Literatuurlijst Ede. Aardkunde, Archeologie, Cultuurlandschap, Historische (steden)bouwkunde en historische geografie Versie 2.0 C.H

Literatuurlijst Ede Aardkunde, Archeologie, Cultuurlandschap, Historische (steden)bouwkunde en historische geografie 28-01-2011 Versie 2.0 C.H. Peen

© 2011, Gemeente Ede

Inhoudsopgave I Aardkunde, geomorfologie en bodemkunde ........................................................................................ 2 II Archeologie........................................................................................................................................... 6 1 Beleid en overzichtskaarten ............................................................................................................. 6 2 Onderzoeksrapporten en notities .................................................................................................... 6 Archeologisch (veld)onderzoek – RCE............................................................................................. 6 Archeologisch (veld)onderzoek – bedrijven.................................................................................... 7 Archeologisch (veld)onderzoek – gemeente Ede............................................................................ 8 Archeologisch (veld)onderzoek – amateur-archeologie ................................................................. 8 3 Regionale overzichtspublicaties en artikelen................................................................................... 9 Archeologische perioden/landschapsarcheologie .......................................................................... 9 Materiaalkunde ............................................................................................................................. 10 Celtic fields .................................................................................................................................... 11 Veluwse grafcultuur (grafheuvels, graven en grafvelden) ............................................................ 11 III Historische (steden)bouwkunde en lokale geschiedenis .................................................................. 13 1 Beleid.............................................................................................................................................. 13 2 Onderzoeksrapporten, notities en literatuur................................................................................. 13 Periodieken.................................................................................................................................... 13 Kern Ede ........................................................................................................................................ 13 Kern Bennekom ............................................................................................................................. 16 Kern Lunteren................................................................................................................................ 17 Kern Otterlo, Wekerom, Harskamp, De Klomp, Ederveen............................................................ 17 Buitengebied ................................................................................................................................. 18 IV Cultuurlandschap en historische geografie....................................................................................... 19 1 Beleid en overzichtskaarten ........................................................................................................... 19 2 Onderzoeksrapporten, notities en literatuur................................................................................. 19 3 Regionale overzichtspublicaties en artikelen................................................................................. 21 Oorlog en garnizoen ...................................................................................................................... 27

1 Versie 2.0 28 januari 2011 (CP, CB, PL, GK, RL)

I Aardkunde, geomorfologie en bodemkunde Bakker, H. de & J. Schelling, 1966: Systeem van Bodemclassificatie voor Nederland, De Hogere Niveaus, Pudoc Wageningen. Baren, J. van, 1928: De bodem rondom Wageningen, in: Wageningen als woon- en studiestad, Wageningen, 93-106. Bellen, H.J., 1931: Het veen der Geldersche Vallei en de praehistorie, Tijdschrift van het Koninklijk Nederlandsch Aardrijkskundig Genootschap XLVIII: 657-681. Berendsen, H.J.A., 1997a: Landschappelijk Nederland, Fysische geografie van Nederland, Van Gorcum/Assen (herdruk 2005). Berendsen, H.J.A., 1997b: De vorming van het land. Inleiding in de geologie en de geomorfologie. Van Gorcum/Assen (herdruk 2004). Berendsen, H.J.A., 2005: Landschap in delen – Overzicht van de geofactoren, Van Gorcum/Assen. Berendsen, H.J.A. & E. Stouthamer, 2001: Palaeogeographic development of the Rhine-Meuse delta, The Netherlands, Assen. Boelkens, J.Th., 1959: De bodemgesteldheid van het militaire oefenterrein Ginkel-Zuid, Stiboka, Wageningen. Buringh, P., 1948: De bodemkartering van Wageningen en omgeving, Boor en Spade 1, 44-45, Wageningen. Bovée-Meijn, N.P., 1969: Onderzoek naar de hydro-biologische toestand van het water in het stroomgebied van de Renkumse beek i.v.m. verontreiniging en recreatie, RIVON. Buringh, P., 1951: Over de bodemgesteldheid rondom Wageningen, De bodemkartering van Nederland, Deel IX, Verslagen van Landbouwkundige Onderzoekingen, no. 57.4, ’s-Gravenhage. Buringh, P., 1952: Programma voor enkele bodemkundige excursies in het gebied rondom Wageningen, Boor en Spade 5 (Stiboka), 236-248. [Wageningen UR] Brus, D.J., 1986: Toelichting op kaartblad 39, Geomorfologische kaart van Nederland, Blad 39 Tiel, Stiboka/RGD, Wageningen/Haarlem. Cate, J.A.M. ten, G.C. Maarleveld & A.A. de Veer, 1976: De geomorfologische kaart en het landschapsonderzoek, Mededelingen W.L.O. 4. Crommelin, R.D., 1953: Over de stratigrafie en herkomst van de praeglaciale afzettingen in MiddenNederland, Geologie en Mijnbouw, N.S. 15, 305-321. Crommelin, R.D. & G.C. Maarleveld, 1951: Een nieuwe geologische kartering van de zuidelijke Veluwe, Tijdschrift Kon.Ned.Aardr.Gen. 68, 41-56; Boor en Spade 4, 138-154. Crommeling, R.D. & G.C. Maarleveld, 1952: Fluvioglaciale klei van de noordelijke Veluwe, Boor en Spade 5, 118-125. Dijkhuizen, S., Schimmel, H. & R. Westra, 1976: Ontdek de Veluwe, Hilversum. Doesburg, J. van, M. de Boer, J. Deeben, B.J. Groenewoudt en T. de Groot (redactie), 2007: Essen in zicht. Essen en plaggendekken in Nederland: onderzoek en beleid. Amersfoort. Nederlandse Archeologische Rapporten 34. Domhoff, J., 1953: Strooiselwinning voor potstallen in verband met de profielopbouw van heide en oude landbouwgrond, Boor en Spade 6, 193. Edelman, C.H., 1947: Over de bodemgesteldheid van Midden-Nederland, Utrecht. Edelman, C.H., 1950: Inleiding tot de bodemkunde van Nederland, Amsterdam. Edelman, C.H., 1963: Forest podzols and heath podzols, Boor en Spade 8/13, 51-61. Edelman, C.H. & G.C. Maarleveld, 1944: Enige opmerkingen over zogenaamde smeltwaterruggen in de omgeving van Apeldoorn, Tijdschrift Kon.Ned.Aardr.Gen. 61, 357-362. Edelman, C.H. & G.C. Maarleveld, 1949: De asymetrische dalen van de Veluwe, Tijdschrift Kon. Ned.Aardr. Gen. 66; Boor en Spade 4, 165-168. Evershed, R.P., 2008: Organic Residue Analysis in Archaeology: the Archaeological Biomarker Revolution, Archaeometry 50, 895-924. Favejée, J.Ch., 1950: Over het voorkomen van ijzeroxyden in de bodem, Tijdschr. Kon.Ned.Aardr.Gen. 67. Groenman-Van Waateringe, W., 1992: Palynology and archaeology, The history of a plaggen soil from the Veluwe, The Netherlands, Review of Palaeobotany and Palynology 73, 87-98. Haans, J.C.F.M. & G.C. Maarleveld, 1957: Grindrijke strandwallen langs de oostrand van de voormalige Zuiderzee, Tijdschr. Kon.Ned.Aardr.Gen. 74, 270-279. Hammen, T. van der & G.C. Maarleveld, 1952: Genesis and dating of the periglacial phenomena at the eastern fringe of the Veluwe, Geologie en Mijnbouw 14, 47-54.


Havinga, A.J., 1962: Een palynologisch onderzoek van in dekzand ontwikkelde bodemprofielen, Wageningen University, Wageningen. Havinga, A.J., 1964: A palynological investigation of a blown up sandy soil with a culture layer from the Iron Age, Meded. v.d. Geol. Stichting, Nieuwe Serie 16. Hesselink, E., 1920: Veluwsche zandverstuivingen, in het bijzonder die in de omgeving van Kootwijk, Tijdschrift der Koninklijke Nederlandse Heidemaatschappij 32, 327-335. Holliday, V.T. & W.G. Gartner, 2007: Methods of soil P analysis in archaeology, Journal of Archaeological Science 34, 301-333. Heidinga, H.A., 1984b: Indications of severe drought during the 10th century AD from an inland dune area in the Central Netherlands, Geologie en Mijnbouw 63, 241-248. Hoogendijk, P. & A. Renssen-Schellart (red.), 2000: Stuifzand, De Schouw, orgaan van de Vereniging Vrienden van De Hoge Veluwe (extra uitgave), Velp. Jelgersma, S. & J.B. Breeuwer, 1975: Toelichting bij de kaart glaciale verschijnselen gedurende het Saalien, 1:600 000, in: Toelichting bij Geologische Overzichtskaarten van Nederland, 93-103. Jongerius, A. & B.A. Marsman, 1971: Humeuze laagjes in stuifzand, Boor en Spade 17, 7-22. Kleijer, H., 1980: Bestemmingsplan ‘De Kempjes’ Lunteren (gem. Ede), Bodemgesteldheid, Stibokarapport nr. 1559, Stiboka, Wageningen. Koster, E.A., 1968: De invloed van markebossen op de vorming van zere hoge stuifzandruggen (‘randwallen’) op de Veluwe, Boor en Spade 16, 66-78. Koster, E.A., 1970a: The formation of table-shaped drift sand mounds (‘fort’) in the Northern Veluwe, The Netherlands, in: From field to laboratory, Publ. 16, Fys.-Geogr. En Bodemk. Lab. Univ. Amsterdam. Koster, E.A., 1970b: Aktieve stuifzanden en Celtic Fields in Midden-Nederland op luchtfoto’s, Geogr. Tijdschrift. 4, 419-431. Koster, E.A., 1978: De stuifzanden van de Veluwe; een fysisch-geografische studie, Publicaties van het fysisch geografisch en bodemkundig laboratorium van de Universiteit van Amsterdam nr. 27. Kraanen, C.J.M., 1960: Rapport betreffende de bodemgesteldheid van enige percelen bos in de gemeente Ede (deel van het ‘Deeler Woud’), Stiboka-rapport nr. 543, Stiboka, Wageningen. Lange, G.W. de & J.A.M. ten Cate, 1985: Geomorfologische kaart van Nederland 1:50.000, Blad 40 Arnhem, Stiboka/RGD, Wageningen/Haarlem. Loo, H. van der, 1997: Toelichting bij het herziene kaartblad 32 Oost Amersfoort, DLO-Staring Centrum, Wageningen. Maarleveld, G.C., 1949: Over de erosiedalen van de Veluwe, Tijdschrift Kon.Ned.Aardr.Gen. 66, 133142; Boor en Spade 4, 155-165. Maarleveld, G.C., 1949b: De asymmetrische dalen van de Veluwe, Tijdschrift KNAG 66, 2, 143-146 (herdruk in Boor en Spade IV). Maarleveld, G.C., 1951a: De pseudo-osar van de Veluwe, Geol. en Mijnb. 13, 301-304. Maarleveld, G.C., 1951b: Iets over de verspreiding van noordelijke zwerfstenen op en nabij de stuwwallen in Midden-Nederland, Boor en Spade 4, 169-178. Maarleveld, G.C., 1953: Standen van het landijs in Nederland, Boor en Spade 6, 95-105. Maarleveld, G.C., 1955: Fluvioglaciale afzettingen in Midden-Nederland, Tijdschrift Kon.Ned.Aardr. Gen. 72, 48-58. Maarleveld, G.C., 1956: Grindhoudende midden-pleistocene sedimenten, Het onderzoek van deze afzettingen in Nederland en aangrenzende gebieden, Diss. Utrecht. Meded. Sticht. v. Bodemkartering, Bodemkundige Studies 1, Maastricht. Maarleveld, G.C., 1968: Voorlopige resultaten van dekzandonderzoek met de plakbandmethode, Boor en Spade 16, 38-65. Maarleveld, G.C., 1976: Periglacial phenomena and the mean annual temperature during the last glacial time in the Netherlands, Bul. Perygl. 26. Maarleveld, G.C. & G.W. de Lange, 1972: Een globale geomorfologische en landschappelijke kartering en waardering van de uiterwaarden van de Nederlandse grote rivieren, Landbouwkundgi Tijdschrift 84 (8), 273-288. Maarleveld, G.C. & J.C. Pape, 1960: Geologie en bodemkunde van het Nationaal Park ‘De Hoge Veluwe’, Uitgave van De Studiekring voor de Veluwe. Maarleveld, G.C. & R.P.H.P. van der Schans, 1961: De dekzandmorfologie van de Gelderse Vallei, Tijdschrift Kon.Ned.Aardr.Gen. 78, 22-34. Moerman, J.D., 1928: IJzerkuilen op de Veluwe, Tijdschrift van het KNAG 45, 744-750. Moerman, J.D., 1934: Veluwsche beken en daling van het grondwaterpeil I & II, Tijdschrift van het KNAG 51, 495-520 en 676-697.


Mulder, E.F.J., Geluk, M.C., Ritsema, I., Westerhoff, W.E. & T.E. Wong, 2003: De ondergrond van Nederland. Oosting, W.A.J., 1936: Bodemkunde en bodemkartering, In hoofdzaak van Wageningen en omgeving, Diss. Wageningen. Oosting, W.A.J., 1938: Verdere bijdrage tot de agronomische kartografie en toponymie van Wageningen en omgeving, Landbouwkundig Tijdschrift, jrg. 50, 101-116. Oosting, W.A.J., 1940: De ouderdomsbepaling van onze bouwlanden op het pleistoceen en het vraagstuk der ophoging door plaggenbemesting, Landbouwk. Tijdschrift 52, 645-704. Oosting, W.A.J., 1942: Heideplaggen, in: M.M. van Hoffen (ed.), Geldersche Volksalmanak voor het jaar 1942, Terwee, Putten, 172-175. Oosting, W.A.J., z.j.: ’n Bladzijde uit het grijs verleden, 4 pp. Pannekoek van Rheden, J.J., 1939: Eene bijdrage tot onze kennis omtrent de geologische geschiedenis der Gelderse Vallei, Verh. Geol. Mijnb. Gen. Ned. Kol. Geol. Ser. 12, 265-288. Pape, J.C., 1965a: De zandgronden, Beschrijving van de kaarteenheden, in: De Bodem van Nederland, Toelichting bij de Bodemkaart van Nederland, schaal 1:200 000, samengesteld door de Stichting voor Bodemkartering, Stiboka Wageningen, 197-246. Pape, J.C., 1965b: Enige gegevens over humuspodzolen en moderpodzolen, Boor en Spade 14, 163183. Pape, J.C., 1966: Enige gegevens over oude bouwlanden, Boor en Spade 15, 86-93. Pape, J.C., 1969: Oude landbouwgronden, Boor en Spade 18, 85. Pape, J.C., 1970: Plaggen soils in the Netherlands, Geoderma 4, 229-255. Pape, J.C., 1971: De bodemgesteldheid in het excursiegebied (Gelderse Vallei en Veluwe), Kaartbulletin 27, 3-27. Poel, J.M.G. van der, 1960: De landbouw in de prehistorie, in: Landbouwgeschiedenis, Uitg. Staatsdrukkerij, Den Haag. Polak, B., G.C. Maarleveld & D.J.G. Nota, 1962: Palynological and sedimentary petrological data of a section in ice-pushed deposits (southern Veluwe, Netherlands), Geologie en Mijnbouw 41, 333-350. Renterghem, O. van, 1984: De Hoge Veluwe in kaart gebracht, Een gedetailleerde fysisch geografische inventarisatie en genetische schets van landvormen op ‘De Hoge Veluwe’, Utrecht. Rijks Geologische Dienst, 1990: Beschrijving van de geologie van het kaartblad Arnhem-West, Dienstrapport DR 1444, Rijks Geologische Dienst, Lochem. Ruegg, G.H.J., 1991: Geology and archaeology of ice-pushed Pleistocene deposits near Wageningen (The Netherlands), Mededelingen Rijks Geologische Dienst vol. 46, Haarlem. Runia, L.T. & P. Buurman, 1987: The so-called sekundärpodsolierung in burial mounds: Chemical data from dutch barrows, Journal of Archaeological Science 14, 97-105. Rutten, M.G., 1960: Ice-pushed ridges, permafrost and drainage, Am.J.Sci. 285, 293. Schans, R.P.H.P. van der, & H. Kroodsma, 1956: De bodemgesteldheid van een gebied ten westen van het dorp Ede, Stiboka-rapport nr. 440, Stiboka, Wageningen. Schelling, J., 1953: Twee studiekarteringen op de stuwwallen van de Veluwe, Boor en Spade 6, 113125. Schelling, J., 1955: Stuifzandgronden, Uitvoerige Verslagen Bosbouwkundig Proefstation 2, nr. 1, Wageningen. Schelling, J., 1960: De hoge bosgronden van Midden-Nederland, Meded. Sticht.v.Bodemkartering, Bodemkundige Studies 5, Wageningen. Schimmel, H., 1975: Atlantische woestijnen, de Veluwse zandverstuivingen, Natuur en Landschap, 29 (1/2), 11-44. Schimmel, H.J.W. & J. ter Hoeve, 1952: Bodemgesteldheid en waterhuishouding van de Gerritsfles bij Kootwijk, Tijdschrift Kon.Ned.Aardr.Gen. 69, 157-162. Semeijn, J.N., 1983: Een geologische en geomorfologische kartering in de omgeving van Lunteren: de verbreiding van de fluvioglaciale afzettingen op en nabij een gedeelte van de stuwwallen van Ede en Oud-Reemst, Diemen. Sevink, J., Emmer, I.M., Arens, S.M. et al., 2000: Herstel en behoud van levend stuifzand in het Nationaal Park de Hoge Veluwe, Amsterdam. Smeerdijk, D. van, 2006: Een overzicht van pollenanalyses op de Veluwe (concept), interne rapportage BIAX-consult, Zaandam. Staring, W.C.H., 1856: De Bodem van Nederland, 1, Kruseman, Haarlem. Staring, W.C.H., 1860: De Bodem van Nederland, 2, Kruseman, Haarlem. Stichting voor Bodemkartering, 1965: Bodemkaart van Nederland, schaal 1:50.000, Toelichting bij kaartblad 32 Oost, Amersfoort, Wageningen.


