m 9

uitgave

december 2011

vierde jaargang

nummer 4

Tijdelijke natuur Mosselbanken • 4 Zeeuws-Vlaamse prachtpunten • 5 Nieuw lesmateriaal over water • 10 Gemeenten kiezen voor duurzaam hout • 11 Liften goed voor milieu en portemonee • 13

. Pa g

m9 6 t/

Natuur&Zo Magazine is een uitgave van de gemeenten Terneuzen en Hulst, natuurorganisaties en Natuur&Zo en wordt mede mogelijk gemaakt door adverteerders.

Zeeuws-Vlaanderen pakt bodemverontreiniging aan Bedrijfsactiviteiten in het verleden hebben hun sporen achtergelaten in de bodem in Zeeuws-Vlaanderen. Op verschillende plaatsen is de grond verontreinigd. Een groot deel van deze locaties is de laatste 30 jaar al opgeruimd, maar er zijn nog enkele vervuilde plekken over die een risico vormen voor de mens. Dit zijn de zogenaamde spoedlocaties. Aanpak De betrokken overheden spraken met elkaar af om deze spoedlocaties aan te pakken. Deze afspraken zijn vastgelegd in het ‘Convenant bodemontwikkelingsbeleid spoedlocaties’. Een belangrijke afspraak uit dit convenant is dat de risicovolle locaties snel worden gesaneerd. Daarvoor hebben de Zeeuwse gemeenten samen met de provincie Zeeland alle bodemverontreinigingen in kaart gebracht en de spoedlocaties geïnventariseerd.

Het aantal vervuilde plaatsen is daarbij teruggebracht van 550 naar circa 200. Een projectgroep binnen het Zeeuws Platform Bodembeheer heeft deze locaties verder onder de loep genomen en met de gemeenten getoetst op risico’s. Sanering Uiteindelijk zijn in heel Zeeland tien locaties, waarvan vier in Zeeuws-Vlaanderen, naar voren gekomen waarbij echt sprake is van risico’s voor de mens. Deze locaties moeten eind 2015 zijn gesaneerd of zodanig worden beheerd dat die risico’s aanvaardbaar zijn. De betrokken bewoners en bedrijven zijn inmiddels op de hoogte. Halverwege 2013 worden ook de locaties met risico’s voor het milieu in kaart gebracht. Voor meer informatie kunt u terecht op: www.zeeland.nl/natuur_ milieu/milieu/bodemsanering/.

H4A wint MVO-prijs Terneuzen 2011 H4A heeft de Maatschappelijk Verantwoord Ondernemenprijs 2011 van de gemeente Terneuzen gewonnen. Wethouder Jaap Bos (Economie) reikte de prijs uit tijdens de Zeeuwse Dag van de Duurzaamheid op 11 november 2011. De jury bestond uit Brigitte Pommee (docent Duurzaamheid Hogeschool Zeeland), Leo Minnaar (beleidsambtenaar MVO provincie Zeeland) en Wilfried de Smet (voormalig bedrijfsleider bij Van der EndtLouwerse en winnaar van de Ei van Columbusprijs 2008).

De jury prees de drie finalisten WarmCO2, De Haarzaak en H4A en vond dat alle finalisten binnen hun vakgebied voortrekkers zijn op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. H4A, actief op het gebied van infrastructuurbouw, won uiteindelijk de MVO-prijs. Volgens de jury omdat ‘maatschappelijk verantwoord ondernemen bij H4A terug te zien is over de gehele breedte van de bedrijfsvoering’. ‘Zowel nationaal als internationaal is het bedrijf een voorbeeld.’

3

Tijdelijke natuur op Mosselbanken

Zeeuws-Vlaamse prachtpunten

Vele duizenden kustbroedvogels zoals strandplevier en grote stern leggen jaarlijks grote afstanden af om te komen broeden in de Delta. De vogels zijn op zoek naar een veilige plek: een kale plek met vrij uitzicht, genoeg rust en ruimte en met voedsel om de hoek. Zulke plekken zijn er steeds minder in de Delta, waardoor er steeds minder kustbroedvogels zijn.

De afgelopen jaren heeft Dienst Landelijk Gebied op verscheidene plaatsen in Zeeuws-Vlaanderen natuurontwikkelingsprojecten verzorgd.

In oktober 2011 tekenden landelijke en lokale natuurorganisaties en Valuepark Terneuzen - een joint venture van Zeeland Seaports en Dow Benelux - een convenant om tijdelijke natuur te creëren voor kustbroedvogels, zoals bontbek- en strandplevieren. Dit gebeurt vanwege de aanleg van een grotere steiger in de Braakmanhaven. Voor het natuurherstelproject is 100.000 euro beschikbaar.

Op diverse plaatsen zijn speciale uitzichtpunten aangelegd, waar de Zeeuws-Vlaamse natuur bewonderd en beleefd kan worden.

