Liturgie en preek Openbaring 2,18-29 -GKv te Bergen op Zoom, 22 juni 2008, 16.00u Motto: ‘O ja, de kerk als geheel bleef trouw. Ze gingen tegen die vrouw in. Ze hielden tegen haar vol, dat dat Christendom van haar geen macht was, doch machteloosheid; dat de mensen door mee te doen wel invloed kregen en aanzien verwierven, maar dat hun macht niet meer de macht van Christus was, het kwam immers niet voort uit onderwerping van het leven aan Hem. ‘Izebel’ smaalde op hun geloof als op een machteloze godsdienst, maar zij hielden vol, dat haar dappere sterke christendom tenslotte de kracht der kerk brak. Uit B. Holwerda, Een levende hoop!, dl 1
Liturgie: Welkom, door ouderling Votum/zegengroet Aanbidding: -GK 165 ‘Machtig God, sterke Rots’ -Psalm 2 ‘Wat drijft de volken, wat bezielt ze toch?’ Gebed Kinderwerk, kinderen gaan naar het kinderwerk, wie vertelt wat kinderen gaan leren? Schriftlezing(en) 1 Kor 1,18-2,5 en Openb 2,18-29 Verkondiging over Openb 2,18-29, ‘Als de bruid zich voorbereidt: ‘we wonen in de wereld, maar we zijn niet van de wereld!’’, gebed Zingen E&R 169 ‘U bent mijn schuilplaats Heer’ Geloofsbelijdenis gesproken Zingen Psalm 123,1 ‘Tot U, die zetelt in de hemel hoog’ Dank- en voorbedegebed Aankondiging overige mededelingen en bestemming collecte Inzameling gaven Kinderwerk: hoe was het op het kinderwerk? Zingen Psalm 149 ‘Hallelujah, Gij, volk des heren’ Zegen Leesgedeelte(n): 1 Kor 1,18-2,5 en Openb 2,18-29 Tekst: Openb 2,18-29 Preekthema: ‘Als de bruid zich voorbereidt: ‘we wonen in de wereld, maar we zijn niet van de wereld!’’
Gerwin Pruijssen
Pagina 1 van 6
preek Opb 2,18-29
De postbode vanaf het eiland Patmos komt ook in Tyatira, wat voor brief wordt er gebracht?... …we gaan vanmiddag naar deze brief kijken met deze vragen: hoe was het voor de kerk om deze brief te ontvange,m en wat betekent deze brief voor ons? Maar allereerst wil ik dat je je eens inleeft met deze vraag, stel je eens voor hoe deze brief is ontvangen?, hoe zal het geweest zijn op die zondag dat deze brief voorgelezen is in de kerkdienst in Tyatira? Waarom vraag ik dat zo?, nou, wat lezen we hier, tijdens die dienst werd er iemand ontmaskerd, de Here Jezus wijst id gemeente een vrouw aan met de naam Izebel, en zij had blijkbaar enorm veel macht en invloed, en zij werd op dat moment ontmaskerd. Wat een moed zal er voor nodig geweest zijn om de brief voor te lezen, toen in de gemeente, denk je niet, de voorganger en de ouderlingen zullen begrepen hebben wat bedoeld was. (vs 18) Net als id andere brieven – we hebben het gezien hè - iedere brief bnegint met een Zelfbeschrijving vd Here Jezus – we hebben al gezien dat de Here Jezus heel mooi laat zien dat ‘Hij de 7 sterren in zijn rechterhand houdt…’, 2,1. …Hij is degene dood was en nu weer leeft, want Hij overwon zonde en dood en ellende, maar wat zien we nu?, hoe komt de Here Jezus op de gemeente in Tyatira af? ‘…de Zoon van God, die ogen heeft als vlammend vuur en voeten als brons…’, de Here Jezus komt naar Tyatira toen als Degene die ABSOLUTE AUTORITEIT heeft, het is Zijn gemeente, Hij wijst de dingen aan die spelen in Tyatira, Hij kent deze gemeente en Hij wil de gemeente gezond maken! Deze woorden komen direct vd Troon van God, en ook deze brief sluit net als de andere brieven af met die bekende woorden: ‘Hij die oren heeft om te horen, moet horen wat de Geest tot de gemeenten zegt!’, en luisteren we vanmiddag zelf ook weer zo? Horen we de woorden vd Here Jezus?, of horen we Hem niet?, horen we er snel overheen omdat het misschien veel te scherp is?, maar zijn het niet de woorden vd here Jezus? En beseffen we allemaal dat de Here Jezus de vinger op de zere plek legt om te genezen?, om te helen, om ons met ons vaak zo koude hart te bekeren? Dat is zijn bedoeling, ‘als we oren hebben om te hroen, luister dan toch!’ En hoe beschrijft de Here Jezus Zich,Hij die ogen heeft als vlammen van vuur, ogen die door een fa,cade heenprikken, ogen die doorzien wat wij voor anderen verborgen houden. Hij doorziet ons, jou en mij, Hij doorzoekt het verstand en ons hart, niets in ons leven is verborgen voor Hem, zelfs die dingen die ik voor mezelf verberg. (vs 19) En wat ziet de Here Jezus in Tyatira?, nou kijk eens mee, dit is zo mooi broers en zussen… …kijk eens wat een geweldige dingen de Here Jezus aanwijst in Zijn gemeente in Tyatira, [vs 19]… …een hele rij mooie dingen, en de Here Jezus prijst uitbundig zijn gemeente in Tyatira. Als je dit zo leest, herinneren deze woorden je niet aan 1 Kor 13?, vooral het laatste vers: over geloof hoop en liefde?, ‘hoop, volharden, geloof, liefde’, dat zijn de geweldig christelijke deugden, en dit zo ontzettend mooie, wat de Here Jezus ZO GRAAG ziet in zijn gemeenten… …dat werd gevonden id gemeente van T., zo loofden zr de Here God, zo gingen ze met elkaar om, en de Here Jezus zegt nog meer: ’u doet nu zelfs meer dan vroeger’, da’s goed vertaald, letterlijker staat er ’en de laatste zijn overvloediger dan de eerste’, wat betekent dat? Dat ze erin GROEIEN, dat ze er VERDER KOMEN, dat hun onderlinge liefde, hun hulpvaardigheid zich verder id gemeente verspreid, het heeft aanstekelijk gewerkt op anderen, steeds meer zien het en gaan met liefde met elkaar om… In Tyatira is de Here Jezus Zelf zichtbaar geworden onder hen, het werk vd Heilige Geest werd zichtbaar onder hen, in hoe ze met elkaar praten, in hoe ze met elkaar omgaan. In Tyatira was er in de gemeente liefde, liefde tot de Here, liefde tot elkaar. Ziet de Here dat ook bij ons?, ja, de Here Jezus ziet dat ook bij u en jou, en daar prijst de Here Jezus u om, er IS onder u liefde, liefde voor de Here, voor zijn Woord, liefde voor elkaar!
Gerwin Pruijssen
Pagina 2 van 6
preek Opb 2,18-29
En geliefde broers en zussen, ik denk wel dat we dat moeten koesteren, dat we daar heel zuinig op moeten zijn. En ik zeg dat niet voor niets zo, we moeten daar zuinig op zijn – voor ons gemeente in Bergen op Zoom kan het gevaar zijn dat we – omdat we een kleine gemeente zijn waarin we hard werken omdat we niet alleen voor onszelf maar ook voor anderen die God niet kennen gemeente willen zijn… …het gevaar kan zijn dat we zo hard werken, dat we dit zo kostbare, dit zo ontzettend mooie… …datdie liefde erbij gaat inschieten, dat wemeer nadenken wat we moeten doen, dan wie we zijn, dat is een gevaar. Dat we eigenlijk geen tijd meer hebben om rustig bij elkaar te zitten – dat kan maar zo onder druk komen te staan. Ik zeg dit met alle liefde, maar ik heb dit zelf ih afgelopen seizoen geleerd, veel doen is niet altijd goed… …we moeten onszelf niet voorbij lopen, geliefde broers en zussen, als er iets niet mag gebeuren is het dat we veel doen maar niet meer uit liefde voor de Here en elkaar. Er is nog iets over te zeggen, de Here Jezus ziet in Tyatira ‘hulpvaardigheid’, ‘diakonia’ staat er… …het betekent dat niet alleen de diakenen het werk van de barmhartigheid oppakten. Nee, de gemeente in z’n geheel was diakonaal, er was behulpzaamheid, men wist van aanpakken, het was niet alleen maar praten, men stak ook de handen uit de mouwen! Ik zie dit ook onder u, velen van u zien liefdevol naar anderen om, liefdevol, even aanpakken bij iemand, klaarstaan voor iemand, in heel praktische dingen, heel gewone dingen, maar die zijn o zo belangrijk, vaak is het niet eens zichtbaar en gebeurt het heel achter de schermen… …maar wat zie je hier?, de Here ziet het heel goed, Hij heeft wel gezien dat veel vrouwen (mannen ook, maar ik wil heel bijzonder de vrouwen noemen) in onze gemeente veel liefdewerk doen, heel trouw, sommigen zeggen misschien: ‘et is maar zo klein!’ Mar het is zo groot id ogen van de Here Jezus, en Hij prijst de gemeente er in z’n geheel om. Broers en zussen, we hebben op de gemeentevergadering van 28 mei met elkaar nagedacht o.l.v. Jan van Luik nagedacht over die liefdedienst, die de Here Jezus zo prijst id gemeente van T. En er zijn allerlei vragen die we mee hebben gekregen, je vindt het verslag ih Kerkblad van vorige week zondag, HOE kunnen we in onze stad de liefde van Christus uitdragen?, WAAR/in welke WIJK kunnen we dat gaan doen, wat past heel erg bij ons? …ik wil u oproepen om dat samen en persoonlijk in gebed aan de Here voor te leggen, thuis als je bijbel leest, als je in je kleine groep bidt en zoekt: SAMEN BIDDEN, SAMEN ZOEKEN NAAR HET PLAN VAN ONZE HEER… …en als we dat zo samen doen, zal de Here ons dan niet verhoren?, Hij ZAL ons verhoren!, dan ZULLEN we worden geleid naar de antwoorden, dan gaan deuren open. En vertel je gedachten maar, je idee-en, de Here maakt daar gebruik van – doe je idee-en id Ideeënbus! 4. MAAR, dat is ook het woord dat je zo leest in vs 20, hoe mooi was wat de Here Jezus tot nu toe gezegd had: MAAR zegt de Here Jezus Christus ‘Ik heb dit tegen jullie’! Zijn ‘ogen als vlammend vuur’ zien – zoals een chirurg ziekte en ziektecellen ziet en er niet over zwijgt maar ze aanwijst – Jezus’ ogen zien iets heel ergs id gemeente van Tyatira – wat heeft Jezus tegen hen? WAT heeft Jezus tegen hen?, als je goed leest, ontdek je het gewoon – er is id gemeente van T. heel veel liefde, maar zag men de zonde nog wel voldoende? Wat de Here Jezus tegen hen heeft is hun tolerantie tegen iemand die de gemeente metrekt in zonde: ze laten ‘DIE IZEBEL die zichzelf profetes noemt haar gang gaan’, wat betekent dat? Om dat echt duidelijk te kunnen maken, moet ik even iets over de stad Tyatira vertellen: Tyatira was geen stad met veel pracht en praal, het was ook geen stad van wijsheid…
Gerwin Pruijssen
Pagina 3 van 6
preek Opb 2,18-29
Tyatira was een stad waar hard werd gewerkt om geld te verdienen - en toen men opgravingen deed, ontdekte men (buitenbijbelse bronnen maken dat ook duidelijk), Tyatira stond bekend om HOE ze de handel en de economie hadden georganiseerd, wat was er zo speciaal georganiseerd? Er waren allerlei gilden, laten we voor het gemak zeggen ‘een beroepsgebonden vakbond’, ieder vak/beroep had z’n eigen vakbond, of het nu de handel in textiel (Lydia, purper) was, of in wol, of het nu voor timmermannen was , of voor metselaars: ieder vak had zich georganiseerd in zo’n vakbond. En waarom?, op die manier konden ze elkaar helpen, prijsafspraken maken, als een vakbondslid uitviel door ziekte, kon de rest bijspringen?, kortom: de vakbonden controleerden de economie. En zo was de regel in Tyatira: wil je meedraaien in een bepaald vak, sluit je dan aan bij een gilde! Maar voel je het al aankomen?, dat was voor de christenen een probleem, want hoe ging dat in zo’n gilde?, er waren niet alleen zakelijke vergaderingen, er waren ook feestjes, het feestje vd baas, dus, als er goed geld was