. 3 Zijn letterlijke tekst in het Spaans is: “Ministro Plenipotenciario de Holanda en Paris”. 4 1769-1859. 5 De expositie catalogus Alejandro de Humboldt una nueva vision de mundo, Museo Nacional de Ciencias Naturales (CSIC) Madrid, 4 de Octubre de 2005 - 8 de Enero 2006, geeft een uitstekend overzicht van het onderzoek door Humboldt in Spanje. 6 Naam kavel: Carte de Della Cosa, pilote de Christophe Colomb. 1 grande feuille ovale, sur parchemin. 7 1765-1844. 8 Primer centenario de Don Martín Fernández de Navarrete conmemorado por el Instituto de España en los salones del Museo Naval el día 27 de enero de 1945. 9 Museo Naval Madrid Exposición conmemorativa del 150 aniversario de la muerte de Martín Fernández de Navarrete 1844-1994. 10 Biblioteca Nacional de España.
Simancas ligt dicht bij Valladolid. 1484-1566. 13 Martín Fernández de Navarrete Colección de los viages que hicieron por mar los Españoles desde fines del Siglo XV, 1825-1837, vijf delen. 14 1783-1859. 15 Washington Irving The life and voyages of Christopher Columbus, vier delen, London, John Murray, 1828. 16 1451-1506. 17 71 bij 57 centimeter. 18 1798-1856. 19 Sala XVII descubrimientos geográficos (SS. XV a XVIII). 20 Santoña ligt zo’n 40 kilometer ten oosten van Santander. 21 Silvio A. Bedini (editor) The Christopher Columbus encyclopedia, twee delen, 1992. 22 Het huidige Zuid-Amerika. 23 Tordesillas ligt 182 kilometer ten noordwesten van Madrid, richting Valladolid. 24 Museo del Tratado. 25 Néstor Ponce de León The Columbus Gallery. The Discoverer of the New World as represented in portraits, monuments, statues, medals and paintings. Historical Description, New York, 1893. 26 William Eleroy Curtis Report of William. E. Curtis, assistant to Commissioner General, in charge of the Historical Section, Exhibit of the United States at the Columbian Historical Exposition, Madrid, Spain 1892 in Report of the United States Commission to the Colum11 12
bian Historical Exposition at Madrid 1892-93, Washington, 1895. 27 1498-1500. 28 1492-1493. 29 1493-1496. 30 1502-1504. 31 Artikel door Luisa Martín-Merás met de titel La Carta de Juan de la Cosa: interpretación e historia in Monte Buciero 4, 2000. Speciaal nummer met de titel: Juan de la Cosa, santoñés universal. 32 Samuel Eliot Morison Admiral of the Ocean Sea; a life of Christopher Columbus, twee delen, Boston, 1942. 33 Zie noot 31. 34 Ian Wilson The Columbus Myth. Did men of Bristol Reach America before Columbus? London, 1991. 35 L. A. Vigneras New Light on the 1497 Cabot Voyage to America in The Hispanic American Historical Review, Vol. 34, Nº 4. November 1956. 36 Het geniet geen grote bekendheid dat John Cabot (rond 1455-1498 of 1499) vanuit het Engelse Bristol in juni 1497 de ‘nieuwe’ wereld bereikt. Volgens zijn zoon komt hij aan bij Cape Breton (Nova Scotia). In 1498 onderneemt Cabot zijn tweede expeditie en verdwijnt spoorloos. 37 Zie noot 31. 38 Real Academia de la Historia Mapas Españoles de América: siglos XV-XVII, Madrid, 1951. 39 Zie noot 31.
