LEDENENQUÊTE AANVULLENDE ZORGVERZEKERING Resultaten van het onderzoek
LEDENENQUÊTE AANVULLENDE ZORGVERZEKERING Resultaten van het onderzoek
- eindrapport -
drs. S. Saalbrink drs. M.C. Vanoni dr. B. van den Berg
Amsterdam, maart 2012 Regioplan publicatienr. 2207
Regioplan Beleidsonderzoek Nieuwezijds Voorburgwal 35 1012 RD Amsterdam Tel.: +31 (0)20 – 531 53 15 Fax : +31 (0)20 – 626 51 99
Onderzoek, uitgevoerd door Regioplan Beleidsonderzoek in opdracht van de Parkinson Vereniging.
INHOUDSOPGAVE
1
Inleiding 1.1 1.2 1.3
........................................................................................... Aanleiding en doel van het onderzoek ............................... Opzet van het onderzoek ................................................... Leeswijzer ..........................................................................
1 1 2 3
2
Kenmerken respondenten ............................................................... 2.1 Inleiding .............................................................................. 2.2 Respondenten ....................................................................
5 5 5
3
Zorgverzekering ............................................................................... 3.1 Inleiding .............................................................................. 3.2 Basis- en aanvullende verzekering .................................... 3.3 Informatie en collectieve verzekering.................................
9 9 9 13
4
Zorggebruik en -behoefte ................................................................ 4.1 Inleiding .............................................................................. 4.2 Gebruikte zorg.................................................................... 4.3 Dekking zorggebruik en zorgbehoefte ............................... 4.4 Vergoeding zorgtypen ........................................................
17 17 18 20 25
5
Vraag naar en aanbod van voorvoorzieningen ............................. 5.1 Inleiding .............................................................................. 5.2 Gebruikte zorg respondenten ............................................ 5.3 Profielen van patiënten met Parkinson of een parkinsonisme .................................................................... 5.4 Opties vier zorgverzekeraars ............................................. 5.5 Tot slot ...............................................................................
29 29 30
Samenvatting en aanbevelingen .................................................... 6.1 Onderzoeksopzet ............................................................... 6.2 Beantwoording onderzoeksvragen .................................... 6.3 Aanbevelingen ...................................................................
49 49 49 51
6
Bijlagen Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3
........................................................................................... Ledenenquête aanvullende zorgverzekering Parkinson Vereniging .......................................................................... Dekking zorggebruik .......................................................... Zorggebruik respondentengroepen....................................
34 42 48
55 57 71 73
1
INLEIDING
1.1
Aanleiding en doel van het onderzoek De Parkinson Vereniging wil de kennis over de ziekte van Parkinson en parkinsonismen vergroten en meer begrip kweken voor degenen die eraan lijden. Daarnaast verzorgt de vereniging informatie en voorlichting over de ziekte en behartigt zij de belangen van patiënten met de ziekte van Parkinson of een parkinsonisme. De Parkinson Vereniging wil in dit kader nagaan wat de wensen van haar leden zijn met betrekking tot de (aanvullende) zorgverzekering. Daarnaast wil zij nagaan of er bij haar leden behoefte is aan een collectieve aanvullende zorgverzekering en waar een dergelijke verzekering aan zou moeten voldoen. De Parkinson Vereniging heeft Regioplan de opdracht gegeven de behoeftes omtrent de aanvullende zorgverzekering bij haar leden te onderzoeken. Patiënten met de ziekte van Parkinson of een parkinsonisme hebben vaak behoefte aan specifieke zorg die niet wordt vergoed uit het basispakket. Hierbij kan het onder andere gaan om fysiotherapie, logopedie, ergotherapie, psychologische zorg of complementaire behandelingen zoals acupunctuur. Voor deze zorg kan men zich aanvullend verzekeren, maar de vraag is of deze aanvullende verzekeringen goed aansluiten bij de situatie van patiënten met de ziekte van Parkinson of een parkinsonisme. Bovendien zijn er veel verschillende aanbieders en zorgverzekeringspakketten waaruit men kan kiezen en is het niet voor iedereen duidelijk welke verzekering het beste aansluit bij de zorgbehoefte. In het kader daarvan wil de Parkinson Vereniging met dit onderzoek nagaan aan welke voorwaarden een aanvullende verzekering volgens de leden zou moeten voldoen, om vervolgens deze informatie af te zetten tegen bestaande aanvullende verzekeringen. Hiermee krijgt de Parkinson Vereniging een beeld welke aanvullende verzekeringen het beste aansluiten bij de behoeften van patiënten met de ziekte van Parkinson of een parkinsonisme en kan zij haar leden hierover informeren. Tot slot wil de Parkinson Vereniging nagaan of er onder haar leden behoefte is aan een collectieve aanvullende verzekering en waar een dergelijke verzekering aan zou moeten voldoen. Met behulp van deze informatie kan de Parkinson Vereniging mogelijk het gesprek aangaan met zorgverzekeraars om afspraken te maken over een collectieve verzekering die aansluit bij de behoeften van haar leden. In het onderzoek staan drie onderzoeksvragen centraal. 1. Aan welke voorwaarden zou een aanvullende verzekering moeten voldoen om aan de wensen van de patiënten tegemoet te komen? 2. Sluiten bestaande aanvullende verzekeringen aan bij de behoefte van de patiënten? 1
3. Hebben de leden van de Parkinson Vereniging behoefte aan een collectieve aanvullende verzekering en waar zou deze aan moeten voldoen?
