m-i ;J:J -V) < m ;J:J V) CP ï

0 m -i

m

n

-i

0 ;J:J

~

> G) > N Z

m

-

V)

I

m

-i

< m ;J:J

m

Z

-G) -

Z C) V)

CP ï

>

0

<

> Z

:

0 m 0 m

b ,.::.: ..: .. ..' . .......... ..--:'

~:

":"

-i

m

n

-i

0 ;J:J

> ~ > -i

m C

;J:J :

m

Z

< m ;J:J V)

n I '--

Z -i

m ï

ï"

m

-i

~

m m

~

> > Z

0 m

Z

GtectorAMATEUR

Detector ,

magazzne

INHOUD:

Detector Magazine is het verenigingsblad van "De Detector Amateur" en verschijnt elke 2 maanden. Redactieadres: De Detector Amateur Hanebalken 153 9205 CL Drachten Tel. 05120-30403 Fax 05120-30403 E-Mail: leenh30([email protected]

Kennismakingstest

~~~":'-"_ _---b",_F""""i.....sh"""",e_r_I_2_6""",6"""",X""""""""""""""",,,,,,,,,,,,,_

13

Advertenties: Tarieven op aanvraag bij de redactie. Het bestuur behoudt zich het recht voor advertenties zonder opgave van redenen te weigeren.

Redactie: eB. Leenheer (hoofdredacteur) N. Leenheer R. de Heer A Folkerts G. Gesink D. Eekhof W Kuypers

I7

G_o_u<_d_e_n_s_p_e_ld_~

Adviseurs en medewerkers redactie:

j. van Bergen H.E). van Beuningen R). Bos D.Dijs B.Dubbe Dhr. KP.H. Faber e van Hengel MA Holtman L. de Moulin Vormgeving en layout: AM. W. Leenheer N. Leenheer

Druk: Necumdruk, Drachten © Copyright Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotografie, microftlm of op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de redactie.

Zoeken in Zeeland

2

Van het bestuur en de redactie

3

Binnengekomen brieven

5

6

Voor u gelezen Museumnieuws

10

Interview: Gurbe Dolstra

16

Determinatie: Munten

19

Detectorbeurs Leerdam: groot succes

23

Zoekweekend: Lowlands

20

Rally

24 Schep, schepje, schop, spade, zeefschep, waadschep ..... 26 Determinatie: Spelden 30 Vraagbaak

I UJ

33

Detector nieuws

Z

34

Opgrave rtjes en Occasions

< 1:

~

l:)

a:.

Sluitingsdatum kopij 23 mei a.s.

~

U

Foto omslag:

~

Het testen van de Fisher I266x

o

UJ

UJ

Nr.3...

HEBTUDAT NU OOK?

Ja, hij is er weer! Een heleboel mensen hebben gevraagd of wij nr. 3 van I 992 konden laten bijdrukken, omdat deze uitverkocht was. Wij hebben nr. 3 in beperkte oplage laten kopieren.

Ik bedoel het gevoel dat de tijd w snel gaat, alsof de dagen door je vingers glippen. Wij hebben net Oud en Nieuw achter de rug en nu is het alweer bijna wmer. Zomertijd betekent, voor mij althans, weinig gelegenheid voor het uitoefenen van onze hobby. Het gras is te lang, de akkers bebouwd, dus weinig wekplekjes of men moet op het strand of in het water weken. Een andere mogelijkheid is: weken in het buitenland tijdens de vakantie. Mocht u van plan zijn dit jaar uw detector mee te nemen naar het buitenland, stel u dan wel eerst goed op de hoogte van de geldende richtlijnen in het betreffende land en vergeet niet om een aankoopbewijs van uw apparaat mee te nemen. Dit allemaal om eventuele moeilijkheden te voorkomen. En Kees, onze hoofdredacteur, is uitermate nieuwsgierig naar uw bevindingen. In dit nummer kunt u lezen hoe onze morgen in Leerdam is verlopen. Wij mochten hier ook een redelijk aantal nieuwe leden verwelkomen. Bij deze wens

ik deze mensen in het bijwnder een fijne hobby toe. Onze activiteitencommissie werkt alweer aan het eerstkomende wekweekend, dat deze keer wat goedkoper voor de deelnemers zal zijn. Het eerste nieuws leest u al verderop in dit blad. Nu nog een mededeling, die mij wrgen baart. N.1. dit: er is helaas nog een aantal leden, dat ondanks de aanmaningen nog steeds geen contributie heeft betaald. Mensen, doe dit alsnog, want het laten draaien van de vereniging en het uitbrengen van ons verenigingsblad kost veel geld en u weet: voor niets gaat alleen de wn op! Ondanks deze sombere alinea wil ik toch eindigen met u allen een wnnige wmer en wekdagen toe te wensen.

L.J. Haak

Bestellen: f 9,- incl. portokosten op postgiro 1675000 of Bank ING nr. 67.80.04.900 t.n.v. de Detector Amateur.

)Iû

De oplage is beperkt, dus op = op.

)V~~E

Gelukkig hebben we leuke reacties gekregen op ons vorige magazine. Toch was er een keer de opmerking «het moet niet te veel een importeursblaadje worden" of «er staat wel wat veel White's in". U moet maar van mij aannemen, dat dat laatste puur toeval was en geen verkapte reclame. In ons magazine wordt geen enkel merk of een importeur voorgetrokken of achtergesteld. Ook hebben

zij geen enkele invloed op de resultaten van de testen en gebruikerservaringen. Uiteraard hebben wij de importeurs en dealers nodig voor de advertenties in ons magazine. Daardoor kunnen we de kosten in de hand houden en zijn we een financieel gewnde vereniging en in staat weer zo'n geweldig wekweekend te organiseren.

Ge.eeor

Kees Leenheer

AMATEUR

BESTUUR

Voorzitter.

l. Haak

Vice-voorzitter.

T. Kolkman

Secretaris:

A.J. Folkerts

Ie Bestuurslid:

D. Eekhof

2e Bestuurslid:

D. Smilde

Hoofdredacteur.

tB. leenheer

Zetveld 12 Tel 05120-22804 Rembrandtstraat 23 Tel 05712-12837 Ridderspoor20 Tel I Fax 03451-18067 Pealsk3r 47 Tel 05138-16670 Tormentil 17 Tel 05130-31978 Hanebalken 153 Tel I Fax 05120-30403

9202 lH Drachten 7391 BB Twello 4143 Gl leerdam 850 I TL Joure 1443 RP Heerenveen 9205 Q Drachten

IJDMAATSCHAP

2 UJ

Z

~~

« L et:.

~ U

UJ

IUJ

o

Het lidmaatschap van deze vereniging loopt akijd per kalenderjaar en wordt zonder opzegging aki~ stilzwijgend verlengd met een jaar. Degenen die in de loop van het jaar toetreden, ontvangen alle reeds eerder verschenen nummers van het lopende jaar. Opzegging dient uiterlijk op I augustus schriftelijk binnen te zijn. De contributie per lid bedraagt f 47,50 per jaar. Voor gezinsleden geldt een aantrekkelijke korting.

Giro: 1675000, Bank: ING nr. 67.80.04.900, t.n.v. De Detector Amateur, Leeuwarden. Ledenadministratie: Wim Woudstra, Melkemastate 16, 8925 AP Leeuwarden, 058-661818

• binnengekomen brieven

Geachte redactie, Volgend verslag om de bekrompen mentaliteit weer te geven van officiële archeologische instanties t.a.v. detectoramateurs in België. Toen ik onlangs bijgevoegd krantenknipsel onder ogen kreeg, was ik laaiend enthousiast. Eindelijk kreeg ik de gelegenheid om in mijn nabije omgeving mee te werken aan een project van archeologisch belang, met als inzet het zoeken naar Romeinse overblijfselen. Ik zou namelijk belangeloos mijn diensten als detectoramateur aanbieden aan deze vereniging.

Zo gezegd zo gedaan, ik bel aan bij de voorzitter, die toevallig in mijn gemeente woont. Hij is echter niet thuis. Niet getreurd, ik laat een briefje achter, waarop ik mijn voorstel alsook mijn naam, adres en telefoonnummer kenbaar maak. Na een week of twee nog niets gehoord te hebben, besluit ik maar eens een kijkje te gaan nemen op de plaats van de opgravingen zelf. De voorzitter is daar met zijn medewerker en enkele jongeren (vrijwilligers) in de weer. Ik stel mij voor en verwijs naar het berichtje in zijn bus. Ook vermeld ik, dat ik lid ben van twee detectorverenigingen in Nederland. Hij kijkt zijn naaste medewerker aan en zegt: «Kijk, daar is die van de detector!". Dan werken ze een tijdje verder tot hij zegt: «Je weet toch dat dat verboden is?". Waarop ik antwoordde, dat ik daar ondertussen achter gekomen was (het artikel oyer de wet in België was net in ons clubblad verschenen). Ik vraag hem of er toch geen mogelijkheid is om als detectoramateur samen te werken met de officiële instanties, zoals in Nederland ook veelvuldig gebeurt, waarop hij repliceert, dat er in Nederland al veel processen gevoerd zijn tegen detectoristen.

Geachte redactie, Geruime tijd geleden las ik het volgende probleem. Veel mensen vonden/vinden dat meer voorwerpen geïnventariseerd moeten worden. Persoonlijk vind ik dat een schitterend idee. Mijn verzamelgebied betreft zilveren gespen uit alle perioden. Als er animo genoeg voor is, ben ik bereid om deze gespen te inventariseren (en in goed overleg met de redactie en anderen te beschrijven). Later eventueel een publicatie. Dus, zoekers, ik zoek zilveren gespen uit Nederland en België met de volgende gegevens: -

Duidelijke fotoltekening van de gesp. Vindplaats (stad/dorp). Initialen van de maker. Zilver keurmerken. Plaats waar voorwerp gemaakt is. Informatie, die u misschien nog belangrijk vindt.

Indien u gegevens en/of vragen/opmerkingen heeft, schrijfdan naar JeremyVane Hertenkamp 20 5932 GL Tegelen Tel. 077-737383

"Ge kunt hier niets komen doen, want we hebben nog maar één munt gevonden", gaat hij verder. Er wordt mij nog een folder in mijn handen geduwd waarop HUN belangrijkste projecten staan uitgelegd en ze hervatten zonder verdere geïnteresseerdheid hun werk. Ik voelde mij echt met een kluitje in het riet gestuurd. Ik kon besluiten met te stellen dat, ondanks de voorwerpen die door detectoramateurs gevonden worden en die waarschijnlijk anders nooit gevonden zouden worden, men ons (zeker in België) nog altijd als een bedreiging eerder dan als een partner blijft beschouwen.

Beste groeten van een enthousiast lid, Dhr. Peustjens

Graven naar Romeins verleden in Wiinegem De Antwerpse Vereniging voor Romeinse Archeologie (Avra) gaat in de loop van augus· tus opnieuw van start met archeologische opgravingen in Wijnegem. Avra verricht al sinds 1971 archeologîsch onder7.oek in de gemeente. Langs de Houtlaan, tussen de brug over het Albertkanaal en de 's-Gravenwezel.steenweg, werden aI sporen ontdekt van nederzettingen uit de ijzertijd (7de·tot Iste eeuw voor Christus), de Romeinse tijd (2de en 3de eeuw na Christus) en de Middeleeuwen.

dienst deed als openiuchtheilig-

dom. Er werden immers nogal

wat munten, armbanden en mantelspelden gevonden. Wellicht gaat het hier om offergaven. Thans wordt een zone verkend, die gelegen is tussen de middeleeuwse nederzetting en die uit de late ijzertijd. Dat gebied werd nog nooit onder· zocht, maar omdat in de onmiddellijke buurt sporen van Romeinse gebouwen werden teruggevonden, is de kans groot dat er overblijfselen van de Romeinse cultuur worden aangetroffen. Bedoeling is tevens al deze De belangrijkste vondsten zijn woonvormen te verbinden via afkomstig uit de Romeinse tijd. een 180 m lange sleuf. De archeologen stootten onder De opgravingen vinden dageandere op een grote vierkante constructle - zijde ongeveer 30 lijks - met uitzondering van de m - die vroeger vermoedelijk zondag en de maandag - plaats

tu~n 9 en 17 u. De werkelijke. begmdatum staat echter nog niet vast. Er kan immers pas worden gegraven aIs landbouwer Jas Dorts - die aan bet project telkens zijn logistieke steun verleent - zijn tarwe heeft geoogst. De verenigiJlg is eChter nu r:e ds .?p zoek. naar vrijwilligers die biJ de opgravingen willen h~lpen. ~e archeologen kijken U!t n~af'Jongeren vanaf J5 jaar, die met alleen beschikken over een flinke dosis spierkracht en uithou.dingsvermogen, maar tevens Zin hebben voor nauwkeurigheid. De deelnemers wordt tevens gevraagd schoeisel te dragen met effen vlakke zolen. Ben je geïnteresseerd, neem dan contact op met A vra-voorzitter Guido Cuyt, Kruishofstraat 219 Wilrijk, 03/828.08.52. '

4 w

Z

~~ « L ct:.

~

U w ~ w

o

