Leerkrachtenkatern. Campagne 2010: VERBORGEN KRACHT

Leerkrachtenkatern Cam

:

H S E L A D HT

e n g pa

G N B A GEN R O B VER

0 201

C A R K

In deze bundel vindt u achtergrondinformatie, kijktips en oplossingen van de opdrachten van de leskaternen bij de campagnefilm ‘Bangladesh. Verborgen kracht’.

Campagne 2010 Deze leerkrachtenha ndleiding sluit aan bij de leerlingenkaternen van het lager We danken van ga en secundair onderw nser harte Els Lingie ijs. Voor de eerste graad r die de A-leskatern van de eerste graad van het lager onderw van het basisonderw ijs is er een aparte verwerkingskatern ijs opstelde en Patrick Adam die voor A beschikbaar. Kater de B-leskatern van n B is bedoeld voor de tweede en derde de tweede en derde graad van het basis graad van het lager onderwijs zorgde. W onderwijs, katern C voor de eerste graad im Deheegher verzorgde de C-leskater van het secundair on n van het secundair on derwijs. derwijs. In deel A en B van Voor meer inlichtin deze handleiding ge gen of om de cata ven we de nodige achtergrondinform logus of materiaal te bestellen kan je atie over de globa terecht bij Benjam le werking van Da miaanactie, en mak in Meersschaert, - Damiaanactie en we kennis met he , Leopold II-laan t projectland Bangladesh. In deel C 263, 1081 Brussel, 02-422.59.13 of fa en D krijg je meer tel. x 02-422.59.00. Je informatie over Da miaanactie en de tex kan ook via onze - website infotielindustrie. Deel E en ve rk oopmateriaal beste geeft meer uitleg over de hoofdperson llen. Surf dan naar www.damia ages en bevat de ve anactie.be of mai rhaallijnen van de campagnefilm ‘Bang l naar benjamin. meersschaert@dam ladesh. Verborgen kra iaanactie.be. cht’, samen met een aantal kijktips Heb je vragen rond die toelaten om de ac campagnefilm met ties en vrijwilligersw meer diepgang te be erking? Neem dan contact op m kijken. We raden aa et Wim Deheeghe n om de campagnefilm eerst zelf te be r, wim.deheegher@ damiaanactie.be, kijken. Het is opnieu tel. 0495-52.75.26. w een aangrijpend docudrama dat aan kracht wint als je de achtergrondinformatie hebt gelezen . Naar aanleiding va n de heiligverklarin Deel F, G en H beva g van Damiaan heeft Damiaanac t de oplossingen va tie n aan enkele projec de verwerkingsopdrachten voor de les ten samengewerkt. «Junior, een katernen van respe verhaal van hoop» ctievelijk het basisonderwijs en het secu is een jeugdboek voor 12- à 14-jarig ndair onderwijs. en (Abimo - 103 pagina’s). Enkele maanden geleden ve rtrok auteur Luc De Meer informatie vin scamps enkele dagen naar Kinsha d je ook in de spec sa om er Junior en iale editie van de Damiaanactiekrant Constant, de be (gratis te bestellen). Voor de leerkrachten langrijkste figuren die nog dieper op he t thema willen ingaan, kunnen we de uit de onvergetelijke volgende hefbomen aanbevelen: • De didactische ko campagnefilm va ffer. n • De multimediap 2007, te ontmoete rojectie (gratis aan n. te vragen voor groepen van ongeve U kunt op www.da er 100 leerlingen in de periode van m maandag 4 januari iaanactie.be een 2010 tot en met 19 februari 2010). ui • Een animator die tgewerkt educatief de campagnefilm en de werking van pa Damiaanactie in de kket downloaden. klas komt toelichten (gratis). De school zorgt dan we l voor een tv-toestel met video of dvd. • We raden je ze ker ook aan om onze website www.damiaanacti e.be te bezoeken.

2

damiaanactie

China

India Bangladesh Niger Guinee Nigeria

Guatemala Nicaragua

Laos

Rwanda Congo Burundi

Brazilië

Comoren Mozambique

A

Damiaanactie wereldwijd

2 0 0 8 : 3 4 9 . 4 1 0 NI E U W E P A T I Ë N T E N !

De medische teams, die Damiaanactie ondersteunt, hebben in 2008 bijna 350.000 zieken opgespoord en behandeld. Om precies te zijn: 349.410 lepra-, tuberculose-, of leishmaniasispatiënten (leishmaniasis wordt ook berglepra genoemd). Damiaanactie werd opgericht om lepra te bestrijden, maar niet veel later besteedde onze organisatie al aandacht aan tuberculose. Meer zelfs: tbc is intussen de belangrijkste ziekte waartegen we strijden. In 2008 vertegenwoordigden tbc-patiënten 92% van de door ons opgespoorde zieken. Dat betekent allerminst dat Damiaanactie lepra verwaarloost. Integendeel zelfs. In maar liefst tien van onze vijftien projectlanden (sinds 2009 is Panama geen projectland meer) bestrijdt Damiaanactie zowel lepra als tuberculose.

projecten zijn bestemd voor een beperkt aantal mensen en moeten een oplossing bieden voor een aantal specifieke noden van lepra- of tbc-patiënten (of ex-patiënten). Het gaat zowel om socio-economische als om medische projecten. Damiaanactie ook actief in België

Al deze projecten kunnen we onmogelijk realiseren zonder de uitgebreide steun waarop we in ons thuisland België kunnen rekenen: enthousiaste vrijwilligers en trouwe donateurs dragen elk jaar hun steentje bij. Of zeg maar gerust ‘een rotsblok’. Ze zorgen namelijk voor meer dan de helft van de nodige financiële middelen van onze vereniging. Zo bieden ze Damiaanactie de kans om onafhankelijk te blijven werken.

T wee t y pe s v a n p r o j e c te n

We danken deze positieve cijfers aan de nauwe samenwerking van Damiaanactie met de nationale programma’s ter bestrijding van lepra en/of tuberculose. Dat is de beste manier van werken als je een zo groot mogelijk aantal mensen toegang wil bieden tot gezondheidszorg. Maar naast deze methode hanteert Damiaanactie de laatste jaren ook een ander soort projectwerking: de basisprojecten. Deze

damiaanactie

3

B

Bangladesh:

We kennen het vooral door de vele natuurrampen die het land teisteren. Maar er is meer. Veel meer. Geografie

Bangladesh heeft maar twee buurlanden: Myanmar (soms ook nog Birma genoemd) en grote buur India. Het land ligt in een delta van rivieren waarvan de Ganges de bekendste is. Het stijgt nagenoeg niet boven het zeeniveau uit. Wat e r , wat e r , wat e r

Slechts één derde van Bangladesh overstroomt nooit. Logisch. Door het gebrek aan reliëf en zijn lage ligging spoelt het zeewater bij stormen en cyclonen tot diep landinwaarts. Bovendien telt het land 250 rivieren die dichtslibben en steeds vaker buiten hun oevers treden. O pwa r m i n g va n d e a a r d e

De opwarming van de aarde is nefast voor Bangladesh. Als de zeespiegel maar 1 meter stijgt, verliest het land in één klap 15,8% van zijn oppervlakte. Het regent ook vaker en er zijn meer cyclonen die in kracht toenemen. Mislukte oogsten

Dit natuurgeweld doet ook oogsten mislukken. De Bengalen hebben twee tot drie oogsten per jaar nodig om in hun voedselbehoefte te voorzien. Mislukt er één? Dan heerst er hongersnood.

De bevolking

Bangladesh is vijf keer zo groot als België, maar telt wel zestien (16!) keer zoveel inwoners. Geen wonder dat de mensen hier heel dicht op elkaar leven. Overbevolking

De overbevolking wordt nog in de hand gewerkt door de opwarming van de aarde. Die zorgt ervoor dat er steeds meer land door het water wordt ingepalmd. Zo is er steeds minder plaats voor een bevolking die maar blijft groeien. Groeiende bevolking

In 1975 telde Bangladesh 73,2 miljoen inwoners. Vandaag al meer dan 160 miljoen. Met een gemiddelde leeftijd van 21 jaar bevinden heel wat Bengaalse vrouwen zich nu eenmaal in hun vruchtbare periode. Moslims

Bangladesh is het derde grootste moslimland ter wereld na Indonesië en Pakistan. 83% van de bevolking is moslim, 16% hindoe. Er zijn ook zo’n 120.000 christenen. 4

damiaanactie

Trek naar de steden

Opvallend is de trek van het platteland naar de steden. Daar hopen jongeren werk te vinden. Hoofdstad Dhaka telt al meer dan twaalf miljoen inwoners. Vandaag woont één op vier Bengalen in de stad. 30% van hen in krottenwijken.

De kinderen

Opgroeien als kind in Bangladesh: het is geen geschenk. Armoede, natuurrampen... Bovendien biedt het onderwijs niet veel kansen om deze toestand te ontgroeien. Geen wonder dus dat er nog zoveel kinderarbeid is.

land van rivieren L e v e n s v e rwac h t i n g

V e e l a n a l fa b e t i s m e

57% van de Bengalen kan niet lezen of schrijven. Bij de meisjes is dat 70%. Het niveau van het staatsonderwijs is dan ook bedroevend laag. De infrastructuur is gebrekkig, het aantal leerlingen per klas ligt hoog en de leraren zijn vaak zelf niet academisch geschoold. Soms krijgen de leerlingen maar een tweetal uur les per dag.

Bengalen hebben een gemiddelde levensverwachting van 59 jaar. Dat is twintig jaar minder dan de Belgische mannen en vrouwen. De reden ligt in de armoede, gebrekkige hygiëne, vele natuurrampen en ziektes zoals tbc en lepra. Grote armoede

V e e l s c h o o lv e r l at e r s

3,5 miljoen kinderen gaan helemaal niet naar school. De helft van de schoolgangers stopt vroegtijdig met onderwijs. Je verdient nu eenmaal niets in de klas. Integendeel. Vaak moeten de ouders nog betalen voor hun kinderen. Meer dan een maandloon

Zo vragen scholen geld voor extraatjes of betaal je om je examen te mogen afleggen. Tot 2300 taka of 23 euro. Geld dat de familie vaak niet kan missen. Zeker niet als je bedenkt dat een maandloon hier 15 of 20 euro bedraagt.

