m 13

uitgave

juni 2011

vierde jaargang

nummer 2

Blauwe vlag wappert weer • 3 Elektrisch rijden heeft de toekomst • 7 Exoten: ongewenst in tuin en natuur • 14 Uitbreiding bos Sluiskil • 15

.8 Pa g

t /m

13

Subsidie voor energiebesparing • 19

Natuur&Zo Magazine is een uitgave van de gemeenten Terneuzen en Hulst, natuurorganisaties en Natuur&Zo en wordt mede mogelijk gemaakt door adverteerders.

Ð Ð Ð P[[bWdZI[Wfehji HX]ZaeZceVY' =VkZc&&*& EdhiWjh&(' )*(%68IZgcZjoZc I%&&*+),)%% ;%&&*+),*%% edgi©oZZaVcY"hZVedgih#Xdb lll#oZZaVcY"hZVedgih#Xdb

Rotterdam Vlissingen Terneuzen Antwerpen

De havens van Terneuzen en Vlissingen zijn het derde zeehavengebied van Nederland. Vernieuwingen, uitbreidingen en investeringen zijn er aan de orde van de dag. Zeeland Seaports geeft sturing aan die ontwikkelingen om garant te staan voor werkgelegenheid en welvaart. Nieuwe bedrijven accommoderen en het gevestigde bedrijfsleven van dienst zijn. Dat zijn de belangrijkste activiteiten van havenschap Zeeland Seaports. Net zoals een coach die wil bedrijven. Zorg voor een goede infrastructuur speelt daarbij een grote rol. Denk aan het ontwikkelen en beheren van havenbekkens, kades, wegen, spoorwegen en pijpleidingen. Ook werkt het havenschap voortdurend aan plannen voor nieuwe ontwikkelingen: in het belang van de havens én de omgeving. Zo kunnen de beide havens op een verantwoorde manier hun bijdrage (blijven) leveren aan de Zeeuwse economie.

080810

presteren met zijn team, schept Zeeland Seaports de voorwaarden voor het succes van de haven- en industrie-

Blauwe Vlag wappert weer Op de West-Zeeuws-Vlaamse stranden wappert sinds begin juni weer de Blauwe Vlag. Een teken dat de stranden zijn goedgekeurd: ze zijn schoon, veilig en goed toegankelijk. Samen met de strandpaviljoens, het serviceteam, strandgasten en andere betrokkenen werkt de gemeente Sluis hard aan de kwaliteit van de WestZeeuws-Vlaamse stranden. De gemeente Sluis is blij dat mede dankzij deze inspanningen West ZeeuwsVlaanderen ook in 2011 weer beloond wordt met het internationale milieukeurmerk voor schone, veilige en toegankelijke stranden. Voor het zevende jaar op rij krijgt de gemeente Sluis deze erkenning.

Sinds 2005 meldt de gemeente Sluis jaarlijks zes stranden aan voor de Blauwe Vlag. Ze werden ieder jaar alle zes toegekend: ‘t Zwin (bij strandpaviljoen De Zeemeeuw), Cadzand-Bad (bij strandpaviljoen Caricole), Nieuwvliet-Bad (bij strandpaviljoen St. Pierre), Groedse Duintjes (bij strandpaviljoen Puur), ’t Killetje (bij strandpaviljoen Beach House 25) en Breskens (bij strandpaviljoen ’t Halve Maentje).

Internationale erkenning Met de Blauwe Vlag-campagne in Nederland probeert de Stichting Keurmerk Milieu, Veligheid en Kwaliteit (KMVK) overheden, ondernemers en recreanten te betrekken bij de zorg voor schoon en veilig water, mooie natuur, een gezond milieu en duurzame jachthavens. Voor de toerist en recreant is de Blauwe Vlag het internationale herkenningssymbool voor goede stranden, veilig en schoon zwemwater en schone en veilige jachthavens. De toekenning van de Blauwe Vlaggen gebeurt door de Foundation for Environmental Education (FEE), een onafhankelijke internationale organisatie. Oranje Plastic Hero Op de Blauwe Vlag-stranden is dit jaar ook de Plastic Hero te vinden: het oranje mannetje dat de gescheiden inzameling van plastic promoot. De Zeeuwse kustgemeenten lanceerden vorig jaar gezamenlijk een proefproject om een aantal vuilnisbakken op de Blauwe Vlag-stranden te voorzien van een Oranje Hero-sticker zodat in één oogopslag duidelijk is waar de strandbezoekers hun plastic verpakkingsafval kwijt kunnen. Het gedeponeerde afval wordt door de strandexploitant opgehaald en gescheiden afgevoerd naar het daarvoor bestemde verzamelpunt. Gouden wimpel Elk jaar organiseert Stichting Nederland Schoon de Schoonste Strand Verkiezingen. De stichting gaat in mei, juni en juli weer op pad om alle Nederlandse stranden te inspecteren. Op 30 augustus wordt de winnaar van het Schoonste Strand van Nederland bekend gemaakt. De gemeente Sluis ontving in 2005, 2006 en 2008 de Gouden Wimpel voor het Schoonste Strand van Nederland. In 2010 was dit een Zilveren Wimpel met de beste score ooit behaald.

3

Bedrijven controleren zichzelf Toezichthouders van de gemeente controleren regelmatig of bedrijven zich houden aan de weten regelgeving. Wanneer zij tijdens een controle tekortkomingen ontdekken, schrijft de gemeente het bedrijf aan. Dit leidt soms tot langdurige procedures, frustratie en irritatie bij beide partijen. De overtredingen zijn vaak het gevolg van onbekendheid met de regelgeving. Bovendien kost de feitelijke controle nogal wat tijd, zowel voor de ondernemer als voor de toezichthouder. Het is beter vooraf energie te stoppen in het naleven van de regels, dan achteraf in het voldoen aan de gestelde termijnen. Dat vond ook de gemeente Terneuzen. Daarom is zij dit gestart met het project ‘Zelfcontrole bedrijven’. Horecaondernemers en eigenaren van een autobedrijf krijgen via vragenlijsten met uitgebreide toelichting de mogelijkheid om hun eigen activiteiten te controleren op de belangrijkste voorschriften.

