Liquidatieverslag tevens inhoudende de rekening en verantwoording en het plan van verdeling van de vereffenaars

Liquidatieverslag 2012 tevens inhoudende de rekening en verantwoording en het plan van verdeling van de vereffenaars

Stichting Pensioenfonds Mediq i.l.

LIQUIDATIEVERSLAG 2012

tevens inhoudende de rekening en verantwoording en het plan van verdeling van de vereffenaars Zoals door de vereffenaars op 5 oktober 2012 is vastgesteld.

Namens de vereffenaars, Dhr. T. Teitsma

Dhr. J.J. de Jong

…………………………………

………………………………


Liquidatieverslag 2012


Inhoudsopgave

INHOUDSOPGAVE Hoofdstuk 1 Besluitvorming tot liquidatie……………………………………………………………….. 4 1.1

Achtergrond voor het besluit tot liquidatie………………………………………………....... 4

1.2

Randvoorwaarden voor besluit tot liquidatie………………………………………….…….. 5

1.3

Gang van zaken rondom het besluit tot liquidatie op 23 april 2012……………..….……. 6

1.4

Verantwoordelijkheden en bevoegdheden aangaande het besluit tot liquidatie………… 6

1.5

Communicatie aan deelnemers……………………………………………………….……... 9

1.6

Reactie vereffenaars op verklaring verantwoordingsorgaan……………………………...11

Hoofdstuk 2 Afwikkeling van de liquidatie en waardeoverdracht…………………………………….12 2.1

Financiële uitwerking en budget…………………………………………………………….. 12

2.2

Toekenning inhaalindexatie………………………………………………………………….. 12

2.3

Collectieve waardeoverdracht………………………………………………………………. 13

2.4

Financiële afwikkeling………………………………………………………………………… 14

2.5

Juridische afwikkeling………………………………………………………...……………….16

Hoofdstuk 3 Gang van zaken eerste vier maanden van 2012………………………………………. 17 3.1

Toelichting op de resultaten van de eerste 8 maanden van 2012………………………. 17

3.2

Bestuursaangelegenheden…………………………………………………………………...17

3.3

Risico’s…………………………………………………………………………………………. 18

3.4

Premie…………………………………………………………………………………………. 19

3.5

Toezichthouder………………………………………………………………………………... 19

Hoofdstuk 4 Risicobeheer……………………………………………………………………………….. 20 4.1

Risicobeheerkader……………………………………………………………………………. 20

4.2

Financiële risico’s……………………………………………………………………………... 23

4.3

Niet financiële risico’s………………………………………………………………………… 27

Hoofdstuk 5 Personalia Stichting Pensioenfonds Mediq i.l. ………………………………………… 32 Hoofdstuk 6 Verklaring verantwoordingsorgaan……………………………………………………… 34 Hoofdstuk 7 Liquidatierekening 2012…………………………………………………………………...37 Balans per 31 augustus 2012……………………………………………………………………….. 37 Rekening van baten en lasten over de periode1 januari 2012 tot en met 31 augustus 2012...38 Kasstroomoverzicht over de periode 1 januari 2012 tot en met 31 augustus 2012…………… 39 Liquidatieverslag 2012

1


Inhoudsopgave

Toelichting algemeen………………………………………………………………………………… 40 Liquidatie en collectieve waardeoverdracht………………………………………………... 40 Vereffening…………………………………………………………………………………….. 42 Pensioenregeling……………………………………………………………………………… 43 Indexering……………………………………………………………………………………… 43 Financiering en premie……………………………………………………………………….. 44 Grondslagen voor de financiële verslaggeving……………………………………………. 45 Grondslagen voor de waardering van activa en passiva…………………………………. 46 Grondslagen voor de resultaatbepaling……………………………………………………..49 Grondslagen voor het kasstroomoverzicht………………………………………………….50 Toelichting op de balans…………………………………………………………………………….. 51 Activa…………………………………………………………………………………………… 51 Passiva………………………………………………………………………………………….60 Toelichting op de rekening van baten en lasten…………………………………………………... 65 Baten en lasten pensioenactiviteiten……………………………………………………….. 65 Baten en lasten beleggingsactiviteiten………………………………………………………72 Actuariële analyse van het resultaat……………………………………………………………….. 74 Overige informatie……………………………………………………………………………………. 78 Hoofdstuk 8 Overige gegevens…………………………………………………………………………. 80 8.1

Juridische afwikkeling…………………………………………...………………………… 80

8.2

Bestemming liquidatiesaldo en plan van verdeling……………………………………..80

8.3

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant…………………………………. 81

Bijlagen……………………………….…………………………………………………………………… 83 Meerjarenoverzicht 2002-2011…………………………………………………………………………. 84 Verklarende woordenlijst………………………………………………………………………………… 86 Colofon……………………………………………………………………………………………………. 95


2


Liquidatieverslag vereffenaars

LIQUIDATIEVERSLAG VEREFFENAARS Dit liquidatieverslag gaat in op de achtergronden van het liquidatiebesluit, het besluitvormingsproces en de communicatie over het besluit tot liquidatie. Dit liquidatieverslag behelst tevens de rekening en verantwoording en het plan van verdeling van de vereffenaars. De normale bedrijfsvoering tot aan het liquidatiebesluit heeft betrekking op de periode 1 januari tot en met 23 april 2012 en wordt in hoofdstuk 3 toegelicht.


3


Besluitvorming tot liquidatie

Hoofdstuk 1 Besluitvorming tot liquidatie Op 23 april 2012 heeft het bestuur van Stichting Pensioenfonds Mediq (verder te noemen: Pensioenfonds Mediq) het besluit genomen tot liquidatie van het pensioenfonds en tot collectieve waardeoverdracht aan Stichting Pensioenfonds Medewerkers Apotheken (verder te noemen: PMA). Dit besluit betreft een bekrachtiging van een “besluit onder voorwaarden”, zoals door het bestuur op 30 januari 2012 genomen. In dit hoofdstuk worden de achtergronden, de randvoorwaarden en het besluitvormingsproces toegelicht. Aangezien het pensioen een belangrijke arbeidsvoorwaarde betreft, hebben de werkgever, Mediq N.V., en de vakbonden een eigen verantwoordelijkheid in dit proces. Gezien het belang van een voor alle betrokkenen aanvaardbare oplossing, is het gehele traject begeleid door een gemeenschappelijke stuurgroep van de werkgever en het bestuur van Pensioenfonds Mediq. Verder is in dit hoofdstuk aandacht voor de bij de besluitvorming betrokken pensioenfondsorganen en derden en voor de communicatie aan deelnemers.

1.1 Achtergrond voor het besluit tot liquidatie Pensioenfonds Mediq voert een pensioenovereenkomst uit van Mediq N.V. en de merendeels in Nederland gevestigde ondernemingen die tot de werkgever in groepsverband staan. (Deze pensioenovereenkomst is van toepassing op een minderheid van de werknemers van de werkgever.) Een ruime meerderheid van de in Nederland gevestigde werknemers van Mediq N.V. (te weten de medewerkers van de eigendomsapotheken van Mediq) is op grond van een verplichtstellingbeschikking deelnemer bij PMA. Met het oog op het verminderen van financiële risico’s, het verminderen van financiële fluctuaties in de jaarrekeningen van Mediq N.V. in verband met verslagleggingregels betreffende pensioenen (IFRS) en de toenemende tijd en aandacht die het in stand houden van een ondernemingspensioenfonds vergt (governance), heeft de werkgever een onderzoek gestart naar alternatieven voor de huidige (inhoud van de) pensioenregeling en de uitvoeringssituatie. De uitkomst van dit onderzoek is kort samengevat dat de werkgever de genoemde pensioenovereenkomst voor de opbouw van toekomstige pensioenrechten bij PMA zal onderbrengen door middel van een vrijwillige aansluiting. Door de vrijwillige aansluiting bij PMA komt Pensioenfonds Mediq zonder aangesloten werkgevers te vallen. In die omstandigheid acht het bestuur van Pensioenfonds Mediq het vanwege de belangen van de aanspraak- en pensioengerechtigden niet verantwoord om het fonds zelfstandig voort te zetten om de uit het verleden opgebouwde rechten te beheren. Bij een “slapend” of “dood” fonds worden de kansen op indexaties beduidend lager en nemen de kansen op kortingen significant toe. Om die reden is besloten om de opgebouwde rechten, met inachtneming van een aantal voorwaarden, eveneens over te dragen aan PMA.


4



1.2 Randvoorwaarden voor besluit tot liquidatie Het bestuur van Pensioenfonds Mediq heeft op 30 januari 2012 een besluit genomen tot liquidatie en collectieve waardeoverdracht onder voorwaarden. Voor de effectuering daarvan hebben Pensioenfonds Mediq en PMA een draaiboek opgesteld voor de besluitvorming. Hieruit zijn de volgende randvoorwaarden voor het besluit tot liquidatie ontleend: •

De overgang naar PMA is alleen mogelijk als het dekkingsgraadverschil tussen beide fondsen zich binnen een vrij nauwe bandbreedte bevindt en als de dekkingsgraad van PMA groter is dan 90%;

•

De

rechthebbenden

van

Pensioenfonds

Mediq

dienen

voor

minimaal

50%

gecompenseerd te worden voor het blijvende verlies op het recht op compensatie van 1

gemiste indexaties over de jaren tot en met 2011 bij overgang naar PMA met een ambitie om 75% van de gemiste inhaalindexatie tot en met 2011 te compenseren, mits passend binnen het door Mediq N.V. ter beschikking gestelde budget en de eventuele financiële ruimte voortvloeiend uit de verschillen in dekkingsgraden van PMA en Pensioenfonds Mediq; •

De overige kosten van de overgang dienen binnen het door Mediq N.V. ter beschikking gestelde budget te blijven;

•

De liquidatie en de collectieve waardeoverdracht zijn alleen mogelijk nadat gebleken is dat De Nederlandsche Bank (hierna: DNB) geen verbod oplegt ex artikel 84 lid 2a Pensioenwet;

•

De Centrale Ondernemingsraad (hierna te noemen COR) en de vakbonden zijn, in overeenstemming met hun wettelijke en statutaire bevoegdheden, gehoord en stemmen, voor zover van toepassing, in met de nieuwe pensioenregeling;

•

Bij PMA zijn eveneens alle goedkeuringsprocedures met goed gevolg doorlopen.

Om de liquidatie en collectieve waardeoverdracht mogelijk te maken, heeft Mediq N.V. zich verbonden een budget ter beschikking te stellen waaruit de inhaalindexatie en de transitieen liquidatiekosten kunnen worden gefinancierd, voor zover de middelen van het pensioenfonds daartoe onvoldoende zijn. 1.2.1 “Window of opportunities” Op grond van deze randvoorwaarden is een “window of opportunities” gedefinieerd, hetgeen betekent dat de dekkingsgraden van beide fondsen binnen een bepaalde bandbreedte dienen te liggen om de overgang naar PMA op dusdanige wijze financierbaar te maken dat aan de gestelde randvoorwaarden wordt voldaan. Voor de besluitvorming is een draaiboek opgesteld zodat, wanneer aan de criteria is voldaan, de besluitvorming snel en efficiënt kan worden afgerond door alle betrokken partijen.

1

Dit betreft de indexatieachterstand na besluit over de indexatie over 2011, zoals genomen in 2012.


5



Vanaf begin april hebben beide fondsen wekelijks het actuele dekkingsgraadverschil bepaald bij sluiting op vrijdagmiddag volgens een overeengekomen waarderingsmethode. Op basis hiervan zou de definitieve besluitvorming worden opgestart, zodra het verschil in dekkingsgraden zich binnen de gestelde bandbreedte bevond.

1.3 Gang van zaken rondom het besluit tot liquidatie op 23 april 2012 Nadat op maandag 23 april 2012 is geconstateerd dat het dekkingsgraadverschil tussen beide fondsen op 20 april 2012 binnen de gestelde bandbreedte lag 2, heeft de stuurgroep geconcludeerd dat aan de verschillende randvoorwaarden is voldaan. Vervolgens zijn het bestuur van Pensioenfonds Mediq, de Raad van Bestuur van Mediq N.V., de toezichthouder De Nederlandsche Bank (verder te noemen: DNB) en het bestuur van PMA geïnformeerd. DNB heeft aangegeven dat zij geen verbod zal opleggen tegen de liquidatie en de collectieve waardeoverdracht ex artikel 84 Pensioenwet. De Raad van Bestuur van Mediq N.V. heeft het besluit bekrachtigd om over te gaan tot de pensioenregeling van PMA op basis van het ter beschikking stellen van de overeengekomen maximale bijdrage van Mediq N.V. Het bestuur van PMA heeft vastgesteld dat aan de contractuele voorwaarden is voldaan en heeft ingestemd met de collectieve waardeoverdracht. Vervolgens heeft het bestuur van Pensioenfonds Mediq in bijzondere zitting bijeen en conform de statuten unaniem besloten tot liquidatie van Pensioenfonds Mediq en tot collectieve waardeoverdracht aan PMA. Op 24 april 2012 is, conform het vastgestelde draaiboek, ‘s ochtends voor de opening van de beurs geconstateerd dat nog steeds aan de voorwaarden werd voldaan, waarna de overdracht van de beleggingen op 24 april 2012 is gestart. Vanaf dat moment droeg PMA het economische risico van de beleggingen van Pensioenfonds Mediq. De effectuering van de collectieve waardeoverdracht vond plaats per 1 mei, zodat vanaf 1 mei 2012 PMA verantwoordelijk is voor de uitvoering van de pensioenen van zowel de deelnemers, gewezen deelnemers als de pensioengerechtigden van het Pensioenfonds Mediq in liquidatie.

1.4 Verantwoordelijkheden en bevoegdheden aangaande het besluit tot liquidatie Pensioen is een belangrijke arbeidsvoorwaarde. Verandering van de (uitvoering van de) pensioenregeling is daarmee een aangelegenheid van verschillende partijen.

2

Op 23 april waren de dekkingsgraden, volgens de afgesproken tussentijdse methode, van Pensioenfonds Mediq 99,8% en van PMA 96,7%.


6



1.4.1 Bestuur Het bestuur van Pensioenfonds Mediq is verantwoordelijk voor een evenwichtige belangenafweging van alle belanghebbenden. Belanghebbenden zijn de deelnemers, de gewezen deelnemers, de pensioengerechtigden en andere aanspraakgerechtigden en de werkgevers. Het kan zo zijn dat de belangen van de werkgevers niet altijd geheel in lijn liggen met de belangen van de verschillende categorieën deelnemers. Ook kan het zo zijn dat de belangen van de verschillende categorieën deelnemers niet geheel met elkaar overeenkomen of dat de consequenties van besluiten niet tot gelijke uitkomsten leiden voor verschillende categorieën van deelnemers. Zorgvuldige besluitvorming betekent dat met al deze consequenties rekening wordt gehouden en een evenwicht wordt gezocht voor de verschillende belanghebbenden. Na het besluit tot liquidatie is het bestuur van Pensioenfonds Mediq omgezet in het “college van vereffenaars”. Het college van vereffenaars is verantwoordelijk voor een correcte afwikkeling van de liquidatie van het pensioenfonds en voor de verdeling van een eventueel liquidatiesaldo conform de statuten en de wet. 1.4.2 Werkgever De werkgever komt met de betrokken vakbonden een pensioenregeling overeen als onderdeel van het totale pakket arbeidsvoorwaarden. Deze pensioenregeling wordt door de werkgever vervolgens ondergebracht bij een pensioenuitvoeringsorganisatie, in dit geval Pensioenfonds Mediq. De vakbonden dienen hiermee in te stemmen. Na instemming sluit de werkgever een uitvoeringsovereenkomst af met de pensioenuitvoeringsorganisatie. Wanneer

de

werkgever

besluit

de

toekomstige

opbouw

bij

een

andere

pensioenuitvoeringsorganisatie onder te brengen, is dit een bevoegdheid van de werkgever, maar dit betekent wel een aanpassing van de arbeidsvoorwaarden. 1.4.3 Vakbonden De vakbonden zijn partner in het arbeidsvoorwaardenoverleg en maken dus ook onderdeel uit van de besluitvorming over de pensioenregeling en over de uitvoeringsorganisatie van de pensioenregeling. De vakbonden hebben zich laten adviseren door een “eigen” externe adviseur en hebben, onder handhaving van de eigen verantwoordelijkheid, verder samengewerkt met het verantwoordingsorgaan van Pensioenfonds Mediq en de COR van Mediq N.V. en hun adviseur bij de beoordeling van de voorstellen. De vakbonden hebben zich achter de voorgestelde overgang naar PMA geschaard, maar hadden meer resultaat willen zien ten aanzien van de aanpalende voorwaarden en condities. Uiteindelijk hebben de vakbonden hun standpunt tijdens de, in alle bedrijfsonderdelen van Mediq N.V. gehouden, Liquidatieverslag 2012

7



informatiesessies inhoudelijk gepresenteerd en de uiteindelijke beslissing aan de leden gelaten. Na een schriftelijke stemming door de leden van de twee betrokken bonden is geconcludeerd dat een ruime meerderheid van de leden zich achter de voorstellen heeft geschaard. 1.4.4 Verantwoordingsorgaan Het verantwoordingsorgaan (verder te noemen: VO) heeft geen bevoegdheden ten aanzien van de arbeidsvoorwaarde pensioen. In de statuten van Pensioenfonds Mediq is aan het VO een bovenwettelijk recht toegekend om advies uit te brengen over de liquidatie van Pensioenfonds Mediq. In verband daarmee is het VO betrokken in de besluitvorming over de liquidatie en over de voorwaarden waaronder de liquidatie tot stand zal komen. Het VO heeft besloten bij de beoordeling van de voorstellen samen te werken met de COR. Het VO en de COR hebben, onder handhaving van de eigen verantwoordelijkheid, gezamenlijk dezelfde externe adviseur aangesteld. Het VO heeft een overwegend positief, maar niet unaniem advies uitgebracht. Kanttekeningen zijn gemaakt ten aanzien van het grotere risicoprofiel van PMA en de mogelijke gevolgen hiervan voor de deelnemers en met name de gepensioneerden bij PMA ten opzichte van Pensioenfonds Mediq. Met werkgever en bestuur van Pensioenfonds Mediq is afgesproken dat in de informatiesessies voor de deelnemers nadrukkelijk ook op de risico’s van de overgang naar PMA zou worden gewezen. 1.4.5 Centrale Ondernemingsraad De COR heeft noch bevoegdheden ten aanzien van de arbeidsvoorwaarden, noch bevoegdheden ten opzichte van de aansluiting bij een bedrijfstakpensioenfonds. De COR heeft wel adviesrecht indien een pensioenregeling wordt ondergebracht bij een verzekeraar. Onderbrenging van de pensioenregeling bij een verzekeraar is overwogen als een mogelijk alternatief voor Pensioenfonds Mediq. Mede om die reden is de COR door de werkgever gedurende het gehele traject op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen. Na het met de vakbonden bereikte onderhandelingsresultaat heeft de COR uiteindelijk positief geadviseerd. 1.4.6 Toezichthouder De Nederlandsche Bank Pensioenfonds Mediq staat onder toezicht van De Nederlandsche Bank (hierna: DNB). Indien het pensioenfonds besluit tot liquidatie is een collectieve waardeoverdracht verplicht volgens artikel 84 Pensioenwet. Dit voornemen dient te worden voorgelegd aan DNB. DNB heeft aangegeven geen verbod te zullen opleggen.


8



1.4.7 Stichting Pensioenfonds Medewerkers Apotheken PMA heeft formeel geen bevoegdheden ten aanzien van het besluit tot liquidatie van Pensioenfonds Mediq. PMA dient wel te besluiten of de vrijwillige aansluiting van Mediq N.V. voldoet aan de bedrijfstakprocedures en dient uiteraard in te stemmen met de condities van de waardeoverdracht.

1.5 Communicatie aan deelnemers Omdat Mediq N.V. een beursgenoteerde onderneming is, is pas overgegaan tot het informeren van de deelnemers nadat de overeenkomsten met Mediq N.V., Pensioenfonds Mediq en PMA met betrekking tot de voorgenomen besluiten tot liquidatie en collectieve waardeoverdracht waren afgesloten. In februari 2012 zijn alle deelnemers van Pensioenfonds Mediq per brief geïnformeerd over de voorgenomen liquidatie en de collectieve waardeoverdracht. Ook zijn brieven gestuurd aan de gewezen deelnemers en de pensioengerechtigden. Na de definitieve besluitvorming zijn in mei 2012 alle categorieën deelnemers en uitkeringsgerechtigden schriftelijk geïnformeerd. De uitkeringsgerechtigden hebben, voordat hun uitkering in mei 2012 door PMA werd uitgekeerd, brieven ontvangen van Pensioenfonds Mediq en PMA. In de brief van Pensioenfonds Mediq is vermeld welke uitkering men tot op dat moment van Pensioenfonds Mediq ontving, wat de aanpassing was door toekenning van de compensatie van in voorgaande jaren gemiste inhaalindexatie en op welk bedrag de uitkeringsgerechtigden recht hadden bij PMA. De brief van PMA gaf aan welke uitkering Pensioenfonds Mediq (inclusief het bedrag aan toegekende inhaalindexatie) aan hen had doorgegeven. Vervolgens werd hierop de jaarlijkse vakantiegelduitkering in mindering gebracht en werd het door PMA uit te keren bedrag vermeld. Op deze wijze konden uitkeringsgerechtigden de aansluiting constateren tussen de door Pensioenfonds Mediq overgedragen verplichting en de aanvaarding ervan door PMA. In augustus 2012 zijn de overige deelnemers op vergelijkbare wijze geïnformeerd over de overgedragen aanspraken. Ook dit maal was de inhoud van de brieven van Pensioenfonds Mediq en PMA volledig op de individuele situatie toegesneden en werden de deelnemer in staat gesteld de aansluiting tussen de overgedragen aanspraken te constateren. 1.5.1 Website Vanaf de bekendmaking van de voorgenomen overgang naar PMA is op de website van Pensioenfonds

Mediq

informatie

geplaatst

over

de

voorgenomen

liquidatie

en

waardeoverdracht, inclusief de antwoorden op mogelijke vragen. De verzonden, algemene brieven aan deelnemers zijn eveneens op de website geplaatst. Liquidatieverslag 2012

9



Het merendeel van de informatie is eveneens geplaatst op de interne website van Mediq N.V. Na afloop van de notificatieperiode omtrent de liquidatie in december 2012 zal de website van Pensioenfonds Mediq worden opgeheven. 1.5.2 Pensioenkrant In juli 2012 is de laatste pensioenkrant van Pensioenfonds Mediq verschenen, die vooral gericht was op de overgang naar PMA. Tevens is voor deze gelegenheid de verzendlijst van de

pensioenkrant

uitgebreid

met

de

gewezen

deelnemers

en

overige

aanspraakgerechtigden van Pensioenfonds Mediq. 1.5.3 Voorlichtingssessies aan deelnemers Nadat overeenstemming was bereikt tussen sociale partners en het bestuur van Pensioenfonds Mediq, zijn informatiesessies gehouden in alle vestigingen van Mediq N.V. waar deelnemers aan het pensioenfonds werkzaam zijn. In sommige vestigingen zijn twee informatiesessies gehouden. Doel van de informatiesessies was om de deelnemers goed te informeren over de op handen zijnde veranderingen en de vakbondsleden onder hen te ondersteunen in hun beeldvorming, zodat zij goed gemotiveerd hun stem konden uitbrengen op de voorstellen zoals die door de vakbonden aan hen zouden worden voorgelegd. In totaal zijn in een tijdsbestek van vier weken 18 informatiesessies gehouden op 13 locaties. Deze sessies zijn gehouden onder verantwoordelijkheid van Mediq N.V., het bestuur van Pensioenfonds Mediq en de vakbonden. In de sessies is toegelicht wat de consequenties zijn van de overdracht aan PMA voor de deelnemers, gewezen deelnemers en uitkeringsgerechtigden. Hierbij zijn de resultaten van de uitgevoerde gelijkwaardigheidstoets ter onderbouwing van de evenwichtigheid van belangen toegelicht. Ook is expliciet aandacht besteed aan het verhoogde risico voor de deelnemers dat aan de overdracht aan PMA is verbonden (dit mede op verzoek van de COR en het VO), als gevolg van het feit dat het beleid van Pensioenfonds Mediq meer defensief van karakter is dan het beleid van PMA, mede verklaard door verschillen in de opbouw van het deelnemersbestand van beide fondsen. 1.5.4 Voorlichtingssessie aan pensioengerechtigden In mei 2012 is een afzonderlijke informatiesessie gehouden voor de pensioengerechtigden. Doel van deze sessie was om nadere informatie te verschaffen over de veranderingen met


10



betrekking tot de pensioenuitvoering en gelegenheid te geven om vragen te stellen. Ook de presentatie aan pensioengerechtigden is op de website geplaatst.