Regenboogbos, Isabellaweg Philippine

Braakliggend Valuepark Terneuzen bezit op de Mosselbanken braakliggende percelen die bestemd zijn voor nieuwe bedrijven. Nu al broeden er oeverzwaluwen in zandhopen. Voor kustbroedvogels wordt straks een rustige broedlocatie aangelegd. Die ziet er uit als een kaal zandbankje, mogelijk met een greppel eromheen tegen roofdieren. De broedlocatie verdwijnt zodra een bedrijf zich wil vestigen op het terrein, als het geld uit het fonds op is of als er blijvend natuurherstel wordt getroffen voor de Westerschelde.

Traditioneel werk in moerasbos Vroeger was er in Zeeuws-Vlaanderen tamelijk veel moerasbos. Bomen in het bos werden periodiek afgezet tot op een halve tot 1 meter hoogte. De bomen liepen vanuit de knot steeds opnieuw uit. Deze manier van houtoogst was handig, want zo hoefden de mensen geen nieuwe bomen aan te planten nadat ze waren gekapt. Tegenwoordig is de hakhoutcultuur bijna helemaal verloren gegaan. Op slechts een klein aantal plekjes wordt de traditie in ere gehouden. Een van die plekken is het moerasbos van De Plassaert bij Koewacht. Daar doen de vrijwilligers van de knotwerkgroep van De Steltkluut het onderhoud. Zij werken met handgereedschap; de rust in het bos wordt dus niet gestoord door de herrie van motorzagen.

werk te doen zoals het zagen van dunnere takken. Op zaterdag 21 januari en 4 februari staat het onderhoud op de rol. Verzamelen om 9.45 uur bij de ingang van het bos aan de Matthijsstraat in Koewacht. Graag aanmelden via tel. 06-22792100.

Kijkmuur Margarethapolder

Misschien vormen deze foto’s de aanleiding om (één van) deze observatiepunten eens te bezoeken. Neem een kijkje en beleef en geniet! Mocht u gaan kijken, dan 1 tip: neem een verrekijker mee! Meer informatie over de verschillende uitkijkpunten kunt u krijgen bij Dienst Landelijk Gebied, Ferdy Depondt, tel. 013-5950595.

Vogelkijksteiger Plaskreek ten oosten van Hoofdplaat

Takhout De stammen worden met beugelzagen geveld en daarna met snoeischaren van takhout ontdaan. Het takhout kan op stapels in het bos achterblijven. Ook deze winter zijn er enkele werkdagen. Ook niet leden zijn welkom om bij deze klus te helpen. Het werk is niet alleen voor stoere kerels; er is altijd genoeg lichter Vogelkijksteiger Sophiapolder/Isabelladijk Oostburg

4

5

activiteiten

januari - februari > Zondag 8 januari

Ganzen van de Hoge Platen Kom kijken bij de spectaculaire trek van ganzen die zich deze ochtend massaal van de slaapplaatsen op de Hoge Platen naar de fourageergebieden op het vasteland verplaatsen. Vogelwerkgroep ’t Duumpje vertelt geïnteresseerde vogelliefhebbers graag meer over de ganzen die over vliegen. Daarna kunnen zij eventueel nog gaan kijken welke vogels zijn neergestreken in de Blikken, een natuurgebied tussen Breskens en Schoondijke. Een verrekijker/telescoop is gewenst. Tijd: vanaf 7.30 uur. Verzamelen: bij het gemaal van Nummer Een. Contact: Jan Janssens, 0117 492543. Organisatie: Vogelwerkgroep ’t Duumpje.

> Zaterdag 14 januari

Tocht door Het Verdronken Land van Saeftinghe Een tocht door dit natuurgebied is een unieke ervaring. Saeftinghe ligt aan de buitenkant van de dijk, en bestaat uit schorren en slikken. Diepe geulen doorsnijden het gebied. In dit uitgestrekte

Zeeuwse oerlandschap leven duizenden vogels. De planten zijn geheel aangepast aan het zoute water dat zij iedere vloed over zich heen krijgen. De tocht duurt ca. 3 uur en is niet geschikt voor kinderen onder 10 jaar, mensen die niet al te gezond of slecht ter been of zwanger zijn. Zorg voor droge kleding voor na de tocht. Kniehoge laarzen zijn aan te raden. Tijd: 10.30 uur. Verzamelen: Bezoekerscentrum Saeftinghe, Emmaweg 4, Nieuw-Namen. Deelname: € 6,- p.p., kinderen tot 16 jaar € 3,-. Gratis voor donateurs van Het Zeeuwse Landschap en hun huisgenoten op vertoon van de donateurspas. Aanmelden: verplicht, bij het bezoekerscentrum (0031) (0)114-633110 of (tot 2 dagen van tevoren) bij [email protected]. Organisatie: Het Zeeuwse Landschap.

heer. ‘s Morgens zijn er diverse klussen in de directe omgeving. ’s Middags staat het programma in het teken van contacten leggen en gezelligheid. Er zijn verschillende excursies die als thema natuur en cultuur hebben. Tot slot wordt de Gouden Jirizaag uitgereikt, de prijs voor de vrijwilliger van het jaar.