Ongeveer de helft van de Bengalen leeft onder de armoedegrens, 30 miljoen Bengalen kennen extreme armoede. 36% verdient minder dan 1 dollar per dag. 83% van de bevolking heeft minder dan 2 dollar per dag. Dat is 1,5 euro. Ondergewicht

Maar één op twee Bengalen beschikt over een toilet en sanitair. De armoede en het gebrek aan hygiëne heeft een weerslag op de gezondheid. De helft van de kinderen onder de vijf jaar lijden aan ondergewicht, 45% van de vrouwen heeft last van bloedarmoede. Armoedeziektes

Dergelijke leefomstandigheden stimuleren ook de verspreiding van besmettelijke armoedeziektes zoals tbc en lepra. Maar ook malaria en diarree (bij kinderen) maken veel slachtoffers. Komt daarbij dat drinkwater meestal besmet is met arsenicum.

Kinderarbeid

Heel wat kinderen kiezen daarom voor een job. Ongeveer 6,8 miljoen kinderen in Bangladesh werken. Dat is één op vijf. Deze kinderen werken op het veld of doen klusjes. In de textiel is er dan weer heel weinig kinderarbeid.

Economie

Voor hun voeding zijn de Bengalen sterk afhankelijk van goede oogsten. Er zijn twee tot drie oogsten per jaar, hoofdzakelijk van rijst. Mislukt er één? Dan is er al hongersnood in het land.

Huishulp of ...

L a pj e s g r o n d

Veel jonge meisjes worden huishulp. Ze trekken in bij een familie en werken daar 12 tot 18 uur per dag. Alleen voor kost en inwoon. Zo moet hun eigen familie niet langer opdraaien voor hun voedsel en kleding.

De meeste Bengalen op het platteland hebben maar een klein lapje grond dat ze kunnen bewerken om in hun eigen voedsel te voorzien. 57% van alle grond is in handen van grootgrondbezitters die 1 hectare of meer in eigendom hebben. Kloof wordt groter

In Bangladesh wordt de kloof tussen arm en rijk dan ook steeds groter. Zo zijn de 10% rijkste Bengalen goed voor maar liefst 40% van het nationale inkomen. De 10% armste Bengalen moeten het stellen met 1,82%.

... kindbruid

Vaak huwelijken ouders hun dochters al op jonge leeftijd uit. Zo kan hun man hen beschermen tegen gevaren. Dat verklaart ook de vele tienermoeders: 21% van alle geboortes in Bangladesh gebeurt bij meisjes van 15 tot 19 jaar.

Werkloosheid

Om aan deze uitzichtloze situatie te ontsnappen, trekken veel jongeren naar de steden op zoek naar werk. Maar er is niet voldoende werk voor iedereen. Daarom kunnen werkgevers het loon heel laag houden. Een hongerloon is nu eenmaal te verkiezen boven geen inkomen.

damiaanactie

5

C

Damiaanactie in Bangladesh

In een notendop

E e n s ta pj e v e r d e r

In de beginjaren van onze vereniging – vanaf 1972 – begon Maar Damiaanactie ging bewust nog een stapje verder en Bangladesh als een 100% lepraproject, gedragen door een Belstartte in 2009 met een nieuw project in Mymensingh en het gisch team van verpleegkundigen. Sinds 1994 is het uitgegroeid Netrokona-district. Dit sociaaleconomisch re-integratieproject tot een gecombineerd lepra- en tbc-project dat volledig wordt stelt hulpbehoevende en verminkte leprapatiënten een waardige beheerd en uitgevoerd door een gespecialiseerd Bengaals team, re-integratie voor via opleidingen en financiële ondersteuning. in samenwerking met het nationale lepra- en tbc-programma. Het is een basisproject zoals je er vandaag in meerdere van onze Vandaag telt Damiaanactie vier projecten in Bangladesh: Tangail, projectlanden terugvindt. Daarnaast is er ook aandacht voor Mymensingh, Rajshahi en Faridpur. Samen omvatten ze om en de toekomst van de kinderen van zwaar verminkte patiënten. bij de 30 miljoen Bengalen, goed voor één vijfde van het totale Damiaanactie betaalt hun schoolgeld. bevolkingsaantal. De 175 gezondheidsposten of ‘clinics’ zorgen voor de dagelijkse Tuberculose, sprekende cijfers medische ondersteuning en opvolging van de patiënten, zowel Bangladesh is nummer 6 op de wereldlijst van de 22 meest in de stad als op het platgetroffen landen. teland. In 2008 ontdekte en En dat vertaalt zich behandelde Damiaanactie in de cijfers. Elk jaar in Bangladesh 1.030 leprazijn er maar liefst en 22.377 tbc-patiënten. 350.000 nieuwe besmettingen. Drie eigen ziekenhuizen met in totaal 234 bedden Elk jaar meer dan fungeren als ultiem vang60.000 doden. net voor zwaar zieken. Ze Angstaanjagende herbergen ook een chirurcijfers! gische afdeling voor verDamiaanactie zet minkte leprapatiënten en de laatste jaren dan een uiterst gespecialiseerd ook alles op alles referentielaboratorium met om de strijd tegen Innocent onderzoekt Jeannette zorgvuldig. internationale faam, voor tbc efficiënt te ormultiresistente tbc. ganiseren. Intussen is de ‘DOTS’-straAandacht tegie – medicatie voor lepra toedienen onder Afgelopen jaar werden er het toeziend oog volgens de wereldgezondheidsorganisatie werelwijd 249.007 van een verantwoordelijke – algemeen verspreid in onze pronieuwe lepragevallen opgespoord. Bangladesh, nummer 5 op jecten. Dat geldt ook voor de integratie van tbc-bestrijding in de wereldlijst van meest getroffen landen, telde vorig jaar 5.249 de eerstelijnsgezondheidszorg. In 2008 spoorde Damiaanactie nieuwe gevallen. Daarnaast telt Bangladesh nog duizenden 22.377 nieuwe patiënten op, meer dan 70% leed aan ‘smear leprapatiënten met verminkingen die nazorg vragen. Zo wordt positive’ long-tbc. er in elke ‘clinic’ jaarlijks een POD-Day georganiseerd met een Damiaanactie heeft zijn eigen laboratoria ter beschikking voor gespecialiseerde fysiotherapeut om de patiënten ‘self care’ aan te de opsporing van multiresistente (MDR) tbc. De behandeling van leren. Zo kunnen ze thuis zelf hun wonden verzorgen. Ze leren MDR startte in 1997. Sindsdien hebben we in samenwerking met ook aan hoe ze wonden kunnen voorkomen. Op deze POD-Day dokter Armand Van Deun (ITG Antwerpen) verschillende nieuwe leiden we ook het lokaal personeel van de gezondheidspost op. behandelingsschema’s uitgetest. Vorig jaar behandelden we 138 multiresistente patiënten.

6

damiaanactie

D

Damiaanactie in de textiel

Het aantal tbc-besmettingen bij textielmeisjes ligt veel hoger dan het landelijke gemiddelde. Tot 65% hoger. Daarom zet Damiaanactie in Bangladesh speciale gezondheidsprojecten op om besmettingen bij deze doelgroep te voorkomen. Speciale gezondheidspost

In het hart van de textielindustrie werken tienduizenden mensen. Daarom vroeg het nationale tuberculoseprogramma van Bangladesh aan Damiaanactie om een aparte gezondheidspost te openen in het hart van de textielindustrie.

De textielmeisjes

Roksana verliet haar geboortedorp om werk te vinden in de hoofdstad Dhaka, 150 kilometer verder. Ze vond een baantje in de textielindustrie, net zoals duizenden andere textielmeisjes of ‘garment girls’. V l u c h t va n h e t p l at t e l a n d

Jaarlijks verlaten duizenden jongens en meisjes hun geboortedorp in Bangladesh. De reden: er is weinig tot geen werk op het platteland en de meeste families hebben zelf geen grond om te bewerken. Dus vluchten ze naar de steden.

Open in 2004

Dit gezondheidscentrum opende de deuren in mei 2004. Het kwam er dankzij een goede samenwerking tussen de werkgevers en Damiaanactie. Aangezien het gezondheidscentrum in de buurt van de risicogroep ligt, spoort Damiaanactie sneller tbc-patiënten op. Zo kunnen we de verspreiding van tbc beter tegengaan.

Trek naar de steden

Het centrum van de textielindustrie bevindt zich in de hoofdstad Dhaka. Hier werken duizenden jonge meisjes in de textielfabrieken. Ze maken lange dagen (tot 15 uur per dag) en verdienen weinig. Ze starten aan 1500 taka per maand. Dat is 15 euro. Dat kan oplopen tot 40 euro als je langer in dienst bent.

Opleidingen

Vele grote textielfabrieken hebben een eigen gezondheidspost. Het is belangrijk dat de verantwoordelijke verplegers van deze post de eerste symptomen van tbc vroegtijdig herkennen en de behandeling ervan nauwlettend opvolgen. Daarom organiseert Damiaanactie permanent opleidingen.

10 op één kamer

De meisjes wonen meestal met tientallen samen in pensionnetjes. In één kamertje slapen tot tien meisjes samen. Alleen zo kunnen ze de huur betalen en nog wat geld voor voedsel en hun familie overhouden.

Ambassadeurs

Samen veilig

Damiaanactie stimuleert genezen tbc-patiënten om op hun werk uit te kijken naar andere tbc-patiënten. Deze ‘ambassadeurs’ herkennen de symptomen van de ziekte bij anderen. Ze motiveren hen om bij de gezondheidspost binnen te stappen. De nabijheid van de post, de gratis medicijnen én het feit dat de ambassadeur intussen ook genezen is, sporen patiënten vaak aan om die stap ook effectief te zetten.