1.6 Reactie vereffenaars op verklaring verantwoordingsorgaan Het college van vereffenaars heeft kennis genomen van de verklaring van het VO. Het college spreekt zijn dank uit aan het VO voor zijn kritische en constructieve opstelling gedurende de jaren van zijn bestaan. Gedurende de besluitvormingsperiode omtrent de liquidatie heeft het VO het proces kritisch gevolgd en zich zorgvuldig laten informeren over de voorstellen en de consequenties.


11


Afwikkeling van de liquidatie en waardeoverdracht

Hoofdstuk 2 Afwikkeling van de liquidatie en waardeoverdracht 2.1 Financiële uitwerking en budget De afwikkeling van de waardeoverdracht gaat, gezien de dekkingsgraad van Pensioenfonds Mediq van circa 100% per 23 april 2012, de draagkracht van Pensioenfonds Mediq te boven, wanneer naast de verplichtingen volgens de waarderingsgrondslagen van Pensioenfonds Mediq inhaalindexatie moet worden toegekend en de kosten van de liquidatie moeten worden gedragen. Om die reden is afgesproken dat Mediq N.V. zal bijdragen om de transitie van Pensioenfonds Mediq te kunnen financieren. De kosten van de compensatie van de inhaalindexatie en de kosten van de liquidatie dienen dus gefinancierd te worden uit het totaal van het verschil tussen de dekkingsgraden van Pensioenfonds Mediq en PMA, aangevuld met dit budget van Mediq N.V. Hieronder een samenvattend overzicht van de beschikbare middelen en bestedingen bij de liquidatie: EUR x 1000 Eigen vermogen per 31-12-2011 Resultaat pensioenactiviteiten

11.706 -14.016

Resultaat Beleggingsactiviteiten

3.836

Batig Liquidatiesaldo

1.526

2.2 Toekenning inhaalindexatie Na de vaststelling op 23 april 2012 dat de dekkingsgraden van beide fondsen de overdracht naar PMA mogelijk maken, moest een besluit genomen worden omtrent de hoogte van de toe te kennen inhaalindexatie. Gezien het te verwachten overschot uit de combinatie van dekkingsgraadverschil en het maximale budget van de werkgever heeft het bestuur van Pensioenfonds Mediq besloten om de compensatie voor de over voorgaande jaren gemiste indexatie vooralsnog op 75% te stellen. Een eventueel liquidatiesaldo komt ten goede aan de deelnemers via in te kopen pensioenrechten bij PMA. De grondslag voor indexatie is bij Pensioenfonds Mediq voor deelnemers de loonindex en voor de overige categorieën deelnemers de prijsindex. De werkelijk opgebouwde indexatieachterstand verschilt daardoor per categorie deelnemers, afhankelijk van het jaar waarin men pensioengerechtigd of gewezen deelnemer is geworden. Aangezien het noodzakelijk was dat de ingegane pensioenen al in de derde week van mei 2012 door PMA moesten worden uitbetaald, was er zeer weinig tijd om de compensatie voor Liquidatieverslag 2012

12



de in voorgaande jaren gemiste inhaalindexatie aan de pensioengerechtigden per individu uit te rekenen en is om die reden besloten om aan alle pensioengerechtigden, ongeacht de datum

van

pensioneren,

het

maximale

percentage

inhaalindexatie

voor

pensioengerechtigden toe te kennen. Voor de deelnemers en gewezen deelnemers is een meer nauwkeurige methode gehanteerd, waarbij per jaar de situatie op 1 januari van het jaar bepalend is. Elke gewezen deelnemer heeft op die manier een gewogen percentage van loonindex en prijsindex ontvangen, afhankelijk van het jaar waarin hij inactief is geworden.

2.3 Collectieve waardeoverdracht De overdracht heeft gefaseerd plaatsgevonden, met prioriteit voor de pensioengerechtigden. 2.3.1 Pensioengerechtigden De overdracht van de pensioengerechtigden is tijdig afgerond, zodat iedereen op de reguliere betaaldatum in mei 2012 zijn pensioen heeft ontvangen van PMA. Een belangrijk punt is hierbij dat Pensioenfonds Mediq geen vakantiegeld kent en PMA wel. Dat betekent dat de maandelijkse uitkering bij PMA iets lager is dan bij Pensioenfonds Mediq, waar dan het vakantiegeld in mei 2013 tegenover staat. 2.3.2 Deelnemers en gewezen deelnemers De afwikkeling van de deelnemers, gewezen deelnemers en overige aanspraakgerechtigden heeft meer tijd gevergd. Technisch is deze transitie eind juli 2012 afgerond. De deelnemers hebben in juli 2012 van PMA de wettelijk voorgeschreven startbrief ontvangen. Daarop zijn slechts een zeer beperkt aantal reacties gekomen, inhoudende verzoeken om toelichting. Na controle van de transitie zijn de betrokkenen op vergelijkbare wijze en schriftelijk door Pensioenfonds Mediq en PMA geïnformeerd. Met deze brieven kan iedere deelnemer de aansluiting van de aanspraken bij PMA vergelijken met de door Pensioenfonds Mediq overgedragen aanspraken. Ook hier is de toegekende inhaalindexatie gespecificeerd en is duidelijk gemaakt dat PMA de aanspraken registreert zonder vakantiegeld. 2.3.3 Inkoop premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid voor deelnemers die ziek zijn op 30 april 2012 PMA loopt een risico dat werknemers van Mediq N.V. die op 30 april 2012 ziek zijn, in de toekomst aanspraak maken op premievrijstelling wegens arbeidsongeschiktheid. Rekening houdend met de ervaren revalidatie in de populatie van Mediq N.V. is een staffel uitgewerkt en overeengekomen om het recht op premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid in te kopen bij PMA. Dit betreft een bedrag van EUR 435 duizend.


13



2.3.4 Reeds uitgevoerde afkopen kleine pensioenen die nog niet waren uitgekeerd aan de deelnemers De Pensioenwet maakt het mogelijk dat een pensioenuitvoerder twee jaar na beëindiging van een dienstverband zogenoemde ‘kleine pensioenen’ afkoopt. Hiervoor is de instemming van de gewezen deelnemer niet noodzakelijk. Voor ongeveer 40 deelnemers kon deze afkoop niet worden afgewikkeld, omdat betrokkenen niet reageerden op de correspondentie en ook niet op andere wijze benaderbaar bleken. Besloten is deze aanspraken aan PMA over te dragen inclusief de afgesproken compensatie van de in voorgaande jaren gemiste indexatie. 2.3.5 Deelnemers met deels een uitkering uit oude verzekeringspolissen Vanuit de historie van Pensioenfonds Mediq hebben in totaal 131 deelnemers nog verzekeringspolissen stammend uit de periode voordat Pensioenfonds Mediq werd opgericht. Een aantal van deze deelnemers is nog actief, anderen zijn pensioengerechtigd of gewezen deelnemer. Deze polissen vormen geen onderdeel van de voorziening pensioenverplichtingen van Pensioenfonds Mediq. Mediq N.V. heeft besloten de betrokkenen tegemoet te komen en heeft bij de verzekeraar een gegarandeerde jaarlijkse indexatie van 1,5% ingekocht.

2.4 Financiële afwikkeling Voor de transitie is het verschil in dekkingsgraad tussen Pensioenfonds Mediq en PMA van groot belang. In verband daarmee is in de periode voorafgaand aan de werkelijke overdracht wekelijks de ontwikkeling van de dekkingsgraden nauwlettend gevolgd en is de overdracht zodra de gelegenheid er was doorgezet. De berekening van de overdrachtswaarde en de voorziening pensioenverplichtingen door de systemen van Pensioenfonds Mediq en PMA gaan allemaal uit van berekeningen op maandeinde. Om deze reden is de juridische overdracht gesteld op 30 april 2012, terwijl de economische overdracht van de beleggingen is gesteld op 24 april 2012, de dag na de besluitvorming. Een en ander betekent dat het economische risico van de beleggingen op 24 april 2012 is overgegaan naar PMA. De berekening van de verplichtingen per 30 april behelst dan nog de verzekeringstechnische mutaties (zoals sterfte, overdrachten etc.) tussen 23 april en 30 april, waarbij de verplichtingen worden vastgesteld tegen de afgesproken rentetermijnstructuur van 23 april. Een en ander wordt in de navolgende paragrafen nader toegelicht. 2.4.1 Overdracht beleggingen Per 23 april 2012 hebben beide partijen een schatting van de marktwaarde van de beleggingen bepaald. Hierbij is een zo representatief mogelijke schatting gemaakt van de


14



marktwaarde van die beleggingen waarvoor geen dagelijkse notering beschikbaar is. De gerapporteerde waarde per 30 april 2012 ondersteunt de waardering van deze beleggingen. PMA droeg na 23 april 2012 het economische risico op de beleggingen, terwijl deze nog in de boeken staan van Pensioenfonds Mediq. Het beleggingsresultaat na 23 april 2012 moest dus met PMA worden verrekend. Per 24 april 2012 is het meest liquide deel van de portefeuille verkocht. De rest van de beleggingen zijn gedurende mei en juni 2012 afgewikkeld, conform het met PMA opgestelde transitieplan. Dit leidt tot de volgende resultaten: Bedrag EUR x 1000 Saldo beleggingen per 23 april 2012

315.548

Beleggingsresultaten gerealiseerd na 23 april 2012, voor rekening PMA

12.478

Totaal over te dragen waarde

328.027

2.4.2 Vaststelling overdrachtswaarde Op basis van de verwerkte mutaties uit de waardeoverdracht in het systeem van PMA is door

PMA

de

overdrachtswaarde

berekend

gebaseerd

op

de

(benaderde)

rentetermijnstructuur van 23 april 2012 en op de grondslagen van PMA, inclusief de per 1 mei 2012 door Pensioenfonds Mediq toegekende compensatie voor in voorgaande jaren gemiste indexatie. Aanvullend is nog de overdrachtswaarde bepaald voor de teruggedraaide afkopen kleine pensioenen (zie 2.3.5). Dit resulteert in de volgende opstelling: Omschrijving Nominale Overdrachtswaarde aanspraken per 1 mei 2012 Overdrachtswaarde teruggedraaide afkopen

Bedrag EUR 332.033 72

Totaal nominale overdrachtswaarde aanspraken

332.105

Na correctie dekkingsgraad 96,7% van PMA

321.145

Inkoop premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid Totale overdrachtswaarde

435 321.580

2.4.3 Totale bijdrage Mediq N.V Naast de normale bedrijfskosten worden extra kosten gemaakt voor de liquidatie. Dit betreft afrondende advieskosten, accountants- en actuariskosten, kosten Blue Sky Group en de vergoeding van de directeur, die het liquidatieproces heeft gecoördineerd. Tevens zijn nog kosten gemaakt voor juridische advisering over verschillende onderwerpen. Alle leveranciers zijn benaderd om in augustus te factureren, zodat de kosten in het liquidatiesaldo konden worden meegenomen. Voor enkele kosten betreft dit een


15



voorschotfactuur omdat de dienstverlening pas na 31 augustus 2012 kan worden afgerond. Een eventueel verschil met de werkelijke kosten zal via de werkgever worden afgewikkeld. Voor een bedrag van EUR 170 duizend worden nog facturen verwacht van leveranciers, die door Mediq N.V. zullen worden betaald. Deze kosten zijn wel opgenomen in de resultatenrekening van Pensioenfonds Mediq. De afwikkeling van enkele posten terug te vorderen dividend belasting loopt over de datum van 31 augustus 2012 heen. Dit bedrag (EUR 100,5 duizend) is opgenomen in de afrekening met Mediq N.V. De totale bijdrage van Mediq N.V. aan Pensioenfonds Mediq bedraagt: EUR x 1000 Storting in pensioenfonds In storting opgenomen bedrag te ontvangen tax reclaims Nog te betalen kosten Totale bijdrage Mediq N.V.

6.786 -100 170 6.856

2.4.4 Bestemming liquidatiesaldo en plan van verdeling Na verrekening van alle baten en lasten inclusief de extra bijdrage van Mediq N.V. resteert een batig liquidatiesaldo van EUR 1.526 duizend. Conform de statuten van Pensioenfonds Mediq komt het liquidatiesaldo volledig ten goede aan de deelnemers. Het bedrag is overgemaakt per 31 augustus 2012. Omgerekend tegen de dekkingsgraad van dat moment betekent dit een contante waarde van de in te kopen aanspraken van EUR 1.563,5 duizend. Uitgedrukt als inhaalindexatie neemt hierdoor het percentage inhaalindexatie toe tot omstreeks 81%. PMA is in staat om dit per 1 november 2012 te verwerken in de pensioenadministratie. PMA zal dit na de verwerking in de administratie met betrokken deelnemers communiceren. (zie ook onderdeel 2.2 Toekenning inhaalindexatie).

2.5 Juridische afwikkeling Bij het besluit tot ontbinding van Pensioenfonds Mediq zijn de bestuurders van het fonds de vereffenaars van het fonds in liquidatie geworden. De taak van de vereffenaars wordt in hoofdzaak bepaald door de regel dat het fonds, voor zover dat nodig is voor de vereffening van zijn vermogen, voort bestaat. De vereffenaars hebben dezelfde bevoegdheden, plichten en aansprakelijkheid als de bestuurders, voor zover deze verenigbaar zijn met de taak als vereffenaar. Voor de concrete uitwerking wordt verwezen naar hoofdstuk 7.1


16


Gang van zaken eerste vier maanden van 2012

Hoofdstuk 3 Gang van zaken eerste vier maanden van 2012 3.1 Toelichting op de resultaten van de eerste 8 maanden van 2012 Het resultaat van het fonds over de verslagperiode in 2012 is uitgekomen op EUR - 10.180 duizend. Er zijn geen vergelijkende cijfers opgesteld over dezelfde periode in 2011. Dit is omdat de operationele activiteiten betrekking hebben op slechts 4 maanden 2012, gevolgd door een afwikkelingsperiode van nog eens 4 maanden. Vergelijking met dezelfde periode in 2011 is daarmee niet zinvol.

4 maanden 2012 EUR x 1000 -12.843 9.451 7.333 -13.385 -736 -10.180

Resultaat op beleggingen en verplichtingen Resultaat op premies Resultaat op collectieve waardeoverdracht Resultaat op indexering Overige resultaten Totaal resultaat

Het resultaat op beleggingen en verplichtingen is samengesteld uit een positief resultaat op beleggingen van EUR 3.836 duizend, een rentetoevoeging pensioenverplichtingen van EUR – 2.962 duizend en het effect van de wijziging van de marktrente voor EUR – 13.717 duizend. In het resultaat op premies is begrepen een extra premiestorting van EUR 6.856 duizend. Het resultaat op indexering betreft de toegekende inhaalindexatie.

3.2 Bestuursaangelegenheden DNB heeft per brief van 16 februari 2012 een positieve beschikking afgegeven op het nieuwe korte- en langetermijn herstelplan, die op 30 december 2011 zijn ingediend. Op 20 februari 2012 bereikte het fonds het droevige nieuws van het overlijden van de heer Verheij. Hij was tot eind 2011 lid van het verantwoordingsorgaan. In de bestuursvergadering van 22 maart 2012 is het concept jaarverslag besproken met PwC, Towers Watson en Blue Sky Group. Het bestuur heeft in deze vergadering tevens, naar aanleiding van de in het kader van het nieuwe herstelplan uitgevoerde continuïteitsanalyse

en

de

door

Ortec

in

het

kader

van

project

“Toekomstige

pensioenregeling en uitvoering” uitgevoerde analyses, geoordeeld dat de gehanteerde en geformuleerde indexatieambitie van het fonds van 90% niet langer representatief of haalbaar is. Besloten is om de indexatieambitie te verlagen en vast te stellen op 75%.


17



Het bestuur heeft op 22 maart 2012 besloten om, met het oog op de stand van de dekkingsgraad van het fonds ultimo 2011, de pensioenaanspraken van de deelnemers en gewezen deelnemers per 1 januari 2012 niet te indexeren. Het bestuur besloot verder om de ingegane pensioenen per 1 januari 2012 niet te indexeren. In het eerste kwartaal van 2012 heeft het bestuur met terugwerkende kracht tot 1 januari 2012 besloten tot herbenoeming in het bestuur van mevrouw Heuperman en de heer Wissink, tot benoeming in het VO van de heer Brand als opvolger van de heer Den Adel, en tot herbenoeming in het VO van de heer Van Dam (voor twee kalenderjaren) en van de heer Bakx. Op 27 april is het in december 2011 afgetreden pensioengerechtigde bestuurslid de heer J. de Wit, door Hare Majesteit Koningin Beatrix benoemd tot Lid in de Orde van Oranje Nassau. De heer De Wit is 25 jaar bestuurslid geweest van Pensioenfonds Mediq.

3.3 Risico’s Gedurende het eerste kwartaal van 2012 heeft de bedrijfsvoering volledig op basis van continuïteit plaatsgevonden. In april 2012 is, gezien de verwachting dat de liquidatie waarschijnlijk snel zou plaatsvinden, in beperkte mate ‘voorgesorteerd’ op de verwachte liquidatie, door wat minder liquide componenten van de portefeuille om te zetten in zeer liquide staatsobligaties. Dit betrof met name een deel van de rentehedge die is vervangen door langlopende staatsobligaties. In totaal heeft deze werkwijze het renterisico in de portefeuille nauwelijks beïnvloed. Gedurende de eerste operationele maanden van 2012 is het risicobeleid van Pensioenfonds Mediq

ongewijzigd

voortgezet.

Dit

betreft

zowel

het

beleggingsbeleid

als

het

pensioenbeheer. Zie verder hoofdstuk 4 waarin het risicobeheerkader van Pensioenfonds Mediq is uiteengezet. Sinds de overdracht van de beleggingen per 23 april 2012 en van de aanspraken per 1 mei 2012 zijn de risico’s uit de ABTN niet meer van toepassing. Vanaf 24 april 2012 zijn de economische risico’s van de beleggingen volledig overgegaan op PMA. Tijdens de liquidatie en de daarmee verbonden administratieve transitie heeft een aantal extra activiteiten, inherent aan de liquidatie plaatsgevonden. Dit houdt in dat alle individuele dossiers zijn beoordeeld door pensioenbeheer alvorens de gegevens over te dragen aan PMA, zodat gezorgd kon worden dat de overgedragen aanspraken juist en volledig zijn


18



3.4 Premie Pensioenfonds Mediq hanteert een doorsneepremie die gebaseerd is op de dekkingsgraad van het fonds met als minimum de kostendekkende premie. Bij lage dekkingsgraden ligt de premie op maximaal 30% van de loonsom. Voor 2012 is de premie vastgesteld op het maximum. De premie ligt daarmee substantieel boven de kostendekkende premie. De premie tot en met april 2012 is tijdig door de werkgever betaald en bedraagt EUR 5.120 duizend (exclusief extra storting); er zijn geen premieachterstanden. Dit ligt ruimschoots boven de (zuivere) kostendekkende premie van EUR 3.803 duizen. Vanaf 1 mei 2012 zijn er geen premieverplichtingen meer voor de werkgever. Wel heeft de werkgever zich verbonden tot een aanvullende storting in Pensioenfonds Mediq voor de afwikkeling van de liquidatie.

3.5 Toezichthouder Aan Pensioenfonds Mediq zijn geen dwangsommen of boetes opgelegd. Er zijn door DNB geen aanwijzingen gegeven, noch is een bewindvoerder aangesteld. Ook is geen verbod opgelegd tot collectieve waardeoverdracht aan PMA.


19


Risicobeheer

Hoofdstuk 4 Risicobeheer Dit hoofdstuk bevat een samenvatting van het risicobeheer van het pensioenfonds, zoals dat gedurende de vier operationele maanden van 2012 heeft gefunctioneerd. In die periode was het bestuur verantwoordelijk. Om die reden wordt in dit hoofdstuk niet gesproken van vereffenaars.

4.1 Risicobeheerkader Stichting

Pensioenfonds

Mediq

is

een

pensioenfonds

zonder

een

eigen

uitvoeringsorganisatie. Alle primaire processen zijn uitbesteed aan professionele partijen, met behoud van de eigen verantwoordelijkheid van het bestuur voor de uitvoering van deze processen. De achtergrond is dat het bestuur van oordeel is dat de primaire processen een professionele en gespecialiseerde organisatie vereisen die, gegeven de omvang van het pensioenfonds, niet continu op het benodigde niveau in stand kan worden gehouden. De aantrekkelijkheid als werkgever voor specialisten is bij een kleine organisatie beperkt, waardoor de kwaliteit van de organisatie permanent onder druk staat, wat gepaard gaat met extra risico’s van continuïteit en integriteit. Uitbesteding is in die situatie bij uitstek een middel om de operationele en organisatorische risico’s te beperken. Tegelijkertijd kunnen de grote beleidsmatige risico’s van het pensioenfonds ook beter worden aangepakt door een professionele organisatie. Het risicobeheerkader is daarom opgebouwd vanuit het vertrekpunt van een pensioenfonds met volledige uitbesteding van alle primaire en ondersteunende processen. Dat neemt niet weg dat het bestuur van het fonds verantwoordelijk blijft voor de juiste uitvoering van de processen. In de loop van 2010 is gestart met een project om het risicobeheer in een omvattend en gestructureerd kader vorm te geven. Tijdens workhops van het bestuur is aandacht besteed aan de belangrijkste risico’s die door het bestuur worden onderkend, waarbij vervolgacties en maatregelen zijn afgesproken om deze risico’s te verminderen. Dit project is in 2011 afgerond. 4.1.1 Denken vanuit doelstellingen pensioenfonds De doelstellingen van het pensioenfonds staan centraal. Risicobeheer is een instrument om de haalbaarheid van de doelstellingen te vergroten. In de risicoanalyse is een doelstellingenhiërarchie opgenomen, waarbij beknopt staat aangeduid welke typen risico’s van

toepassing

zijn

en

wie

(bestuur,

directeur,

uitvoeringsorganisaties)

primair

verantwoordelijk is voor de beheersing van de genoemde risico’s.


