Leerstofoverzicht groep 5 2015-2016
Inhoud: Sociaal emotionele vaardigheden Prettig omgaan met elkaar Rekenen Nederlandse taal lezen spelling presenteren schrijven Engels Wereldoriëntatie Aardrijkskunde Geschiedenis Natuur en techniek Verkeer Bewegingsonderwijs Weektaak en zelfstandig werken Levensbeschouwing Creativiteit Huiswerk ICT vaardigheden Bevordering sociale redzaamheid en gezond gedrag Groepsgebonden informatie
Sociaal emotionele vaardigheden •
•
ZIEN! is een pedagogisch expert- systeem dat de voorwaarden om tot leren te komen en het sociaal functioneren van kinderen in kaart brengt. Dat gebeurt zowel op individueel als op groepsniveau. Wanneer daar aanleiding toe is, geeft het programma indicaties voor hulp. Door deze indicatie-uitspraken te wegen, bepaalt de leerkracht de ingang waardoor de leerling versterkt kan worden. ZIEN! geeft vervolgens doelen waaraan gewerkt wordt, om de sociaal emotionele vorming te versterken. De wijze waarop deze doelen kunnen worden bereikt is te vinden in het uitgebreide arsenaal van handelingssuggesties, die voor de gebruiker voorgeselecteerd worden. Begrippenkader Het begrippenkader van ZIEN! bestaat uit twee graadmeters (Welbevinden en Betrokkenheid) en vijf vaardigheden: Sociaal Initiatief, Sociale Flexibiliteit, Sociale Autonomie, Impulsbeheersing en Inlevingsvermogen. De wijze waarop deze vaardigheden zich in een profiel van zeven dimensies verhouden, geeft als het ware een foto van het gedrag van het kind.
Prettig omgaan met elkaar • In voorjaar starten met het programma ‘Prettig omgaan met elkaar’ • Belangrijke waarden binnen dit programma: – Rechtvaardig met elkaar omgaan – Ieder kind hoort erbij – Prettige omgang en rijk speelgedrag
• Deze waarden worden met behulp van de volgende drie aanpakken in de praktijk gebracht: – Effectieve conflicthantering: hoe lossen we een ruzie op? – Sociokring: hoe gaan we prettig met elkaar om? – Sociobord: hoe worden we een nog fijnere groep?
Rekenen Wij gebruiken de methode “Rekenrijk”. Het is een realistische rekenmethode wat wil zeggen dat de methode gebruik maakt van contexten en modellen die de kinderen in het dagelijkse leven tegenkomen. Er is in deze methode voldoende tijd en mogelijkheid voor zelfstandig werken, maar er is ook ruimte voor differentiatie. De oefenstof die in groep 5 aan de orde komt: A: getalbegrip B: basisvaardigheden: - optellen en aftrekken t/m 1000 - vermenigvuldigen en delen t/m 100 C: hoofdrekenen - optel- en aftrekstrategieën t/m 1000 - vermenigvuldig- en deelstrategieën t/m 100 D: meten E: meetkunde Wij willen graag nog een keer het belang van tafeltjes benadrukken. Dit kan thuis heel goed nog geoefend worden. www.onlineklas.nl is hier een geschikte site voor. Elke dag vijf minuten oefenen kan het verschil al maken!
Nederlandse taal Op Eenbes basisschool Brukelum werken we met de methode Taal op maat. Taal op maat werkt met thema`s uit leef- en belevingswereld van het kind. Het biedt systematische aandacht aan het leren van taalvaardigheden. Binnen de methode zijn er ongeveer evenveel leerkracht gebonden lessen als zelfstandig werklessen. Taal op maat geeft de mogelijkheid om adaptief onderwijs te geven. Taalzwakkere en taalsterkere kinderen krijgen passende ondersteuning. 1. mondeling taalgebruik
2. schriftelijk taalgebruik
* kring- en klassengesprek * spreekbeurten * spreken en luisteren * woordenschat en taalbeschouwing * creatief taalgebruik en stellen * werkstukken maken * spelling
Nederlandse taal Spreekbeurten Na de herfstvakantie wordt een spreekbeurtrooster gemaakt. Hierop staat de datum waarop de spreekbeurt gehouden wordt. Ook het onderwerp komt op dit rooster te staan. Veranderingen kunnen alleen gemaakt worden in overleg met de leerkracht. Kinderen proberen de spreekbeurt zo goed mogelijk thuis voor te bereiden. Ze zoeken informatie en zaken om te laten zien die echt bij het onderwerp horen. Ze presenteren het verhaal aan de hand van een KERNWOORDENLIJSTJE waardoor de kinderen het verhaal in eigen woorden kunnen vertellen. De spreekbeurt duurt tussen de 10 en 15 minuten.
