Luchtdichting in massiefbouw Basisregels voor duurzaam en efficiënt isoleren

15/02/2015

Productvoorstelling BAST

Luchtdichting in massiefbouw Basisregels voor duurzaam en efficiënt isoleren

Katrien Biesbroeck [email protected] 0486 972 778

Waarom luchtdichting?

EURABO ‐ Beekstraat 32 ‐ 9600 Ronse

1

15/02/2015

Waarom luchtdichting? ‐ Testcase SENVIVV‐studie begin ’90 : “aantal volumewisselingen per uur van een woning” Drukverschil: 50 pa – windkracht 5 Beaufort Natuurlijke ventilatie:

3/h

MV met warmterecuperatie: 1/h

Volumewisselingen per uur in een woning:

Passiefbouw:

<0,6/h

gemeten waarden in Vlaanderen : 1,5–25/uur • vrijstaande woningen

9,5/uur

• half‐vrijstaande woningen

8,5/uur

• rijwoningen

5,3/uur

• appartementen

4,1/uur

= # keer dat woning moet verwarmd worden indien constant windkracht van 50Pa

Waarom luchtdichting? – hoe uitdrukken?

Uit het luchtlekdebiet (in m³/h) wordt berekend: ventilatievoud n50 =

௟௨௖௛௧௟௘௞ௗ௘௕௜௘௧ ௏௢௟௨௠௘

oppervlakte‐luchtdichtheid v50 =

௟௨௖௛௧௟௘௞ௗ௘௕௜௘௧ ௩௘௥௟௜௘௦௢௣௣௘௥௩௟௔௞


ଵ ௛ ௠ ௛

2

15/02/2015

Waarom luchtdichting? – hoe uitdrukken? EPB: Geen v50 gekend: ‘default’ waarde 12 Test gedaan en betere v50: 10 tot 15 winst op totale E‐peil

Stel een gebouw met volume 450m³ met een buitenschil van 300m²: Als n50 = 8 1/h

= 3600 m³/h

=

v50 12 m³/m²h

Als n50 = 3 1/h

= 1350 m³/h

=

v50 4,5 m³/m²h

Als n50 = 1 1/h

= 450 m³/h

=

v50 1,5 m³/m²h

Als n50 = 0,6 1/h

= 270 m³/h

=

v50 0,9 m³/m²h

Waarom luchtdichting? – Hoe controleren?

Spoor luchtlekken vroegtijdig op!

pro clima WINCON

BLOWERDOOR

Luchtdichtingstest

luchtdichtingsmeting

Controle kwaliteit

Kwantiteit (n50)

Opsporen lekken

Attestering


3

15/02/2015


 warmteverliezen beperken  een goede werking van het ventilatiesysteem  bouwschade voorkomen

 tegen hittedoorslag in de zomer  voor een optimale geluidsisolatie  omwille van de brandveiligheid


Warmteverliezen beperken



4

15/02/2015

Waarom luchtdichting? ‐ Warmteverliezen beperken (Gebouwschil)

Luchtbeweging = warmtetransport Thermische isolatie = lucht vasthouden in kleine kamers/poriën Enkel stilstaande lucht isoleert!

Waarom luchtdichting? ‐ Warmteverliezen beperken (Gebouwschil) Hoe wordt de λ‐waarde gemeten?

thermometer isolatiemateriaal verwarmingsplaat isolatiemateriaal thermometer isolatielaag


5

15/02/2015


Proefopstelling: luchtscherm 1m²

14 cm dampopen isolatie 1 mm kier

randvoorwaarden: Bi: 20°C, 50% RV Bu: ‐10°C, 80% RV

Theoretische U‐waarde:

0,3 W/(m².K)

Werkelijke U‐waarde (1 mm kier):

1,44 W/(m²/K)

factor 4,8

bron: pro clima – Moll; meting: Institut für Bauphysik, Stuttgart, DBZ 12/89


Hoe het niet moet!