Aan de hand van de antwoorden beoordeelt de gemeente of extra actie noodzakelijk is. Steekproefsgewijs controleert de gemeente of de zelfcontrole goed is verlopen en of de bedrijven nog aanvullende maatregelen moeten nemen. De resultaten zijn tot nu toe zo positief dat de gemeente Terneuzen in de toekomst deze nieuwe manier van handhaven zal uitbreiden naar andere bedrijven.

Slimmer handhaven Van de ondernemers wordt een actieve houding verwacht: de vragenlijst moet binnen een bepaalde tijd ingevuld zijn teruggezonden aan de gemeente.

‘Alles’ mag in Braakman-Noord Lekker struinen door het bos, hutten bouwen of geultjes graven. Het mag allemaal in natuurgebied Braakman-Noord. Staatsbosbeheer heeft dit voorjaar hard gewerkt aan de recreatieve voorzieningen in Braakman-Noord. Hierdoor is het gebied voor jong en oud nog aantrekkelijker. Vanaf de nieuwe parkeerplaats met het informatiepleintje aan de Oostzeedijk tussen de Braakman

en Biervliet starten wandelaars, ruiters en fietsers voor een eigen rondgang door het afwisselende gebied. Al snel komt de speelplaats met enorm klimtoestel en waterpomp met watergoten in beeld. De natuurlijke speelplaats is nog niet af; kinderen mogen het terrein naar eigen inzicht verder inrichten met paadjes, hutten en geultjes. Natuurlijk mogen de ouders ook meehelpen, maar als zij liever vanaf een bankje toekijken, kan dat ook. Dwalen en verdwalen In heel Braakman-Noord zijn er nu volop mogelijkheden om te wandelen, zowel over gebaande als ongebaande wegen. Voor wandelaars worden er verschillende gemarkeerde routes van korte en langere afstanden uitgezet. De routes voeren bijvoorbeeld langs een van de vogelkijkschermen - met prachtig uitzicht over het water - of het nieuwe informatiecentrum van Staatsbosbeheer. Of de boomgaard met oude Zeeuwse fruitrassen. Wilt u gewoon lekker struinen? Ook dat mag. In Braakman-Noord kunnen bezoekers zelf hun weg zoeken: ze mogen van de paden af, lekker dwalen of misschien wel verdwalen.

4

Bloemrijk grasland in het Groote Gat in Koewacht

Het Groote Gat bij Koewacht was vorig jaar nog in gebruik als landbouwgrond. Nu ligt er een nog wat kaal natuurgebied met bloemrijk grasland en fruitboomgaard met oude rassen. De Dienst Landelijk Gebied heeft eind vorig jaar hard gewerkt om het gebied opnieuw in te richten. Het project maakt onderdeel uit van de binnendijkse natuurcompensatie rondom de Westerschelde. Het voormalige landbouwperceel van ongeveer 4 hectare is ingericht als tegenprestatie voor de tweede verdieping van de Westerschelde, die in 1995 door Nederland en Vlaanderen is overeengekomen. Nu is het nog een kale zandvlakte, maar dat verandert snel. In een aantal jaren verschijnt hier een bloemrijk grasland met verschillende en zeldzame plantensoorten. Daarvoor was het nodig om de grond op sommige plaatsen 70 centimeter af te graven en de voedselrijke bovenlaag te verwijderen. Ook is een (drink) poel gegraven. De oevers zijn verflauwd zodat een bredere rietkraag kan ontstaan voor rietvogels zoals de blauwborst en de rietzanger. Tijdens de uitvoering hield een archeoloog toezicht op de graafwerkzaamheden. Hij heeft sporen van voormalige greppels en sloten gevonden. Deze zijn nauwkeurig opgetekend en worden bewaard in het Zeeuws archeologisch archief. Cultuurherstel Met de vrijgekomen grond – zo’n 4000 kuub - is de cultuurhistorische dijk aan de Groeneweg in Koewacht hersteld. Het gat tussen de bestaande dijken is opgevuld en ingezaaid met gras. Ook aan de vissers is gedacht. De oude steigers werden opgeruimd en aan de kop van het Groote Gat zijn

drie nieuwe steigers van duurzaam geproduceerd hout teruggeplaatst. Op één van de steigers is een bankje geplaatst waar de recreant kan genieten van het uitzicht over het water. Deze steiger is ook voor de rolstoelgebruiker geschikt.

Fruitboomgaard In overleg met de omwonenden zijn in het zuidelijk deel van het gebied fruitbomen geplant. Hier mogen bezoekers en omwonenden in het oogstseizoen walnoten, appels, kersen, pruimen, peren en tamme kastanjes plukken of rapen. Ook de bramenstruiken leveren vruchten voor heel wat potjes jam. Beheer Staatsbosbeheer krijgt het beheer en het onderhoud van het natuurgebied onder zijn hoede. Een belangrijke taak; zo kan de natuur zich op de gewenste manier blijven ontwikkelen. Een beetje hulp van derden krijgt Staatsbosbeheer overigens wel: runderen in het gebied zorgen voor een natuurlijke begrazing. Informatie over het Groote Gat of over de natuurcompensatie Westerschelde is te krijgen bij Dienst Landelijk Gebied, Dirk-Jan Visser, tel. 013-5950595.

5

Ruige Laarzenroute: Saeftinghe in zonder gids Zonder gids door het Verdronken Land van Saeftinghe, het grootste brakwater schorrengebied van Europa. De Ruige Laarzenroute is een nieuwe spannende route in Saeftinghe. Zonder laarzen of gymschoenen die vies mogen worden, is deze route niet te lopen. Het gevaar voor natte voeten zit ’m in de verraderlijke geulen die haast niet zichtbaar zijn door de begroeiing.

