LUOSTO
FINLAND
Verrassend gevarieerde winterpret in Fins Lapland
Luosto’s wintersportcomfort
24 | Nordic Najaar 2015
De ingang naar de amethistmijn
Spitsbergen
Groenland Nuuk
Zweden
IJsland
Noorwegen
Reijkjavik
Faeröer
Botn isch e go lf
Noorse Zee
Helsinki
Bergen Oslo
Kopenhagen
olf se g Fin Talin
Estland
Stockholm
Riga
Goteborg
Denemarken
Finland
Letland
Oostzee
Litouwen Vilnius
Noordzee
Bij wintersport denkt men al gauw aan skiën, maar in Fins Lapland hadden ze al snel door dat niet iedereen een heuvel op de lange latten wil afdalen. Er bestaat een hele ‘andere’ wintersportwereld, waarbij de ski’s in het vet kunnen blijven, en de winterpret desalniettemin ongekend is. En bij Luosto blijkt die winterpret ook nog verrassend gevarieerd én comfortabel. Nordic gaat op zoek naar wintersportcomfort. TEKST & FOTOGRAFIE
J AAP V AN S PL UNTER
25
Het fraaie Lapland Hotel Luostotunturi met op de achtergrond de skipiste
Op nog geen honderd meter van onze Kelo houten cabin – alles is dichtbij in Luosto – melden we ons bij een bijzonder vervoermiddel: de Amethyst Pendolino. Het voertuig op rupsbanden is speciaal gemaakt voor het vervoer naar de amethistmijn, die op de heuvel Lampivaara in het Pyhä-Luosto nationale park ligt. ’s Zomers moet je je in het zweet werken om de 564 treden naar de mijn te bedwingen, maar ’s winters kun je plaatsnemen in dit voertuig en word je op de top van de berg afgeleverd. We zijn nog niet verder gekomen dan het centrum van Luosto, maar zijn al onder de indruk geraakt van het sprookjesachtige decor van het nog geen tweehonderd mensen tellende plaatsje. “Maak jullie de borst dan maar nat, want boven op de berg is het een echt wintersprookje, dat ongetwijfeld indruk zal maken”, zegt chauffeur/gids Matti die hiermee de verwachtingen meteen opschroeft. Via kleine bospaden kruipen we naar boven en het pak sneeuw wordt steeds dikker, zowel op de grond als op de bomen, die haast dreigen te bezwijken onder de zware last. Boven op de heuvel is het uitzicht op de wijde omgeving ronduit adembenemend. Het zonnetje schijnt, de lucht is kraakhelder en het uitzicht op de bossen en andere heuvels onbelemmerd. Zo is de 514 meter hoge Ukko-Luosto met de weerradar van het Finse Meteorologische Instituut perfect te zien. 26 | Nordic Najaar 2015
Magische krachten
Tijdens een korte wandeling tussen de bomen op de top voelt het alsof we in een kerstkaart rondwandelen, waarbij de Kerstman zijn presentjes heeft verstopt. We bevinden ons bij de open mijn waar amethist wordt gedolven en moeten zelf op zoek naar deze kadootjes. De violetkleurige kwarts werd hier per ongeluk in 1985 ontdekt en sinds 1994 zijn er ook toeristen welkom, die ook daadwerkelijk zélf naar amethist mogen delven. De mijn is op dit moment Europa’s enige operationele amethistmijn, waar jaarlijks
‘Tijdens een korte wandeling op de top voelt het alsof we in een kerstkaart rondwandelen’ zo’n duizend tot tweeduizend kilo van de edelsteen wordt gewonnen en waarvan onder andere sieraden worden gemaakt. We nemen plaats in een hut en krijgen van Matti uitleg over het reilen en zeilen van de amethistmijn. Zo leren we de verschillen kennen tussen de diverse soorten kwarts die worden gedolven en de betekenis, die de edelstenen hadden voor
De Amethyst Pendolino verzorgt het vervoer naar de amethistmijn in de wintermaanden
Gids Matti toont een amethiststeen
Zelf op zoek naar amethist in de mijn
Wintersprookje op weg naar de amethistmijn
de oorspronkelijke Sami-bevolking. Maar ook de spelregels worden uitgelegd, waarbij zelf gevonden amethist gehouden mag worden, mits deze in de vuist past. Vol goede moed volgen we Matti via een korte trap naar de mijn. Met pikhouweeltjes gaan we op zoek naar amethist. Af en toe klinkt er een vreugdekreet als er een stukje – weliswaar klein – edelsteen wordt gevonden. Voor ons houdt het niet echt over en we besluiten voor de zekerheid maar een stukje te kopen bij het souvenirwinkeltje van de mijn. Het gaat ons hierbij niet eens om de fraaie kleuren, maar meer om de positieve eigenschappen die de edelsteen schijnt te bezitten: hij zou beschermend werken en geluk brengen. “En, heb ik teveel gezegd over de schoonheid op de top?”, is de retorische vraag van Matti als we weer in Luosto worden afgezet. Bij wintersport denken we niet eerst aan het bezoeken van een mijn, maar het rijden naar de mijn in een winters decor is met recht een bijzondere belevenis. En zoeken naar amethist is natuurlijk altijd spannend, zowel ’s zomers als ’s winters.