20


Risicobeheer

Vanuit het perspectief van het fonds als geheel wordt aangegeven op welke manier het fonds is georganiseerd, welke risico’s verbonden zijn aan de processen van het fonds en aan de gekozen organisatievorm. Tevens wordt aangegeven wat de verantwoordelijkheden zijn

van

de

uitbestedingpartners

en

op

welke

manier

het

bestuur

de

eigen

verantwoordelijkheid vorm geeft. Tenslotte zijn er risico’s die de uitbesteding overstijgen en die rechtstreeks door het bestuur worden beoordeeld. Het bestuur is zich er steeds van bewust dat bewust omgaan met risico’s voor een pensioenfonds noodzakelijk is om de doelstellingen te bereiken. ‘Zonder risico nemen is geen goed rendement mogelijk’. Het gaat er dus niet om risico’s maximaal te verminderen, maar om optimaal gebruik te maken van de rendementspotentie van bepaalde risico’s en gelijktijdig de gevaren te beperken tot aanvaardbare niveaus. Hierbij dient te worden benadrukt dat ‘down side risks’ weliswaar kunnen worden beperkt, maar nooit volledig kunnen worden geëlimineerd. Daarnaast zijn er risico’s die niet beheerst kunnen worden. Voor dit type risico’s geldt dat men ze moet proberen te vermijden en zo mogelijk door middel van verzekering hun gevolgen te beperken. Functioneel risico ter verwezenlijking van doelstellingen Ter financiering van de pensioenverplichtingen worden de middelen van het pensioenfonds belegd. Beleggen houdt in het aanvaarden van risico. Bij het samenstellen van de beleggingsmix wordt daarbij een optimum gezocht tussen het verwachte risico en het verwachte rendement van de investeringen. In het beleggingsplan staat beschreven welk risico het bestuur, gegeven de doelstellingen, aanvaardbaar acht. Dit risico is dus functioneel. Beperking van het beleggingsrisico als zodanig betekent tegelijkertijd beperken van de kansen op rendement. Dit is een puur afwegingsvraagstuk tussen risico en kans op rendement. Het beleggingsplan heeft dus zijn eigen plaats in het risicobeheerkader. Niet functioneel risico als bedreiging van doelstellingen Er zijn ook risico’s die volstrekt niet functioneel zijn voor het bereiken van de doelstellingen, maar geheel als bedreiging moeten worden beschouwd. Een voorbeeld hiervan is het cumulatierisico dat ten gevolge van een gebeurtenis een groot aantal deelnemers van het pensioenfonds arbeidsongeschikt raakt of overlijdt. Er zijn geen voordelen verbonden aan een dergelijk risico. De afweging gaat hier volledig tussen de omvang van het netto risico en de kosten van het geheel of gedeeltelijk afwentelen ervan via verzekeren, indien dat mogelijk is. In de risicoanalyse dienen dergelijke risico’s in kaart te worden gebracht. 4.1.2 Pensioenfonds als besturingsorgaan met decentrale, uitbestede uitvoering Stichting Pensioenfonds Mediq heeft sinds begin 2008 geen eigen organisatie meer, maar heeft alle primaire processen uitbesteed. Het bestuur is en blijft verantwoordelijk voor het Liquidatieverslag 2012

21


Risicobeheer

pensioenfonds als geheel en wordt daarin bijgestaan door een statutair directeur, die toezicht houdt op de uitbestedingpartners en het dagelijks beleid van het fonds.

Het pensioenfonds kan daarbij schematisch worden beschouwd als in vorenstaande figuur weergegeven: •

De top wordt gevormd door het bestuur (blauw).

•

Bestuursondersteunende processen (geel), die worden uitgevoerd door de directeur in samenwerking met daartoe aangestelde medewerkers van Blue Sky Group (BSG). Deze bestuursondersteunende processen functioneren als schakelpunt tussen het bestuur en de uitvoerende organisaties. De medewerkers functioneren binnen BSG als verlengde van het bestuur van de opdrachtgever. Daarbij dient sprake te zijn van concrete functiescheiding ten opzichte van de pensioenbeheeractiviteiten.

•

Het primaire proces pensioenbeheer (groen) is uitbesteed aan BSG, dat ook de financiële administratie voert.

•

Het primaire proces vermogensbeheer (paars) is uitbesteed aan Kempen Capital Management (KCM), die vervolgens het beheer voert over de aan- en verkoop van verschillende beleggingsproducten, binnen de kaders van het vastgestelde. Tevens is een custodian, BNY Mellon, aangesteld om onafhankelijk van KCM de beleggingen te bewaren en de onderliggende waarden te registreren.

Grofweg kan worden gesteld dat de beleidsrisico’s zich concentreren op het niveau van het bestuur, waarvan de analyse en beheer vaak op procesniveau worden uitbesteed aan de uitbestedingspartners. De procesrisico’s zijn vooral terug te vinden bij de primaire processen en de ondersteunende processen. Vanuit bovenstaand conceptueel kader geldt het volgende: •

Het bestuur is eindverantwoordelijk.


22


•

Risicobeheer

Het bestuur heeft de primaire en ondersteunende processen gedelegeerd en uitbesteed, en concentreert zich op balansrisico’s en de inrichting van de governance van het pensioenfonds.

•

De uitvoerende organisaties zijn verantwoordelijk voor de inrichting van hun eigen risicobeheerkader.

•

Het bestuur dient toe te zien op de opzet en werking van het risicobeheerkader van de uitvoerende organisaties.

De uitbestedingspartners zijn zelf verantwoordelijk voor een goede organisatie. Daarbij horen ook een goed risicobeheerkader en de handhaving ervan. Contractueel zijn de uitvoerende partijen verplicht te zorgen voor kwalitatief goede dienstverlening en voor de beheersing van de aan de processen verbonden risico’s. De opdrachtnemers zijn gehouden om de werkzaamheden uit te voeren binnen de kaders van de voor het pensioenfonds en voor henzelf geldende algemene en specifieke wetgeving, en de door partijen contractueel vastgelegde SLA-afspraken. Daarnaast beoordeelt het bestuur de kwaliteit van het risicobeheersingsmaatregelen van de uitvoeringsorganisaties aan de hand van SAS-70 type II rapportages of ISAE 3402-rapportages. Voorts heeft het bestuur een directeur aangesteld als verbinding tussen bestuur en uitvoerders en voor zover nodig tussen uitvoerders onderling. De directeur houdt toezicht op de processen binnen de uitvoerende organisaties. Daarnaast wordt de jaarrekening van het pensioenfonds

gecontroleerd

verzekeringstechnische

analyse

door en

een

externe

rapportage

accountant,

worden

terwijl

de

door

een

gecontroleerd

certificerende actuaris.

4.2 Financiële risico’s Renterisico Dit betreft het risico dat de waarde van de pensioenverplichtingen en beleggingen wijzigt ten gevolge van een verandering in de rentestand. Voor het pensioenfonds betreft dit de pensioenverplichtingen en de beleggingen. Als de rente daalt (stijgt), stijgt (daalt) de contante

waarde

van

verplichtingen

en

stijgt

(daalt)

de

waarde

van

de

(obligatie)beleggingen. Daarnaast wordt afgedekt op de belangrijkste rentepunten, waardoor het renterisico effectief wordt afgedekt. In het beleggingsplan wordt vastgelegd wat het niveau van renteafdekking moet zijn. De hiervoor genoemde rentegevoeligheid van de verplichtingen en beleggingen is doorgaans niet gelijk. Deze rentegevoeligheid wordt uitgedrukt in de ‘duration’. Dit is een getal dat uitdrukt hoe groot het effect is van een renteverandering van 1%. De duration van de verplichtingen is 18, wat betekent dat bij daling van de rente met 1% de omvang van de verplichtingen met circa 18% stijgt. Het renterisico wordt onder het FTK gemeten ten opzichte van de rentetermijnstructuur, zoals gepubliceerd door DNB. Deze is gebaseerd op de internationale swapcurve. Swaps moeten worden gesloten met banken als tegenpartij. Dat introduceert een tegenpartijrisico, Liquidatieverslag 2012

23


Risicobeheer

dat in de kredietcrisis niet verwaarloosbaar is gebleken. Renterisico kan ook worden afgedekt met staatsobligaties, maar daardoor wordt een extra renterisico geïntroduceerd door afwijking ten opzichte van de swapcurve. Het effect kan positief en negatief werken. Uit oogpunt van diversificatie van het tegenpartijrisico accepteert Pensioenfonds Mediq een extra renterisico ten opzichte van de swapcurve door gedeeltelijke rente hedge met staatsobligaties. Valutarisico Beleggingen die luiden in vreemde valuta’s zijn aan waardeverandering onderhevig doordat de wisselkoers van de valuta’s wijzigt. Dit noemen we het valutarisico. Zelfs indien de beurskoers van een aandeel in originele valuta’s (bijvoorbeeld de US dollar) niet verandert, loopt de belegger in de eurozone risico op waardeverandering van dat aandeel doordat de wisselkoers van de US dollar ten opzichte van de euro verandert. Dit betekent dat beleggen in een andere valuta dan de eigen valuta extra risico toevoegt aan die beleggingen. Om deze reden wordt het valutarisico afgedekt door middel van derivaten, meestal valutatermijncontracten. Simpel gesteld: als de koers van een bepaalde valuta gaat stijgen of dalen, dan wordt door middel van derivaten- of termijncontracten een tegengestelde positie ingenomen, waardoor per saldo de positie in vreemde valuta’s neutraal wordt. De koersveranderingen worden zo gecompenseerd. Dit is niet perfect mogelijk. Een beperkt valutarisico blijft dan ook altijd bestaan. Het pensioenfonds heeft de wereldwijde beleggingen in zakelijke waarden afgedekt tegen het valutarisico. Het valutarisico is daardoor voor het pensioenfonds grotendeels geneutraliseerd. De beleggingen in opkomende landen worden doorgaans niet afgedekt. Hoewel deze beleggingen doorgaans verhandeld worden in US dollar, luiden de oorspronkelijke waarden in de valuta’s van de betreffende landen. De liquiditeit van die valuta’s is veel geringer en de kosten van afdekken van het valutarisico worden daarom te hoog. Dit is een van de redenen waarom beleggingen in opkomende landen extra risicovol zijn. Binnen de obligatieportefeuille wordt in bepaalde mate geprofiteerd van renteverschillen in andere economische zones en valutagebieden. Het valutarisico dat hierbij ontstaat wordt beschouwd als onderdeel van deze tactische posities en afhankelijk daarvan al dan niet binnen de obligatieportefeuille afgedekt. Marktrisico Het is bekend dat de waarde van beleggingen fluctueert. Het hiermee gepaard gaande risico wordt het marktrisico genoemd. Dit marktrisico is niet voor alle beleggingscategorieën gelijk. Voor obligaties is het veel kleiner dan voor aandelen. Binnen aandelen is het risico in de landen met goed ontwikkelde kapitaalmarkten geringer dan in landen waar de kapitaalmarkten nog in opkomst zijn.


24


Risicobeheer

Het marktrisico kan worden beheerst door diversificatie. Beleggen in verschillende markten compenseert een groot deel van het marktrisico, omdat de conjunctuurcyclus niet voor alle markten gelijk verloopt. Beleggen in verschillende beleggingscategorieën compenseert eveneens, omdat de verschillende categorieën niet allemaal op gelijke wijze reageren op de ontwikkelingen in de economie. Een aantal beleggingscategorieën werkt gedeeltelijk tegengesteld. Hierdoor ontstaat een dempend effect op het totale risico van de beleggingsportefeuille. Overigens is tijdens de laatste crisis gebleken dat onder dergelijke extreme omstandigheden de verschillende beleggingscategorieën in hun reactie veel overeenkomsten vertonen. Diversificatie door verschillende correlaties werkt dus niet altijd. Actief en passief risico Een beleggingscategorie voor een bepaalde regio bestaat uit verschillende fondsen en/of ondernemingen. De rendements/risicoverhouding van de verschillende beleggingen wordt door de beleggers niet gelijk beoordeeld. Als een belegger een selectie maakt uit de aanwezige beleggingsmogelijkheden op een specifieke markt, noemt men dat het nemen van actief risico. Beleggen in alle mogelijkheden van een bepaalde markt noemt men passief beleggen of index beleggen. Bij actief beleggen gaat het erom dat een belegger of vermogensbeheerder veronderstelt dat hij door zijn selectie een beter resultaat kan behalen dan het gemiddelde van de markt. Per definitie geldt dat het totaal van alle beleggers in de markt op het gemiddelde uitkomen. De winst van de een gaat dus ten koste van de ander. Men kan niet altijd succes hebben en het resultaat van actief beleid is dus onzeker. Om die reden is index beleggen populair. Stichting Pensioenfonds Mediq voert een mix van actief en passief beleid. In goed ontwikkelde markten met goed toegankelijke informatie voor iedereen heeft actief beleggen weinig kans op succes. Daar is een vorm van passief beleggen aan de orde. Andere markten kennen wel mogelijkheden. In samenwerking met en op voorstel van KCM wordt bepaald in welke markten en sectoren passief beleid voorop staat en waar mogelijk actief beleid kansen heeft. Kredietrisico / tegenpartijrisico Kredietrisico is het risico dat een tegenpartij niet aan haar verplichtingen kan voldoen. Dit risico doet zich voor bij alle contracten, maar is voor financiële instrumenten extra belangrijk. Het kredietrisico op staatsobligaties, ‘government bonds’, wordt zeer laag geacht, omdat de staat in principe al zijn verplichtingen nakomt. Er zijn echter landen met een (veel) hoger kredietrisico dan Nederland. Obligaties van ondernemingen, ‘corporate bonds’, worden geacht risicovoller te zijn dan van staten. De beste categorie corporate bonds worden ‘investment grade’ genoemd. Het pensioenfonds richt zich op obligaties met goede rating. Voor de rentederivaten wordt de nettopositie afgedekt door onderpand, ‘collateral’, in de vorm van goedgekwalificeerde staatsobligaties. Dit werkt beide kanten op. Als Stichting Pensioenfonds Mediq een schuld heeft, moet het zelf onderpand plaatsen en andersom. Op Liquidatieverslag 2012

25


Risicobeheer

dit moment heeft het pensioenfonds een grote vordering op de tegenpartijen die gedekt wordt door in onderpand gegeven staatsobligaties. Op dit punt is de vordering dan ook voldoende kredietwaardig. Door de kredietcrisis is duidelijk geworden dat bij de beoordeling van het kredietrisico niet alleen gekeken moet worden naar de partij waarmee direct zaken gedaan wordt, maar moet zowel het contract met de directe partij als de manier waarop deze derden inschakelt, onderdeel zijn van de beoordeling van het kredietrisico. Vooral bij gestructureerde producten en beleggingsfondsen is de structuur van de contracten en de eigendomsverhoudingen niet direct duidelijk. De Eurocrisis in 2011 heeft duidelijk gemaakt dat ook het landenrisico, als bijzondere vorm van kredietrisico, niet mag worden veronachtzaamd. Stichting Pensioenfonds Mediq belegt in de matchingportefeuille uitsluitend in de meest kredietwaardige landen in de Eurozone. Vooral de Franse staatsobligaties met lange looptijden zijn interessant voor het hedgen van het renterisico, naast Duitse en Nederlandse staatsobligaties. Hiermee wordt overigens een extra renterisico geïntroduceerd door het renteverschil tussen de staatsobligaties en de swapcurve. Daar staat tegenover dat het tegenpartijrisico van de genoemde staten kleiner wordt geacht dan het tegenpartijrisico van de banken waarmee de swaps worden gesloten. Een afweging tussen verschillende risicocategorieën. De combinatie van renteswaps en staatsobligaties leidt tot diversificatie van het tegenpartijrisico. In de relatie met de fiduciair manager KCM zijn expliciet afspraken gemaakt voor de beoordeling en beheersing van het kredietrisico/tegenpartijrisico. Het pensioenfonds heeft het recht voor alle in te schakelen fondsen en producten het due dilligence proces inhoudelijk te beoordelen en heeft inzage in het selectiedossier bij KCM. Hierbij zal de juridische vormgeving van de belegingsfondsen/beleggingsinstrumenten nauwkeurig worden beoordeeld. Daarnaast zijn KCM contractuele verplichtingen opgelegd om dit risico te beperken. Ter voorkoming van eventuele belangenverstrengelingen is vastgelegd dat KCM voor maximaal 10% van het totale vermogen mag beleggen in beleggingsfondsen van Kempen zelf. Ook voor niet-Kempen fondsen geldt dat een fonds maximaal 10% van de beleggingsportefeuille mag innemen, uitgezonderd de LDI-fondsen, waarbij de grens op 25% ligt (met een uitloop naar 30% in geval van extreme marktomstandigheden). Het kredietrisico dat het pensioenfonds loopt ten opzichte van de werkgever Mediq NV wordt beperkt doordat de verschuldigde premie maandelijks bij vooruitbetaling automatisch wordt geïncasseerd. Er bestaan dus geen premieachterstanden. Liquiditeitsrisico Liquiditeitsrisico, ook wel ‘funding risk’ genoemd, is het risico dat een fonds niet de mogelijkheid heeft de financiële middelen te verkrijgen die nodig zijn om aan de verplichtingen te voldoen. Dit kan ontstaan doordat een financieel actief niet op korte termijn kan worden verkocht. Liquidatieverslag 2012

26


Risicobeheer

Dit betreft het risico dat ontstaat wanneer een organisatie niet in staat is op korte termijn liquide middelen te verkrijgen, doordat een organisatie voor haar financiering teveel afhankelijk is van één specifieke (externe) partij of niet in staat is haar producten of activa op korte termijn liquide te maken. Daarom is in het beleggingsbeleid gekozen voor liquide beleggingscategorieën binnen de rendementsportefeuille. Binnen de matchingportefeuille kunnen

door

het

gebruik

van

derivaten

ook

liquiditeitsrisico’s

optreden.

Door

marktbewegingen kan het voorkomen dat op korte termijn liquiditeiten moeten worden bijgestort als onderpand. Men kan er voor zorgen dat een voldoende groot deel van het vermogen belegd is in goed verhandelbare beleggingen of in liquide middelen. Dit laatste levert echter doorgaans minder rendement op. Er moet dus een mix gevonden worden van meer rendement door op langere termijn te beleggen en de noodzaak om op korte termijn geld vrij te kunnen maken. Een goede liquiditeitsplanning is daarvoor noodzakelijk. Het pensioenfonds heeft een groot deel belegd in zeer goed verhandelbare fondsen en in liquide vastrentende waarden. Voorts wordt maandelijks een liquiditeitsplanning gemaakt. Overschotten uit het primaire proces Pensioenbeheer worden periodiek overgeboekt naar de beleggingsrekening bij de custodian onder beheer van KCM. Deze is er verantwoordelijk voor om deze bedragen direct rentedragend te beleggen. Hierbij wordt een afweging gemaakt tussen lenen tegen korte rente of het voor relatief korte termijn vrij maken van middelen met een hoger rendement. Doorgaans is echter de binnenkomende kasstroom voldoende om aan de lopende verplichtingen te voldoen.

4.3 Niet financiële risico’s Sterfterisico en langlevenrisico Het sterfterisico wordt door een voorbeeld duidelijk gemaakt: Bij de berekening van de toekomstige verplichtingen van het fonds, zoals die voortvloeien uit de opbouw van pensioenrechten, wordt door actuarissen gerekend met een inschatting dat iemand de 65-jarige leeftijd haalt. Dit noemt men de sterftekans. Niet iedereen behaalt de pensioengerechtigde leeftijd. Het gevolg is dat aan de nabestaanden een pensioen moet worden uitgekeerd: voor wezen tot maximaal 27 jaar, voor weduwen tot 65 jaar en later tot overlijden. De rechten op ouderdomspensioen vervallen dan. Bij de berekening van het nabestaandenpensioen gaat men uit van de veronderstelling dat het ouderdomspensioen van de overleden deelnemer volledig is opgebouwd tot 65 jaar. Het kan echter zijn dat het aantal overlijdensgevallen vóór 65 jaar groter of kleiner is dan waar statistisch mee is gerekend. In dat geval ontstaat er voor het pensioenfonds een (sterfte)verlies of een (sterfte)winst.


27


Risicobeheer

Ook kan men constateren dat werkenden in het algemeen langer leven dan niet-werkenden. De deelnemers van Stichting Pensioenfonds Mediq zijn werkenden en leven dus gemiddeld langer dan de Nederlandse bevolking als geheel. Dit noemt men ervaringssterfte. Allereerst betekent dit het toepassen van de meest recente tabellen, die het meest met de werkelijkheid overeenkomen. In de nieuwste tabellen wordt niet alleen gewerkt met de statistisch waargenomen sterfte, maar wordt ook rekening gehouden met het feit dat mensen langer leven. Deze ontwikkeling wordt omgezet in een ‘prognosetabel’ waarvan de trend tot langer leven wordt vertaald naar de toekomst. Ervaringssterfte vertaalt zich in een (leeftijdsafhankelijke) correctie op de sterftekans. Het CBS heeft eind 2009 nieuwe statistieken gepubliceerd op grond waarvan het CBS de ontwikkeling van de levensverwachting heeft geprognosticeerd. In de jaarrekening 2009 is een extra voorziening opgenomen voor de verwachte hogere levensverwachtingen. Het Actuarieel Genootschap heeft in de loop van 2010 de nieuwe prognosetafels 2010-2060 gepubliceerd hetgeen heeft geleid tot verder toegenomen levensverwachtingen. De effecten hiervan zijn in de jaarrekening 2010 verwerkt. In 2011 is er geen aanleiding geweest om de sterftetabellen te herzien. Ook in de verslagperiode in 2012 is er nog geen aanleiding geweest om de tabellen te herzien. Arbeidsongeschiktheidsrisico Het pensioenfonds verzekert het risico van (gedeeltelijke) arbeidsongeschiktheid doordat de arbeidsongeschikte

werknemer

premievrij

pensioen

opbouwt

tot

aan

de

pensioengerechtigde leeftijd. Hiervoor worden alleen deelnemers meegerekend die formeel de status ‘arbeidsongeschikt’ hebben. Tot nu toe wordt nog geen voorziening getroffen voor ‘zieke deelnemers die nog niet arbeidsongeschikt zijn’. De noodzaak is in 2009 onderzocht. Het blijkt dat de netto toename van arbeidsongeschikten dermate laag is dat een afzonderlijke voorziening vooralsnog niet noodzakelijk wordt geacht. De afname van het ziekteverzuim binnen Mediq zet zich nog steeds voort. Het ziekteverzuim bij Mediq is in 2011 nader geanalyseerd om de ontwikkeling van de arbeidsongeschiktheid beter te kunnen volgen. Dit heeft er niet toe geleid dat het beleid is aangepast. De ontwikkelingen worden gevolgd en indien nodig zal een voorziening worden gevormd. Calamiteitenrisico Het calamiteitenrisico is het risico dat door een calamiteit een dusdanig groot deel van de deelnemers getroffen wordt dat daardoor het eigen vermogen van het pensioenfonds wordt aangetast. Dit risico is op dit moment niet verzekerd. In 2011 is een inventarisatie afgerond naar de mogelijkheden een calamiteitendekking te verkrijgen, al dan niet in samenhang met arbeidsongeschiktheid- en overlijdensherverzekering. Op basis van de resultaten is besloten niet over te gaan tot het afsluiten van een verzekering.