(Foto 24/10/2005)


6

15/02/2015


buiten winddicht Steico Universal Celit 4D

volledig vullen isolatie pro clima

Binnen Luchtdicht

Waarom luchtdicht?

Bouwschade vermijden



7

15/02/2015

Waarom luchtdichting? – Bouwschade vermijden Vochtbronnen in een constructie: ‐ van buitenaf: lekkende goten, regendoorslag ‐ van onderuit: optrekkend vocht

Te voorkomen

‐ binnenin: lekkende leidingen ‐ oppervlaktecondensatie: koudebruggen

‐ inwendige condensatie door diffusie (damptransport)  dampscherm of damprem? ‐ inwendige condensatie door convectie (luchttransport)  Luchtlekken ‐ Bouwvocht

‐‐> Er is vocht aanwezig dat móet uitdrogen!

Waarom luchtdichting? – Bouwschade vermijden

Proefopstelling: dampscherm 1m²

14 cm dampopen isolatie 1 mm kier

randvoorwaarden: Bi: 20°C, 50% RV Bu: ‐10°C, 80% RV

Diffusie in winter:

0,5 g/(m³.dag)

Convectie doorheen 1 mm kier:

800 g/(m³.dag)

factor 1600

bron: pro clima – Moll; meting: Institut für Bauphysik, Stuttgart, DBZ 12/89


8

15/02/2015


Toevoer van vocht in de isolatie door het constructiehout

Voorbeeld:

keperplanken van 35/225 mm – hoh 40 cm

bij drogen van het constructiehout met 1 % komt 100 g/m² vocht vrij 3 % komt 300 g/m² vocht vrij 10 % komt 1000 g/m² vocht vrij 20 % komt 2000 g/m² vocht vrij (bv. drogen van het hout van 35 % bij aanvang tot 15 %)


Flankdiffusie

– In het dakvlak is een luchtdicht dampscherm aangebracht. – De scheidingsmuur is luchtdicht dankzij de pleister. – Pleister en dampscherm sluiten luchtdicht op elkaar aan. Toch was er binnen de 5 jaar aanzienlijke bouwschade. – De bepleisterde muren waren dampopen waardoor in de winter vocht in de constructie drong door diffusie. – Zowel het onderdak als het dampscherm waren zo dampdicht dat uitdroging zowel naar buiten als naar binnen nagenoeg onmogelijk was.


9

15/02/2015


Mogelijke vochtbronnen in geïsoleerde constructies: door diffusie bij µd = 2,3m door vochtig constructie‐hout 1 % door laterale diffusie

door convectie bij 1 mm kier

g

5 m² dag g

100 m² g

30 m² dag g

800 m² dag Deze vochtbelastingen cumuleren zich in de constructie. De belasting door diffusie is daarbij onbetekenend.

bron: pro clima – Moll

Waarom luchtdichting? – Bouwschade vermijden Vocht in de constructie Laat de ton niet overlopen!

Convectie

Diffusie

800 g/m²dag

5 g/m²dag

uitdrogingspotentieel naar binnen toe


uitdrogingspotentieel naar buiten toe

10

15/02/2015


Hou rekening met diffusierichting voor max. uitdroging winter ca. 80 %

zomer ca. 70 %

diffusierichting

diffusierichting

ca. 30 %

ca. 90 %

ca. 50 %

ca. 70 %

gemiddelde omgevingsvochtigheid van de damprem

gemiddelde omgevingsvochtigheid van de damprem

40 %

80 %


Foto: Lernen aus Schäden im Holzbau IRB Verlag 2000 Overmatig vocht door : ‐ Vochtig constructiehout (oa door regen tijdens opbouw) ‐ Convectie van vochtige lucht doorheen de luchtlekken van het dampscherm.