Stichting voor Bodemkartering, 1966: Bodemkaart van Nederland, schaal 1:50.000, Blad 39 Oost Rhenen, Stiboka, Wageningen. Stichting voor Bodemkartering, 1973: Bodemkaart van Nederland, schaal 1:50.000, Toelichting bij de kaartbladen 39 West Rhenen en 39 Oost Rhenen, Wageningen. Stichting voor Bodemkartering, 1974: Bodemkaart van Nederland, schaal 1:50.000, Blad 40, West Arnhem, Stiboka, Wageningen. Stichting voor Bodemkartering, 1975: Bodemkaart van Nederland, schaal 1:50.000, Toelichting bij de kaartbladen 40 West Arnhem en 40 Oost Arnhem, Stiboka, Wageningen. Stichting voor Bodemkartering, 1979a: Bodemkaart van Nederland, schaal 1:50.000, Blad 33 West Apeldoorn, Stiboka, Wageningen. Stichting voor Bodemkartering, 1979b: Bodemkaart van Nederland, schaal 1:50.000, Toelichting bij de kaartbladen 33 West Apeldoorn en 33 Oost Apeldoorn, Stiboka, Wageningen. Stichting voor Bodemkartering, 1980 (herziene versie 1985): Geomorfologische kaart van Nederland, schaal 1:50.000, Kaartblad 32 Amersfoort, Stiboka, Wageningen. Stichting voor Bodemkartering, 1997: Bodemkaart van Nederland, schaal 1:50.000, Kaartblad 32 Oost Amersfoort (herziene uitgave), DLO-Staring Centrum Wageningen. Stichting voor Bodemkartering /RGD, 1980 (herdruk 1985): Geomorfologische kaart van Nederland, schaal 1:50.000, Kaartblad 40 Arnhem, Stiboka/RGD, Wageningen/Haarlem. Stichting voor Bodemkartering /RGD, 1986: Geomorfologische kaart van Nederland, schaal 1:50.000, Kaartblad 39 Tiel, Stiboka/RGD, Wageningen/Haarlem. Taat, G., 1988: Geomorfologische kartering van de Ginkelse Heide: interpretatie voor schade door intensief militair gebruik, Scriptie Landbouwuniversiteit, Vakgroep Bodemkunde en Geologie, Wageningen. Teunissen, D., 1961: Het midden-nederlandse heuvelgebied, Nijmegen. Verbraeck, A., 1975: Ice-pushed ridges in the eastern part of The Netherlands river area, Geologie en Mijnbouw 54, 82-84. Verbraeck, A., 1984: Toelichtingen bij de geologische kaart van Nederland, schaal 1:50.000, bladen Tiel West en Tiel Oost, RGD, Haarlem. Vink, A.P.A., 1949: Bijdrage tot de kennis van loess en dekzanden, in het bijzonder van de Zuidoostelijke Veluwe, diss. Wageningen. Westeringh, W. van de, 1983: Geologie en bodemkunde van Wageningen, Gezicht op de geschiedenis van Wageningen, Historische Reeks van de H.V. Oud-Wageningen nummer 2, 4-15. Westeringh, W., van de, 1990: Wageningen en de loop van de Rijn: toelichting bij 3 kaarten op de tentoonstelling ‘Kijk op de Rijn; van Stuwwal tot Bandijk’ in het Museum De Casteelse Poort te Wageningen, Wageningen LU. Westeringh, W. van de, 1994: Wageningen en de rivier de Rijn, Enige opmerkingen over de loop van de Rijn bij Wageningen in de loop der eeuwen, Historische Reeks van de H.V. Oud-Wageningen nummer 6, 5-16. Zagwijn, W.H., 1974: Palaeogeographic evolution of the Netherlands during the Quaternary, Geologie en Mijnbouw 53, 369-385. Zagwijn, W.H., 1986: Nederland in het Holoceen, ’s-Gravenhage. Zinderen Bakker, E.M. van, 1938: Palynologisch en stratigrafisch onderzoek van de Veluwse venen, Tijdschrifrt KNAG 65 (2), 174-192. Zonneveld, J.J.S., 1972: Tussen de bergen en de zee, Utrecht.


II Archeologie 1 Beleid en overzichtskaarten A, S.J.H. van der, Ede, 2003: Verleden, Heden, Toekomst, Archeologiebeleid in Ede, Gemeente Ede, Sector ROB, Ede. Alink, G.M., 1995: Leidraad Archeologiebeleid, Monumentencommissie Ede, Ede. Deeben, J.H.C. (red.), 2008: De Indicatieve Kaart van Archeologische Waarden, derde generatie. Amersfoort. Rapportage Archeologische Monumentenzorg 155, ROB, Amersfoort. Deeben, J. & R. Wiemer, 1998: Korte toelichting op de indicatieve kaart van archeologische waarden e (IKAW) 1 generatie; de indicatieve kaart van archeologische waarden van het centrale zandgebied: de eerste generatie, ROB (interne notitie), Amersfoort. Deeben, J. & R. Wiemer, 1999: Het onbekende voorspeld: de ontwikkeling van een indicatieve kaart van archeologische waarden, in: W.J.H. Willems (red.), Nieuwe ontwikkelingen in de archeologische monumentenzorg, Nederlandse Archeologische Rapporten 20, ROB, Amersfoort Eijsden, L. van, 1996: Nota hoofdlijnen provinciaal archeologiebeleid 1996, Arnhem. Giesen-Geurts, B.H.H.M., 1996: Notititie Archeologiebeleid Ede 1995-1996, Ede. Heunks, E., 2001: Gemeente Ede: archeologische verwachtingskaart, RAAP-rapport 654 (eindversie februari 2001), RAAP Archeologisch adviesbureau bv, Amsterdam. Heunks, E., 2005: Actualisering archeologische verwachtingskaart gemeente Ede; van verwachtingskaart naar beleidsadvieskaart, RAAP-rapport 1130 (eindversie februari 2005), RAAP Archeologisch Adviesbureau bv, Brummen. Huisman, J., 2007: Archeologisch beleidsadvies Gemeente Ede, Becker & Van de Graaf, Lelystad (incl. bijlagen). Meffert, M., 1998: Het verleden van Ede in de toekomst, Nota Archeologie, Gemeente Ede, Dienst Ruimtelijke Ontwikkeling (afdeling Stedenbouw), Ede. Provincie Gelderland, 2003: Vanuit een inzichtelijk verleden, Het archeologisch beleid van de provincie Gelderland, Arnhem. Siemons, H., et al., in prep.: Provinciale Onderzoeksagenda Gelderland – Veluwe, Hazenberg Archeologie, Arnhem. Soonius, C.M., & L.A. Ankum, 1991: Ede; I. Inventarisatie van Monumenten en Meldingsgebieden; II Archeologische Potentiekaart, RAAP-rapport 49, Stichting RAAP Amsterdam. Soonius, C.M. & L.A. Ankum, 1991: Archeologische Meldingskaart en Potentiekaart van de gemeente Ede: een samenvatting, RAAP-notitie 36, Stichting RAAP Amsterdam. Willemse, N.W. & H.F.A. Haarhuis 2008: Provinciale archeologiebalans Gelderland 1996-2006, RAAP Rapport 1707, Weesp. Zuidhoff, F.S., 2006: Ede AHN, Bewerking van het Actueel Hoogtebestand Nederland voor archeologische doeleinden, ADC Rapport 554, ADC ArcheoProjecten bv, Amersfoort. Zuidhoff, F.S. & A. de Boer, 2007: Ede in Vogelvlucht, Op zoek naar archeologie en landschap met behulp van het AHN, ADC Rapport 834, ADC ArcheoProjecten bv, Amersfoort.

2 Onderzoeksrapporten en notities Archeologisch (veld)onderzoek – RCE Doesburg, J. van, J.W. de Kort & J. Schreurs, in voorb.: Ede, Oud Reemsterzand, Beknopte Rapportage Archeologische Monumentenzorg (BRAM), RCE, Amersfoort. Es, W.A. van, 1968: Ede Veldhuizen, gem. Ede (Gld.), Nederzetting uit de Romeinse tijd, Jaarverslagen ROB 1968, 11. Es, W.A. van, 1969: Ede-Veldhuizen, gem. Ede, NKNOB 1969, 35-36. Es, W.A. van, 1971: Ede Veldhuizen, gem. Ede (Gld.), Nederzetting uit de Romeinse tijd, Jaarverslagen ROB,1971, 20-21. Es, W.A. van, 1973: Roman-period Settlement on the 'Free-Germanic' Sandy Soil of Drenthe, Overijssel, and Gelderland, BROB 23, 273-280. Es, W.A. van, M. Miedema & S.L. Wynia, 1985: Eine Siedlung der römischen Kaiserzeit in Bennekom, Provinz Gelderland, BROB 35, 533-652. Heijden, F.J.G. van der, 1993: Een oefenterrein voor de luchtmobiele brigade, Een archeologische inventarisatie, identificatie en waardering op de Eder Heide, ROB, Amersfoort (mei 1993).


Heijden, F.J.G., van der, 1995: Een oefenterrein voor de luchtmobiele brigade II, Een aanvullende archeologische inventarisatie, identificatie en waardering op de Eder en Ginkelsche Heide, ROB, Amersfoort (april 1995). Heijden, F.J.G., B.J. Groenewoudt & R. de Man, 1994: Prospectie en waardering van laat-neolithische kampementen (?) in de Eder Heide, Interne Rapporten nr. 20, ROB, Amersfoort (december 1994). Hulst, R.S., 1994: Bijdragen en Mededelingen van de Vereniging Gelre 85 [Rietkampen] Jaarverslagen ROB 1984, 1985, 1987, 1988. Zadoks-Josephus Jitta, A.N.& W.J.Th. Peters, 1976: Three Roman Bronze Statuettes from Ede and Bennekom (Gelderland), BROB 26, 163-167.

Archeologisch (veld)onderzoek – bedrijven Akkermans, E. & H. Brongers, 2004: Inventariserend Veldonderzoek Streekziekenhuis Bennekom, Assen. Boer, G.H., de, 2000: Landgoed Kernhem, gemeente Ede; een Aanvullende Archeologische Inventarisatie, RAAP-rapport 615, Stichting RAAP Amsterdam. Breman, G. & P.M.J. Koop, 2003: De Hoge Veluwe, Zandverstuiving ‘De Pollen’, Historisch en archeologisch onderzoek naar cultuurhistorische relicten, BAAC-rapport 02.104, Deventer. Burnier, C.Y., 2002: De ijzertijd en middeleeuwse bewoners van de Slijpkruikweg, STAR 2, Amsterdam. Deeben, J., 1988: Compagnies Oefen Terrein Ginkelse Heide, Een archeologische kartering, inventarisatie en waardering, RAAP-rapport 14, Stichting RAAP, Amsterdam. Bijlsma, M. & E. Schrijer, 2003: Ede 'De Vallei', DAO, ADC Rapport 186, Amersfoort. Brouwer, M., 2010: Ede, Uitvindersbuurt fase 1&2, definitief archeologisch onderzoek, BAAC-rapport A-07.0136, ’s-Hertogenbosch. Heiden, M.J. van der, 2002: IJzertijdboerderijen in Ede – de Vallei, STAR 4, Amsterdam. Heunks, E., 2003: Plangebied Interprovinciale Structuurvisie Ede-Veenendaal (ISEV), gemeente Ede: een inventariserend archeologisch onderzoek, RAAP-rapport 936, Amsterdam. Kenemans, M.C., 2005: Bennekom Streekziekenhuis IVO-3, ADC Rapport 327, Amersfoort. Leeuwe, R. de, et al. 2008: Prehistorie tussen de loopgraven. Nederzettingssporen en vondstcomplexen in Bennekom-Streekziekenhuis uit de Midden-Bronstijd tot de Midden-IJzertijd, ca. 1500 tot 500 voor Chr., Archol Rapport 81, Leiden. Odé, O., 1996: Gemeente Ede: archeologisch onderzoek plangebied Doesburg, RAAP-rapport 146, Stichting RAAP, Amsterdam. Odé, O., 1997: Gemeente Ede, plangebied Kernhem; waarderend archeologisch onderzoek vindplaats 1, RAAP-rapport 307, Stichting RAAP, Amsterdam. Oude Rengerink, J.A.M., 1998: Woningbouwlocatie De Zonnewaaier, gemeente Ede; een archeologische inventarisatie en kartering, RAAP-briefverslag 98-1644 / MW. Stichting RAAP, Amsterdam. Oude Rengerink, J.A.M., 1999: Rijksweg 12 Veenendaal-Duitse Grens; de archeologische verwachtingskaart t.b.v. m.e.r. Stichting RAAP, Amsterdam. Oude Rengerink, J.A.M., 2004: Beheersgebied Wekeromse Zand; een inventariserend archeologisch onderzoek: kartering en waardering Celtic Fields, RAAP-rapport 1019, Amsterdam. Roessingh, W., 2008: Haardkuilen uit het Mesolithicum en een erf uit de Romeinse tijd aan de Pascalstraat in Ede, Een Archeologische Opgraving, ADC-rapport 1172, Amersfoort. Soonius, C.M., 1998: Gemeente Ede, landgoed Kernhem, deelgebied manifestatie ‘Fleurig’, Een archeologische inventarisatie en kartering, RAAP-rapport 350, Stichting RAAP, Amsterdam Tops, B., 2008: Een goed bewaarde mesolithische vindplaats in het plangebied Kernhem-vlek B, gemeente Ede. Eerste fase Definitief Archeologisch Onderzoek, ZAN 161, Amsterdam. Tops, B., 2010: Inventariserend Veldonderzoek door middel van proefsleuven in het plangebied Hoek Kerkstraat/Commandeursweg Bennekom, deelgebied B, gemeente Ede, ZAN 210, Amsterdam.


Archeologisch (veld)onderzoek – gemeente Ede A, S.J.H. van der, z.j.: Jaarverslag Archeologie 2001-2003, Sector ONT/ROB/RO, gemeente Ede. A, S.J.H. van der, z.j.: Jaarverslag Archeologie 2004, Sector ONT/ROB/RO, gemeente Ede. A, S.J.H. van der, z.j.: Jaarverslag Archeologie 2005, Sector ONT/ROB/RO, gemeente Ede. A, S.J.H. van der, 2006: Jaarverslag Archeologie 2006, 11 december 2006, Sector ONT/ROB/RO, gemeente Ede. A, S.J.H. van der, 2008: Jaarverslag Archeologie 2007, 12 maart 2008, Sector ONT/ROB/RO, gemeente Ede. A, S.J.H. van der & W. Roessingh, 2008: Rondom de stad, gemeentelijke archeologie in… Ede, Pascalstraat: 9500 jaar geschiedenis op een halve hectare, Westerheem nr. 4, 228-233. Gemeente Ede, 1992: Archeologische opgraving in de wijk de Rietkampen, folder Dienst Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting i.s.m. Monumentencommissie Ede, Gemeente Ede (mei 1992). Gemeente Ede, 2000: Jaarverslag archeologie 1999, Ede. Ginkel, E. van & K. Wilson, 2003: Onze Oude Buren, Vondsten en verhalen uit de bodem van de stad, Uitgave Convent van Gemeentelijke Archeologen, Den Haag.

Archeologisch (veld)onderzoek – amateur-archeologie A, S. van der & W. Angenent, 2006: Rondom de stad, gemeentelijke archeologie in… Ede, Onder de vloer van de N.H. kerk van Bennekom, Westerheem nr. 4, 196-203. Alink, G.M., 1989: Verslag archeologisch onderzoek in de Rietkampen (Ede), AWN-veldwerkverslag no. 9, 54-55. Angenent, W., 1989: In en om de dorpskern van Bennekom, AWN-veldwerkverslag no. 9, 43-51. Angenent, W., 1993: Hoe Geologie en Archeologie samengaan in Bennekom, AWN-veldwerkverslag no. 12, 49-53. Angenent, W., 1995: IJzertijdbewoning in het centrum van Bennekom, AWN-veldwerkverslag no. 13, 16-24. Angenent, W.G., et al., 2004: Project BeHs, Archeologische inventarisatie van het terrein van het verdwenen kasteel ‘Harselo’ te Bennekom. Angenent, W.G., 2005: Kasteel Harselo, Verdwenen, maar niet vergeten, De Kostersteen 91, 3-8. AWN-afdeling Zuid-Veluwe en Oost-Gelderland, 1996: Jaarverslag 1995, 14 (BennekomWestbreukelderweg, Bennekom-Dorpsstraat). AWN-afdeling Zuid-Veluwe en Oost-Gelderland, 1980: Veldwerkverslag no. 2, 1980, 45-48 (Bennekom-Halderbrink I). AWN-afdeling Zuid-Veluwe en Oost-Gelderland, 1981: Veldwerkverslag no. 3, 1981, 71 (BennekomBreehoven 78). AWN-afdeling Zuid-Veluwe en Oost-Gelderland, 1984: Veldwerkverslag no. 4, 1983, 44-46, 47-51 (Bennekom-Trapveldje, Bennekom-Halderbrink IV). AWN-afdeling Zuid-Veluwe en Oost-Gelderland, 1986: Veldwerkverslag no. 6, 1986, 22-28 (EdeSchuttersweg). AWN-afdeling Zuid-Veluwe en Oost-Gelderland, 1988: Veldwerkverslag no. 8, 1988, 11-17 (Bennekom-Hoekelum). AWN-afdeling Zuid-Veluwe en Oost-Gelderland, 1990: Veldwerkverslag no. 9, 1989, 11, 14 (Bennekom-Dorpsstraat, Ede-De Rietkampen). AWN-afdeling Zuid-Veluwe en Oost-Gelderland, 1991: Veldwerkverslag no. 10, met veldwerkoverzicht 1990, 7 (Bennekom-Bovenbuurtweg). AWN-afdeling Zuid-Veluwe en Oost-Gelderland, 1995: Veldwerkverslag no. 13, met veldwerkoverzicht over 1994 en 1995, 7, 12 (Bennekom-Westbreukelderweg, Bennekom-Dorpsstraat). AWN-afdeling Zuid-Veluwe en Oost-Gelderland, 2001: Jaarverslag 2000, 12-21 (BennekomOranjeschool, Bennekom-Edeseweg, Bennekom-Veenderweg, Bennekom-Brinkstraat, BennekomBovenweg). AWN-afdeling Zuid-Veluwe en Oost-Gelderland, 2002: Jaarverslag 2001, 10-19 (BennekomAlgemeen, Ede-De Vallei). AWN-afdeling Zuid-Veluwe en Oost-Gelderland, 2003: Jaarverslag 2002, 10-13 (Bennekom-Manege Zonder Drempels, Bennekom-Breukereng, Ede-De Hooge Paasberg, Ede-diverse bouwputten, EdeDe Vallei). AWN-afdeling Zuid-Veluwe en Oost-Gelderland, 2010: Jaarverslag 2009, 12, 14-25 (Ede-Kernhem). Archeologische Werkgemeenschap Nederland, 2010: Jaarverslag 2009, 42-43 (AWN-afdeling 17, Ede-Kernhem). Grood, J.N.M. de, 1984: Rondom de Brink, Westerheem 5, jrg. 33, 227-241.