1.2
Opzet van het onderzoek Om zicht te krijgen op de wensen van patiënten met betrekking tot de aanvullende verzekering en de eventuele behoefte van leden aan een collectieve verzekering is een uitgebreide vragenlijst uitgezet onder de leden van de Parkinson Vereniging. Dit vond plaats in het najaar van 2011. De vragenlijst bevatte vragen over de zorgverzekering, het zorggebruik en de zorgbehoeften van de leden of de patiënten waar de leden mee te maken hebben. Ook is gevraagd naar enkele demografische kenmerken en de behoefte aan een aanvullende collectieve zorgverzekering. De vragenlijst is te vinden in bijlage 1 van dit rapport.1 De vragenlijst is opgesteld door Regioplan in nauw overleg met de Parkinson Vereniging. De conceptvragenlijst is door enkele leden van de Parkinson Vereniging getest op leesbaarheid en begrijpelijkheid. In de derde week van november hebben ruim 4000 leden per e-mail een uitnodiging gekregen om via internet de vragenlijst in te vullen. Parallel hieraan hebben nog eens 500 leden per post de vragenlijst, voorzien van een brief en een antwoordenvelop, toegestuurd gekregen. Na enkele weken is een bedank- en herinneringsbrief verstuurd. Ook per e-mail is een herinnering gestuurd aan de leden die nog niet begonnen waren aan de vragenlijst of de vragenlijst nog niet volledig hadden ingevuld. In de tweede fase van het onderzoek is er op basis van de resultaten van de enquête onderzoek gedaan naar de aanvullende verzekeringen die momenteel bij de verschillende zorgverzekeraars beschikbaar zijn en die aansluiten bij de behoeften van de respondenten.2 Hiervoor is gebruikgemaakt van de website www.kiesbeter.nl. KiesBeter.nl is een openbare zorgportal. Deze portal is bedoeld voor alle volwassen inwoners van Nederland die vragen hebben op het gebied van zorg, zorgverzekeringen en gezondheid. KiesBeter.nl wordt gemaakt door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).
1
De vragenlijst in de bijlage is de schriftelijke vragenlijst die is uitgezet onder 500 leden. De vragenlijst die via internet is verstuurd, heeft een afwijkende antwoordcategorie bij vraag 17. De vijfde antwoordcategorie is daar gesplitst in twee verschillende antwoordcategorieën: ‘kortingsregeling voor (ADL-)hulpmiddelen’ en ‘kortingsregeling voor andere voorzieningen namelijk…’. 2 De resultaten van de enquête hebben betrekking op de situatie van de respondenten aan het einde van 2011. Voor de zorgverzekeringen die geanalyseerd zijn. gelden echter de voorwaarden die vanaf 2012 zijn ingegaan.
2
Op basis van de resultaten uit de vragenlijst is een selectie gemaakt van zorgtypen voor de tweede fase het onderzoek. De zorgtypen zijn samen met de Parkinson Vereniging geselecteerd door te kijken naar de mate van gebruik en de relevantie. Vervolgens zijn de aanvullende verzekeringen onderzocht die momenteel bij de verschillende zorgverzekeraars beschikbaar zijn.3 Op de website van KiesBeter.nl zijn voor de meest gebruikte zorgtypen de polissen vergeleken op: de mate van dekking van het zorgtype, de prijs en of de zorgverzekeraar iedereen accepteert voor deze verzekering of dat een medische keuring nodig is. Ook zijn aan de hand van de resultaten van de vragenlijst een aantal profielen opgesteld van de patiënten en hun zorggebruik.