De meisjes slapen samen, gaan samen naar het werk en komen samen terug. In groep zijn ze namelijk veiliger en beter beschermd tegen de gevaren van de grootstad. Zoals verkrachtingen, moorden, diefstallen, ... Risico op tbc

Drukbevolkte fabriekshallen én woningen: ze verhogen het risico op besmetting. Geen wonder dat het aantal tbc-besmettingen bij de textielmeisjes hoger ligt dan het landelijke gemiddelde: tot 65% hoger.

damiaanactie

7

‘Bangladesh. Verborgen kracht’

E

W A t s c h u i l t e r a c h t e r d e t i t e l v a n d e f i lm ? De Bengalen zijn geen volk van roepers. Het is een zeer hardwerkend volk dat in alle stilte voortwerkt. Met een veerkracht en een doorzettingsvermogen om u tegen te zeggen pakken ze hun problemen (overstromingen, cyclonen, hongersnood, armoede, ziektes ... ) telkens weer aan met hernieuwde moed. Alsof ze een verborgen kracht hebben die hen voortdrijft. Een oerkracht die je letterlijk in hun ogen ziet fonkelen. D e v e r b o r g e n k r ac h t va n R o k s a n a Zo ook Roksana. Ze werkt keihard. Tot 15 uur per dag. Ze heeft tbc maar zet door. Zonder te klagen. Ze had al de kracht om haar dorp te verlaten voor de grote stad. Nu heeft ze de kracht om te blijven werken. Een kracht die ze put uit haar hoop op een betere toekomst. D e v e r b o r g e n k r ac h t va n M a ru f Negen jaar en een verminkte hand door lepra: maar toch laat Maruf het hoofd niet hangen. Integendeel. Hij klust zelfs bij voor extra inkomsten. Zodat zijn familie overleeft. Zijn kracht haalt hij uit zijn droom: truckchauffeur worden. D e v e r b o r g e n k r a c h t v a n R ay m o n d Elke dag rottende, etterende wonden verzorgen, elke dag vechten om stervende mensen te redden: weinig mensen kunnen het aan. Raymond doet het. Dag na dag. Zijn kracht haalt hij uit de dankbaarheid die hij in de ogen van zijn patiënten leest.

Videoboodschappen en 36 uur De film ‘Bangladesh. Verborgen kracht’ neemt je gedurende 36 uur mee naar Bangladesh. De film start in de namiddag en eindigt de dag erop ’s avonds. We dompelen je onder in de sfeer van het Damiaanactieziekenhuis van Mymensingh en de harde realiteit van de textielsector in Dhaka. Twee realiteiten die tegenover elkaar staan: de drukte, de chaos, de druk tegenover de stilte, de zachtheid, de zorg. Er wordt voortdurend geswitcht tussen deze realiteiten. In de film wordt er gebruik gemaakt van videoboodschappen. De hoofdpersonages (Roksana, Maruf en Raymond) gebruiken een klein cameraatje om zich voor te stellen en om hun wel en wee te vertellen aan de kijker. Dit maakt het verhaal authentiek, en we benadrukken op deze manier dat het een waargebeurd verhaal is. De videoboodschappen zijn dan ook gefilmd door de hoofdpersonages zelf (camera ligt in de handpalm van hun uitgestrekte hand) wat maakt dat het beeld bewegelijk is en van een andere kwaliteit dan de andere opnames.

Drie verhalen In de film hebben we 3 grote verhaallijnen met een aantal hoofdpersonages: 1. We volgen het textielmeisje Roksana de eerste dag op weg naar Dhaka met de trein, dag 2 volgen we haar op weg en tijdens haar werk, in de textielsector. We maken mee hoe ze uiteindelijk totaal uitgeput op zoek gaat naar hulp. 8

damiaanactie

CAMERA EN REGIE SCENARIO MONTAGE MUZIEK STEM PRODUCTIE TEKST

Jean Platteau Peter Gordts Gijs Delva Anton Walgrave Christophe Lambrecht Carla Reynders Johan Veldeman

2. We volgen leprapatiënten Maruf en Mujibur (vader en 3.

zoon), en ontdekken hoe lepra hen lief en leed brengt. Hun strijd om te overleven, maar ook hun hoop op en betere toekomst. De laatste verhaallijn is fysiotherapeut Raymond Bismar die werkt in het Damiaanactieziekenhuis van Mymensingh. Hij verzorgt niet alleen de leprapatiênten met verminkingen en open wonden, maar is een toeverlaat en vaderfiguur voor vele patiënten, jong en oud.

De 3 verhaallijnen komen op het einde van dag 2 samen in het ziekenhuis van Mymensingh waar Roksana opgenomen wordt en waar de vader van Maruf geopereerd zal worden.

INTRO : d e P l a s t i c s l u m De intro van de film is gedraaid in de ‘plastic slum’ van Mymensingh, zo genoemd omdat de mensen hier leven onder een zeil van plastiek. In Bangladesh is voor sommigen de armoede zo groot dat men geen andere keuze heeft dan te gaan wonen op en rond de spoorweg. Niemandsland, maar wel een gevaarlijke locatie voor kinderen. De woonomstandigheden zijn hier onmenselijk: geen latrines, geen stromend water, geen elektriciteit, de geluidsoverlast van de treinen, de vervuiling.... Maar deze allerarmsten hebben geen andere uitweg.

Roksana

Lee f t i j d > 22 jaar. Roksana was getrouwd, werd moeder maar haar baby leefde amper 1 dag. Naderhand liet haar man haar in de steek. H a a r d r o o m > Een nieuw gezin met gezonde kindjes. H a a r thu i s > Gopalpur, een klein dorpje op het platteland. Roksana verlaat het dorp om te werken in Dhaka, de hoofdstad. 150 kilometer van haar dorp verwijderd. Daar woont ze met 10 andere meisjes in 1 kamer. H a a r we r k > Textielmeisje. Ze werkt tot 15 uur per dag in een textielfabriek in de hoofdstad Dhaka. Ze verdient er 2000 taka per maand. Dat is 20 euro. T b c > Roksana heeft tbc. Geen longtuberculose maar tbc in de darmen. Hierdoor is ze fel vermagerd. Ze weegt nog maar 23 kilo. Gelukkig gaat ze net op tijd naar een gezondheidspost van Damiaanactie. Ze zal genezen!

HET VERHAAL VAN ROKSANA

ALGEMEEN

Roksana is 22 jaar en afkomstig van Gopalpur (zo’n 20 km van Jalchatra). Ze werkte al 6 jaar in de textielindustrie toen ze darmtbc kreeg. Sinds ze ziek werd kijkt haar man niet meer naar haar om. Momenteel heeft ze de scheiding aangevraagd. Ondertussen is Roksana, na een verblijf van enkele maanden in het ziekenhuis, weer aan de beterhand. Ze is aangesterkt en woont opnieuw bij haar moeder, samen met haar jongste zusje van 4 jaar oud. Haar andere zus, die 20 is, werkt nog in de textielfabriek in Dhaka. Damiaanactie probeert in overleg met Roksana een basisproject op te starten in haar dorpje. Haar droom is om er een winkeltje te runnen, Damiaanactie zou kunnen zorgen voor de opstartkosten en de begeleiding. Momenteel wordt er nog onderzocht hoe we haar het best kunnen helpen. In het kader van de ‘basisprojecten’ , kleinschalige projecten waarbij we aan IGA ‘income generating activities’ doen, kan dit verhaal een plaats krijgen. TOELICHTING BIJ SCENES

1. Roksana op de trein naar Dhaka De trein is hét vervoermiddel bij uitstek in Bangladesh. Je kan door heel Bangladesh sporen op een betaalbare manier. Gevolg: de treinen zitten overvol, niet alleen in de coupés maar zelfs boven op het dak. Een trein die van de mensen uitpuilt, met honderden mensen boven op het dak, is er dagelijkse realiteit. Vele textielmeisjes sporen vanuit de rest van het land naar Dhaka, om er te gaan werken. Ze vertrekken meestal voor enkele weken. Ook Roksana.`Op en rond de trein krioelt het van venters die water, eten, geneesmiddelen, lectuur,... aanprijzen. Er zijn ook veel bedelaars op en rond het station en perrons, maar ook in de trein. De Bengaalse vrouwen zitten meestal samen in de trein, en dragen een hoofddoek. De open ramen zorgen voor wat verkoeling. 2. Gezondheidsvoorlichting met een folkgroep Damiaanactie maakt gebruik van de drukke plek die het perron wel is, om daar gezondheidsvoorlichting te geven, aan de hand van een folkgroep die een boodschap over lepra en tbc brengen. De trommelaar in het oranje is dé publiekstrekker en ambiancemaker. Hij trekt het volk aan. Eens dat de volkstoeloop er is, wordt er gestart met het zingen van de boodschap. Een ideale manier om de eerste symptomen van ziektes mee te geven en de mensen te wijzen op de mogelijke gevaren. De tekst van het liedje gaat als volgt: we do not agree that people still die if they get TB. There is a treatment of TB, but too many people do not know. Previously, people would die at any stage because there was no good treatment in this country. At present in every upazily hospital people don’t have to die. If you get tb, don’t wait, take nearest upazila hospital, we will give treatment free, don’t worry.