De route loopt langs de oude havengeul waar vroeger boten naar Emmahaven - het huidige Emmadorp - voeren en het Speelmansgat, de in 1717 verdronken Speelmanspolder. Broedvogels De Ruige Laarzenroute is in ieder jaargetijde aantrekkelijk om te lopen. In de lente en zomer gaan de planten, zoals het lepelblad , zeekraal, lamsoor en grassen, weer groeien. Dan komen ook de broedvogels terug, zoals tureluur, bruine kiekendief, witte en gele kwikstaart en diverse soorten eenden. Zelfs de bijzondere zilverreiger en lepelaar zijn regelmatig in het Speelmansgat te zien. In de winter zijn er duizenden grauwe ganzen, smienten en pijlstaarteenden. Soms kun je het schor horen ‘zingen’. Het geluid is afkomstig van miljoenen vorksprietgarnalen. Het betreden van de Ruige Laarzenroute gebeurt op eigen risico. Enkele dagen voor en tijdens springtij kan de route helemaal onder water komen te staan. Info over deze route is te krijgen in het Bezoekerscentrum Saeftinghe of per e-mail: [email protected].

Kleine zwanen in Zeeuws-Vlaanderen De kleine zwanen zitten op dit moment - als het goed is - lekker in hun broedgebied. Maar in de winter overwinteren er veel in Zeeuws-Vlaanderen. Eind mei arriveerden ze na een lange tocht in de Pechora Delta in noordwest-Rusland. Dat is ongeveer 4000 km vliegen vanaf Nederland. Deze afstand kunnen ze niet in één keer overbruggen, dat kost teveel energie. De tocht leggen ze in etappes af. Vliegvlug In hun broedgebied ligt op dat moment nog volop sneeuw en ijs, maar dat is niet erg. De kleine zwanen gaan direct aan de slag om een nest te bouwen en

6

eieren te leggen. Dat komt vrij nauw, want vogels die laat aankomen, krijgen hun jongen niet meer vliegvlug voordat de poolwinter invalt. Het grootbrengen van de jongen duurt namelijk 110 dagen, terwijl een poolzomer maar 120 dagen duurt. Als in augustus de grasgroei stopt, moeten de kleine zwanen verder de toendra op. Vooral de jongen lopen dan het risico om door een poolvos te worden gepakt. Begin september beginnen ze aan de tocht naar hun overwintergebied, onder meer in Zeeuws-Vlaanderen. Voor de jongen is dat een hele opgave, want ze hebben nog niet veel gevlogen. Tijdens de tocht sterft zeker 20 procent.

Elektrisch rijden heeft de toekomst Elektrische auto’s kunnen in de nabije toekomst op steeds meer plekken worden opgeladen. In de dertien Zeeuwse gemeenten komen de komende tijd in totaal 75 laadpalen. De gemeenten, de provincie, het waterschap Scheldestromen en de stichting E-laad in Sluis ondertekenden op 1 april 2011 een convenant waarin zij aangeven het elektrisch rijden te willen stimuleren en de impasse te willen doorbreken. Want als er geen elektrische auto’s zijn, zijn de oplaadpalen niet nodig. En als er niet voldoende oplaadpalen zijn, komen er ook geen elektrische auto’s bij. Waar de palen worden geplaatst moet nog nader worden bepaald. De Zeeuws-Vlaamse gemeenten zijn in elk geval enthousiast. Hoewel er in de streek op dit moment nog maar enkele elektrische auto’s rijden, is de verwachting dat er de komende jaren meer op de weg komen. Duurzaam Nu de prijzen van gas, benzine of diesel steeds verder stijgen, zoeken meer mensen naar duurzame oplossingen. De Hybride auto was er al, straks is de elektrisch aangedreven auto een gewone verschijning. De stekker van deze auto steek je ’s avonds in het stopcontact en ’s morgens rijd je met een volle ‘tank’ weg. Dat klinkt aantrekkelijk, vooral als tweede auto. Het voordeel is dat deze auto’s veel minder CO2 , fijn stof en andere schadelijke stoffen uitstoten. Als bij de opwekking van elektriciteit volledig gebruik wordt

gemaakt van duurzame bronnen zoals wind en zon, kunnen elektrische auto’s zelfs volledig CO2 -neutraal zijn. Ook het tanken is veel goedkoper. Een tank benzine van 40 liter met een bereik van ruim 500 kilometer kost op dit moment meer dan 70 euro. Een vergelijkbare ‘tank’ aan elektriciteit kost ongeveer 16 euro. Nadelen Natuurlijk zijn er ook nog nadelen. Zo duurt het opladen vrij lang, zijn er nog weinig oplaadpunten en is het rijbereik een stuk kleiner. Na 100 tot 150 kilometer moet de stekker toch echt weer in het stopcontact. Ook de maximale snelheid en het vermogen liggen – nu nog - lager. Dit zal waarschijnlijk in de komende jaren veranderen. Maar of het over 10 jaar inderdaad stil is op de weg maar vol met auto’s, is koffiedik kijken.

7

Zeedijk te Nieuwvliet-Bad. Volwassenen: €3,- p.p., kinderen tot 16 jaar €1,50 p.p. Donateurs en hun huisgenoten op vertoon van hun lidmaatschapsbewijs gratis!

> Zondag 3 juli

Tijdens deze excursie ontdekt u de stoere struinnatuur in Braakman-Noord. De afgelopen jaren zijn er heel wat veranderingen doorgevoerd in BraakmanNoord; het natuurgebied is vooral veel groter geworden. En dit alles met verbluffende resultaten; Braakman-Noord staat vol met zeldzame planten, maar ook zeldzame vogels worden er regelmatig gesignaleerd. Dit jaar worden de recreatieve voorzieningen aangebracht (wandelpaden, speelplaats, gluurmuur, bankjes, en een grote parkeerplaats). Iedereen is hier welkom; ga mee op excursie of kom zelf lekker struinen in de natuur. De excursie van Staatsbosbeheer begint om 14.00 uur bij de Braakmanboerderij van Staatsbosbeheer aan de Braakmanweg nr. 5. Aanmelden via Staatsbosbeheer M. Lieman 0117-306068 / [email protected]. Trek laarzen of stevig schoeisel aan. Deelname is gratis.