Lezen Begrijpend lezen: We gebruiken hiervoor de methode Tekst Verwerken. Bij het begrijpend lezen hanteren we de leesstrategieën die belangrijk zijn zoals: - Voorkennis gebruiken (wat weet ik al van dit onderwerp) - Voorspellen (waar gaat het over, hoe zal het aflopen) - Visualiseren (het verhaal ook “zien”) - Vragen over het verhaal kunnen bedenken.
Als aanvulling gebruiken we de methode Nieuwsbegrip. Hier wordt vooral ingestoken op de tekstinhoud en de woordenschat.
Technisch lezen : We gebruiken hiervoor de methode Lekker lezen. Kinderen krijgen op niveau in kleine groepjes les.
Tutorlezen: Een keer in de week, dit schooljaar op donderdagmiddag zijn alle kinderen vanaf groep 4 samen aan het lezen. Elke tutor heeft twee tutees bij zich. Ze lezen om beurten en worden gecorrigeerd door de tutor. De kinderen bepalen samen welke boeken ze lezen.
Spelling We maken gebruik van de methode Taal op maat Spelling De lesstof bestaat uit 32 weken. Er is elke week een leerkrachtgebonden les en een zelfstandige verwerkingsles. We maken gebruik van spellingkaarten waarop de spellingcategorie verbeeld wordt. Na de instructie gaan kinderen aan de slag met de opdrachten. We kijken de opdrachten samen na waarna zwakkere spellers extra instructie krijgen. Op het einde van de les verwoorden we wat we geleerd hebben en blikken we vooruit naar de zelfstandige werkles. Na elke zelfstandige werkles volgt een dictee van 12 woorden. Na 8 lessen volgt een toetsdictee. Aan het eind van de leergang moeten de kinderen de volgende doelstellingen hebben bereikt: • Kennen van en inzicht in de belangrijkste regels van ons spellingssysteem. • Flexibel gebruik van de verschillende spellingsstrategieën. • Een juiste spellinghouding bij benadering van een spellingprobleem. • Bereidheid een woordenboek te gebruiken. • Correct schrijven van onveranderlijke woorden.
Woordenschat Bij woordenschat gaat het niet alleen om de kennis van woordbetekenissen, maar zeker ook om associaties, ideeën en beelden die aan een woord gekoppeld worden. - We maken gebruik van de didactiek: voorbewerken, semantiseren, consolideren, controleren - De leerlingen leren de woorden door vele interactieve spelletjes. - Elke klas heeft een aantal woordenschatroutines
Links: een woordmuur Rechts: een van de routines, een woordenschatblad
DenkBeelden DenkBeelden sluiten aan op de manier waarop kinderen van nu kennis vergaren. In hun leerproces werken ze meer samen met elkaar. Elk DenkBeeld heeft een unieke vorm die een denkvaardigheid representeert. De werkwijze van DenkBeelden is gebaseerd op drie pijlers: 1. Een didactiek van grafische modellen en schema’s zoals Mindmap, Cirkel, Hoepels, Trein, Kapstok etc. 2. Leerlingen werken bij voorkeur samen met DenkBeelden op basis van de didactiek van Coöperatief leren 3. Een rijke inzet van nieuwe media/ICT. Opbrengsten De inzet van DenkBeelden leidt tot de volgende effecten: • Eigentijds onderwijs dat aansluit op de leerlingen van de 21eeuw. • Een aanmerkelijk hogere motivatie. • Efficiënter leren met hogere leeropbrengsten; leerlingen leren sneller en gemakkelijker. • Actief en zelfstandig leren op basis van eigentijdse denkstrategieën en metacognitie. • Aanzienlijk meer zelfwerkzaamheid van leerlingen in het primaire leerproces. We werken schoolbreed met DenkBeelden.