3. De “dormitories”, de slaapzalen Vlakbij de grote moskee van Dhaka in Haluaghat, in een klein steegje zit de dormitory verstopt waar Roksana logeert. Een smal gebouw, amper een deur en een raam breed, met 4 verdiepingen. Kleine kamertjes, telkens 6 tot 8 bedden, een kleine keuken. De meisjes zoeken er een veilige toevlucht, vele zijn alleen gekomen vanuit de dorpen. De meisjes zoeken bij elkaar steun om geen slachtoffer te worden van verkrachtingen en geweld. Hier koken ze samen, praten ze bij, maar ze hebben vooral een veilige plek waar ze kunnen uitrusten en hun materiaal achterlaten. Op deze manier is het ook mogelijk voor hen om wat centjes te sparen voor het thuisfront. Ook de studenten die naar de stad trekken, leven op dezelfde manier. In de slaapzalen heb je meestal een mix van beide groepen. Dat zie je ook in de film, zo is het een studente die de krant aan het lezen is. De bezorgde vriendin is een studente verpleegkunde. In totaal leven er in het huis waar Roksana slaapt zo’n 50 meisjes. Ze betalen gemiddeld 1000 taka huur per maand. 4. De textielfabriek In Mirpur, de buitenwijk van Dhaka waar Roksana werkt,vind je veel textielfabrieken. De meeste textielfabrieken (een honderdtal) liggen echter in de EPZ, Export Processing Zone, waarbinnen ook de gezondheidspost van Damiaanactie zich bevindt. Bangladesh, bekent voor zijn lage lonen, is het goedkoopst ter wereld. Zo worden er bvb T-shirts gemaakt, miljoenen, met een winkelprijs van 1,99 euro; De lichtblauwe sweaters die in de textielfabriek van Roksana gemaakt worden tijdens het filmen hebben een verkoopprijs in de winkel van 8 euro. Maar er wordt echter niet alleen kleding gefabriceerd voor goedkope ketens zoals Lidl, Aldi, H&M, maar hier wordt ook de dure merkenkleding gemaakt voor exclusieve internationale modehuizen. Dit betekent meteen ook dat de reglementering ivm arbeidsvoorwaarden (de ‘social compliance’), waaronder verbod op kinderarbeid (werken in de textielsector is pas mogelijk vanaf 18 jaar/ wettelijk mag het in Bangladesh vanaf 14 jaar), maar ook brandveiligheid van de gebouwen, gescheiden toiletten, voldoende verlichting en verluchting beter gecontroleerd wordt. Een werkdag begint officieel om 8 uur stipt en stopt om 17 uur. Maar om bepaalde bestellingen op tijd buiten te krijgen worden er vele overuren geklopt. Men werkt in een zesdagenweek. Bij ziekte kan een arbeidster officieel 2 weken afwezig blijven zonder loonverlies. De meisjes verdienen gemiddeld 25 euro per maand. Een hongerloon dat echter door velen wordt begeerd. In de film zien we hoe de meisjes werken, en hoe naargelang de dag vordert de werkdruk opgedreven wordt. De mannen die langs de productielijn lopen zijn opzichters die ervoor zorgen dat de meisjes maximaal presteren. Probleem is dat elk order met een zeer nipte deadline besteld wordt door meestal internationale aankopers. Deze afgesproken deadline moet gehaald worden anders kan het order nog gecanceld worden. Vandaar de werkdruk om telkens alles maar net op tijd klaar te krijgen: damiaanactie

9

gestikt, gestreken, gelabeld en verpakt... We zien ook het bord ‘Kinderarbeid verboden’ dat in de productiehal hangt. Officieel zal je dan ook geen meisje onder de 18 jaar aantreffen, maar in de praktijk gaan de meisjes al veel vroeger van start. 5. Gezondheidspost Dhaka De textielmeisjes hokken samen in de stad. Slechte ventilatie, onevenwichtig eten en hard werken, de ideale voedingbodem voor ziektes als tuberculose. Tbc is dan ook zeer frequent bij deze bevolkingsgroep. De cijfers liggen hier maar liefst 65% hoger dan bij de normale bevolking. Komt daar nog bij dat deze meisjes enorm veel schrik hebben om ziek te worden, uit angst om hun job te verliezen, maar ook omdat ze het geld niet hebben om de medische kosten te betalen. De boodschap dat Damiaanactie de medicatie gratis geeft is dan ook een zeer belangrijk boodschap voor deze meisjes. Belangrijk zijn hier ook de ‘ambassadeurs’, genezen patiënten die fungeren als ambassadeurs op de werkvloer om meisjes met symptomen van tbc snel door te sturen voor medische zorgen. Maar velen wachten tot ze nog vel over been zijn, uitgeput, om dan pas op zoek te gaan naar hulp, zo ook Roksana.

Damiaanactie werkt sinds 1994 in de textielsector, en heeft temidden van de textielsector een gezondheidspost met eigen verplegers waar de meisjes gratis medicatie en verzorging krijgen. Daarnaast leiden we de algemene verplegers op van de gezondheidsposten die gelegen zijn binnen de muren van de textielfabrieken. De ernstige gevallen worden doorverwezen naar één van onze 3 ziekenhuizen. 6. Darmtuberculose Tuberculose of tbc is een besmettelijke en dodelijke ziekte. Meestal zet de bacil zich vast in de longen waar ze de longblaasjes aantast. Maar eigenlijk kan tbc zich in het hele lichaam nestelen. Behalve dan in het haar of de nagels. Darmtuberculose is dan wel niet besmettelijk, voor de patiënt zelf zijn de gevolgen even erg. Je lijdt helse pijnen, je eet niet meer, geeft over, krijgt diarree en je valt af tot je lichaam geen energie meer over heeft. Beste bewijs is Roksana zelf. Zij is door haar ziekte 14 kilogram vermagerd en weegt nog maar 23 kilo als ze in het ziekenhuis wordt opgenomen. Vel over been. Maar toch kan Damiaanactie haar nog redden.

I n t e s t i n a l e t b c Roksana uit de film heeft darmtuberculose. In tegenstelling tot longtuberculose is deze vorm niet besmettelijk. Bij longtuberculose moet de patiënt vaak hoesten. Zo besmet hij of zij gemiddeld tien andere mensen. Bij andere vormen van tbc blijft de bacil in het eigen lichaam.

HET VERHAAL VAN MARUF e n MUJIBUR

ALGEMEEN

Maruf woont samen met zijn vader en zijn zusje bij zijn grootmoeder HAMIDA SOY, en grootvader AKKAS in het dorpje CHARLAXMIPUR, op loopafstand van het ziekenhuis van Mymensingh. Het dorpje ligt midden van de rijstvelden en telt voornamelijk boeren, riksjarijders, en dagloners. De meeste mensen zijn er arm. Maruf woont bij zijn grootouders in een ‘shelter house’, een klein huisje opgetrokken uit tin, geschonken door een ngo, nadat een cycloon het oorspronkelijk huis verwoestte. De grootvader van Maruf is 60 jaar, en net als Marufs vader een dagloner. Een dagloner verdient zo’n 60 taka per dag in Bangladesh. Maruf heeft ook nog een oudere zus van 12 jaar, Salma, die momenteel leeft in Dhaka, bij de tante van Maruf. Er was geen eten genoeg voor allemaal bij de grootouders. De kleine zus Rota is 4 jaar en woont bij Maruf . Rota werd in juli 2009 door Raymond ontdekt met een lepravlek. Dat maakt dat er in totaal 4 leprapatiënten in de familie zijn; grootvader, vader, zus en Maruf zelf. De mama van Maruf is naar alle waarschijnlijkheid vertrokken owv de economische problemen, maar ook owv het stigma rond lepra. Ze woont terug bij haar ouders. De kinderen missen haar.

Maruf 10

damiaanactie

De vader van Maruf blijft het proberen als dagloner, maar met zijn klauwhand en verminkte voet maakt hij weinig kans. Mujibur werd onlangs aan zijn voet geopereerd, een eerste stap in de richting van een normaal leven. De man droomt van een kleine kruidenierszaak, Damiaanactie probeert hem erbij te helpen om zijn droom te verwezenlijken. TOELICHTING BIJ SCENES

Maruf volgt fysiotherapie Om zijn hand soepel te houden en om te vermijden dat ze verkrampt tot een klauwhand moet Maruf zeer regelmatig naar de fysiotherapie komen in het ziekenhuis van Mymensingh. Daar leert hij hoe hij met vaseline en enkele voorname bewegingen zijn hand moet verzorgen. Lepra tast de zenuwbanen aan en je kan ook zien dat er een patiënt in de fysio zit die zijn sluitspier van zijn ogen moet oefenen. Blindheid is een belangrijk gevolg van de ziekte. Een oogspier die niet meer sluit geeft ooginfecties die kunnen leiden tot blindheid. De oefeningen zijn voor deze patiënten erg belangrijk. Damiaanactie gaat nog een stapje verder. De patiënten worden in deze fysioruimte ook voorbereid om chirurgische interventies mogelijk te maken. Die interventies gebeuren in het ziekenhuis van Jalchatra waar een chirurg enkele malen per jaar operaties uitvoert.

Lee f t i j d > 9 jaar. Sinds hij lepra heeft gaat hij niet meer naar school. Z i j n d r o o m > Truckchauffeur worden. Daarom klust hij ook bij aan de truckstop. Z i j n g ez i n > Samen met zijn zus en zijn vader Mujibur woont Maruf in het huis van hun opa en oma. Een krot van ijzerplaten. Zijn moeder heeft hen verlaten. Zijn tweede zus woont bij hun tante in Dhaka, 150 kilometer ver. Een noodzaak: thuis is er niet genoeg eten voor iedereen. Lep r a > Niet alleen Maruf en zijn vader hebben lepra. Marufs opa had de ziekte ook maar is nu genezen. En niet lang geleden ontdekte Raymond bij Marufs zusje een gevoelloze vlek op de wang: het eerste teken van lepra. S c h o o l e n we r k > Sinds hij lepra heeft gaat Maruf niet meer naar school. Hij voelt zich daar niet gewenst. Nu doet hij klusjes aan de truckstop. Met het geld helpt hij de familie om te overleven. Lep r a > Maruf heeft lepra, zoals zijn vader. Zijn linkerhand is verkrampt. Dagelijks doet hij in het ziekenhuis van Mymensingh oefeningen om ze soepel te houden. Als hij 14 jaar is, kan Damiaanactie hem opereren. Zodat hij zijn hand weer volop kan gebruiken.

Mujibur

Lee f t i j d > 39 jaar. Zijn vrouw, de moeder van Maruf, heeft hem verlaten. Hij woont nu bij zijn ouders. Z i j n d r o o m > Ooit een groentewinkeltje openen. Tot hij lepra kreeg, werkte hij in een rijstwinkel waar hij rijstzakken aan- en afdroeg. Daarna kon hij dat niet meer met zijn misvormde voet en hand. Z i j n we r k > Mujibur is nu dagloner. Elke dag gaat hij naar het dorpsplein waar de werkgevers hun personeel voor die dag uitkiezen. Mujibur wordt nooit gekozen omdat hij lepra heeft. De werkgevers weten dat hij niet meer hard kan werken. Bovendien hebben ze schrik om zelf besmet te raken. Z i j n g ezo n d he i d > Al verschillende jaren heeft hij lepra. Zijn linkerhand is misvormd tot een klauw. Hij kan ze niet meer gebruiken. Zijn linkervoet is ongevoelig en mist drie tenen. Hierdoor kan hij moeilijk wandelen. Ope r at i e > Er is hoop voor Mujibur. Damiaanactie kan zijn voet opereren in het ziekenhuis. Zo zal hij over een jaar weer kunnen rondlopen.

