Leefregels en adviezen voor de kraamvrouw
2
Van harte gefeliciteerd met de geboorte van uw dochter of zoon. Voor het optimaal genieten van uw kraamperiode en voor een goed herstel van uw lichaam na de bevalling, is het belangrijk dat u thuis bepaalde leefregels en adviezen volgt. Uw lichaam heeft de tijd nodig weer terug te keren naar de toestand van voor de zwangerschap, dit heet ontzwangeren. Deze brochure geeft u informatie over het ontzwangeringsproces. Het kraambed Dit is een woord wat uit de historie komt. De letterlijke betekenis is dan ook de bedrust. Vroeger werd gedurende acht tot tien dagen na de bevalling bedrust voorgeschreven aan de kraamvrouw. Tegenwoordig is men van mening dat het gunstig is om snel te mobiliseren. Het woord kraamperiode is dan ook beter op z’n plaats. Het herstel van uw lichaam na de bevalling duurt zes tot acht weken. Volledig herstel duurt echter drie tot vier maanden. Het herstel Veranderingen in uw lichaam en in uw omgeving direct na de bevalling vragen veel energie. Veranderingen in de bloedcirculatie: hebben als gevolg dat u vaker en meer gaat plassen en ook meer kan gaan zweten. Het inkrimpen van de baarmoeder: zorgt ervoor dat na zes weken de baarmoeder in het kleine bekken is verdwenen en dan nog slechts zestig gram weegt. De wisseling van hormonen: na ongeveer drie dagen zijn de zwangerschapshormonen weg uit het lichaam, andere hormonen worden aangemaakt. Prolactine zorgt dat de productie van moedermelk gestimuleerd wordt en oxytocine zorgt voor het toeschietreflex van moedermelk. Er ontstaat stuwing van de borsten. Bloedverlies: het hormoon oxytocine kan naweeën veroorzaken. Door deze samentrekkingen van de baarmoeder kunt u bloed verliezen, soms kunt u ook grote stolsels verliezen. Het bloedverlies gaat over in bruinige, later in gelige afscheiding. In totaal mag dat vier tot zes weken duren. 3
Het herstel van de bekkenbodem, vagina en buikwand: dit herstel duurt vijf tot acht weken, het herstel van de buikwandspieren kan enkele maanden duren.
Adviezen voor de kraamvrouw Douchen • Dagelijks douchen; • Baden mag pas, indien u geen helderrood bloed meer verliest. Hygiëne • Ga regelmatig naar het toilet om te urineren. Regelmatig is zes tot acht keer per dag en in elk geval voor de voeding van het kind. Bij een volle blaas kan de baarmoeder niet goed samentrekken; • Was uw handen na elke toiletgang; • In verband met zwelling spoelt u uw vagina één á twee maal daags met water (geen zeep gebruiken); • Verschoon minimaal bij elke toiletgang uw maandverband; • Het duurt ongeveer drie tot vier dagen voordat de ontlasting weer op gang is (pers niet te hard). Rust • Probeer zoveel mogelijk rust te houden, ga rusten als uw kind ook rust; • Geniet van uw bezoek, voorkom drukte. Mobiliseren • Probeer zo snel mogelijk in beweging te komen (luister naar uw eigen lichaam); • Probeer bij het opstaan uit bed, de benen gesloten te houden, om minder druk op het wondgebied te krijgen; • Als kraamvrouw mag u niet zwaar tillen; • Start voorzichtig met de bekkenbodemspieroefeningen, ook dan geldt, luister naar uw eigen lichaam. Na een keizersnede mogen de oefeningen pas na zes weken gestart worden.