28


Risicobeheer

Operationele risico’s De continuïteit van de bedrijfsvoering is voor Stichting Pensioenfonds Mediq een belangrijk risico. De operationele werkzaamheden van pensioenbeheer, bestuursondersteuning en financiële administratie zijn om deze reden uitbesteed. Het fonds heeft eind 2009 een fiduciair vermogensbeheerder aangetrokken, die verantwoordelijk is voor het uitvoeren van het beleggingsbeleid. Hierdoor is het bestuur verzekerd van meer professionaliteit en continuïteit met betrekking tot het vermogensbeheer. De Beleggingsadviescommissie en de directeur houden zich bezig met de aansturing van en het toezicht op de werkzaamheden van de fiduciar vermogensbeheerder. De verantwoordelijkheidsverdeling en het delegatiepatroon met de fiduciair manager is concreet

vastgelegd

in

de

prestatieovereenkomst

(SLA)

met

de

fiduciair

vermogensbeheerder. Daarnaast is het delegatiepatroon voor pensioenbeheer vastgelegd. De continuïteit van de besturing van het fonds en daarmee samenhangend de collectieve deskundigheid vormen eveneens een risico. Het pensioenfonds beschikt over slechts één professionele manager met een parttime dienstverband om toezicht te houden op de uitbestedingspartners. Het bestuur heeft de laatste jaren te maken gehad met enig verloop als gevolg van functiewijzigingen van bestuurders. Met de werkgever is afgesproken om dit risico zo veel mogelijk te voorkomen bij het aantrekken van nieuwe bestuurders. Om de stabiliteit van de bestuurlijke organisatie te verbeteren, is de rol van de bestuurcommissies uitbestedingspartners

nader

gedefinieerd

verder

uitgewerkt

en en

is

de

delegatie

vastgelegd,

aan

onder

directeur

andere

en

in

de

prestatieovereenkomsten met de pensioenbeheerder en de fiduciair vermogensbeheerder. De uitbestedingspartners zijn zelf verantwoordelijk voor een goede organisatie. Daarbij horen ook een goed risicobeheerkader en de handhaving ervan. Contractueel zijn de uitvoerende partijen verplicht te zorgen voor kwalitatief goede dienstverlening en voor de beheersing van de aan de processen verbonden risico’s. De opdrachtnemers zijn gehouden om de werkzaamheden uit te voeren binnen de kaders van de voor het pensioenfonds en voor henzelf geldende algemene en specifieke wetgeving, en de door partijen contractueel vastgelegde SLA-afspraken. Daarnaast beoordeelt het bestuur de kwaliteit van het risicobeheersingsmaatregelen van de uitvoeringsorganisatie aan de hand van de ISAE 3402-rapportage die de uitvoerder laat opstellen. De ISAE 3402-rapportages van KCM en BSG over 2011 zijn bestudeerd en besproken met de directies van BSG en KCM. Deze besprekingen hebben niet geleid tot aanvullende maatregelen of aanvullende eisen aan de uitvoerders.


29


Risicobeheer

Fonds(manager) risico’s Stichting Pensioenfonds Mediq belegt grotendeels via beleggingsfondsen, die door de fiduciair manager worden beheerd. Het selectieproces (due diligenceproces) van fondsen en fondsmanagers en de toegepaste voortdurende monitoring van de managers/fondsen is cruciaal voor een betrouwbaar belegde portefeuille. Ook de scheiding tussen beschikken en bewaren en het ontbreken van risicoverhogende factoren zoals verpanding zijn cruciaal voor een veilige belegging. Bij de fiduciair manager is een gespecialiseerd team ingezet om dit proces professioneel en zorgvuldig uit te voeren. In 2011 is in opdracht van het bestuur en in samenwerking met een ander pensioenfonds een externe toets uitgevoerd op het managersselectieproces zoals dat door de fiduciair manager wordt uitgevoerd. Kort samengevat zijn de conclusies als volgt: •

het due diligenceproces is degelijk ingericht;

•

het Multi Management Team is zeer deskundig en ervaren;

•

de due diligencerapporten en de vervolgmonitoring zijn goed;

•

huisfondsen dienen op dezelfde wijze als niet-huisfondsen te worden beoordeeld;

•

performanceoverwegingen zijn leidend, maar veel aandacht aan ESG;

•

fees, securities lending en operationele aspecten krijgen behoorlijke aandacht in het due diligenceproces.

Er is een aantal acties geformuleerd om de voorstellen en conclusies op te volgen. Deze zijn gedeeltelijk gerealiseerd. Deels gaat het om een continu proces van aandacht en rapportage. Asset safety De ervaringen in 2008 met Lehman Brothers hebben extra aandacht gelegd op de aspecten rondom de eigendomsverhoudingen in beleggingsfondsen, de scheiding tussen beheren en bewaren en aanverwante onderwerpen zoals verpanding. Het bestuur heeft in 2011 opdracht gegeven om de beleggingsportefeuille van het fonds op deze aspecten nader te analyseren. Hiertoe is door een externe partij onderzoek uitgevoerd, waarbij zowel naar de fondsen zelf gekeken is als naar de contractuele situatie met de custodian, de vermogensbeheerder en eventuele intermediaire functies in het totale beleggingsproces. Bij de analyse is onderscheid gemaakt naar de verschillende soorten vermogensbestanddelen en is per fonds voor de verschillende actoren (vermogensbeheerder, fiduciair manager en custodian, clearinghuis) een gedetailleerde inventarisatie gemaakt op allerlei operationeleen risicofactoren. Geconcludeerd wordt dat sinds Lehman Brothers de aandacht voor de hieraan verbonden risico’s duidelijk is toegenomen, maar tevens dat het op dit gebied nog aan standaardisatie ontbreekt. Ook de algemene voorwaarden van verschillende partijen zijn vaak vanuit het eigen standpunt opgesteld, waardoor het gevaar van witte vlekken in verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid nog steeds aanwezig is. Liquidatieverslag 2012

30


Risicobeheer

Vanuit een relatief klein fonds kan hiervoor aandacht gevraagd worden, maar de mogelijkheden om verbetering af te dwingen zijn niet of nauwelijks aanwezig. Het onderwerp vereist frequente aandacht. Vanuit dit onderzoek is een aantal aanbevelingen gedaan richting fiduciair manager en de Beleggingsadviescommissie, waaraan gewerkt wordt. Systeemrisico’s Het systeemrisico betreft het risico dat het mondiale financiële systeem (de internationale markten)

niet langer

naar

behoren functioneert, waardoor

beleggingen

van het

pensioenfonds niet langer of beperkt verhandelbaar zijn en zelfs, al dan niet tijdelijk, hun waarde kunnen verliezen. Net als voor andere marktpartijen is dit risico voor het pensioenfonds niet beheersbaar. De wereldwijde kredietcrisis heeft aangetoond in hoeverre marktpartijen afhankelijk zijn van de goede werking van financiële markten en systemen. Het pensioenfonds voert sinds 2009 een beleid waarbij getracht wordt om door middel van diversificatie het tegenpartijrisico te beperken, maar dit is geen goed wapen tegen het systeemrisico. Integriteitrisico’s en integriteitplan Het bestuur heeft eind 2010 een inventarisatie gemaakt van eventuele integriteitrisico’s met betrekking tot het pensioenfonds. Dit heeft geresulteerd in een integriteitplan dat begin 2011 in het bestuur is besproken en vastgesteld. Crisisplan Op 10 december 2011 is de Beleidsregel financieel crisisplan pensioenfondsen van kracht geworden. Volgens deze beleidsregel dient het pensioenfonds uiterlijk op 1 mei 2012 een financieel crisisplan gereed te hebben en in de actuariële en bedrijfstechnische nota (ABTN) te hebben opgenomen. Het besluit tot liquidatie betekent dat de noodzaak om een crisisplan uit te werken is vervallen.


31


Personalia

Hoofdstuk 5 Personalia Stichting Pensioenfonds Mediq i.l. Na het besluit tot liquidatie treedt het bestuur op als college van vereffenaars. Onderstaand wordt de situatie per 23 april 2012 weergegeven. COLLEGE VAN VEREFFENAARS (voorheen: BESTUUR) Voorgedragen door werkgever Mw. L. Heuperman Dhr. M. Verbeek Dhr. T. Teitsma Gekozen door de deelnemers Mw. C.W. Castelein Dhr. J.J. de Jong Gekozen door gepensioneerden Dhr. J. Wissink

Opmerking:

Voorzitter Secretaris Penningmeester

DIRECTIE Dhr. J.H. van der Veen VERANTWOORDINGSORGAAN Voorgedragen door werkgever Dhr. J.P.B. Brand Dhr. J.G. Janssen Gekozen door/uit deelnemers Dhr. A.H.S. Bakx Dhr. G. Treffers Gekozen door/uit pensioengerechtigden Dhr. G. van Dam Dhr. R.E. Lunsingh BELEGGINGADVIESCOMMISSIE Mw. A. Gram Dhr. J. J. de Jong Dhr. T. Teitsma Dhr. J. Wissink

Opmerking: Plaatsvervangend voorzitter Voorzitter

Plaatsvervangend secretaris Secretaris

Externe deskundige, voorzitter

Dhr. J.H. van der Veen Kempen Capital Management (KCM)*

* De overeenkomst met KCM is per 2 juli 2012 beëindigd in verband met het liquidatiebesluit.


32


PENSIOEN- EN COMMUNICATIECOMMISSIE Mw. C.W. Castelein Mw. L. Heuperman Dhr. M. Verbeek Dhr. J. Wissink

Personalia

Voorzitter

Dhr. J.H. van der Veen BELONINGSCOMMISSIE Mw. L. Heuperman Dhr. T. Teitsma BENOEMINGSCOMMISSIE Mw. L. Heuperman Dhr. J. Wissink Dhr. J.H. van der Veen VERSLAGLEGGINGSCOMMISSIE Dhr. J.J. de Jong Dhr. T. Teitsma Dhr. J. Wissink Dhr. M. Verbeek

Voorzitter

Dhr. J.H. van der Veen BESTUURSSECRETARIS Blue Sky Group B.V. (BSG)**

Mw. N.J.H. Merk-Loeff

VISITATIECOMMISSIE Visitatie Commissie Holland ACCOUNTANT PricewaterhouseCoopers Accountants N.V.

Dhr. H.C. van der Rijst

CERTIFICEREND ACTUARIS Towers Watson B.V.

Dhr. M.R. Stok

** De overeenkomst met BSG is in mei 2011 pro forma opgezegd. Op basis van schriftelijke afspraken lopen werkzaamheden van BSG door tot aan het moment dat het fonds definitief is geliquideerd.


33


Hoofdstuk 6 Verklaring verantwoordingsorgaan Het beperkte “boekjaar” 2012 valt in twee grote delen uiteen: •

vanaf 1 januari tot en met 23 april 2012 en

•

het tweede deel materieel tot eind augustus, maar formeel tot 5 oktober 2012.

Werd het eerste deel van het boekjaar 2012 voor een belangrijk deel nog gekenmerkt door “business as usual”, het tweede deel van het boekjaar stond volledig in het teken van de voorbereiding en uitvoering van de overdracht van de pensioenreserves, de voorbereiding en uitvoering van de liquidatie van het fonds en tenslotte de feitelijke overdracht van de beleggingen, in de vorm van liquide middelen en “liquide” obligaties. Niet alleen inhoudelijk en qua tijdsduur een afwijkend boekjaar, maar voor vele betrokkenen ongetwijfeld ook een “tropisch” boekjaar. Het VO is op voldoende wijze betrokken bij de voorbereiding tot het voorgenomen besluit tot liquidatie. Het orgaan heeft op het voor zijn meest cruciale moment in de besluitvorming een overwegend, maar niet unaniem, positief advies uitgebracht. Op het moment dat aan de door het bestuur en werkgever geformuleerde voorwaarden werd voldaan, is het bestuur overgegaan tot het voorbereiden en uitvoeren van de collectieve waardeoverdracht en de liquidatie van het fonds. Het VO spreekt zijn waardering uit voor de wijze waarop bestuur en directie dit eenmalige proces, een uiterst ingewikkeld proces, hebben voorbereid en uitgevoerd. Gegeven de grenzen en de mogelijkheden die de werkgever stelde en de ruimte, die de markt nauwelijks bood, hebben bestuur en directie er veel aan gedaan, zo niet alles, om de voorbereiding en het proces op een zo zorgvuldig mogelijke wijze uit te voeren. Hoewel

in

een

dergelijk

proces

nooit

alle

wensen

van

alle

categorieën

van

belanghebbenden volledig worden ingewilligd, is het VO tevreden met het door bestuur en directie behaalde resultaat, waar het gaat om een zo goed mogelijke evenwichtige afweging van een ieders belangen, alsmede wat betreft het behaalde resultaat van de inhaalindexatie voor alle betrokkenen. Ook de werkgever heeft hierbij een positieve rol gespeeld door het beschikbaar stellen van een gemaximaliseerde, eenmalige, extra werkgeversbijdrage. Verder wil het VO expliciet de directie bedanken voor de wijze, waarop zij meerdere malen het VO door de vele beleidstukken, de kwartaal- en jaarverslagen, allen nogal specifiek en vaktechnisch van aard, heeft rondgeleid en toegelicht. Tenslotte spreekt het VO zijn waardering uit voor de wijze waarop bestuur en directie hebben gecommuniceerd met deelnemers en pensioengerechtigden over de bestaande en de nieuwe pensioenregeling en uitvoering, waarbij ook aandacht is besteed aan de risico’s die zijn verbonden met de overgang. Utrecht, 5 oktober 2012


34


Liquidatierekening 2012

LIQUIDATIEREKENING 2012


35


Liquidatierekening 2012 Inhoudsopgave

INHOUDSOPGAVE LIQUIDATIEREKENING 2012 Hoofdstuk 7 Liquidatierekening 2012…………………………………………………………………...37 Balans per 31 augustus 2012……………………………………………………………………….. 37 Rekening van baten en lasten over de periode1 januari 2012 tot en met 31 augustus 2012...38 Kasstroomoverzicht over de periode 1 januari 2012 tot en met 31 augustus 2012…………… 39 Toelichting algemeen………………………………………………………………………………… 40 Liquidatie en collectieve waardeoverdracht………………………………………………... 40 Vereffening…………………………………………………………………………………….. 42 Pensioenregeling……………………………………………………………………………… 43 Indexering……………………………………………………………………………………… 43 Financiering en premie……………………………………………………………………….. 44 Grondslagen voor de financiële verslaggeving……………………………………………. 45 Grondslagen voor de waardering van activa en passiva…………………………………. 46 Grondslagen voor de resultaatbepaling……………………………………………………..49 Grondslagen voor het kasstroomoverzicht………………………………………………….50 Toelichting op de balans…………………………………………………………………………….. 51 Activa…………………………………………………………………………………………… 51 Passiva………………………………………………………………………………………….60 Toelichting op de rekening van baten en lasten…………………………………………………... 65 Baten en lasten pensioenactiviteiten……………………………………………………….. 65 Baten en lasten beleggingsactiviteiten………………………………………………………72 Actuariële analyse van het resultaat……………………………………………………………….. 74 Overige informatie……………………………………………………………………………………. 78 Hoofdstuk 8 Overige gegevens…………………………………………………………………………. 80 8.1

Juridische afwikkeling…………………………………………...………………………… 80

8.2

Bestemming liquidatiesaldo en plan van verdeling……………………………………..80

8.3

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant…………………………………. 81


36


Liquidatierekening 2012 Balans per 31 augustus

Hoofdstuk 7 Liquidatierekening 2012 Balans per 31 augustus 2012 (na resultaatbestemming) (bedragen in duizenden euro’s) 31-08-2012

31-12-2011

7.637

• Overige beleggingen (4)

-

Totaal beleggingen voor risico pensioenfonds

-

311.227

Vorderingen en overlopende activa (5)

163

Liquide middelen (6)

-

Totaal activa

-

311.667

-

11.706

• Voorziening pensioenverplichtingen voor risico pensioenfonds (8)

-

298.895

Derivaten (9)

174

Schulden en overlopende passiva (10)

-

Totaal passiva

-

311.667

Activa Beleggingen voor risico pensioenfonds • Vastgoed (1) • Aandelen (2) • Vastrentende waarden (3)

36.001 252.519 15.070

277

Passiva Stichtingskapitaal en reserves • Overige reserves (7)

Technische voorzieningen

892

De bij de posten vermelde nummers verwijzen naar de toelichting op pagina 51 tot en met 64.


37


Liquidatierekening 2012 Rekening van baten en lasten

Rekening van baten en lasten over de periode1 januari 2012 tot en met 31 augustus 2012 (bedragen in duizenden euro’s) 2012

2011

12.029

14.190

-17

-276

-321.540

-

-2.237

-5.440

-13.385

-1.190

-2.962

-9.226

-13.717

-35.971

2.481

7.474

64

238

328.873

-

-222

450

298.895

-43.665

-2.467

-7.339

-

29

-916

-1.147

-14.016

-38.208

Directe beleggingsopbrengsten (25)

1.731

7.513

Indirecte beleggingsopbrengsten (25)

2.910

12.108

-805

-107

3.836

19.514

-10.180

-18.694

Baten en lasten pensioenactiviteiten Premies (11) Individuele waardeoverdrachten, per saldo (12) Collectieve waardeoverdracht (13) Mutatie voorziening pensioenverplichtingen voor risico pensioenfonds • Pensioenopbouw (14) • Indexering (15) • Rentetoevoeging (16) • Wijziging marktrente (17) • Onttrekking pensioenuitkeringen en pensioenuitvoeringskosten (18) • Pensioenrechten individuele waardeoverdrachten, per saldo (19) • Pensioenrechten collectieve waardeoverdracht (20) • Overige mutaties voorziening pensioenverplichtingen (21)

Totaal mutatie voorziening pensioenverplichtingen voor risico pensioenfonds Pensioenuitkeringen (22) Mutatie voorziening pensioenverplichtingen voor risico deelnemers (23) Pensioenuitvoeringskosten (24) Totaal baten en lasten pensioenactiviteiten Baten en lasten beleggingsactiviteiten

Kosten van vermogensbeheer (25) Totaal baten en lasten beleggingsactiviteiten Resultaat

De bij de posten vermelde nummers verwijzen naar de toelichting op pagina 65 tot en met 77.


38


Liquidatierekening 2012 Kasstroomoverzicht

Kasstroomoverzicht over de periode 1 januari 2012 tot en met 31 augustus 2012 (bedragen in duizenden euro’s) 2012

2011

12.049

14.568

150

818

-2.629

-7.291

Betaalde individuele waardeoverdrachten

-153

-1028

Betaalde collectieve waardeoverdrachten

-321.580

Kasstroom uit pensioenactiviteiten Ontvangen premies Ontvangen individuele waardeoverdrachten Betaalde pensioenuitkeringen

Betaalde pensioenuitvoeringskosten Totaal kasstroom uit pensioenactiviteiten

-1.204

-1.205

-313.367

5.862

407.162

318.683

-12.479

-

-1.038

20.264

1.746

8.019

Kasstroom uit beleggingsactiviteiten Verkopen beleggingen Afdracht gerealiseerde waardeveranderingen beleggingen na 23 april 2012 Verkopen en afwikkeling derivaten, per saldo Ontvangen directe beleggingsopbrengsten Aankopen beleggingen

-116.200

-319.318

Mutatie geldmarktbeleggingen

36.518

-33.173

Betaalde kosten van vermogensbeheer

-1.093

-785

314.616

-6.310

1.249

-448

-1.526

-

-277

-448

Totaal kasstroom uit beleggingsactiviteiten Netto kasstroom uit operationele activiteiten Uitkering batig liquidatiesaldo Mutatie liquide middelen


39


Liquidatierekening 2012 Toelichting algemeen

Toelichting algemeen Liquidatie en collectieve waardeoverdracht Op

23 april 2012

heeft

het

bestuur

van

Stichting Pensioenfonds Mediq

(hierna:

het

pensioenfonds) het besluit genomen tot liquidatie van het pensioenfonds en in samenhang daarmee tot collectieve waardeoverdracht aan Stichting Pensioenfonds Medewerkers Apotheken (hierna: PMA). Dit besluit was een bekrachtiging van een reeds op 30 januari 2012 genomen voorwaardelijk besluit. Tussen het pensioenfonds en Mediq N.V. gezamenlijk met de meeste van haar in Nederland gevestigde groepsmaatschappijen (hierna: Mediq) was een uitvoeringsovereenkomst inzake de financiering en de uitvoering van de pensioenregeling van kracht. De pensioenregeling en de overeenkomst hadden betrekking op de minderheid van de (Nederlandse) werknemers van Mediq. Met het oog op een gewenste verlaging van de financiële risico’s van pensioenen voor Mediq, een gewenste vermindering van de invloed van pensioenen op de jaarrekening van Mediq onder internationale verslaggevingsregels en de hoge kosten in verband met de toenemende eisen aan de governance van een eigen ondernemingspensioenfonds, heeft Mediq een onderzoek uitgevoerd naar alternatieven voor de pensioenregeling en de uitvoering daarvan. Op grond van dit onderzoek heeft Mediq besloten zich aan te sluiten bij het bedrijfstakpensioenfonds PMA (vrijwillige aansluiting). In deze situatie achtte het bestuur het niet langer verantwoord het pensioenfonds voort te zetten ten behoeve van alleen het beheer van de opgebouwde pensioenrechten en de uitkering van pensioenen. Op grond daarvan heeft het bestuur op 30 januari 2012 onder voorwaarden besloten tot liquidatie en collectieve waardeoverdracht aan PMA. Deze voorwaarden kunnen als volgt worden samengevat: •

het verschil in dekkingsgraad tussen beide pensioenfondsen bevindt zicht binnen een vrij nauwe bandbreedte en de dekkingsgraad van PMA bedraagt tenminste 90%;

•

alle deelnemers, gewezen deelnemers en pensioengerechtigden van het pensioenfonds worden voor tenminste 50% van de cumulatieve indexeringsachterstand gecompenseerd, met een ambitie van 75% van de indexeringsachterstand;

•

de kosten van de indexering en alle andere kosten van een collectieve waardeoverdracht en liquidatie blijven binnen een door Mediq ter beschikking gesteld budget;

•

De Nederlandsche Bank (hierna: DNB) legt geen verbod op ex artikel 84 van de Pensioenwet;

•

de Centrale Ondernemingsraad en de vakbonden stemmen in met de nieuwe pensioenregeling;

•

het bestuur van PMA stemt in met de collectieve waardeoverdracht.