Zoals het thuis smaakt, smaakt het nergens! Holland at Home is dé online supermarkt voor Nederlanders in het buitenland. Waarom? Holland at Home biedt een keuze uit meer dan 1000 typisch Nederlandse producten en 180 bekende merken Veilig en vertrouwd betalen via Ideal, creditcard of Paypal Geen gesleep meer met levensmiddelen vanuit Nederland door uzelf, vrienden of familie Alle pakketten worden verstuurd via TNT Post en zijn daardoor altijd te volgen via track & trace Als lezer van La Revista Oranje ontvangt u € 5,00 korting bij uw eerste bestelling. Vul hiervoor de kortingscode Madrid5 in tijdens het afrekenen. 22
La Revista ¡Oranje!
www.nvmadrid.com
Bezoek ons op www.holland-at-home.nl of mail ons via
[email protected]
Artikel
Artikel het Nueva Economia Forum, gaf Balkenende antwoord op deze door hem zelf gestelde vraag: ‘Er zijn landen die een eind in de richting komen’. Met een knipoog naar Spanje. Dat blijkt ook uit de Quality of Life Index die het tijdschrift International Living onlangs publiceerde en waar in de ‘top tien’ zes lidstaten van de Europese Unie staan, met Spanje op de negende plaats en Nederland op de tiende. In Spanje zou het dus net ietsje beter zijn dan in Nederland! Als drie gebieden waarop inspanningen nodig zijn om zo’n hoge kwaliteit van leven te behouden, noemde Balkenende: de Europese samenwerking, een duurzame en dynamische economie en als derde: respect en tolerantie. Hij legde vervolgens uit dat Nederland zeker niet zo negatief tegenover Europa staat als vaak in het buitenland gedacht wordt en dat de
In het Europese orkest moet aandacht zijn voor de klanken van de Ierse fiddel, maar ook voor de muziek van de Spaanse gitaar
De Spaanse gitaar in het Europese orkest Hoog Nederlands bezoek met bestemming Spanje. Van 8 tot 10 juli waren minister-president Jan Peter Balkenende en staatssecretaris van Europese Zaken Frans Timmermans op werkbezoek in Madrid, Zaragoza (Expo), Sevilla en Almería. Ook Hans de Boer van het Innovatieplatform - de man die het eiland in zee voor de kust van Nederland heeft bedacht - en Tom Rombouts, burgemeester van Den Bosch, waren van de partij. Rombouts had een speciale missie: het verkrijgen van een aantal schilderijen voor een toekomstige tentoonstelling van Jeroen Bosch in ‘s-Hertogenbosch. Het accent van het bezoek lag op samenwerking tussen Nederland en Spanje op het gebied van innovatie, water en duurzame energie. ONTSPANNEN MET EEN BIERTJE Premier Balkenende liet zich op de cocktailparty ten huize van de actieve en gastvrije Nederlandse ambassadeur in Spanje – Como van Hellenberg Hubar – van een heel andere, en veel leukere kant zien. Met een Heineken-biertje in de hand hield hij een geestige speech met weinig politiek en veel complimenten. Uiteraard konden toespelingen op het door Spanje glansrijk gewonnen en door Nederland glansrijk verloren Europees Kampioenschap Voetbal niet uitblijven. Balkenende vertelde in een privé-gesprek met Temperament nog over het typisch Nederlandse gevoel van gezelligheid en hoe verrassend het vaak bij zijn - hooggeplaatste - gasten overkomt om na afloop van een zeer serieuze bespreking
24
La Revista ¡Oranje!