Heitink, C., 2005: Harselo, Belangwekkend archeologisch onderzoek in de Kraats, De Kostersteen 91, 1-3. Prinsze, W. & W. Angenent, 1995: Duizenden jarne historie vastgelegd met lak, AWN-veldwerkverslag no. 13, 25-30. Romein, M., 2007: Opgedolven Ede, Door archeologen in de bodem ontdekt, Historische Cahiers 7, Gemeente Ede.

3 Regionale overzichtspublicaties en artikelen Archeologische perioden/landschapsarcheologie Addink-Samplonius, M., 1983: Urnen delven, het opgravingsbedrijf artistiek bekeken, Dieren. Arnoldussen, S., 2008: A living landscape: bronze age settlement sites in the Dutch central river area, Diss. Leiden. Arnoldussen, S. & H. Fokkens (eds.), 2008: Bronze Age settlement in the Low Countries, Oxford. Baarle, C. van, 2009: Handel en Wandel op de Veluwe, Tussen prehistorie en historie, Zwolle. Bellen, H.J., z.j.: Agenda’s 1923-1931 (periode Veluwe). Bloemers, J.H.F., Louwe Kooijmans, L.P. & H. Sarfatij, 1981: Verleden Land, Archeologische opgravingen in Nederland, Amsterdam. Borman, R., 1981: Archeologie in Gelderland, Zutphen. Brongers, J.A. & P.J. Woltering, 1978: De Prehistorie van Nederland, Fibula Haarlem. e Butler, J.J., 1978: Nederland in de Bronstijd, Haarlem (2 druk). Deeben, J., Drenth, E., Van Oorsouw, M.-F., & L. Verhart (redactie), 2006: De Steentijd van Nederland, Archeologie 11/12, Meppel. Deeben, J., Peeters, H., Raemaekers, D., Rensink, E. & L. Verhart, 2006: De vroege prehistorie, NOaA hoofdstuk 11 (versie 1.0). Es, W.A. van, H. Sarfatij, P.J. Woltering (eds.) 1988: Archeologie in Nederland: De rijkdom van het bodemarchief, Amersfoort/Amsterdam. Es, W.A. van, 1994: Utrechtse Heuvelrug en Zuidwest-Veluwerand, in: W.A. van Es & W.A.M. Hessing (red.), Romeinen, Friezen en Franken in het hart van Nederland: van Traiectum tot Dorestad (50 v.Chr.-900 n.Chr.), Utrecht. Franssen, G.J.H. & A.M. Wouters, 1977: Archeologisch Onderzoek van Stuwwallen in de provincies Gelderland en Utrecht, Bennekom, 15-17. Gerhartl-Witteveen, A., A. Koster & L. Swinkels, 1989: Schatkamer van Gelderse Oudheden, Nijmegen. Gerritsen, F., Jongste, P. & L. Theunissen, 2006: De late prehistorie in Noord-, Oost- en ZuidNederland en het rivierengebied, NOaA hoofdstuk 17 (versie 1.0). Ginkel, E.J. van & B.J. Groenewoudt, z.j.: Archeologische landschapselementen, Bescherming, beheer, restauratie, Stichting LONL, Utrecht. Ginkel, E. van & L. Verhart, 2009: Onder onze voeten, De archeologie van Nederland, Amsterdam. Groenewoudt, B., M. Groothedde & H. van der Velde, 2006: De Romeinse tijd, Middeleeuwen en vroegmoderne tijd in Midden- en Oost-Nederlands zandgebied, NOaA hoofdstuk 20 (versie 1.0). Grood, J.N.M. de, 1984: De belangrijkste archeologische activiteiten van de AWN-afd. 17: ZuidVeluwe en Oost-Gelderland, Westerheem 33-5, 195-206. Haan, M.J.A. de, 2003: Formulier veldwerkregistratie Wageningen De Westberg, ROB (27 januari 2003). Haarhuis, H.F.A., 2002: Archeologische projectideeën Veluwe, provincie Gelderland, Een impuls voor cultuurhistorische kwaliteiten, RAAP rapport 811, Amsterdam. Hegener, M., 1995: Archeologie van het landschap, Amsterdam. Heidinga, H.A., 1973: Een middeleeuws dorp, de geboorte van een woestijn, Kort verslag van de opgravingen in het Kootwijkerzand 1971-1972, Barneveld. Heidinga, H.A., 1976: Verdwenen dorpen in het Kootwijkerzand, Schaffelaarreeks no. 3, IPP-publicatie 189, Barneveld. Heidinga, H.A., 1984: De Veluwe in de Vroege Middeleeuwen, Aspecten van de nederzettingsarcheologie van Kootwijk en zijn buren, (diss.) UvA Amsterdam. e Heidinga, H.A., 1985: Toen het weer droog was, Een milieuramp in de 10 eeuw, Natuur & Techniek 53, 712-725. Heidinga, H.A., 1986: Midden-Nederland tussen Friezen, Franken en Saksen, Westerheem 35, 128140.


Heidinga, H.A., 1987: Medieval settlement and economy north of the Lower Rhine. Archaeology and history of Kootwijk and the Veluwe (the Netherlands), Cingula 9, Assen. Heidinga, H.A., 1990: From Kootwijk to Rhenen: in search of the elite in the Central Netherlands in the Early Middle Ages, in; J.C. Besteman, J.M. Bos & H.A. Heidinga (red.), Medieval Archaeology in the Netherlands (Assen/Maastricht), 9-40. Hulst, R.S. & J. Vredenberg, 2007: Het Romeins Marskamp bij Ermelo, Matrijs/Utrecht. Louwe Kooijmans, L.P. (red.), 2005: Nederland in de prehistorie, Amsterdam. Metz, W.H., 1975: Pre- en protohistorie in Veluws museum ‘Nairac’ te Barneveld, Schaffelaarreeks no. 2, Barneveld. Nairac, C.A., 1882: Nog een oud hoekje der Veluwe, door en plattelandsburgemeester, Barneveld. Pleyte, W., 1889-1902: Nederlandsche Oudheden van de vroegste tijden tot op Karel den Groote, Deel I tekst, Deel II afbeeldingen, 1889-Gelderland; 1899-Batavia; 1902-West-Friesland, Leiden. Staring, A.C.W., 1822: Verslag betreffende eenige oudheden in de provincie Gelderland, Kwartieren Zutphen en Veluwe, gevonden, Natuurkundige Verhandelingen der Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen te Haarlem XI, 441-455. Taayke, E., 2003: Wir nennen sie Franken und sie lebten nördlich des Rheins, 2.-5.Jh., in E. Taayke et al. (eds), Essays on the Early Franks, Groningen Archaeological Series 1, 1-23. Taayke, E., Peen, C.H. & W.K. Vos, in prep.: Ede vol Erven en Scherven, Midden- en Laat-Romeinse bewoning op de rand van een wereldrijk, Ede. Waterbolk, H.T., 2009: Getimmerd verleden, Sporen van voor- en vroeghistorische houtbouw op de zanden kleigronden tussen Eems en IJssel, Groningen Archaeological Studies 10, Utrecht. Willems, W.J.H., 1986: Romans and Batavians, A regional study in the Dutch Eastern River Area, Amersfoort. Willems, W.J.H., 1981: Romans and Batavians, A Regional Study in the Dutch Eastern River Area, I, BROB 31, 96.

Materiaalkunde Addink-Samplonius, M., 1968: Neolithische stenen strijdhamers uit Midden-Nederland, Helinium VIII, 3, 209-240 (IPP-publicatie 117). Arnoldussen, S. & E.A.G. Ball, 2007: Nederzettingsaardewerk uit de Late Bronstijd in Noord-Brabant en het rivierengebied, in: Jansen, R. & L.P. Louwe Kooijmans (red.), 10 jaar Archol: van contract tot wetenschap, Leiden, 181-203. Broeke, P.W. van den, 1991: Nederzettingsaardewerk uit de late bronstijd in Zuid-Nederland, in: Comité Open Monumentendag Ede, 1998: Steengoed! Baksteen bakken in een traditionele veldoven, Ede. Fokkens, H. & N. Roymans (red.), Nederzettingen uit de bronstijd en de vroege ijzertijd in de lage landen, Nederlandse Archeologische Rapporten 13, 193-211. Brounen, F.T.S., Drenth, E. & P.A.C. Schut, 2010: La Hoguette north of the Rhine, The Ede Frankeneng site revisited, in: Vanmontfort, B., Louwe Kooijmans, L., Amkreutz, L. & L. Verhart (eds.), Pots, Farmers and Foragers, Pottery Traditions and social interaction in the earliest Neolithic of the Lower Rhine Area, Archaeological Studies Leiden University 20, Leiden University Press, 95-104. Es, W.A. van, 1965/66: Hand-made pottery of the Roman period from Kootwijksche Zand near Kootwijk, Geld., BROB 15-16, 233-236. Joosten, I., 2004: Technology of early historical iron production in the Netherlands, VU Amsterdam. Joosten, I. & M. van Nie, 1995: Vroeg-Middeleeuwse ijzerproductie op de Veluwe, MADOC 9. Joosten, I. & M. van Nie (?), 2000: Early Medieval Iron Production in the Veluwe Area, Technology, Yield and Environmental Impact (unpublished document?). Klok, R.H.J., 1977: Archeologisch reisboek voor Nederland, Haarlem. Kolfschoten, T. van, 1991: The Saalien mammal fossils from Wageningen-Fransche Kamp, Meded. Rijks Geol. Dienst 46, 37-53. Laban, C., H. Kars & H.A. Heidinga, 1988: IJzer uit eigen bodem, ROB-overdrukken nr. 306 uit: Grondboor en Hamer 42, 1-11. Lehmann, L.Th., 1969: Urn or Food Vessel, BROB 19, 273-274. Louwe Kooijmans, L.P., 2010: De VL-pot van Kootwijk en enkele andere potdeposities uit de tweede helft van het vierde millennium v. Chr., Westerheem Special nr.2 april 2010: Vlaardingen-cultuur, 194207. Moerman, J.D., 1947: Roodzand en praehistorische bewoning, Tijdschrift KNAG 64, 537-547, 680698. Moerman, J.D., 1957: Oude smeedijzerindustrie I, IJzerkuilen en klapperstenen, Bijdragen en Mededelingen Gelre 56, 1-34.


Moerman, J.D., 1960: Oude smeedijzerindustrie II, De techniek, Bijdragen en Mededelingen Gelre 59, 1-37. Moerman, J.D., 1969: Oude smeedijzer-industrie III: beschrijving der overblijfselen, Gelre 63, 1-30. Moerman, J.D., 1970: Oude smeedijzer-industrie III: beschrijving der overblijfselen (vervolg), Gelre 64, 1-41. Schut, P., 1988: Poteries du Néolithique ancien à Ede (prov. De Gueldre), Helinium 28, 223-231. Schut, P., 1991: Een inventarisatie van Neolithische bijlen uit Gelderland, ten noorden van de Rijn, Nederlandse Archeologische Rapporten 11 , 67-74, ROB, Amersfoort. Schut, P., 1993: Ede, in: R.S. Hulst, Archeologische Kroniek van Gelderland 1992, Bijdragen en Mededelingen Vereniging Gelre 84, 206-207. Rensink, E. & A. Spieksma, 1987: Enkele middenpaleolithische artefacten uit de zandafgraving De Fransche Kamp te Wageningen-Hoog (Gld.), Westerheem jrg. 36, nr. 5, 174-183. Taayke, E., 2006: Uslarien? Rijn-Wezer-Germaans aardewerk op Nederlandse bodem, in O. Brinkkemper et al. (eds), Vakken in vlakken, Nederlandse Archeologisch Rapporten 32, Amersfoort, 199-214. Uslar, R. von, 1938: Westgermanische Bodenfunde des ersten bis dritten Jahrhunderts nach Christus aus Mittel- und Westdeutschland (Germanische Denkmäler der Frühzeit 3), Berlin. Verbaas, A., 2008: Verslag van gebruikssporenanalyse op zeven stenen werktuigen van de opgraving Ede-Bennekom, Ongepubl. Rapport, Laboratorium voor Artefact Studies, Universiteit Leiden. ste de Verhoeven, A.A.A., 1998: Middeleeuws gebruiksaardewerk in Nederland (8 – 13 eeuw), Amsterdam Archaeological Studies 3, Amsterdam, 167-229.

Celtic fields Arnoldussen, S. & B. van Os, in voorb.: The potential of lacquer-peel soil profiles for geochemical analysis using XRF analysis. Bakels, C.C., 1997: The beginning of manuring in western Europe, Instituut voor Prehistorie, Leiden. Bruins, H.J., 1972: Verslag luchtfoto-onderzoek met betrekking tot Celtic Fields van een gebied tussen Wageningen en Ede. Boer, A. de & W. Laan, 2005: Op zoek naar cultuurhistorie in het Actueel Hoogtebestand Nederland, Hoogtemodellen van de West-Veluwe en de Utrechtse Heuvelrug onderzocht met patroonherkenning, ADC-rapport 447, ADC ArcheoProjecten, Amersfoort. Brongers, J.A., 1976: Air photography and Celtic field research in the Netherlands, Diss. Groningen, Nederlandse Oudheden 6. Brongers, J.A., 1979: Air fotography and Celtic fields, BROB, Amersfoort. Dorst, M.C., 1987: “Ede Panoramaweg”, een nieuw Celtic field, Westerheem 36, 227-230. Gerritsen, F., 2003: Local identities, landscape and community in the late prehistoric Meuse-DemerScheldt region, Amsterdam University Press, Amsterdam. Groenman-van Waateringe, W., 1979: The origin of crop weed communities composed of summer anuals, A.E. van Giffen Instituut voor Prae- en Protohistorie, Amsterdam. Hulst, R.S., 1989: De Celtic Fields van Bennekom, gem. Ede, Een oriëntatie ter voorbereiding van beheerstechnische maatregelen, ROB, Amersfoort. Klaveren, H.W. van, 1985: Celtic field en nederzettingssporen bij de Vijfsprong, gemeente Ede, Doctoraal scriptie IPL, Universiteit Leiden. Kooistra, M.J. & G.J. Maas, 2008: The widespread occurrence of Celtic field systems in the central part of the Netherlands, Journal of Archaeological Science 35, 2318-2328. Spek, Th., 2004: Het Drentse esdorpenlandschap: een historisch-geografische studie, Amersfoort. Spek, Th., W. Groenman-van Waateringe, M. Kooistra & L. Bakker, 2003: Formation and land use history of Celtic fields in north-west Europe- an interdisciplinary case study at Zeijen, The Netherlands, European Journal of Archaeology 6.2, 141-173. Spek et al., in voorb.: Naar een waarderingssystemantiek van Celtic fields: een pilotproject in Drenthe, RAM 141, Amersfoort. Waterbolk, H.T., 1977: Walled enclosures of the Iron Age in the north of the Netherlands, Palaeohistoria 19, 97-172.

Veluwse grafcultuur (grafheuvels, graven en grafvelden) Bellen, H.J., 1925: Le Tumulus d’Ede, Revue Anthropologique, Tome XXXV, Octobre-Décembre, 392393. Bursch, F.C., 1933a: Die Becherkultur in den Niederlanden, O.M.L. 14, 39-123.