40



Het pensioenfonds, PMA en Mediq hebben op 15 februari 2012 een intentieovereenkomst (hierna: tripartiete overeenkomst) gesloten inzake de voorgenomen vrijwillige aansluiting van Mediq bij PMA en de collectieve waardeoverdracht van het pensioenfonds aan PMA en de daaraan verbonden voorwaarden. Een van de daarin vastgelegde afspraken is dat een eventueel batig liquidatiesaldo van het pensioenfonds wordt aangewend ten behoeve van de inkoop van extra pensioenrechten onder de pensioenregeling van PMA voor alle van Pensioenfonds Mediq afkomstige deelnemers, gewezen deelnemers en pensioengerechtigden van het pensioenfonds PMA. De (nadere) afspraken over en de voorwaarden inzake de collectieve waardeoverdracht van het pensioenfonds aan PMA zijn opgenomen in de overeenkomst tot collectieve waardeoverdracht, eveneens gedateerd 15 februari 2012. De belangrijkste afspraken inzake de bepaling van de overdrachtswaarde kunnen als volgt worden samengevat: •

de actuariële waarde van de over te dragen pensioenverplichtingen, die de basis vormt voor de vast te stellen overdrachtswaarde, wordt berekend op basis van de actuariële grondslagen en methoden van PMA, die zijn samengevat in de overeenkomst;

•

bij de bepaling van de overdrachtswaarde wordt rekening gehouden met de contante waarde van de verwachte toekomstige premievrije opbouw van op de datum van overdracht zieke deelnemers volgens een in dezelfde overeenkomst vastgelegde staffel;

•

op de actuariële waarde van de overgedragen pensioenverplichtingen wordt ter bepaling van de overdrachtswaarde een solvabiliteitsopslag of -afslag toegepast gelijk aan de dekkingsgraad van PMA op de datum van overdracht verminderd met 100%;

•

de actuariële waarde van de pensioenverplichtingen wordt berekend op basis van de actuele marktrente (rentetermijnstructuur swaprente volgens Bloomberg) op het moment waarop aan alle voorwaarden voor de collectieve waardeoverdracht is voldaan (in het bijzonder de bandbreedte waarbinnen het verschil in dekkingsgraad tussen beide pensioenfondsen zich bevindt).

Volgens deze overeenkomst wordt de (voorlopig vastgestelde) overdrachtswaarde zo spoedig mogelijk na dit moment voldaan, zoveel mogelijk in de vorm van contanten en voor een deel door overdracht van beleggingen. Dit betekent dat de beleggingen van het pensioenfonds vanaf dit moment worden gehouden voor rekening en risico van PMA en alle beleggingsopbrengsten (directe opbrengsten en waardeveranderingen) toekomen aan PMA. Op 20 april 2012 hebben het pensioenfonds en PMA nadere afspraken gemaakt over de overdracht van vermogensbestanddelen door het pensioenfonds aan PMA. Op 15 februari 2012 en 23 april2012 hebben Mediq en het pensioenfonds (nadere) afspraken gemaakt over de (maximale) bijdrage aan de kosten die voortvloeien uit de liquidatie en de daarmee samenhangende waardeoverdracht (hierna: het budget). Het belangrijkste onderdeel van de afspraken betreft de toekenning van inhaalindexering tussen 50% en 75% van de indexeringsachterstand ultimo 2011. Overeengekomen is dat in geval de op grond van de tripartiete overeenkomst vastgestelde dekkingsgraad van het pensioenfonds hoger is dan de op Liquidatieverslag 2012

41



grond van de tripartiete overeenkomst vastgestelde dekkingsgraad van PMA, het pensioenfonds het meerdere zoveel mogelijk zal aanwenden om de hiervoor bedoelde kosten te financieren. Indien dit meerdere ontoereikend is, zal Mediq het restant van de kosten dragen tot maximaal het beschikbaar gestelde budget. In het omgekeerde geval (dat wil zeggen de dekkingsgraad van het pensioenfonds is lager dan de dekkingsgraad van PMA) zal Mediq de kosten dragen tot maximaal het overeengekomen budget. Op 23 april 2012 is vastgesteld dat per 20 april 2012 het verschil in dekkingsgraad tussen beide pensioenfondsen zich binnen de afgesproken bandbreedte bevond. Kort daarna heeft DNB aangegeven geen verbod op liquidatie en collectieve waardeoverdracht te zullen opleggen. Mediq heeft het besluit bekrachtigd om de pensioenregeling per 1 mei 2012 onder te brengen bij PMA en het overeengekomen budget ter beschikking te stellen. Het bestuur van PMA heeft ingestemd met de collectieve waardeoverdracht per 30 april 2012. De actuariële waarde van de pensioenverplichtingen per 30 april 2012, die de basis vormt voor de overdrachtswaarde, is gebaseerd op de actuele marktrente (rentetermijnstructuur swaprente volgens Bloomberg) per 23 april 2012. De beleggingen van het pensioenfonds worden vanaf 24 april 2012 gehouden voor rekening en risico van PMA, zodat de waardering van de beleggingen per 23 april 2012 bepalend is voor de hoogte van de betaling aan PMA, ongeacht of wordt betaald in contanten of door overdracht van beleggingen. Vervolgens heeft het bestuur van het pensioenfonds unaniem besloten tot liquidatie van het pensioenfonds en collectieve waardeoverdracht aan PMA. DNB heeft bij schrijven van 2 mei 2012 ingestemd met de collectieve waardeoverdracht ingevolge artikel 84 van de Pensioenwet.

Vereffening De waardeoverdracht aan PMA heeft plaatsgevonden op 30 april 2012. Alle beleggingen van het pensioenfonds zijn verkocht in de periode van 24 april 2012 tot en met 2 juli 2012. De vrijkomende liquide middelen zijn zoveel mogelijk aangewend voor betaling van de waardeoverdracht. In de periode mei tot en met augustus 2012 zijn zoveel mogelijk de resterende vorderingen geïncasseerd en de resterende schulden voldaan. Enkele openstaande vorderingen en verplichtingen zijn overgedragen aan Mediq en verrekend met de bijdrage van Mediq in de ten laste

van

het

pensioenfonds

komende kosten van

de

liquidatie en

de collectieve

waardeoverdracht (extra premiestorting). Na afwikkeling van alle activa en verplichtingen van het pensioenfonds resteerde een batig liquidatiesaldo. Dit batig liquidatiesaldo is eind augustus 2012 overeenkomstige de statuten van het pensioenfonds uitgekeerd aan PMA ten behoeve van de indexering van de pensioenrechten en pensioenen van alle van Pensioenfonds Mediq afkomstige deelnemers, gewezen deelnemers en pensioengerechtigden van het pensioenfonds PMA.


42



Pensioenregeling Ouderdomspensioen Het ouderdomspensioen kon worden opgebouwd vanaf 20 jaar en ging standaard in op de eerste dag van de maand waarin de deelnemer 65 jaar werd. De deelnemers konden binnen bepaalde grenzen kiezen wanneer zij met pensioen gingen, en wel op zijn vroegst op de leeftijd van 57,5 jaar. Het ouderdomspensioen was een toegezegd-pensioenregeling op basis van (voorwaardelijk) geïndexeerd middelloon. Het ouderdomspensioen was gebaseerd op het gemiddelde salaris tijdens de loopbaan en bedroeg voor ieder deelnemersjaar 2,25% van de pensioengrondslag. De pensioengrondslag was gelijk aan het vaste jaarsalaris inclusief vakantietoeslag en eventuele individuele pensioengevende toeslagen verminderd met de franchise. Partnerpensioen Het partnerpensioen gold voor de nagelaten partner van een deelnemer. Het partnerpensioen bedroeg per deelnemersjaar 1,225% van de pensioengrondslag. Elke deelnemer was verzekerd voor het partnerpensioen. Bij overlijden van de deelnemer vóór het bereiken van de leeftijd van 65

jaar

werd

verondersteld

dat

de

deelneming

zou

hebben

voortgeduurd

tot

de

normpensioendatum met behoud van het laatst vastgestelde pensioengevende salaris. Bij ingang van het ouderdomspensioen bestond eenmalig de keuze om (een deel van) het recht op partnerpensioen

of

ouderdomspensioen

om

te

zetten

in

een

verhoging

van

het

ouderdomspensioen respectievelijk partnerpensioen. Wezenpensioen Wezenpensioen werd uitgekeerd aan kinderen tot de 18-jarige leeftijd of bij het volgen van een opleiding waarvoor recht op studiefinanciering bestaat tot de 27-jarige leeftijd. Het wezenpensioen bedroeg voor elk gerechtigd kind 20% van het (bereikbare) partnerpensioen. Het wezenpensioen werd verdubbeld indien er geen (bijzonder) partnerpensioen (meer) werd uitgekeerd. In verband met de collectieve waardeoverdracht per 30 april 2012 aan PMA en de aansluiting van Mediq bij PMA per 1 mei 2012 is de pensioenregeling van het pensioenfonds beëindigd. De aansluiting bij PMA betekent dat ook de pensioenregeling van PMA wordt overgenomen en alle voormalige deelnemers van het pensioenfonds onder deze regeling vallen.

Indexering Het pensioenfonds streefde ernaar de opgebouwde pensioenrechten van de deelnemers jaarlijks aan te passen aan de loonontwikkeling van de bij Mediq relevante werknemers in het voorgaande kalenderjaar.


43



Het pensioenfonds streefde ernaar de premievrije pensioenrechten (gewezen deelnemers) en de ingegane pensioenen jaarlijks aan te passen aan de ontwikkeling van de consumentenprijsindex voor alle huishoudens per 1 november van het voorgaande jaar ten opzichte van het jaar daarvoor. De indexering had een voorwaardelijk karakter. Dit betekent dat geen recht op indexering bestond en dat het niet zeker was of en in hoeverre in de toekomst indexering kon plaatsvinden. Het bestuur besliste jaarlijks of de pensioenaanspraken worden geïndexeerd. Daarbij hanteerde het bestuur een beleidsstaffel als leidraad. Volgens de staffel wordt bij een aanwezig eigen vermogen hoger dan het vereist eigen vermogen exclusief het effect van de rentehedge (nominale dekkingsgraad 125%) volledig geïndexeerd. Bij de bepaling van het aanwezig eigen vermogen wordt de eventuele afdekking van het rentemismatchrisico buiten beschouwing gelaten. Bij een nominale dekkingsgraad van 105% of lager wordt geen toeslag toegekend en bij tussenliggende waarden van de dekkingsgraad wordt de toeslag pro rata vastgesteld. Indien de omstandigheden dit naar het oordeel van het bestuur noodzakelijk maken, kon het bestuur afwijken van de leidraad. De (voorwaardelijke) indexering werd gefinancierd uit de toekomstige overrendementen en het eigen vermogen. De premie bevatte geen opslag ten behoeve van de indexering. Bovendien werd daarvoor geen bestemmingsreserve gevormd. Indien indexering geheel of gedeeltelijk was gepasseerd, kon het bestuur besluiten om later, indien de vermogenspositie dat toeliet, inhaalindexering toe te passen. Dit behoorde tot de discretionaire bevoegdheden van het bestuur. De aansluiting bij PMA per 1 mei 2012 betekent dat vanaf deze datum het indexeringbeleid van PMA van toepassing is op alle van Pensioenfonds Mediq afkomstige deelnemers, gewezen deelnemers en pensioengerechtigden van het pensioenfonds PMA.

Financiering en premie Mediq was het pensioenfonds jaarlijks een premie verschuldigd voor de in dat jaar te verwerven reglementaire aanspraken. Bij bepaling van de premie werd geen rekening gehouden met een opslag ter financiering van eventuele voorwaardelijke onderdelen. De premie bevatte naast de actuarieel benodigde premie voor de inkoop van de onvoorwaardelijke pensioenen een opslag voor toekomstige pensioenuitvoeringskosten en een solvabiliteitsopslag voor het opbouwen en in stand houden van de benodigde reserves. Afhankelijk van de vermogenspositie van het pensioenfonds kon de opslag afnemen totdat de feitelijke premie gelijk was aan de kostendekkende premie. De financiering was gebaseerd op een doorsneepremie die is gerelateerd aan de loonsom. Bij een nominale dekkingsgraad primo verslagjaar van 105% of lager bedroeg de premie 30% van de loonsom. Bij een aanwezig eigen vermogen primo verslagjaar hoger dan het vereist eigen Liquidatieverslag 2012

44



vermogen exclusief het effect van de rentehedge (nominale dekkingsgraad 125%) bedroeg de premie 22% van de loonsom en bij tussenliggende waarden van de dekkingsgraad werd de premie pro rata vastgesteld. Indien de nominale dekkingsgraad primo verslagjaar hoger was dan 150% werd de kostendekkende premie berekend.

Grondslagen voor de financiële verslaggeving Algemeen De liquidatierekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen zoals deze zijn opgenomen in Titel 9, Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek en in overeenstemming met de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving, in het bijzonder Richtlijn 610 Pensioenfondsen (RJ 610). De ter vergelijking opgenomen cijfers hebben betrekking op de jaarrekening 2011. In verband met (het besluit tot) liquidatie van het pensioenfonds worden de activa en verplichtingen vanaf dat verslagjaar gewaardeerd op basis van liquidatiewaarde, dit in plaats van waardering gebaseerd op de continuïteitsveronderstelling. Dit leidde echter niet tot een andere waardering van de activa en verplichtingen ultimo 2011. De hierna volgende beschrijving van de grondslagen voor de financiële verslaggeving is dan ook (nagenoeg) gelijk aan de beschrijving daarvan in de jaarrekening 2011. De liquidatierekening (jaarrekening) luidt in euro’s. Schattingen en veronderstellingen Bij het opstellen van de liquidatierekening (jaarrekening) is het maken van schattingen en veronderstellingen noodzakelijk. De schattingen en veronderstellingen hebben invloed op de toepassing van grondslagen en de waardering van activa en verplichtingen. De schattingen en daaraan ten grondslag liggende veronderstellingen zijn gebaseerd op ervaringen uit het verleden en verschillende andere factoren die gegeven de omstandigheden als redelijk worden beschouwd. Herzieningen van schattingen worden verwerkt in de periode waarin de schatting wordt herzien. Verwerking De belangrijkste activa en verplichtingen van het pensioenfonds zijn de beleggingen en de pensioenverplichtingen. De beleggingen bestaan volledig uit financiële activa en derivaten. Deze worden in de balans opgenomen respectievelijk van de balans verwijderd op transactiedatum (datum van koop of verkoop). Dit is het moment waarop de toekomstige economische voordelen en

de

risico’s

verbonden

aan

het

financiële

instrument

worden

overgedragen.

Pensioenverplichtingen worden in de balans opgenomen op het moment van toekenning of overdracht van de pensioenrechten. Zij worden van de balans verwijderd op het moment van uitkering of overdracht van de pensioenrechten.


45



Saldering Een financieel actief en een financiële verplichting worden gesaldeerd en als nettobedrag in de balans opgenomen indien sprake is van een wettelijke of contractuele bevoegdheid om het actief en de verplichting gesaldeerd en gelijktijdig af te wikkelen en bovendien de intentie bestaat om de posten op deze wijze af te wikkelen. De met gesaldeerd opgenomen financiële activa en financiële verplichtingen samenhangende rentebaten en rentelasten

worden eveneens

gesaldeerd opgenomen. Waardering beleggingen Beleggingen worden gewaardeerd tegen marktwaarde. De marktwaarde is het bedrag waarvoor een actief of een verplichting kan worden afgewikkeld tussen ter zake goed geïnformeerde, tot een transactie bereid zijnde partijen die onafhankelijk zijn. De marktwaarde is gebaseerd op actuele marktprijzen, tenzij anders vermeld. Waardeveranderingen beleggingen Er

wordt

geen

onderscheid

gemaakt

tussen

gerealiseerde

en

ongerealiseerde

waardeveranderingen van beleggingen, inclusief derivaten. Alle waardeveranderingen, inclusief valutakoersverschillen, worden als opbrengst beleggingen direct in de rekening van baten en lasten opgenomen. Vreemde valuta Activa en verplichtingen in vreemde valuta worden omgerekend naar euro’s tegen de koers per balansdatum. Transacties in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers op transactiedatum. Valutakoersverschillen bij de omrekening van activa en verplichtingen worden in de rekening van baten en lasten opgenomen onder de post waarop de activa en verplichtingen betrekking hebben.

Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Algemeen In verband met de liquidatie van het pensioenfonds worden de activa en verplichtingen gewaardeerd op liquidatiewaarde. Per 31 augustus 2012 zijn alle activa en verplichtingen afgewikkeld en is het batig liquidatiesaldo uitgekeerd. De hierna volgende beschrijving van de waarderingsgrondslagen heeft betrekking op de ter vergelijking opgenomen balans per 31 december 2011. De liquidatiewaarde van de activa en verplichtingen was gelijk aan de waarde daarvan op continuïteitsbasis. Om deze reden behoeft de beschrijving van de specifieke waarderingsgrondslagen van de afzonderlijke activa en verplichtingen geen aanpassing ten opzichte van de beschrijving uitgaande van de continuïteitsveronderstelling. Liquidatieverslag 2012

46



Vastgoed De marktwaarde van aandelen van beursgenoteerde vastgoedbeleggingsfondsen is gebaseerd op de beurskoers per balansdatum. Aandelen of participaties in niet-beursgenoteerde vastgoedfondsen worden gewaardeerd tegen de berekende intrinsieke waarde op balansdatum of de meest recent beschikbare intrinsieke waarde. De intrinsieke waarde wordt vastgesteld op basis van de beurskoers van de onderliggende vastgoedaandelen. Aandelen De marktwaarde van aandelen van beursgenoteerde aandelenbeleggingsfondsen is gebaseerd op de beurskoers per balansdatum. Aandelen of participaties in niet-beursgenoteerde aandelenfondsen worden gewaardeerd tegen de berekende intrinsieke waarde op balansdatum of de meest recent beschikbare intrinsieke waarde. De intrinsieke waarde wordt vastgesteld op basis van de beurskoers van de onderliggende aandelen of aandelenfondsen. Vastrentende waarden De marktwaarde van aandelen van beursgenoteerde obligatiebeleggingsfondsen is gebaseerd op de

beurskoers

per

balansdatum.

Aandelen

of

participaties

in

niet-beursgenoteerde

obligatiefondsen worden gewaardeerd tegen de berekende intrinsieke waarde op balansdatum of de meest recent beschikbare intrinsieke waarde. De intrinsieke waarde wordt vastgesteld op basis van de beurskoers van de onderliggende obligaties. De marktwaarde van beursgenoteerde obligaties is gebaseerd op de beurskoers per balansdatum. Overige beleggingen De hieronder opgenomen beleggingsfondsen worden gewaardeerd op het aandeel in de marktwaarde van de onderliggende activa en verplichtingen. Derivaten Derivaten zijn afgeleide financiële instrumenten, waarvan de waarde afhankelijk is van een of meer

onderliggende

primaire

financiële

instrumenten.

Derivaten

bevatten

rechten

en

verplichtingen waardoor een of meer van de financiële risico’s waaraan de onderliggende primaire financiële instrumenten onderhevig zijn tussen partijen worden overgedragen. Derivaten leiden bij het aangaan van de transactie niet of tot een relatief gering vermogensbeslag. Basisvormen van derivaten zijn swaps, forwards, futures en opties. Het onderliggende primaire financiële

instrument

kan

onder

meer

een

renteproduct,

een

valutaproduct

of

een

aandelenproduct zijn. Derivaten worden gewaardeerd tegen marktwaarde. Voor beursgenoteerde contracten is dit de beursprijs per balansdatum. Voor niet-beursgenoteerde contracten is de waardering gebaseerd op recente marktinformatie, als input voor de gehanteerde gangbare waarderingsmodellen, voornamelijk discounted cashflow models en option pricing models.


47



Vorderingen Vorderingen worden gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs onder aftrek van eventuele bijzondere waardeverminderingen, indien sprake is van oninbaarheid. De geamortiseerde kostprijs komt in het algemeen overeen met de nominale waarde. Liquide middelen Liquide middelen worden opgenomen voor de nominale waarde. Voorziening pensioenverplichtingen voor risico pensioenfonds De voorziening pensioenverplichtingen wordt actuarieel berekend en wordt vastgesteld op basis van de nominaal verworven pensioenrechten, voor zover zij onvoorwaardelijk zijn. Dit betekent dat de voorwaardelijke toekomstige indexering niet in de voorziening is begrepen, maar de op balansdatum

toegezegde

indexering

wel

in

de

voorziening

wordt

opgenomen.

De

pensioenverplichtingen worden contant gemaakt tegen de nominale marktrente per balansdatum volgens de rentetermijnstructuur zoals gepubliceerd door DNB. De voorziening met betrekking tot ouderdomspensioen, partnerpensioen en wezenpensioen is de contante waarde van de beste inschatting van de toekomstige uitgaande kasstromen die voortvloeien uit de tot balansdatum opgebouwde onvoorwaardelijke pensioenrechten. Daarin is begrepen de toekomstige premievrije pensioenopbouw van arbeidsongeschikte deelnemers. De belangrijkste actuariële grondslagen en veronderstellingen zijn: • afgeleide nominale marktrente rentetermijnstructuur DNB; • levensverwachting volgens AG-prognosetafels 2010-2060 met correctiefactoren op de

sterftekansen; • pensioenuitvoeringskosten nominaal bedrag overeenkomend met 2,9% van de voorziening

pensioenverplichtingen. De door DNB vastgestelde en gepubliceerde rentetermijnstructuur ultimo 2011 komt voor het pensioenfonds overeen met een gemiddelde marktrente van 2,7%. De ultimo 2011 gehanteerde rentetermijnstructuur had echter niet betrekking op de actuele marktrente, maar op een hoger driemaandsgemiddelde. Gelet op de uitzonderlijke marktomstandigheden en de gebrekkige liquiditeit in het lange eind van de interbancaire swapmarkt bestond volgens DNB te veel onzekerheid over de vraag of op de interbancaire swapmarkt ultimo 2011 een juiste prijsvorming had plaatsgevonden. DNB heeft daarom besloten een correctie toe te passen door de rentetermijnstructuur ultimo 2011 te baseren op een driemaandsgemiddelde over de periode 1 oktober 2011 tot en met 31 december 2011. Schulden Schulden worden gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, die in het algemeen overeenkomt met de nominale waarde.