Tijd: 9.45 uur. Verzamelen: Ingang van het bos aan de Matthijsstraat, Koewacht. Deelname: gratis. Aanmelden: verplicht, bij Luciën Calle, 06-22792100 of e-mail: lucalle@ zeelandnet.nl. Organisatie: Knotwerkgroep De Steltkluut.

Tijd: 9.30 uur. Verzamelen: Het Kaaike, Marktplein Zuiddorpe. Deelname: gratis. Aanmelden: verplicht, enkele dagen vooraf bij 0113-23 09 36 of [email protected]. Organisatie: Stichting Landschapsbeheer Zeeland en knotwerkgroep van De Steltkluut.

Mogelijk vliegt ook de buizerd, sperwer of kiekendief rond. Tijd: 9.00 tot 11.30 uur. Verzamelen: Bij het uitkijkpunt aan het Karnemelkpad, even ten oosten van Hengstdijk Deelname: € 5,- per persoon; € 2,50 voor kinderen. Aanmelden: niet nodig. Contact: Marijke Lieman 06-20248279 of Peter Maas 06-51365184. Organisatie: Staatsbosbeheer.

> Zondag 15 januari

Snerttocht door de Braakman De benen strekken, een frisse neus halen en vogels spotten. Staatsbosbeheer doet mee aan de langste snertwandeling van Nederland! De deelnemers gaan op pad met de boswachter voor een mooie wandeling van ongeveer 2 uur. Na afloop staat de erwtensoep te dampen en ligt het roggebrood met spek klaar. Buiten brandt een kampvuur. Tijd: 10.00 tot 13.00 uur. Verzamelen: Braakmanboerderij, Braakmanweg 5, Biervliet. Deelname: € 12,50 per persoon; € 10,- voor kinderen. Aanmelden: verplicht. Contact: Marijke Lieman 06-20248279 of Peter Maas 06-51365184.


Afzetten hakhout De Plasschaert Het is alweer 10 jaar geleden dat de knotwerkgroep van De Steltkluut in het bos De Plasschaert in Koewacht het

6

hakhout heeft afgezet. Wie wil helpen, doet het best laarzen aan, want het werk vindt plaats in het moerasbos. De stammen moeten worden doorgezaagd en van takhout ontdaan. Het dunnere hout wordt in het bos verwerkt. Hopelijk heeft het wat gevroren, want dan is de bodem hard.

> Zaterdag 11 februari


Tocht door Het Verdronken Land van Saeftinghe Tijd: 10.30 uur. Zie ook zaterdag 14 januari.


Afzetten hakhout De Plassaert Tijd: 9.45 uur. Zie ook zaterdag 21 januari.


Kleumen in de Putting Een rondje door en langs de Putting, over de Puttingweg, de Plattedijk en de Hengstdijkse Kerkstraat. We nemen een kijkje in de Zoutepolder en de Grote Hengstdijkpolder. Ongetwijfeld zien we kolganzen en misschien rietganzen.

Vrijwilligersdag in Zuiddorpe Een maal per jaar heet een van de Zeeuwse knotgroepen alle andere Zeeuwse groepen welkom op de jaarlijkse vrijwilligersdag. Dit maal is De Steltkluut gast-




Uilen luisteren in de Braakman In deze tijd van het jaar laten de bosuilen hun karakteristieke roep horen. Soms reageren ze op elkaars geluid en dan kan het er wel eens fel aan toe gaan. Met een beetje geluk horen we ook nog de heel wat zachtere roep van de ransuil. De meeste kans op succes hebben

we bij een windstille avond. Bij twijfel: even bellen met de boswachter. Tijd: 19.30 tot 21.00 uur. Verzamelen: parkeerplaats Braakman-Zuid aan de Isabellaweg ten noorden van Philippine. Deelname: € 5,- per persoon; € 2,50 voor kinderen. Aanmelden: niet nodig. Contact: Marijke Lieman 0620248279 of Peter Maas 06-51365184. Organisatie: Staatsbosbeheer.

> Zondag 19 februari

Rondleiding door Het Zwin Heerlijk uitwaaien in natuurgebied Het Zwin. De gids leidt je over het strand met fossielen, over de slufter die iedere vloed vers zeewater aanvoert, door het schorrengebied met zoutplanten en via de duinen met duinstruwelen terug naar het startpunt. Duur ca. 2,5 uur. Honden niet toegestaan. Laarzen zijn een must. Tijd: 14.00 uur. Verzamelen: Strandpaviljoen De Zeemeeuw, parking bij G. van Hoekestraat 2, Retranchement. Deelname: € 3,- p.p., kinderen tot 16 jaar € 1,50. Gratis voor donateurs van Het Zeeuwse Landschap en hun huisgenoten op vertoon van de donateurspas. Aanmelden: niet nodig. Organisatie: Het Zeeuwse Landschap.