Bursch, F.C., 1933b: Het urnenveld op het landgoed Oostereng onder Bennekom, OMROL Nieuwe Serie XIV, 26-38. Bursch, F.C., 1942: Onze urnenvelden, OMROL 23, 48-77. Butler, J.J. & J.D. van der Waals, 1962: Three late Bronze Age Gold Bracelets from the Netherlands, Palaeohistoria 8, 93. Butler, J.J. en J.D. van der Waals, 1966: Bell beakers and early metal working in the Netherlands, Palaeohistoria 12, 41-140. Elzinga, G., 1958: Uit Groeven en Graven; bekeraardewerk uit de jonge steentijd, tentoonstellingsgids, Arnhem. Elzinga, G., 1964: Enkele laat-neolithische grafvondsten van de Veluwe, prov. Gelderland, BROB 14, 7-22. Es, W.A. van, 1964: Het rijengrafveld van Wageningen, Palaeohistoria 10, 181-316. Es, W.A. van, R.S. Hulst & K. Greving, 1981: Wageningen (gem. Wageningen): Vroeg-Middeleeuws grafveld, Jaarverslag ROB 1981, 74-76. Giffen, A.E. van, 1930: Die Bauart der Einzelgräber, Beitrag zur Kenntnis der älteren individuellen Grabhügelstrukturen in den Niederlanden, Leipzig. Giffen, A.E. van, 1937: Tumuli-opgravingen in Gelderland 1935/36, Gelre 40, 1-18 (4-8). Giffen, A.E. van, 1954: Een meerperioden-heuvel, tumulus I te Bennekom, gem. Ede, Gelre 54, 9-29. Glasbergen, W., 1956: The Late Neolithic gold ornament from Bennekom, Palaeohistoria 5, 53-71. Glasbergen, W. & J.D. van der Waals, 1958: Een laat-neolithisch tweeperiodentumulus te Harskamp (naar gegevens van M.C.H. Blok en een verslag van W.A.J. Oosting, bewerkt), Gelre 57, 1-14. Holwerda, J.H., 1910: Bennekom, OMROL 4, 54. Holwerda, J.H., 1928: Het grafveld van Wageningen, Oudheidkundige Mededelingen Rijksmuseum van Oudheden Leiden (OMROL) 9, 82-114. Houkes, M.J. & D. Mittendorp, 1996: Onderzoek naar relaties in de verspreiding van grafheuvels uit het Laat-Neolithicum en de Bronstijd in het gebied Arnhem-Renkum, kaartblad 40A noordelijk deel, AWN, Arnhem. Hulst, R.S., 1972: Lunteren, NKNOB, 14. Hulst, R.S. & R.H.J. Klok, 1968: Ede, Drieberg, NKNOB, 5-6. Jaarverslag Rijksmuseum van Oudheden te Leiden, 1948, p. 11. Klok, R.H.J., 1978: Prehistorische Grafheuvels op de Veluwe, Tijdschrift Heidemaatschappij, 79. Klok, R. H. J., 1982: Oude graven tussen IJssel en Vallei: prehistorische grafheuvels uit de Steen- en Bronstijd op de Veluwe, Schaffelaarreeks 11, Barneveld. Klok, R.H.J., 1988: Prehistoric barrows on the Veluwe, BROB 38, 9-63. Kramer-Clobus, G.M.C., 1978: L.J.F. Janssen (1806-1869), An inventory of his notes on archaeological findspots in the Netherlands, BROB 28, 441-544. Lanting, J.N. & J.D. van der Waals, 1971: Ede, NKNOB, 125-126. Lanting, J.N. & J.D. van der Waals, 1972: Lunteren, NKNOB, 14. Modderman, P.J.R., 1954: Grafheuvelonderzoek in Midden-Nederland, BROB 5, 1-44 (41-45). Modderman, P.J.R., 1962: De verspreiding van de Bekerculturen op de Veluwe, BROB 12, 7-25. Nieuwsbulletin van de Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige Bond (NKNOB) 1949, maart, kol. 50. Oosting, W.A.J., 1943: Voorlopige mededeling omtrent een dubbele heuvel uit den steen-bronstijd, te Harskamp, Gelre 46, 23-25. Remouchamps, A.E., 1928: Grafheuvelonderzoekingen, O.M.L. 9, 58-74. Verlinde, A.D. & R.S. Hulst, 2010: De grafvelden en grafvondsten op en rond de Veluwe van de Late Bronstijd tot in de Midden-IJzertijd, Nederlandse Archeologische Rapport (NAR) 39, RCE Amersfoort. Waals, J.D. van der & W. Glasbergen, 1955: Beaker Types and their Distribution in the Netherlands, Palaeohistoria 4, 5-46. Waals, J.D. van der & W. Glasbergen, 1959: De twee Bekerculturen, Honderd Eeuwen Nederland, ’sGravenhage, 100-125. Verslagen Leids Museum van Oudheden 1841-1866 (onder het directoraat van L.J.F. Janssen en Leemans). Voort, W.J.M. van der, 1982: Phosphate determinations of a cemetry in the Wageningen Eng, the Netherlands, BROB 32, 139-145


III Historische (steden)bouwkunde en lokale geschiedenis 1 Beleid Boels, C.M.T.L., Lommen, P.J.A. & J. Westerman, 2010: Erfgoed met perspectief, Cultureel Erfgoed in Ede, 2010-2015, Gemeente Ede. Buro 02, 2004: Catalogus groslijst. Inventarisatie, onderzoek, selectie en aanwijzing objecten voor gemeentelijke monumentenlijst van de gemeente Ede, Doesburg. BügelHajema adviseurs, 2004: Welstandsnota Gemeente Ede, Gebiedsbeschrijvingen en ruimtelijke analyse, Ede / Amersfoort. Gelders Genootschap, 1998: MSP Gelderland, Indicatieve lijst Gemeente Ede deel 1 en 2 en Nationaal Park de Hoge Veluwe, Arnhem. Gemeente Ede, 2003: Inventarisatie structuurvisie 2003, Ede. Gemeente Ede, 2006: Continu Cultuur, Traditie en Trend, Kunst en Cultuur Ede 2006-2009, Ede. Gemeente Ede, 2009: Ede in Beeld, Resultaten marktanalyse, Ede. Gemeente Ede, 2009: New Towns uitvoeringsagenda, thema: Cultuur, Ede. Gent, E. van, ?: Stadsvisie Ede, Ede. Hof, J.C. van ‘t, 1994: Monumenten-inventarisatie gemeente Ede, Gemeente Ede, dienst Ruimelijke Ontwikkeling. Stichting MIP Gelderland,1993: Monumenten Inventarisatie Project, Gemeente Ede, Provincie Gelderland. Stichting MIP Gelderland,1993: Monumenten Inventarisatie Project, Ede - Gemeentebeschrijving, Provincie Gelderland.

2 Onderzoeksrapporten, notities en literatuur Periodieken Dorpspraet – Maandblad dorp Otterlo Bij de Amse Pomp – Historische Vereniging Oud-Lunteren De Zandloper – Historische Vereniging Oud-Ede De Kostersteen – Historische Vereniging Oud-Bennekom De Schouw – Vereniging Vrienden van de Hoge Veluwe Oud Wageningen – Historische Vereniging Oud-Wageningen

Kern Ede Abels, P., 1995: Van brink tot groeikern, Analyse van de stadsvorm van Ede en haar ontstaansgeschiedenis, Ede. Bank, J.H. van de, 1986: Kudde in veelvoud, Kleine kerkgeschiedenis van Ede, De Bron, Ede. Bekius, D., 2001: Gemeente Ede; cultuurhistorisch onderzoek stedelijk gebied, RAAP-rapport 660, RAAP Archeologisch Adviesbureau, Amsterdam. Beuker, R., 2008: Kunstzijdefabriek Enka. Tachtig jaren werkgelegenheid en welvaart in Ede, Historische Cahiers Ede. Boeder, K. & L. van Meijel,2008: ‘Kerken in Ede’, Monumenten, jaargang 29 nr. 5, 19-22. BOEI, z.j.: Molen, Malen, Museaal. Onderzoek naar herbestemming Maalderij Concordia Ede. Boels, C.M.T.L., 2008: ‘Hoven van Ede(n)’, Monumenten, jaargang 29 nr. 5, 11-13. Boels, C.M.T.L., 2008: ‘Een schepping van toppers’, Monumenten, jaargang 29 nr. 5, 14-16. Bok, L., 2009: Mausoleum Ede, Waardestellend onderzoek en advies beheersmaatregelen, Amsterdam. Bruggen, A.G. van, 2001: Hier rust … niemand. Onderzoek naar de grafzerken in de Oude kerk te Ede, Ede Bruggen, G. van, 2004: In gedachtenis: portretten van predikanten van de Nederlandse Hervormde Gemeente Ede: 1580 – 2004, Ede. Comité Open Monumentendag Ede, 1996: Windmolens in Ede: ons oudste industrieel erfgoed, Ede De Hollandsche Molen, 1960: Zesde jaarboek van De Hollandsche Molen, vereeniging tot behoud van molens in Nederland: 1957-1960, Amsterdam. Denijs, S.B.J., 1952: Geschiedenis van Kernhem, Ede. Dijkgraaf, A.J., 1990: Honderd jaar school met den bijbel te Ede: 1890-1990, Ede. Gazenbeek, Jac., 1963: Ede gisteren en nu, Wageningen / Gemeente Ede.


Gemeente Ede, 2001: Ruimtelijke Analyse en Visie Veldhuizen A, Ede. Gemeente Ede, 2010: Historische analyse kazerneterreinen Veluwse Poort, Ede. Gortel, H. van, T. Pluim & D. Verbeek Jr., 1974: De geschiedenis der Neder-Veluwe – Ede en omstreken, 3 dln., Alphen aan den Rijn (herdruk van Barneveld, 1888-1890). Hof, J.C. van ‘t & M.A. Kooiman, 1994: Onderzoeksrapport Kazernecomplex Ede-West, Monumentencommissie Ede. Huiskes, G., et al., 2000: Dorp op de Veluwe met stadse fratsen, Honderd jaar volkshuisvesting in Ede, Woningcorporatie Woonstede, Ede Kamerbeek, E., 1982: Kernhem: adel en boeren in de 18e eeuw, Ede. Kamerbeek, E., 1992: Het belang der gemeente zeer ter harte, Bestuur en bestuurselite in een veluws dorp: Ede 1795-1914, Diss. Utrecht. KAW Architecten en adviseurs, 2002: Uitvindersbuurt Ede, Stedenbouwkundige en volkshuisvestelijke analyse, Nijmegen. Kolks, Z., 1978: Langs de oude Gelderse kerken, de Veluwe, Baarn,35-36. Kooiman, M., 1993: Een tuindorp in Ede: het Poortplein en omgeving, Historisch-Geografisch Tijdschrift 93(3): 81-91. Koster, G.J. & R. Snijders, 1979: Ede een beeld van de streek, Barneveld. Kruidenier, M., 2003: Dwarsblik militaire kazernes 1850-1940, Amersfoort. Kwantes, J., z.j.: De landbouw in de gemeente Ede, Ede. Kylstra, J., 2008: De Diedenweg (1), een weg met veel verleden, De Zandloper 3, Ede. Kylstra, J., 2009: De Diedenweg (2), een weg met veel verleden, De Zandloper 1, Ede. Kylstra, J., 2010: Over het ontstaan van de Doolhoflaan op het landgoed Kernhem, De Zandloper, Ede. Lagerwij, V., 1993: ‘Moj je kieke..’ Ede vroeger en nu, Zaltbommel. Leenheer-Wessels, E., 1998: Open monumentendag 1998, Ede. Lohuizen, K. van, 1996: De waterafvoer uit Ede, De Zandloper 4, Ede. Lohuizen, K. van, 2007: Van Maanderzand naar Beatrixpark, periode 1930-1960, De Zandloper 3, Ede. Lohuizen, K. van, 2009: Peppelensteeg, De Zandloper, Ede. Lommen, P.J.A., 2004: Plangebied Ede-Oost, Notitie Cultuurhistorie, Ede. Lommen, P.J.A., 2008: ‘Militaire metropool op de Veluwe’, Monumenten, jaargang 29 nr. 5, 4-7. Lommen, P.J.A., 2008: ‘Garen spinnen bij de nalatenschap van de Enka’, Monumenten, jaargang 29 nr. 5, 8-10. Lommen, P.J.A. et al. (red.), 2003: Boerenbouw, Open Monumentendag 2003, Ede. Lücker, T. (red.), 2009: Ede vanuit de lucht, Amsterdam. Monumenten Advies Bureau, 2007: Gemeente Ede. Bouhistorisch onderzoek Gemeente Gasfabriek te Ede, Nijmegen. Monumenten Advies Bureau, 2010: Gemeente Ede. Eerste infanterie- of Mauritskazerne (gebouw 41), Nieuwe Kazernelaan 2 te Ede. Bouwhistorisch onderzoek en waardebepaling, Nijmegen. Monumenten Advies Bureau, 2010: Gemeente Ede. Tweede infanterie- of J.W. Frisokazerne (gebouw 42), Nieuwe Kazernelaan 2 te Ede. Bouwhistorisch onderzoek en waardebepaling, Nijmegen. Mees. J., 1955: ‘Internationale Beeldententoonstelling in de openlucht, Sonsbeek 28 mei - 15 september 1955’, Bouwkundig Weekblad 73 nrs. 31-32, 361-365 Meijel, L. van & M. Kruidenier, 2008: Waardestellende inventarisatie: kerkgebouwen in de gemeente Ede uit de periode van Oorlog en Wederopbouw (1940-1967), Nijmegen. Nijenhuis, H.J., 1983: Ede in grootvaders tijd, Zaltbommel. Nijhoff, R.H., 2009: Kuieren door oud Ede, Foto’s van rond 1900 tot midden jaren vijftig, Almere/Enschede. Nooy, J. de, 1978: Van koetshuiskerk tot Noorderkerk, Ede. Onderstal G. 1996: Ede, van dorp naar stad, Achtergronden van Kernplan 1964 met voorgeschiedenis, De Zandloper, Ede. Oort, F.G. van, 1999: Een luchtfoto uit 1927 van het centrum van Ede, De Zandloper, Ede. Oort, F.G. van, 2003: De regeling van de gemeenschappelijke zaken tussen de gemeente Ede en Stichts-Veenendaal, De Zandloper 2003-2, 11-15. Oort, F.G. van, 2004a: Een aparte gemeenschap in de Doesburgerbuurt, De Zandloper 2004-1, 3-6. Oort, F.G. van, 2004b: Kom van Ede: kaart en fotovergelijking, De Zandloper 2004-1, 9-12. Oort, F.G. van, 2010: Van zandgat naar openluchttheater, De Zandloper, Ede. Oort, F.G. van & H. Kerstiens, 2008: Verhoogd en gewiekt. De geschiedenis van de Concordiamolen in Ede, Historische Cahiers Ede. Oostendorp, C.S., 1999: Scriptie Hollandse molens, Ede.


Opmeer, P., 2002: Ede, Architectuur en stedenbouw 1850-1940, Monumenten Inventarisatie Project, Ede/Zwolle. Ossenkoppele, G.A., 1991: De Kernhemmerveldjes, Afgegraven stuk tbv dempen gracht, De Zandloper 4, Ede. Ossenkoppele, G., 1992: Buurt van Maanen, een van de oudsten, De Zandloper, Ede. Ossenkoppele, G.A., 1993: Oude Veldnamen van Kernhem, De Zandloper 1, Ede. Ossenkoppele, G.A., 1997: Basismateriaal Veldnamenatlas van de gemeente Ede: 1. Beschrijvingen, Ede. Ossenkoppele, G., 1997: De Stationsweg, De Zandloper 4, Ede Ossenkoppele, G.A., Bosker-Jochemsen, R.W. & D. de Nooy, 1987: Van boerderij tot boerderij, Ver. Oud Ede, Ede. Pasman, B, 2004: Ede in Uitvoering: 2004 tot 2010, Ede. Ploegaerts L. & P. Puttemans, 1984: L’oeuvre architecturale de Henry van de Velde, Brussel Quebec. Pluim, T., 1912: ‘Uit de geschiedenis van de buurt Ede-Veldhuizen, Bijdragen en Mededeelingen Vereniging Gelre, XV, 457-472. Pluim, T. & H. van Gortel, 1889-90: De geschiedenis der Neder-Veluwe II en III, Ede en Omstreken, Barneveld. Raan-Onderwater, G. van et al. (red.), 2003: Boeren Erfgoed. Boerderijen in Bennekom, Ede en Lunteren door de eeuwen heen, Uitgave Historische Verenigingen Oud-Bennekom, Oud-Ede, OudLunteren en het Gemeentearchief Ede, Ede. Romein, M., 2004: Ede bij gaslicht, Historische cahiers Ede. Rotaryclub Ede-Hoekelum, 1993: Sporen in de gemeente Ede, Waardevolle bebouwing nagelaten door de bewoners van vroeger aan de bewoners van nu, Ede. Scherrenburg, J.W. van, 1980: Drie eeuwen van Scharrenburg, Eigen uitgave Bennekom. Scherrenburg, J.W. van, 2006: Scherpenerf, eens het grootste herengoed van Ede 1338 - 1956, De Zandloper 4, Ede. Scherrenburg, H. van, 1996: Toekomstig Oud Ede in de Maanderbuurt, De Zandloper 3, Ede. Scherrenburg, H. van, 2003: Het Veldhuizerbos, De Zandloper 3, Ede. Schoenmaker, W., z.j.: Het Vliegkamp Ede (1910-1921), Ede. Schreuders, L.C., 1958: Rond de grijze toren; 1000 jaren geschiedenis uit de boeken van de buurt Ede-Veldhuizen, Ede. Snijders, M.H., z.j.: De kerk in ’t Midden, Restauratie van een cultuurmonument, Velp. Snijders, R., 1974: Ede op de Veluwe, Ede. Snijders, R., 1979: Het huis Kernhem, Ede. Stenvert, R. et al., 2000: Monumenten in Nederland, Gelderland, Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist / Zwolle. Top, H. van den & K. Boeder, 1989: De Buurschap Maanen, Geschiedenis in vogelvlucht, Dienst Welzijnszaken (DWZ), Bureau Kunsten, Ede. Top, J.W., 1993: Molens in de Gemeente Ede, De Zandloper 1993/1. Trefwoord (red.), 1999: Een tuindorp herrijst. Boekje open over Oud Ede-Zuid, Ede. Van Bommel architectuur en stedebouw, 2002: Cultuurhistorische analyse De Bospoort. Veld, T. van ‘t, z.j.: De Kerk als Moeder, Kerken en geloofsgemeenschappen in Ede in de twintigste eeuw. Verbeek, D. & H. van Gortel, 1888: De geschiedenis der Neder-Veluwe I, Ede en Omstreken, Barneveld. Verbruggen, M. et al., 2009: Ontmanteling, Ede Vereniging Behoud Kernhem/Doesburg, 2004: Doesburger Eng schatkamer van de Edese zandgronden, Ede. Vereniging Oud-Ede, 1933: De geschiedenis van Ede, 3 dln., Wageningen. Vereniging Oud-Ede, 1980: Geschiedenis van Ede, Arnhem. Vereniging Oud-Ede, z.j.: Geschiedenis van Ede III, Kerkdorpen en buurschappen, Ede. Vereniging Oud Ede, z.j.: Beknopte geschiedenis van Kernhem, Ede. Verschuur, L., 2009: een kleine duik in het verleden van Ede, verdwenen hoekjes en steegjes, De Zandloper, Ede. Wabeke, J., 1991: Beeldregie Stationsweg Ede, Gelders Genootschap, Arnhem Wijffels, S.L.M., 1987: Landbouw en landschapsverandering in Ede-Veldhuizen: de veranderingen van het landschap in een zandstreek, bezien tegen de achtergronden van de ontwikkelingen in de landbouw, Stageverslag en doctoraalscriptie Katholieke Universiteit Nijmegen, Vakgroep Sociale Geografie.