48



Grondslagen voor de resultaatbepaling Algemeen In verband met de liquidatie van het pensioenfonds worden baten en lasten toegerekend uitgaande van liquidatie van het pensioenfonds. Dit heeft echter geen effect op het resultaat, omdat de overgang van waardering op basis van going concern naar waardering op basis van liquidatiewaarde niet tot een andere waardering van de activa en verplichtingen per 31 december 2011 heeft geleid. Voor een aantal posten worden de grondslagen voor resultaatbepaling hierna (nader) uiteengezet. Premies Premies worden ten gunste van het resultaat gebracht in de periode waarin de daarmee samenhangende pensioenrechten worden opgebouwd. Premiekortingen en extra premies worden verwerkt in de periode waarin aan de daarvoor overeengekomen voorwaarden wordt voldaan. Waardeoverdrachten Waardeoverdrachten worden in de rekening van baten en lasten opgenomen op het moment van overdracht van de pensioenverplichtingen. Mutatie voorziening pensioenverplichtingen De mutaties in de voorziening pensioenverplichtingen, met uitzondering van het effect van de verandering in de marktrente, worden berekend op basis van een gestabiliseerde rekenrente. De gestabiliseerde rekenrente is gebaseerd op de 25-jaars marktrente van de door DNB gepubliceerde rentetermijnstructuur op 1 oktober van het voorgaande verslagjaar. De gestabiliseerde rekenrente wordt aangepast indien de verandering in deze 25-jaars rente een bandbreedte van 0,5 procentpunt overschrijdt. Pensioenopbouw De pensioenopbouw met betrekking tot ouderdomspensioen en partnerpensioen wordt toegerekend aan de periode waarin de opbouw van de pensioenrechten plaatsvindt. De verplichtingen met betrekking tot arbeidsongeschiktheidspensioen worden opgenomen in de periode

waarin

deze

ontstaan.

De

toekomstige

premievrije

pensioenopbouw

van

arbeidsongeschikte deelnemers wordt ten laste van het resultaat gebracht in de periode waarin de arbeidsongeschiktheid ontstaat. Indexering De toevoeging aan de voorziening pensioenverplichtingen uit hoofde van indexering wordt in de rekening van baten en lasten opgenomen in de periode waarin het bestuursbesluit wordt genomen. Liquidatieverslag 2012

49



Rentetoevoeging voorziening pensioenverplichtingen De pensioenverplichtingen worden contant gemaakt tegen de nominale marktrente op basis van de door DNB gepubliceerde rentetermijnstructuur. Aan de voorziening pensioenverplichtingen wordt rente toegevoegd op basis van een gestabiliseerde rekenrente. De rentetoevoeging wordt berekend over het gemiddelde van de stand van de voorziening primo periode en de stand van de voorziening ultimo periode. Wijziging marktrente voorziening pensioenverplichtingen Het effect van de verandering van de marktrente op de voorziening pensioenverplichtingen wordt ultimo verslagperiode in de rekening van baten en lasten opgenomen. Onttrekking pensioenuitkeringen en pensioenuitvoeringskosten De vrijval van de voorziening pensioenverplichtingen wordt ten gunste van de rekening van baten en lasten gebracht in de periode waarin de lasten bij de berekening van de voorziening waren voorzien. Waardeoverdrachten voorziening pensioenverplichtingen De met waardeoverdrachten samenhangende toevoeging en onttrekking aan de voorziening pensioenverplichtingen worden in de rekening van baten en lasten opgenomen op het moment van overdracht van de pensioenverplichtingen. Wijziging actuariële grondslagen Het effect van wijzigingen in de actuariële grondslagen op de voorziening pensioenverplichtingen wordt ultimo verslagperiode in de rekening van baten en lasten opgenomen. Pensioenuitkeringen Pensioenuitkeringen worden in de rekening van baten en lasten opgenomen in de periode waarop zij betrekking hebben. Kosten Kosten worden ten laste van het resultaat gebracht in de periode waarop zij betrekking hebben.

Grondslagen voor het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de directe methode. Dit houdt in dat alle ontvangsten en uitgaven ook als zodanig worden gepresenteerd. Onderscheid wordt gemaakt tussen kasstromen uit pensioenactiviteiten en kasstromen uit beleggingsactiviteiten. Kasstromen in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers op transactiedatum. Onder liquide middelen worden verstaan banktegoeden die niet het karakter hebben van beleggingen. Liquidatieverslag 2012

50


Liquidatierekening 2012 Toelichting op de balans

Toelichting op de balans (bedragen in duizenden euro’s)

Activa 1

Vastgoed

Totaal

31-08-2012

31-12-2011

-

7.637

Op grond van de tripartiete overeenkomst en de overeenkomst tot collectieve waardeoverdracht, beide gedateerd 15 februari 2012, zijn alle beleggingsopbrengsten na 23 april 2012 voor rekening van PMA. Alle vastgoedbeleggingen zijn verkocht in de periode 24 april 2012 tot en met 2 juli 2012. De

portefeuille

bestond

geheel

uit

participaties

in

niet-beursgenoteerde

vastgoed-

beleggingsfondsen, die beleggen in beursgenoteerde Europese vastgoedaandelen. De mutaties in de portefeuille vastgoed zijn als volgt: 2012

2011

7.637

15.118

Aankopen tot en met 23 april 2012 (31 december 2011)

-

15.530

Verkopen tot en met 23 april 2012 (31 december 2011)

-1.099

-20.393

638

-2.618

7.176

7.637

-7.189

-

13

-

-

7.637

Euro

-

4.964

Britse pond

-

2.673

Totaal

-

7.637

Balanswaarde begin van de periode

Waardeveranderingen tot met 23 april 2012 (31 december 2011) Balanswaarde 23 april 2012 (31 december 2011) Verkopen na 23 april 2012 Waardeveranderingen na 23 april 2012 Balanswaarde eind van de periode De valutapositie (uitgedrukt in euro’s) was als volgt:

De valutapositie in Britse ponden werd door middel van valutaforwards afgedekt tegen de euro.


51



2

Aandelen

Totaal

31-08-2012

31-12-2011

-

36.001

Op grond van de tripartiete overeenkomst en de overeenkomst tot collectieve waardeoverdracht, beide gedateerd 15 februari 2012, zijn alle beleggingsopbrengsten na 23 april 2012 voor rekening van PMA. De gehele aandelenportefeuille is verkocht in de periode 24 april 2012 tot en met 2 juli 2012. De portefeuille bestond uit aandelen en participaties in beursgenoteerde en niet-beursgenoteerde beleggingsfondsen, die beleggen in beursgenoteerde aandelen. De mutaties in de portefeuille aandelen zijn als volgt: 2012

2011

36.001

57.351


5.065

22.305


-2.330

-35.124

2.110

-8.531

40.846

36.001

-40.970

-

124

-

-

36.001

Ontwikkeld wereldwijd

-

6.389

Ontwikkeld Europa

-

8.668

Ontwikkeld Verenigde Staten

-

7.717

Opkomend wereldwijd

9.655

Opkomend Azië en Pacific

-

Totaal

-

36.001


Waardeveranderingen tot met 23 april 2012 (31 december 2011) Balanswaarde 23 april 2012 (31 december 2011) Verkopen na 23 april 2012 Waardeveranderingen na 23 april 2012 Balanswaarde eind van de periode De samenstelling naar markt en regio was als volgt:


3.572

52



De valutapositie (uitgedrukt in euro’s) was als volgt: Euro

-

4.492

Amerikaanse dollar

-

13.852

Japanse yen

-

639

Britse pond

3.239

Overige valuta’s ontwikkelde markten

-

Valuta’s opkomende markten

-

10.287

Totaal

-

36.001

3.492

De valutapositie in Amerikaanse dollars, Japanse yens en Britse ponden werd voor het grootste deel door middel van valutaforwards afgedekt tegen de euro. 3

Vastrentende waarden 31-08-2012

31-12-2011

Staatsobligaties Nederland

-

83.305

Beleggingsfondsen staatsobligaties

-

6.764

Totaal staatsobligaties

-

90.069

Renteoverlayfondsen

-

67.654

Beleggingsfondsen bedrijfsobligaties

-

58.295

Geldmarktfondsen

-

13.745

Banktegoeden in rekening-courant

-

22.756

Totaal geldmarktbeleggingen

-

36.501

Totaal

-

252.519

Op grond van de tripartiete overeenkomst en de overeenkomst tot collectieve waardeoverdracht, beide gedateerd 15 februari 2012, zijn alle beleggingsopbrengsten na 23 april 2012 voor rekening van PMA. Alle beleggingen in vastrentende waarden zijn verkocht in de periode 24 april 2012 tot en met 2 juli 2012.


53



De mutaties in de portefeuille vastrentende waarden zijn als volgt: 2012

2011


252.519

200.646


106.707

263.010


-109.442

-261.670

Mutatie geldmarktbeleggingen t/m 23 april 2012 (31 december 2011)

8.841

33.173

Waardeveranderingen tot met 23 april 2012 (31 december 2011)

1.074

17.360

259.699

252.519

-226.703

-

-45.359

-

12.363

-

-

252.519

Balanswaarde 23 april 2012 (31 december 2011) Verkopen na 23 april 2012 Mutatie geldmarktbeleggingen na 23 april 2012 Waardeveranderingen na 23 april 2012 Balanswaarde eind van de periode

Het totaal van de gerealiseerde waardestijging van de vastrentende waarden na 23 april 2012 van EUR 12.363 duizend heeft nagenoeg volledig betrekking op de renteoverlayfondsen en is veroorzaakt door een daling van de marktrente. De beleggingsfondsen die in staatsobligaties beleggen werden als volgt ingedeeld naar markt en regio: Ontwikkeld Europa

-

4.173

Opkomend wereldwijd

-

2.591

Totaal

-

6.764

De renteoverlayfondsen betroffen niet-beursgenoteerde beleggingsfondsen die beleggen in langlopende staatsobligaties (met looptijden van ongeveer 15 jaar tot ongeveer 55 jaar), gedeeltelijk gefinancierd met vreemd vermogen, en daarnaast posities in interest rate swaps (vaste rente zero coupon) met looptijden van eveneens ongeveer 15 jaar tot ongeveer 55 jaar innemen. Door middel van deze beleggingen werd het renterisico verkleind.


54



Staatsobligaties en rentestrips staatsobligaties

-

105.904

Geldmarktfondsen

9.941


-

Interest rate swaps, activa

-

17.773

Interest rate swaps, passiva

-

-12.124

Terugkoopverplichtingen

-

-53.859

Totaal intrinsieke waarde

-

67.654

19

De resterende looptijd van de onderliggende staatobligaties en rentestrips was als volgt: Korter dan 15 jaar

-

-

Vanaf 15 jaar tot 25 jaar

-

33.491


-

35.056


-

16.253

Langer dan 45 jaar

-

21.104

Totaal

-

105.904

Het volgende overzicht geeft inzicht in de onderliggende portefeuille interest rate swaps: 31-08-2012

31-12-2011

Contract-

Markt-

Contract-

Markt-

omvang

waarde

omvang

waarde

-

-

35.060

-1.578

-

-

53.815

1.428

-

-

56.692

3.469

-

-

28.840

-2.599

• Per saldo gekocht

-

-

70.401

4.929

Totaal, per saldo

-

-

244.808

5.649

Looptijd korter dan 15 jaar • Per saldo verkocht

Looptijd vanaf 15 jaar tot 25 jaar • Per saldo gekocht

Looptijd vanaf 25 jaar tot 35 jaar • Per saldo gekocht

Looptijd vanaf 35 jaar tot 45 jaar • Per saldo verkocht

Looptijd langer dan 45 jaar


55



De beleggingsfondsen die in bedrijfsobligaties beleggen werden als volgt nader gespecificeerd: Corporate

-

39.743

Credits

-

14.467

High yield

-

4.085

Totaal

-

58.295

De rentegevoeligheid kan worden gemeten aan de hand van de modified duration. Dit is de met de contante waarde van rente en aflossing gewogen gemiddelde looptijd in jaren. De modified duration van de totale portefeuille vastrentende waarden (inclusief de renteoverlayfondsen) ultimo 2011 bedroeg 14,7 jaar. De specificatie van de totale portefeuille naar rentetype was als volgt: Vaste rente

-

229.763

Variabele rente

-

22.756

Totaal

-

252.519

Korter dan één jaar

-

36.501

Vanaf één jaar tot vijf jaar

-

30.009

Vanaf vijf jaar tot 15 jaar

-

118.355

Totaal exclusief renteoverlayfondsen

-

184.865

Renteoverlayfondsen

-

67.654

Totaal

-

252.519

AAA-rating

-

169.996

AA-rating

-

9.881

A-rating

-

45.973

BBB-rating

-

17.892

Lagere rating dan BBB

-

8.157

Geen rating

-

620

Totaal

-

252.519

De resterende looptijd gebaseerd op de contractuele aflossingsdata was als volgt:

De kredietwaardigheid van de portefeuille was als volgt:


56



De samenstelling naar regio was als volgt: Europa

-

245.843

Verenigde Staten

-

4.085

Opkomende markten

-

2.591

Totaal

-

252.519

De samenstelling van de portefeuille naar valuta’s (uitgedrukt in euro’s) was als volgt: Euro

-

242.731

Amerikaanse dollar

-

8.492

Overige valuta’s ontwikkelde markten

-

1.296

Totaal

-

252.519

De Amerikaanse dollar werd voor het grootste deel door middel van forwards afgedekt tegen de euro. 4

Overige beleggingen 31-08-2012

31-12-2011

Commodityfonds

-

1.482

Multistrategyfondsen

-

13.588

Totaal

-

15.070

Op grond van de tripartiete overeenkomst en de overeenkomst tot collectieve waardeoverdracht, beide gedateerd 15 februari 2012, zijn alle beleggingsopbrengsten na 23 april 2012 voor rekening van PMA. Het commodityfonds en de multistrategyfondsen zijn verkocht in de periode 24 april 2012 tot en met 2 juli 2012. Het commodityfonds betrof een niet-beursgenoteerd fonds dat posities in commodityderivaten inneemt. De multistrategyfondsen betroffen niet-beursgenoteerde fondsen die gebruik maken van een breed scala van beleggingsstrategieën en -instrumenten.


57



De mutaties in de overige beleggingen zijn als volgt: 2012

2011

15.070

-


4.428

18.473


-11.158

-1.467

22

-1.936

8.362

15.070

-8.271

-

-91

-

-

15.070


Waardeveranderingen tot met 23 april 2012 (31 december 2011) Balanswaarde 23 april 2012 (31 december 2011) Verkopen na 23 april 2012 Waardeveranderingen na 23 april 2012 Balanswaarde eind van de periode

De samenstelling van de portefeuille naar valuta’s (uitgedrukt in euro’s) was als volgt: Euro

-

13.588

Amerikaanse dollar

-

1.482

Totaal

-

15.070

De valutapositie in Amerikaanse dollars werd voor het grootste deel door middel van valutaforwards afgedekt tegen de euro. 5

Vorderingen en overlopende activa 31-08-2012

31-12-2011

Werkgevers

-

34

Waardeoverdrachten

-

103

Dividendbelasting

-

15

Overige vorderingen en overlopende activa

-

11

Totaal

-

163


58



In verband met de collectieve waardeoverdracht aan PMA en de liquidatie van het pensioenfonds is in augustus 2012 een bedrag van EUR 6.786 duizend ontvangen van Mediq. Dit bedrag is als volgt samengesteld: Extra premiestorting Overgedragen vorderingen (te ontvangen dividendbelasting) Overgedragen verplichtingen (te betalen kosten) Per saldo 6

6.856 100 -170 6.786

Liquide middelen 31-08-2012

31-12-2011


-

277

Totaal

-

277


59



Passiva 7

Stichtingskapitaal en reserves 2012

Stand begin van de periode Resultaat Uitkering batig liquidatiesaldo Stand eind van de periode

2011

11.706

30.400

-10.180

-18.694

-1.526

-

-

11.706

Volgens artikel 14 lid 4 van de statuten wordt aan een batig liquidatiesaldo een bestemming gegeven in overeenstemming met het doel van het pensioenfonds. Overeenkomstig deze statutaire bepaling (waarnaar verwezen wordt in de tripartiete overeenkomst gedateerd 15 februari 2012) is het batig liquidatiesaldo uitgekeerd aan PMA en wordt aangewend voor indexering van de opgebouwde pensioenrechten en pensioenen van alle van Pensioenfonds Mediq afkomstige deelnemers, gewezen deelnemers en pensioengerechtigden van het pensioenfonds PMA. Rekening houdend met de dekkingsgraad van PMA is een bedrag van totaal EUR 1.563 duizend beschikbaar voor indexering. De nominale dekkingsgraad ultimo 2011 bedroeg 103,9%. De met het vereist eigen vermogen voor de solvabiliteitstoets van DNB overeenkomende dekkingsgraad bedroeg 108,4%. Het tekort van het aanwezig eigen vermogen ten opzichte van het vereist eigen vermogen bedroeg EUR 13.482 duizend. 8

Voorziening pensioenverplichtingen voor risico pensioenfonds 31-08-2012

31-12-2011

Aantal

Bedrag

Aantal

Bedrag

Actieve deelnemers

-

-

1.244

86.387

Arbeidsongeschikte deelnemers

-

-

98

11.708

Gewezen deelnemers

-

-

2.460

97.164

Ingegaan ouderdomspensioen

-

-

534

83.937

Ingegaan partnerpensioen en wezenpensioen

-

-

214

19.699

Totaal

-

-

4.550

298.895


60



De mutaties in de voorziening kunnen als volgt worden weergegeven: 2012

2011

Stand begin van de periode

298.895

255.230

Verschil marktrente en gestabiliseerde rekenrente (17)

-58.400

-36.771

Stand begin van de periode op basis van gestabiliseerde rekenrente

240.495

218.459

21.073

14.342

261.568

232.801

2.139

5.210

Inkoop pensioenrechten FVP (14)

56

128

Opslag pensioenuitvoeringskosten (14)

42

102

Inkomende individuele waardeoverdrachten (19)

236

850

Uitgaande individuele waardeoverdrachten (19)

-300

-1.088

Overgang op gewijzigde gestabiliseerde rekenrente (17) Stand begin van de periode op basis van gestabiliseerde rekenrente Pensioenopbouw actieve deelnemers (14)

Rentetoevoeging (16)

2.962

9.226

Indexering (15)

13.385

1.190

Onttrekking voor pensioenuitkeringen (18)

-2.433

-7.330

Onttrekking voor pensioenuitvoeringskosten (18)

-48

-144

Overige mutaties (21)

222

-450

277.829

240.495

51.044

58.400

328.873

298.895

-328.873

-

-

298.895

Stand vóór overdracht aan PMA op basis van gestabiliseerde rekenrente Verschil gestabiliseerde rekenrente en marktrente (17) Stand vóór overdracht aan PMA op basis van marktrente Collectieve waardeoverdracht aan PMA (20) Stand eind van de periode

De stand van de voorziening vóór overdracht aan PMA is gebaseerd op de nominale marktrente volgens de rentetermijnstructuur van DNB (driemaandsgemiddelde marktrente) per 30 april 2012. Deze komt voor het pensioenfonds overeen met een afgeleide marktrente van 2,5%. De afgeleide marktrente ultimo 2011 was 2,7% (driemaandgemiddelde marktrente) en ultimo 2010 3,5% (actuele marktrente). In verband met de (verdere) rentedaling is in de verslagperiode een bedrag van EUR 13.717 duizend (2011: EUR 35.971 duizend) aan de voorziening toegevoegd. De in de verslagperiode verwerkte indexering betreft de per 30 april 2012 (het moment vóór overdracht van alle pensioenverplichtingen aan PMA) toegekende inhaalindexering. Het pensioenfonds heeft per deze datum de pensioenrechten van de deelnemers verhoogd met maximaal 4,24%. De premievrije pensioenrechten en alle ingegane pensioenen zijn per deze Liquidatieverslag 2012

61



datum verhoogd met maximaal 5,61%. De inhaalindexering komt overeen met ongeveer 74% van de ultimo 2011 opgelopen indexeringsachterstand. De modified duration van de pensioenverplichtingen ultimo 2011 bedroeg 17,9 jaar. De bij de posten vermelde nummers verwijzen naar de toelichting op pagina 67 tot en met 70. 9

Derivaten

Derivaten met een positieve marktwaarde waren als een actiefpost in de balans opgenomen en derivaten met een negatieve marktwaarde waren onder de verplichtingen opgenomen. 31-08-2012

31-12-2011

Valutaderivaten

-

174

Stand eind van het jaar

-

174

Op grond van de tripartiete overeenkomst en de overeenkomst tot collectieve waardeoverdracht, beide gedateerd 15 februari 2012, is het beleggingsresultaat na 23 april 2012 voor rekening van PMA. De valutaderivaten zijn afgewikkeld in de periode 24 april 2012 tot en met 2 juli 2012.

De mutaties in de portefeuille valutaderivaten zijn als volgt: 2012

2011

-174

603

573

273

Waardeveranderingen tot met 23 april 2012 (31 december 2011)

-934

-1.050

Balanswaarde 23 april 2012 (31 december 2011)

-535

-174

465

-

70

-

-

-174

Balanswaarde begin van de periode Verkopen en afwikkeling t/m 23 april 2012 (31 december 2011)

Verkopen en afwikkeling na 23 april 2012 Waardeveranderingen na 23 april 2012 Balanswaarde eind van de periode


62



Het volgende overzicht geeft inzicht in de portefeuille valutaderivaten per balansdatum: 31-08-2012

31-12-2011

Contract-

Markt-

Contract-

Markt-

omvang

waarde

omvang

waarde

• Gekocht

-

-

4.600

-9

• Verkocht

-

-

29.041

-165

Valutaforwards

De valutaforwards betroffen niet-beursgenoteerd contracten en dienden ter afdekking van het valutarisico op beleggingen in Amerikaanse dollars, Britse ponden en Japanse yens. 10

Schulden en overlopende passiva 31-08-2012

31-12-2011

Werkgevers

-

14

Belastingen en premies sociale verzekeringen

-

151

Waardeoverdrachten

-

89

Pensioenuitkeringen

-

62

Overige schulden en overlopende passiva pensioenen

-

288

Schulden en overlopende passiva beleggingen

-

288

Totaal

-

892

In verband met de collectieve waardeoverdracht en de uitkering van het batig liquidatiesaldo is in augustus 2012 een bedrag van totaal EUR 9.788 duizend aan PMA betaald.


63



Dit bedrag is als volgt samengesteld: Collectieve waardeoverdracht pensioenverplichtingen 30 april 2012

321.540

Overdracht te betalen afkoop kleine pensioenen

40

Totaal collectieve waardeoverdracht 30 april 2012

321.580

Administratiekosten in verband met collectieve waardeoverdracht

30

Gerealiseerde waardeveranderingen beleggingen na 23 april 2012 • Vastgoed

13

• Aandelen

124

• Vastrentende waarden • Overige beleggingen • Valutaderivaten

12.363 -91 70 12.479

Kosten liquidatie beleggingen Totaal te betalen Betaalde voorschotten

173 334.262 -326.000

Afrekening waardeoverdracht

8.262

Uitkering batig liquidatiesaldo

1.526

Totaal

9.788


64


Liquidatierekening 2012 Toelichting op de rekening van baten en lasten

Toelichting op de rekening van baten en lasten (bedragen in duizenden euro’s)

Baten en lasten pensioenactiviteiten 11

Premies 2012

2011

Diensttijdopbouw (werkgeversdeel en werknemersdeel)

5.120

14.066

Extra premie werkgever

6.856

-

53

124

12.029

14.190

FVP Totaal

De premies voor de diensttijdopbouw over de verslagperiode hebben betrekking op de periode 1 januari 2012 tot en met 30 april 2012 (vier maanden). De (zuivere) kostendekkende premie en de gedempte kostendekkende premie volgens artikel 130

van

de

EUR 8.131 duizend)

Pensioenwet en

bedragen

EUR 2.766 duizend

respectievelijk (2011:

EUR 3.803 duizend

EUR 7.065 duizend).