op het Binnenhof ergens in een kroegje om de hoek informeel een borrel te drinken met een portie bitterballen erbij. Die beroemde bezoekers vinden dat erg apart, maar Nederlanders vinden ‘gewoon doen’ belangrijk. JARDÍN DE LAS DELICIAS Op de ochtend van negen juli stond een bezoek aan de Spaanse minister-president Zapatero op het programma. Met hem werden enkele samenwerkingsafspraken gemaakt en vastgelegd in een gezamenlijke verklaring. De lunch werd gehouden in hotel Ritz en het menu weerspiegelde de Nederlands-Spaanse samenwerking met bijgerechten als: haringsalade, Goudse kaassaus en appelgebak in een zeer Spaanse setting. Voorafgaande aan deze lunch brachten de heren Balkenende, Timmermans, De Boer en Rombouts een bezoek aan het naastgelegen Prado Museum mede om speciale
aandacht te besteden aan de vijf zeer speciale werken van Jeroen Bosch die het Prado in zijn bezit heeft. In zijn toespraak tijdens de lunch zei Balkenende er het volgende over: ‘Zojuist was ik in het Prado, een van de mooiste musea ter wereld. Als Nederlander ben ik natuurlijk trots op de vele meesterwerken uit mijn land die daar te zien zijn. Een van de topstukken is de Jardín de las Delicias van Hieronymus Bosch. Een fascinerend werk, iets meer dan vijfhonderd jaar geleden geschilderd in de Nederlandse stad Den Bosch. Natuurlijk weten we dat Bosch zoals alle schilders in die tijd - een religieuze boodschap verkondigde. Toch ziet zijn verbeelding van het aardse leven er bijzonder vreedzaam en idyllisch uit. Los van de diepere betekenislagen van het schilderij, bekruipt je de vraag: is zo’n “tuin van heerlijkheden” ook voor ons bereikbaar? DE IERSE FIDDEL EN DE SPAANSE GITAAR In zijn inspirerende toespraak tijdens de lunchbijeenkomst met www.nvmadrid.com
Nederlandse regering grote waarde hecht aan het Verdrag van Lissabon, waarin belangrijke democratische verbeteringen zijn opgenomen en nationale parlementen een sterkere rol krijgen. Tegen de commentatoren die zich blindstaren op het ‘nee’ van Ierland zou hij willen zeggen: ‘Kom naar Spanje. Een land dat in 1986 lid van de EU werd en de geboden kansen met beide handen heeft gegrepen. Een land dat bloeit en de aandacht van de wereld op zich weet te vestigen. Is Spanje niet net zo goed “Europa” als Ierland? In het Europese orkest moet aandacht zijn voor de klanken van de Ierse fiddel, maar ook voor de muziek van de Spaanse gitaar.’ Hij weet zeker dat Spanje en Nederland in Europa samen een goede rol kunnen spelen. ‘Het klikt tussen ons’, constateerde de premier. ‘Spanje en Nederland zijn landen die een zekere ervaring hebben in het overbruggen van tegenstellingen en in het vinden van vormen van samenwerking.’ Het feit dat schilderijen van Bosch in het Prado hangen herinnert uiteraard www.nvmadrid.com
aan een vroegere periode waarin de Nederlanden en Spanje in Europees verband (weliswaar op gedwongen wijze) verenigd waren en waaraan ook regels uit het eerste couplet van ons volkslied herinneren: ‘Den Koning van Hispanje heb ik altijd geëerd’. ‘Die gedeelde geschiedenis van Spanje en Nederland kan ons van pas komen bij het samen werken aan het Europa van de toekomst’, concludeerde Balkenende. DUURZAME EN DYNAMISCHE ENERGIE In het tweede thema dat de premier in zijn toespraak aan de orde stelde, ging hij in op het belang van een duurzame en dynamische economie. Hij constateerde dat de EU steeds meer internationaal de standaard zet, niet alleen wat de sterke euro betreft, maar ook op gebied van voedselveiligheid, veiligheid van tankervervoer en milieuprestaties van auto’s. De Europese economie groeide de afgelopen jaren sneller dan de Amerikaanse. Maar, in heel Europa moeten we ons voorbereiden op een periode van afzwakkende groei, stijgende prijzen en groeiende tekorten aan geschoold personeel, zo stelde Balkenende. Zowel Spanje (na lange periode van zeer hoge economische groei) als Nederland zoeken een nieuwe basis voor hun economische ontwikkeling, waarbij innovatie een centrale plaats zal innemen. Balkenende wil dat ondernemers en onderzoekers meer gaan samenwerken, vooral op het gebied van die innovatie.