Dear Sir,

Beste redactie,

I am a metal detectorist presently working in collaboration with an Archaeologist who is preparing a definitive study of the copper bronze artefacts formerly known as AngloSaxon book mounts, but now thought to be Anglo-Norman stirrup mounts. These artefacts are not rare in England, but are found mostly in the southern, central and eastern parts of the country. We have been pursuing this project for weil over a year now, and have had the help and encouragement of "Searcher" magazine here. My colleague Mr. David Williams is recording, drawing, and photographing those mounts drawn to his notice, while I through my writing in "Searcher" (I write under the nom de plume of"Old Yellowbelly" publicize the finds and liaise with clubs and individuels.

Via deze briefwil ik graag reageren op het verhaal van de heer M.A. Ouwehand uit Monnickendam over zijn gevonden ring en zijn verzoek om aanvullende informatie. Volgens de heer Ouwehand zou deze ring in de helft van de 18e eeuw gemaakt zijn in Amsterdam.

I wonder if you would be kind enough to publish this letter together with the enclosed drawings of various types of the mounts do drawattention of your readers to our project? The mounts have been found in Scandinavia in the loth to I2th century contexts, and clearly, the decoration on many bear strong Viking designs, whilst on others, the Anglo-Saxon and Norman inftuences are apparent. We have already contacted the French magazine "Le Prospecteur" and they have have printed our plea for detectorists in France, particularly in Normany, to bring to our attention any they find, and are also in touch with individuals in Scandinavia for the same purpose.

Ic is conceivable that these mounts may weil be found in the more northern and western parts of the Netherlands, and we would be most grateful to hear from any of our fellow hobbyists who may havo found any, including any they may have found or purchased in England. I would also be most grateful for the opportunity to hear from anyof your readers about their finds etc.

Gelukkig heeft de maker van de ring er de letter T op gezet. Dat is een jaarletter, dus de ring is in 1929 gemaakt en die klimmende leeuw is het Nederlandse merk voor eerste gehalte zilver. Het onduidelijke merkje zou heel goed een eigen merk kunnen zijn. Het merk van de maker dus. Beste mijnheer Ouwehand, ik hoop dat ik u voldoende informatie heb verschaft en ik wens u veel zoekplezier. Maak maar lekker zoveel mogelijk van die rare bokkesprongeni dat houdt onze hobby ook leuk. Met vriendelijke groeten, 0.1. Kamperveen

or David Williams, MAAIS 39 Nutley Lane Reigate, Surrey RH2 9HP V.K. phone: 01737 247296 Any assistance you may give will be much appreciated by Yours sincerely Jim Patterson

Letters regarding the mounts may be sent to myself at: 26 Parkfield Road Ruskington, Sleaford Lincolnshire NG34 9HS V.K. phone: 01526833729

Heeft u soortgelijke vondsten gedaan. laat dat dan even weten aan bovenvermelde personen. De redactie.

Tinmerken .

Gaade#s gids voor de verzame/aar# nieuwe uitgave voor de liefhebber

Van alle materialen zijn de onedele metalen, zoals tin misschien het minste aan mode onderhevig geweest. Dat maakt het moeilijk om een voorwerp precies te dateren. De vorm geeft meestal geen uitsluitsel over de ouderdom: slijtplekken en patine (= de karakteristieke verkleuring van het metaal) zijn voor kenners meestal betere aanwijzingen.

e tinnegieters van vroeger waren blijkbaar conservatieve ambachtslieden. Ze handhaafden van pakweg de zeventiende eeuw tot aan het begin van de onze voor hun produkten bijna dezelfde vormen. Gedeeltelijk is dat te verklaren doordat de gietvormen kostbaar waren. Wanneer het bedrijf in andere handen overging, bleef de nieuwe eigenaar doorgaans die van zijn voorgangers gebruiken. Een andere oorzaak voor de geringe vindingrijkheid van de metaalbewerkers na de zeventiende eeuw is volgens de kenners wel, dat de waardering voor metalen voorwerpen terugliep. Tin en ook koper verloren in huis hun ereplaats om het veld te ruimen voor glas, aardewerk en porselein; het metaal verhuisde naar de keuken. Voor de negentiende eeuw hielden de metaalbewerkersgilden toezicht op de kwaliteit van de produkten die door hun leden

werden vervaardigd. Vooral met tin, waar we het nu over hebben, schijnt vaak geknoeid te zijn. Zoals bekend werd aan het tin voor de stevigheid een bepaalde hoeveelheid goedkoper lood toegevoegd. Waarmerken moesten de kwalitei t van het tin garanderen en die .merktekens maken het voor ons weer mogelijk om een stuk toe te kunnen schrijven aan een· bepaalde tingieter, die van dat jaar tot dat jaar zijn beroep uitoefende op die en die plaats; een stukje boeiende geschiedschrijving van gewone lieden. Misschien ten overvloede: huishoudelijke voorwerpen, die stuk waren gegaan, werden door rondtrekkende tinnegieters ter plaatse omgesmolten en in een nieuwe vorm gegoten. Vind je dus een stuk tin, vaak een lepel, dan is dat echt verloren geweest. Ook in de negentiende eeuw oefenden de tinnegieters hun beroep uit op de oude ambachtelijke manier.

Het maakte eigenlijk niets uit dat de kwalitei tscon trole door de gilden in 1798 opgeheven was. De Nederlandse huisvrouw accepteerde slechte produkten toen net zo min als in de eeuwen daarvoor en de merken werden handelsmerken van de opkomende tinfabrieken . Al die tinmerken uit binnenen buitenland zijn verzameld in het nieuwe boekje "Tinmerken, Gaades gids voor de verzamelaar". Ongeveer tweeduizend merken van over de hele wereld, van de zeventiende tot en met de twintigste eeuw staan hierin vermeld, gerangschikt naar de motieven, die erin voorkomen, wat het zoeken zeker vereenvoudigen zal. De tekst vermeldt waar het keurmerk werd gebruikt en wanneer het werd toegepast. Met een namen- en plaatsnamenregister. Dit praktische en voor verzamelaars en liefhebbers onmisbare naslagwerk kost f 30,- in de boekwinkel. Tinmerken, Gaade,s gids voor de verzamelaar

Dagmar Stara ISBN 90 60I7783

5

Gaade Uitgevers Postbus 97 3990 DB Houten

Tel. 03403-77660 Fax 03403-77600

Z

A. Folkerts

< 1:

w

~

l?

ct:

~ U

w Iw

o

Museum Buren en Oranje Nieuwe expositie:

Jan

Oranje ten voeten uit.

len. Koningin Beatrix heeft bij-

Thijsen,

initiator van

het

museum kan er uren over vertel-

Vanaf Pasen 1995

voorbeeld een eigen vlag, een soort familiewapen in vlagvorm,

Voor het vijfde

die niet "vlag"

seizoen opende

maar

het

lTIuseulTI

museum

Buren

en

daard" genoemd

Oranje weer de

wordt.

NIEUWS

poorten met een geheel vernieu""de

collectie.

De

geheel

door vrijwilligers en donateurs in stand

gehouden

verzameling,

erfgenamen,

de

et::

o

U

UJ

IUJ

o

het

staande

leeuw, gedekt door de koninklijke kroon en omrand met de ver-

heeft, groeit gestaag. In

I 988

vader des vaderlands, Willem

sierselen

gestart met een kleine verzame-

van Oranje, is er op I 8-jarige

Willemsorde. In de vier kwartie-

de

het

benedenverdieping

16e-eeuwse

rol

speelden.

Onze

eigen

van

de

Militaire

leeftijd in het huwelijk getreden

ren (kwarten waarin de vlag is

stadhuis,

met de beeldschone jonkvrouwe

verdeeld) zien we de jachthoorn

heeft men nu het hele gebouw in

Anna van Egmond Buren. Ze

uit het wapen van Oranje. Zo

gebruik om een uniek geworden

woonden in het inmiddels ver-

hebben

verzameling aan het publiek te

dwenen kasteel van Buren.

alle

koningshuis standaard,

bezoeker op de benedenverdie-

In

ping de rijke geschiedenis van

Santincksalon is een zeer her-

de

Burgemeester

Van

leden een

die

van

eigen door

ons

unieke niemand

anders gevoerd mag worden.

Buren in een notedop volgen,

kenbare verzameling bekers, lin-

Museum Buren en Oranje is de

van

de

tjes, shawls, penningen en andere

trotse bezitter van al deze vlag-

Romeinse tijd tot de inlijving van

zogenaamde Oranje memorabi-

gen met de originele zilveren

haar

Gelderland

I-

staat de

ke

ontstaan

in

in de

Franse tijd.

lia geëxposeerd. Iedereen heeft

standaards tot en met die van

authentieke

voorwerpen

wel zoiets in huis of vroeger mee

prins

geven een beeld van het oude

gekregen van school ter gelegen-

De derde etage is nieuw inge-

graafschap in de tijd dat het

heid van een huwelijk of geboor-

richt met een geheel

geslacht van

te in ons koningshuis. De heer

unieke

Veel

~ l? « L

zelf met

Oranjevorsten, er zo'n belangrij-

tonen. Voor slechts f 3,50 kan de

UJ

koningin

Rijkswapen

memorabilia aan ons koningshuis

ling op

Z

het

het museum heeft gekregen van de

directe

In

midden van het pronkstukje, dat

en alles wat daar mee te maken

van

6

"stan-

Egmond en

hun

Willem

Alexander

collectie

toe!

nieuwe

authentieke

wapenschilden. Bij het beklim-

ÇÇOe werkgroep

men

Stadsarcheologie

van

de -trap

wijst

dhr.

"pieperaars" op zoek naar een presentee~'

hele mooie en gezonde vrijetijds-

Thijsen nog even op een origine-

zaterdag 15 april 1995 om 15.00

besteding, niet naar goud.

le

uur

Als

vlag

van

het

slagveld

bij

in

het

Streekmuseum

detectoramateurs. zijn

we

Waterloo waar Napoleon zoals

De Vier Ambachten te Hulst.

dan ook zeer blij met de gebo-

bekend het onderspit dolf. De

De opening zal geschieden door

den gelegenheid een deel van

wapenschilden stammen alle uit

mevr. E. Vreenegoor, provinciaal

onze vondsten te kunnen tonen

de

archeologe.

aan

collectie

"Predikaat

Hofleverancier

&

ciersschilden" .

Een

stuk

Hofleveran-

Nederlands

belangrijk

erfgoed,

dat

een· groot

publiek.

Voor

zover bekend is dit de eerste Detectorzoekers

keer, dat "de mannen van het

Bij hoge uitzondering halen ze

kleinmetaal" in Zeeland de han-

terug gaat tot koning Willem I in

de krant, alleen als

den echt ineen slaan. Wij hopen

1814. Ooit was een hofleveran-

aansprekende vondsten

cier iemand, die zaken deed met

ten) gedaan worden, is er plotse-

beeld

er grote, (schat- '

dan ook dat hierdoor een beter zal

ontstaan

van

onze

het hof. Als gevolg van dit recht

Ihlg een stormachtige, eenzijdige

hobby, zowel bij pers, publiek en

kon men in vroeger tijden aan de

interesse. Bij het feit dat diezelf-

niet

gevels van deze zaken de prach-

de detectoramateur voor die tijd

instanties.

tige wapenschilden vinden, die

al

nu in Buren te bewonderen zijn.

jarenlang

daar~ij

rondsnuffelde

vergeten,

de

waarschijnlijk tientallen

Mogen wij u een prettig en leerzaam bezoek toewensen.

ten uit het leven van alledag van

koningshuis gebruikte als recla-

onze voorouders heeft opgedol-

Namens de bijdragende

memiddel is echter grotendeels

ven, wordt dan nauwelijks meer

amateurs,

voorbij, hoewel enkele bedrijven

stilgestaan.

zo

W.C.M.Capello,

blijven

iemand dan voorgesteld als plun-

M. Steenbergen,

doen. Buren heeft een heel bij-

deraar en schatrover. Onjuist,

E. de Rijck

zonder en uniek exemplaar van

uitzonderingen buiten beschou-

prins Claus in de verzameling.

wing gelaten is het gros van de