verdiend, dan werd er een dankoffer gebracht aan de beschermgod van het gilde, maar deze feesten ontaarden vaak in veel drankgebruik en veel sex. En als je als christen niet meedeed, werd je uit je gilde gezet - wat doe je dan als christen? Dat heel kort, want dat heeft alles te maken met ‘die Izebel’ – trouwens, ze zal niet echt Izebel hebben geheten, maar de Here Jezus noemt haar zo omdat het erom gaat wat ze doet en wat ze leert… De Here Jezus leidt onze gedachten naar Izebel uit het OT, 1 Kon 16 en verder, Izebel, de vrouw van Achab, uit de tijd van Elia, Izebel, de sterke vrouw naast koning Achab, die razend fanatiek was in haar verering van Baäl. Wat leerde ‘deze Izebel’ in Tyatira?, zij beweerde een profetes te zijn (kom ik zometeen op terug)… …en zij leerde (en zo liet Izebel het volk Israël op twee gedachten hinken, 1 Kon 18)… …zij leerde: ‘je kunt best lid worden van die gilden, van je vakbond, en als je te maken krijgt met afgodenverering, dan is het niet zo erg, want zo krijg je wel invloed, en zo krijg je misschien wel gedaan wat je wilt, zo kom je wel verder, en dat wil God toch? En als er sex aan te pas komt, tussen mannen of tussen vrouwen, dan is dat niet zo erg, ‘want zo leer je de verborgenheden van satan kennen!’ Zie je die merkwaardige uitdrukking staan in vs 24?, wat betekent het?, die Izebel leerde dit: een echte christen moet de diepten van satan leren kennen, als je de zonde tot op de bodem leert kennen, kun je pas echt overwinnen. Een christen die ECHT diep in de zonde is gedoken, die weet waar ‘ie over praat als het om verleiding gaat, die leert pas echt genade kennen, wat vergeving is! (vs 21) Dat was er aan de hand in Tyatira, maar Jezus zegt: ‘jullie als gemeente laten het toe, jullie staan het allemaal maar toe!’ Ho pas, op, de vraag is: ‘waarom hebben bijv. de ouderlingen niet ingegrepen?’, waarom werd die vrouw niet terecht gewezen?, nou, dat is wel gebeurd, maar kijk eens in vs 21… …er is een ouderling geweest, en die heeft vermaand, maar ze wilde niet luisteren. En hoe komt dat?, het antwoord staat in vs 20, ze zegt dat ze een ‘profetes’ is, ze claimde direct woorden van God te ontvangen, ze had een open verbinding met de hemel, en stel je dat eens voor als iemand die dat waarschijnlijk ook nog heel goed kan brengen, met charisma en iemand die mensen heel makkelijk naar zich toetrekt, ze zegt: ‘ik heb dit van God gehoord, ik heb erom gebeden en de Heer heeft mij dit en dat duidelijk gemaakt, en het mag van God!’ Wat was het probleem?, Gods Woord zegt het zelf, vs 20: ze claimt een profetes te zijn… …ze zei: DIT is het Woord van God!, de Geest heeft mij DIT verteld, en ze droeg dat uit, en ze ondermijnde het Woord van God dat vd kansel verkondigd werd… …vanaf de kansel werd gezegd: ‘je mag niet meedoen in je gilde, omdat daar dingen gebeuren die God verbiedt, en als je dat je werk kost, wees dan kwestbaar,verdraag dan dat je eruit gezet wordt, we zorgen voor je’, en we zagen: dan werd er voorhen liefdevol gezorgd…
Gerwin Pruijssen
Pagina 4 van 6
preek Opb 2,18-29