INTERVIEW
Er zijn landen die een eind in de richting komen van een tuin van heerlijkheden’, aldus premier Balkenende in zijn toespraak.
In het Prado museum hangt ‘Jardin de las Delicias’ van Hieronymus Bosch, de schilder die in Spanje steevast El Bosco wordt genoemd.
NAT EN DROOG Hoeveel overeenkomsten er ook zijn tussen Spanje en Nederland, er is één groot verschil: Nederland is ‘nat’ en Spanje is ‘droog’. Binnen het Nederlandse bedrijfsleven is de watersector een van de meest dynamische en innovatieve. In Spanje is dat anders en laat ook de kwaliteit van het beschikbare water te wensen over. Nederland kan een waardevolle rol spelen bij de noodzakelijke verbeteringen op gebied van waterzuivering en -besparing. ‘Wij kunnen van zout water zoevt water maken’, benadrukte Balkenende met enige trots. ‘We kunnen van vuil water schoon water maken, gewassen kweken die minder water nodig hebben en systemen ontwikkelen waarin elke druppel water maximaal benut wordt.’ La Revista ¡Oranje!
25
Artikel RESPECT EN TOLERANTIE Aan het einde van de zeer interessante toespraak kwam de grote waardering van de Nederlandse premier aan de orde voor de wijze waarop Spanje zich opstelt in de internationale arena. ‘Spanje is een land dat zich niet alleen met woorden, maar ook met daden inzet voor de internationale rechtsorde en de Millennium Development Goals van de Verenigde Naties. Spanje verkeert in een unieke positie waarbij het van nature een brugfunctie vervult tussen noord en zuid. Tussen culturen. Dat is geen gemakkelijke rol, maar wel een die erg nodig is in de huidige tijd.’ Hij roemde de Spaanse vasthoudendheid: ‘Spanje heeft bewezen pal te staan voor de fundamentele waarden van vrijheid, democratie, recht en wederzijds respect. De waardige reactie van het Spaanse volk op de terroristische bomaanslagen hier in Madrid in 2004 heeft ook in Nederland grote indruk gemaakt. Spanje kiest daarmee voor een boodschap van hoop en verzoening in plaats van voor verscherping van tegenstellingen.’ Balkenende besloot met het verwoorden van een gezamenlijk doel: ‘Mensen moeten vaardigheden ontwikkelen die nodig zijn om in een moderne samenleving succesvol te zijn. Geboden kansen dienen te worden benut. Alleen dan kunnen nieuwkomers volwaardig meedoen. Alleen dan kunnen respect en tolerantie bloeien. Ik weet zeker dat we ook op dit terrein van elkaar kunnen leren.´
CONSUMENT MOET NIET BANG ZIJN Er werden aan het einde van de lunch nog wat vragen gesteld, onder andere over actuele thema’s als de ‘opvolger’ van de Europese grondwet: het Verdrag van Lissabon, de multiculturele samenleving, educatie en de dreigende economische 26
La Revista ¡Oranje!
crisis. Het belangrijkste advies van Balkenende wat betreft laatstgenoemde was: de consument moet niet bang zijn om te kopen en bedrijven moeten niet bang zijn om te investeren. De uittocht van Nederlanders naar andere Europese landen, waaronder Spanje een topplaats inneemt,
beoordeelde hij als een normale en gezonde ontwikkeling binnen de Europese Gemeenschap. Ook was Balkenende zich bewust van het feit dat een aantal van deze ‘emigranten’ mede om medische redenen naar het zuiden vertrekt. ZONNE-ENERGIE EN TUINBOUW Dezelfde middag nog vloog het gezelschap naar Sevilla om daar een zonneenergiecomplex te openen dat met Nederlandse expertise en financiering is opgezet. Het Spaanse bezoek eindigde de volgende dag bij de Nederlandse tomatenkwekerij Cualin Quality, een modeltuinbouwbedrijf in Antas, in de provincie Almería (de groentetuin van Spanje) dat gebruikmaakt van geavanceerde Nederlandse water- en energiebesparende technieken. De tuinbouw in Almería staat goed bekend en tuinbouw is zowel voor Spanje als Nederland belangrijk. Inmiddels wordt de in Nederland opgedane ervaring toegepast bij tuinbouwbedrijven in Almería. Balkenende stak zijn trots hierover niet onder stoelen of banken en werd zelf weer beloond met diverse lokale onderscheidingen. Hij ontving een kistje mooie tomaten en sprak ter gelegenheid van de jaarlijkse ‘Nederlandse’ dag (die dezelfde dag gehouden werd) nog met een aantal Nederlandse tuinders die in Almería actief zijn.