Maruf en vader Mujibur aan de spoorweg. Op en rond de spoorweg temidden van Mymensingh stad verzamelen de dagloners voor dag en dauw, op zoek naar werk. Ze brengen zelf hun mand en gereedschap mee. Ze worden ingehuurd door grootgrondbezitters, meestal om plantages te bewerken of om mee te helpen in de bouw. De vader van Maruf is hier gekend. De man is amper 40 jaar, maar heeft geen kracht meer in zijn rechterhand, dus wordt hij gemeden door de landeigenaars. In de videoboodschap maakt Raymond zich kwaad omdat hij weet dat de complicatie aan de hand van Maruf had kunnen voorkomen worden als vader Mujibur aandachtiger was geweest. Damiaanactie geeft haar patiënten immers voorlichting over de ziekte, zodat ze weten wat de ziekte is, maar ook om eventuele verdachte gevallen in de familie op tijd te sporen. Maruf klust bij Kinderarbeid is officieel verboden in Bangladesh onder de 14 jaar, maar vele kinderen hebben geen andere keuze dan bij te klussen in de illegaliteit, wat ook betekent dat ze geen enkele zekerheid hebben. Maruf, die gek is op trucks, gaat elke dag naar de plek waar de vrachtwagens verzamelen, op zoek naar werk. Zo krijgt hij dikwijls wat zakgeld bij elkaar. Maar eigenlijk moet hij op de schoolbanken zitten. De economisch slechte toestand van het gezin, veroorzaakt door de ziekte van vader Mujibur, bedreigd ook de toekomst van Maruf.

z i e k e n h u i s VAN MYMENSI G H MET RAYMOND

ALGEMEEN

Dit ziekenhuis is één van de 3 ziekenhuizen die Damiaanactie in Bangladesh telt. Elk ziekenhuis heeft een ‘binnendienst’ met één dokter en een team verplegers, een laborant, een schoenmaker en een fysiotherapeut. Daarnaast is er de ‘buitendienst’ met een dokter en een team verplegers die de ambulante verzorging opvolgen en organiseren in de 165 gezondheidsposten ten velde. Raymond is de fysiotherapeut van het Mymensinghproject. Al meer dan 20 jaar stelt hij zicht ten dienste van de leprapatiënten. Zijn ervaring is van onschatbare waarde. Zijn medelievendheid bijzonder groot. Raymond is katholiek, en het verhaal van Damiaan kent hij, en het

Raymond

laat hem zeker niet onberoerd. Hij is dan ook uiterst trots dat hij aan deze campagnefilm kon en mocht meewerken. TOELICHTING BIJ SCENES

Avondscène met tbc-meisje Maar Raymond doet meer dan wonden verzorgen; hij is de toeverlaat en vaderfiguur voor vele patiënten in het ziekenhuis. Zijn ervaring maar ook zijn luisterend oor brengen hoop en troost voor vele patiënten die soms geen uitweg meer zien. In de film zien we een scène waar Raymond op de eerste avond één van de textielmeisjes, die in het ziekenhuis ligt moed inspreekt, maar haar ook aanmaant om na te denken over haar toekomst. Velen van deze meisjes zien geen uitweg meer: ze verloren hun werk omdat ze langdurig ziek zijn, en dikwijls laat hun man hen in de steek. Een luisterend oor die wat advies kan geven is dan ook heel erg belangrijk. De gehospitaliseerde tbc-patiënten die de besmettelijke longtbc hebben, dragen een mondmasker, om zo andere patiënten, familie en personeelsleden niet te besmetten. De dagelijkse wondverzorging ‘Soaking’, gebeurt in een teil met proper water, en een stukje puimsteen. Zo wordt de voet eerst geweekt, de wond proper gemaakt, en achteraf wordt het overtollige huidweefsel weggeschraapt. Lijkt makkelijk, maar als de mensen terugkeren naar hun dorp is de hygiëne minder vanzelfsprekend, en soms hebben de mensen het al moeilijk om dagelijks een teil met proper water te vinden. Maar Raymond leert de patiënten niet alleen aan hoe ze hun open wonden moeten verzorgen, ook thuis (‘self care’), hij leert ze ook aan hoe ze wonden kunnen vermijden (‘POD’ prevention of disabilities) Een werk dat Raymond doet, dag in dag uit is een roeping. De wonden van patiënten zijn dikwijls hardnekkig en velen komen keer op keer terug, dikwijls omdat ze toch zijn gaan werken op ’t land, maar soms ook omdat ze achteloos zijn geweest. Maar Raymond houdt er de moed in door zich op te trekken aan diegenen die zeer zorgzaam zijn en echt resultaat boeken, zoals de man in de film, Nassarudhin, die klaar is om te vertrekken naar huis, gepakt en gezakt, en vol goeie moed een nieuwe toekomst tegemoet gaat.

Lee f t i j d > Raymond Biswas werd geboren op 5 juni 1952. Hij woont in Mymensingh, één van de drie locaties in Bangladesh waar Damiaanactie een ziekenhuis heeft. Fa m i l i e > Getrouwd met Nioti Rita. Ze hebben een dochter, Cloudia, en twee zonen: Linous en Prince Mark. Op l e i d i n g e n we r k > Als gediplomeerd fysiotherapeut is Raymond het hoofd van de fysiotherapieafdeling van het Damaanactieziekenhuis in Mymensingh. Daar werkt hij van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat. F ys i othe r a p i e > In het ziekenhuis helpt Raymond dagelijks leprapatiënten bij hun oefeningen. Dat is belangrijk. Zo blijven hun misvormde handen en voeten soepel en verkrampen ze niet volledig. W o n d e n v e r zo r g e n > Raymond verzorgt ook dagelijks de etterende wonden van leprapatiënten. Een moeilijke klus, maar hij houdt vol. R ot s i n b r a n d i n g > Daarnaast is Raymond een rots in de branding voor alle lepraen tbc-patiënten in het ziekenhuis. Een vaderfiguur als het ware. Hij verzorgt en troost hen en geeft hun goede raad zodat ze na hun ziekte een menswaardig bestaan kunnen opbouwen. damiaanactie

11

Schoolkatern A

F

D o e l s t e ll i ng e n e n O p l o s s i ng e n

Lestitel : Verborgen kracht Leergebied : Wereldoriëntatie Leerdomein : Mens - Maatschappij Leerjaar : 1ste en 2de leerjaar basisonderwijs Bron : Damiaanactie Eindtermen en hoofddoelen

Mens: Ik en de anderen • 3.7 De leerlingen ontdekken, door geconfronteerd te worden met beelden, informatie of mensen uit een andere cultuur, dat niet iedereen dezelfde levenswijze heeft. Maatschappij • 4.15 De leerlingen kunnen illustreren op welke wijze een internationale organisatie als Damiaanactie ernaar streeft het welzijn bij de Bengalen te bevorderen. • 4.4 De leerlingen kunnen verwoorden dat armoedeziektes zoals lepra een gevolg zijn van de ongelijke verdeling van de welvaart in de wereld en een bedreiging vormen voor de Bengaalse bevolking. Motivering

Door aspecten uit het dagelijks leven van mensen uit Bangladesh te vergelijken met het eigen leven, worden de kinderen zich meer bewust van de gelijkenissen en verschillen in de wereld. Kennismaking met de levensomstandigheden van leeftijdsgenoten in ontwikkelingslanden bevordert de empathie en kan leiden tot een actieve inzet voor lepra- en tbc-patiënten. M at e r i a a l

“Bangladesh. Verborgen kracht”: beschikbaar op dvd en video. Bij dit leskatern hoort ook een audio-cd. Schoolkatern A: gratis beschikbaar. Lesverloop

1. Ken jij Damiaan?

• Wie was Damiaan? Kennen de leerlingen deze man? Gebruik de foto’s op blz.1 van je katern om hem voor

te stellen. Damiaan was een man met kracht. Jarenlang zette hij zich in om het leven van de melaatsen aangenamer te maken. Neem een kijkje op de website www.damiaanactie.be als je meer wil lezen.

• Hoe maakte hij het leven van de melaatsen aangenamer? Hij zorgde voor meer eten en betere kleren.

Hij bouwde een nieuwe kerk en een tehuis voor weeskinderen. Hij gaf les op de school. Hij herstelde het ziekenhuis. Hij legde een waterleiding en een weg aan. Hij verzorgde zieken en vroeg een dokter op het eiland Molokai te komen wonen. Hij bedelt instrumenten en richt een fanfare op. Hij komt op tegen geweld op het eiland. Op blz.1 vullen de leerlingen de zin aan met een passende tekening.

• 11 oktober 2009: heiligverklaring van Damiaan. Wat is een heilige ? Wanneer ben je heilig ?

Een heilige is anders dan een gewone mens : hij is bijzonder goed, stelt zijn leven in dienst van anderen, wil een licht zijn voor anderen, hij gebruikt al zijn krachten om het leven van anderen beter te maken. Overloop met de kinderen het bordplan met kernwoorden : waar herken je dit ? Nu spreken we over Sint-Damiaan. Hij kreeg deze naam omdat hij zijn hele hart opende voor de zieken en melaatsen. Het gebeurt niet vaak dat iemand heilig genoemd mag worden. Daarom werd dit gevierd. Het hart op blz. 1 mag op een feestelijke manier worden ingekleurd.

Klasgesprek Verzamel kernwoorden aan bord Tekening bedenken bij woord Klasgesprek

Hart versieren

2. Leskern

• Salaam alaikum

Begroet de kinderen met”Salaam alaikum”. Deze groet wordt gebruikt in Bangladesh. Situeer dit land op de wereldbol. Deze begroeting betekent: “Ik wens dat het je goed gaat”. Laat de kinderen elkaar op deze manier begroeten. Bedenk samen met de kinderen een passend gebaar of beweging bij deze groet om ze krachtiger te maken. Vraag de kinderen deze week deze groet te gebruiken op school (en misschien ook thuis).

Klasgesprek

damiaanactie

12

• De film ‘Bangladesh. Verborgen kracht’.

Film bekijken

• Verwerking van de film

Kringgesprek

We volgen twee kinderen uit het land Bangladesh: Maruf en Roksana. In deze katern richten we ons op Maruf. Geef de kinderen tijd om hun indrukken bij deze film te verwoorden of vragen te stellen. Gerichte vragen: Welke ziekte heeft Maruf? Hoe zie je dat iemand lepra heeft? Wat gebeurt er met je als je lepra hebt?