Vocht kan niet weg door dampscherm (compact plat dak)


11

15/02/2015


buiten zo dampopen mogelijk Steico Universal Celit 4D


Binnen niet dampdichter dan noodzakelijk


µ diffusieweerstandsgetal (mu)

[ ‐ ]

Vergelijkt het gemak waarmee een materiaal dampdiffusie toelaat tov stilstaande lucht

µd equivalente luchtlaagdikte

[m]

Gemak waarmee materiaal dampdiffusie toelaat in vergelijking met 1 stilstaande lucht Dampopen:

µd < 0,5 m  onderdak (koude zijde isolatie)

Damprem: 0,5m < µd < 6m  luchtdichting/damprem (warme zijde) Dampdicht: 10 < µd (dampscherm)


12

15/02/2015


Voor een goed werkend ventilatiesysteem


Waarom luchtdichting? – Goed werkend ventilatiesysteem

Bij gebrekkige luchtdichtheid: • haalt de balansventilatie door de lekstromen niet het gewenste rendement (sys D) • is voldoende ventilatie doorheen alle vertrekken niet gegarandeerd (sys C)


13

15/02/2015


Bescherming tegen hittedoorslag


Waarom luchtdichting? – Bescherming tegen hittedoorslag

Correcte uitvoering: warmte moet porie per porie veroveren!

Warmte stroomt doorheen niet‐luchtdichte opbouw


14

15/02/2015


Daarmee beginnen geluidsisolatie en brandweerstand Warmteverliezen beperken

De correcte opbouw : ‘Ademend’

Buitenzijde:

Binnenzijde :

Winddicht & Dampopen

Luchtdicht &Dampremmend

 Niet dampdichter dan noodzakelijk  < kostprijs  Vooral uitdroging naar buiten

 De luchtdichte laag doet meteen ook dienst als dampremming  Uitdrogingscapaciteiten verhogen


15

15/02/2015

De optimale opbouw

De optimale opbouw

buiten zo dampopen mogelijk en winddicht, Steico Universal Celit 4D


Binnen niet dampdichter dan noodzakelijk, en luchtdicht

Buitenzijde : Winddicht & dampopen

Winddichting = buitenzijde

bron: isofloc

 Dakconstructies: dampopen onderdak  Na‐isoleren: dampopen aan buitenzijde


16

15/02/2015


Onderling niet winddicht en dampremmend: • Vezelcementplaat (“Menuiserite”) •

Dubbelwandige kunststofplaat (“biplex”)

Onderling winddicht indien extra kleefstrook en dampopen indien monolitisch • Onderdakfolies (“Solitex Mento”) Altijd onderling winddicht •

Houtvezel onderdakplaten (“Celit”, ‘Steico Universal”)

bron: Celit



17

15/02/2015


‐ Slagregenwaterdicht ‐ Dampopen ‐ Winddicht ‐ Verouderingsbestendig ‐ Zelfklevend

Binnenzijde: Luchtdicht & dampremmend

 Dampremmend  Meest veilig = vochtgestuurd  Naden afkleven + luchtdicht aansluiting op muren / ramen / etc bron:


18

15/02/2015

Binnenzijde: Luchtdicht op plan

Onderbreking in isolatie Onderbreking in luchtdichting

= koudebrug = luchtlek

Ononderbroken bij elke snede! tekening: les essentiels du bois, april 2009

Binnenzijde: Luchtdicht op plan

Het beschermd volume afbakenen: Warmtewisselaar ventilatie?

Elektrisch bord?

Garage?

Leidingenspouw Liften Trappen Sanitair Verwarming

Kelder?

tekening: les essentiels du bois, april 2009


19

15/02/2015

Luchtdichting in de praktijk

Volgende elementen zijn luchtdicht: ‐ dampremmen en ‐schermen, ‐ een betonplaat, ‐ druklaag bij tussenvloeren ‐ pleisterwerk (zowel gips als leem) ‐ houtderivaatplaten (sommige OSB). Een continue luchtdichting wordt gerealiseerd met: ‐ kleefbanden, ‐ lijmen, ‐ Inpleisterbare aansluitstroken

www.eurabo.be


Ononderbroken luchtdichting soms niet realiseerbaar

foto : Sei


20

15/02/2015


Ononderbroken luchtdichting soms niet realiseerbaar


Ononderbroken luchtdichting van het dak: • Dakvlak • Balken, gordingen, nok • Dakvlakvenster • Tipgevel • Schouw, ventilatie, zonnepanelen • Dakvoet tekening: les essentiels du bois, april 2009