…maar wat zei ‘die Izebel’?, zij zei: ‘ja, dat mag je wel, wie dat zegt is bang, dat is oppervlakkig, als je een diep gelovig mens wilt zijn moet je je id verborgenheden van satan verdiepen, DAT maakt je weerbaar, zo leer je pas wat zonde en genade is!’ Een deel vd gemeente in T. geloofde het, maar een ander deel heeft haar niet geloofd, maar Jezus zegt: het erge is ‘dat jullie haar laten begaan’, ze hadden geen lef om haar te wijzen op haar fouten, maar denk eens wat dit voor effect had, wat dacht je van de invloed op jonge christenen, die een diep en stevig fundament van zonde en genade moeten krijgen, en die de verborgenheden van God moeten leren kennen! (vs 20) Dat hebben we nu gezien, hoe passen we dit toe?, je leert hier dat er iemand was in die gemeente, (toen was het een vrouw) die de gemeente verleidde, maar waarmee? Je ziet het hier staan, vs 20, ze leerde HAAR dingen, haar stokpaardjes bracht ze naar voren… …en zeker, ze zal dat gedaan hebben met een beroep op de bijbel, en als er dan christenen id gemeente van T. waren die de bijbel onvoldoende kenden, maakte zij daar misbruik van en die waren onder de indruk, want zij zei: ‘mijn onderwijs komt van God, rechtstreeks!’ Joh. Calvijn, de grote reformator schrijft dit: ‘als je mensen hebt die zo optreden, die maken het onmogelijk om met hen te discussiëren!’ Ja, natuurlijk is dat onmogelijk, want als je iemand tegenover je hebt, die zegt: ‘de Heilige Geest heeft me dit vertelt’, wat valt er dan nog te discussiëren? Dan heb je het gevoel dat je of wel MOET geloven als je je bijbel onvoldoende kent, of je beseft dat je id hoek wordt gedreven1 Broers en zussen, als iemand iets dergelijks zegt: ‘God spreekt door mij’, of: ‘ik doe dit omdat God me dit op mijn hart legde, Hij verhoorde mijn gebeden’, dan hoeft het niet direct een ingeving van de HG te zijn. Natuurlijk klinkt het heel indrukwekkend, maar wat staat er vd gemeente van Berea?, weet je het?, zelfs de woorden vd apostel Paulus controleerden ze met de Schriften erbij. De woorden van ‘deze Izebel’ hadden getoetst moeten worden, er is een ouderling naar haar toegegaan, en die zal gezegd hebben: ‘je moet je onderwerpen aan Gods Woord en ad leiding vd gemeente, want je leidt gemeenteleden weg vd Here Jezus door je woorden en je gedrag!’, maar ze wilde niet luisteren, misschien heeft ze gezegd: ‘niemand, maar dan ook niemand heeft zoiets tegen mij gesproken, hoe durf je dat tegen mij te zeggen!!’, en de ouderlingen wisten genoeg! (vs 22) Maar wat zeiden bepaalde gemeenteleden?, ze zeiden: ‘laat haar begaan, laat haar toch!’… …maar wat zegt de Here Jezus?, [vs 22], misschien is er een ziekte gekomen id gemeente, dat weten we niet, maar dit is de belangrijke vraag: wat zie je hier?, waarom zegt de Here Jezus dit? Nee, wat hier gebeurt is voor de Here Jezus heel ernstig, je ziet hier dat iemand zich niet onderwerp ah Woord van God en dat is tot schade vd gemeente, maar dat is niet het enige… …want die persoon onderwerpt zich ook niet ad leiding die de Here Jezus ad gemeente gegeven heeft, in de oudsten, en dat is ook schadelijk voor de gemeente, en die gemeente dat is de Here Jezus Zelf, dat is zijn lichaam!, daar gaat het om, als het zijn gemeente, zijn kinderen raakt, die Hij beschermt en die Hij koestert, en die Hij wil laten groeien in genade door de verkondiging en door het onderwijs… …dan kom je aan Hem. We zien hier dit: als de here Jezus ziet dat er niet opgetreden wordt als zijn gemeente door valse leer in gevaar komt, dan zal Hij Zelf komen en zal Hij op zijn wijze ingrijpen. En de Here Jezus zal straffen op zo’n manier dat ‘alle gemeenten beseffen dat Ik het ben die hart en nieren doorzoekt’, en als je dit leest, denk je misschien… …is dit niet hard, is dit niet heel hard, deze intolerantie vd here Jezus?, Hij verdraagt niet dat ZIJN gemeente gevaar loopt! Is dit niet hard?, mag ik de moeders es vragen, de vrouwen, stel dat iemand op geweldadige wijze een vinger uitsteekt naar je kinderen, zeg je dan: ‘laat gaan, laat maar doen!’