DenkBeeld hoepels (overeenkomsten en verschillen)
DenkBeeld: de trein (volgorde)
DenkBeeld Kapstok (classificeren)
Schrijven Gemiddeld een half uur per week wordt besteed aan specifieke schrijflessen. De methode die we in groep 5 gebruiken heet Pennenstreken .
Engels Vroeg starten met vreemdentaalverwerving is erg belangrijk. Jonge kinderen pikken talen heel snel op. Hun basis om aansluiting te vinden in het voortgezet onderwijs is daardoor breder en verloopt beter. De kinderen van groep 5 krijgen elke week Engelse les. Wij werken met de methode “Take it easy”. Deze methode is speciaal gemaakt voor scholen die het digitale schoolbord gebruiken. Elke unit met eigen thema is opgebouwd rondom filmpjes, liedjes, cartoons, luisterteksten, taalspelletjes, dialogen en een verwerking in het werkboek. Er wordt veel aandacht geschonken aan luisteren en spreken. Native speakers presenteren de lessen. Naast de wekelijkse lessen zitten er in de weektaken regelmatig verwerkingsbladen.
Wereldoriëntatie Aardrijkskunde Wij gebruiken de methode Geobas. Met deze methode oriënteren de kinderen zich op de wereld om hen heen. In groep 5 gaat het om verschillende aspecten in Nederland: • de rol van het water in de vorming van Nederland en de manieren waarop mensen zich tegen het water beschermen; • vormen van agrarisch grondgebruik; • de functie en ligging van belangrijke natuurgebieden; • verkeer; • vervoer met verschillende transportvormen. Daarnaast wordt er ook aandacht besteed aan topografie, waarbij de kinderen leren waar provincies, steden, rivieren en zeeën en buurlanden liggen.
Geschiedenis We werken op school met de methode Brandaan. Brandaan laat kinderen ervaren dat zij zelf ook geschiedenis maken. Iedereen heeft invloed op de wereld van morgen. Maar ook wordt de nieuwsgierigheid van de kinderen geprikkeld naar hoe het “toen” was. • Brandaan werkt met 10 hoofdthema`s in een thematisch- concentrische opbouw. • Er kan gedifferentieerd gewerkt worden door extra opdrachten, opdrachten aanpassen aan niveau en door inzet van de bakkaarten van Meander. • Na de thematische lessen 3 is er een les met herhaling/verdieping en verrijking. Daarna volgt een toets. Er zijn dus 5 toetsen per schooljaar Dit jaar hebben we de thema’s; - Jagers en verzamelaars - Gieken en Romeinen - Monniken en ridders - Steden en staten - Ontdekkers en hervormers
Natuur en techniek. We gebruiken op school de methode Argus Clou. Elk jaar worden er 5 thema`s behandeld. Deze thema`s komen in alle jaargroepen terug en worden elk jaar uitgebreid. Les 1-2 en 4 zijn basislessen. Elke basisles heeft ook een verwerking die de kinderen zelfstandig kunnen maken. In les 3 lossen de kinderen een mysterie op. In les 5 worden de leerdoelen nog eens expliciet aangeboden. Les 6 is een toetsles. Argus Clou is een professor die uitblinkt in alles. Door uitdagende vragen te stellen daagt hij de kinderen uit om elke keer net iets verder te kijken. De kinderen ontdekken de wereld om hen heen, doen boeiende praktijkopdrachten en onderzoeken kijkplaten. Met Argus Clou leren ze natuur en techniek op een spannende manier.
Verkeer Acht keer per jaar krijgen we van Veilig Verkeer Nederland een project. Dit project heet: Op Voeten en Fietsen. Hierin komen voor kinderen bekende verkeerssituaties voor. Ook wordt er aandacht aan verkeerstekens (borden en tekeningen op de weg) gegeven.