• Maruf heeft een gekke hand

Maruf wordt geopereerd aan zijn hand. Hij zal moeten oefenen om zijn hand en vingers soepel te leren bewegen. Bedenk samen met de klas oefeningen die hem kunnen helpen om zijn hand krachtiger te maken. Laat de kinderen deze oefening zelf uitvoeren. Na elke oefening kleuren de leerlingen een handje. Voorbeelden: - Zet op elke vinger een kleur: een blauwe stip op de duimen, een groene stip op de wijsvinger, … Maak op bord een kleurenlijn (zoals in een partituur) : vb. 1 groene stip, 1 blauwe, 2 gele,… De kinderen zetten de vingertoppen op tafel en heffen bij het overlopen van elke stip de juiste vinger op. - Massage van het hoofd: tokkel je hoofd wakker met je vingers (is ook een leuk tussendoortje)

• De droom van Maruf

Weet jij wat de grote droom van Maruf is ? Wat wil hij later graag worden? Lukt dat als je lepra hebt? Extra suggestie 1: De kinderen tekenen hun eigen droom uit : wat willen zij graag worden? Hang deze tekeningen uit in klas, vul aan met Maruf en zijn vrachtwagen. Welke vaardigheden hebben de lln. nu al om dit te worden, wat hebben ze nog te leren, welke vaardigheden kunnen ze daar nu al voor oefenen? Je kan hier regelmatig tijdens het jaar naar verwijzen. Vb - kapster : je kan nu al leren om nauwkeurig en precies te werken - bouwvakker : (in de les meetkunde) oefen met voor, op, na, hoger, breder, … - agent: wat fijn dat jij zo rustig kan blijven, dat zal je in je beroep vaak nodig hebben - leerkracht : kan jij nu al iets uitleggen aan een klasgenoot? Extra suggestie 2 : de kinderen tekenen of kleuren een vrachtwagen in voor Maruf. Misschien kunnen de leerlingen een wens schrijven voor Maruf. Maak een boek door de tekeningen vast te nieten aan elkaar. Maak een flap: Onze droom voor Maruf. Geef het boek een plaatsje in de boekenhoek, waar het ingekeken kan worden.

• Raymond, een nieuwe Damiaan

Raymond is een doorzetter, net als Damiaan. Hoe zet hij zijn kracht in? Gebruik de foto’s op blz. 3. Laat de kinderen beschrijven wat ze op de foto zien. Hoe lijkt Raymond op Damiaan? Verbind de bolletjes met de zin door ze passend in te kleuren.

3. Ook bij ons zetten mensen hun kracht in

• Hoe kan jij Damiaanactie steunen?

Koop of verkoop stiften. 8 pakjes stiften kunnen een jongen of meisje zoals Maruf genezen.

• Vertel thuis over Damiaan en Damiaanactie. Krachtig zijn is ook durven spreken over lepra en anderen

informeren en motiveren. Je kan als kind Maruf helpen door zijn verhaal te vertellen aan volwassenen: zo blijven mensen aandacht hebben voor mensen met lepra.

13

damiaanactie

Oefeningen bedenken en uitvoeren

Klasgesprek Visualisatie van eigen dromen en beroepen voor later

Teken- of kleuropdracht

Klasgesprek

G

Schoolkatern B

D o e l s t e ll i ng e n e n O p l o s s i ng e n

Leergebied: Wereldoriëntatie Leerdomein: Mens – Maatschappij Leerjaar: 3de, 4de, 5de en 6de leerjaar basisonderwijs Lesduur: 50’ + 25’ Eindtermen en hoofddoelen

Mens: Ik en de anderen Wereldoriëntatie • 4.4, 4.14 De leerlingen kunnen illustreren op welke wijze een internationale organisatie als Damiaanactie ernaar streeft het welzijn bij de Bengalen te bevorderen. Ze kunnen verwoorden dat armoedeziektes als lepra en tbc het voortbestaan van dit volk bedreigen. • De leerlingen kennen de historische figuur Damiaan en kunnen verwoorden waarom hij heilig verklaard werd. Taal • 1.1, 3.3, 1.7 Ze kunnen in een voor hen bestemde film de informatie achterhalen, ordenen en verbanden leggen. Ze kunnen de informatieve teksten beoordelen en kunnen schriftelijk antwoorden op vragen over de problematiek. Bijkomende eindtermen • 3.4, 6.9, 6.11, 7 Motivering

Kennismaken met de levensomstandigheden in een ontwikkelingsland als Bangladesh bevordert de empathie met arme en uitgestoten Bengalen en kan leiden tot een actieve inzet voor lepra- en tbc-patiënten. M at e r i a a l

“Bangladesh. Verborgen kracht”: beschikbaar op dvd en video. Schoolkatern B: gratis beschikbaar. Lesverloop

1. Damiaan en ‘Salaam alaikum’ a)Damiaan Laat de leerlingen spontaan associëren bij het woord Damiaan’. Schrijf deze woorden op het bord en maak een woordspin. Gebruik daarvoor ook de verschillende foto’s op blz. 1 van je katern. De datum ’11 oktober 2009’ verwijst naar de officiële heiligverklaring van Damiaan in Rome. Men spreekt ook wel eens over ‘Sint-Damiaan’. Toch wel een vreemd woord voor ‘pater Damiaan’. Kom samen met de leerlingen tot een goede verwoording van het woord ‘heilige’. Een heilige kan zijn een kampioen van de naastenliefde, een richtpunt in ieders leven, een ster,een licht, een levenswegwijzer, een voorbeeld van... voor...

Klasgesprek

b)Salaam alaikum Begroet de leerlingen met ‘Salaam alaikum’! Deze begroeting betekent meer dan ‘hallo’. Moslims begroeten elkaar met ‘Salaam alaikum’ of ‘Vrede zij over u’. Kan je dit vertalen naar de kinderen toe? Het kan betekenen: ‘Ik wens dat het je goed gaat, dat er geen ruzie is, ...’ Salaam alaikum, Maruf. Salaam alaikum, Roksana. Maruf en Roksana zijn twee moslimkinderen waar we in de film kennis mee maken. 2. leskern De film ‘Bangladesh. Verborgen kracht’ Laat de leerlingen genieten van deze film en zadel hen niet op met het schrijven van notities tijdens de film, het zoeken naar antwoorden op inleidende vragen… Daardoor wordt de inleving groter.

Film

Verwerking van de film a)Spontane verwoording Geef de kinderen de kans spontaan te vertellen over een beeld dat hen bijgebleven is. Sta rustig stil bij die beschrijvingen zonder te duiden, te oordelen... Kom uiteindelijk tot een aantal gerichtere vragen: welke ziekte hebben Maruf en Roksana? Hoe kunnen we hen helpen? Zou je hen durven en willen helpen?

Kringgesprek

b) Verborgen kracht blz. 2 De twee kinderen geven het, ondanks hun tegenslagen, nooit op. Hoe zie je dat in de film? Ook Raymond, de verpleger, is een doorzetter. Kom met de leerlingen tot goede verwoordingen van tekenen uit de film waardoor blijkt dat het doorzetters zijn.

Groepswerk en klassikale verbetering

damiaanactie

14

Je kan dit ook vertalen naar het leven van de kinderen van de klas. Misschien hebben kinderen het ook niet altijd makkelijk. Waren zij dan ook doorzetters net als Damiaan? Of Roksana? Of Maruf?... c) Vier oefeningen blz. 2 en volgende Laat kinderen hier in kleine groepjes of individueel deze oefeningen maken: ‘samenwerken’ was voor in het leven van Damiaan belangrijk. Wij geven de voorkeur dus ook aan groepswerk. Oplossingen: - Foto’s: Raymond: M&R Textielfabriek: R Vrachtwagen: M Meisjes aan het werk: R Vader van Maruf (2x): M De stad: R Zangers: M&R De hand: M In het ziekenhuis: M&R - De waarden van Damiaan DOORZETTEN SAMENWERKEN RESPECT HEBBEN RECHTVAARDIGHEID Je kan deze waarden linken aan het leven van de kinderen thuis, in school, de jeugdbeweging, de inzet voor elkaar, zieken, Damiaanactie, sociale vaardigheden als verdraagzaamheid, solidariteit, aandacht voor bejaarden... - Op reis naar Bangladesh Hoofdstad van Bangladesh is Dhaka. Grootste buurland is India.160.000.000 inwoners telt Bangladesh, dat is 16 keer meer dan België op een oppervlakte die 5 keer groter is dan België. Als de vele rivieren tijdens het regenseizoen buiten hun oevers treden dan wordt het land nog kleiner. Bengalen wonen dus heel dicht bij elkaar. Het is er heel druk niet alleen in de stad maar ook op het platteland. Als hun land door overstromingen geteisterd wordt, verliezen ze ook hun voedsel nl. rijst. Maar ook hun huizen, wegen... worden weggespoeld. - Hoe goed ken jij Damiaan? Omcirkelde zinnen: verliet België, verpleegde melaatsen, gaf les aan weeskinderen, bouwde huizen met eigen handen, werd zelf ook ziek, was de vriend van de melaatsen. De juiste woorden zijn: timmerman, Tremelo, Molokai, Mercator, Markske.

I n d e v oets p o r en van Damiaan

Je kan overgaan tot een financiële actie door stiften te verkopen. Er zijn ook scholen die andere acties bedenken. Op dit blad vind je heel wat info en suggesties om over te gaan tot daadwerkelijke hulp.

• In de leerkrachtenkatern vind je heel wat informatie die je als leerkracht vooraf kan doornemen. • Je kan ook de film een tweede keer tonen. De leerlingen zullen nu nog meer de details zien in de film en alles nog beter begrijpen.

• Bezoek even de website van Damiaanactie: www.damiaanactie-jongeren.be. Daar vind je een uitgewerkte lessenreeks over Damiaan, lepra, tuberculose en de verschillende projectlanden waar Damiaanactie actief is.