De

(2011:

gedempte

kostendekkende premie is gebaseerd op een vaste rekenrente van 3,5% (2011: 4,0%). Kostendekkende

Gedempte

premie

premie

2.730

2.237

2012 Pensioenopbouw en risicodekking Toegezegde indexering

-

-

Opslag voor pensioenuitvoeringskosten

844

341

Solvabiliteitsopslag

229

188

3.803

2.766

6.370

5.440

-

-

1.003

978

758

647

8.131

7.065

Totaal 2011 Pensioenopbouw en risicodekking Toegezegde indexering Opslag voor pensioenuitvoeringskosten Solvabiliteitsopslag Totaal Liquidatieverslag 2012

65



Exclusief de extra premiestorting van de werkgever van EUR 6.856 duizend (2011: nihil) bedraagt de feitelijke premie EUR 5.173 duizend (2011: EUR 14.190 duizend). Het verschil tussen deze feitelijke premie en de gedempte premie van EUR 2.766 duizend (2011: EUR 7.065 duizend) wordt voornamelijk veroorzaakt doordat een doorsneepremie in rekening wordt gebracht. In de feitelijke premie is een hogere solvabiliteitsopslag begrepen dan in de gedempte premie. De doorsneepremie bedraagt 30,0% van de loonsom (2011: 28,76%) tegenover een gedempte premie van ongeveer 16% van de loonsom (2011: ongeveer 14%). 12

Individuele waardeoverdrachten

Hieronder zijn opgenomen inkomende individuele bedragen uit hoofde van overgenomen pensioenverplichtingen en uitgaande individuele bedragen uit hoofde van overgedragen pensioenverplichtingen. 2012

2011

Inkomende individuele waardeoverdrachten

239

799

Uitgaande individuele waardeoverdrachten

-256

-1.075

-17

-276

2012

2011

Uitgaande collectieve waardeoverdracht

321.540

-

Totaal

321.540

-

Totaal 13

Collectieve waardeoverdracht

De uitgaande collectieve waardeoverdracht in de verslagperiode heeft betrekking op de overdracht van alle pensioenverplichtingen aan PMA per 30 april 2012. De overdrachtswaarde is op grond van de tripartiete overeenkomst en de overeenkomst tot collectieve waardeoverdracht, beide gedateerd 15 februari 2012, gebaseerd op de actuariële waarde van de overgedragen pensioenverplichtingen op basis van actuele marktrente (rentetermijnstructuur) per 23 april 2012 en de actuariële grondslagen van PMA, die afwijken van de door het pensioenfonds gehanteerde grondslagen. Op deze waarde is een korting toegepast in verband met de dekkingsgraad van PMA per 23 april 2012 van 96,7%.


66



Verder is een opslag toegepast in verband met de contante waarde van de verwachte toekomstige premievrije opbouw van zieke deelnemers. Actuariële waarde pensioenverplichtingen Actuariële waarde niet afgewikkelde afkoop kleine pensioenen

332.033 72

Totaal op basis van actuariële grondslagen PMA

332.105

Verlaging in verband met 96,7% dekkingsgraad PMA

-10.960

Overdrachtswaarde pensioenverplichtingen

321.145

Contante waarde verwachte toekomstige premievrije opbouw zieke deelnemers Totaal betaalde waardeoverdracht Te betalen afkoop kleine pensioenen Collectieve waardeoverdracht ten laste van resultaat 14

435

321.580 -40 321.540

Pensioenopbouw

Onder pensioenopbouw is opgenomen de actuarieel berekende waarde van de diensttijdopbouw. Dit is het effect op de voorziening pensioenverplichtingen van de in het verslagjaar opgebouwde nominale rechten ouderdomspensioen en partnerpensioen. Hierin is begrepen een opslag voor toekomstige pensioenuitvoeringskosten van 2,0% (2011: 2,0%).

Diensttijdopbouw Inkoop FVP Totaal

2012

2011

2.181

5.312

56

128

2.237

5.440

De diensttijdopbouw over de verslagperiode heeft betrekking op de periode 1 januari 2012 tot en met 30 april 2012 (vier maanden).


67



15

Indexering 2012

2011

Deelnemers

3.494

273

Gewezen deelnemers

4.550

444

Gepensioneerden

5.341

473

13.385

1.190

Totaal

Per 1 januari 2012 is geen indexering toegekend. De in de verslagperiode 1 januari 2012 tot en met 31 augustus 2012 verwerkte indexering betreft de per 30 april 2012 (het moment vóór overdracht van alle pensioenverplichtingen aan PMA) toegekende inhaalindexering. Het pensioenfonds heeft per deze datum de pensioenrechten van de deelnemers verhoogd met maximaal 4,24%. De premievrije pensioenrechten en de ingegane pensioenen zijn per deze datum verhoogd met maximaal 5,61%. De pensioenrechten van de deelnemers zijn per 1 januari 2011 verhoogd met 0,43%. De premievrije pensioenrechten en de ingegane pensioenen zijn per 1 januari 2011 verhoogd met 0,55%. Deze indexering is verwerkt in het verslagjaar 2011. 16

Rentetoevoeging voorziening pensioenverplichtingen

De pensioenverplichtingen per balansdatum worden contant gemaakt tegen de actuele marktrente op basis van de door DNB gepubliceerde rentetermijnstructuur. Aan de pensioenverplichtingen wordt rente toegevoegd op basis van een gestabiliseerde rekenrente van 3,5% (2011: 4,0%).

Totaal

2012

2011

2.962

9.226

De rentetoevoeging over de verslagperiode heeft betrekking op de periode 1 januari 2012 tot en met 30 april 2012 (vier maanden).


68



17

Wijziging marktrente

De waarde van de pensioenverplichtingen verandert onder invloed van veranderingen in de marktrente. 2012

2011

58.400

36.771

Overgang op gewijzigde gestabiliseerde rekenrente

-21.073

-14.342

Verschil gestabiliseerde rekenrente en marktrente eind van de periode

-51.044

-58.400

Effect wijziging marktrente

-13.717

-35.971

Verschil marktrente en gestabiliseerde rekenrente begin van de periode

In de periode van vier maanden van 1 januari 2012 tot 30 april 2012 is de afgeleide nominale marktrente gedaald van 2,7% tot 2,5%. Per 1 januari 2012 is de gestabiliseerde rekenrente verlaagd van 4,0% tot 3,5%. In 2011 is de afgeleide nominale marktrente gedaald van 3,5% tot 2,7%. Per 1 januari 2011 is de gestabiliseerde rekenrente verlaagd van 4,5% tot 4,0%. 18

Onttrekking pensioenuitkeringen en pensioenuitvoeringskosten

Toekomstige pensioenuitkeringen en pensioenuitvoeringskosten (in het bijzonder excassokosten) worden vooraf actuarieel berekend en opgenomen in de voorziening pensioenverplichtingen. De hieronder opgenomen afname van de voorziening betreft het bedrag dat vrijkomt ten behoeve van de financiering van de pensioenen en kosten van de verslagperiode.

Onttrekking pensioenuitkeringen

2012

2011

2.433

7.330

48

144

2.481

7.474

Onttrekking pensioenuitvoeringskosten Totaal

De onttrekking voor pensioenuitkeringen en pensioenuitvoeringskosten in de verslagperiode heeft betrekking op de periode 1 januari 2012 tot en met 30 april 2012 (vier maanden).


69



19

Pensioenrechten individuele waardeoverdrachten

Hieronder zijn opgenomen de toevoeging aan de voorziening pensioenverplichtingen uit hoofde van pensioenrechten met betrekking tot inkomende individuele waardeoverdrachten en de onttrekking aan de voorziening pensioenverplichtingen uit hoofde van pensioenrechten met betrekking tot uitgaande individuele waardeoverdrachten. 2012

2011

Pensioenrechten inkomende individuele waardeoverdrachten

-236

-850

Pensioenrechten uitgaande individuele waardeoverdrachten

300

1.088

64

238

2012

2011

Pensioenrechten uitgaande collectieve waardeoverdracht

328.873

-

Totaal

328.873

-

Totaal 20 Pensioenrechten collectieve waardeoverdracht

De waarde van de pensioenrechten van de uitgaande collectieve waardeoverdracht heeft volledig betrekking op de overdracht van alle pensioenverplichtingen aan PMA per 30 april 2012 en is gebaseerd op de marktrente volgens de rentetermijnstructuur van DNB (driemaandsgemiddelde marktrente) per deze datum. Ten behoeve van het inzicht in de samenstelling van het resultaat op de collectieve waardeoverdracht is hier afgeweken van de grondslag dat alle mutaties in de voorziening pensioenverplichtingen worden berekend op basis van een gestabiliseerde rekenrente. 21

Overige mutaties voorziening pensioenverplichtingen 2012

2011

-206

572

-

-30

Overig

-16

-92

Totaal

-222

450

Actuariële resultaten Omzetting pensioenspaarkapitaal in pensioenrechten


70



22

Pensioenuitkeringen 2012

2011

1.981

5.898

Partnerpensioen

483

1.432

Wezenpensioen

3

9

2.467

7.339

Ouderdomspensioen

Totaal

De pensioenuitkeringen over de verslagperiode hebben betrekking op de periode 1 januari 2012 tot en met 30 april 2012 (vier maanden). 23

Mutatie voorziening pensioenverplichtingen voor risico deelnemers 2012

2011

Omzetting in pensioenrechten

-

29

Totaal

-

29

24

Pensioenuitvoeringskosten

Dit betreft de kosten met betrekking tot de uitvoering van de pensioenregeling. De kosten van vermogensbeheer zijn hierin niet begrepen. De kosten van bestuur en financieel beheer worden toegerekend aan pensioenuitvoering en vermogensbeheer. 2012

2011

Kosten pensioenuitvoering en bestuursondersteuning

725

1.051

Advies- en controlekosten

355

327

Overige kosten

208

188

1.288

1.566

-372

-419

916

1.147

Totaal vóór toerekening aan vermogensbeheer Toegerekend aan vermogensbeheer Totaal

De in de totale kosten (vóór toerekening aan vermogensbeheer) begrepen kosten in verband met de collectieve waardeoverdracht aan PMA en de liquidatie van het pensioenfonds bedragen ongeveer EUR 600 duizend (2011: ongeveer EUR 150 duizend). Liquidatieverslag 2012

71



Baten en lasten beleggingsactiviteiten 25

Beleggingsopbrengsten

Onder beleggingsopbrengsten zijn opgenomen de op de verslagperiode betrekking hebbende: • directe beleggingsopbrengsten (dividend en rente); • indirecte beleggingsopbrengsten (waardeveranderingen inclusief valutakoersverschillen); • kosten van vermogensbeheer (exclusief kosten ten laste van beleggingsfondsen).

Direct

Waarde-

Totaal

verandering 2012 Vastgoed Aandelen

21

638

659

309

2.110

2.419

1.401

1.074

2.475

Overige beleggingen

-

22

22

Rentederivaten (rentehedge)

-

-

-

Valutaderivaten

-

-934

-934

1.731

2.910

4.641

Vastrentende waarden

Totaal vóór kosten Kosten van vermogensbeheer

-805

Totaal

3.836

2011 Vastgoed

-

Aandelen

1.377

-8.531

-7.154

Vastrentende waarden

4.995

17.360

22.355

-

-1.936

-1.936

1.141

8.883

10.024

-

-1.050

-1.050

7.513

12.108

19.621

Overige beleggingen Rentederivaten (rentehedge) Valutaderivaten Totaal vóór kosten Kosten van vermogensbeheer Totaal

-2.618

-2.618

-107 19.514

De fiduciair manager ontving retourprovisie van de beheerders van de beleggingsfondsen. Deze opbrengsten werden aan het pensioenfonds doorgegeven en zijn begrepen in de getoonde kosten vermogensbeheer. Liquidatieverslag 2012

72



De beleggingsopbrengsten over de verslagperiode hebben betrekking op de periode 1 januari 2012 tot en met 23 april 2012 (vier maanden). De beleggingsopbrengsten vanaf 24 april 2012 zijn voor rekening van PMA. In de kosten vermogensbeheer over de verslagperiode zijn begrepen aan PMA vergoede kosten in verband met liquidatie van de beleggingsportefeuille van EUR 173 duizend. De stijging van de kosten ten opzichte van 2011 wordt echter vooral veroorzaakt door het wegvallen van de prestatievergoeding in 2011 en de vrijval van een deel van de voor de 2010 berekende, maar nog niet verschuldigde, prestatievergoeding over 2010.


73


Liquidatierekening 2012 Actuariële analyse van het resultaat

Actuariële analyse van het resultaat Het resultaat kan als volgt worden geanalyseerd naar technische winst- en verliesbronnen:

Resultaat op beleggingen en verplichtingen (a) Resultaat op premies (b) Resultaat op individuele waardeoverdrachten (c) Resultaat op collectieve waardeoverdracht (d) Resultaat op pensioenuitkeringen (e)

2012

2011

-12.843

-25.683

9.451

7.772

47

-38

7.333

-

-34

-9

Resultaat op pensioenuitvoeringskosten (f)

-527

-25

Actuariële resultaten (g)

-206

572

-13.385

-1.190

-16

-93

-10.180

-18.694

2012

2011

Resultaat op indexering (h) Overig resultaat (i) Totaal De bij de posten vermelde letters verwijzen naar de toelichting hierna. a

Resultaat op beleggingen en verplichtingen

Resultaat beleggingsactiviteiten

3.836

19.514

-2.962

-9.226

Wijziging marktrente voorziening pensioenverplichtingen

-13.717

-35.971

Totaal

-12.843

-25.683

Rentetoevoeging voorziening pensioenverplichtingen

Het beleggingsresultaat over de verslagperiode heeft betrekking op de periode 1 januari 2012 tot en met 23 april 2012. De rentetoevoeging aan de voorziening pensioenverplichtingen in de verslagperiode van EUR 2.962 duizend (2011: EUR 9.226 duizend) is gebaseerd op de gestabiliseerde rekenrente van 3,5% (2011: 4,0%). De afgeleide marktrente is in de periode van 1 januari 2012 tot 30 april 2012 gedaald van 2,7% tot 2,5% (verslagjaar 2011: gedaald van 3,5% tot 2,7%).


74



b

Resultaat op premies 2012

2011

12.029

14.190

-

-

-341

-978

-42

-102

Beschikbaar voor pensioenopbouw actieve deelnemers

11.646

13.110

Pensioenopbouw actieve deelnemers

-2.195

-5.338

9.451

7.772

Premies Beschikbaar voor (inhaal)indexering Beschikbaar voor pensioenuitvoeringskosten Beschikbaar voor toekomstige pensioenuitvoeringskosten

Totaal

Het resultaat op premies wordt veroorzaakt door afwijkingen tussen de grondslagen die worden gehanteerd voor de premiestelling en de grondslagen die worden gehanteerd voor de berekening van de pensioenverplichtingen. In de premies over de verslagperiode is begrepen een extra premiestorting van EUR 6.856 duizend. c

Resultaat op individuele waardeoverdrachten 2012

2011

239

799

-236

-850

3

-51

-256

-1.075

300

1.088

Resultaat op uitgaande individuele waardeoverdrachten

44

13

Totaal

47

-38

Inkomende individuele waardeoverdrachten Pensioenrechten inkomende individuele waardeoverdrachten Resultaat op inkomende individuele waardeoverdrachten Uitgaande individuele waardeoverdrachten Pensioenrechten uitgaande individuele waardeoverdrachten


75



d

Resultaat op collectieve waardeoverdracht

Uitgaande collectieve waardeoverdracht Pensioenrechten uitgaande collectieve waardeoverdracht Totaal

2012

2011

-321.540

-

328.873

-

7.333

-

Het resultaat op de collectieve waardeoverdracht aan PMA van EUR 7.333 duizend wordt onder meer veroorzaakt door het verschil tussen de voor de bepaling van de overdrachtswaarde gehanteerde rekenrente (actuele marktrente per 23 april 2012) van bijna 2,5% en de voor de mutatie in de voorziening pensioenverplichtingen gehanteerde iets hogere rekenrente (driemaandsgemiddelde marktrente per 30 april 2012) van ruim 2,5%. Verder is de overdrachtswaarde bepaald op basis van de door PMA gehanteerde actuariële grondslagen, die afwijken van de door het pensioenfonds gehanteerde grondslagen. Daarnaast is de overdrachtswaarde beïnvloed door de vermogenspositie van PMA (dekkingsgraad van 96,7%). Bij de bepaling van de overdrachtswaarde is rekening gehouden met de contante waarde van de verwachte toekomstige premievrije opbouw van zieke deelnemers. e

Resultaat op pensioenuitkeringen 2012

2011

-2.467

-7.339

2.433

7.330

-34

-9

2012

2011

-916

-1.147

Kostenopslag in premies

383

1.080

Toevoeging voorziening pensioenverplichtingen

-42

-102

48

144

-527

-25

Pensioenuitkeringen Beschikbaar uit voorziening pensioenverplichtingen Totaal f

Resultaat op pensioenuitvoeringskosten

Pensioenuitvoeringskosten

Beschikbaar uit voorziening pensioenverplichtingen Totaal


76



Het resultaat op kosten over de verslagperiode wordt voornamelijk veroorzaakt door de incidentele kosten die samenhangen met de collectieve waardeoverdracht aan PMA en de liquidatie van het pensioenfonds. g

Actuariële resultaten 2012

2011

-249

686

43

-114

-206

572

2012

2011

-

-

Indexering actieve deelnemers

-3.494

-273

Indexering gewezen deelnemers

-4.550

-444

Indexering gepensioneerden

-5.341

-473

-13.385

-1.190

Overlevingskansen Arbeidsongeschiktheid Totaal h

Resultaat op indexering

Beschikbaar uit premies

Totaal

Per 1 januari 2012 is geen indexering toegekend. De in de verslagperiode verwerkte indexering betreft de per 30 april 2012 toegekende inhaalindexering. In het verslagjaar 2011 is de per 1 januari 2011 toegekende indexering verwerkt. i

Overig resultaat 2012

2011

Toevoeging voorziening pensioenverplichtingen risico pensioenfonds

-

-30

Beschikbaar uit voorziening pensioenverplichtingen risico deelnemers

-

29

Resultaat op omzetting pensioenspaarkapitaal in pensioenrechten

-

-1

Overig, per saldo

-16

-92

Totaal

-16

-93


77


Liquidatierekening 2012 Overige informatie

Overige informatie Verbonden partijen Tussen het pensioenfonds en Mediq was een uitvoeringsovereenkomst inzake de financiering en de

uitvoering

van

de

pensioenregeling

van

kracht.

Een

samenvatting

van

de

uitvoeringsovereenkomst is opgenomen in de paragraaf Financiering en premie van de algemene toelichting op pagina 40. Het pensioenfonds had geen leningen verstrekt aan bestuursleden en had ook anderszins geen vorderingen op bestuursleden. Inzake de beloning van bestuurders wordt verwezen naar de paragraaf Bezoldiging bestuurders hierna. Medewerkers Het pensioenfonds had geen personeel in dienst. Bezoldiging bestuurders De bezoldiging van de bestuurders en de statutaire directeur van het pensioenfonds tezamen bedraagt EUR 244 duizend (2011: EUR 289 duizend). Honorarium accountant De in de kosten begrepen accountantskosten zoals bedoeld in artikel 382a Titel 9, Boek 2 BW bedragen EUR 74 duizend (2011: EUR 37 duizend). 2012

2011

Controle liquidatierekening (jaarrekening) en jaarstaten DNB

59

37

Overige controleopdrachten

15

-

Totaal

74

37

Belastingen Het pensioenfonds was op grond van de aard van de activiteiten vrijgesteld van belastingheffing voor de vennootschapsbelasting.


78


Liquidatierekening 2012 Overige informatie

Toezichthouder Evenals vorig jaar was in de verslagperiode geen sprake van door DNB genomen corrigerende maatregelen

ingevolge

artikel 96

Pensioenwet,

anders

dan

het

vigerende

langetermijnherstelplan. Utrecht, 5 oktober 2012 College van Vereffenaars


79


Liquidatierekening 2012 Overige gegevens

Hoofdstuk 8 Overige gegevens 8.1

Juridische afwikkeling

Bij het besluit tot ontbinding van Pensioenfonds Mediq zijn de bestuurders van het fonds de vereffenaars van het fonds in liquidatie geworden. De taak van de vereffenaars wordt in hoofdzaak bepaald door de regel dat het fonds, voor zover dat nodig is voor de vereffening van zijn vermogen, voortbestaat. De vereffenaars hebben dezelfde bevoegdheden, plichten en aansprakelijkheid als de bestuurders, voor zover deze verenigbaar zijn met de taak als vereffenaar. De vereffenaars leggen de rekening en verantwoording en het plan van verdeling neer ten kantore van de Kamer van koophandel Midden Nederland, te Utrecht en in elk geval ten kantore van het fonds te Amstelveen, aan de Prof. E.M. Meijerslaan1. De stukken liggen daar tot 10 december voor ieder ter inzage. De vereffenaars maken in dagblad Trouw bekend waar en tot welke datum de documenten ter inzage liggen. Tot 10 december kan iedere schuldeiser of gerechtigde daartegen door een verzoekschrift aan de rechtbank in verzet komen. De vereffenaars doen van gedaan verzet mededeling op de zelfde wijze als waarop de nederlegging van de rekening en verantwoording en het plan van verdeling zijn meegedeeld. De boeken, bescheiden en andere gegevensdragers van het ontbonden fonds worden door Mediq N.V. bewaard gedurende zeven jaar nadat het fonds heeft opgehouden te bestaan.

8.2

Bestemming liquidatiesaldo en plan van verdeling

Na verrekening van alle baten en lasten inclusief de extra bijdrage van Mediq N.V. resteert een batig liquidatiesaldo van EUR 1.526 duizend. Conform de statuten van Pensioenfonds Mediq komt het liquidatiesaldo volledig ten goede aan de deelnemers. Het bedrag is overgemaakt per 31 augustus 2012. Omgerekend tegen de dekkingsgraad van dat moment betekent dit een contante waarde van de in te kopen aanspraken van EUR 1.563,5 duizend. Uitgedrukt als inhaalindexatie neemt hierdoor het percentage inhaalindexatie toe tot omstreeks 81%. PMA is in staat om dit per 1 november 2012 te verwerken in de pensioenadministratie. PMA zal dit na de verwerking in de administratie met betrokken deelnemers communiceren. (zie ook onderdeel 2.2 Toekenning inhaalindexatie).


80



8.3

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

Aan: de vereffenaars van Stichting Pensioenfonds Mediq in liquidatie Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening 2012 van Stichting Pensioenfonds Mediq in liquidatie te Utrecht gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 augustus 2012 en de resultatenrekening voor het jaar geëindigd op 31 augustus 2012 en de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van de directie De vereffenaars van de stichting zijn verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het bestuursverslag , beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). De vereffenaars zijn tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als de vereffenaars noodzakelijk achten om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de stichting. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door de vereffenaars van de stichting gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Liquidatieverslag 2012

81



Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Stichting Pensioenfonds Mediq in liquidatie per 31 augustus 2012 en van het resultaat voor het jaar geëindigd op 31 augustus 2012 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het bestuursverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het bestuursverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Amsterdam, 5 oktober 2012 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V.

drs. H.C. van der Rijst RA


82


Bijlagen

Bijlagen


83


Bijlagen Meerjarenoverzicht

Meerjarenoverzicht 2002-2011 2012

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2003

actieve deelnemers

0

1.244

1.246

1.308

1.294

1.312

1.272

1.210

1.278

1.379

1.