> Donderdag 7 juli

> Woensdag 6 juli

Om 11.00 uur is er een excursie in het unieke getijdengebied Het Verdronken Land van Saeftinghe. Kinderen jonger dan 10 jaar en mensen die niet al te gezond of slecht ter been zijn worden niet toegelaten. Stichting Het Zeeuwse Landschap raadt hartpatiënten en zwangere vrouwen af om de tocht te maken. Zorg voor liefst kniehoge laarzen en droge kleding voor na de tocht. Kosten: volwassenen € 6,00 p.p. , kinderen 10-16 jaar € 3,00 p.p. Donateurs van Het Zeeuwse Landschap en hun huisgenoten kunnen op vertoon van hun lidmaatschapsbewijs gratis aan de excursies deelnemen. Vooraf aanmelden verplicht via [email protected] of 0031)(0)114-633110. Startpunt: Bezoekerscentrum Saeftinghe, Emmaweg 4, Nieuw-Namen. > Woensdag 6 juli

Stichting Het Zeeuwse Landschap organiseert om 19.30 uur een excursie naar de Verdronken Zwarte Polder. Een gebied met duinen, slikken en een slufter, waar de zilte invloed duidelijk zichtbaar is. De excursie begint op het parkeerterrein tegenover Fritura ’t Gemaal aan de

8

Belangstellenden kunnen om 10.00 uur met stichting Het Zeeuwse Landschap Het Zwin in. Iedere vloed komt zeewater Het Zwin binnen, dat zich via de zandige strandvlakten een weg baant naar de slibrijke schorren. Kledingadvies: oude gymschoenen of laarzen. Duur: ca. 2,5 uur. Kosten: volwassenen € 3,- p.p., kinderen tot 16 jaar € 1,50. Donateurs van Het Zeeuwse Landschap en hun huisgenoten zijn gratis. De excursie start bij strandpaviljoen De Zeemeeuw in Cadzand. Parkeren kan bij de parking aan de G. v/d Hoekestraat 2 in Retranchement. Aanmelden niet nodig. > Donderdag 7 juli

Het Duumpje gaat met wie mee wil op pad voor een planteninventarisatie tussen Oostburg en Draaiburg. Het gaat hier om een recent verworven weiland langs een kreekje met een opgeknapte drinkput. Start om 19.30 uur aan de

activiteiten

juli

Margarethaweg in Oostburg. Vanaf Oostburg: neem de rechter parallelweg naar Draaibrug en sla bij de flitscamera rechtsaf (Paviljoenweg). Ga aan het eind linksaf (Margarethaweg) en parkeer in de berm bij het bruggetje over het water. Vanaf Draaibrug: neem de linker parallelweg naar Oostburg en sla net nadat u het water bent overgestoken linksaf (Paviljoenweg) en aan het eind weer linksaf (Margarethaweg). > Zondag 10 juli

Een gids neemt geïnteresseerden mee door natuurgebied Canisvliet onder Westdorpe. Startpunt van de excursie om 14.00 uur is de huiskamer van de boswachter in De Baeckermat aan de Bernhardstraat 80 in Westdorpe. Canisvliet, op de grens in Zeeuws-Vlaanderen, is sinds 1995 gegroeid van 40 naar bijna 100 hectare. De kreek, in combinatie met natte graslanden, jong bos en een oude boomgaard maken het geheel tot een natuurgebied dat zijn weerga niet kent in de streek. Aanmelden via natuurgids Joke den Blijker, tel. 0115-617486 of boswachter Marijke Lieman 0117-306068 / [email protected]. Trek laarzen of stevige schoenen aan. Kosten: volwassenen € 2,00 en kinderen tot 12 jaar € 1,00. > Dinsdag 12 juli

Tijdens deze nachtwandeling met Staatsbosbeheer in Nieuwvliet gaan we op zoek naar uilen en vleermuizen. Dat zijn belangrijke bewoners van natuurgebied De Knokkert. Meestal zien we ze wel, maar als we ze een keertje niet zien is dat ook niet zo erg. Er valt namelijk zoveel te vertellen over dit gebied. Verzamelen om 21.30 uur bij de parkeerplaats aan de Knokkertweg bij natuurgebied de

Knokkert in Nieuwvliet. Aanmelden bij Marijke Lieman 0117-306068 of [email protected]. Trek laarzen of stevig schoeisel aan. Kosten: volwassenen € 2,00 en kinderen tot 12 jaar € 1,00. > Woensdag 13 juli

Om 18.00 uur start een excursie in het unieke getijdengebied Het Verdronken Land van Saeftinghe. Zie woensdag 6 juli.

> Woensdag 13 juli

Stichting Het Zeeuwse Landschap organiseert om 19.30 uur een excursie naar de Verdronken Zwarte Polder. Zie woensdag 6 juli. > Donderdag 14 juli

Belangstellenden kunnen om 10.00 uur met stichting Het Zeeuwse Landschap Het Zwin in. Zie donderdag 7 juli. > Donderdag 14 juli

Op deze avond trekt het Duumpje er op uit voor een planteninventarisatie aan de Heirweg tussen Oostburg en Aardenburg. Het Duumpje bekijkt hier met belangstellenden het weidegebied langs de Biezenkreek met struweel en grootwater. Start is om 19.30 uur. Neem vanaf Aardenburg de Sint Pietersdijk en sla vlak voor het Grote Gat (water) bij Sint-Kruis rechtsaf (Heirweg) en parkeer na de bocht in de berm. Vanaf Sint-Kruis meteen na het Grote Gat linksaf (Heirweg).

9

> Zaterdag 16 juli

Natuur&Zo organiseert om 14.00 uur een excursie in de heemtuin rond de watertoren in Axel. Verzamelen om 14.00 uur in de Watertoren aan de Kinderdijk te Axel. Na de excursie is er tijd voor het bekijken van de tentoonstelling orchideeën in de watertoren. De gids is Cathy Boogaard. Meer info bij Natuur&Zo, 0115-649520 of b.dehaan@ terneuzen.nl

> Woensdag 20 juli

Om 10.00 uur is er een excursie in het unieke getijdengebied Het Verdronken Land van Saeftinghe. Zie woensdag 6 juli. > Woensdag 20 juli

Stichting Het Zeeuwse Landschap organiseert om 19.30 uur een excursie naar de Verdronken Zwarte Polder. Zie woensdag 6 juli.