15

damiaanactie

Groepswerk en klassikale verbetering

H

Schoolkatern C

D o e l s t e ll i ng e n e n O p l o s s i ng e n

Inleiding

De leskatern is vooral bedoeld voor het eerste en tweede jaar van het secundair. Leerlingen van een derde of vierde jaar kunnen hier echter ook zonder probleem mee werken. Aarzel niet om contact op te nemen met het secretariaat in Brussel. We hebben didactische koffers en/ of animatoren ter beschikking. Het zijn allemaal hefbomen om het verhaal van de film nog beter te laten overkomen. Een animator vraagt u gemakkelijk aan via de link op de site www.damiaanactie.be. Daar bieden we u interessante elementen om in de klas aan de slag te gaan. Er is ondertussen ook een heel degelijk luik voor jongeren en studenten op de site. Zeker eens kijken. Tip: Probeer om als leerkracht of begeleider de film zelf op voorhand te bekijken. De film bevat enkele aangrijpende fragmenten die hun volle draagkracht krijgen als ze kort worden toegelicht. Het land Bangladesh vraagt toch wel wat verduidelijking. Verdere kijktips kreeg je reeds mee in deze gids. Verantwoording

Op volgende pagina’s wordt het leerplan rooms-katholieke godsdienst van de eerste graad getoetst om deze leskatern te verantwoorden. Het spreekt echter voor zich dat iedere leerkracht deze leskatern ter hand kan nemen om met zijn of haar leerlingen de film ‘Bangladesh. Verborgen kracht’ te bespreken. Ook heel wat vakoverschrijdende eindtermen voor de eerste graad kunnen bij het bekijken en het bespreken van de film verder uitgewerkt en bereikt worden. Doelen uit het leerplan rooms-katholieke godsdienst / eerste graad Eerste jaar eerste graad Terrein: Tijd Hierbij is het voor leerlingen heel interessant om de eigen situatie te vergelijken met die van mensen die een heel ander tijdsbesef hebben. Ook het belang van het vieren van biografische momenten in verschillende godsdiensten en levensbeschouwingen speelt hierbij een belangrijke rol. Bangladesh is een land met een totaal andere cultuur dan ons eigen Belgenlandje: een andere manier van samenleven, een andere taal, een andere tijdsbesef, andere gewoontes en gebruiken, een ander geloof ook. Ook krijg je door de confrontatie met de film verschillende interpretaties van het levensverloop van een mens. Roksana heeft al een heel ander levensverhaal dan een leeftijdsgenoot in ons land. De invloed van studies, ouders, vrije tijd,… maken haar leven totaal anders dan het onze. Maruf heeft als negenjarige totaal andere prioriteiten en een volledig andere tijdsbesteding in zijn leven dan een negenjarige bij ons. Terrein: Verhalen De film is niet één maar meerdere verhalen. Welke verhalen boeien ons en waarom? Welk verhaal werkt met mij? Welk verhaal draag ik uit na het bekijken van de film? De film kan zeker geduid worden als een verhaal: hoe ga ik er mee om, welke vragen komen bij me op, welke ervaringen herken ik of zijn nieuw, wat is de boodschap van het verhaal van de film? Heel specifiek lopen er drie verhaallijnen door de film: Maruf, Roksana en Raymond. Leerlingen kunnen deze verhalen zeker benoemen, vertellen,… Terrein: Groepen / Gemeenschappen De film ‘Bangladesh. Verborgen kracht.’ sluit hier heel sterk bij aan. De Bengaalse gemeenschap is gericht op samenwerken. Het groepsgebeuren is voor deze mensen heel erg belangrijk. Welke groepen komen aan bod in de film? De verschillende personages behoren allen tot welbepaalde groepen. Wat is de rol van Damiaanactie als groep? Welke rol speelt het geloof (islam) in de Bengaalse gemeenschap? Ook de rolverdelingen tussen mannen en vrouwen, maar ook tussen jongeren en ouderen binnen de samenleving kunnen hier besproken worden. Tweede jaar eerste graad Terrein: Pijn In de film is er een verscheidenheid aan gevoelens en houdingen. Elk personage heeft eigen reacties en gevoelens. Het zijn heel concrete verhalen van (omgaan met) pijn en lijden. Leerlingen kunnen zich hier ook ‘invoelen’ in het lijden van de anderen. Mogelijke begrippen die hierbij aan bod kunnen komen zijn onder meer meeleven, inleven, meevoelen, empathie en medelijden. Dieperliggend heb je natuurlijk ook de gevoelens van de mensen in de film: de vele vragen vol twijfel die gesteld worden, de innerlijke strijd die medewerkers en dokters van Damiaanactie in zich voelen. Tenslotte krijgen leerlingen de kans om eigen gevoelens te uiten na de film: wat spookt er door het hoofd, hoe voelde je bij het zien van bepaalde beelden. Terrein: Innerlijkheid Leerlingen die de film bekijken en bespreken leren omgaan met de gevoelens van anderen (zowel de personages als de medeleerlingen). Ook het leren omgaan met eigen gevoelens is hierbij van groot belang. Een heel breed spectrum aan gevoelens komt hierbij aan bod: blij, bang, boos, verdrietig. Maar ook vertrouwen, veiligheid, geborgenheid, bevestiging. De film laat niemand los, iedereen wordt in zijn binnenste, in zijn innerlijkheid aangesproken. Het kan heel belangrijk zijn hierbij stil te staan: leerlingen herkennen iets uit eigen levensverhalen, worden door de film aangesproken om zelf hun ‘lijdensverhaal’, hun verhaal ‘vol hoop’ te vertellen in de klas. De titel van de film ‘Bangladesh. Verborgen kracht’ is ook een verwijzing naar onze innerlijkheid. Wat drijft ons, wat zijn onze dromen, verwachtingen van het leven. Hoe gaan wij steeds weer op stap, hoe nemen wij steeds weer de draad van het leven op. Tweede graad Binnen het kader van het leerplan tweede graad is deze film zeker bruikbaar. In het derde jaar is zeker en vast een duidelijke link te maken naar het thema ‘Bronnen van leven’. Wat zijn de bronnen van leven bij iemand als Raymond? Hoe geeft hij zin aan het leven vanuit een eigen gedrevenheid. Daarnaast kunnen leerlingen ook de vraag naar zichzelf stellen wie ze zelf zijn. Hoe zouden ze zelf functioneren in een Bengaalse gemeenschap? damiaanactie

16

‘Banladesh. Verborgen kracht’ als titel is eigenlijk al een letterlijke verwijzing naar de bronnen van leven van onze mensen in de film. Wat drijft Maruf om te overleven, wat zet Roksana aan om te blijven werken en vol te houden. Wat is de motivatie van iemand als Raymond? Ook voor het vierde jaar zijn er zeker linken met het leerplan. Bangladesh is sterk verschillend met onze samenleving. Hoe gaan leerlingen om met de verschillen die ze in de film aantreffen? Wat is de rol van de islam, de rol van de vrouw? Verder worden Maruf, Roksana en Raymond bepaald door de samenleving waarin ze leven. Interessant om hierbij het keuzeproces te bekijken: onze jongeren en de vele keuzes tegenover de vele vaststaande feiten in hun leven… De eigen keuzemogelijkheden afwegen t.o.v. de gemeenschap.

L e s v e r lo o p e n d i d a c t i s c h s ta p p e n p l a n

Materiaal: • film dvd ‘Bangladesh. Verborgen kracht’ • de leskatern C eerste graad secundair onderwijs • leerkrachtenkatern met de begeleidende tips en kijkwijzer • eventueel mogelijkheid tot raadplegen website www.damiaanactie.be 1. Vooraf De film wordt kort ingeleid door de leerkracht of de medewerker van Damiaanactie. Leerlingen krijgen kort uitleg over de titel van de film. Zie leerkrachtenkatern. 2.Verwerking van de film met de leskatern Vooraf • Vooraleer de leskatern uit te delen kan het handig zijn leerlingen de kans te geven om even na te praten over de film die toch wel heel beklijvend is. Misschien zit er in de klas wel een leerling die al een heel prangende vraag wil stellen. Soms willen leerlingen onderling even kunnen verhalen wat ze gevoeld hebben, wat hen trof,…Op de gestelde vragen hoeft niet altijd direct een antwoord gegeven. Sommige vragen worden eventueel later beantwoord bij de verdere uitwerking van de leskatern. Hier kan je als leerkracht gemakkelijk naar verwijzen.

• Vier waarden vormen de rode draad voor de leskatern. Het zijn vier waarden die zowel bij de figuur van Damiaan als bij de mensen van de film worden vernoemd. Het zijn: samenwerken, volharden, inspiratie en respect. Deze waarden staan centraal in het werk van Damiaanactie en kunnen ook voor leerlingen een uitdaging zijn om over na te denken.

Pagina 1: Damiaan en Damiaanactie: vier waarden De heiligverklaring heeft al heel wat mensen aangesproken om rond de figuur van Damiaan iets te doen op school. Toch willen we eerst even aandacht schenken aan de figuur van Damiaan zelf. Hij is nog steeds de pionier van weleer die het huidige werk nog steeds begeestert. Leerlingen kennen ondertussen het levensverloop van Damiaan en daarom willen we vooral even stilstaan bij de waarde van deze man anno 2010. Wat kunnen we nu nog van de heilige Damiaan opsteken. Hier komen de waarden aan bod: samenwerken, inspiratie, respect en volharden. Een heel handig hulpmiddel hierbij is de site www.damiaanactie.be waar duidelijk info over het leven van Damiaan te lezen valt. Veel hangt af van de kennis van de leerlingen. Horen ze voor het eerst over Damiaan of weten ze deze man te situeren in de tijd en in de wereld? A/ U kan starten met een kort leergesprek. Wie kan iets over Damiaan vertellen? Wie is Damiaan? Situeren in de tijd? In de wereld? In welke omstandigheden heeft hij gewerkt? Waar kwam hij vandaan? Wat zijn de roots van Damiaan? Een kort woordje over de heiligverklaring. B/ Opdrachten voor de leerlingen: vier waarden. 1. Leerlingen lezen de verschillende uitspraken en gaan op zoek welke van de vier waarden hierbij hoort. Ze vullen de tabel aan door de passende waarde bij de juiste uitspraak te schrijven. Tijdens een korte evaluatie is er eventueel ruimte voor discussie en overleg met de leerlingen. 2. Als tweede opdracht plaatsen leerlingen de juiste letters van de uitspraken bij de juiste persoon (vrijwilliger, Raymond of Damiaan). Bedoeling van deze opdracht is leerlingen laten inzien dat de waarden nog steeds worden toegepast in navolging van Damiaan. Mensen die meewerken met Damiaanactie (zowel vrijwilligers in het Noorden, als medewerkers in het Zuiden) leven eigenlijk vanuit deze vier waarden. 3. Tot slot krijgen leerlingen een denkvraagje voorgeschoteld hoe ze zelf deze vier waarden in het eigen leven waar kunnen maken. Hier zijn meerdere manieren van werken mogelijk: • Gesprek: Leerlingen krijgen de kans zelf hun kennis over Damiaan te tonen. • Zoekopdracht: Leerlingen zoeken naar verhalen uit hun leven bij de waarden. • Groepswerk: laat leerlingen in groepen werken rond één of meerdere waarden. • Deze opdracht kan zelfs een ‘huiswerk’ voor de leerlingen zijn. Pagina 2 en 3: lepra en tbc in Bangladesh. De binnenpagina van de katern behandelt drie onderwerpen: lepra verminkt, tbc doodt en Bangladesh als land. A/ Lepra verminkt. Leerlingen leren iets over lepra via de figuur van Maruf en zijn familie. We laten hem eerst zelf aan het woord met een klein getuigenis. Daarna schotelen we de leerlingen wat info voor over lepra om te eindigen met enkele vragen over lepra. 17