21

15/02/2015

Luchtdichting in de praktijk: Dakvlak

‐ ‐ ‐ ‐

Nieten of lijmen overlappingen afkleven kleefband (goed aandrukken) of met lijm Luchtdichtheid ≠ mechanisch : belatting! Luchtdicht aansluiten op tipgevel & doorboringen

www.eurabo.be


INTELLO PLUS

foto : ISOPROC


22

15/02/2015

Luchtdichting in de praktijk: Dakvlak pro clima INTELLO PLUS

Koning Boudewijnstichting

Luchtdichting in de praktijk: Dakvlak Koning Boudewijnstichting


23

15/02/2015

Luchtdichting in de praktijk: Dakvlak Naden vallen samen met onderliggende structuur

INTELLO PLUS Bij dwarse plaatsing: steunlat op de naad

Hellend dak: INTELLO PLUS (folie) TESCON VANA (naden folie, stalen ligger) UNITAPE (nieten – niet nodig)



24

15/02/2015



Ononderbroken luchtdichting van het dak: • Dakvlak • Balken, gordingen, nok • Dakvlakvenster • Tipgevel / Dakvoet • Schouw, ventilatie, zonnepanelen



25

15/02/2015

Luchtdichting in de praktijk: gordingen, spanten, nok

INTELLO / DB+ luchtdicht aansluiten op balken: pro clima TESCON VANA (geschaafd hout) pro clima ORCON CLASSIC / ORCON F (ongeschaafd hout) Verkleven op de balk : (Dwars)latten aanbrengen kort bij de aansluiting.



26

15/02/2015

Luchtdichting in de praktijk: gordingen, spanten, nok Samengestelde gordingen



27

15/02/2015


Nokbalk: Wachtfolie pro clima DA



28

15/02/2015


Controle niet altijd doenbaar foto : Boomer

Luchtdichting in de praktijk: gordingen, spanten, nok Isoleren via de koude zijde •

Sub‐and‐Top: Vochtgestuurd

Toepassing : Renovatie •

Isoleren van buitenaf (binnenzijde al afgewerkt)  daken  zoldervloeren


29

15/02/2015




Luchtdichting in de praktijk: dakvlakramen

Source: James Wolf Actif


30

15/02/2015

Luchtdichting in de praktijk: dakvlakramen

Luchtdichting in de praktijk: dakvlakvenster

pro clima DB+ (folie) ORCON CLASSIC (aansluiting OSB, gemetste wand & overlappingen) TESCON PROFIL (aansluiting met dakvlakvenster)


31

15/02/2015




Luchtdichting in de praktijk: tipgevel / dakvoet


32

15/02/2015


Ondergrond nog onbepleisterd: Aansluiting van de damprem of houtderivaatplaat met aansluitingsband



33

15/02/2015


CONTEGA PV



34

15/02/2015


Ondergrond al bepleisterd: ‐ Luchtdicht afkleven op het pleisterwerk ‐ Pleisterwerk lokaal afkappen en aansluiting opnieuw inpleisteren


Massief???