Tocht door Het Verdronken Land van Saeftinghe Tijd: 10.00 uur. Zie ook zaterdag 14 januari

> lees verder

7

activiteiten

maart

> Zaterdag 10 maart

Werken in het Gaaienbos in Axel De jeugdgroep van De Steltkluut (De Gaaien) heeft sinds enkele jaren een eigen bosje in beheer. Er is een beheerplan gemaakt en er is een begin gemaakt met het plan om het bos leuker, spannender en natuurlijker te maken. De jongeren hebben poelen gegraven, hakhout gemaakt en een stuk afgeplagd. Maar er is nog genoeg werk te doen en op deze dag mogen ook alle volwassenen meehelpen. Deelnemers gaan aan de slag om het bos te dunnen en houtrillen te maken. Ook is er tijd voor excursies. Tijd: 9.45 uur. Verzamelen: ingang van het bos aan de Kinderdijk te Axel. Deelname: gratis. Aanmelden: verplicht, bij Luciën Calle, 06/22792100 of e-mail: [email protected] Organisatie: De Steltkluut.

> Zaterdag 10 maart

Tocht door Het Verdronken Landvan Saeftinghe Tijd: 09.30 uur. Zie ook zaterdag 14 januari.

> Zaterdag 10 maart

> Knotten

Turen langs Smitsschorre Langzaam komt het voorjaar dichterbij. Op en rond de Smitsschorre in Axel is er dan altijd wat te beleven. We sjouwen de telescoop mee en met wat geluk spotten we reeën en eekhoorns of zien we al buitelende kieviten. Misschien is er wel al een vroege blauwborst aan het zingen.

Vrijwilligers van ‘t Duumpje trekken er tot en met begin april elke twee weken op uit om bomen te knotten in WestZeeuws-Vlaanderen. Ook niet-leden zijn van harte welkom om een handje toe te steken. De werkzaamheden starten om 9.00 uur. Data en locaties zijn:

Tijd: 7.30 tot 10.00 uur. Verzamelen: parkeerterrein aan het begin van het Smitsschorregebied langs de Kinderdijk, afslag Justaasweg, ten zuiden van Axel. Deelname: € 5,- per persoon; € 2,50 voor kinderen. Aanmelden: niet nodig. Contact: Marijke Lieman 0620248279 of Peter Maas 06-51365184. Organisatie: Staatsbosbeheer.

van bramen en halen zoveel mogelijk Amerikaanse vogelkers weg. Deze exotische boom is een woekeraar die zonder ingrijpen het hele bos overneemt. Daarnaast is er volop ruimte voor excursies, inventarisaties en fotografie. Bovendien brengt de boswachter een verrassing.

> Woensdag 21 maart

Boomfeestdag Deze dag is het traditioneel Boomfeestdag. In heel Nederland planten, snoeien of knotten basisscholieren bomen, gaan op pad met de boswachter of een

natuurgids, of gaan aan de slag met leskisten en veldwerkmaterialen rondom bomen. In Zeeuws-Vlaanderen kunnen scholen deelnemen aan een uitgebreid programma van Natuur&Zo, de drie gemeenten, Stichting Landschapsbeheer Zeeland en Staatsbosbeheer. Contact: [email protected] of 0115649520.

> Zaterdag 24 maart


> Zaterdag 24 maart

Heide- en bosbeheer in Sint Jansteen Vrijwilligers van natuurbeschermingsorganisatie De Steltkluut en Het Zeeuwse Landschap gaan deze dag aan de slag in Sint Jansteen. Zij ontdoen het heideveld

8

Tijd: 9.45 uur. Verzamelen: ingang van het bos aan de Heerstraat in Sint Jansteen. Deelname: gratis. Aanmelden: verplicht, bij Luciën Calle, 06/22792100 of e-mail: lucalle@ zeelandnet.nl Organisatie: knotwerkgroep De Steltkluut en Het Zeeuwse Landschap.

> Zaterdag 31 maart

Voorjaarskriebels in het Pontebos Eind maart is een aantal zomervogels terug in het land. De vogels zoeken een mooi plekje op om straks een nest te maken en dat laten ze horen ook! Het gaat om de tjiftjaf, heggenmus, koolmees, winterkoning, merel, zanglijster en meer. Tijd: 7.00 tot 9.30 uur. Verzamelen: parkeerplaats aan de Oudemansdijk ten zuiden van IJzendijke. Deelname: € 5,- per persoon; € 2,50 voor kinderen. Aanmelden: niet nodig. Contact: Marijke Lieman 06-20248279 of Peter Maas 06-51365184. Organisatie: Staatsbosbeheer.