t~ots

dit nog wel met

officiële

en

"gewone" voorwerpen en munDe tijd, dat het bedrijfsleven ons.

te

Vaak

wordt

Dit schild is nooit toegekend. Er ontbreken echter ook nog een aantal schilden, waaronder die van prins Bernhard en die van prins Alexander (1851-1884). "Deze wapenschilden hopen we in de toekomst te verwerven" aldus een enthousiaste mijnheer Thijsen.

"Zelfs

de

opperstal-

2

meester h.eeft zijn uniform in bruikleen

afgestaan

aan

ons

museum en net' vandaag heb ik een schitterende

ministersabel

geschonken gekregen, die geheel verguld goud"•

is

met

Begrijp~lijk

opgedampt
een

bezoek aan het museum een must is voor iedereen, die geïnteresseerd is in de historie van ons

vorstenhuis

en

eens

een

bezoek brengt aan dit schitterende gerestaureerde stadje aan de Linge, die hier overigens Korne genoemd wordt.

Omschrijving:

I 2 3 4

Jaargetijde Landeigenaar Permissie Zoekvelden

5

6 7

Herleiden· van oorsprong Legitirt1atie Sieraad

De oplossing staat in de vette kolom. Oplossing opsturen op een briefkaart met f 1.extra aan postzegels naar De Detecto; Amateur, Tonnentil 17, 8443 RP Heerenveen. Onder de goede inzenders wordt een prijswinnaar uitgeloot De prij$ is een boek..

1EP RIJ S IN DE MODDER Op vrijdag II november 1994 besloot ik ondanks het slechte weer van de afgelopen weken het maar weer eens te gaan proberen, eigenlijk goed wetende dat het baggeren zou worden. Maar een lang weekend hebben en niet kunnen gaan zoeken, dat gaat er bij mij niet in. Inderdaad kroop de zware klei langs mijn laarzen 0mhoog en de spade laadde flink aan. Op het moment, dat ik meer bezig was om de modder van mijn laarzen af te schoppen dan met zoeken, ontving ik een geluidje in mijn koptelefoon. Toen ik mijn zware spade in de gron~ wilde steken, zag ik een gelig randje rechtop uit de grond steken. Ik dacht eerst aan een melkdop, want die had ik al legio gevonden op deze akker en trok het gele tandje verder uit de grond, maar omdat er op melkdoppen geen voorstellingen en letters staan, moest dit wel een gouden munt zijn. En jawel, nà de modder eraf geveegd te hebben, bleek dit inderdaad het geval en stond ik plotseling met een gouden munt in mijn handen. Mijn tweedêin nog geen 2 V2 jaar tijd. (zie Detector Magazine van oktober 1992). Collegazoeker, Wil Kuypers, heeft eens berekend en geschreven, dat het vinden van een gouden;munt gemiddeld I keer in de 7 jaar voorkomt. Mooi niet _~ dus.

Nadat ik, voor zover mogelijk, de omgeving nog eens goed afgezocht had (wat trouwens niets meer opleverde) ging ik langs mijn zoekmaat om uit te zoeken -wat ik nu eigenlijk gevonden had. Na wat geblader in verscheidene boeken werd besloten om een afspraak te maken met het Penningkabinet te Leiden. Normaal gesproken stuur ik munten altijd op, maar omdat ik dit zo snel mogelijk wilde weten, ben ik op woensdag 23 november met mijn zoekmaat naar Leiden gegaan. Daar aangekomen werden we ontvangen door dhr. A. Pol, die er direct de boeken bijhaalde en tot de volgende conclusie kwam.

De afgebeelde mun t is een Sint Philippus goudgulden, geslagen rond 1499-1506 onder Philips de Schone (1482-1526). Op de voorzijde staat een heilige (St. Philippus) met staf achter een wapenschild, op de keerzijde een gebloemd kruis met muntteken, lelies en kroontjes in de hoeken. Op mijn exemplaar staat als muntteken een handje en is dus geslagen te Antwerpen-Brabant.

En na de "normale" munten te hebben afgegeven voor verdere determinatie zijn we weer richting huis gegaan om de munt toe te voegen aan mijn verzameling. Volgens de berekeningen van Wil Kuypers moet ik nu heel wat jaartjes wachten, maar we zullen het wel zien. Op naar de volgende. Fredo van Berkel, Ammerzoden

MELD BIJZONDERE VONDSTEN ALTIJD AAN

9 UJ

Z

~

\.9

« L ex::

~ U

UJ ~ UJ

o

GURBE DOLSTRA VINDT ROMEINSE ZILVEREN MUNT IN OLDEMARKTSE VOLKSTUIN. Waren er dan Romeinen in Oldemarkt? «Dat weet ik niet!" zegt Gurbe Dolstra lachend in de streekeigen taal, het Stellingwerfs. «Mijn woonplaats is wel al heel oud. Vroeger moet Oldemarkt ergens in het veen hebben gelegen, maar door de overstromingen ten gevolge van de wilde verveningen is Oldemarkt aan het begin van de achttiende eeuw herbouwd op de hogere gronden, die eigenlijk al vanaf de vroegste prehistorie bewoond werden". Een jaar of vier geleden maakte de nu veertigj arige Gurbe kennis met het fenomeen metaaldetector toen (~ppie" Lankman uit Noordwolde in oldemarkt zij n boot afmeerde en ging zoeken. «Dat leek mij ook wel wat, temeer omdat Lankman meteen al een paar zilveren muntstukken tevoorschijn toverde uit de drassige bodem".

IO UJ

Z

~t:J

«

1: et:.

'0

I-

U

UJ

IUJ

Cl

Gurbe Dolstra toog naar een winkel, kocht een simpel gevalletje, een kleine detector van White's en vond zowaar meteen een Gelderse zilveren rijder uit 1698. Sedert die tijd is het zo dat, wanneer de vrouw des huizes naar de voetballerij gaat, Gurbe de laarzen aantrekt om met zijn elektrische wiggelroede te gaan wieberen. Het sfmpe1~ apparaatje uit de beginperiode is inmiddels omgewisseld voor een betere en modernere detector. «Eerst een Golden Sabre, toen een Toltec 100 en de laatste twee jaar een White's Eagle SL 90 met powerpack,

gekocht bij Kooistra. Ik ga het liefst alleen het land op en zoek eigenlijk alleen maar in de omgeving van Oldemarkt. Sommige mensen denken dat ik bezig ben met een taludmaaier, vanwege de zwaaiende bewegingen, maar dat is toch echt niet zo". Dolstra denkt dat de meeste mensen er geen notie van hebben wat voor moeite hij doet om de voorwerpen boven de grond te halen. Zè begrijpen helemaal niet waarom hij na zijn werk als rietsnijder van het Staatsbosbeheer in de Weerribben nog eens uren lang in de polders loopt, op zijn gemak lekker buiten. «Meestal na regenbuien, dan spoelt het land lekker schoon, dan is de kans dat je wat vindt een heel stuk groter. Sinds er tijdens de ruilverkaveling nogal wat stukken grond zijn. geëgaliseerd en sloten verlegd zijn, is er veel boven de oppervlakte gekomen. Dan hoef je niet eens te graven om een vondst boven te krijgen, je kunt het al met het blote zien liggen", zegt hij en thousiast. De verzameling van knopen,gespen, kledinghaakjes, munten uit alle tijden, klokgewichten tot hondepenningen en fietshelastingplaatjes aan toe, spreekt voor zich. «Ik kom nooit met lege handen thuis", verzekert hij. De meest bijzondere vondst deed hij vorig jaar tussen de sla-

planten in de moestuin van een kennis. Trots laat hij een zilveren muntje zien, zwart van ouderdom. «Het is een denarius van een Romeine dictator uit Sicilië, een zekere Dombey de Grote uit de jaren 42 vóór Christus." In de eerste eeuw voor Christus traden een heel stel dictators voor het voetlicht om de macht voor zich op te eisen. De bekendste hiervan is wel de in het jaar 44 voor Christus vermoorde Julius Caesar. Onze Siciliaan is een van de wazige figuren die toen de macht grepen, maar het driemanschap «triumvirate" Marcus Antonius, Lepidus en Octavianus wisten met hun legioenen alle

weerstand te breken. Saillant detail is dat Marcus Antonius tien jaar later verpletterend werd verslagen in een zeeslag door zijn compagnon Octavianus. Deze laatste nam de nu zo bekende naam Augustus aan en Marcus Antonius vluchtte naar zijn geliefde Cleopatra. Zoals de

geschiedenis ons leert, pleegde zij in Alexandria vervolgens zelfmoord. Maar de vraag hoe een munt van een Siciliaanse despoot in o Idemarktse bodem verzeild is geraakt, is hiermee nog niet opgelost. Het verhaal zou als volgt gegaan kunnen zijn. Een Romeins legionair krijgt de zilverling gewoon als soldij uitgekeerd op Sicilië. Hij reist mee nar de "limes", de grens van het Romeinse imperium langs de Rijn om daM de legioenen te versterken, bijvoorbeeld in Utrecht. Uit de Utrechtse Domarchieven weten we dat men in de middeleeuwen de oude Romeinse forten en gebouwen gebruikte als steengroeve voor

\:; ~ .

";",

~~\\:;

kerkebouw. Ook toen al zocht men naar oude metalen voorwerpen, ook al had men geen moderne metaaldetector tot zijn beschikking. Een medewerker van het Domkapittel vond de munt en nam hem mee naar de bezittingen in de streek rond Steenwijk. 'Zilveren munten werden namelijk gewoon hergebruikt omdat men het geld geen waarde toekende per munt maar per gewicht. En zilver is zilver nietwaar? Voor het gemak kregen de munten een intrinsieke waarde gelijk aan het gewicht, waardoor de geldstukken in de loop der tijden steeds kleiner werden als gevolg van inflatie. Op een gegeven moment is het geldstuk gewoon verloren geraakt.

ken. Dan ga ik naar de bibliotheek of zoek oude veilingcatalogi af, totdat ik weet wat en hoe oud het is en waar het vandaan komt." Hij moet toegeven dat hij niet meteen wist wat dit muntje er voor één was. Een briefje naar het Koninklijk Penningkabinet in Leiden bracht het balletje aan het rollen. Een voor onze streken uiterst zeldzaam Romeins mun tje, was het pas geleden ontvangen antwoord. Gurbe deed hier direct melding van aan het vondstarchief van de DDA, iets wat mij inspiratie gaf om eens een babbeltje te maken. "Wie volgt", wu ik haast zeggen, mijn telefoonnummer is °3451-18067. A. Folkerts

«Het leukste vind ik het, wanneer ik iets opgraaf, dat ik niet

TI P

;,~

Spe

. . ltVgbr

s~€l;h~renden.\/'!,"'*".,'"

~f~~~:~:~o:n::;u::nfî~'4TIet

gehoorapparaat op de stand T (teIJl06~L~'"dar)l vervolgens op geluidst~rkte zetteJl '~'~,:,<á,9,~:Z0P84JS goed). Zo kun je de zachte geluid~",toth nog horen en dan zoeken maar.! 1NeeflJ'·wel extra batterijen mee. WAARSCHUWI~G! U nöort alleen de metaaldeteetor-lVan,~~ ~~;'i~g (auto's, bromfietsen, bel) hoort u~h'èl~fl)~1 ;5. ~ijk>dus wel goed uit voor dat gevaa~~'::~""," ., 1: :::~~::'';~;~::::;::::;>~:~:~.;...,,'

.;~;

. 0.1. Kamperveen

II

•

UJ

Z

~

I..:J

oe(

L ~

2 u

UJ

IUJ

o

FISHER 1266 X KENNISMAKINGSTEST

I

Een gebruikerstest is niet meer dan de ervaring van één gebruiker. Bekijk en gebruik, indien mogelijk, zoveel mogelijk detectors, voordat u tot aankoop van een detector overgaat. Denk goed na (en wees reëel) over de plaatsen waar u hoofdzakelijk wilt gaan zoeken en de zaken, dte u zou willen vinden.

Dirk

, k... een ander merk, een nieuw type? Ho, even! Onbegrijpelijk. . Toch was het echt waar; het volgende overkwam mij. _Mijn zoekmaat ging op een avond kijken naar een nieuwe detector en vroeg of ik mee wilde, dus ik mee naar de dealer. Bij hem aangekomen viel mij één detector

direct al op: robuust, licht en - wat ikzelf belangrijk vind - /zonder ' meters, verlichting en tiptoetsen voor digitale instellingen. Ik durfde het haast niet te vragen, maar .... mag ik even? En Ja hoor, ik mocht hem van de . plank afpakken. Batterijen erin; knopje aan en even wat kleingeld voor de luchttest. Ik w~ gelijk al onder de indruk. Wat een diepte en een lekker pinpointgeluid! Ook de stabiliteit was goed. U snapt het zeker al. Een week later, op een zaterdag, nam ik met weemoed afscheid van mijn oude Garrett ADS 2. Meer dan 12 jaren had ik hiermee gezocht. In de beginjaren, toen ik nog bij de Coinhunters in het bestuur zat, was het de detector, waar toen bijna het hele bestuur mee zocht. Maar ja, de tijden veranderen en hiermee ook de techniek. Kun je nagaan, de Garrett ADS 2 woog bijna 4 kilo. Deze Fisher 1266 X nog maar 1900 gram. In dat kleine kastje zit bijna niets, maar toch onvoorstelbaar.... wat een vermogen! Ik was met de Garrett

