Open vraag 1 Lees het onderstaande artikel uit NRC Handelsblad en beantwoord daarna de vragen a) t/m f) Van reisje langs de Rijn tot Sahara Directeur/eigenaar Joop ter Haar van reisorganisatie Oad treedt per 1 april terug. Hij wordt opgevolgd door vice-president Geert-Willem Boven van Martinair. HOLTEN, 5 januari. Op 69-jarige leeftijd heeft de ratio het bij Joop ter Haar eindelijk van de emotie gewonnen. De directeur/eigenaar van Oad trekt zich na 36 jaar terug uit de dagelijkse leiding van de reisorganisatie. Emotioneel is hij nog niet zo ver (“ik voel mij nog net zo gezond als tien jaar geleden”), maar het verstand besliste anders. Op oudjaarsdag 2001 hakte hij de knoop door. “Jazeker, ik heb goed geslapen.” Joop ter Haar, nummer 110 op de Quote 500-lijst met een geschat vermogen van 300 miljoen gulden, noemt zichzelf een 'busboer'. Het is een geuzennaam voor een man die in zijn geboorteplaats Borne opgroeide met de geur van dieselolie. Vader Gerard ter Haar, plaatselijk bekend als 'Bussen ter Haar' kocht in 1924 een T-Ford autobus, waarmee het ontstaan van de Overijsselsche Autobusdiensten (Oad) een feit was. Als jochie werd Joop ter Haar in alle vroegte uit bed getrommeld om bussen schoon te maken. Later toerde hij als chauffeur/reisleider door heel Europa voordat hij zitting mocht nemen in de directie. In 1966 nam hij het bedrijf over. “Mijn vader maakte maar één afspraak. Eén keer per week kwam hij langs om de leuke dingen te horen. De problemen moest ik zelf maar oplossen.” Precies zo wil Joop ter Haar het ook doen met zijn opvolger Geert-Willem Boven. Ter Haar wordt president-commissaris van de Oad Groep maar zal zich niet intensief bemoeien met de dagelijkse gang van zaken. Van Boven (46) wordt verwacht dat hij het marktaandeel van Oad op het gebied van vliegvakanties verhoogt. Oad beschikt met 170 bussen over het grootste touringcarpark van Nederland en verzorgt nog altijd het streekvervoer in delen van Oost-Nederland; de groei zit in de vliegvakanties. Boven: “De toekomst ligt in het ver-weg toerisme.” Oad heeft naam gemaakt met vakantiereizen naar bijvoorbeeld Bali en Mexico, maar het marktaandeel van vliegreizen naar meer gangbare landen als Spanje en Griekenland blijft steken bij een paar procent. Boven, die voordat hij vice-president bij Martinair was achttien jaar bij KLM werkte, heeft volgens Ter Haar de expertise op luchtvaartgebied die bij Oad onvoldoende aanwezig is. De zoektocht naar een opvolger heeft zo'n vier jaar geduurd. Beoogd opvolger Ben Christiaanse (afkomstig uit de bankwereld) hield het slechts een jaar bij Oad vol, zoon Julius (28) is nog altijd niet rijp voor het grote werk en de verschillende externe kandidaten met wie Ter Haar de afgelopen tijd sprak, voelden de bedrijfscultuur niet aan. Ter Haar: “Er zaten echt kanjers bij, vaak van beursgenoteerde ondernemingen maar die willen vooral scoren. Bij ons staat niet de rentabiliteit maar de continuïteit voorop.” Wat Ter Haar betreft staat één ding vast. Oad blijft een zelfstandige Nederlandse reisorganisatie met het hoofdkantoor in Holten. Het bedrijf is de laatste vijf jaar sterk gegroeid. Met een omzet van meer dan 500 miljoen euro en 666.000 vervoerde passagiers is het doorgedrongen tot de top-drie van reisorganisaties in Nederland. “Wij hebben bewezen dat je ook op eigen kracht kunt groeien”, zegt Ter Haar. De groei kwam autonoom en via acquisities tot stand. Oad is geheel of deels eigenaar van Bex reizen, Sindbad (actieve vakanties), Cycletours (fietsvakanties) en SRC dat zich toelegt op culturele reizen. Het diverse aanbod van reizen naar verschillende werelddelen maakt Oad volgens Ter Haar minder kwetsbaar. “Plotselinge politieke of sociale onrust in bepaalde vakantielanden blijft altijd een
probleem voor de reiswereld. Maar wij hebben de risico’s verkleind”, aldus Ter Haar. Oad, dat in de jaren zeventig begon met het 'reisje langs de Rijn' en in de jaren negentig een busreis door de Sahara organiseerde, is recent bekroond als meest innovatieve Nederlandse touroperator. Voor Ter Haar is het min of meer vanzelfsprekend. Zijn opvolger Boven kijkt er iets anders tegenaan. “Het is een last op mijn schouder om dit te kunnen continueren.”