31 december en 14 januari: Golepoldersedijk 2 Breskens. 28 januari: St. Pietersdijk 15 Biervliet. 11 februari: Killedijk 2 Terhofstede. 25 februari: Cathelijneweg 2 Waterlandkerkje. 10 maart: Schaapskooi Mosterdweg 2a Oostburg. 24 maart en 7 april: Maaidijk 9 Oostburg. Contact: Sjaak Herman, e-mail: [email protected].

> Cursussen

Hoogstamfruitbomen snoeien voor beginners Stichting Landschapsbeheer Zeeland organiseert in februari een basiscursus hoogstamfruitbomen snoeien voor iedereen die meer wil weten over deze bomen en ze graag zelf wil leren snoeien. Het is niet zo moeilijk en vaak een kwestie van durf. Toch is het snoeien van een hoogstam heel anders dan een boom in de boomgaard bij de fruitkweker. Je hebt bijna altijd een ladder nodig, dus voordat je boven in die boom gaat knippen, moet je goed weten wat je gaat doen. Deze bomen worden niet gesnoeid om een grote vruchtopbrengst te krijgen, het onderhoud is er juist op gericht de hoogstam zo lang mogelijk in stand te houden vanwege de waarde voor onder andere natuur en landschap. De cursus bestaat uit 2 avonden en 1 praktijkdag op zaterdag.

cursusmap. Aanmelden: verplicht, bij SLZ 0113-23 09 36 of [email protected].

Gastheerschap van de Zwinstreek Heeft u een B&B, een camping, een restaurant of een hotel? Werkt u in een horeca - of dagrecreatiezaak in de Zwinstreek? Verkoopt u streekproducten? Komt u vaak in contact met toeristen en recreanten? Dan bent u een mogelijke ‘Gastheer van de Zwinstreek’. In een 5-daagse cursus in de maanden februari en maart op diverse locaties in de Zwinstreek maakt u kennis met de geschiedenis, cultuur, natuur en het landschap van de Zwinstreek. U leert om er zelf de weg te vinden in het aanbod van alle gemarkeerde wandelen fietsroutes en activiteiten voor kinderen. Na het volgen van de cursus zult u in geuren, kleuren en smaken kunnen vertellen over de typische streekproducten van de Zwinstreek. Deelname: gratis. Contact en aanmelden: e-mail [email protected] of tel. +32(0)50630198.

Tijd: 19.00 - 22.00 uur. Locatie: ZeeuwsVlaanderen. Deelname: € 100,- p.p., inclusief

9

Lesmateriaal over water

Gemeenten kiezen voor duurzaam hout

Tanden poetsen, het toilet doorspoelen, douchen, wassen en afwassen: in huis maken we heel wat water vies en spoelen we water weg door een afvoerputje. Ook regenwater verdwijnt in de sloot of het riool. Natuur&Zo, natuur- en milieueducatie Zeeuws-Vlaanderen heeft een nieuw lespakket over regen- en afvalwater. Het lespakket Over de pot en de put van stichting Rioned neemt kinderen op een speelse manier mee naar de wereld achter het afvoerputje, het gat in de wc en de putten in de straat; een wereld van buizen, pompen en wadi’s.

De Zeeuws-Vlaamse gemeenten gebruiken zoveel mogelijk papier en hout met een keurmerk. Daarmee dragen zij bij aan het behoud en het verantwoord beheer van bossen over de hele wereld. Tijdens de Zeeuwse Dag van de Duurzaamheid op 11 november 2011 in het Bio Base Trainingscenter in Terneuzen ondertekenden wethouders Frank van Hulle (Terneuzen), Peter Ploegaert (Sluis) en Clen de Kraker (Hulst) een verklaring, waarmee ze als

Droge voeten Waar gaat het water heen? Hoe werkt een riool? Wat is een gescheiden rioolstelsel en waarom is dit belangrijk voor volksgezondheid, droge voeten en milieu? Op deze vragen (en meer) zoeken de kinderen spelenderwijs een antwoord. Het pakket bestaat uit vier lessen voor alle groepen van de basisschool en aanvullende lessuggesties per groep. In het pakket zit ook een set buizen en sifons waarmee de kinderen kunnen experimenteren. De lessen sluiten aan bij de kerndoelen van het basisonderwijs. Water leeft! Ook de leskist Water leeft! van de gezamenlijke NMEcentra in Zuid-Holland zit voortaan in het aanbod van

Natuur&Zo. Met deze leskist ontdekken kinderen dat er volop leven zit in slootwater. De groepen 3 tot en met 8 onderzoeken met schepnetjes, zoekkaarten en digitale microscoop welke diertjes er in en rond het water leven. Voor de kleuters is er het Kikkerpad, waarin tips en opdrachten staan voor een (onder)waterhoek in de klas en eenvoudig slootonderzoek in de buurt van school. Gratis Al het lesmateriaal van Natuur&Zo is overigens niet alleen bestemd voor scholen; ook particulieren kunnen het gratis lenen. Dit kan via www.natuurenzo.nl.