IJsvissen
Even verrassend is de volgende activiteit op het programma. We hadden eerst de wenkbrauwen nog gefronst toen we in ons door Scandinavian Wintersports opgestelde reisschema ijsvissen zagen staan. Dat was
Het uitzicht vanaf de heuvel Lampivaara met op de achtergrond de 514 meter hoge Ukko-Luosto en de weerradar van het Finse Meteorologische Instituut
27
IJsvissen is een verrassend leuke activiteit
misschien wel het laatste waaraan we hadden gedacht bij een weekje wintersporten. Maar ook hier blijkt het goed om je te laten adviseren door experts en de eigen vooroordelen thuis te laten. We melden ons bij de gids Pete voor een uitgebreide briefing, want in de wintermaanden kan de temperatuur dalen tot dertig graden onder nul en is een goede voorbereiding absolute noodzaak. Met de sneeuwscooter vertrekken we vanuit hartje Luosto
‘Gezeten op een goed isolerende rendierhuid, gebiologeerd door het ijsvissen en met de juiste kleding aan, is de kou nauwelijks voelbaar’
Eerst een gat in het ijs boren voordat er gevist kan worden
28 | Nordic Najaar 2015
de bossen in. Waar het rupsvoertuig naar de mijn nog langzaam vooruitging, scheuren we nu met een lekker vaartje door de bossen. Rijden met de sneeuwscooter is een geweldige manier om in betrekkelijk korte tijd een groot stuk van het landschap te zien en ook al is het de eerste keer, het blijkt vrij eenvoudig om met de sneeuwscooter te rijden. Na een uur kondigt zich een bevroren meer aan, waar we een beschut plekje zoeken om de hengel uit te werpen. Maar voordat het zover is, is het wel noodzakelijk om een gat in het ijs te boren, de speciale ijsvishengel uit te rollen en aas op de haak te doen. Gids Pete doet het eerst voor en hengelt in korte tijd de ene na de andere vis uit het ijskoude water. “Ik ben wel kampioen
Regelmatig wordt de ketel op het houtvuur gezet voor een bak warme leut
ijsvissen, dus laat jullie niet ontmoedigen als de vissen niet meteen bijten”, voegt hij er ter geruststelling aan toe. Misschien is het mazzel of hebben de vissen er echt zin in, maar ook wij halen achter elkaar vissen ter grootte van sardientjes uit het water. Gezeten op een goed isolerende rendierhuid, gebiologeerd door het ijsvissen en met de juiste kleding aan, is de kou nauwelijks voelbaar.
De Samigids staat klaar voor een rendiertocht bij avond!
al een belevenis op zich, maar een sledetocht in het donker door het bos is van een andere dimensie, waarbij we uiteraard hopen op begeleiding van het Noorderlicht. Gezeten op rendierhuiden en genesteld onder een warme deken hebben we geen last van de kou. Terwijl de husky’s blaffend en met volle vaart door de bossen denderen, gaat het nu op z’n elfender-
tigst. De majestueuze viervoeters sjokken op hun dooie gemak door het bos in een bijna serene stilte. We spieden constant naar de lucht, want wat zou het geweldig zijn als het Noorderlicht zich zou laten zien. Helaas gebeurt dat niet, maar ook zonder Noorderlicht is een rendiersledetocht in het donker een bijzondere ervaring.