Deelnemers

1.1.1 1.1.2

arbeidsongeschikten

0

98

103

104

103

104

118

123

136

144

1.1.3

gewezen deelnemers

0

2.460

2.464

2.481

2.450

2.284

2.089

2.178

2.022

1.829

1.1.4

pensioengerechtigden

0

748

708

697

675

651

631

645

610

576

1.1.5

totaal

0

4.550

4.521

4.590

4.522

4.351

4.110

4.156

4.046

3.928

1.2.1

aantal actieve mannen

0

585

580

601

601

638

641

610

669

768

1.2.2

aantal actieve vrouwen

0

659

666

707

693

674

631

600

609

611

1.3.1

gemiddelde leeftijd actieve mannen

n.v.t.

43,5

43,5

43,3

43,6

43,4

44,7

43,5

43,9

44,2

1.3.2

gemiddelde leeftijd actieve vrouwen

n.v.t.

41,1

40,6

39,8

39,6

39,7

41,0

40,1

40,3

40,8

1.3.3

gemiddelde leeftijd actieve deelnemers

n.v.t.

42,2

41,9

41,4

41,5

41,4

42,8

41,8

42,2

42,7

2.

Premie (in duizenden euro's)

2.1.1

gemiddelde salarisgrondslag actieve mannen

51

50

48

48

46

38

41

39

40

37

2.1.2

gemiddelde salarisgrondslag actieve vrouwen

39

38

36

36

35

33

32

30

29

29

2.2.1

premie werkgever en werknemers

5.120

14.066

11.542

14.867

10.469

10.063

9.345

9.016

8.602

7.745

2.2.2

extra storting werkgever

6.856

0

2.500

5.000

0

0

0

0

0

2.3

premie in percentage van de salarisgrondslag

24,0

30,0

22,0

22,0

22,1

22,1

19,6

17,1


30,0

28,76

84


Bijlagen Meerjarenoverzicht

2012 3.

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2003

Technische voorzieningen (in duizenden euro's)

3.1

voorziening pensioenverplichtingen

0 298.895 255.230 222.770 217.543 164.504 170.167 181.851 159.756 149.006

3.2.1

actieven

n.v.t.

28,9%

27,6%

29,0%

30,7%

31,5%

32,6%

32,0%

37,4%

42,4%

3.2.2

arbeidsongeschikten

n.v.t.

3,9%

4,1%

4,1%

3,8%

3,3%

3,5%

3,9%

4,5%

4,6%

3.2.3

gewezen deelnemers

n.v.t.

32,5%

31,6%

29,4%

30,7%

27,3%

26,3%

24,8%

29,3%

23,9%

3.2.4

34,7%

36,7%

37,5%

34,8%

37,9%

37,6%

39,3%

28,8%

29,1%

pensioengerechtigden

n.v.t.

3.2.5

totaal

n.v.t. 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%

3.3

rijpingsgraad

n.v.t.

4.

Solvabiliteit

4.1

dekkingsgraad

5.

Beleggingsperformance

5.1

werkelijke performance

5.2

71,1%

72,4%

70,8%

n.v.t. 103,9% 111,9% 113,6%

strategische benchmark

69,3%

67,4%

68,0%

62,6%

57,6%

93,2% 132,8% 125,9% 111,6% 112,9% 109,3%

6,8%

13,2%

25,3%

-27,7%

3,3%

6,0%

10,8%

10,0%

15,9%

17,7%

9,9%

15,9%

-10,5%

3,5%

5,6%

10,2%

9,8%

15,9%

2012: periode 1 januari 2012 tot en met 31 augustus 2012


68,5%

85


Bijlagen Verklarende woordenlijst

Verklarende woordenlijst Asset Liability Management (ALM) Het integrale beheer van beleggingen en verplichtingen met als doel de beleggingen optimaal op de verplichtingen af te stemmen. Een ALM-studie is een scenarioanalyse naar het effect van ALM-beleid. Asset mix De opdeling van een beleggingsportefeuille in categorieën zoals vastrentende waarden en zakelijke waarden. Het betreft de gebruikelijke Engelse term voor de samenstelling van het belegde vermogen. Benchmark Een ijkpunt waartegen ontwikkelingen in/van een beleggingsportefeuille worden afgezet. Hiervoor wordt een maatgevende index gekozen. Benodigde dekkingsgraad De dekkingsgraad waarbij volgens de eisen vanuit de toezichthouder geen sprake is van een reservetekort. CDC-regeling Collective Defined Contribution regeling of Collectief beschikbaar Premiesysteem. Deze regeling kenmerkt zich met name door de vaste premie die de werkgever afdraagt aan veelal het pensioenfonds van de onderneming. Door het betalen van deze premie heeft de onderneming aan zijn pensioenverplichting voldaan en kan dan niet meer worden aangesproken op mogelijke, toekomstige tekorten in het pensioenfonds. Eventuele overschotten kunnen evenmin door de onderneming worden opgeëist. In feite wordt het risico van een pensioentekort voor de werkgever begrenst, waardoor dit risico op de schouders van de werknemer terecht komt. Dekkingsgraad De waarde van de bezittingen van een pensioenfonds als percentage van de waarde van de pensioenverplichtingen. In dit verslag wordt de berekening door DNB gehanteerd. De berekening is als volgt: (totale passiva - kortlopende schulden) / voorziening pensioenverplichtingen (VPV). De Nederlandsche Bank (DNB) De Nederlandsche Bank houdt toezicht op de Nederlandse pensioenfondsen. Derivaten Derivaat is de term die gebruikt wordt in de financiële wereld voor afgeleide producten die op moment van afsluiten vaak geen directe contante waarde vertegenwoordigen, maar in de loop van de tijd wel waarde (positief of negatief) ontwikkelen. Zo is een aandeel geen derivaat, maar een optie op dat aandeel wel. Een veel voorkomende vorm is de termijntransactie: een belofte Liquidatieverslag 2012

86



om na een afgesproken tijd een transactie uit te voeren tegen een van tevoren vastgestelde prijs. Een andere vorm is de ruil (swap), waarbij bijvoorbeeld de opbrengst van een investering geruild wordt tegen die van een andere investering tegen een overeengekomen prijs. Met derivaten kan risico worden verkocht of gekocht of een portefeuille tijdelijk van samenstelling worden veranderd tegen lage transactiekosten. Derivaten zijn er in vele soorten. Sommige zijn vrij verhandelbaar op de beurs (zoals futures en vele opties), andere zijn uitsluitend via onderhandse OTC- (= "over the counter", letterlijk: over de toonbank) transacties te verkrijgen. Duration Het gewogen gemiddelde van de lengte van de perioden waarover alle kasstromen van een vastrentende waarde, zoals een obligatie, plaatsvinden, waarbij weging plaatsvindt op basis van de contante waarden van iedere kasstroom. Duration is een maatstaf voor de rentegevoeligheid van een obligatie. In de regel: hoe langer de duration van een obligatie hoe gevoeliger de koers van die obligatie voor renteveranderingen. Het begrip duration wordt op dezelfde wijze gebruikt om de rentegevoeligheid van de pensioenverplichtingen te berekenen. Egalisatiereserve Een reserve die aangehouden boven de 100% reële dekkingsgraad of een dekkingsgraad boven het benodigde vermogen. Doel is om meer dan gemiddelde rendementen opzij te zetten voor tijden waarin minder dan gemiddelde rendementen worden behaald. Enhanced indexing Dit is een alternatieve vorm van indexbeleggen. Met enhanced indexing wordt gestreefd naar een kleine outperformance ten opzichte van het benchmarkrendement door een minimale verhoging van het risico (tracking error). Financieel crisisplan Een beschrijving van maatregelen die een pensioenfonds op korte termijn zou kunnen inzetten indien de dekkingsgraad zich bevindt op of zeer snel beweegt richting kritische waarden waardoor het realiseren van de doelstelling van het pensioenfonds in gevaar komt. Het financieel crisisplan van een pensioenfonds dient in de ABTN van het fonds te worden opgenomen. Financieel Toetsingskader (FTK) In het Financieel Toetsingskader worden regels gegeven door DNB in het kader van het financiële toezicht op pensioenfondsen. Gebalanceerd mandaat In dit type mandaat beheert één vermogensbeheerder zowel het zakelijke waardenmandaat als vastrentende mandaat. De strategische verdeling tussen beide beleggingscategorieën is vast. De vermogensbeheerder zorgt ervoor dat wanneer de verhouding tussen beide categorieën gaat afwijken de portefeuille wordt herschikt.


87



Herstelplan Plan van aanpak gericht op het herstel van het dekkingstekort of het reservetekort bij een pensioenfonds. Binnen drie maanden na het ontstaan van de situatie van onderdekking dient het bestuur van het pensioenfonds een herstelplan bij de Nederlandsche Bank te hebben ingediend. Het herstelplan dient zodanige maatregelen te omvatten, dat de situatie van onderdekking binnen drie of vijf jaar geëindigd is. Dit heet korte termijn herstelplan. Ook in geval van een reservetekort dient een pensioenfonds binnen drie maanden na het ontstaan hiervan een herstelplan bij de Nederlandsche Bank in te dienen, indien de actuariële- en bedrijfstechnische nota van het pensioenfonds niet voorziet in toereikende maatregelen bij een reservetekort. De termijn die in het herstelplan mag worden aangehouden voor herstel van het reservetekort is op grond van het FTK 15 jaar. Dit wordt een lange termijn herstelplan genoemd. IFRS Dit zijn de “International Financial Reporting Standards” (voorheen “International Accounting Standards” IAS) op basis waarvan organisaties hun jaarrekening kunnen opstellen. Indexatie/ Indexering Indexatie, of toeslagverlening (de term die in de Pensioenwet wordt gehanteerd) betreft het verhogen van de pensioenaanspraken om het koopkrachtverlies door inflatie te compenseren. Indexatiereservetekort De vermogenspositie waarbij onvoldoende eigen vermogen aanwezig is om in de toekomst 100% indexatie mogelijk te maken. Hoewel voor indexatie geen afzonderlijke reserve wordt gevormd, wordt in de ALM-studie wel het niveau berekend waarbij naar verwachting geen sprake is van een indexatiereservetekort. Dit is afhankelijk van de marktsituatie, met name van de stand van de reële rente en de inflatie. Indexbeleggen Passief

beleggen

of

indexbeleggen

is

een

beleggingsmethode

waarbij

door

de

vermogensbeheerder de benchmark wordt gevolgd en die wordt gekenmerkt door extreem lage afwijkingen (tracking error) ten opzichte van de benchmark. Informatieratio De informatieratio is de verhouding van het rendement boven het benchmarkrendement, gedeeld door de tracking error. Bijvoorbeeld: de tracking error van een portefeuille is 1%, het extra rendement ten opzichte van de benchmark is 0,5%. Dan is de informatieratio 0,5. De informatieratio is een aanduiding van het risico dat een vermogensbeheerder heeft genomen om het extra rendement te behalen. Kanssystemen Bij het berekenen van de voorziening pensioenverplichtingen worden veronderstellingen gehanteerd ten aanzien van onder meer de levensverwachtingen van de deelnemers en Liquidatieverslag 2012

88



nabestaanden. Daarnaast worden veronderstellingen gehanteerd ten aanzien van bijvoorbeeld de duur van de premievrije voortzetting in het geval een deelnemer arbeidsongeschikt wordt. Alle veronderstellingen tezamen worden kanssystemen genoemd. Jaarlijks wordt in het resultaat op kanssystemen aangegeven in hoeverre deze veronderstellingen overeenkomen met de waarnemingen in het boekjaar. Kruiseffecten Bij het analyseren van de invloed van verschillende factoren op het resultaat, wordt het effect van een factor afgezonderd van het effect van de andere factoren, waarbij deze andere factoren constant worden gehouden. Het gecombineerde effect van verschillende factoren kan dan afwijken van de som van de samenstellende delen. Dit verschil wordt veroorzaakt, doordat de factoren niet alleen invloed hebben op het eindresultaat, maar ook op elkaar. Dit verschijnsel wordt kruiseffecten genoemd. LDI-fondsen Beleggingsfondsen

met

als

primaire

doel

om

het

renterisico

te

beheersen.

Zie verder ook renteoverlayfondsen. Notional De omvang van de onderliggende waarde van financiële derivatencontracten. Overrendement Overrendement is het rendement dat wordt gerealiseerd boven het rendement dat nodig is om de voorziening pensioenverplichtingen op te renten. Performance De beleggingsresultaten op basis van total returns die een vermogensbeheerder heeft behaald over een door hem gedurende een bepaalde tijd beheerde portefeuille. Deze prestatie wordt veelal vergeleken met die van de markt. Performanceattributie Een analyse van verschillen tussen de performance van de beleggingsportefeuille en de gehanteerde benchmark. Premieovereenkomst Een pensioenovereenkomst inzake een vastgestelde premie, waarbij het opgebouwde kapitaal uiterlijk op de pensioendatum wordt omgezet in een pensioenuitkering. Rentetermijnstructuur (RTS) De Rentetermijnstructuur, is een grafiek die het verband weergeeft tussen de looptijd van een vastrentende belegging enerzijds en de daarop te ontvangen marktrente anderzijds. Een normale rentetermijnstructuur heeft een stijgend verloop. Als iemand zijn geld voor een langere periode Liquidatieverslag 2012

89



uitleent, eist hij normaliter een hogere vergoeding. De RTS neemt in het Financieel Toetsingskader Pensioenfondsen een belangrijke plaats in. Renteoverlayfondsen Deze renteoverlayfondsen (of LDI-fondsen) zijn als volgt gestructureerd: de kern wordt gevormd door een belegging in staatsobligaties van eerste kwaliteit met lange looptijden in een combinatie van gewone obligaties en een beperkte hoeveelheid obligaties zonder rente coupons (obligatiestrips). Daarnaast wordt een deel van de rente hedge met renteswaps uitgevoerd. De portefeuille renteswaps bestaat dus uit een combinatie van swaps voor verschillende looptijden De fondsen worden gedeeltelijk gefinancierd, om zo de werking van de LDI-fondsen te versterken (hefboomeffect). Deze financiering gebeurt door middel van swaps en staatsobligaties in combinatie met repo transacties, een combinatie van een verkoop en terugkoopverplichting. Uit oogpunt van liquiditeit wordt een deel van de fondsmiddelen belegd in geldmarktfondsen zonder hefboomwerking en met solide AAA geldmarktproducten. Rijpingsgraad De waarde van de voorziening pensioenverplichting van de niet-actieven (gewezen deelnemers, arbeidsongeschikten, pensioengerechtigden) als percentage van de totale voorziening pensioenverplichting. Swaption Een swaption (optie op een renteswap) is het recht om in de toekomst een swap aan te gaan tegen een vastgestelde swap rate als strike. Stichting Pensioenfonds Mediq maakt gebruik van receiver swaptions, die op expiratie recht geven op een receiver swap (koper van swaption ontvangt vaste rente). Op de expiratiedatum kan de koper van de swaption de optie uitoefenen. Dit zal de koper in het algemeen doen als de optie “in-the-money” is: als de onderliggende swap een positieve waarde heeft op dat moment. De receiver swaption wordt derhalve uitgeoefend wanneer de geldende swaprente op expiratie lager ligt dan de strike. Stichting Pensioenfonds Mediq heeft tevoren vastgelegd dat sprake is van cash settlement (Stichting Pensioenfonds Mediq ontvangt van de optie de marktwaarde van de swap). Hierdoor beschermt het pensioenfonds zich met behulp van gekochte receiver swaptions tegen een daling van de rente, zoals dat ook met renteswaps mogelijk is. Een verschil met swaps is dat de swaption niet wordt uitgeoefend (en de renteswap daarmee niet geëffectueerd) als de rente stijgt. Het pensioenfonds dat zich met receiver swaptions beschermt. kan dus wel profiteren van een stijgende rente. Voor een gekochte receiver swaption dient een premie betaald te worden. Uitkeringsovereenkomst Een pensioenovereenkomst inzake een vastgestelde pensioenuitkering.


90



Tactical Asset Allocation (TAA) Op basis van korte termijn marktvisie wordt afgeweken van de vaste strategische verdeling tussen de beleggingscategorieën. Een bepaalde beleggingscategorie (bijvoorbeeld aandelen) wordt tijdelijk overwogen ten opzichte van een andere beleggingscategorie (bijvoorbeeld obligaties). Total returns De som van directe en indirecte beleggingsopbrengsten waarbij stortingen en onttrekkingen tijdsgewogen worden meegenomen, uitgedrukt in een percentage van het belegde vermogen. Tracking error De standaarddeviatie van de afwijkingen van de index. Geeft de mate van risico weer dat ontstaat doordat de beleggingsportefeuille qua samenstelling afwijkt van de index (de benchmark). Transitie Overgang van het belegd vermogen en het beheer van de ene (oude) vermogensbeheerder naar de andere (nieuwe) vermogensbeheerder. Vereist Eigen Vermogen (VEV) Het vermogen dat volgens de solvabiliteitstoets van de toezichthouder aanwezig dient te zijn, wil er geen sprake zijn van een reservetekort. Het VEV speelt een rol in het premie- en indexatiebeleid. Het VEV is afhankelijk van de beleggingsmix, de actuele rentestand op balansdatum en van het gevoerde risicobeleid en kan dus jaarlijks fluctueren. Om die reden heeft het bestuur besloten voor het premie- en indexatiebeleid een vaste norm te hanteren, afgeleid van de situatie ultimo 2006 en is vastgesteld op 25% van de Voorziening Pensioenverplichtingen. Volatiliteit Mate van beweeglijkheid ten opzichte van een trend. Witteveenkader Wetsvoorstel voor de Wet fiscale behandeling van pensioenen, genoemd naar professor Witteveen, voorzitter van de commissie die in 1995 aanbevelingen heeft opgesteld op basis waarvan het wetsvoorstel is geformuleerd. De commissie gaf een blauwdruk van wat onder een pensioenregeling kon worden verstaan. Het betreft de ruimte die door de overheid wordt geboden om het bedrag, betaald als pensioenpremie, af te trekken bij het doen van belastingaangifte. WM Universum De groep Nederlandse pensioenfondsen waarvan The WM Company de performancemeting heeft verricht op basis van gestandaardiseerde beleggingsgegevens van de totale portefeuille.


91



Zuiver kostendekkende premie De kostendekkende premie is gelijk aan de actuarieel benodigde premie voor de inkoop van de onvoorwaardelijke onderdelen van de pensioentoezegging. De kostendekkende premie moet opslagen bevatten voor solvabiliteit en uitvoeringskosten. Voor de voorwaardelijke (veelal indexatie) onderdelen van de pensioentoezegging moet de kostendekkende premie worden verhoogd, rekening houdend met de geformuleerde ambitie en afgesproken wijze van financieren.

De

kostendekkende

premie

moet

worden

vastgesteld

op

basis

van

sterftegrondslagen die ook voor de voorziening pensioenverplichtingen worden gehanteerd. Voor het vaststellen van de zuiver kostendekkende premie wordt de actuele marktrente (rentetermijnstructuur) gehanteerd.


92



Definitie beleggingscategorieën Algemeen Alle hierna genoemde beleggingsinstrumenten kunnen betrekking hebben op de instrumenten zelf of, indien van toepassing, op beleggingsfondsen die investeren in dergelijke instrumenten. Classificatie van de beleggingsfondsen vindt in beginsel plaats op basis van de door het betreffende fonds gehanteerde benchmark. Vastrentend Onder vastrentend worden obligaties verstaan. Obligaties zijn schuldbrieven van een lening, uitgegeven door een (overheids)instelling of onderneming. Over de schuld wordt door de instelling die de obligatie heeft uitgegeven over het algemeen een vooraf overeengekomen rente vergoed. Nagenoeg alle obligaties zijn aflosbaar. Vastrentende staatsobligaties Obligaties van overheden met een hoge kredietwaardigheid, inclusief (inflatie gerelateerde staatsobligaties) uitgegeven door ontwikkelde landen. Vastrentende bedrijfsobligaties De categorie omvat investment grade (minimaal BBB) bedrijfsobligaties. Vastrentend hoogrentend De categorie omvat high yield (BB of lager) bedrijfsobligaties en staatsobligaties uit opkomende landen. Aandelen Onder aandelen wordt verstaan: aandelen ontwikkelde landen, aandelen opkomende landen, converteerbare obligaties en/of preferente aandelen. Aandelen zijn deelnemingen in het aandelenkapitaal van een vennootschap. De aandeelhouder mag zich - economisch gezien beschouwen als een bezitter van een deel van het vermogen van een onderneming. Bij aandelen is sprake van risicodragend kapitaal. In geval van faillissement kan de waarde teruglopen tot nul. Aandelen ontwikkeld Aandelen uitgegeven door bedrijven genoteerd in ontwikkelde landen. Aandelen opkomend Aandelen uitgegeven door bedrijven genoteerd in opkomende landen. Beursgenoteerd onroerend goed Een belegging in een onroerendgoedonderneming, genoteerd aan een effectenbeurs.


93



Niet beursgenoteerd onroerend goed Een belegging (direct en/of indirect) in een onroerendgoed onderneming die geen notering aan een effectenbeurs heeft. Allocatiestrategieën Producten die zich richten op tactische asset allocatie. Het product voert een dynamisch allocatiebeleid en stelt continu de (relatieve) aantrekkelijkheid vast van verschillende beleggingscategorieën (vastrentende

waarden, aandelen, valuta’s, onroerend goed en

grondstoffen). Absoluut rendement Absoluut rendementinvesteringen omvatten investeringen in hedge funds en/of fund-of-hedge funds. Een hedge fund is een beleggingsinstelling die bredere activiteiten kan hebben dan andere beleggingsinstellingen, omdat het kan opereren buiten vele jurisdicties en regelgeving. Private equity Een belegging (direct en/of indirect) in een onderneming die geen notering aan een effectenbeurs heeft. Commodities Indirecte beleggingen in grondstoffen. Liquiditeiten Banksaldi

en/of

beleggingsinstellingen

die

beleggen

in

al

dan

niet

rentedragende

schuldvorderingen met een maximale looptijd van een jaar, zoals deposito’s, geldmarktpapier en kortlopende obligaties. Valuta-afdekking Valutarisico kan worden afgedekt door middel van forward- en/of future transacties. LDI-producten (matching >10 jaar) Beleggingsinstellingen en/of financiële instrumenten die specifiek als doelstelling hebben het renterisico af te dekken.


94


Colofon

Colofon Redactie adres Prof. E.M. Meijerslaan 1 Postbus 123 1180 AC Amstelveen Telefoon 020 426 63 30 Telefax 020 426 63 85 Email [email protected]


95

Liquidatieverslag tevens inhoudende de rekening en verantwoording en het plan van verdeling van de vereffenaars

Recommend Documents