Een groep leerlingen van De Sprong timmerde de compostbakken in elkaar. De realisatie van de compoststraat gebeurde in het kader van de Dag van de Duurzaamheid, die op 11 november werd gehouden. Ook de kinderboerderij aan de Evertsenlaan in Terneuzen deed mee aan de landelijke actie Alle kinderboerderijen duurzaam. Informatiepanelen Natuur&Zo, het centrum voor natuur- en milieueducatie in Zeeuws-Vlaanderen, stelde twee informatieborden en folders beschikbaar over hoe composteren in zijn werk gaat. De kinderboerderij bekijkt momenteel welke mogelijkheden er zijn om nog duurzamer te worden, onder meer met afvalscheiding en zonne-energie.

10

Leen van Dijke, oud Tweede Kamerlid voor de Christen Unie en oud-timmerman, ondertekende namens Forest Stewardship Council (FSC) Nederland, bosbouwkundige Johan Vlieger van de Landbouwuniversiteit Wageningen zette zijn handtekening namens PEFC Nederland. Het FSC- of het PEFC-label geeft aan dat de grondstoffen voor hout- en papierproducten alleen afkomstig zijn uit verantwoord beheerde bossen, met alle aandacht voor de mensen die van het bos afhankelijk zijn.

Kinderboerderij Terneuzen duurzaam De kinderboerderij in Terneuzen is een stukje duurzamer geworden. De kinderboerderij beschikt dankzij praktijkschool De Sprong over een compoststraat waarin al het organisch afval wordt verzameld en verwerkt.

gemeente aangeven meer duurzaam geproduceerd papier en hout te willen kopen en toepassen.

100% duurzaamheid Volgens wethouder Van Hulle doet de gemeente Terneuzen al veel op het gebied van duurzaamheid. ,,We hebben al diverse stappen gezet. Zo zijn we onder meer millenniumgemeente, gebruiken we 100% groene stroom en kopen we al voor 89% duurzaam in. Met de ondertekening van dit convenant zetten we weer een stap op weg naar 100% duurzaamheid!”

Knotpopulier is West-Zeeuws-Vlaamse specialiteit Knotbomen kom je overal in het land tegen. Meestal zijn dit wilgen die zijn geknot, maar soms is er sprake van lokale specialiteiten. Zo vind je in het Hollandse laagveengebied nogal eens knotelzen. Op de hogere zandgronden loop je grote kans om een geknotte eik tegen het lijf te lopen. West-Zeeuws-Vlaanderen is behalve om de traditionele knotwilgen, ook bekend om het groot aantal knotpopulieren. Deze populieren zijn te vinden op dijken, langs kreken en in weilanden. Evenals wilgen zijn populieren snelle groeiers die zacht hout hebben. Na een droogtijd van een jaar zijn ze al goed voor de kachel.

Een ingrijpende knotbeurt kan soms fataal zijn. Om die reden worden sommige zeer oude knotpopulieren niet langer geknot. Zij mogen van de vrijwilligers van Stichting Landschapsbeheer of ’t Duumpje ongestoord van hun oude dag genieten; geen gezaag meer aan hun kop.

Vormenrijker Knotpopulieren krijgen net als andere knotbomen steeds meer waarde naarmate ze ouder worden. De knot wordt steeds groter en vormenrijker. Oude zaagwonden rotten in waardoor er holtes ontstaan. Niet zelden vindt het steenuiltje in zo’n knot een perfecte plaats om zijn eieren uit te broeden. Oude bomen zijn weliswaar zeer waardevol, maar ook kwetsbaar.

11

Bijzondere verfklus schaapskooi Saeftinghe

Liften in Zeeuws-Vlaanderen

De medewerkers van het Zeeuwse Landschap hadden onlangs een bijzondere klus te klaren. De schaapskooi in het Verdronken Land van Saeftinghe moest in de verf worden gezet en dat was een grote uitdaging. Schaapskooi ‘de Noord’ is een van de twee bouwwerken die nog in het natuurgebied staan. Het andere, aan de andere kant in het gebied, is het zomerverblijf.

Zeeuws-Vlaanderen is een uitgestrekt dunbevolkt gebied waar de bevolking vaak is aangewezen op de auto. De werkgelegenheid concentreert zich in de Kanaalzone en in de grote kernen in de regio. Dagelijks verplaatsen velen zich, meestal alleen, met de auto van en naar hun werk. Dat betekent veel lege zitplaatsen.

‘De Noord’ is niet meer in gebruik en staat dus leeg, maar heeft wel een cultuurhistorische betekenis. Ooit was deze stal het onderkomen van de schaapskudde. Bij vloed, wanneer de schorren en slikken geheel onder het opkomend water verdwenen, vond de kudde er een veilig onderkomen. Het grote getijverschil van bijna vier meter was een van de redenen dat de schaapskudde uit Saeftinghe is verdwenen. Alleen aan de rand van het gebied bij Emmahaven lopen nu nog schapen. Zilt Het schilderen van de schaapskooi was nog niet zo eenvoudig. Het betekende veel sjouwwerk om het materiaal en gereedschap te voet op de plaats van bestemming, achterin het natuurgebied te krijgen. Ook de zilte omstandigheden en het getij bemoeilijkten de schilderklus. Maar ‘De Noord’ staat weer strak in de verf, voor jaren beschermd tegen de invloed van het zout. Meer info over het werk en de activiteiten van Het Zeeuwse Landschap: www.hetzeeuwselandschap.nl.