1.3
Leeswijzer In hoofdstuk 2 worden de respons op de vragenlijst en de kenmerken van de respondenten gepresenteerd. In hoofdstuk 3 wordt ingegaan op de zorgverzekeringssituatie van de respondenten. Ook wordt aangegeven in hoeverre de respondenten behoefte hebben aan een collectieve verzekering en informatie over bestaande verzekeringen. Hoofdstuk 4 gaat in op het zorggebruik van de respondenten en toont in hoeverre de dekking aansluit bij de zorgbehoeften. In hoofdstuk 5 worden vervolgens de resultaten van de tweede fase gepresenteerd en zijn de conclusies over de best passende aanvullende verzekeringen voor patiënten met de ziekte van Parkinson of een parkinsonisme terug te vinden. In hoofdstuk 6 worden tot slot de onderzoeksvragen beantwoord en enkele aanbevelingen gedaan op basis van de resultaten van het onderzoek.
3 De resultaten van de enquête hebben betrekking op de situatie van de respondenten aan het einde van 2011. Voor de zorgverzekeringen die geanalyseerd zijn, gelden echter de voorwaarden die vanaf 2012 zijn ingegaan.
3
4
2
KENMERKEN RESPONDENTEN
Samenvatting In november 2011 zijn ruim 4000 van de 9000 leden van de Parkinson resultaten Vereniging benaderd om de ledenenquête aanvullende zorgverzekering in te vullen. Bijna de helft (n=2183) van de benaderde leden is aan de enquête begonnen en 33 procent (n=1545) heeft de vragenlijst volledig ingevuld. Bijna vier vijfde van de respondenten (79,4%) is zelf patiënt, waarvan bijna acht procent parkinsonismepatiënt. Eén vijfde van de respondenten is zelf geen patiënt, maar is partner of mantelzorger en heeft de vragen beantwoord over de partner of patiënt waarvoor gezorgd wordt. Ruim de helft van de respondenten beoordeelt de eigen gezondheid als matig, en één derde classificeert de gezondheid als goed. Met name respondenten van 75 jaar of ouder beoordelen de gezondheid als slecht. De gemiddelde leeftijd van de respondenten is 67 jaar en 57,8 procent van de respondenten is ouder dan 66 jaar. Parkinsonismepatiënten zijn gemiddeld iets ouder dan parkinsonpatiënten. Bijna twee derde van de respondenten is man (62,3%). De meeste respondenten wonen in Brabant (14,8%), Utrecht en het Gooi (12,1%) en Zuid-Holland Noord (11,1%). De resultaten zijn niet geheel representatief voor de gehele populatie van de Parkinson Vereniging.
2.1
Inleiding In dit hoofdstuk worden de demografische en andere achtergrondkenmerken van de respondenten beschreven. De respondenten bestaan uit verschillende groepen, namelijk patiënten met Parkinson of een parkinsonisme en ‘nietpatiënten’, bestaande uit partners van patiënten en (andere) mantelzorgers. De kenmerken die hier worden beschreven, hebben betrekking op de patiënten. Als de vragenlijst is ingevuld door niet-patiënten hebben de antwoorden betrekking op de partner of patiënt waarvoor wordt gezorgd.
2.2
Respondenten In november 2011 is een selectie van de leden van de Parkinson Vereniging benaderd om de ledenenquête aanvullende zorgverzekering in te vullen. Ruim 4000 leden hebben per e-mail een uitnodiging gekregen om via internet de vragenlijst in te vullen. Omdat de leeftijd van de leden met een e-mailadres enigszins afwijkt van de verdeling van het gehele ledenbestand, hebben parallel hieraan nog eens 500 leden per post de vragenlijst, voorzien van een brief en een antwoordenvelop, toegestuurd gekregen. In totaal zijn 4678 leden benaderd. Na drie weken is een herinnering verstuurd. Bijna de helft van de benaderde respondenten is begonnen met het invullen van de vragenlijst (45,3%). Een deel daarvan heeft deze niet volledig afgerond en een derde deel van de respondenten heeft de vragenlijst volledig ingevuld (33 %, n=1545). 5
Tabel 2.1
Respons
Totaal benaderd Totaal ledenbestand Totaal benaderd e-mail Totaal benaderd post Totaal benaderd Bruto respons* Netto respons *
Aantal (n) 9012 4178 500 4678 2160 2121
Percentage % 89,3 10,7 100 46,2 45,3
Dit is de respons inclusief mensen die zijn overleden of zich hebben afgemeld omdat de vragenlijst om uiteenlopende redenen niet van toepassing is.