> Zondag 17 juli

In het Eiland van de Meijer mag de natuur sinds de herinrichting haar gang mag gaan. Bomen schieten op en langzaamaan ontstaat er een echt bos. De afwisseling met open stukken met grazend vee en doorkijkjes op de kreek maken dat het Eiland een leuk wandelgebied is geworden. Voor een excursie in dit gebied verzamelen de deelnemers om 14.00 uur bij de molen van Spui. Aanmelden kan bij de gids, Ina van Harn, tel. 0115-562016 of bij boswachter Marijke Lieman 0117-306066 of M.Lieman@ Staatsbosbeheer.nl . Trek laarzen of stevig schoeisel aan. Kosten: volwassenen € 2,00 en kinderen tot 12 jaar € 1,00.

Stichting Het Zeeuwse Landschap organiseert om 19.30 uur een excursie naar de Verdronken Zwarte Polder. Zie woensdag 6 juli. > Donderdag 28 juli

Belangstellenden kunnen om 10.00 uur met stichting Het Zeeuwse Landschap Het Zwin in. Zie donderdag 7 juli. > Zondag 31 juli

Op ontdekkingstocht door de stoere struinnatuur in Braakman-Noord. Start om 14.00 uur. Zie 3 juli. > Woensdag 3 augustus

Om 10.30 uur is er een excursie in het unieke getijdengebied Het Verdronken Land van Saeftinghe. Zie woensdag 6 juli. > Woensdag 3 augustus

> Donderdag 21 juli

Belangstellenden kunnen om 10.00 uur met stichting Het Zeeuwse Landschap Het Zwin in. Zie donderdag 7 juli. > Dinsdag 26 juli

Wie gaat er mee met een nachtwandeling met Staatsbosbeheer in Nieuwvliet? Aanvang om 21.30 uur. Zie dinsdag 12 juli. > Woensdag 27 juli

Stichting Het Zeeuwse Landschap biedt om 18.30 uur een excursie in het unieke getijdengebied Het Verdronken Land van Saeftinghe. Zie woensdag 6 juli.

10

> Woensdag 27 juli

Stichting Het Zeeuwse Landschap houdt om 19.30 uur een excursie naar de Verdronken Zwarte Polder. Zie woensdag 6 juli.

activiteiten

juli - augustus > Zondag 14 augustus

> Donderdag 4 augustus

Tijdens deze excursie kunt u de ontwikkelingen in de Margarethapolder van nabij volgen. Sinds 2005 is de Margarethapolder omgetoverd tot een prachtig natuurgebied. Dit gebied is alleen toegankelijk onder begeleiding van een gids van Staatsbosbeheer want we willen de dieren die hier zitten, in het bijzonder de vele vogels, niet storen. Deze vogels foerageren bij laagwater op de Westerschelde en komen bij hoogwater uitrusten in de Margarethapolder. Verzamelen om 09.30 uur bij café De Griete in buurtschap De Griete. Vooraf aanmelden bij Hans Molenaar, tel. 0115-612008 of e-mail: [email protected]. Trek laarzen of stevig schoeisel aan. Deelname aan de excursie is gratis. Na afloop van de excursie kunnen de deelnemers een hapje en drankje nuttigen (volwassenen € 10,00, kinderen € 5,00).

Belangstellenden kunnen om 10.00 uur met stichting Het Zeeuwse Landschap Het Zwin in. Zie donderdag 7 juli. > Donderdag 4 augustus

Leden van ’t Duumpje gaan planten kijken aan de Vossekaai in Hoofdplaat. Vorige winter is het zand afgegraven. Nu is het domein van eenjarige pioniers en hopelijk de eerste blijvers. Start om 19.30 uur aan de Hoogeweg/Inlaag, Vossekaai in Hoofdplaat bij het metalen klaphekje ter hoogte van een populierenbosje aan de westzijde van het vakantiepark Village Scaldia. Vanaf Nummer Eén richting Hoofdplaat volg Westlangeweg (N677), ga na 3 km linksaf (Hoogeweg) en volg de weg onderlangs de zeedijk tot aan het bosje/klaphekje. > Zondag 7 augustus

Een gids neemt geïnteresseerden mee door natuurgebied Canisvliet. Start van de excursie om 14.00 uur. Zie zondag 10 juli. > Dinsdag 9 augustus

> Donderdag 11 augustus

Belangstellenden kunnen om 10.00 uur met stichting Het Zeeuwse Landschap Het Zwin in. Zie donderdag 7 juli.

> Zondag 14 augustus

Met een gids mee naar het Eiland van de Meijer. Verzamelen om 14.00 uur. Zie zondag 17 juli.

Wie gaat er mee met een nachtwandeling met Staatsbosbeheer in Nieuwvliet? Start om 21.30 uur. Zie dinsdag 12 juli. > Woensdag 10 augustus

Om 18.00 uur start een excursie in het unieke getijdengebied Het Verdronken Land van Saeftinghe. Zie woensdag 6 juli. > Woensdag 10 augustus


11

> Woensdag 17 augustus


Stichting Het Zeeuwse Landschap organiseert om 19.30 uur een excursie naar de Verdronken Zwarte Polder. Zie woensdag 6 juli. > Donderdag 18 augustus

Belangstellenden kunnen om 10.00 uur met stichting Het Zeeuwse Landschap Het Zwin in. Zie donderdag 7 juli. > Donderdag 18 augustus

Het Duumpje gaat planten inventariseren in Nieuwvliet-dorp en belangstellenden kunnen mee. Start om 19.30 uur aan de Parallelweg noordelijk van Provincialeweg. Vanaf Groede: ga bij de eerste rotonde op de Provinciale weg rechtsaf en meteen links en parkeer in de berm. Vanaf Sluis: neem de tweede rotonde van Nieuwvliet en ga linksaf en meteen weer links.