damiaanactie

• Leerlingen lezen het getuigenis van Maruf. Het kan al een eerste vorm van gesprek losweken bij de leerlingen. Misschien komen er al vragen naar boven bij hen?

• Vervolgens lezen leerlingen de info over lepra. Hierbij is het belangrijk de nadruk te leggen op de gevolgen van lepra. Bovendien

zijn deze gevolgen dubbel: Maruf en zijn familie zijn niet alleen lichamelijk ziek (verminkt) maar ook op sociaal vlak zijn er heel ernstige consequenties. • Bij wijze van synthese lossen de leerlingen de vraagjes op. Leerlingen die de film aandachtig bekeken en de info gelezen hebben, kunnen er zonder problemen antwoorden voor formuleren. Bij Maruf leggen we nogmaals de nadruk op de waarde van het volharden. Hoe deze opdrachten worden aangepakt, hangt af van de begeleider en de klasgroep. Het kan klassikaal, met een leergesprek, maar ook individueel, in groepswerk, zelfs als een opdracht thuis te verwerken…

B/ tbc doodt Hier hanteren we dezelfde strategie. We laten eerst Roksana aan het woord die haar situatie nog even schetst. Daarna volgt een tekst waar leerlingen de ontbrekende, gesuggereerde woorden moeten invullen. Op deze wijze leren ze wat het moet zijn om tbc te hebben. We leggen nogmaals de nadruk op de waarde van het samenwerken binnen Damiaanactie als organisatie. • Leerlingen lezen het getuigenis van Roksana. Reacties? Vragen? • Leerlingen vullen de tekst aan: klassikaal of individueel. Nadien is er, indien nodig, een korte evaluatie. C/ Bangladesh Op acht T-shirts staat via acht cijfers heel wat info voor de leerlingen. Deze info handelt over het land Bangladesh en over de Damiaanactie in Bangladesh. Bedoeling is dat leerlingen kritisch leren nadenken over een andere cultuur,een andere manier van samenleven, over de moeilijkheden die dat met zich meebrengt voor een organisatie als Damiaanactie. • Leerlingen lezen de info: klassikaal, individueel, in groepjes. • Leerlingen stellen vragen, discussiëren, reflecteren over deze info. • Bij wijze van besluit noteren leerlingen in het negende T-shirt wat hen het meeste treft, wat voor hen belangrijk is,… Er zijn heel wat mogelijkheden om met deze oefening om te gaan, maar heel belangrijk is het onderwijsleergesprek dat gevoerd wordt.

Pagina 4: Moderne heiligen?? Op deze pagina staan de vier waarden van Damiaan in de actualiteit en wel op dubbele wijze. Enerzijds is er de figuur van Raymond – een moderne Damiaan in Bangladesh. Anderzijds de oproep aan de leerlingen om de vier waarden ook nog waar te maken door mee te werken met Damiaanactie. A/ Raymond met het heilig vuur. Raymond stelt zich nog even voor via een korte boodschap. Leerlingen krijgen vooral de vraag hoe ze in de film merkten dat hij werkt volgens de vier waarden van Damiaan. Ontegensprekelijk zal ook hier weer discussie optreden maar leerlingen zullen onbewust ook steeds de link leggen naar de eigen levenwijze!! B/ Tot slot is er de oproep tot de leerlingen. Maak de waarden van Damiaan zelf waar!!! Wat Damiaan deed was wonderbaarlijk. Maar dat kan je zelf ook. Laat je inspireren, werk samen, houd een paar uurtjes vol en (ver)koop vol respect een pakje van onze alomgekende stiftjes.

O p l o s s i n g e n b i j d e l e s k at e r n C Pagina 1 Opdracht 1: Schrijf de juiste waarde bij elke uitspraak. Over welke waarde gaat het? A - Respect - Mensen die niemand nog wou aanraken, nam hij in zijn armen. B - Volharden - Ik verkoop elk jaar stiftjes voor Damiaanactie. Ook als het regent. C - Inspiratie - Als hij het even niet zag zitten, zonderde hij zich af op een hoge rots en putte kracht uit zijn geloof. D - Respect - Moslim, christen, boeddhist, niet-gelovige,…: ik behandel iedereen op een gelijke manier. Iedereen verdient het om gezond te zijn. E - Samenwerken - Scholen, parochies, jeugdbewegingen: ze bundelen hun krachten voor Damiaanactie. F - Volharden - We blijven zoeken tot we de laatste tbc- of leprapatiënt in Bangladesh gevonden hebben. Opdracht 2: Bij wie hoort welke uitspraak? Bij de figuur van Damiaan horen de uitspraken A en C. Bij de foto van Raymond horen de uitspraken D en F. Tot slot zijn de uitspraken B en E typisch voor vrijwilligers in ons eigen land. Opdracht 3: Hoe zijn deze vier waarden belangrijk in je eigen leven? Voor deze opdracht vindt u heel wat info op de site: www.damiaanactie.be onder de link voor bezoekers. Daar wordt de figuur van Damiaan doorgelicht en vindt u ook de rubriek ‘Damiaan, wij melaatsen.’ Hier krijgt u de vier waarden zeer sterk uitgelegd. damiaanactie

18

Concreet voor leerlingen: • wie zijn hun inspiratiebronnen? Ouders, vrienden, idolen, hun lief, God,… • samenwerken: op school, thuis, in de sportclub, jeugdbeweging, stiftenverkoop? • respect opbrengen voor het werk van ouders, ambtenaren, medemensen op straat, vreemdelingen,… • volharden in de studies, doorzetten in een sportclub, muziekschool,… Pagina 2 en 3 A/ Lepra verminkt. Hoe zie je dat iemand lepra heeft? • er verschijnen gevoelloze vlekken op de huid • deze vlekken zijn makkelijk op te sporen met een huidtest • nadien raken de zenuwen geblokkeerd waardoor verminkingen kunnen optreden • soms vertonen leprapatiënten knobbels waar de bacil zich in het lichaam opstapelt • na verloop van tijd ontwikkelen patiënten klauwhanden, blindheid en grote wonden aan handen, voeten en benen. Lepra heeft niet alleen lichamelijke gevolgen. Hoe zie je dat bij Maruf en zijn vader? • Maruf mag niet meer naar school – sociale uitsluiting. • De vader van Maruf vindt geen werk meer – economische uitsluiting. • De moeder van Maruf heeft de familie verlaten uit vrees voor lepra. • De hele situatie van de familie is er erg aan toe: geen werk, geen inkomen, geen geld, geen eten… Maruf is een doorzetter zoals Damiaan. Hoe zie je dat? Maruf blijft geloven in genezing. Hij heeft die verborgen kracht dat hij zal genezen en zijn droom waar zal kunnen maken: vrachtwagenchauffeur worden. Hij blijft zich ook inzetten voor zijn papa en zijn familie. Maruf is een echte doorzetter!!! B/ tbc doodt Tekst over Roksana. Roksana heeft tbc. Roksana heeft tuberculose of tbc. Deze bacterie nestelt zich meestal in je longen en tast langzaam je longblaasjes aan. Je hoest, krijgt koorts, hebt geen honger en fut meer en je vermagert snel. Zonder behandeling heb je maar 1 op 2 kansen om te overleven. Deze vorm van tbc is heel besmettelijk. Nog maar 23 kilo. Bij Roksana zit de bacterie niet in de longen, maar in de darmen. Ook geen pretje. Je kan zelf niemand besmetten, maar voor jezelf zijn de gevolgen even erg. Dat zie je in de film: Roksana weegt nog maar 23 kg en is heel zwak. Goede samenwerking. Gelukkig merkt een vrijwilligster van Damiaanactie dat Roksana tbc heeft. Ze stuurt haar naar de dichtstbijzijnde gezondheidspost van Damiaanactie. Daar verwijzen ze haar meteen door naar Raymond in het ziekenhuis van Mymensingh. Dat is haar redding. Intussen is ze bijna genezen. En dat allemaal dankzij de goede samenwerking bij Damiaanactie. C/ Bangladesh Wat telt voor jou? De omvang van sommige cijfers, de vele patiënten die behandeld worden, de jonge leeftijd der Bengalen,… Pagina 4 Hoe maakt Raymond de waarden in de film waar? • Inspiratie: Damiaan inspireert hem. Maar ook zijn geloof, de blik in de ogen van zijn patiënten en zijn geloof dat hij de wereld vooruit helpt. • Samenwerken: hij legt contacten, praat met de mensen, werkt met de andere dokters samen. • Respect: hij heeft voor elke patiënt geduld, een luisterend oor, maakt geen onderscheid. • Volharden: Raymond is een doorzetten pur sang. Veel succes!!!

damiaanactie

19

Damiaanactie, Leopold II-laan 263, 1081 Brussel, 02-422 59 13, www.damiaanactie.be, PRK 000-0000075-75