De damprem wordt luchtdicht verbonden met het pleisterwerk via inpleisterbare luchtdichtingsstrook.

bron:

pro clima - Moll


www.eurabo.be

35

15/02/2015


Ononderbroken luchtdichting van het dak: • Dakvlak • Balken, gordingen, nok • Dakvlakvenster • Tipgevel • Schouw, ventilatie, zonnepanelen


Luchtdichting in de praktijk: doorboringen

2 kabels 6‐12mm 1 buis 15‐30mm 1 kabel 6‐12mm

1 buis 50‐320mm Tot 16 kabels 6‐12mm Tot 9 buizen 15‐30mm


36

15/02/2015

Luchtdichting in de praktijk: doorboringen


Ononderbroken luchtdichting van de wanden: • Muurvlak • Vensters • Aansluiting betonplaat • Tussenwanden • Binnenwanden • Doorboringen



37

15/02/2015

Luchtdichting in de praktijk: De wand

Ononderbroken luchtdichting van de wanden: • Muurvlak • Vensters • Aansluiting betonplaat • Tussenwanden • Binnenwanden • Doorboringen


Luchtdichting in de praktijk: de wand

Zonder pleister : NIET luchtdicht

De gemetste schouw is heel poreus Source: Blower Door


38

15/02/2015


Bepleisterde metselwerkmuren: voldoende luchtdicht


‐ Pleister doortrekken langs plafond ‐ Volgorde werken! ‐ Krimpscheur dichten met elastische kit


39

15/02/2015




40

15/02/2015


Ononderbroken luchtdichting van de wanden: • Muurvlak Hsb ‐ massiefbouw

• • • •

Vensters Aansluiting betonplaat Tussenwanden Binnenwanden


Luchtdichting in de praktijk: vensters

www.eurabo.be


41

15/02/2015


www.eurabo.be


www.eurabo.be


42

15/02/2015


www.eurabo.be



43

15/02/2015

Luchtdichting in de praktijk: vensters (renovatie)



44

15/02/2015


Luchtdichting in de praktijk: vensters met multiplexkader


45

15/02/2015


Luchtdichting in de praktijk: vensters (renovatie) Volvlaks klevende inpleisterstroken Laag voor laag verkleven. De verschillende afscheurfolies helpen voor een plaatsing zonder plooien. Steeds goed aandrukken

Ook bij houtskeletbouw!!


46

15/02/2015

Luchtdichting in de praktijk: vensters met multiplexkader ‐

Multiplex kader ‐ Mechanisch bevestigen op raamkader ‐ Luchtdicht verkleven aan raamkamer ‐ Hoeklijnen verkleven

‐

Aansluiting op muur ‐ Multiplex = makkelijk plaatsing/uitlijning

‐

Luchtdicht aansluiten op muur ‐ Verkleven op OSB (houtskeletbouw) ‐ Aansluitstrook op pleisterwerk

bron:

pro clima - Moll

www.eurabo.be


Plaatsing multiplex rondom kader: luchtdicht dmv pro clima ORCON F Foto: ISOPROC/pro clima


47

15/02/2015


Aansluiting multiplex op OSB Aansluiting multiplex op massieve wand



• • • • •

Vensters Aansluiting betonplaat Tussenvloeren Binnenwanden Doorboringen



48

15/02/2015

Luchtdichting in de praktijk: aansluiting met vloerplaat


‐ ‐ ‐ ‐

Pleisterwerk zorgt voor luchtdichting muren Inpleisterbare aansluitstrook Luchtdichte folie om afstand te overbruggen Luchtdichte folie afkleven op beton met luchtdichtinglijm

bron: www.massiefpassief.be


49

15/02/2015




50

15/02/2015




• • • • •

Vensters Aansluiting betonplaat Tussenvloeren Binnenwanden Doorboringen



51

15/02/2015

Luchtdichting in de praktijk: Tussenvloeren



52

15/02/2015


Luchtdichting met pro clima: Tussenvloeren

pro clima onderdakfolies Aansluiting op OSB met TESCON VANA

foto‘s: André Baivier


53

15/02/2015



• • • • •

Vensters Aansluiting betonplaat / druklaag Tussenvloeren Binnenwanden Doorboringen


Luchtdichting met pro clima: Binnenwanden (prefab)

Massief?.

www.eurabo.be


foto's : André Baivier

54

15/02/2015



• • • • •

Vensters Aansluiting betonplaat / druklaag Tussenvloeren Binnenwanden Doorboringen