12

> Woensdag 24 augustus


Stichting Het Zeeuwse Landschap verzorgt om 19.30 uur een excursie naar de Verdronken Zwarte Polder. Zie woensdag 6 juli. > Donderdag 25 augustus

Belangstellenden kunnen om 10.00 uur met stichting Het Zeeuwse Landschap Het Zwin in. Zie donderdag 7 juli. > Vrijdag 26 augustus

Een gids van Staatbosbeheer neemt u mee op vleermuizenexcursie. Het jaar 2011 is het Europese Jaar van de Vleermuis. Staatsbosbeheer wil iedereen kennis laten maken met dit unieke zoogdier. Want een dier dat kan vliegen met zijn handen, kan zien met zijn oren en dat slapend aan zijn tenen hangt; dat moet wel een bijzonder dier zijn. De excursie duurt van 21.00 tot 22.30 uur.

Trek laarzen of stevig schoeisel aan. Aanmelden bij Marijke Lieman, tel. 0117–306068 of e-mail: M.Lieman@ Staatsbosbeheer.nl. De excursie is gratis. Verzamelen op het parkeerterrein aan de Knokkertweg in Nieuwvliet. > Woensdag 31 augustus



activiteiten

augustus - september De excursie begint met het aanbrengen van een smeerroute. Een stukje verderop wordt een laken gespannen en stellen we speciale lampen op. Sommige vlinders komen op zoetigheid af en andere op licht. Als er zoveel insecten actief zijn, is het best mogelijk dat de vleermuizen zich laten zien. Als het slecht weer wordt, kan deze activiteit helaas niet doorgaan. Aanmelden niet nodig. > Zondag 11 september

Een gids neemt geïnteresseerden mee door natuurgebied Canisvliet onder Westdorpe. Start van de excursie is om 14.00 uur. Zie zondag 10 juli. > Zondag 4 september

Op ontdekkingstocht door de stoere struinnatuur in Braakman-Noord. Start om 14.00 uur. Zie 3 juli. > Woensdag 7 september

Om 16.00 uur is er een excursie in het unieke getijdengebied Het Verdronken Land van Saeftinghe. Zie woensdag 6 juli.

> Zondag 18 september

In het Eiland van de Meijer mag de natuur sinds de herinrichting haar gang mag gaan. Kom het zelf bekijken, vanaf 14.00 uur. Zie zondag 17 juli. > Woensdag 28 september

Om 10.00 uur verzorgt stichting Het Zeeuwse Landschap een excursie in het unieke getijdengebied Het Verdronken Land van Saeftinghe. Zie woensdag 6 juli.

> Zondag 18 september

Deze excursie biedt een inkijkje in de ontwikkelingen in de Margarethapolder. De excursie start om 09.30 uur bij café De Griete in het buurtschap De Griete. Vooraf aanmelden bij Lou van Fraayenhove, tel. 0115-431991 of e-mail: [email protected]. Zie zondag 14 augustus.

> Donderdag 8 september

Belangstellenden kunnen om 10.00 uur met stichting Het Zeeuwse Landschap Het Zwin in. Zie donderdag 7 juli. > Zaterdag 10 september

Deze dag staat Zeeuws-Vlaanderen in het teken van de Fortennacht. Op 3 forten in de grensstreek zijn die avond activiteiten. In fort Sint Jacob onder Axel start om 20.00 uur een nachtvlinderexcursie. Deze activiteit duurt tot 24.00 uur. De organisatie ligt in handen van Natuur&Zo, in samenwerking met de werkgroep Thematisering Koewacht.

13

Exoten: ongewenste gasten in tuin en natuur ‘Deze plantjes heb ik gekregen. Ik vond ze wel mooi en ze groeien best goed. Sterker nog, eigenlijk te hard. Nu zit mijn vijver er helemaal vol mee.’ Zo begint vaak een mislukt tuinavontuur. Zonder te weten wat mensen in huis halen, zetten ze een fraai plantje in hun tuin. En voordat ze het weten hebben ze er een aantal lastige exoten bij.

snel voort en vreten werkelijk al het dierlijke leven uit de biotoop op. Opnieuw zitten de terreinbeheerders met een ecologische en financiële strop. Tuinieren is een fantastische hobby. Daarbij blijft echter van belang: werk zoveel mogelijk met inheemse soorten en zet nooit tuinplanten of dieren in de natuur uit.

De steeds terugkerende taak om de woekergroei in toom te houden, is nog wel het minste probleem. Erger is dat de ongewenste exoten zich vanuit tuinen ook verspreiden naar natuurgebieden. Vervolgens worden de beheerders daarvan met extra onderhoudskosten opgescheept. Zonnebaars Zo gaat het ook met de fauna. Men koopt een paar mooi uitziende zonnebaarzen voor in het aquarium of de vijver. Al na korte tijd blijken deze vissen zich erg agressief te gedragen naar andere waterdieren. Ten einde raad worden deze ‘vervelende’ vissen in een sloot of poel gekieperd. Daarmee wordt echter een enorm probleem gecreëerd: de vissen planten zich

Woekerend parelvederkruid

Pas op met koeien en grasmaaiers bij fruitbomen In het voorjaar geniet iedereen van fruitbomen. Vooral de hoogstamfruitbomen staan dan schitterend in bloei. Stichting Landschapsbeheer Zeeland (SLZ) stimuleert de aanplant en het onderhoud van deze hoogstammen. In de afgelopen tien jaar zijn er in Zeeland vele duizenden bomen aangeplant. Ze sieren het landschap en zijn

ook voor vogels en bijvoorbeeld bijen van groot belang. Een stukje authentiek landschap wordt zo weer in ere hersteld. De nieuwe hoogstamboomgaarden moeten ook worden begraasd of gemaaid. In beide gevallen is dit oppassen geblazen. Bij het maaien kan het snel fout gaan doordat mensen hun erf graag ‘klinisch schoon’ willen hebben. Ze proberen het laatste grassprietje rondom de bomen weg te maaien en zo wordt de stam gemakkelijk door het scherpe mes geraakt. Een grote wond is het gevolg. Schors Ook grazende dieren kunnen schade toebrengen aan fruitbomen. Koeien, schapen, paarden of geiten lusten graag een stukje schors. Zijn de bomen onbeschermd, dan kunnen de dieren in korte tijd de bomen rondom helemaal afknabbelen. Het betekent vrijwel zeker het einde van de boom. Jammer van alle inspanningen die zijn getroost om de boom groot te krijgen. Er is maar één goede remedie: een goede korf rond de boom. Informatie hierover bij SLZ, 0113-23 09 36 of www.landschapsbeheerzeeland.nl.