Kern Bennekom Bijhouwer, J.T.O., 1958: Het landschap van Bennekom, in: Edelman-Vlam & Edelman 1959. Bodlaender, K.B.A. & B. Hulst (ed.), 2001: Kasteel en landgoed Hoekelum, Een veelzijdige geschiedenis, Stichting Vrienden van Hoekelum, Bennekom. Boot, L.H., 2002: Boerderij ‘De Harn’, De bouwgeschiedenis van een ‘stenen kamer boerderij’ te Bennekom, De Kostersteen 79, 1-8. Breman, G., 2008, Naar Bennekom in 1850, De Kostersteen 106, Bennekom. Brunekreef, C., z.j.: Hoekelum, dat alde goet, Harskamp. Commandeur, P., 1988: Hoekelum, een cultuurhistorische verkenning, Stiboka, scriptie o.l.v. J. Vervloet, Wageningen (ontstaansgeschiedenis, bodemkundige aspecten, archeologie, reconstructieen relictenkaart). Contant, I., 2001: Villa ‘De Berk’ in Bennekom. Dijkveld-Stol, J.J., 1968: De duizendjarige geschiedenis van "De Nergena", IVRO, Wageningen. Dirksen, A., 2004: Bennekom tweevoudig in beeld, Bennekom. Driessen, H.L., 1952: Het Oud-Archief van het Huis Hoekelum onder Bennekom, ’s-Gravenhage. Edelman-Vlam, A.W. & C.H. Edelman (red.), 1959: Een Veluws dorp, Een herinneringswerk voor ir. M.M. van Hoffen, Stichting Oud Bennekom, Bennekom (pp. 95-174). Gijt, H. de, 1999: Kasteel Hoekelum, oud en nieuw, deel 1, 2a, 2b en 2c, Lunteren. Grood, J.N.M., 1984. Rondom de Brink. Westerheem 33(5), 227-241. Grootheest, A. van & J.J. Zwaneveld, 1971: Oude prentkaarten vertellen over Bennekom, Alphen aan den Rijn. Grootheest, A. van, 1988: Kraats en Binnenveld, Een historische notitie, Historische Werkgroep de Kraats, Veenendaal. Grootheest, A.C. van, 2002: Geschiedenis van Kraats en Binnenveld, De Kostersteen 79, 20. Heine, J.R.F., 2007: Een baken in de tijd. Het verhaal rondom de dorpskerk van Bennekom door de eeuwen heen, Historische Cahiers Ede. Heitink, C.A., 2005: Raginhart of Oud-Vossenhol? (deel 2) , De Kostersteen 91, 22. Historische Vereniging Oud-Bennekom, 2005: Inventarisatie van panden uit de Wederopbouwperiode, Bennekom. Hoekstra, T.J., 2001: Boekbespreking (Bodlaender & Hulst 2001), De Kostersteen 78, 17-18. Hoffen, M.M. van, 2001 (posth.): Eerste lustrum ‘Oud-Bennekom’, Toespraak van ir. M.M. van Hoffen ter gelegenheid van het eerste lustrum van de Stichting Oud-Bennekom op 8 maart 1951, De Kostersteen 78, 1-16. Huisman, J.A., 1955: Nergena, Nauwerna, Meded. Ver. Naamkunde Leuven-Amsterdam 31, 157-159. Hundertmark, H.F.G., 2006: Een nieuwe geschiedenis. De Oude of St. Alexanderkerk te Bennekom. Bouwhistorisch onderzoek, Oss. Instituut voor Rassenonderzoek van Landbouwgewassen-Wageningen, 1967: 25 jaar IVRO, 19421967, Wageningen. Lever, B. & A. van der Valk, 2009: Bennekom te Boek, Sporen van Bennekom in oude en nieuwe boeken, Uitg. Historische Vereniging Oud-Bennekom, Bennekom. Moerman, H.J., 1938: Kraats. Ned. Aardr. Namen, Bijdr. Door Dr. A.A. Beekman en H.J. Moerman, ’sGravenhage 26-27. Nijhoff, R.H. e.a., z.j.: Herinneringen aan Bennekom, deel 2, Bennekom. Nooy, A., 2005: De Rooms-katholieke kerk te Bennekom, De Kostersteen 93, Bennekom. Nooy, A., 2008: ‘Landbouw, maatschappelijk en landschappelijk’, Monumenten, jaargang 29 nr. 5, 1718. Nooij, A., 2008: Een oud deel van Bennekom in historische kaarten, De Kostersteen 105, Bennekom. Post, K. van der, 2008: Kerkpad Ede-Bennekom, De Kostersteen 106, Bennekom. SB4 Bureau voor historische tuinen, parken en landschappen, 2005: Beheersvisie Ericapark te Bennekom, Wageningen. Schendelaar, J.K., 1986: Hoekelum dat alde goet, Stichting Luthers Buitencentrum, Den Helder. Schuitemaker, J.G. & A. Nooy, T. Hoekstra, 2005: Kerkgebouwen te Bennekom, De Kostersteen 93, Bennekom. Schuitemaker, J.G., 2005: De geschiedenis van de Hervormde (Gereformeerde) kerk in ons land en van de protestantse kerken in Bennekom, De Kostersteen 93, Bennekom. Smit, P. & M. Smit-van Rooijen, 2002: Erica, van Buitenplaats tot Woonpark, Vereniging van Eigenaars Het Ericapark, De Kostersteen 80, 6. Spiekerman, G., 1987: De Kraats, Brochure 1 november 1987, Ede. Top, H. van den, 1987: Het landbouwgebied ten westen van Bennekom, Historisch-geografische terreinverkenning, Gemeente Ede, Dienst Welzijnszaken, Bureau Kunsten, Ede.


Valk, A. van der, 2006: Sociale woningbouw in Bennekom (1), De Kostersteen 98, Bennekom. Valk, A. van der, 2007: Sociale woningbouw in Bennekom (2), De Kostersteen 99, Bennekom. Valk, A. van der, 2007: Sociale woningbouw in Bennekom (3), De Kostersteen 100, Bennekom. Veilingboekje, 1901: Veilingboekje v. d. Openbare Verkoping van eenige Boerenhofsteden gelegen onder de van ouds bekende Heerlijkheid ‘Harslo’ onder Bennekom. Vervloet, J.A.J., 2007: De Diedenweg in Wageningen en Bennekom, Liep er in de prehistorie en latere historische perioden een doorgaande verkeersweg aan de westflank van de stuwwal Wageningen/Lunteren? Enige voorlopige beschouwingen, in: Langs oude en nieuwe wegen, De ontwikkeling van verkeer en vervoer op de westelijke Veluwerand, De Kostersteen 102, 17 – 22. Witte, H., 1902: Bennekom’s omstreken, Wandelgids, Leiden. Witte, H., 1909: Wandelgids voor Bennekom’s omstreken, Haarlem. Woudsma, G., 1986: Van Bero tot Bello, Fragmenten uit de historie van Bennekom, Bennekom. Zandstra, E., 1959: Het natuurreservaat Bennekomse Meent, in: Edelman-Vlam & Edelman 1959. SAB adviseurs voor ruimtelijke ontwikkeling, 1996: Beeldregie Bennekom Edeseweg, Arnhem, 7 juni 1996.

Kern Lunteren Beek, A. van de, z.j.: Door Zijn hand…Kerkgeschiedenis van de gemeente Lunteren, Berkel en Rodenrijs. Brouwer, J. & R.H. Nijhoff, 1973: Oude prentbriefkaarten vertellen over Lunteren, Alphen. Brouwer, J. & R.H. Nijhoff, 1975: Herinneringen aan Lunteren, Alphen. Dinger, H.L., 1958: Enige grepen uit de geschiedenis van het Luntersche Buurtbos en uit het leven van de stichter van dit bos Notaris J.W.Th. W. van den Ham, Tijdschrift van de Nederlandsche ste Heidemaatschappij, 69 jaargang, no. 7,8,9. Eigen Haard, 1902: Langs de Nieuwe lijn tussen Ede en Barneveld. Hingman, W., 1981: Lunteren en zijn weldoener, Barneveld (herdruk). Historische Verenigingen Oud-Bennekom, Oud-Ede, Oud-Lunteren en het Gemeentearchief Ede, ?: Lunteren door de eeuwen heen, Ede. Hoekstra, P., 1982: Uit het verleden van Lunteren, Schaffelaarreeks 13, Barneveld. Hoekstra, P., 1989: Lunteren, een historische studie, Schaffelaarreeks nr. 21, Barneveld. Hoogeboom, L.A., 1978: Rondom twee torens, Barneveld (hfdst. 7, Lunteren). Hoogstraten-Wigman, A.H.M. van, 1977: Beelden uit mijn kinderjaren, Barneveld. Hoogstraten-Wigman, A.H.M. van, 1979: Minsen kieken, Barneveld. Hooidonk, M.P. van, 2005: De wildwal in het Lunterse Buurtbos. Een discussienota van de Jac Gazenbeek Stichting, Lunteren. Lunteren - Ontwikkeling in de afgelopen eeuw, Ede. Nieuwenkamp, W.O.J.N., 1979: Leven en Werken, bouwen en zwerven van W.O.J.N. aan zijn kleinzoon, Antwerpen-Utrecht. Nogmaals, H.L.D., z.j.: De Bedevaart te Lunteren, Gelre 11, 91. Oort, F. van, 2004: Delen van de Delfse Poort uit Rotterdam als fundering onder ruilverkavelingswegen in Bennekom, De Kostersteen 89, Bennekom. Veen, J.S. van, 1903: De stichting van het kerspel Lunteren en haar gevolgen, Archief Aartsbisdom Utrecht, dl. 29, 352. Veertig jaren Coöperatie De Valk, 1916-1956. Vereniging Oud-Lunteren, 1999: Lunteren zoals ‘t was en zoals ‘t noe is, Zaltbommel. Welgraven, W., 1958: De Boerenbond Lunteren 1908-1958, Ede. Wigman, A.B., 1911: ’n Mooi Veluwsch Dorp, Buiten, 20 mei 1911. Wigman, A.B., 1912: Gids voor Lunteren en Omgeving enz. Wageningen.

Kern Otterlo, Wekerom, Harskamp, De Klomp, Ederveen Hijink, M., ?: Otterlo, Vroeger en Nu!, Deel 1 & 2, Dorpspraet, Otterlo. Hijink, M., ?: De Houtkamp, Deel 1 & 2, Dorpspraet, Otterlo. e e Hijink, M., ?: Veiligheid in de 17 en 18 eeuw, Schouw, Hoenderloo. Hijink, M., ?: De strijd tegen het stuifzand na 1800, Deel 1 & 2, Dorpspraet, Otterlo. Hijink, M., 2009: De heilzame bedoelingen van Koning Willem 1, De bestrijding van stuifzanden op de Veluwe na 1800: over de verordeningen, het toezicht op en de uitvoering van de maatregelen, Historische Berichten Ede 2, Gemeente Ede i.s.m. werkgroep geschiedenis van de Ver. Vrienden van het Nat. Park de Hoge Veluwe, Ede. Hijink, M., 2010: Hoe zag het Otterlose bos er vroeger uit? Dl 1-4, Dorpspraet, Otterlo.


Hofman, P., Het Kerspel Otterlo. Schets van een Veluwse dorpsgemeenschap in de Bataafs-Franse tijd 1795-1813. Reeks Historische Cahiers Ede, Ede, 1998. Hofman, P. & M.J. Hijink, E. van Milligen, 2005: Otterlo, Eigenzinnig en verdraagzaam, Otterlo. Koudijs, G., z.j.: Het mooie dorp Ederveen vroeger en nu, Lunteren. Man, L. de, 1987/88: Ederveense geschiedenis (3 delen), Ederveen. Woestijnse, A. van, 1995: Ederveen van bourschap tot dorp, Lunteren.

Buitengebied Belonje, J., 1936: Het Huis Harsselo en zijn bezitters, Gelre 39, 43-75. Bloemink, W. & A. Hemmes, 2007: Jachthuis Sint Hubertus te Hoenderloo, Utrecht. Bommel, B. van, 2009: Het Rietveldpaviljoen bij het Kröller-Müller museum, Praktijkreeks Cultureel Erfgoed, Den Haag. Bureau Rijksbouwmeester, 1994: Bouwhistorische documentatie en waardebepaling Hoenderloo Jachthuis Sint Hubertus, Den Haag. Byvanck, M., (red.), z.j.: Monumenten van Het Nationale Park De Hoge Veluwe. Graaff, G. de, 2006: Korenmolens in en om de Gelderse Vallei, Barneveld. Gunning, M., 1995: St. Hubertus: het jachthuis van H.P. Berlage voor de familie Kröller-Müller, Otterlo. Haak, B. & R. Siegers, 2003: Het Jachthuis Sint Hubertus, Van ontwerp tot monument, HogeVeluwereeks 2. Heumen, T. van, z.j.: Kasteel Bruynhorst. Kruidenier, M., 2009: Rioolwaterzuiveringsinstallaties in de gemeente Ede. Cultuurhistorisch onderzoek, Nijmegen. Loeff, K., 2000: Quick scan Historische vliegveld-complexen (1910-1950) in Nederland, Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist. Oort, F. van, 2007: Kastelen aan de rand van het veen in de zuidelijke Gelderse Vallei, De Zandloper 2, Ede. Riemens, M., 1995: Het jachthuis St. Hubertus: een compleet kunstwerk van Berlage, Rhenen. Rijssel, W. van, 1993: De Born, Zestig jaar groei en verandering Wijnia, A, 1992: De Doesburger Molen Ede, Ede. Wolk, J. van der, 1992: De Kröllers en hun architecten, Rijksmuseum Kröller-Müller, Otterlo. Wyck, H.W.M. van der, 1988: Atlas Gelderse buitenplaatsen, Alphen aan den Rijn.


IV Cultuurlandschap en historische geografie 1 Beleid en overzichtskaarten Blijdenstijn, R., 2003: Niet van gisteren, Cultuurhistorische Hoofdstructuur van de provincie Utrecht, Hoofdnota en Beleidsvisie, Utrecht. Blott, M., 2010: De Goudsberg, Middelpunt van Nederland, Contourenschets Goudsberg Middelpunt van Nederland, De Culturele Zaak, Lunteren. Breimer, J., L.J. Keunen, J. Neefjes & N.W. Willemse, 2010: Archeologie, cultuurlandschap en historische (steden)bouwkunst in de gemeente Ede; Cultuurhistorische inventarisatie van het agrarisch buitengebied, RAAP-rapport 2000, RAAP Archeologisch Adviesbureau bv, Weesp. BügelHajema adviseurs, 1994: Bestemmingsplan agrarisch buitengebied, landschappelijke toetsingskaart, Ede. BügelHajema adviseurs, 2004: Cultuurhistorie in Regio De Vallei: leidraad en cultuurhistorische TOP10, Amersfoort. Gemeente Ede, 1987: Notitie ten behoeve van structuurdeelplan Buitengebied, Gebieden met historisch-geografische en cultuurhistorische waarde, Inventarisatieroute Monumentencommissie (gebieden, incl. waardering), DWZ, Bureau Kunsten, 10 juli 1987, Ede. Gemeente Ede, 1989: Inventarisatie waardevolle historische wegtracé’s in de gemeente Ede, DWZ, najaar 1989, gemeente Ede. Gemeente Ede, 2005-2007: Bestaande Beplanting Inventarisatie Groene Verbindingen, Ede (kaarten). Gemeente Ede, 2005: Nota Toerisme in Ede, Ede. Gemeente Ede, 2005: Masterplan Ede-Oost/Spoorzone, Ede Gemeente Ede, 2008: Ruimte voor kwaliteit, Ontwikkelingsplan buitengebied Ede, Ede. Gemeente Ede, 2009: Citymarketing Ede, strategisch marketingplan, Ede. Gemeente Ede, 2009: Conceptnota Zandwegen, Ede. Gemeente Ede 2010: Bosbeheerplan gemeente Ede 2010-2022, Innovatief, participatief beheerplan voor de bossen van Ede, Borgman Beheer Advies / Gemeente Ede (incl. beheersplannen in literatuurlijst). Gemeente Ede, ?: Monitor Kleine Landschapselementen (MKLE) Doesburgerbuurt Ede, Ede (Stichting Landschapsbeheer Gelderland). Gemeente Ede, ?: Monitor Kleine Landschapselementen (MKLE) Wallenburg Ede, Ede. Houte de Lange, S.M. ten (red.), 1977: Rapport van het Veluwe-onderzoek, Een onderzoek van natuur, landschap en cultuurhistorie ten behoeve van de ruimtelijke ordening en het recreatiebeleid, Pudoc/Wageningen. Looise, M. & D. Sijmons, F. Talsma, H. van Tilborg, 2008: Hoofdlijnenplan Centrumgebied Nationaal Park De Hoge Veluwe, Utrecht. Provincie Gelderland, 2000: Veluwe 2010, een kwaliteitsimpuls, Arnhem. Provincie Gelderland, 2000: Belvoir, Uitzicht op dynamiek, Het cultuurhistorisch beleid van de provincie Gelderland 2001-2004, Arnhem. Provincie Gelderland, 2002: Reconstructie Veluwe, Gebiedsvisie/Startnotitie MER, Arnhem. Provincie Gelderland, 2005: Kansen voor de regio's, Streekplan Gelderland 2005, Arnhem. Provincie Gelderland, 2005: Steeds opnieuw schitteren, Belvoir 2 Cultuurhistorisch beleid 2005-2008, Arnhem. Provincie Utrecht/Provincie Gelderland, 2005: Reconstructieplan Gelderse Vallei/Utrecht-Oost, Van wet naar werkelijkheid, Utrecht/Arnhem. Provincie Gelderland, 2009: Investeren in het verleden is werken aan de toekomst, Belvoir 3 Cultuurhistorisch beleid 2009-2012, Arnhem Stichting Het Nationale Park De Hoge Veluwe, H+N+S Lanschapsarchitecten, 2009: Totaalplan 20102020, Investeren in ruimtelijke ontwikkeling en kwaliteit, Hoenderloo. Stichting Het Nationale Park De Hoge Veluwe, 2010: Cultuurhistorische Visie Het Nationale Park De Hoge Veluwe, Aanbevelingen voor beleid, Hoenderloo.