Landschapsherstel in Kanaalzone Hoogstamfruitbomen, knotbomen, kleine bosjes, hagen en singels zijn allemaal kleine landschapselementen die vaak kenmerkend zijn voor een gebied. De gemeente Terneuzen en Stichting Landschapsbeheer Zeeland (SLZ) willen deze karakteristieke elementen graag behouden door ze te herstellen of opnieuw aan te leggen. Voor boeren en particulieren in de Kanaalzone is er een aantrekkelijke regeling. Het project ‘Landschapsherstel bij boeren en particulieren’ maakt onderdeel uit van het landschapsuitvoeringsplan voor de Zeeuws-Vlaamse Kanaalzone dat de gemeente Terneuzen in 2009 met diverse partijen heeft opgesteld. Met dit plan streven zij naar verbetering van de landschappelijke kwaliteit en een vergroting van de leefbaarheid van de Kanaalzone. Subsidie Geïnteresseerde boeren en particulieren kunnen plantmateriaal bestellen via de actie ‘boeren planten bomen’ van SLZ. Vijftig procent van de kosten voor aanleg en herstel wordt vanuit dit project betaald. SLZ hoopt het beheer en het onderhoud in de toekomst te waarborgen door eigenaren, vrijwilligers en andere bewoners te betrekken bij het landschap in hun eigen omgeving.

12

De organisatie stelt daarom, in overleg met de eigenaar, een plan op dat bestaat uit plattegronden van de huidige en nieuwe situatie, begroting en omschrijving van de werkzaamheden en het toekomstig beheer en onderhoud. Voor deelname of informatie over dit project kunt u terecht bij SLZ, 0113-230936 of [email protected].

En dat is jammer, want er zijn genoeg mensen zoals ouderen en scholieren, die niet beschikken over een eigen auto. Daarom is er nu het Zeeuws-Vlaams liften, een initiatief van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen,

Rabobank en het Samenwerkingsverband Collectief Vervoer Zeeuws-Vlaanderen. Via de website www.zeeuwsvlaamsliften.nl brengen zij liftaanbieders en liftvragers bij elkaar. Deelnemende particulieren of bedrijven - die voor hun werknemers vaak bedrijfsvervoer hebben - kunnen per e-mail [email protected] aangeven wanneer ze 1 of meerdere personen kunnen meenemen. Op de website staat een overzicht van alle beschikbare ritten. Belangstellenden kunnen daarna bellen met 0900-2002141 (€ 1,30/gesprek). De telefoniste geeft de gegevens van de aanbieder van de rit door. De liftvrager neemt zelf contact op met de aanbieder om de lift samen verder te regelen. Op de site wordt hiervoor een aantal suggesties gedaan. Meedoen Door deelname wordt de leefbaarheid in ZeeuwsVlaanderen vergroot en besparen autobezitter en bijrijder op vervoerkosten. Samen rijden bespaart ook het milieu. Kijk voor meer informatie en aangeboden ritten op www.zeeuwsvlaamsliften.nl

Goed doel voor textielinzameling De inwoners van de gemeente Hulst zamelen al jaren textiel in. In november 2011 heeft de gemeente het contract met textielinzamelaar KICI verlengd. De wijze van inzamelen wordt niet gewijzigd, maar het doel wel. Een deel van de opbrengst gaat nu ook naar een plaatselijk goed doel. In de gemeente Hulst gebeurt de textielinzameling van oudsher met containers. Deze containers worden door KICI geplaatst en geleegd. De opbrengst van de inzameling is grotendeels bestemd voor het Rode Kruis. Het Rode Kruis is hoofdbegunstigde van de textielinzamelaar. In het nieuwe contract tussen de gemeente Hulst en KICI is afgesproken dat de komende vijf jaar € 2.500,- beschikbaar komt voor een plaatselijk goed doel, omdat Hulst textiel recyclet. Het hergebruik van textiel draagt dus niet alleen bij aan een beter milieu, maar komt ook ten goede van goede doelen.

washandjes, dekbedhoezen, lakens, dekens, gordijnen, vitrage, jassen, jacks, riemen, dassen, hoeden en petten. De gemeente Hulst bedankt alle inwoners die het gescheiden inzamelen van afval zo succesvol maken. Zij rekent erop dat de mensen dit ook de komende jaren blijven doen.