14

Uitbreiding bos Sluiskil

Het bos aan de Schoutstraat in Sluiskil onderging de eerste maanden van 2011 een ware metamorfose. Op de plek waar vroeger een gravel voetbalveld en een handbalveld lagen, is nu een nieuw toegankelijk natuurgebiedje ingericht als uitbreiding van het bos. De totale oppervlakte van het bos Sluiskil is nu 21.000 vierkante meter.

met laagtes waar knotwilgen kwamen te staan. Op de terpen zijn berken, elzen en abelen geplant. Ook meidoorn, sleedoorn, duindoorn, rozen en vlieren hebben een plekje gekregen. Ze bieden onderdak en voedsel aan tal van vogels. De open plekken trekken ook vele reptielen aan.

Het bos is rond 1950 ingericht om de provinciale weg en de oprukkende industrie te scheiden van de woonwijken en om geluid- en lichtoverlast te voorkomen. Tot vier jaar geleden werd een deel van het terrein nog gebruikt door de voetbalvereniging. Het bos is eigendom van de gemeente Terneuzen. Doel Aan het bos is een ecologische beheerdoelstelling toegekend. Dit wil zeggen dat het bos een natuurlijke uitstraling krijgt. Een deel van de bestaande bomensingel langs de provinciale weg is gekapt, waardoor open stukken ontstonden. De overgebleven bomen krijgen zo meer ruimte om uit te groeien tot flinke exemplaren. De paden zijn niet verhard, maar zijn wel beloopbaar. Onkruidbestrijding gebeurt niet met pesticiden, maar door te maaien. Werkzaamheden De toegang vanaf de Schoutstraat is hersteld en de niet meer functionele sportvelden zijn verdwenen. Hoge en droge gebieden (terpen) worden afgewisseld

Toegankelijk Wandelen - ook met de hond - kan op de onverharde paden. Bankjes hebben de vorm van boomstamen. Het bos Sluiskil is toegankelijk via de Dolfsendijk, Drostlaan, Schepenstraat en Schoutstraat. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Angelo Martens of Dennis Hameeteman van de gemeente Terneuzen, tel. 14 0115.

15

Zeeuws-Vlaamse bedrijven ondernemen duurzaam Bij duurzaam of maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) moet een ondernemer niet alleen zijn bedrijfsvoering winstgevend zien te krijgen, maar deze ook afstemmen op mens en milieu. Hoe maak je als ondernemer goed doordachte keuzes? Welke verantwoordelijkheid neem je? Hoe kies je de juiste aanpak? Deze vragen stonden centraal in de cursus ’Duurzaam Ondernemen’ die de gemeenten Hulst, Sluis en Terneuzen, Zeeland Seaports en de provincie Zeeland afgelopen jaar voor 19 Zeeuws-Vlaamse bedrijven organiseerden. Grafisch bedrijf Pieters uit Groede, MAS architecten uit Terneuzen, schelpenbedrijf Van der Endt-Louwerse uit Yerseke en Unitron uit IJzendijke lieten zien wat duurzaam ondernemen voor hen in de praktijk betekent en oplevert.

MVO-prijs Als vervolg op de cursus stelt de gemeente Terneuzen dit jaar samen met COS Zeeland een prijs in voor bedrijven die nu al succesvol maatschappelijk verantwoord ondernemen: de MVO-prijs 2011. Met deze prijs willen de gemeente en COS Zeeland duurzaam ondernemen stimuleren en vooruitstrevende ondernemers in het zonnetje zetten. Bedrijven uit de gemeente Terneuzen die in aanmerking willen komen voor de MVO-prijs 2011 kunnen zich tót 12 juli aanmelden op de website www.mvoprijs.nl. De inwoners van de gemeente Terneuzen mogen vanaf 1 augustus tot 17 oktober stemmen op een van de zes genomineerde bedrijven. De MVO-prijs wordt uitgereikt tijdens de Dag van de Duurzaamheid op 11 november 2011. Meer informatie kunt u krijgen bij Pascal Elegeert van COS Zeeland, tel. 0113-250051 of e-mail: [email protected].

Natuurgidsen in de dop Op een zaterdagochtend in mei struinen 23 aspirantnatuurgidsen met boswachter Peter Maas door Braakman-Noord; voorzichtig, om de vleeskleurige orchis en het zeldzame venkel niet te vertrappen. Op een mooi plekje aan een uitloper van de Westgeul zetten ze met touw en vier haringen een vierkante meter uit. Op dat kleine stukje grond staan al gauw zo’n 20 verschillende soorten planten.

in de wereld van paddenstoelen (ja, die zijn er niet alleen in de herfst!) en ging vogelaar Huub Bun van De Steltkluut met hen op vogelsafari naar de Vlaamse Kreek bij Zandberg. Al met al een pittige, maar zeer boeiende cursus!

De deelnemers volgen vanaf september vorig jaar de IVN Natuurgidsencursus en dat doen ze met veel enthousiasme. De cursisten, afkomstig uit heel Zeeuws-Vlaanderen, vormen een bont gezelschap. Voor iedere deelnemer geldt: ze dragen de Zeeuwse natuur een warm hart toe. Gedurende de cursus adopteren ze een natuurgebiedje in hun eigen woonomgeving en volgen dat een jaar lang: wat groeit, bloeit, kruipt, zwemt en vliegt daar? En niet alleen wat, maar ook waarom daar? Daarbij komen stageopdrachten, proefexcursie en spreekbeurt. Om de week is er een theorieavond in Terneuzen, afgewisseld door een praktijkochtend in het veld. Zo trokken de cursisten met Awie de Zwart van Het Zeeuwse Landschap door de Verdronken Zwarte Polder bij Nieuwvliet, bood paddenstoelenkenner Loek de Bruijn in Canisvliet in Westdorpe hen een kijkje

17

Nieuwe bewoners Axelse zwaluwnesten

De kunstnesten aan de brandweerkazerne in Axel hebben eindelijk bewoners. Na een leegstand van twee jaar hebben de huiszwaluwen het onderkomen ontdekt.