diepte gewend. Ik ga nu / beschrijven, wat d;~ nieuwe detector voor mij betekent. Nu na een jaar van intensief -/gebruik, stel ik u de Fisher 1266 X voor. Functieknoppen

De 1266 x heeft 5 functieknoppen en een triggerswitch. De aan/uit + volumeknop (geluidssignaal). Deze knop is een van de ~elangrijkste knoppen. Bij gebruik van een koptelefoon behoeft deze maar voor 11) aan te staan. Je kunt op deze volumestand nagenoeg de Silent Search methode toepassen. Draai je de knop vol uit, dan ben je, bij wijze van spreken, direct doo~ vooral als er in de grond veel ijzer ligt. Batte~ijtester

De tweede knop is een drukknopje voor de batterij tester. Ingçdrukt geeft hij een helder signaal bij voldoende batterijsterkte. Ik gebruik die maar een enkele keer. Hier kom ik nog op terug.

I3 LU

Z

~l?

<:

1: ex:

~

U

LU

ILU

o

Sensitivity

/

Een aparte knop om het 'dieptebereik te regelen en om eventueel bij signalen uit te schakelen. Deze knop moet ingedrukt en geheel naar rechts gedraaid worden om zijn optimale dieptebereik te halen. Dual discriminatie De 1266 X heeft twee discriminatieknoppen, die zeer belangrijk zijn. De beide knoppen hebben exact dezelfde functie. Plaatst -men de disc I in stand 3 en de knop disc 2 ook op dezelfde stand dan blijft men hetzelfde detectiegeluid horen. Plaatst men disc I in stand 2.5 dan wordt klein ijzer direct al afgewezen. Schakelt men over naar disc 2, die wij op 5.5 gezet hebben dan worden op deze stand alle edelmetalen feilloos geregistreerd.

Triggerswitch Om de overschakeling van disc I naar disc 2 te kunnen bewerkstelligen, zit voor op het handvat onder de kast een z.g.n. triggerswitch, drukt men deze knop met de vingertop naar voren, dan schakelt men over van disc I naar disc 2. Deze knop heeft nog een andere functie: trekje hem naarje toe, dan schakel je hem over om te kunnen pinpointen. Het signaal wordt versterkt naarmate je het voorwerp dichter nadert. Zelf gebruik ik deze stand nooit. Door de open spider zoekschijf kun je exact pinpointen.

signaal eerst op de meter moet kijken zo van: wat ligt hier? Een goede koptelefoon en goed kunnen luisteren zijn belangrijk. De juiste techniek van zoeken toepassen: geduldig en vooral niet te snel een terrein afzoeken. Collegazoekers die met mij - of ik met hen - op pad gingen en gaan, weten het: de Fisher 1266 X gaat extreem diep. Op hun verzoek loop ik vaak gewoon achter ze aan in hun zoekspoor en pak de gemiste munten op. Dit als test op diepte en gevoeligheid van hun eigen detector. Vijf van de tien signalen die ik krijg worden door hun detector niet geregistreerd in de discriminatiestand, waarop zij normaal zoeken. Nogmaals: ook hier speelt de ervaring weer een grote rol.

Diepte en gevoeligheid

Afstelling De afstelling waarin ik zoek en die slechts een heel enkele keer veranderd wordt, is bijna altijd dezelfde: disc I op 2.5 en disc 2 op 5.5. De volumeknop op 1/3 en de sensitivity voluit en ingedrukt.

Verbruik Nog een heel belangrijk punt vind ik het batterijverbruik. De 1266 x "loopt" op 8 penlite batterijen van I 1/2 volt, die in twee houders in de armsteun geplaatst worden. Het verbruik, dat ik heb met een setje batterijen van 8 stuks? Mijn 1266 x "loopt" I op 40. Met andere woorden ik kan 40 uren zoeken met normale batterijen (zelf gebruik ik geen oplaadbare). Ik ben nog steeds van mening, dat deze te weinig vermogen leveren. In een 1. 5 volt batterij zit vaak maar 1.3 volt, dus 0.2 volt verlies. Reken maar uit!

Waarschuwing Ik wil niet zeggen, dat als u besluit om de 1266 X zelf aan te schaffen, dat u er direct weg van bent. Ik moet u waarschuwen. Het is, zoals collegàs het noemen, "een ijzerpikker". Ze worden gek van alle signalen; dit volgens mij als gevolg van een verkeerde uitleg en afstelling. Je moet de detector en vooral de signalen leren kennen. Het liefst loop ik op een land met

Samenvatting en verdere indrukken van het gebruik De algemene indruk van de Fisher en met name de 1266 x vind

11

disc I (2.5) 'VHF. disc 2 (55) •

zilver papier • • •

:::.::::::::~::>:

Ii.

klein ijzer • • • hoefijzer duit gulden

~

heel veel ijzer, want zo leer je de goede signalen er herbeste uit VIssen.

10 ct (zilver)

._MII_.

6 stuiver (zilver) UJ

Z

~l.:)

« L

-et:

o u UJ

r-

rUJ

o

Net als bij alle andere geschreven rapporten en testen over metaaldetectors is dit een zeer gevoelig punt. Bij de 1266 X speelt vooral.de ervaring met andere detectors een hele grote rol. Ik ben geen «meter-zoeker", die bij elk

melkbus deksel

10

20

30

40

50

60

80 in cm

•

Mijn conclusies over het dieptebereik in de grond van de 1266 X met standaard 20 cm zoekschijf(de 26 cm zoekschijfgaat nog dieper).

digi tale, uitgebalanceerde kerstverlichting met indikatorlampjes en buisbelachtige signaleringssystemen, speaker en op afstand bediende graafmachine. Leuk, maar niet handig, tenminste niet voor mij. Als ik mijn detector in een bepaalde stand wil zetten, doe ik dat liever door,gewoon aan een knop te draaien, dan door een beeldscherm met toetsen te bedienen. ik zeer goed. Zeker in vergelijking met andere detectors van deze prijsklasse en hoger. Hij is zeer stabiel, heeft een laag batterijverbruik en een goede discriminatie op grote diepte zonder signaalverlies.. Dat dieptebereik blijft goed, o~k'in disCo 2. Pinpointen is perfect, het vO,lume goed regelbaar en hij }s zeer gevoelig voor klein edelmetaal, ook met de 10,5 inch zoekschijf. Ik laat hem wekelijks flink uit in weer en wind en zelfs bij min 5 graden geeft hij geen krimp. Dan is het net een jachthond: hij vindt altij d! En het is een stevige jongen, van het geheel straalt de robuustheid afl Er zal niet gauw wat aan kapot gaan. Ik geef hem regelmatig water en borstel hem af. Verder onderhoud is niet nodig. Wel kreeg hij een leren hoes ter bescherming van modder en overtollig vocht.

Onder hoogspanningskabels wil hij nog wel eens storen, dan moet je de gevoeligheid helemaal terugdraaien. Maar ja, hoe vaak zoek ik nu onder hoogspanningskabels? Ik laat hem hoofdzakelijk uit op weilanden/akkers met de nadruk op weilanden. De eigenlijke reden van aanschaf was het gegeven, dat ik mijn oude zoekplaatsen nog eens / opnieuw langs wilde met een detector, die echt diep gaat. Natuurlijk heb ik er daarom ook een grotè "spoel bij gekocht. Overigens de volgende maten spoelen zijn leverbaar: 3 3/4, 5, 8 (standaard) en de door mij gekochte 10,5 inch. Dit zijn allemaal concentrische zoekspoelen.

Veel andere zoekers worden gek van deze detector. Dit bedoel ik tweeledig. Ten eerste worden anderen, die met de Fisher 1266 x gezocht hebben gek van het geluid, omdat ze hem niet goed afstellen en daar slecht over zijn geïnformeerd. Ten tweede worden andere zoekers gek van de 1266 x, doordat ze zien wat ik na hen nog uit de grond haal. Op een terrein, waar wekelijks 8 man zoeken, gingen wij op een middag nog eens met z'n vieren op pad. We vonden met z' n allen 71 munten; 44 waren er van mij! Nogmaals, je moet de Fisher ' 1266 X wel goed leren kennen, maar dan krijg je wel een vorstelijke beloning. Voor echte beginners is het geen gemakkelijke detector. Zij mOeten vooral de discriminatie hoger zetten en de gevoeligheid terugdraaien. Voor mij is er op dit momen t geen betere detector, dan de Fisher 1266 x.

Importeur: Gelan Bedrijvenweg 17 5272 PA Sin t Michielsgestel °41°5-12949 Prijs f 1689,-

Weinig heb je van doen met de instellingen van de knoppen. Alleen aan- en uitzetten. Ik hoef eigenlijk nooit iets bij te regelen (wel altijd even controleren of de knoppen nog in de goede stand staan). Ik heb nog nooit problemen met hem gehad. Overigens heb ik een goed contact met de dealer. Alleen wil hij mijn gedachten steeds weer op een andere detector brengen: het nieuwste type met computergestuurde, elektronische,

UJ

Z

~l.? « L ~

~

U

UJ

IUJ

o

GOUDEN SPELD EN BRONZEN GRAPE Naar aanleiding van het artikel in Detector Magazine, nummer 16, over «de heren van Kuinre" wil ik graag een vondst melden uit een gebied bij Kuinre. Het is een gouden speld, zeer~ mooi bewerkt met hoofdzakelijk filigraanwerk. Totale lingte van de speld is 8 cm én op het breedst is hij 21/2 cm. De speld heb ik aangemeld bij de R.O.B., maar is nog niet gedetermineerd. Ik heb hem wel aan diverse deskundigen laten zien en hij is zeker van voor 1600, sommigen gaan zelfs terug naar de 8e eeuw. Hij is gevonden op zeer .moeilijke grond, die heel grof geploegd was - grote brokken dus met een Surfmaster 11 Plus van White's. Ik had mij zeer verdiept in de oude kaarten en boeken van en over dit gebied en zodoende ben ik op een plaats terecht gekomen, waar

nu nog resten van twee oude terpen liggen en die, zo de boeken schrijven, er al waren in de tijd van . de twee oude burchten. Ik zoek al heel wat jaren en heb verschillende mooie vondsten gedaan. Volgens sommigen heb ik veel geluk, maar dat is niet altijd zo: 40 x zilver, 4 x goud in 8 maanden tijd in relatief weinig zoekuren (minder dan 4 uur per week) en om over de nevenvondsten maar te zwijgen. Ik bereid me altijd goed voor en let goed op. Ik hoor vaak dat er geen zoekplekken meer zijn, maar ofhet nu àan mijn detector ligt of aan geluk, dat weet ik niet, maar overal waar ik kom en waar al veel gezocht is, daar vind ik nog vele voorwerpen. Ik moet er wel bijzeggen, dat ik nooit vergeet, wat R. de Heer eens tegen mij zei: «De aanhouder wint altijd" en dat is ook zo. Ik heb de discriminatie heel laag staan, maar daardoor heb ik ook wel de tranen in de ogen gehad toen ik bij metershoog opgedroogd bagger al wel het honderdste conservenblikje opgroef. Maar gelukkig zette ik door tot ..... pats, een prachtige bronzen grape van voor 1650 (doorsnee 18 cm, hoogte 12 cm, aangemeld bij de R.O.B.) tevoorschijn kwam. Deze bagger lag op een zeer druk toe.ristisch punt in de Noordwesthoek van Overijssel, waar vele duizenden fietsers langsk~men en waar je struikelt

over de pijpekoppen (alle van voor 1750) en de scherven en waar nog nooit iemand gezocht heeft. Ik heb hier mooie vondsten gedaan, zoals benen voorwerpen, tegeltjes en mooie pijpekoppen; de meeste van rond 1650. Zo zie je maar, dat je soms helemaal niet ver weg hoeft voor een zoekplek en geef de moed nooit op, ook als ze bijvoorbeeld zeggen: (~ch, daar is al zove~l gezocht." of «Daar ligt niets.". Op zulke plaatsen ga ik juist zoeken. Ik vind dat een ui tdaging en he~ op zulke plaatsen nog veel gevonden.

I7 L.U

Z

Wilko Rook, Luttelgeest.

~l.? « 1: ~

~ U

L.U ~ L.U

o