!! Formuleer de antwoorden op de volgende vragen kort en bondig !! a) Ga er van uit dat OAD een divisionele organisatiestructuur kent en dit wenst te transformeren naar een 'horizontale onderneming'. Welke barrières tegen organisatieverandering die Daft in het hoofdstuk 'Innovatie en verandering' noemt, zullen daarbij met name optreden? Motiveer je antwoord. Antwoord vraag a)
b) Beschrijf hoe door de tijd heen de strategie van OAD is veranderd en hoe deze verandering samen hangt met de verandering van de omgeving van OAD. Gebruik voor de aanduiding van de strategieën de generieke concurrentiestrategieën volgens Porter. Antwoord vraag b)
c) In het artikel wordt gesproken over 'de bedrijfscultuur'. Welke tastbare zaken zou je willen weten om te bepalen of OAD een (1) op aanpassing gerichte ondernemingscultuur heeft, (2) een missiecultuur, (3) een clancultuur of (4) een bureaucratische cultuur heeft? Noem steeds één indicator die gemakkelijk ‘van buitenaf’ te bepalen is, dus zonder dat hiervoor onderzoek nodig is bij het bedrijf. Antwoord vraag c)
d) Wat voor type besluitvorming verwacht je in een bedrijf als OAD ten aanzien van de beslissing om dhr. Boven als nieuwe directeur aan te stellen? Beantwoordt deze vraag door te beargumenteren welke van de modellen, die Daft in zijn hoofdstuk over 'besluitvormingsprocessen' onderscheidt, op de OAD casus van toepassing zijn. Antwoord vraag d)
e) Op welke wijze kan een bedrijf als OAD Internet-technologie toepassen op operationeel niveau? Bepaal voor deze vraag zelf een operationeel proces waarvan je kunt aannemen dat het binnen de ‘technische kern’ van het bedrijf valt. Antwoord vraag e)
f) Op welke wijze kan een bedrijf als OAD Internet-technologie toepassen op strategisch niveau? Richt je voor deze vraag op een strategisch proces dat binnen de ‘boundary spanners’ van het bedrijf valt. Antwoord vraag f)
Een aantal interviews bij een fictieve studievereniging heeft geresulteerd in de volgende procesbeschrijving van de Inkoop & Verkoop van studieboeken. Lees deze aandachtig door en beantwoord de vragen a) t/m d). Een klant bestelt één of meerdere boeken bij de studievereniging, waarbij hij kan aangeven of hij alle boeken in één keer uitgeleverd wil krijgen of zodra ze beschikbaar zijn. Een verkoper neemt de klantorder aan en registreert elk boek (zeg maar elk ISBN nummer) als individuele orderregel, voor elke orderregel wordt ook het aantal exemplaren ingegeven dat wordt besteld. De klant ontvangt na het plaatsen van zijn klantorder een orderbevestiging. De inkoper van de studievereniging verzamelt alle klantorders en plaatst op een gegeven moment een inkooporder bij een uitgever. Wanneer meerdere boeken door dezelfde uitgever worden geleverd dan bestaat een inkooporder uit meerdere orderregels, namelijk één voor elk boek met een vermelding van het aantal exemplaren. De uitgever levert vervolgens de boeken aan de studievereniging. Bij binnenkomst van de inkooporder wordt er door de inkoper gecontroleerd of de levering compleet is. Er wordt geregistreerd hoeveel stuks er zijn binnen gekomen, het informatiesysteem werkt op basis hiervan de (bestaande) voorraad bij. Op basis van het aantal binnengekomen boeken en het aantal bestelde boeken kan er worden berekend hoeveel stuks er ontbreken. De leverancier wordt hiervan vervolgens op de hoogte gebracht door hem een bericht manco levering te sturen. De studieverenging betaalt alleen de boeken die het heeft ontvangen van de leverancier. Het systeem wijst vervolgens de boeken uit de voorraad toe aan de klanten op volgorde van datum van plaatsing van de order. De klanten worden daarna op de hoogte gesteld dat er boeken voor hen klaarliggen. Als de klant één boek heeft besteld dan krijgt hij een afhaalbericht dat zijn boek klaarligt. Als de klant meerdere boeken heeft besteld dan wordt er eerst gecheckt of hij de boeken apart dan wel tegelijk uitgeleverd wil krijgen. Indien de klant de boeken apart uitgeleverd wil krijgen dan krijgt hij een bericht dat zijn boeken klaarliggen. Indien de klant de boeken tegelijk uitgeleverd wil krijgen dan wordt eerst gecheckt of de klantorder compleet is, wanneer dit het geval is dan krijgt de klant een bericht dat de klantorder afgehaald kan worden. Bij het afhalen van de klantorder registreert de verkoper het aantal uitgeleverde boeken, het informatiesysteem werkt op basis hiervan de voorraad bij. De verkoper sluit de klantorder wanneer het om het laatste boek van de klantorder gaat. De klant dient vervolgens te betalen voor de boeken die uitgeleverd heeft gekregen, dit gebeurt contant of middels een factuur die de klant thuis gestuurd krijgt. De verkoper registreert de betaalwijze van de klant, zodat het informatiesysteem indien nodig de facturen kan uitsturen.
a) De studievereniging besluit de procesbeschrijving om te zetten naar een ontwerp voor een informatiesysteem. Na het lezen van Stair & Reynolds besluit ze om het informatiesysteem in termen van Input – Functies – Output uit te werken en roept hierbij jouw hulp in. Kies op basis van de gegeven procesbeschrijving zelf 3 Functies en geef per functie de Input en Output aan. Antwoord vraag a)
b) Stel dat de studievereniging ertoe over gaat om het systeem door derden te laten ontwikkelen. Welke methode voor systeemontwikkeling (system development), zoals genoemd in hoofdstuk 8 van Stair & Reynolds, zou je dan adviseren aan de studievereniging en geef aan waarom? Antwoord vraag b)
c) Na het lezen van hoofdstuk 5 in Stair & Reynolds over e-Commerce ziet de boekenleverancier mogelijkheden om middels e-Commerce de Value Chain (lees: boekenleveranier – studieverenigingen) anders in te richten. Geef de boekenleverancier een advies waarin je zijn Value Chain schetst die door middel van e-Commerce wordt ondersteund. Antwoord vraag c)
d) Welke voordelen brengt de door jouw voorgestelde verandering van de Value Chain met zich mee voor de studieverenigingen? Antwoord vraag d)