Gordijnen Onder textiel wordt verstaan: herbruikbare onder- en bovenkleding, schoenen, gympen, laarzen, sandalen (per paar gebonden), handdoeken, theedoeken,

13

Gemeente Sluis is milieubewust en energiezuinig

Rectificatie puzzel

De gemeente Sluis is milieubewust en energiezuinig bezig. Dat beweert de gemeente niet alleen, maar dat is nu ook onafhankelijk getoetst. De gemeente ontving onlangs het landelijke milieukeurmerk ECO XXl. ECO XXI is een stimuleringsprogramma voor gemeenten om duurzaamheid in kaart te brengen en verbeteringen te stimuleren. Een gemeente die het keurmerk graag wil hebben moet bewijzen dat zij op vele terreinen goed bezig is en blijft. Alle taken op het gebied van milieueducatie, afvalbeleid, duurzame recreatie en toerisme, maar ook ruimtelijke ordening en het milieubeleid worden onder een vergrootglas gelegd en beoordeeld. In totaal zijn er 21 onderdelen waarop de gemeente voldoende moet scoren.

In het vorige Natuur&Zo Magazine is helaas een foutieve sudoku geplaatst. Onze excuses daarvoor. We kregen heel wat reacties binnen van fanatieke puzze-

groene vlag. Sluis is nu de derde Nederlandse gemeente die dit duurzaamheidskeurmerk van de Foundation for Environmental Education (FEE) mag voeren. Ook in Groede komt een groene vlag te wapperen. De werkgroep Groede heeft een voortrekkersrol op het gebied van duurzaamheid binnen de gemeente. De enthousiaste groep werd daarom onderscheiden met een eigen vlag.

laars die ons er op wezen dat de puzzel niet was op te lossen; een teken dat ons blad goed wordt gelezen! Redactie Natuur&Zo Magazine

Wij wensen u prettige feestdagen en een gezond 2012...

Blauwe vlag Enkele voorbeelden van behaalde resultaten zijn de Blauwe Vlag op de stranden en de natuur- en milieueducatie van Natuur&Zo. Op zaterdagavond 29 oktober 2011, tijdens de Nacht van de Nacht in Groede ontving wethouder Jan Schaalje de bronzen ECO XXI Award en bijbehorende

Wandelen in de Zoete Vaart Woont u in Oost-Zeeuws-Vlaanderen en zoekt u een mooie plek om te wandelen? Ga dan naar het bos van de Zoete Vaart. Door dit nog betrekkelijk jong bos lopen verschillende wandelpaden die vanaf de Waterstraat toegankelijk zijn. Wandelaars kunnen het gebied ook vanaf de Grote Kreekweg bereiken. Het loont de moeite om in het bos even te zoeken naar de oude spoorlijn die in de vorige eeuw van Terneuzen naar Mechelen liep.

14

Tot 1950 stapten op het station in Hulst nog dagelijks personen in en uit. Tegenwoordig zijn nog enkele restanten van het tracé terug te vinden. In de Zoete Vaart is van dit tracé een smal, maar erg fraai wandelpaadje gemaakt. Hagedis Wie niet te veel lawaai maakt en goed kijkt, kan af en toe ook een hagedis zien. Op een vroege lentemorgen zit hij vaak op warme plekjes. Staatsbosbeheer, de eigenaar van het gebied, probeert het deze zeldzame soort zoveel mogelijk naar de zin te maken. De natuurbeheerder heeft speciaal voor de hagedis warme plekjes gemaakt door struiken te snoeien en enkele bomen te rooien. Van de luwe plekjes in de zon maken ook vlinders, zoals het oranjetipje dankbaar gebruik. Middenin het bos is een natuurkampeerterrein waar mensen vrij kunnen kamperen. Het veldje met waterpomp is vooral bedoeld voor lange afstand wandelaars die met rugzak op pad zijn. Meer informatie via www.natuurinzeeland.nl

Colofon Natuur&Zo Magazine Redactieadres: Natuur&Zo, Oostkant 1 4531 HA Terneuzen Tel. 0115-649 520 E-mail: [email protected]

Productie: Oplage:

Beeldmerk, Terneuzen 50.000 ex.

Natuur&Zo Magazine wordt gedrukt op FSC-papier.

Het FSC-keurmerk geeft zekerheid dat het hout geVormgeving: Beeldmerk, Terneuzen bruikt voor de papierproductie van het magazine Fotografie: Ronny Bouwens, Bas van den Berg, afkomstig is uit goed beheerde bossen. Jean Paul van Driel, Peter Maas en deelnemende organisaties Natuur&Zo Magazine online: www.gemeentehulst.nl, www.terneuzen.nl Foto omslag: Zeeland Seaports en www.natuurenzo.nl Bijdragen: Gemeente Sluis, ZMf en Zeeuws-Vlaams Liften Natuur&Zo Magazine wordt huis aan huis verspreid in Zeeuws-Vlaanderen en is verkrijgbaar bij alle Zeeuws-Vlaamse bibliotheken, gemeentehuizen en VVV-kantoren en -folderposten.

15

m 9

Recommend Documents