'ROMEINS BEELDJE Reeds een aan tal jaren zoek ik nu met een metaaldetector. Voorwerpen uit de Romeinse tijd hebben mijn voorkeur. Mijn vitrinekasten zijn uiteraard dus aardig gevuld: munten en sieraden, waaronder twee gouden ringen, sieren deze kasten.

al

heeft de tand des tijds gelukkig goed doorstaan.

Maar een Romeins beeldje, dat was er nog niet. Ik zeg "was"; want inmiddels is mijn collectie aangevuld met een godenbeeldJe van d~ g04in Minerva. Het beeldje heeft een hoogte van ,6,5 cm en

GEWOON BOVEN DEGROND

I8

Dit beeldje is gevonden in de nabijheid van een rijk Romeins terrein. Overige vondsten, uitgezonderd een fibula, waren er niet. Het blijft dus belangrijk om terreinen waar je geen vondsten verwacht, toch altijd te onderzoeken. Mijn vitrine is nu een beeldje rijker. Keep digging!

Zaterdag 19 maart 1994, koud, guur en eigenlijk geen zoekweer. De drang naar het onbekende is ook deze keer weer sterker. Het terrein is al bekend. Al jaren wordt er gezocht door tientallen collega-zoekers. Ook dit jaar zijn er weer een aantal mooie Romeinse vondsten vanaf gekomen.

op en op dat moment besef ik ook, dat ik een unieke vondst gedaan heb. Het gaat om een zogenaamde triens uit 640 na Chr., geslagen te Dorestad en werkelijk puntga1 Meteen naar huis met natuurlijk een fan tastisch gevoel. Van het koude weer merk ik opeens niets meer.

Ik ben me ervan bewust, dat de kans op vondsten nu wel zeer . . . gering IS, maar een poging wagen kan natuurlijk altijd. De eerste vondsten bestaan uit lood en kleine stukjes brons afval.

Het unieke van-deze vondst vind ik toch wel het feit, dat deze munt echt bovenop de grond lag, terwijl er wekenlang zeer intensief op dit terrein is gezocht.

Na ongeveer een half uur in de kou te hebben gelopen, on tvang ik een helder signaal. Automatisch ~ijk ik naar de grond en zie een klein geel plaatje liggen. Ik raap het

Met deze, uiteraard aangemelde, vondsten wil ik graag ineedingen naar De vondst van het jaar 1995" C(

N.R. Bok

Vakantiebestemmingen, het vindplaatsenarchief en archeologische

Detectorbeurs Leerdam: groot succes

st~eekbeschrijvingen T ot op heden heb ik meer verzoeken om vindplaatsen binnengekregen dan meldingen; dat waren er slechts vijf in tWee jaar tijd. Dat geeft niet, want ik houd er zelf al een archief op na waar ik al vijfentwintig jaar aan werk. Die gegevens, inclusief archeologische reisbeschrijvingen door heel WestEuropa, wil ik graag delen met andere leden van de DDA, zodat jé ook op vakantie leuke zoekplekken kunt ontdekken. Voor het werk hoef ik niets te hebben, maar om de administratieen portokosten binnen de perken te houden, vraag ik f 5,- per geleverde vindplaatsbeschrijving met een maximum van vijf vindplaatsen per aanvraag. Exact op de meter nauwkeurig kan ik het natuurlijk niet aangeven, gewoon omdat plaatsen veel te snel veranderen om dat bij te houden, maar je hebt in ieder geval een gerede kans om iets te vinden. Dit systee rTl werkt al jaren met succes bij de Mineralen- en Fossielen Verzamelaars Vereniging Geode. Ik kreeg daar zelfs enthousiaste terugmeldingen van, met meer informatie. Ondertussen heb ik dat archief overgedragen aan een ander lid, omdat ik gewoonweg te veel verzamelde en m~ nu alleen nog maar bezig houd met detectorvondsten. Wil je gegevens? Heel simpel, je stort f 5,- per vindplaats of streekbeschrijving op giro 5481818 t.n.v. A. Folkerts, met vermelding ~an je naam en adres en over welke plaats of streek je iets weten wilt. Ik zoek

r

dat dan op in mijn archief en stuur je een keurig getypt verhaal; met eventueel adressen van VVV's en musea en zelfs campings als je dat wilt.

Hoe ik aan gegevens kom? Nou, we zoeken met de hele familie sommigen al veertig jaar - op iedere plek, waar we komen de VVV op voor informatie. Daarna bezoeken we een eventueel aanwezig plaatselijk museum. Of er plaatselijke bepalingen zijn over het zoeken met metaaldetectors prob.eren we te achterhalen bij het gemeentehuis of de politie. In de meeste gevallen weten ze er niets over. En dan is het zoeken geblazen. Het is natuurlijk wel zo, dat je ook in het buitenland een "detectorambassadeur" blijft. Sta bovenal geïnteresseerde mensen vriendelijk te woord over waar je mee bezig bent. Zij kennen de situatie ter plekke het beste en zeten je misschi~n zelfs op ~en goed spoor. En misschien ten overvloede: archeologische opgravingen en monumenten zijn taboe! Hoewel het bij mij meermalen is voorgekomen, dat ik een rondleiding kreeg van een archeoloog vanwege mijn enthousiaste gevraag over waar hij mee bezig was. De eerste streekbeschrijving waar ik mee bezig ben, is de regio rond Clermont Ferrand en ik zal zo snel mogelijk een routebeschrijving maken naar Trier. Aan de hand van de vragen bepaal ik welke plaatsen ik verder uit mijn archief op zal duiken. Successievelijk zal ik de gegevens ook doorspelen voor een afdrukje in Detector Magazine, maar ik schrijf sneller, dan dat het in ons lijfblad gepubliceerd kan worden, dus het kan geen kwaad om mij even te bellen of ik toevallig niet al iets heb. A. Folkerts

Een gezellige drukte van mensen, die voor de prijsuitreiking van de «Vondst van het jaar 1994" kwamen, zoekers, die spulletjes kwamen ruilen, kopen of verkopen en geïnteresseerden, die wel eens wilden weten wat een metaaldetector eigenlijk is. En natuurlijk zomaar zoekers, die het wel gezellig vonden om even een praatje te maken, of die voor determinatie kwamen. Na de opening door de voorzitter, dhr. L. Haak, en de inleiding door Will Kuypers werden de prijswinnaars bekend gemaakt en de prijzen uitgereikt. Leuke bijkomstigheid is dat deze beurs ooknog zo'n 10 nieuwe leden heeft opgeleverd. Al met al een leuke ochtend, die zeker het herhalen waard is. Leden die het leuk vinden om zoiets bij hun in de omgeving te organiseren kunnen reageren bij het secretariaat.

Prijsuitreiking "Vondst van het jaar 1994" Prijswinnaars in de volgende categories zijn: munten: j. Bol, met zijn gouden munt

gebruiksvoorwerpen: H. v. Caelenberghe, met een Romeins chirurgisch instrument militaria: E Nijsen, met een dpor hem gevonden Duits identificatieplaatje uit WO 11 Sieraden: J. Vane, met een middeleeuwse zilveren gesp, A. KJoezeman, met een koper- en tinschat Religie/devotionalia: H. Tingen, met e.en prachtig pelgrimsinsigne Diversen: J. v. Raak, met een toch wel heel opmerkelijke vondst; verftubes gebruikt door Vincent van Gogh.

UJ

Z

~l?

<:

I: ~

~

U

Nogmaals van harte gefeliciteerd:

UJ

IUJ

o

ZOEKEN IN ZEELAND S·PE.UREN OP ZEEUWSE PADEN

van de bevolking te kunnen herbergen. Men wilde het nieuwe land graag in bezit nemen) maar zonder dijkbouw was dat niet mogelijk. Zoals ook uit andere delen van ons land bekend is) werden de eerste (kleine) dijkjes en

Iedere streek en elk gebied

heeft. zijn eigen, beeldbepalende landschapselementen. Voor de ene provincie zijn dit de brede rivieren, voor de andere de bos- en heidevelden. Zeeland heeft de typische

•

Dijk met veel bochten, de top "hobbelt" door inklinking; zulke dijken hebben een hoge ouderdom.

blikvangers geheel te danken aan haar ontstaansgesèhiedenis. Iedereen kent . wel de dammen en de stormvloedkering, waarvan de bouw in feite de grote finale van een al meer dan 10 eeuwen durende confrontatie met de elementen was.

20

et moet allemaal simpel begonnen zijn met de dijkaanleg in Zeeland) de eerste dapperen vestigden zich na de 7e èeuw op de hooggelegen) zanderige duinruggen. Men dient te weten) dat de provincie na de 2e helft van de 3e eeuw door grote vloeden geheel onbewoond was. Echte bewijzen van voor die tijd) betreffende dijkaanleg of andere dan een natuurlijke bescherming tegen het water zijn niet bekend. Schijnbaar was de zee in de eerste eeuwen van onze jaartelling zo kalm) dat hiervoor geen noodzaak bestond. De eerstvolgende bevolking in de 7e eeuw verbleef op en rond de resten van de strandwallen (overblijfselen gevonden bij Domburg). Maar alras zullen deze hooggelegen plaatsen te .klein zijn geworden om de aanwas

terpen gemaakt met hetgeen voorhanden was. Ook afval werd daarvoor gebruikt. Deze dorpen eindigen met hun naam vaak op werf, dam) dijk) of een afleiding daarvan. Anders dan in de latere eeuwen werd de toenmalige landaanwinst niet alleen gebruikt om te «boeren". Nee) in bijvoorbeeld de roe eeuw was het gebruikelijk) dat de gewonnen grond werd benut om te «moeren". Dit was het onttrekken van (kostbaar) zout aan turf. Bekend is) ,dat keizer Otto 111 in 980 de bestuurlijke macht van gebieden (rond Yerseke) gescho~ken heeft aan de Abdij van Nijvel. Van deze ahdij is bekend) dat ze laat in de ge eeuw al gebieden bezat in de provincie. Zo is het vele eeuwen gegaan: een vorst ('schonk" buitendijks gebied aan de kerk

(abdijen, klooster). Deze was rijk en machtig en had de kennis in huis om daadwerkelijk over te gaan tot inp~ldering van schor en slik.· De heerser kreeg, naast een plaats voor in de hemel, natuurlijk weer een deel van de opbrengst. De afbeelding van de pater met de spade is trouwens louter symbolisch: Ze lieten de dijken aanleggen, deelden orders uit aan het werkvolk, maakten plannen, maar zelf graven ... ho maar! Ook kon de heerser nog andere eisen stellen bij het «weggeven" van het land, bijvoorbeeld de restrictie, dat er een kapel gesticht moest worden, waarin dagelij ks gebeden werd voor . «des graven zonden". Enkele 'ordes die zich bezighielden met inpoldering waren de Norbertijnen, Bernardijnen oftewel Cistenciënsers, het kapittel van Kortrijk en de orde der Duitse

Broeders. Niet alleen maakten de ordes elkaar het leven zuur, nee ook abdijen van dezelfde orde voerden jarenlange processen om het eigendom van stukken land te betwisten. Kijken we nu naar deze dijken dan vallen vooral de verschillende types in profiel op. Natuurlijk zijn sommige dijken in later tijden vergraven of afgetopt om er een breder karrespoor over te kunnen leggen, maar ook kon het zijn, dat men grond nodig had om elders gaten ineen buitendijk te dichten. Een feit is. dat hele hobbelige, lagen dijken het oudste zijn. Door inklinking van de ondergrond verzakken deze dijkenop sommige plaatsen behoorlijk. De meeste dijken zijn aan beide kanten even schuin, rond het Veerse Meer en nabij Rilland heb ik dijken gezien, die aan de zeekant minder steil zijn, dan aan de landzijde. Op deze dijken heb ik vaak duiten aangetroffen uit de 17e en 18e eeuw.

~

Algemene vondsten in dijkjes. Vingerhoeden, complete gespen, mantelhaken en een mooie horlogeketting.

.À Muntscha~e uit een zeeuwse dijk, zaten op een stapeltje

(2x 1740, 1767, 2x 1768, 2x 1769 en 1764)

Dezebevonden zich vooral op de top en bovenaan de schuine zijde aan de zeekant. De hoge dijken met een hoge, smalle, ronde top zijn meestal origineel. Deze «wachters" of slapende dijken zijn een waar eldorado voor de detectoramateur, vaak is de grond vrij van verstoring, zodat je het maximale uit je detector kunt halen. Leeuwecenten zijn er gevonden op bijna onmogelijke dieptes, waar de detector alleen een klein «krakje" gaf. De dijken zijn hoog en droog en omdat de toplaag dikwijls uit klei bestaat is de kwaliteit van het gevonden materiaal uitstekend. In de jaren dat ik op de dijken zoek, zijn er verschillende dingen naar voren gekomen. Op de top ligt het meeste materiaal. Dit is logisch want de dijkfunctie veranderde in de loop der t,ijden van zeewering naar doorgaande route. De bevolking benutte de dijk als droog pad (door de landerijen had je bij regen natte voeten en op de dijk nietr Maar meestal biedt de top enkel losse pasmunt, zoals duiten, centen en stuivers.