Luchtdichting in de praktijk: Doorboringen


55

15/02/2015

Luchtdichting in de praktijk: Doorboringen

Luchtdichting in de praktijk: Doorboringen electriciteit

Source: ISOPROC


56

15/02/2015


bron: EURECA


Source: EURECA


57

15/02/2015

Luchtdichting in de praktijk: Doorboringen electriciteit “passiefhuis” in houtskelet met leidingenspouw

maar met elektrisch bord geplaatst buiten het geïsoleerde volume


•Ralf Sihler, Zaberfeld

STOPPA 16 STOPPA 20 STOPPA 25 STOPPA 32 STOPPA 40


> > > > >

ø 16 mm ø 20 mm ø 25 mm ø 32 mm ø 40 mm

58

15/02/2015

Enkele weetjes

Correct gebruik kleefbanden 1.

Ondergrond voor verkleving: (glad), droog, stof‐, vet‐ en siliconenvrij. • op ruwe ondergrond: geen kleefband, wel strook folie en lijmkit • relatieve vochtigheid soms te hoog (te weinig ventilatie)

2.

Kleefbanden goed aandrukken op de ondergrond. Gebruik bij voorkeur een speciale aandrukspatel.


59

15/02/2015

Correct gebruik kleefbanden

3.

Kleefmiddelen dienen enkel voor de luchtdichting, nooit om mechanische krachten op te nemen.

Correct gebruik kleefbanden

4.

De kleefband volgt de vorm van de 5. damprem. Let op als de damprem niet strak gespannen is.

6.

Plooi folies in hoeken waar materiaaloverschot is (binnenhoeken) Knip ‘broekjes’ in hoeken waar materiaaltekort is (buitenhoeken).

7.

Handig middeltje om afdekstrookjes snel af te halen


Min. 2 cm kleefbaan aan elke zijde van een voeg of inblaasopening

60

15/02/2015

voorwaarden voor een goede luchtdichtheid ‐

Is mijn ontwerp compact?

‐

Massief of houtskelet?

‐

Hoe maak ik de dakconstructie luchtdicht?

‐

Hoe maak ik de muren luchtdicht?

‐

Hoe doe ik de verbinding met de luchtdichte vloerplaat?

‐

Zijn de buitendeuren en schuiframen luchtdicht?

‐

Is het schrijnwerk luchtdicht?

‐

Hoe worden alle bovenstaande elementen luchtdicht met elkaar verbonden.

‐

Zijn er doorvoeren doorheen de luchtdichte schil en hoe worden die luchtdicht afgewerkt?

‐

Zijn er speciale technieken die problemen kunnen stellen op het vlak van luchtdichting (liften, technische ruimtes,…)

 Pro clima biedt een oplossing voor ál uw luchtdichtingsvragen

voorwaarden voor een goede luchtdichtheid TIP: ‐

Teken luchtdichting heel duidelijk in uitvoeringsdetails.

‐

Zorg dat de luchtdichte schil als een ononderbroken lijn op de uitvoeringsplannen terug te vinden is.

‐

communiceer dit naar alle betrokken aannemers. Sommigen zullen deze luchtdichte schil moeten plaatsen waar ze op het plan staat. Maar anderen, wellicht nog belangrijker, zullen deze luchtdichte schil moeten respecteren wanneer ze er een kabel, buis,… doorvoeren en de nodige maatregelen moeten treffen om dit luchtdicht af te werken. Zo niet wordt het de investering in luchtdichting teniet gedaan.

‐

Indien er wijzigingen aan deze lijn komen tijdens het project moet men dadelijk de gevolgen voor de luchtdichting nakijken alsook de budgettaire evolgen!

‐

Aansluitingen tussen planaanzichten!

‐

Aansluitingen tussen verschillende materialen!


61

15/02/2015

Pro clima KENNIS

Heeft u de « pro clima KENNIS 2012/2013 » al?


62

Luchtdichting in massiefbouw Basisregels voor duurzaam en efficiënt isoleren

Recommend Documents