Andere dimensie
Uiteraard mogen tijdens een wintersportvakantie naar Fins Lapland de bekendste activiteiten niet ontbreken: rijden met de hondenslede en rendierslede. Halverwege Luosto en Pyhä ligt de husky kennel, waar 140 Alaska husky’s en dertig Siberische husky’s klaarstaan om met gasten op pad te gaan. Na een korte briefing worden we meteen losgelaten voor een rit van tien kilometer, waarbij we in twee groepen van tien sledes van start gaan. Er kan met recht gesproken worden van ‘loslaten’, want zodra we de rem laten gaan, schieten we vooruit en flitsen we door het bos. Regelmatig moeten we afremmen, want op de honden lijkt geen maat te staan, zo graag willen ze rennen. Zelfs de ontlasting wordt al rennend uitgestrooid. Na de tocht wacht nog een verrassing als we naar de hokken gaan en een nest jonge husky’s bezoeken, die ook nog eens vastgehouden mogen worden. Een aandoenlijker tafereel is bijna niet denkbaar. Van husky’s naar rendieren is een kleine stap, want de rendierboerderij ligt naast de husky kennel. We hebben geboekt voor de Aurora Safari, waarbij we ’s nachts met de rendierslede door het bos trekken. Overdag is
Jonge husky’s zijn vertederend
29
Natuurfenomeen
Noorderlicht, het woord is al gevallen. Iedereen die in de winter naar Fins Lapland afreist, zal het zien van dit bijzondere natuurfenomeen bovenaan zijn of haar lijstje hebben staan. Hierbij ben je natuurlijk wel volledig afhankelijk van de natuur. De kans op Noorderlicht is het grootst in jaren met grote
‘Ineens kleurt de hemel groen van het Noorderlicht, als ware het een afscheidssaluut’
Een hondensledetocht mag natuurlijk niet op het programma ontbreken
De fraai gelegen Kelo log cabins
30 | Nordic Najaar 2015
activiteit op het oppervlak van de zon. Wanneer zonnevlekken naar de aarde zijn gericht, kunnen de geladen deeltjes die bij de uitbars ting vrijkomen de aardse atmosfeer bereiken en Noorderlicht (Aurora Borealis) veroorzaken. Men ziet het licht vooral op hoge geografische breedtes en dat betekent dat het verschijnsel vooral ’s winters, als het donker is, zichtbaar
Noorderlicht bij de Kelo log cabins
is. Daarvoor is het wel noodzakelijk dat er een heldere hemel is en geen lichtvervuiling in je ooghoeken sluimert. Fins Lapland staat bekend als een plek waar een grote kans bestaat op het zien van het Noorderlicht, maar veel heeft ook gewoon met geluk te maken: op het juiste moment op de juiste plek zijn. Om het geluk een beetje te helpen, wonen we eerst een lezing bij over het fenomeen Noorderlicht. Op een fascinerende wijze neemt ‘docente’
Riikka ons mee op een wetenschappelijke Noorderlichtreis, waarbij ook traditionele folklore en mythologie de revue passeren. Ook heeft Riikka de laatste gegevens paraat over de weerberichten en de activiteiten van de zonnevlekken. “Het ziet er voor vanavond best goed uit”, sluit Riikka af. We verlaten het auditorium dan ook vol goede moed en sluiten aan bij een Noorderlichtwandeling. Gewapend met onze amethiststeen kan het
LUOSTO, FINLAND Ligging en bereikbaarheid Luosto maakt onderdeel uit van de regio Pyhä-Luosto en ligt zo’n honderd kilometer boven de poolcirkel. Vanaf Amsterdam vlieg je in zo’n drie uur met een directe vlucht van Transavia naar Rovaniemi. Deze luchthaven ligt direct op de poolcirkel en een bezoekje aan de Kerstman kan bij aankomst dan ook niet ontbreken. Een comfortabele transferbus brengt je daarna in circa anderhalf uur naar je accommodatie in Luosto. Klimaat en beste reistijd Tijdens de winterperiode, die grofweg van december tot mei loopt, is dit van oudsher een aantrekkelijk gebied voor wintersporters.
niet misgaan, hebben we ons voorgenomen. En zowaar, binnen een uur kleurt de hemel ineens groen van het Noorderlicht, als ware het een afscheidssaluut. Op de smartphone komt ook een sms binnen, maar terwijl dit sms-alert binnenkomt, hebben wij al de eerste foto’s van het Noorderlicht gemaakt. Het is dus echt waar: amethist brengt geluk. In Luosto zijn alle ingrediënten voor een comfortabel wintersportavontuur aanwezig.
PRAKTISCHE INFORMATIE Accommodaties In Luosto zijn enkele hotels, appartementen en zelfs een wintercamping aanwezig. Er is dus altijd wel een onderkomen te vinden dat bij je past. Nordic verbleef in een authentieke boomstammenblokhut met sauna en open haard; een ‘thuis’ weg van huis.
Informatie Finland algemeen: www.visitfinland.com Luosto: www.luosto.fi Nordic beleefde de reis ‘Lapse cottage verzorgd’ van Scandinavian Wintersports (www.scandinavianwintersports.nl).
31