2I LIJ

Z

~

l:J

<{

1: et:.

~ U

LIJ

t-

LIJ

·0

De duurdere en zware munten alsook de "schatjes" zitten in de schuine kant, meestal aan de zonzijde. Hiervoor heb ikzelf verschillende verklaringen.

* De top zal door het pad kaal zijn geweest, verloor men daar een aanzienlij ke m un t, dan werd er net zolang gezocht totdat deze weer terecht was. De schuine kant echter zal begroeid zijn geweest. Kwam het m un tstuk daar terecht, dan was de kans op terugvinden nihil. * Bij lange tochten te voet moest er ook uitgerust worden en waar rust een mens uit? Even genoeglijk in het gras met de zon fijn op de snoet! Ook zo was de kans groot, dat verscheidene munten hun eigenaar verloren. * Bij nat weer is het beklimmen .van een dijk geen sinecure. Glibberen en glijden moet ook de reiziger van toen overkomen zijn. Zo komen de meervoudige en «zwar~" vondsten in de schuine kant terecht.

22 UJ

Z

~l.?

« 1: ct:.

~

... Qeze dijk is lang en strak, ooit gedient als zeewering is nu een "wachter" of "slapende" dijk.

Andere goede plekken in de dijk zijn kruispunten, bochten en oude doorbraken (vingerlingen). Deze plaatsen waren ontmoetingspunten voor boeren, reizigers en kerkgangers èn waar mensen samenscholen, wordt vaak iets verloren. Naast muntvondsten kan men op dijken ook mooie gespen, hangers, snuif- en tabaksdozen,

musketkogels (vooral op liniedijken, die geen waterwerende maar een defensieve functie hadden), mantelhaken en onderdelen van klederdrachten aan treffen. De eigenaren van de dijken zijn vaak landbouwers uit de directe omgeving of Rijkswaterstaat. Om te mogen zoeken is toestemming van de boer nodig. Wordt het gras kortgehouden door rundvee of schapen dan heeft de eigenaar meestal geen moeite met graverij. Lopen er echter paarden op de dijk dan worden er meestal wel bezwaren gemaakt. Beschadig in ieder geval niets: gooi de putjes zorgvuldig dicht! Neem alle troep die u vindt mee, anders eet het vee dit ~p met alle nare gevolgen vandien. Hou uzelf hier strikt aan, anders verpest u de (goede) naam van alle zoekers in een keer. Onze hobby is een te fijne bezigheid om door dergelijk gedrag verloren te laten gaan. We mogen niet vergeten dat een heel groot deel van de vondsten gedaan wordt bij de gratie van agrarisch Nederland. De goodwill van deze mensen geeft velen van u en mij de gelegenheid het genoegen van de hobby te mogen beleven. Hou ze in ere!

U

UJ

IUJ

o

"-

WC.M. Capello

LOW-LANDS RALLY )

8, 9 EN 10 SEPTEMBER 1995 Internationaal zoekweekend voor detectorhobbysten uit binnen- en buitenland met land- en waterzoekwedstrijden.

Deelname: leden "De Detector Amateur", niet-leden en buitenlandse gasten. Locatie: Recreatiecentrum "Het Stoetenslagh", Elfde Wijk 42, Rheezerveen-Hardenberg (Ov.) Schitterende camping met o.a. grote zwem- en surfvijver, kantine, restaurant, snackbar, supermarkt, wasserette enz.

Dit wordt een weekend om niet gauw meer te vergeten. Spannende wedstrijden op een grandioos zoekveld met natuurlijke vondsten, strandwedstrijden en voor de mensen die niet bang zijn voor een spatje water, unieke waterzoekwedstrijden. Dus zwembroek, waadpak of surfPak meenemen. Daarnaast hebben we uiteraard weer een determinatie-team, de diverse stands van de imponeurs, op zaterdagavon.d de traditionele bingo en natuurlijk weer heel veel prijzen. Bij voldoende deelname is er vrijdagavond een extra zoekwedstrijd.

Ie wedstrijd zaterdag ± I 1.00 uur en zondag ± 10.30 uur. Prijs deelname wedstrijden (excl. camping):

Voorinschrijving voor I juni door overmaking van f 22,50 op gironr. 167500 of ING banknr. 67.80.04.900, onder vermelding "zo~kweekend" Dee,lnemers die alleen zaterdags of zondags komen en niet overnachten dienen f 2,- p.p. per dag toegang aan de camping te betalen. Voor de mensen die het hele weekend komen, zijn er op deze gezellige camping diverse mogelijkheden om te overnachten. Gezellig kamperen op groot zoekersveld; stacaravans; bungalows en trekkershutten.

Bungalows, stacaravans en reserveren bij

trekkershu~en z.s.m.

Recreatiecentrum "Stoetenslagh" Tel. camping 05230-38260, tel. bungalowpark05230-38350. (Bij boeking en informatie: vermelden "zoekweekend Detector Amateur) Huisdiere~ niet

Bungalows:

aankomst vrijdag na 15.00 uur, vertrek maandag voor I I.00 uur

;

excl. schoonmaakkosten van f 50,-. w

Z

~~

toegestaan.

Het definitieve programma wordt in een van de volgende magazines bekend gemaakt.

f 365,-

oe(

L

Trekkershutten:

f 50,--'- per overnachting

(mà~.

(3 trekkershutten beschikbaar)

~

4 pers.)

~

U w

Iw

o

Schep, schepje, schop, spade, zeefschep, waadschep . U zult zich wel afvragen: waar zijn ze nu weer mee bezig? Zijn er geen mooiere en andere onderwerpen om over te schrijven? Wie gaat er nu over een schep schrijven? Nou, ik dus. En waarom? Heel eenvoudig. Tijdens de wedstrijden, die wij organiseren en als ik zelf op het land aan het zoeken ben, zie ik steeds weer de sporen van grote gatenmakers en grasvernielers. Toegegeven, ik laat ook wel eens een gaatje half open liggen, of ik heb de graspol er wel ingelegd, maar niet eerst de aarde. Om een voorwerp te kunnen opgraven, gebruikt iedereen een schep of schepje. Deze is voor de detectorzoeker net ro belangrijk als een goede metaaldetector.

~!i' ':-'i'-2"'~

"

. Ib

" 2b

Heb je geen schep, dan kun je niet gravenen dan kun je nog ro'n dure detector hebben, je komt de grond niet in. Tenzij ... je kolenschoppen van handen hebt. Kortom, de schep is voor ons roekers zeer belangrijk. Ik zal trachten voor elk terrein de juiste schep te beschrijven. Om een voorbeeld te geven: zelf heb ik vier schep(pen)jes. Twee heb ik gekocht/verbeterd en twee heb ik tijdens een wedstrijd gewonnen. Om met de laatste twee te beginnen: schepjes, die bij bijna elke dealer of importeur verkrijgbaar zijn. Onhandelbare dingen, die ik verbeterd heb tot nuttige werktuigen.

w

Tip I

~

Ik heb hier een schetsje van gemaakt. Afb. Ia: de lengte is 40 cm met een bladm~t van 9 cm breed en 14 cm lang. Hij is van roestvrij staal en er zit ro'n fietshandvat op met reflector. Van dit ,schepje heb ik het blad smaller

Z

17

«

1: et::

~

U w

fw

a

gemaakt tot de punt van het blad 4 cm bedroeg (zie atb. Ib). Op deze manier heb ik een ideaal schepje verkregen. Te gebruiken onder bomen in kort garongras en op paden, die bedekt zijn met schelpen of grint. Ik zie ook wel mensen graven. met een dolk of overlevingsmes. Persoonlijk lijkt mij op deze manier graven geen beste oplossing. Ik heb het vroeger ook wel eens geprobeerd in een parkje. Erg vermoeiend en het commentaar van voorbijgangers loog er niet om. "Zo, die is bang dat hij beroofd zal worden met d~t grote mes", was een van de uitspraken. Geen mens durfde . in de buurt te komen voor een praatje.

Tip 2 Het tweede schepje (atb. 2a). Deze is gelijk aan de eerste alleen de steel is langer (55 cm) . Voor het gemak zit er (voor mij althans aan de verkeerde kant) een voetensteuntje aan. Het vereist trouwens doorzettingsvermogen om met dit type te kunnen werken. Temeer daar de steel ten opzichte van het (kleine) blad te lang is om lekker mee te scheppen, zeker als je in gras een voorwerp uit moet graven. Ook dit,type heb ik veranderd. Om te beginnen heb ik 10 cm vanae lange steel ,afgehaald en vervolgens haaks op de steel gelast (zie afb. 2b). Ook het blad heeft een kleinere afmeting gekregen en loopt

taps toe, tot hij bij de punt 4 cm bedraagt. Op deze manier is een lekker schepje ontstaan, voor zowel gras als maisstoppelveldjes, waar je gemakkelijk mee kunt werken. Deze eerste twee schepjes zijn, zoals ik al vermeldde, bij diverse dealers en importeurs te koop en wie de makers zijn, weet ik niet. Maar ik hoop, dat ze mijn schetsjes begrijpen, zodat zij hun model kunnen aanpassen tot lekkere handzame schepjes. Bovendien zijn deze modellen in de-fabricage voordeliger.

voórkomen dat de schep over de grond sleept tijdens het lopen. Ook heb ik bij mijn schep een voetensteuntje aangebracht. Dit om het kapottrappen van mijn laarzen te voorkomen. Mijn advies is om op elke grote schep, dus ook het pioniersschepje een voetsteuntje te lassen. Werkt u met een normale schep met zo'n breed blad, denk dan na over het bovenstaande. U zult het zelf merken. Het werkt veel gemakkelijker en de schep is gemakkelijker mee te nemen op de fiets of in de kofferbak van de auto.

Tip 3 Zo, en nu naar het "echte" werk. De schep, geschikt voor elk terrein: klei, zand en gras. Hoe vaak is het je al niet overkomen, dat je lekker aan het zoeken bent, een eind van huis, in die lekkere vette kld en dat plotseling je houten steel afbreekt. Balen natuurlijk. Je kunt je pioniersschep dan wel weggooien of op het blad een nieuwe steel zetten. Alles is mogelijk, maar let bij aankoop van een nieuwe steel wel goed op de houtdraad. Deze moet mooi meelopen met de bocht in de steel. Er mogen in de bocht van de steel geen noesten, kwasten of scheurtjes zitten. Om op mijn schep terug te komen (atb. 3a) een kabelsteekschep. Lengte blad is 30 cm. De breedte is 10 cm op het eind en 8 cm bij de steel. De schacht waarin de steel bevestigd is, loopt 20 cm door en is geheel van staal. Ook hierbij heb ik de steel ingekort tot de schep een totaaUèngte van 60 cm kreeg. Het stukje hout is bij mijn schep nog maar IO cm (afb. 3b). Kortom een ijzersterke schep, die ik al meer dan vier jaar gebruik op alle soorten terrein.

Tip 4 De juiste lengte van de steel is naar mijn mening geheel afhankelijk van uw lichaams.lengte en de lengté van uw_~rm. Om de juiste lengte van de steel te bepalen, gaat u rechtop staan met uw (graaf) arm, naar beneden. De maat die gemeten wordt van de grond tot aan uw gesloten vuist is de lengte van de steel, minus 5 cm om te

Tip 5 Mijn laatste schep, de zandzeefschep, die in ons magazine nummer 11 blz. 33 beschreven is, heeft een kleine verbetering ondergaan. Ik heb hier een 20 cm lag~re steel aangemaakt. Voordeel hiervan is, dat ik een iets groter drijfvermogen heb verkregen en de schep in het water tot een diepte van I 112 meter kan laten staan om even op de kant op te warmen of wat te eten. Door het gewicht van de bak blijft deze op de bodem staan en door de houten steel blijft het handvat boven water zichtbaar, net als een dobber. Je kunt nadien je zoeken vervolgen, zonder eèrst weer in het water de plaats . op te moeten zoeken, waar je gebleven was. Ook in diep water kan ik de schep rustig naast mij laten staan. Hij zal niet omvallen of wegdrijven.