INTERVIEW EL BOSCO NAAR DEN BOSCH In 2016 zal in zijn geboorteplaats Den Bosch de vijfhonderdste sterfdag van de Nederlandse schilder Jeroen (Hieronymus) Bosch (1450-1516) uitgebreid gevierd worden met onder andere een tentoonstelling in het Noordbrabants Museum. Een aantal van de belangrijkste werken, waaronder de ‘Tuin der Lusten’, van deze bijzondere kunstschilder bevindt zich in het Prado Museum in Madrid. Koning Philips de Tweede bracht ruim vierhonderd jaar geleden een groot deel van zijn werken naar Spanje. De familienaam van Jeroen Bosch was eigenlijk Van Aken, maar hij ondertekende zijn werk sinds 1495 met ‘ Bosch’, waarschijnlijk omdat hij in ‘s-Hertogenbosch geboren en getogen is. In Spanje is hij uitsluitend bekend als El Bosco. Merkwaardig genoeg vindt men in het Prado vrijwel geen verwijzing naar de Nederlandse afkomst van Bosch; in de kleine lettertjes staat slechts Vlaanderen als land van herkomst vermeld. Al tijdens zijn leven was hij een beroemd schilder, die goed verkocht aan zelfs koningen en hertogen. Hij dateerde en signeerde zijn werken slechts zelden. Momenteel worden er zo’n 25 schilderijen aan hem toegeschreven. Overal ter wereld hangen zijn schilderijen, behalve in zijn geboorteen woonplaats Den Bosch. Tom Rombouts, burgemeester van deze stad, kreeg hulp van Balkenende in zijn poging om - tijdelijk uiteraard – enkele werken van de beroemde schilder naar Nederland te halen. Rombouts wil deze kunstschatten dolgraag lenen voor een overzichtstentoonstelling in zijn stad. In 2016 zal Den Bosch een jaar lang omgetoverd worden in JeroenBosch-stad, compleet met muziek, theater en andere evenementen. In hun gezamenlijke verklaring meldden Balkenende en Zapatero dat er speciale aandacht aan het Bosch-jaar geschonken zal worden. El Bosco heeft een klein stapje naar zijn Den Bosch gezet.
Wij wensen u een gelukkig kerstfeest en een voorspoedig 2009 SPONSORS
LID WORDEN?
Het bestuur van de NVMadrid nodigt lezers van dit Magazine (niet-leden) en partners van onze leden graag uit om zich als lid te melden bij de vereniging. Vanaf 2009 blijft het lidmaatschap € 40,00 kosten voor een kalenderjaar. Partners van bestaande leden betalen slechts € 20,00 voor een heel jaar.
Tekst: Maja van der Veer Fotografie: J.H. Temperament www.nvmadrid.com
Vanaf 2009 zal het nog interessanter zijn om als (partner-) lid naar de diverse evenementen te komen die de vereniging organiseert, omdat er in toenemende mate financiële voordelen aan het lidmaatschap zullen zitten. Zegt het voort, want in tijden van crisis is elk voordeel er één! www.nvmadrid.com
sOLUTIONS FOR
WWW.TRUST.COM Input
Gaming
Encuéntranos en:
Power & Connect
Imaging
Portable
Sound