2 Onderzoeksrapporten, notities en literatuur Albers, L., 2008: De Parkaanleg bij Jachthuis Sint Hubertus, Utrecht. Anoniem, 1992: Welkom in Hoenderloo, folder. Anoniem, z.j.: Hoenderloo, geschriftje ter gelegenheid van het 125 jarig bestaan van de Heldringskerk te Hoenderloo. Appelo, H. et al., 1999: Monumentaal groen, Open Monumentendag 11 september 1999, Ede.


Bak, J., 2005: De Hoge Veluwe: natuur en kunst, Otterlo. Beukhof, H., F. van Essen et al. (red.), 2005: De Hoge Veluwe, Natuur en Kunst, Zwolle. Bijlsma, R.J. & A.J.Griffioen, 2008: Een nieuwe vegetatiekaart (2006) en een Natura 2000 habitatkaart van de Hoge Veluwe, Alterra-rapport 1770, Wageningen. Bonnema, A.A., 1981: Geschiedenis van het ‘Planken Wambuis’, Nederlands Bosbouw Tijdschrift 53, 55-61. Borsen, O., Smalbraak, J. & D. Worst, 2010: De Hoge Veluwe: een gelaagd landschap, De landschapsgeschiedenis van de Hoge Veluwe in een geografisch informatiesysteem (GIS), Handleiding en projectverslag, Rijksuniversiteit Groningen, Hoenderoo. Bouwma, I.M., 1998: Beheersvisie A-locatie Edese Bos, IBN-DLO rapport 256, Wageningen. Breman, G., 2009: Koningsweg Ginkel-Dieren, Een lange dunne lijn, Nieuwe Veluwe 0, 40-43. Breman, G., 2010a: Koningsweg Ginkel-Dieren over De Hoge Veluwe, Nieuwe Veluwe 1, 40-43. Breman, G., 2010b: De wildwal tussen Bennekom en Lunteren, De Kostersteen 114, 1-6. Breman, G. & P. Hofman, 2009: De Hoge Veluwe in kaart gebracht, Hoge Veluwereeks 6, Valkenswaard. Buis, J. 1988: Het landgoed ‘Oostereng’ in historisch perspectief, in: Bomen, parken en buitenplaatsen in en om Wageningen – Historische Reeks van de Historische Vereniging Oud-Wageningen 4, 51-65. Burgsteyn, C., 1987: Het landgoed Oostereng, in: Schoutambt en Heerlijkheid – Uitgave van de Stichting voor Heemkunde in de gemeente Renkum 1, 8-11. Derks, G.J.M., Crols, R.J.A., Hoenselaars, J.C. & H.M.P. Bouwmeester, 2007: Cultuurhistorische Analyse Het Nationale Park De Hoge Veluwe, Een aestetisch beeld van ons moderne Nederland, Gelders Genootschap, Arnhem. Dissel, E.D. van, 1940: Plan van behandeling voor de bosschen en woeste gronden van het Nationale Park ‘De Hoge Veluwe’, Utrecht. Gemeente Ede, 1993: Fietsroute langs archeologische monumenten in Bennekom, Dienst ROV, Ede (augustus 1993). Gessel, M. van & H+N+S Landschapsarchitecten, 2009: De tuinen parkaanleg van Jachthuis St. Hubertus, herinrichtingsplan, Utrecht Haak, B. & P. Hofman, 1995: De Hoge Veluwe in de 19e eeuw, Apeldoorn. Haak, A.C. & P.B. Hofman, 2002: Anton Kröller en De Hoge Veluwe 1909-1935. De geschiedenis van een bijzondere ondernemer, Hoge-Veluwereeks 1. Hartgers, 1996: Oud Ede wil het Zwarte Laantje gaag weer oud hebben, historie van het Zwarte Laantje, De Zandloper 2, Ede. Hendriks, A. & A.K. van Dijk, 1989: 150 jaar Hoenderloo: een greep uit de geschiedenis van het dorp, Amstelveen. Hofman, P.B. & A.C. Haak, 2006: De Hoge Veluwe van 1935 tot 1950 : crisis, bezetting en wederopbouw, Hoge-Veluwereeks 4. Houtzagers, G., 1931: Het Edesche Bosch, Nederlands Bosbouw Tijdschrift, 47-51. Keunen, L. & H. Renes, 2005: “... den wiltgraeff ofte wech van Wageningen naer Ede ...”: resten van de wildwal aan de oostzijde van de Eng van Wageningen, Wageningen Kooiman, M. & A.L. Vernooij, 1988: Compagnies Oefenterrein Ginkelse Heide, Een historischgeografische inventarisatie en waardering, Universiteit van Amsterdam. Kluit, M.E., 1951: Een eeuw Hoenderloo 1851 – 1951, Hoenderloo. Lohuizen, K. van, 2008: De geschiedenis van Sijsselt en de betekenis daarvan voor Maanen, De Zandloper 3, Ede. Nijhof, W.H., 2006: Anton Kröller / Helène Kröller-Müller: miljoenen, macht en meesterwerken, Apeldoorn. Nooren, M.J., 1985: Het herstel van houtwallen. In: W. Alings (red.) Het bewaarde landschap. Het nationale park De Hoge Veluwe 1935-1985, 156-157. Nooren, M.J., 1986a: Inventarisatie van de houtwallen in het Nationale Park ‘De Hoge Veluwe’, RINrapport 86/7, Arnhem. Nooren, M.J., 1986b: Over het verleden van de Hoge Veluwe, RIN-rapport 86/8, Arnhem. Nooren, M.J., 1987: Het verleden van de houtwallen in het Nationale Park De Hoge Veluwe, RINrapport 87/7, Leersum. Onderwater, M., 1985: Het kaartbeeld van de Hoge Veluwe, Hoenderloo. Oort, F. van, 2000: Zandverstuivingen in Ede, De Zandloper 1, Ede. Oort, F. van, 2001: En het landschap veranderde, ruilverkaveling, een weldaad voor de streek, De Zandloper 4, Ede. Oort, F. van, 2003: Hout- en wildwallen op de Westelijke Veluwezoom, De Zandloper, nr. 2, 5-11.


Oort, F. van, 2009: Bewoningsgeschiedenis van de Ginkel, Eder- en Ginkelse Heide en Sijsselt, De Zandloper, Ede. Oort, H.J. van, 2010: Timetrail, Reconstructie en historisch recreatieve route wildgraaf Wageningen – Lunteren, Color Field Consultancy, Den Haag. Oosten Slingeland, J.F. van, 1958: De Sijsselt, een bijdrage tot de kennis van de Veluwse bosgeschiedenis, Diss. Wageningen. Ossenkoppele, G., 1992: De eerste bossen op de Ginkel, De Zandloper 3, Ede. Ossenkoppele, G.A., 2002: Het Edesche Bosch ontrafeld, artikel gepubliceerd in Ede Stad op woensdag 27 februari 2002. Ott, E.C.J., 2004: Rondom de Wildgraaf. Wageningen. Quarles van Ufford, C., 2007: Oostereng, De geschiedenis van een negentiende-eeuws landgoed op de Zuidwest-Veluwe, Utrecht. Sijm, J.J.M., 1992: Hoekelum en Sijsselt, Wageningen. Springer, L.A., 1936: Onze buitenplaatsen en landgoederen, Ooster-Eng bij Bennekom, Nederlands Bosbouw Tijdschrift 19, 81-84. Raan-Onderwater, G.J.M. van, et al. (red.),2005: Van woeste gronden. De ontwikkeling van bos, heide en zand in de gemeente Ede. Historische Verenigingen Oud-Bennekom, Oud-Ede en Oud-Lunteren en gemeentearchief Ede. Raan-Onderwater, G. van et al. (red.), 2007: Langs oude en nieuwe wegen. De ontwikkeling van verkeer en vervoer op de westelijke Veluwerand, Uitgave Historische Verenigingen Oud-Bennekom, Oud-Ede, Oud-Lunteren en het Gemeentearchief Ede, Ede. Rentenaar, R., 1987: ‘Planken Wambuis’, in Naamkunde 19, afl. 1-4, 5-23. Reyers, O., 1998: In het voetspoor van de Lunterse boer, Wandelen door de IJzertijd. Op zoek naar de geschiedenis in het landschap. Archeologische routes in Nederland 19 – Lunteren Gelderland, Amersfoort. Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek, 1994: Ede-Renkum, Een fietstocht langs de Molenbeek, Archeologische Routes in Nederland 6, Ede-Renkum Gelderland, Amersfoort. Veerman, D., 2004: Vliegveld Deelen, van last tot lust? De invloed die het vliegveld Deelen heeft gehad op de aanwezigheid van cultuurhistorische landschapselementen in de omgeving van Deelen, Utrecht. Veldhorst, A.D.M., 1965: Uit de geschiedenis van het Nationale Park ‘De Hoge Veluwe’, Boor en Spade 14, 117-137. Vos, W. (red.), 1990: De huidige en toekomstige betekenis van het Ginkelse Zand, Een pleidooi voor natuurontwikkeling in een kansrijk gebied, Dorschkamp rapport nr. 618, Wageningen. Weel, J.K. van der, 1983: Hoenderloo, Hoenderloo (incl. wandelroute). Werkgroep Landschapsgeschiedenis, 2009: Planken Wambuis, deelrapport Oud Reemst, Onderzoek naar cultuurhistorische elementen, Bennekom. Werkgroep Landschapsgeschiedenis, 2010: Planken Wambuis, Inventarisatie van cultuurhistorische elementen in het landschap, Rapport Oud Reemst, in: Natuurmonumenten, beheerseenheid ZuidWest Veluwe.

3 Regionale overzichtspublicaties en artikelen Alberts, W.J., 1978: Geschiedenis van Gelderland, Boek I: tot 1492, Zutphen. Alleijn, W.F. (red.), 1980: Houtwallen in het boerenland, Utrecht. Ancker, H. van den & P. Jungerius, 2007: Erfgoedwaarden van de Veluwe, aardkunden, cultuurhistorie en ecologie, Amsterdam. Anoniem, 1988: Gelderland in kaart, 400 jaar landkaarten van Gelderland, de Veluwe en de omgeving van Veenendaal, tentoonstellingsgids Lampegiet Veenendaal juni 1988. Anspach, J., 1893: Geldersche Plaatsnamen, Nomina Geographica Neerlandica III, Leiden. Augusteijn, J., Sijmons, A.H. & J.W.H. Werner, 1997: Deel 8.1, Gelderland, De steden van de Veluwe: Arnhem, Elburg, Harderwijk, Hattem, Wageningen alsmede Nijkerk en Staverden, in: W. Hofman (red.), Historische plattegronden van Nederlandse steden, Lisse/Canaletto. Baas, H., Mobach, B. & H. Renes, 2005: Leestekens van het landschap, 188 landschapselementen in kort bestek, Landschapsbeheer Nederland, Utrecht. Baren, H. van, N. van Breemen, T. Jongmans, H. Rogaar & J.A.J. Vervloet, 2004: Wat waar, waarom, Landschap en bodemgebruik rondom Wageningen, Museum De Casteelse Poort, Wageningen. Barends, S. et al. (red.), 1986: Het Nederlandse landschap, Een historisch-geografische benadering, Utrecht. Beekman, A.A., 1905-7: Het Dijk- en Waterschapsrecht in Nederland vóór 1795, 2 dln., ’sGravenhage.


Beelaerts v. Blokland, W.A., 1907: Stichtsche, Gaasbeeksche en Overijsselsche leenen gelegen in Gelderland, Uitg. Gelre, Arnhem. Bijlsma, R.J., 2002: Bosrelicten op de Veluwe, Een historisch-ecologische beschrijving, Alterra-rapport 647, Wageningen. Bijlsma, R.J., 2004: Struikbos (kreupelbos en struellen) op de Veluwe: 1832 vs. 2003, in: K. Bouwer, J. van Laar et al. (red.), Het bos in 1832, De betekenis van de eerste kadastrale gegevens, Bijdragen aan de Studiedag op 25 maart 2004 in Ellecom, Stichting Boskaart Nederland 1832. Bijlsma, R.J., Ouden, J. den & H.N. Siebel, 2009: Oude eikenbossen, nieuwe inzichten en kansen voor het beheer, De levende natuur 110, 2, 77-82. Bijlsma, R.J., Koomen, A.J.M., Jansen, J.A.M. et al., 2008: Natura 2000 habitattypen in Gelderland, Alterra-rapport 769, Wageningen. Blink, H., 1929: Woeste gronden, ontginning en bebossching in Nederland voormaals en thans, ’sGravenhage. Blommesteijn, C.M., Heidinga H.A. & H.H. van Regteren Altena et al. (eds), 1977: De Veluwe, archeologisch-historische verkenning van de bewoningsgeschiedenis tot 1200, Project Middeleeuwse Archeologie en Middeleeuwse Geschiedenis 1975-1976, IPP Working Paper 4, Historisch Seminarium Werkschrift 14, Amsterdam. Blommestein, J.C. van, 1978/9: De Grebbelinie, Van militair verdedigingswerk tot cultuurhistorisch erfgoed en natuurmonument, Uitgave Stichting Menno van Coehoorn, Alkmaar. Bont, C. de & A.D.M. Veldhorst, 1992: Atlas van perceelsnamen in het Gelders rivierengebied, Dl. 1 De Midden-Betuwe, DLO-Staring Centrum, Wageningen. Boosten, M., Benthem, M. van & P. Jansen, 2010: Wallen van de Veluwe, Aandachtspunten voor beheer en historische referenties voor diverse waltypen, Probos, Wageningen. Boo, M. de, 1999: Bomen, beesten en buitens. Staatsbosbeheer in Gelderland, Arnhem. Bouwer, K., 2008: Voor profijt en genoegen, De geschiedenis van bos en landschap van de ZuidwestVeluwe, Utrecht. Brink, M., 2002/2003: Veenendaal Voltooid Verleden, Foto’s en Verhalen deel 1 en 2, Veenendaal/Ederveen. Brouwer, W.D., 1967: Bibliografie van de Nederlandse Bosgeschiedenis, Wageningen. Buis, J., 1985: Historia Forestis, Nederlandse Bosgeschiedenis, 2 dln., Utrecht. Bultje-van Dillen, L. et al. (red.), 2008: Geschiedenis van Rhenen, Een uitgave in samenwerking met Stichting Publicaties Oud Rhenen, Utrecht. Clerkx, A.P.P.M. & R.J. Bijlsma, 2003: Veluwse heide blijkt open boslandschap na ecologische interpretatie van het kadastrale archief van 1832, De levende natuur 104, 4, 148-155. Copini, P., Buiteveld, J., Sass-Klaassen, U. et al., 2006: Eikenclusters op de Veluwe, Vakblad Natuur Bos en Landschap 3, 9, 24-27. Coeterier, F., 1977: Onderzoek naar de waarneming en waardering van Veluwe landschappen – De betekenis van de omgeving V, Intern rapport nr. 103 R.O.B.L. ‘De Dorschkamp’, Wageningen 59. Daalen, A.C. van, 1904: De verbetering van de afwatering der Gelderse Vallei, Wageningen. Deys, H.P., 1988: De Gelderse Vallei, geschiedenis in oude kaarten, Utrecht. Demoed, E.J., 1953: Van een groene zoom aan een vaal kleed; zijnde de geschiedenis van de westelijke Veluwezoom, Oosterbeek (herdruk Arnhem 1966). Demoed, H.B., 1987: Mandegoed schandegoed, Een historisch-geografische beschouwing van de e markeverdelingen in Oost-Nederland in de 19 eeuw, Zutphen (diss. Universiteit van Amsterdam). e Dissel, E.D. van, 1939: Een en ander over de ontwikkeling van de bosbouw in de 19 eeuw, Gedenkboek 40 jaar Staatsbosbeheer, ’s-Gravenhage, 14-25. e Doorninck, P.N. van, 1905: Schatting van den Lande van Gelre voor de Veluwe van het begin der 14 eeuw, Haarlem. Doorninck, P.N. van, 1905: De oudste Leenactenboeken, Haarlem, 1898-1902, id. Leenactenboeken 1400-1404, Haarlem. Dodt v. Flensburg, J.J., 1844: Archief van Kerkelijke en wereldlijke geschiedenissen inzonderheid van Utrecht, deel IV, 32-41: Landtscheydinge tussen die Geldersche ende die van Utrecht (1572). Driessen, H.L., 1959: De meent van Wageningen en Bennekom, in: Edelman-Vlam en Edelman 1959. Dun, P. van, L.J.N. van der Dussen, M.A. Kooiman & L. Prins, 1993: Cultuurhistorische verkenning: Wageningen, Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist. Edelman, C.H., 1954: Over de plaatsnamen met het bestanddeel ‘woud’ en hun betrekking tot de bodemgesteldheid, Boor en Spade 7, 197. Edelman, C.H. & M.M. van Hoffen, 1949: Landerijnamen met het bestanddeel ‘Honger’, Nomina Geographica Neerlandica 13, 79-87.