Tip 6 Voor in het water zoeken zijn waadscheppen, die geheel van staal zijn in de handel. Als je die per ongeluk loslaat is het een hele toer om hem weer boven water te krijgen. Ze wankelen en draaien alle kanten op tijdens het

scheppen. Makers en fabrikanten ... draai de bak andersom ..... maak het platte gedeelte onder, laat deze iets langer doorlopen voor het scheppende gedeelte en monteer de steel op het bolle gedeelte. Het resultaat hiervan zal u verbluffen, vooral op een wat hardere bodem.

Tip 7 Elke schep moet natuurlijk geslepen en onderhouden worden. Bij een stalen blad, dat nog wel eens wil gaan roesten, kun je de roest erafkrijgen door op een bordje een beetje olie met jif of vim te vermengen. Hier dompel je een fijn schuurpapiertje in en vervolgens schuur je het blad van de schep schoon. Op een gladde schep blijven geen kilo's modder en zand hangen tijdens het zoeken.

TipS Bij alle scheppen, die op het land gebruikt worden is de onderkant van het blad geslepen. Zoek je veel op terreinen waar gras is, slijp dan de zijkanten van de schep ook eens in dezelfde vorm als de onderkant. Voordeel hiervan is, dat je een betere snede krijgt in het gras, vooral als je de graspol aan drie kanten lossteekt.

Tip 9 Zit de houten steel los, dan kun je de schep een nacht in een grote emmer water zetten. Het blad en een stukje van de steel moeten onder water . staan, je zult zien dat de steel 's morgens muurvast zit. Zo, tot zover genoeg getipt en gespit over de schep. Mocht u vragen hebben, neem dan gerust contact met mij op. Spitze, Dick Eekhof

U wilt UW blad toch volgende keer gewoon weer in de bust Jammer genoeg zijn er nog een aantal mensen die vergeten zijn hun lidmaatschap voor dit jaar te betalen. Een vereniging kan net als u niet zonder inkomsten. Dus, nog even het girotje op de post en u heeft volgende keer het magazine gewoon in de bus. U blij, wij ook.

UJ

Z

~~

«

I: e:t::

o

f-

--uUJ

f-

UJ

o

o -

.

De speld werd reeds voor de middeleeuwen algemeen gebruikt als attribuut bij hand- en naaiwerk en bij kleding. Spelden werden uit allerlei materiaal gemaakt, zoals hout, been of metaal. Tot in de 1ge eeuw werd de metalen speld met de hand gemaakt. De functie was bepalend voor materiaal, lengte en dikte van de knop. Grotere spelden dienden als kledingaccessoires. Koperen spelden werden gemaakt uit strengen opgerold koperdraad. De bekendste methode voor het maken van metalen spelden is die, waar metaaldraad in de gewenste dikte werd getrokken en in stukjes geknipt. Daarna werd de knop bestaande uit twee of drie windingen opgerold metaaldraad aan de pen/stam gehecht.

5

De speldenkop is gedeeltelijk opgengewerkt, zodat de vorm van het hoofd (Christus) op een kruis lijkt. Het materiaal is tin en koper. De datering is 14e-eeuws. Dit soort spelden waren vermoedelijk voorbodes van de pelgrimsinsignes. De kop is 14 mm De totale lengte is 52 mm

\

o

\\\1

IJ

li

- IJ 11 iI..li

~

\~

\,

\\H I

1

ij ,/ /'

-

.

11

-

!'

.

~

IJ

II

6.

J/:1

7

.

3 en 4 Spelden met pentagonale koppen zijn erg decoratief. Ze werden in de eerste helft van de 14e eeuw gedragen. Het materiaal is brons. De kop heeft een diameter van 3 mm De totale lengte is 39 mmo

I

}

Ij

r~

-

2 Deze speld is voorzien van een bloedkoralen knop in een bronzen zetting en hij dateert uit de 14e eeuw. De kop heeft een diameter van 4 mmo

f

8

5 Dit soort speld is de opvolger van de 2 voorgaande modellen. De kop bestaat uit een vierkant met daarin uitgewerkte rondjes. Datering is 2e helft van de 14e eeuw. Het materiaal is brons. Doorsnede: 5 mmo Totale lengte: 59 mmo 6,7 en 8 Dit soort spelden was een massaprodukt. Voorzien van een eikeltje als kop. Het materiaal is brons en soms geweerijzer. De datering is vroeg 15e-eeuws. De koppen zijn massief.

I

1/

1

I

/

9

10

{- •

,\ ,Î

1\

0

!

/ o 12

I1 9

Dit is een laat 14e-eeuwse speld van zilver met een tin coating op de stam. De kop is S mm, de totale lengte is 47 mm '

10 Ook uit de 14e eeuw zijn deze spelden met verschillende massieve koppen. Het materiaal is koper. I I Ronde spelden met afgeplatte koppen. Op de zijkanten zitten uitgewerkte rondjes. De datering is eind 14e- begin ISe· eeuws. H~t materiaal is koper. 12 Spelden met een lange stam. Deze spelden hebben een draadkop. De een na laatste, heeft daarbij een tinnen coating. Datering 14e-eeuws. Materiaal: koper.

MET DE DETECTOR NAAR HET BEJAARDENTEHUIS Ik wil graag een verhaal vertellen, dat u misschien interesseert en ik hoop dat het goed genoeg is om in het clu~blad te plaatsen. Mijn detectormaat en ik hebben namelijk, iets meegemaakt, dat eigenlijk best wel leuk is o..ln aan andere '; detectoramateurs te vertellen. Op een van onze vrije dagen waren we ergens in de buurt van Coevorden aan het zoeken met onze detectors, mijn maat met een. Tesoro Bandido en ik met een Compass XP350. Op een gegeven moment zag ik in de verte mijn maat in gesprek met iemand in een net pak. Ik dacht er verder niets bijzonders bij, maar een minuut oftien later stond die man er nog steeds en net toen ik wilde gaan kijken wat er aan de hand was, liep hij weg. Even later vroeg ik aan mijn collega-detectoramateur waar het om ging. Deze mijnheer bleek de directeur van het museum in Coevorden te zijn en had aan mijn maat gevraagd ofhij wou meewerken aan een opening van een tentoonstelling van het museum. Deze tentoonstelling zou worden gehouden in het bejaardentehuis "De Voorde". Tevens werd dan de jaarlijkse "Ganzenmarkt" in het tehuis geopend. De bedoeling was dan, dat de ganzenhoeder en -hoedster 1993 van het bejaardentehuis "De Voorde" een kanonskogel zouden opzoeken in een enorme hoop zand, dat op het podium in de zaal van het bejaardentehuis zou liggen. Maar dit moest dan 'met-behulp van een detector gebeuren en die was nog niet beschikbaar. Na even wikken en wegen besloot mijn maat om zijn Tesoro Bandido daarvoor beschikbaar te stellen, mits hij er zeker van kon zijn, dat er geen rare dingen mee zouden gebeuren. J Dus op IQ november 1994 togen we met een beetje leen vreemd

gevoel naar het bejaardentehuis. Eenmaal aangekomen meldden we ons bij de receptie, waar men ons verder verwees naar de zaal waar de ganzenhoeder en -hoedster al op ons stonden te wachten. Aan de ganzenhoeder, die de detector zou hanteren, werd uitgelegd hoe hij met het apparaat moest omgaan, daarna werden we naar onze plek verwezen. We werden aan de tafel met genodigden gezet, waar we koffie met een gans van speculaas kregen aangeboden. Even later sprak de directeur van het bejaardentehuis het openingswoord uit en werd de heer Turksma, van het museum, uitgenodigd om een toespraakje te houden. Toen verscheen dus de man op het podium, die om de detector had gevraagd. Hij vertelde dat de gemeente Coevorden het museum wou sluiten en dat alle vondsten, die in het museum _ lagen, moesten verhuizen naar het museum in Assen. En hij legde uit, waarom het voor de stad Coevorden erg jammer zou zijn als dat doorging en dat ze probeerden daar tegenin te gaan. Maar ook wij en een groot aantal andere mensen vindt dat erg jammer, want zo'n museum hoort toch in een plaats als Coevorden thuis, omdat het een historische stad is en haar herinneringen daar liggen tentoongesteld. Coevorden was namelijk een vestingstad en dat kun je nog steeds goed zien aan het kasteel en aan de stervormige gracht, die nog voor een groot deel intakt is. En zoals ook de heer Turskma vertelde "er is in het verleden al veel te

veel met de bulldozer platgeschoven". Juist in Coevorden moet nu het museum dicht, waar alle oudheden van deze stad zijn opgeborgen en waar nog steeds af en toe echt oude dingen worden gevonden, die dan bij de verzameling gezet worden. Na de toespraak van de heer Turksma werd de tentoonstelling geopend door het opsporen van de kanonskogel in de hoop zand; dit alles tijdens een drankje. Ook de kanonskogel kwam uit het Coevorder museum. De ganzenhoeder met de Tesoro Bandido en de ganzenhoedster met een schep. In een mum van tijd was het ding ontdekt en werd hij op de knieën door de ganzenhoedster uitgegraven en boven het hoofd gehouden. Dit was een mooi gezicht en later zijn we nog even met de heer Turksma in gesprek geweest over het museum in Coevorden. Toen wij zeiden, dat wij het ook erg jammer zouden vinden, als het museum zou worden gesloten en dat we interesse hadden in de geschiedenis van Coevorden zei de heer Turksma, dat hij dat zeer waardeerde van detectoramateurs zoals wij en dat we hem maar snel eens moesten bellen voor een afspraak in het museum. Hij zou ons dan een rondleiding geven met uitleg over de herkomst van de tentoongestelde spullen en munten. We hadden echt de indruk, dat hij onze hobby zeer op prijs stelde en dat kun je 'van een heleboel andere mensen in soortgelijk werk niet zeggen. Toen we aanstalten maakten om weg te gaan, werd mijn maat nog een fles Beerenburg en een dikke bos bloemen aangeboden voor het uitlenen van zijn detector. Zo zie je maar weer, dat je als detectoramateur overal terecht komt en dat het tussen musea en detectorverslaafden best goed kan gaan. De detectoramateurs, B. van Wieren en B. van Wieren, Weiteveen

29

Voor de in het volgende nummer te plaatsen rubriek "Vraagbaak" kunt u tekeningen en/of foto's van voorwerpen of munten, waarvan u zelf niet weet wat het is, sturen naarj Dick Eekhof, Pealskar 47, 850 I TL Joure

Geachte heer Eekhof, Graag rou ik willen weten wat dit door mij gevonden hangend lood moet voorstellen. Degene, die dit voor mij getekend heeft, denkt dat het iets is van het ververijgilde.

Geachte Dick, Hierbij stuur ik je een tekening van 2 muntgewichtjes, die ik gevonden heb. Ik wil graag de volgende dingen weten: Voor welke munten werden ze gebruikt? Zijn ze Nederlands of Belgisch? Wie heeft ze geslagen? Wat betekenen de letters? Zijn ze zeldzaam?

a) voor een I, 2 of 4 Cruzado van Portugal, massa resp. 3,06, 6,12 en 12,24 gram. Resp. aangemunt tussen 1457-1821; 1555-1727 en 1584-1727. Zie Pol, blok 158. Keerzijde monogram van Gerrit Matthijsz. Man, Amsterdam, ca. I 640-ca. I 650/60?

Vergelijkbaar met Graag antwoord op deze vragen in het detectorblad. Dank u, Jan Bijman

Van deze penning, die ik gevonden heb, rou ik graag de komplete tekst willen hebben en wie droegen deze penningen? Aan een zijde staat de tekst: "Lerne leiden ohne zu klagen" Keerzijde: "Deutsche Kaizer kos ..... Frederich ....

•

......•. r',-::~.-"" , ••

-

.

-.

~. e-"""' .~

.

.

. ~

-......

Natuurlijk alvast mijn hartelijke dank. C. Mutsaerts

w·

Z

~

I..?

« 1: oc

~

U w

I-

w

o

Beste Jan, Je potloodafdrukken zijn te slechtom afte drukken. Over de muntgewichtjes krijg je hieronder antwoord van de heer Holtman. De afdruk van de koperen munt is zo onduidelijk, dat we er niets van kunnen maken.