Vorig jaar lieten de zwaluwen de nesten links liggen, maar nu zijn ze dus vanuit hun overwintergebied in Midden-Afrika in Axel gearriveerd. Herman Zegers is er blij mee. ‘Onze taak is het redden van mens én dier.’

Sinds maart 2009 hangt er aan de brandweerkazerne van Axel een aantal kunstnesten voor huiszwaluwen. De huiszwaluwen broedden al jaren bij de brandweerkazerne. Toen de kazerne in 2008 werd opgeknapt, moest een deel van de nesten verdwijnen. Samen met Natuur&Zo, natuur- en milieueducatie Zeeuws-Vlaanderen, zocht ploegcoördinator van de brandweer Axel, Herman Zegers naar alternatieve woonruimte voor de zwaluwen. Deze werd gevonden in de vorm van houtbetonnen kunstnesten.

Boerenzwaluw Ook op de boerenzwaluwen wordt dit jaar extra goed gelet. De Vogelbescherming Nederland en SOVON hebben 2011 uitgeroepen tot Jaar van de Boerenzwaluw. Samen met waarnemers, boeren en buitenlui willen zij meer te weten komen over de boerenzwaluw in Nederland. Ook inwoners van Zeeuws-Vlaanderen kunnen deelnemen aan de publiekstelling door de bewoonde nesten op hun erf door te geven. Meer informatie op www.jaarvandeboerenzwaluw.nl.

Sudoku Stuur uw oplossing vóór 31 juli 2011 naar natuurblad@ nme-zvl.nl. Uit de goede inzendingen trekt de redactie drie winnaars. Zij krijgen een leuke prijs toegestuurd.

Oplossing vorige puzzel De twee woorden die overbleven in de puzzel in het vorige Natuur&Zo Magazine waren koe en koek. Samen vormen deze het woord koekoek.

De winaars zijn: • L. Wagenaer uit Hulst • Charlotte de Roeck uit Kloosterzande • J. E. Versprille uit Terneuzen

18

Driedubbele subsidie voor energiebesparing Wie investeert in energiebesparende maatregelen in huis, kan een subsidie krijgen van de gemeenten Sluis en Terneuzen. De provincie Zeeland verdubbelt deze subsidie via het Zeeuwse project Meer Met Minder. Het subsidiepotje van de gemeente Hulst is helaas al op. Energielabel Of het nu om spouwmuurisolatie, dubbel glas of een nieuwe cv-ketel gaat: de maatregelen moeten in elk geval het energielabel van de woning verbeteren. Bij een sprong van één label kan een woningeigenaar in totaal 700 euro subsidie krijgen. Bij twee labelsprongen, tot 1400 euro. Vanaf 31 mei 2011 doet het rijk daar nog eens respectievelijk 300 of 750 euro bovenop (zolang er geld beschikbaar is).

De huiseigenaar laat een energiebesparingonderzoek uitvoeren door een aannemer of installateur die is aangesloten bij Meer Met Minder. In dit maatwerkadvies staat het huidige energielabel. De aannemer geeft een overzicht van mogelijke energiebesparende maatregelen voor de woning en maakt vervolgens een offerte op. De bewoner (van huizen gebouwd vóór 1998) komt voor subsidie in aanmerking als hij de maatregelen laat uitvoeren door een Meer Met Minder-aannemer. Om te beoordelen hoe hoog de subsidie is, wordt na de oplevering opnieuw het energielabel vastgesteld. Na controle stort de Meer met Minderstichting de premie binnen twee weken op de bankrekening. Meer informatie op: www.energieloket.nl/zeeland

Colofon Natuur&Zo Magazine Redactieadres: Natuur&Zo, Oostkant 1 4531 HA Terneuzen Tel. 0115-649 520 E-mail: [email protected]

Productie: Oplage:

Beeldmerk, Terneuzen 52.000 ex.

Natuur&Zo Magazine wordt gedrukt op FSC-papier.

Het FSC-keurmerk geeft zekerheid dat het hout geVormgeving: Beeldmerk, Terneuzen bruikt voor de papierproductie van het magazine Fotografie: Brenda de Haan, Luciën Calle, Ilona Baart, afkomstig is uit goed beheerde bossen. Ronny Bouwens, Cathy Boogaard en deelnemende organisaties Natuur&Zo Magazine online: www.gemeentehulst.nl, www.terneuzen.nl Foto omslag: Brenda de Haan en www.natuurenzo.nl Bijdrage: Gemeente Sluis Natuur&Zo Magazine wordt huis aan huis verspreid in Zeeuws-Vlaanderen en is verkrijgbaar bij alle Zeeuws-Vlaamse bibliotheken, gemeentehuizen en VVV-kantoren en -folderposten.

19

presentaties

websites

belettering

drukwerk logo’s - huisstijlen

Huisstijl ontwerp Huisstijl ontwerp beeld.merk is een bureau in communicatie en huisstijlmanagement dat zich vooral richt op kleine en middelgrote ondernemingen. Vanuit een modern en goed geoutilleerd gebouw legt een team van vier deskundige mensen zich toe op logo ontwerp, huisstijl ontwerp, websites en het implementeren en beheren van huisstijlen.

Logo ontwerp Moio Beach realisatie 2011

Bij beeld.merk komen de communicatie-uitingen samen in één bureau. Eén vast aanspreekpunt bespaart de klant tijd en geeft rust en zekerheid. Wij hechten aan een persoonlijke benadering als eerste stap naar een goede relatie voor de lange termijn.

Drukwerk / websites Drukwerk / websites

Brochure “Nederland in 2023” realisatie 2010

Website ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen realisatie 2010

Signing

Signing Wij bieden een totaalpakket. Naast het ontwerp draagt beeld.media zorg voor de implementatie in de vorm van drukwerk, belettering, advertenties en beurspresentaties. De diensten zijn op maat gesneden.

Lange Reksestraat 21d | 4538 AZ Terneuzen | +31 (0)115 - 616 317 [email protected] | www.beeldmerk.org | twitter.com/beeldmerktweets

m 13

Recommend Documents