Edelman, C.H. & A.W. Vlam, 1949: Over de perceelsnamen van het Nederlandse rivierkleigebied, Bijdr. Med. Naamk. Comm. K. Ak. V. Wet. Amsterdam I. Edelman, C.H. & A.W. Vlam, 1957: Veluwe en Betuwe, Boor en Spade 10, 74. Edelman, C.H. & A.W. Vlam, 1960: Sociologische achtergronden van de percelering, Boor en Spade 13, 1. Edelman-Vlam, A.W., 1960: De ontwikkeling van de perceelsvormen, in: Landbouwgeschiedenis, een reeks artikelen, enz. Staatsdrukkerij Den Haag. Entrop, P.J., 1772: Geografische beschrijving van de provincie van Gelderland, bevattende, enz. Amsterdam. Fockema Andreae, S.J., 1957: ‘Hessenwegen’, in: Mededelingen der Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, afd. Letterkunde, Nieuwe Reeks, deel 20, no. 11, 283-301. e Gazenbeek, Jac., 1936: ‘Zwervend over de Neder-Veluwe’, in: Tijdschrift KNAG, 2 serie, dl. LIII, 1524. Gazenbeek, Jac., 1937: Oude wegen in het heideland, TAG 1937, 378. Gazenbeek, Jac., 1967: Rond de Gouden Balie, Velp. Geer tot Oudegein, J.J. de, 1871: Archieven der ridderlijke Duitsche orde, balie van Utrecht [i.h.b. no. 280/464]. Genugten, C. van der & J.Jas, 2003: Mooi Gelderland, Handboek Geldersch Landschap en Geldersche Kasteelen, Geldersch Landschap en Geldersche Kasteelen, Wormer. Graswinckel, D.P.M., 1930: De archieven der gasthuizen en fundatien, gilden, schutterijen en vendels, gedeponeerd bij het Oud-Archief der gemeente Arnhem, ’s-Gravenhage. Gysseling, M., 1960: Toponymisch Woordenboek van België, Nederland, Luxemburg, Noord-Frankrijk en West-Duitsland (vóór 1226), 2 delen, Gent. Haasloop Werner, G., 1841: Verzameling van Plaatsbeschrijvingen betrekkelijk de Veluwe, 44 st. in de portefeuille in 19 eeuws schrift, Bibliotheek Arnhem, MS 125. Hacke-Oudemans, J.J., 1967: Bijdragen tot de geschiedenis van de Veluwe en andere onderwerpen, Nijkerk. Hacke-Oudemans, J.J., 1969: Bijdragen tot de geschiedenis van de Veluwe en andere onderwerpen, Nijkerk. Hartog Heys van Zouteveen, H.F., 1930: Wageningen en omstreken in het verloop der eeuwen: een historisch-stedebouwkundige studie van een gewest en van een stad, Tijdschrift voor volkshuisvesting en stedebouw, nr. 2/3, 1-19. Hasselt, G. van, 1806: Geldersche oudheden, deel I, Arnhem. Hasselt, G. van, 1808-9: Geldersche bijzonderheden, Arnhem. Heldring, O.G. & R.H. Graadt Jonckers, 1841/45: De Veluwe – eene wandeling, Arnhem. Heldring, O.G., 1969: De Veluwe, ene wandeling, Arnhem. Heringa, E., 1931: Tijnsen op de Veluwe, diss. Leiden. Historische Vereniging Oud Veenendaal, 2000/2005: Geschiedenis van Veenendaal, 2 delen, Veenendaal. Hof, J. van ‘t, Kooiman, M. & T. Stol, 1992: Veenendaal, Geschiedenis en architectuur, Monumenten Inventarisatie Provincie Utrecht, Zeist. Hofstee, E.W. & A.W. Vlam, 1952: Opmerkingen over de ontwikkeling van de perceelsvormen in Nederland, Boor en Spade 5, 195-235. Hol, A.R., 1955: Het toponiem Mars. Meded. Ver. Naamkunde Leuven – Amsterdam 31, 137-146. Huisman, A.Z., 1938: Die Verehrung des Heiligen Pancratius in West- und Mitteleuropa, Haarlem. Huisman, J.A., 1961: Plaatsnamen in de Gelderse Vallei, Mededelingen Ver. Van Naamkunde te Itterson, W. van, 1960: De Stad Rhenen, De resultaten van een rechtshistorisch onderzoek, Assen. ste Leuven, Commissie van Naamkunde te Amsterdam, 37 jaargang, 134. Iterson, W. van, 1931: De historische ontwikkeling van de rechten op de grond in de prov. Utrecht, Leiden. Jansen, P. & M. van Benthem, 2005: Historische boselementen, Geschiedenis, herkenning en beheer, Stichting Probos en Geldersch Landschap en Geldersche Kasteelen, Wageningen/Zwolle. Jonge, E. de, & B.J. van den Enk, 1990: De herengoederen op de Veluwe deel 1: de herengoederen in de gemeenten Ede en Barneveld, Vereniging Veluwse Geslachten, Barneveld. Keunen, L.J., 2002: Beheersrichtlijnen cultuurhistorische elementen in Gelderland, Stichting Het Geldersch Landschap, Arnhem. Keuning, H.J., z.j.: Nederzettingsvormen in diluviaal Nederland, Tijdschrift v. Econ. Geografie, jg. 27, 49. Keuning, H.J. & J. Naarding, 1963: Het esdorp, Bijdr. Meded. Naamk.-comm. Kon. Ac. Van Wetensch. Jg. 27, 49.


Kok, H.J., 1958: Proeve van een onderzoek van de patrocinia in het Middeleeuwse bisdom Utrecht, Assen (diss.). Koker, F.C.W., 1857: Onderzoek naar den aard en de geschiedenis der vicariegoederen, Utrecht. Koomen, A., Maas, G. & P.D. Jungerius, 2004: Het stuifzandlandschap als natuurverschijnsel, Landschap, Tijdschrift voor landschapsecologie en milieukunde 21, 3, 159-169. Koster, S.J., 1909: Het oude tiendrecht, Arnhem. Kroes, J., ?: De middeleeuwse kampontginningen in de Gelderse Vallei, Gelre 89, 24-49. Laar-Melchior, G.M. van der, 1992: Historisch-geografisch onderzoek ten behoeve van de landschapsstructuur voor het gebied tussen Ede en Lunteren, Gemeente Ede, Dienst Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting, Ede. Lanjouw, B.H., 2003: De Grebbelinie, cultuurhistorisch groen, Utrecht. Leyden, F., 1924: ‘Oude wegen op de Veluwe’, in: Bijdragen en Mededeelingen Vereniging Gelre, XXVII, 89-108. Leyden, F., 1938: Oude wegen en voorden, BVGO 1938, 122. Leyden, F., 1940: Oude wegen op de Veluwe, Gelre 43, 93-152. Leyden, F., 1941: Oude wegen op de Veluwe, Een aanvulling, Gelre Bijdr. Meded. 44, 21-27. Loef, J., 1950: Het archief der Commandery van St. Jan te Arnhem, ’s-Gravenhage. Luttmer, A., 2004: Handleiding Inventarisatie Cultuurhistorische Elementen, Geldersch Landschap en Geldersche Kasteelen. Maes, N.C.M. & C.J.A. Rövekamp, 2002: De Veluwe, een schat aan oude bosplaatsen en unieke genenbron, Nederlands bosbouwtijdschrift 74, 3, 2-9. Maris, A.J. & H.L. Driessen, 1973: Archief Hof van Gelre en Zutphen, 1543-1795, dl. I-II, Arnhem. Martens van Sevenhoven, A.H., 1924: De Geldersche Bosschen, Bijdragen en Mededelingen Gelre, deel XVII, 89-108. Martens van Sevenhoven, A.H., 1925a: Het archief der Geldersche Rekenkamer 1559-1795 en van de commissarissen, belast met het beheer van de Geldersche Domeinen, 1543-1559, 2 dln. ’sGravenhage Martens van Sevenhoven, A.H., 1925b: Marken van Gelderland, Geschiedkundige Atlas van Nederland, ‘s-Gravenhage. Martens van Sevenhoven, A.H., 1952: Uit de geschiedenis van het Nationale Park Veluwezoom, Bijdragen en Mededelingen Gelre, deel LII, 3-20. Meihuizen, L.S., 1953: Rekeningen van het Graafschap Gelre 1294/95, Gelre, Arnhem. Menke, H., Renes, R., Smid, G. & P. Stork, 2007: Veluwse beken en sprengen, Een uniek landschap, Utrecht. Mey, P.J., 1977: Archief Graven en Hertogen van Gelre, enz. Arnhem. Meulenkamp, W.,1994: Follies en tuinsieraden, Matrijs / Provincie Utrecht, Utrecht. Mijnssen-Dutilh, M. 2007: Amersfoort lag aan Zee, Waterschapskroniek Vallei & Eem deel 1 (7771616), Utrecht/Leusden. Minkjan, P. et al., 2006: Handboek Cultuurhistorisch Beheer, Landschapsbeheer Nederland. Moerman, H.J., 1948: Plaatsnamen van de Oost-Veluwe, Nomina Geographica Neerlandica, deel XII, Leiden, 16-39. Moerman, H.J., 1956: Nederlandse Plaatsnamen, Leiden. Moerman, J.D., 1934: Beken, sprengen en watermolens op de Veluwe, Tijdschrift KNAG 51, 167-206. Nairac, C.A., 1878: Een oud hoekje der Veluwe, Barneveld. Nairac, C.A., 1882: Nog ’n oud hoekje der Veluwe, Barneveld. Nairac, C.A. (m.m.v. H. Bouwheer), 1974: Een historisch Hoekje der Veluwe: 4 werken, opnieuw uitgegeven Barneveld, Schaffelaarreeks 1, Barneveld. Neefjes, J., 2006: Oerbos, leefbos, heide en cultuurland, Landschapsgeschiedenis van de stuwwal Ermelo-Garderen, Historisch-geografische kartering van het landschap, Wageningen. Niemeyer, J.F., 1953: Het Midden-Nederlands rivierengebied in de Frankische tijd, op grond van de ‘Ewa quae se ad Amorem habet’, Tijdschrift voor geschiedenis 66, 145-169 Nijdam, 1996: De afloop van het water in de Gelderse Vallei, De Zandloper 4, Ede. Nijhoff, I.A., 1830-1875: Gedenkwaardigheden uit de geschiedenis van Gelderland, 6 dln. Arnhem. Oosten Slingeland, J.F. van & F. van Es, 2004: Het grondgebruik in Gelderland 1832, met vermelding van de meest bosrijke gemeenten, Stichting Boskaart Nederland 1832. Oostveen, J.W., 1950-53: Velua Catholica 600-1953, 2 dln., Apeldoorn. Otten, D., 1989: Landschap en plaatsnamen van de West-Veluwe, Gysbers & Van Loon, Arnhem. Otten, D., 1992: Het Plaatsnamenboek van de Veluwe, Herkomst en betekenis van de Veluwse plaatsnamen, Gysbers & Van Loon, Arnhem.


Ouden, J. den & T. Spek (ed.), 2007: Ontstaanswijze van eikenclusters in het natuurterrein De Wilde Kamp bij Garderen, Landschapsgeschiedenis, bodemontwikkeling en vegetatiegeschiedenis, RAM 131 B, Amersfoort. Palmboom, E.N., 1995: Het kapittel van Sint Jan te Utrecht, Een onderzoek naar verwerving, beheer en administratie van het oudste goederenbezit (elfde-veertiende eeuw), Hilversum. Pol, van de, 1994: Zijn Hessenwegen zo oud als de weg naar Rome (1)? De Zandloper 1, Ede. Pol, van de, 1995: Zijn Hessenwegen zo oud als de weg naar Rome (2)? De Zandloper 3, Ede. Pieko, L.A.J., 1993: De Passagie der Hessenkarren, Oldenzaal. Pleyte, A.M., 1879: De rechtstoestand der marken in Nederland, Leiden. Pleyte, A.M., 1887/9: Nederlandsche oudheden van de vroegste tijden tot op Karel den Groote; Gelderland. Poelhekke, J.J., Mentink, G.J., Alberts, W.J. & H.K. Roessingh (red.), 1978: Geschiedenis van Gelderland, Boek II: 1492-1795, Zutphen. Post, R.R., 1954: Kerkelijke verhoudingen in Nederland vóór de Reformatie van ca. 1500-1580, Utrecht. Ramshorst, A. van & G. Crebolder, ?: Sporen door de Gelderse Vallei, De Geschiedenis van de spoorlijn Ede-Nijkerk, Schaffelaarreeks nr. 7, Barneveld. Reitsma, J. & J.S. van Veen, 1895: Acta der provinciale en particuliere synoden gehouden in de Noordelijke Nederlanden gedurende de jaren 1572-1620, dl. 4: Gelderland 1579-1620, Groningen. Riemsdijk, T.H.F. van, 1874: De hooge Raad van het Veluwsche landgerecht te Engelanderholt, Utrecht. Rijk, J.H. de, 1990: Vergeten Veluwse malebossen, Nederlands bosbouwtijdschrift 62, 2, 68-77. Rijk, J.H. de, 1992: Historische landschapselementen in Nederlandse bossen, Nederlands Bosbouw Tijdschrift 64/2, 73-79. Rijk, J.H. de, 1994: Geschiedenis van de Veluwse landgoedbossen, Nederlands bosbouwtijdschrift 66, 5, 170-183. Rietberg, B., 2004: De Grebbelinie, Een cultuurhistorische gids, Utrecht. Ris Lambers, C.H., 1890: De kerkhervorming op de Veluwe 1523-1578, Bijdrage tot de Geschiedenis van het Protestantisme in Noord Nederland, Barneveld (diss.). Roessingh, H.K., 1964a: Het Veluwse inwonertal, 1526-1947, Bijdragen van de Afdeling Agrarische Geschiedenis Landbouwhogeschool Wageningen 11, 79-150. Roessingh, H.K., 1964b: De uitkomsten van de godsdiensttelling van 1809 op de Veluwe in sociaalhistorisch perspectief, Bijdragen van de Afdeling Agrarische Geschiedenis Landbouwhogeschool Wageningen 11, 151-181. Roessingh, H.K., 1965: Beroep en bedrijf op de Veluwe in het midden van de achttiende eeuw, Bijdragen van de Afdeling Agrarische Geschiedenis Landbouwhogeschool Wageningen 13, 181-274. Roessingh, H.K., 1979: De veetelling van 1526 in het kwartier van Veluwe, Bijdragen van de Afdeling Agrarische Geschiedenis Landbouwhogeschool Wageningen 22, 3-57. Roorda van Eijsinga, N.P.H.J, z.j.: De Veluwezoom, Ontwikkeling, bewoning, vegetatie en hun onderlinge invloed vooral in het gebied van Renkum, Amsterdam. Rövekamp, C.J.A & N.C.M. Maes, 2002: Inheemse bomen en struiken op de Veluwe, Autochtone genenbronnen en oude bosplaatsen, WCL Veluwe. Rutgers van Rozenburg, J.W.H. et al., 1933: Rapport inzake de Afwatering van de Gelderse Vallei, ’sGravenhage. Schets, G. & G.F.E. Schut, 1987: Cultuurhistorisch Landschapsonderzoek Gelderland, Nijmegen. Schilfgaarde, A.P. van, 1975: Inventaris van het Huis Keppel, Arnhem. Scholten, F.W.J., 1998: Wildgraven, wildwallen en wildvreden op de Veluwezoom, Historischgeografisch tijdschrift jrg.16/1, 56-59. Schönfeld, M., 1949: De Veldnamen in Nederland, Meded. Kon. Ak. V. Wetensch. Afd. Letterk. Nieuwe Reeks, dl. 12. Schönfeld, M., 1950: Veldnamen in Nederland, Meded. Kon. Ak. V. Wetensch. Afd. Letterk. Nr 12, 1, e 2 druk, Amsterdam. Schönfeld, M., 1955: Nederlandse waternamen, Bijdr. Meded. Naamk. Comm. Kon. Ak. V. Wetensch. Amsterdam VI. Sinninghe, J.R.W., 1943: Geldersch Sagenboek, Zutphen. Slicher van Bath, B.H., 1944: Mens en land in de Middeleeuwen, Assen. Slicher van Bath, B.H., 1960a: De agrarische geschiedenis van West-Europa (500-1850), Utrecht/Antwerpen. Slicher van Bath, B.H., 1960b: Duizend jaar landbouw in de Nederlanden in vogelvlucht (800-1900), in: Landbouwgeschiedenis, Uitg. Staatsdrukkerij, Den Haag.