Geachte heer Mutsaerts, Dit type loden penning (hangend lood) wordt vaker gevonden, zowel in Dordrecht, Leiden als Amsterdam. Bij navraag bij het penningkabinet in Leiden kon men ook niets over de functie vertellen. Deze loden zijn altijd vrij fors uitgevoerd. Het lijkt ook ons, gezien de kookpot met huismerk op de achterzijde, van een verversgilde afkomstig te zijn. Datering 15e/16e eeuw. Uw tweede yraagbetreft de penning. Deze wordt vrij veel gevonden. Met zowel Duit~e als Nederlandse teksten. Het doel van deze penning is onbekend. De tekst: leer lijden zonder klagen. Verder onbekencf. Datering 1ge eeuw.

De antwoorden van de heer R.J. Holtman 2 muntgewichten. Verwezen wordt naar tekeningen in het boek . van Arent Pol: Noordnederlandse muntgewichten.

Vergelijkbaar met

I

.

~

.:.4 ...

,-,

.

"3~ .:

.........'"

voorzijde

achterzijde

.•••••• ci)••..• ···.. ..... .........r:;,.-. :

voorzijde

achterzijde

b) voor een I of 1/2 Angel van Engeland, massa resp. 5,11 en 2,56 g; resp. aangemu'nt tussen 1464-1643en 1470-1619. Zie Pol, blok 78. Keerzijde 1619 G G en een jacobsschelp: Gerrit Geens, Amsterdam, ca. I 600 - ca. ·1630?

Geachte vraagbaak, Hierbij stuur ik een foto van twee voorwerpen, die ik gevonden heb op een golfbaan in aanleg in de omgeving van Zwolle. Over deze twee voorwerpen rou ik graag meer willen weten en ofhet eventueel

eeuw); het zou dan (bij een massa van omtrent 105 g) een halve Noordsche mark zijn. Klopt dat met de datering van de bijvondsten? Graag zou ik dit voorwerp op een bijeenkomst (of per post) nader willen onderzoeken.

waarde heeft. Het materiaal is vermoedelijk van lood. Het ronde voorwerp heeft een gewicht van ongeveer I. 5 ons en een dikte van ongeveer 1.5 cm. Het ver-

moedelijke hangertje heeft een dikte van ongeveer 3 mm en een gewicht van ongeveer 100 gram. Aan de achterzijde staat ook een kriebeltje. Ik hoop dat dit genoeg is.

B~ste William Over het onderste voorwerp heeft de heer Holtman het een en ander te melden. Het bovenste voorwerp zou een loden knoop kunnen zijn, maar omdat je de achterkant niet beschrijft, is dat niet zeker.

Als de foto I: I is en de hoogte is 'correct weergegeven, dan zou de massa van het onderste voorwerp zo'n 105 g zijn. Ik ben niet zeker of dit een gewicht kan zijn. Is dit stuk gegoten? Zijn de versieringen in het lood aangebracht of zijn ze een gevolg van de (koperen?) mal, waarin dit stuk lood heeft gezeten? Als het al een gewicht zou zijn, dan gaan m'n gedachten 4it naar de Vikingtijd (ge-11 e

Hierbij stuur ik u een aantal afbeeldingen en beschrijvingen van gevonden voorwerpen. Hopelijk kunt u u voor mij thuis brengen.

Voorwerp 4: is eveneens gemaakt van koper (donkergroene patina) Het is misschien een hanger van een ketting geweest.

Geachte vraagbaak, Zou u mij informatiekunnen verstrekken betreffende de datering en herko mst van een loden gewicht.

Voorwerp I: waarschijnlijk een zilveren onderscheiding (de speld ontbreekt) Op de achterzijde kan je het bevestigingspunt nog zien. Ook staan er twee zilvermerken ingeslagen; een zwaard en het merk voor het tweede gehalte.

Vorm

L

\

Dwarsdoorsnede Vriendelijk groetend, William Speek

Geachte mijnheer Eekhof,

Het gewicht weegt zo'n 50 g. Er staan 2 stempels in het gewicht: een wapen en een letter. .

y Luc van Ravels Het getekende exemplaar zou een massa kunnen hebben van omtrent 6 I g; omge- ~ rekend per pond 484 g. Daarmee zou de datering op 17e-eeuws of jonger kunnen worden gezet. Het stadsmerk . kan ik nog niet thuisbrengen; er zijn in Nederland enkele wapens met een (Sint Andries)kruis. Dit zou ik graag op een bijeenkomst (of / per post) nader willen onderzoeken. R. J. Holtman

Voorwerp 2: een onbekend loodje met aan de voorzijde het opschrift: ANG NES. De achtezijde is blanco. Het gewicht van het loodje bedraagt 5.040 gram.

Voorwerp 5: is waarschijnlijk een medaille gemaakt van messing met aan de voorzijde het opschrift: HINCVICfORIA. Ook de achterzijde heeft een opschrift n.l. FIDET ET VIRTVIT en in elke hoek staat ook iets: PP, IX, 1867, PNS. Ik hoop, dat u de voorwerpen kunt determineren.

c~~

Bij voorbáat dank, Christiaan van Grinsven

f.-A.Uli 1\

Beste Christiaan,

Voorwerp 3: is gemaakt van koper (donkergroene patina). Ik heb geen flauw idee wat voor iets het is. Op de ene zijde staan een aantal letters/versieringen die niet duidelijk zichtbaar zijn.

Het was even puzzelen om de tekeningen van je in de juiste volgorde te krijgen, doch wij zullen een poging wagen. Bij voorwerp I de letters KAB..... , onbekend speldje. Voorwerp 2 is voor ons tevens een onbekend loodje. Het lijkt mij om een eigendomsloodje te gaan, doch de tekst is niet te achterhalen. Voorwerp 3 is een spinsteentje. Deze zijn vaak te herkennen aan een taps toelopend gat in het midden. Meestal zijn ze van lood. I

UJ

Z

~ t.:1

<

.L cr:.

o

I-

U

UJ

IUJ

o

Deze spinsteentjes zijn de verzwaring van de handspindei, die men gebruikte bij het garen spinnen. Jamfer, dat u de letters niet heeft kunnen achterhalen. Vermoedelijk initialen van de eigenaresse. De datering is IBe eeuw. Voorwerp 4 is een fragment van een schaar. Als u dit gedeelte goed gaat bekijken, zult u op de zijkant van het uitstekendegedeeltezien, dat deze wat brokkelig is. Hier heeft het schaargedeelte aan vast gezeten. Ik heb op uw tekening de plaats met een kruisje gemerkt. Ook is het mogelijk sporen te zien op het kleine oogje. De datering is IBe eeuw. Voorwerp 5: een medaille. Deze is door ons team niet te achterhalen.

mogelijk een D "of B. Eronder is duidelijk een 6 te zien, maar dan weet ik niet zeker, een I of een 3? Ik heb er een afgietsel van gemaakt, die gelijk is aan het origineel. Mogelijk weet iemand van jullie er meer over te zeggen.

Ten tweede een lakstempeltje met een klimmende leeuw. Ik heb geen was, maar ik heb een stempelafdruk hier gezet. Helaas zie je zo niet goed de fijne insnijdingen van bijv. de manen.

bij Nederweert. Massa I I I g. Merken moelijk thuis te brenhet afgietsel. gen uit Misschien in een cirkel de boom van Den Bosch en een jaartal 19 of 61 in een kleine cirkel. Van Den Bosch is veel materiaal bijeen gebracht en gedocumenteerd (maar nog niet uitgegeven). Tweecijferige jaartallen in een cirkel ben ik o.a. tegengekomen in Tilburg en Den Bosch. Verder naar het zuidoosten heb ik nog weinig materiaal in handen gehad. Groeten, R. Holtman

1863. Wie droeg zo'n ring?

Fot04 Olielampje/kannetje? Tin, verzilverd geweest. Hamerslag binnenin en rondom versierd met bolletjes onder aan voet.

Beste Dick, Zou je de volgende voorwerpen voor mij kunnen determineren en dateren? Foto 5 Stempels? Koper omhulsel onder het ronde vlak weggeroest.

Beste Dick, Ik heb weer 2 vraagjes voor determinatie, waar mijn bescheiden kennis te kort schiet. Ik ben dus blij, dat ik lid ben van onzè vereniging en kan steunen en hulp vra-' gen bij verder of beter meer gevorderden op dit en speciale terreinen.

De iool is zeer glad gepolijst en het randje is ~eer teer, zo. dat kleine stukjes afbreken. Rond de leeuw is een cirkelvormige uitsnijding, een soort touw-motief. De patina is donker en doet aan tin denken, mar door de afgebroken stukjes blijkt het koper of messing te zijn (donkergroen). Hopelijk weten jullie of jij mij iets te zeggen over herkomst, toepassing en/of leeftijd en eventueel lectuur. De vindplaats is Weert.

Foto I Brons, waarschijnlijk een gietlepel. Waarvoor? En de datering?

Foto 6 Naald. Ik dacht aan een leernaald, omdat hij niet rond is maar taps spits toelopend. Hij is van brons. Bij oog verdiept.

Will Hilhorst, Someren

UJ

Z

~~ «

1: ct::

o

I:-

U UJ ILU

o

Ten eerste een gewicht van lood, gevonden op een akker bij Ned~rweert, gewicht (inclusief een film paraffine) III gram (PIT weegschaal) dus vermoedelijk; 110 gram zonder beschermlaag. Enigzins taps van yorm. Bovenop zie ik een A, dan nog iets ~n dan

Beste WiII, Nogmaals onze excuses voor het lange wachten. Het lakstempel kunnen wij helaas niet determineren. Hier het antwoord van de heer Holtman over ~je loden afgietsel. Loden gewicht, kwart pond. Tapse vorm. Bodemvondst

Foto 2 Broche/hanger? Wat voor jaar? Verguld.

Foto 7 Hanger. Hond met onderkant in voet. Een .boog en de letters D.I.V. Brons. Foto 3 Ring br!Jns/koper, inscriptie Napoleon lIl, empire

E.S.M. Nijsen, Nederweert

n a v d i l r u u n e t t a m A Word tor

c e t e De D

Wordt nu lid en krijg het nieuwste Detector Magazine om de twee maanden in de bus! Kijk voor meer informatie op www.detectoramateur.nl

Beste mijnheer Nijsen, Om met de eerste foto te beginnen. Deze is te onduidelijk. Het lijkt ons, dat er op de plaats van de steel een gat is. Als dit zo het geval is, dan heeft hier een houten steel ingezeten. Bij grotere types lepels komt dit voor. Doch een juiste datering moeten wij achterwege laten. Foto 2 Ook hierover zijn wij het onderling niet helemaal eens. Als de broche gegoten is, iets wat we aan de hand van de foto niet kunnen zien, dan kan deze vuurvergulde broche uit het begin van de 7e eeuw stammen. Als het een gedreven plaatje is, dan is het vroeg Ige-eeuws. Foto 3 Hierover kunen wij weinig zeggen. Tevens is ons onbekend, wie een eventuele dragergeweest kan zijn. Deze koperen ringen komen wel vaker uit die periode voor, doch allen zonder inscriptie. Met inscriptie is dus wel bijzonder.

Foto 4 Allereerst rijst bij ons de vraag: Is dit wel tin? Zelf denken wij aan zilver. Het lijkt ons het schepje waarmee men tijdens de doopplechtigheid (katholiek) het water uit het doopvont schepte. Als datering denken wij 18e eeuw. Als het van brons is, zou het Oosteuropees kunnen zijn. Foto 5 Het linker voorwerp zou een stempel kunnen zijn geweest. Het rechter is weer een van die vele soorten handvaten en knoppen, die ergens een functie voor gehad hebben. Datering 18e/1ge eeuw. Literatuur: Dete(cto)rminatie van D. Eekhof blz. 40. Foto 6 Ook wij zijn van mening, dat het een naald is om leer te bewerken. Zelf bezit ik een soortgelijk exemplaar. 17e eeuw.

Reactie op de determinatie van de munten in magazine nummer 14 van april 1994.

rond een vuurijzer de wapenschilden van de Gouffier, Reckem en de Lynden. Kz.

De bepaling en beschrijving van de munten door de heer Van Loon van Coin investment heeft me sterk teleurgesteld. De heer Van Loon is volgens mij niet waardig om zich numismaat te noemen. Ik geef u de raad om een een andere specialist te zoeken, gezien hij een tamelijk courante munt van Jan van Hoorn van Luik als onbekend en van Breda heeft bestempeld.

Gekroond wapenschild. Gezien de derde plaats van de R op de voorzijde was er eventueel nog verwarring met een munt van Carol 11, maar deze regeerde van 1665-1700 e.n niet in 1645.

R.FERDIN .ET.ELISABET.

De juiste beschrijving van de munten:

Voorwerp 7 Is een munt van Luik, namelijk een patard, duit of dubbel oortje van Jan van Hoorn 1484-1505. Gezien de beperkte gegevens is hier niets over te zeggen. Guido Smets, Hever België

Foto 7 Een 17e-eeuwse bedel. De letters zijn zichtbaar. Dus niet in spiegelschrift te lezen. Was dit wel het geval, dan zou het om een zegelstempel gaan.

Beste Guido, Wij zijn blij, dat onze leden zo betrokken zijn. Hierbij zeer ,bedankt voor de verbetering.

w

Z

~

l:)

« 1: et:

~ U

w

f-

w

o