Bewegingsonderwijs We hebben in groep 5 twee gymlessen per week. Eén uit het basisprogramma van de methode ‘basislessen Bewegingsonderwijs’. De tweede les wordt voornamelijk besteed aan sport en spel. Het komt soms voor dat de kinderen geen gymspullen bij zich hebben. Helaas kunnen ze dan niet deelnemen aan de gymlessen. Dit in verband met de hygiëne en het mogelijke gevaar. Zij gaan wel gewoon mee naar de gymzaal. (Jan van Rixtelstraat) Het is de bedoeling dat de kinderen de gymspullen na iedere les mee naar huis nemen. Bij goed weer kunnen we gebruik maken van het veld naast de school.
Weektaak en zelfstandig werken Zelfstandig werken is een belangrijke vaardigheid. Elke week zijn er vaste momenten in het programma waarop kinderen zelfstandig werken. Zelfstandig werken kan alleen, maar ook in een klein groepje, waarbij ook samenwerkend leren aan de orde kan komen. Ook werk zelf nakijken behoort tot de opdrachten. Zelfstandig werken doen we door de kinderen elke week aan een weektaak te laten werken. Voor deze weektaakopdrachten zijn op een aantal dagen van de week tijden vrij gemaakt. Het gaat erom dat kinderen zelf hun werk gaan inplannen en uitvoeren. Zo leren ze dus tevens zelf verantwoordelijk te zijn voor hun planning en uitvoering van hun werk.
Levensbeschouwing Deze momenten zijn vaak momenten van gesprek; sociale omgang – rekening houden met elkaar –plagen en pesten maar ook cyber pesten. De onderwerpen Kerstmis en Pasen benaderen we ieder jaar in de vorm van projecten. De verwerking bestaat uit verhalen, gesprekken, liedjes en creatieve vormen.
Creativiteit Muziek De kinderen van groep 5 starten dit schooljaar, na de herfstvakantie met het project “Muziek is Cool”. Crea- voorstellingen. Wij vinden deze optredens zeer waardevol, kinderen zetten samen een prestatie neer. Samenwerken met jongere/oudere kinderen is dan ook een van de belangrijkste aandachtspunten. Zo leren zij om voor publiek op te treden, terwijl de rest van de school daarvan geniet.
TeHaTex Elke vrijdagmiddag werken wij aan tekenen, handenarbeid en/of textiele werkvormen. De kinderen mogen zelf kiezen aan welk werkstuk zij tijdens een aantal lessen willen werken. Gedurende het schooljaar komen zij zo een heleboel verschillende basistechnieken tegen. Wij werken met gemengde groepen kinderen. 5-6-7-8 waarbij we natuurlijk wel rekening houden met de mogelijkheden van alle kinderen.
Huiswerk Eén keer in de week krijgen de kinderen van groep 5 huiswerk mee. Iedere maandag krijgen ze werk mee en dat brengen ze uiterlijk op maandag weer mee naar school. Wij verwachten dat de kinderen hun huiswerk zorgvuldig maken. Ouders mogen kinderen altijd op weg helpen. Echter, blijkt het huiswerk te moeilijk, hoeft u de antwoorden niet voor te zeggen. Zo houden wij zicht op wat het kind zelf kan maken en hier tijdens de lessen op insteken.
Bevordering sociale redzaamheid Zaken die hierin dit jaar aan de orde komen zijn: -hoe staat het kind in de groep -hoe gedraagt het kind zich t.o.v. een ander -samen werken, samen spelen, samen spreken -naleven van regels -omgang met materialen: -welk materiaal -zuinig met materiaal
Bevordering gezond gedrag Naast het onderwerp “zelfbeeld” komen op een projectmatige manier ook de volgende onderwerpen aan de orde: -veiligheid in het algemeen en in de klas in het bijzonder -goede voeding -hoe zorg je voor een blijvend goed gebit -hygiène
Specifieke groepsinformatie •
Absentie
•
Klassenouders
•
Ouders brigadiers
•
Tehatex kleding
•
Gymkleding
•
Huiswerk
•
Spreekbeurten
•
Verjaardagen
•
Vragen?