Slicher van Bath, B.H., 1964a: Studiën betreffende de agrarische geschiedenis van de Veluwe in de Middeleeuwen, Bijdragen van de Afdeling Agrarische Geschiedenis Landbouwhogeschool Wageningen 11, 13-68. Slicher van Bath, B.H., 1964b: Hoven op de Veluwe, in: Ceres en Clio, Zeven variaties op het thema Landbouwgeschiedenis, Wageningen, 167-204. Slicher van Bath, B.H., 1965: Bosgeschiedenis, Nederlands Bosbouw Tijdschrift 37, 165-166. Slichtenhorst, A. van, 1654: XIV Boeken van de Gelderse Geschiedenissen getrocken uyt Pontanus, Arnhem. Sloet, J.A.J., 1859: Beknopt Statistiek Overzigt der Wegen op de Veluwe op den 1sten Januarij 1859 (Overdruk uit Tijdschrift voor Staathuishoudkunde en Statistiek, 1859), Zwolle. Sloet, J.J.S., 1908: Toestand der domeinen, landsheerlijke inkomsten en gerechtigheden in het land van Gelre in 1543, Bijdragen en Mededelingen Gelre 11, 395-431. Sloet, J.J.S., 1911: Geldersche markerechten I, Bronnen Oud-Vaderl. Recht 12, ’s-Gravenhage. Sloet, J.J.S. & J.S. van Veen, 1917: Register Leenactenboeken van Gelre en Zutphen, Gelre, Arnhem. Sloet, L.A.W.J., 1848: Het Jagtbedrijff onzer voorouders, Nijhoff, Arnhem. Sloet, L.A.W.J., 1855: Bijdragen tot de kennis van Gelderland, 1852-1855, Arnhem. Sloet, L.A.W.J., 1871: Van Al’s (o.a. Marken op de Veluwe), Arnhem. Sloet, L.A.W.J., 1872-76: Oorkondenboek der graafschappen Gelre en Zutphen, tot den slag van Woeringen, 5 juni 1288, 2 vols. 1872-1876, ‘s-Gravenhage. Sloet, L.A.W.J. & F.F. Fijnje, 1856: Beschrijving van de watervloed in Gelderland maart 1855, Arnhem. Sprenger van Eijk, 1897: De staatsbosschen op de Veluwe, Tijdschrift der Koninklijke Nederlandse Heidemaatschappij 9, 33-38. Staring, W.C.H., 1983: De wording van kienhout, Het ontstaan en de vindplaatsen van kienhout, met een voorwoord van F.H. Steenhuis Kzn. Wildervank z.j. Eerder verschenen in 1856 in deel I van Starings ‘De bodem van Nederland’. Steegh, A.W.A.T. & P.J.W.M. Mulder, 1984: Milieu-effectrapportage en cultuurhistorie; beschrijving en evaluatie van methoden, te gebruiken voor de voorspelling van cultuurhistorische effecten op het landschap, Wageningen (De Dorschkamp, rapport nr. 366). Steenbergen, A.G. et al., 1985: Brinken en Buurten in Wageningen, Wageningen. Stol, T., 1984: De Dwarsdijk in de Betuwe en zijn betekenis voor de Grebbedijk en voor de Gelderse e e Vallei in het eind van de 16 en het begin van de 17 eeuw, in A.P. de Klerk, H. Schmal, T. Stol en A.J. Thurkow, Historische geografie in meervoud, Utrecht. Stol, T., 1986: Het begin van de bewoning in Veenendaal, in: Nederlandse Geografendagen, april 1986, Artikelenbundel, Utrecht, 227-233. Stol, T., 1988: De locatie van een conflict, Op zoek naar de waterscheiding in de Gelderse Vallei in de e e 16 en 17 eeuw, in: Kaart voor kaart, Wetenswaardigheden in kaart gebracht en geografisch besproken, Amsterdam, 59-61. Stol, T., 1990: De Veenkolonie Veenendaal, Turfwinning en waterstaat in het zuiden van de Gelderse Vallei, 1546-1653, Diss. Universiteit van Amsterdam. Straalen, B. van, 1998: Lezen in Gelderse en Overijsselse bronnen, Gids bij oud schrift in Gelderland en Overijssel, Kampen. Tersteeg, J., 1974: Enkele hoofdzaken uit de geschiedenis van het oude kerspel Renkum, Bijdragen en Mededelingen Gelre, deel 68, 1-25. Thoomes, J.G., 1949: Vier eeuwen Veenendaal, Gedenkboek, Wageningen. Thoomes, J.G., 1982: Veenendaal toen en nu, Veenendaal. Thoomes, J.G., & D. Sandbrink, 1949: Vier eeuwen Veenendaal (1549-1949), Wageningen. Triest, J.C. van, 1987: Een tijnsadministratie als bron voor reconstructie van veertiende-eeuwse ontginningen op de Veluwe, in: C. Streefkerk en S. Faber (red.), Ter recognitie, Opstellen aangeboden aan prof.mr. H. van der Linden bij zijn afscheid als hoogleraar in de Nederlandse rechtsgeschiedenis aan de Vrije Universiteit, Hilversum, 193-208. Veen, J.S. van, 1921: Bijdragen tot de geschiedenis der stichting van de parochie Veenendaal, in: Archief voor de geschiedenis van het aartsbisdom Utrecht 46, 167-169. Veen, J.S. van, 1922: Losse blaadjes uit de kerkgeschiedenis van de Veluwe 1592-1652, Gelre 25, 89, 131. Ven, D.J. van der, 1918: Ons mooie Nederland, Gelderland Deel III De Veluwe, Meulenhoff, Amsterdam. Venema, L.T.D.A., 1933: De Hooge Veluwe, Bijdrage tot de sociographische studie van dit gebied en van zijn naaste omgeving, Proefschrift UvA, Zutphen.


Vervloet, J.A.J., 1977: Cultuurhistorie, in: Houte de Lange, S.N. ten., Rapport van het Veluweonderzoek, Een onderzoek van natuur, landschap en cultuurhistorie ten behoeve van de ruimtelijke ordening en het recreatiebeleid, Wageningen PUDOC, 67-78. Vervloet, J.A.J., 1984: Inleiding tot de historische geografie van de Nederlandse cultuurlandschappen, Wageningen. Vervloet, J.A.J., 1985: Recensie: H.A. Heidinga, De Veluwe in de Vroege Middeleeuwen, in: Historisch e Geografisch Tijdschrift, 3 jrg., nr. 1, 25-26. Vervloet, J.A.J. & A.D.M. Veldhorst, 1985: Brinken en buurten in Wageningen, Enkele opmerkingen over de Middeleeuwse occupatie van Wageningen, op basis van percelering en wegenpatroon, Historische Reeks van de H. V. Oud-Wageningen nummer 3, 5-13. Vervloet, J.A.J., 1986a: Veranderende bewoningsmogelijkheden aan de zuidwestelijke rand van de Veluwe in de vroege en de late middeleeuwen, in: Paul, L.J. & M. van der Linden (red.), Nederlandse Geografendagen, april 1986, Artikelenbundel, Utrecht, 207-217. Vervloet, J.A.J., 1986b: Het Nederlandse Landschap, Utrecht. Vervloet, J.A.J., 1988: Geplande nederzettingen op de Veluwe; een discussie aan de hand van enkele voorbeelden, in: S.Barends et al. (red.), Planning in het verleden, Nederlandse Geografische Studies 68, Amsterdam/Utrecht, 79-103. Vervloet, J.A.J., 1989: Einige Bemerkungen zur angewandten historischen Geographie in den Niederlanden: mit besonderer Berücksichtigung Wageningen, der Stadt und ihres Umlandes, Siedlungsforschung: Archäologie, Geschichte, Geographie 7 (Arbeitskreis für Genetische Siedlungsforschung in Mitteleuropa (Bonn)), 149-165. Wartena, R., 1954: De ‘Nyhe Rijn’ bij Nijkerk, Het kanaalplan Wageningen-Zuiderzee van hertog Karel van Gelre, Bijdragen en Mededelingen Gelre 54, 281-290. Wartena, R., 1968: Vier eeuwen bosbeheer in Gelderland, Tijdschrift der Koninklijke Nederlandse Heidemaatschappij 79, 33-40, 94-100, 183-191, 257-269. Wartena, R., 1972: De Veluwe, ontginningen en ‘Wüstungen’ in de veertiende eeuw, Cultuurtechnisch Tijdschrift 11, 210-219. Wartena, R., 1974/75: Ontginningen en ‘Wüstungen’ op de Veluwe in de veertiende eeuw, Gelre 68, 1-50. Wartena, R., 1985: ‘Zanden en branden op de Veluwe, Twee rapporten uit de zestiende eeuw’, Bijdragen en Mededeelingen Vereniging Gelre 76, 152-164. Werkgroep Zandwegen Veluwe, 1974: Zandwegen op de Veluwe, Een plan tot gehele of gedeeltelijke afsluiting van zandwegen voor het gemotoriseerde verkeer, De Walburg Pers / Zutphen. Werf, S. van der, 1961: Vegetatieonderzoek in enige dennenbossen op de Veluwe, Jaarboek Kon.Ned.Bot.Ver., 45-46. Werf, S. van der, 1991: Bosgemeenschappen, Deel 5 in de serie ‘Natuurbeheer’ in Nederland, Pudoc/Wageningen. Werkgroep Dialect, Veldnamen, Straatnamen en Bijnamen, 2007: Veldnamen in Veenendaal, Veenendaal. Wijck, Jhr. Van der, 1974: De Nederlandse Buitenplaats, Delft. Wijk, P.V. van, 1927: Boerderijnamen, Oldenzaal. e Wijk, O.C.P.V., van, 1948: Boerderijnamen, 2 druk, Leiden. Wolters, W., 1968: Typologie van de landelijke nederzettingen in Nederland, Delft. Zuiderveen Borgesius, J.J., 1973: Bijdrage tot de geschiedenis van de Veluwse malebossen, Stichting Bosbouwproefstation ‘De Dorschkamp’, Intern rapport nr. 49, Wageningen.

Oorlog en garnizoen Boersma, W., 2004: Para Fietsroute, Ede-Oosterbeek, VVV Veluwe & Vallei, Ede/Renkum. Bollen, H. & Vroemen, P., 1994/95: Canadezen in actie, Nederland najaar ’44 – voorjaar ’46, Warnsveld. Bosman, A., 2008a: Stellingen uit de Tweede Wereldoolog, in: Leeuwe, R. de et al, Prehistorie tussen de loopgraven. Nederzettingssporen en vondstcomplexen in Bennekom-Streekziekenhuis uit de MiddenBronstijd tot de Midden-IJzertijd, ca. 1500 tot 500 voor Chr., Archol Rapport 81, Leiden, 65-71. Bosman, A., 2008: Bennekom in de Tweede Wereldoorlog, in: Leeuwe, R. de et al, Prehistorie tussen de loopgraven. Nederzettingssporen en vondstcomplexen in Bennekom-Streekziekenhuis uit de Midden-Bronstijd tot de Midden-IJzertijd, ca. 1500 tot 500 voor Chr., Archol Rapport 81, Leiden, 175182. Bouchery, J., 1998: The British Tommy in North West Europe, 1944-1945, Volume 1, Uniforms, Insignia and Equipment, Parijs.


Bouchery, J., 1999: The British Tommy in North West Europe, 1944-1945, Volume 2, Organisation, Armament, Tanks and Vehicles, Parijs. Brink, M. & C. Cramer, 1989: Ergens in Nederland.., Herdenking Mobilisatie 1939-1989, Veenendaal. Brongers, E.H., 1990: De Slag om de Grebbeberg, Gids historische plaatsen Tweede Wereldoorlog. Brongers, E.H., 2000: De Nederlandse Cavalerie in de Meidagen van 1940, Amersfoort. Brongers, E.H., 2002: Grebbelinie 1940, Soesterberg. Cramer, C., 1985: De Gelderse Vallei in de mobilisatietijd en meidagen 1940, Veenendaal. e Cramer, C., 1988: Mei 1940; Oorlogsdaden van het 10 Regiment Infanterie te Ederveen, De Klomp, Veenendaal, Leersum, Veenendaal. Ellis, C. & P. Chamberlain (red.), 1975: Handbook on the British Army 1943, London (herdruk van TM 30-410), 22-23. Essen, A.J., 2008 (herzien): Themawandeling: Ginkelse Heide, Een herdenkingsroute in het teken van de Slag om Arnhem (www.tweevoeter.nl). Groot, S.J. de, 2002: Vestingartillerie in het veldleger: 19 RA in Grebbelinie en Betuwe 1940, Amsterdam. Honijck, D.D.P. 1943: U-48, Mobilisatie- en Oorlogservaringen der Voorposten 21 R.I. 1939-1940, Enkhuizen. Janse, C., 1995: Blik Omhoog 1940-1945: Wolfheze en de Zuid-Veluwe in oorlogstijd I (mei 1940september 1944), Rheden. Janse, C., 1996: Blik Omhoog 1940-1945: Wolfheze en de Zuid-Veluwe in oorlogstijd II (september 1944), Rheden. Janse, C., 1999: Blik Omhoog 1940-1945: Wolfheze en de Zuid-Veluwe in oorlogstijd, Supplement, Rheden. Gijsbertsen, G., 2009: Ben je bij het Parachutespringen geweest? Airborne herdenkingen bij Ede, Historische Cahiers Ede, Gemeente Ede, Ede. Kamps, P.J.M., 2002a: Grebbelinie, een door de Duitsers gebruikte linie, Amersfoort. Kamps, P.J.M., 2002b: De Pantherstellung, een Duitse verdedigingslinie in de Gelderse Vallei, Amersfoort. Koen, D.T., 1995: Een onuitdoofbaar vuur, Bunnik. Koen, D.T., 2002: Objectbeschrijvingen van de Grebbelinie, Dienst Ruimte en Groen Provincie Utrecht, Utrecht. Kershaw, R., 1990: It never snows in september, The German View of Market-Garden and the Battle of Arnhem, September 1944, Ramsburry. Kok, R., 2003: Grazen door de geschiedenis, Van rendierjagers tot Britse para’s op de Ginkelse Heide (gemeente Ede), Archeologie Magazine 11.1, 59-63. Kok, R., 2006: De ploeg keert het vliegtuig, Duitse maatregelen tegen geallieerde vliegtuiglandingen op de Ginkelse Heide bij Ede, Bijdragen en Mededelingen Vereniging Gelre XCVII, Historisch Jaarboek voor Gelderland, Arnhem. Kok, R., 2007: De ploeg keert het vliegtuig, Maatregelen tegen geallieerde vliegtuiglandingen op de Ginkelse Heide, De Zandloper 2, Ede. Kok, R., 2008: Verborgen Militair Erfgoed: sporen uit de Tweede Wereldoorlog in het landschap. Gelders Erfgoed 4, 7-10. Korthals Altes, A., 1984: Luchtgevaar, Luchtaanvallen op Nederland 1940-1945, Amsterdam. Lagerwij, V. & G. Plekkringa, 1990: Ede 1940-1945, Barneveld. Moons, K. 2009: Bommen granaten in natuurterreinen, Vakblad Natuur, Bos, Landschap, nr. april 2009. Nierstrasz, V.E. (red.), 1955: De Operatiën van het Veldleger en het Oostfront van de Vesting Holland mei 1940, De Strijd op Nederlands grondgebied tijdens de Wereldoorlog II, Hoofddeel III, deel 3, Den Haag. Nijhoff, R.H., 1976: Militaire herinneringen aan het oude Ede, Alphen aan de Rijn. NN, 1931: Voorschrift No 77h, Voorschrift Inrichten Stellingen, deel IX, Maskeering, Breda. NN, 1933: Voorschrift No 77e, Voorschrift Inrichten Stellingen, deel VI, Gevechts-, Afwachtingss- en Gemeenschapsdekkingen, Breda. NN, 1934: Voorschrift No 77a, Voorschrift Inrichten Stellingen, deel I, Het inrichten van stellingen, Breda. Nierstrasz, V.E., 1955: De strijd op Nederlands grondgebied tijdens de Wereldoorlog II, Deel III, Den Haag. Nijhoff, R.H. & E. van de Weerd, 1991: Ede in oorlog en vrede, militaire herinneringen, Hulst. Nooy, A., 2004: Oorlogshandelingen in Bennekom, De Kostersteen 89, Bennekom. Oberkommando des Heeres, 1941: Denkschrift über die niederländische Landesbefestigung, Berlin.


Oort, F. van, 2003: De Pantherstellung, een poging tot reconstructie, De Zandloper 1, Ede. Oort, F. van, 2003: Een Duitse verdedigingslinie uit 1945 in het Bennekomse buitengebied, De Kostersteen 84, 2-8. Peters, M.E., 1996: Lichtblauw op de Veluwe, Een geschiedenis van het Vliegveld Deelen 1914-1995, Den Haag. Reibert, dr. Jur. W., major, 1941: Der Dienstunterricht im Heere, Ausgabe für den Schützen der Schützenkompagnie, Berlin. Sigmond, R.N., 2009: Off at last: an illustrated history of the 7th (Galloway) Battalion The King’s Own Scottish Borderers 1939-1945: from official and personal accounts of members of the battalion, Revised Edition 2009. Veldheer, P.A., 1982: Dáár komen de Canadezen! De zegevierende opmars van het Eerste Canadese Legerkorps over de Veluwe naar West-Nederland in 1945, Arnhem. Veldheer, P.A. & E. van de Weerd, 1981: De slag om de Veluwe 1945, De Bevrijding van de Veluwe door Britse en Canadese troepen in april van het laatste oorlogsjaar, Arnhem. Verhoef, C.E.H.J., 2001: De Slag om de Ginkelse Heide bij Ede, 17 en 18 september 1944, in: P. Pierik & M. Ros (red.), Derde Bulletin van de Tweede Wereldoorlog, Soesterberg, 99-158. Verhoef, C.E.H.J., 2003: The battle for Ginkel Heath near Ede 17 and 18 september 1944, Soesterberg. Verhoren, 1949: Enquêtecommissie Regeringsbeleid 1940-1945, Deel 1c, ’s-Gravenhage. Visser, A.R., 2000: De Grebbelinie, een miskende linie, in: Op de Bres nr. 17. Visser, A.R., 2003: Tankversperringen in de Grebbelinie of Valleistelling, in: Alert, Bulletin van de Stichting Militair Erfgoed 4, 28-32. Visser, A.R., 2003: De Grebbelinie in Vogelvlucht, Zeist. Visser, H.R. & J.S. van Wieringen, 2002: Kazematten in het Interbellum, Amsterdam. e Visser, J., 1940: Het 16 Regiment Infanterie in de Grebbestelling en in de Vesting Holland, in: De Militaire Spectator 10, 406-411. Vossebeld, R.H., 1996: Het belang van Deelen, een inventarisatie. Vries, J.E. de, 1989: Hoe en waarom van Slaperdijk en Grebbelinie, Renswoude. Weerd, E. van de, 2006: Garnizoensleven, Garnizoen Ede 1906-2006, Historische Cahiers Ede 4, Ede. Weerd, E. van de, 2006: Panorama van 100 jaar garnizoen in Ede 1906-2006, Ede. Weerd, E. van de & G. Crebolder, 2004: Ede in Wapenrok, Twee eeuwen militaire geschiedenis in de gemeente Ede, Schaffelaarreeks nr. 33, Barneveld. Weerd, E. van de, P.A. Veldheer & G. Crebolder, 1985: Bevrijdingsatlas Veluwe, Barneveld. Wijnen, J.A.T., 2009: Oorlog in de Sysselt - Een onderzoek naar fysieke sporen van de Tweede Wereldoorlog in de Sysselt bij Ede en Aanbevelingen voor Cultuurhistorisch Beheer van Oorlogserfgoed, De Lawick Pers. Wageningen.


Literatuurlijst Ede. Aardkunde, Archeologie, Cultuurlandschap, Historische (steden)bouwkunde en historische geografie Versie 2.0 C.H

Recommend Documents