4
Hechtingen/wondverzorging • De eerste dagen kunt u ijskompressen tegen de hechtingen dragen om pijn en zwelling tegen te gaan. Strak zittende hechtingen kunnen eventueel eerder worden verwijderd, geef dat zonodig aan bij uw verloskundige; • Oplosbaar hechtmateriaal lost op na ongeveer een week, onoplosbaar hechtmateriaal moet daarentegen verwijderd worden; • Probeer goed op de hechtingen te gaan zitten, zodat vocht zich niet kan ophopen. Als u gaat zitten houdt u uw benen tegen elkaar en spant ze aan; • Indien de wond is ontstoken, neem dan twee tot drie keer daags een zitbadje met bijvoorbeeld soda of biotex groen. Meld het bij uw verloskundige als de wond ontstoken is; • Als u een buikwond heeft, hoeft u geen verband te gebruiken tenzij deze nog wat bloed of vocht lekt. Aan de zijkant van het litteken kunt u een wat trekkend gevoel hebben, dit is normaal. Mocht er nog wat vocht of een beetje bloed uit de wond naar buiten komen, dan kunt u de wond droogspoelen, voorzichtig drogen, en een droog gaas eroverheen doen om uw kleding te beschermen. Voor de wond is het beter om het droog te laten; • Tevens kunt u een doof gevoel rondom het litteken hebben, dit wordt veroorzaakt doordat de huidzenuwen tijdens de operatie zijn beschadigd. Door het masseren van het litteken kan het gevoel eerder terugkomen. Voeding • Eet gevarieerd, vezelrijk, voedzaam en regelmatig; • Drink voldoende, minimaal twee liter. Medicijnen • U kunt paracetamol gebruiken, voor de dosering: zie bijsluiter; • Overige medicatie alleen in overleg met arts of verloskundige.
5
Kamertemperatuur • In de kamer waar de baby slaapt, is een temperatuur tussen de 16 en 18 graden Celsius prettig; is het kouder, zet dan de verwarming aan. Ledikant Uit praktische overwegingen kan de baby het eerste halfjaar bij de ouders op de kamer slapen. Om de kans op wiegedood te verkleinen volgt u de volgende adviezen op: • leg de baby niet op de buik of op de zij te slapen; • leg de baby op de rug, afwisselend met het hoofd naar links en naar rechts; • laat de baby niet bij u in bed slapen; • rook niet in de ruimte waar de baby slaapt; • maak het bedje kort op; • de eerste twee jaar geen synthetisch dekbedje gebruiken; • zorg voor een stevig matrasje; • gebruik geen hoofdbeschermers, kussens etc. Houding • Geef de voeding niet elke keer vanuit dezelfde houding. Dit om een voorkeurshouding bij uw kind te voorkomen; • Als u erbij bent, leg dan de baby ook regelmatig op de buik, bijvoorbeeld tijdens het spelen; • Rust en regelmaat zijn belangrijk voor uw baby. Temperatuur • Afhankelijk van de temperatuur van de baby, deze moet tussen de 36,8 en 37,2 graden Celsius zijn, moet u de warmte aanpassen. Als de baby zichzelf op temperatuur kan houden, kunt u met de baby naar buiten gaan. Soms kan een mutsje raadzaam zijn. De temperatuur meet u rectaal. Kleding • Kleed de baby niet te warm aan. Houd rekening met het weer.
6
Luchten • Het raam mag best een beetje open blijven, zolang de temperatuur in de kamer tussen de 16 en 18 graden Celsius blijft. Als het buiten koud is, zet dan slechts af en toe het raam open voor de frisse lucht. Dit kunt u bijvoorbeeld doen wanneer de baby uit bed is om gevoed te worden. Baden • Bij het baden is een omgevingstemperatuur tussen de 20 en 22 graden Celsius aan te bevelen. Baby’s gaan om de dag in bad. De eerste 24 uur gaat de baby niet in bad zodat het huidsmeer goed in de huid van de baby kan trekken.
Vragen Heeft u nog vragen, stel deze dan gerust aan uw arts, verpleegkundige, verloskundige of kraamhulp.
7
Adres en telefoonnummer Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis Afdeling verloskunde A42 Weg door Jonkerbos 100 6532 SZ Nijmegen Telefoon (024) 365 78 20
8
G411-C / 07-11
Website: www.verloskunde.cwz.nl