Gerwin Pruijssen
Pagina 5 van 6
preek Opb 2,18-29
Nee, dan zal alles in je in opstand komen, dat MAG niet gebeuren, je zult er alles aan doen om je kinderen te beschermen; of als je als man ziet dat een man je vrouw kwaad wil aandoen, wat doe je dan?, laat je dat op z’n beloop, nee, dat doe je alles om je vrouw te beschermen! Liefde verdraagt niet dat je liefde gevaar loopt, liefde vraagt zelfs dat je met al je hart en macht die ander beschermt, als iemand de kinderen vd Here Jezus in gevaar brengt, die verdraagt Hij niet! Mag ik er nog één ding over zeggen, als je de brieven met elkaar vergelijkt, en je vergelijkt wat de Here Jezus hier zegt tegen de gemeente in T., en je vergelijkt het met een kerk als Smyrna waar de christenen vervolgd worden, weet je wat je dan ziet? Dan besef je dat de Here Jezus weet dat valse, onbijbelse leer veel gevaarlijker voor een gemeente is dan vervolging. Want vervolging, die zal een gemeente nooit vernietigen, satan zal de gemeente niet kapot krijgen, maar valse leer, dat maakt een gemeente totaal kapot. (vs 24) En kijk eens wat de gemeente aan beloften te horen krijgt!, - toen de Izebel ontmaskerd was… …en wat zal het stil geweest zijn op dat moment – wat zegt de Here Jezus nog meer? ‘Ik zal jullie geen andere last opleggen’, maar welke last dan wel?, deze last – zo mooi: ‘kom bij Mij’, zegt Jezus, dat is de last, en Jezus legt geen andere last op hen, ze moeten zich nog sterker vasthouden aan Wie ze zich al vasthouden, en dat is de Here Jezus. Die gemeente in Tyatira was is stad id hoek gedreven, ze waren niet zo heel machtig, ze konden niet veel, er waren er die uit hun werk werden gezet, en wat konden ze doen… …maar die onmacht, die anderen om hen heen afschuwelijk vond, en zo minachte, dat was hun kracht, en hetzelfde geldt voor ‘die Izebel’, die ging het om macht en invloed: als je zondigt om verder te komen, moet je dat maar doen, je leert de zonde kennen, en zo begrijp je beter wat genade is, ook haar ging het om macht en invloed, dan kom je tenminste verder… De gemeente in Tyatira was niet sterk, hun kracht zat ‘m erin dat ze zwak durfden te zijn, ja, ze onderwierpen zich aan Gods Woord, ze waren gehoorzaam aan Gods geboden… …ook al verloren ze hun baan, ook al werden ze eruit gezet. En daarmee lieten ze zien wat een kenmerk is van christenen: ze laten zich niet voorstaan op hun wijsheid, of op hun invloed, maar op hun Heer. En hoe zat het met de Here Jezus?, Hij greep nooit naar zijn macht/kracht om iets te bereiken, Hij liet het ad vader over, zo liet Hij het over ad Vader – dat is onze kracht. 9. Deze belofte krijgt de gemeente mee, wie overwint, wie vecht, wie knokt, wie doorzet… ….die mag met Christus overwinnaar zijn, vss 27-28: delen in de eer van de overwinnaars. DAT is de macht en kreacht van Christus, en wat doet die macht en kracht?, die lokt en roept met liefde… …als die liefde niet beanwoord wordt, dan zal Hij straffen omdat mensen zijn genade niet wilden ontvangen! Iedereen zal zien dat het waar is wat in Psalm 2 staat, volken en naties zullen zich aan Christus onderwerpen, ze zullen het zien, als ze zo doorleven en trouw zijn. Maar er is nog een belofte, Jezus plukt voor hen ‘de morgenster’ van de hemel en geeft hen die, maar wat is dat?, ditzelfde boek Openbaring vertelt: het is de Here Jezus Zelf, Hij geeft hen Zichzelf. Wat hebben we gehoord vanmiddag?, wat heeft de Geest van God gezegd? – Hij die een oor heeft om te horen, moet horen wat de Geest tot de gemeenten zegt. Laten we bidden!
Gerwin Pruijssen
Pagina 6 van 6
preek Opb 2,18-29