Van de respondenten die de vragenlijst hebben ingevuld, is bijna vier vijfde deel zelf patiënt. Daarnaast is dertien procent partner van een patiënt en iets meer dan één procent is mantelzorger, maar geen partner van de patiënt. Tot slot heeft ruim zes procent aangegeven met patiënten te werken of onder een andere categorie te vallen.
Tabel 2.2
Kenmerken respondenten
Kenmerken respondenten Patiënten Partners van patiënten Mantelzorgers Professionals Anders Totaal
Aantal (n) 1685 276 25 67 68 2121
Percentage % (n=2121) 79,4 13,0 1,2 3,2 3,2 100
De respondenten die hebben aangegeven professional te zijn of op een andere manier lid te zijn van de Parkinson Vereniging, hebben de rest van de vragenlijst niet ingevuld. Een derde (33%, n=1545) van de benaderde leden heeft de vragenlijst volledig ingevuld. De onderstaande tabel laat zien dat het merendeel van de respondenten de ziekte van Parkinson heeft of te maken heeft met de ziekte van Parkinson (92,4%). Een klein aandeel van de leden van de Parkinson Vereniging die de vragenlijst hebben ingevuld, heeft te maken met een aan Parkinson verwant ziektebeeld (een parkinsonisme) (7,6%).
Tabel 2.3
Ziektebeeld patiënt (of partner of patiënt van mantelzorger)
Type patiënt Ziekte van Parkinson Parkinsonisme Totaal
Aantal (n) 1810 149 1959
Percentage % (n=1959) 92,4 7,6 100
Het ziektebeeld van parkinson- of parkinsonismepatiënten kan variëren. Zodra er eenmaal parkinsonklachten zijn, gaan ze niet meer weg en door de jaren 6
heen nemen de klachten toe. Om de gezondheidssituatie van de respondenten in beeld te krijgen, is in de enquête gevraagd naar de ervaren gezondheid. Een derde van de patiënten beoordeelt de gezondheid als ‘goed’ (33%). Een ruime meerderheid classificeert de gezondheid als ‘matig’ (56%) en een tiende van de respondenten beoordeelt de gezondheid als ‘slecht’ (10%) of ‘zeer slecht’ (1%).
Figuur 2.1
Hoe beoordeelt u uw gezondheid (de gezondheid van uw partner of de patiënt voor wie u zorgt) 1% 10%
goed 33%
matig slecht
56%
zeer slecht
De groep van mensen van 75 jaar en ouder beoordeelt de eigen gezondheid het slechtst. Dit past in het eerder geschetste beeld van mensen met Parkinson of en parkinsonisme.
Tabel 2.4
Beoordeling gezondheidssituatie per leeftijdsgroep
Gezondheid (n=1419) Leeftijdsgroep 18-55 56-65 66-75 75+
Goed % 32,6 38,4 35,2 22,3
Matig % 60,9 53,6 54,2 59,5
Slecht/zeer slecht % 6,5 8,0 10,6 18,2
De gemiddelde leeftijd van de respondenten is 67 jaar. Een ruime meerderheid van de respondenten is ouder dan 66 jaar. Het merendeel van de respondenten is man (62,3%) en ruim een derde van de respondenten is vrouw (37,7%). Eén vijfde deel van de respondenten is zelf geen patiënt en heeft de vragen beantwoord over de partner of patiënt waarvoor gezorgd wordt. De meeste respondenten wonen in Brabant (14,8%), Utrecht en het Gooi (12,1%) en Zuid-Holland Noord (11,1%). Dit komt overeen met de verdeling van de leden van de Parkinson Vereniging. De gemiddelde leeftijd van de respondenten lijkt lager te liggen dan die van de populatie van de Parkinson Vereniging. De man-vrouwverdeling van de respondenten wijkt ook af van de verdeling van de populatie. Er hebben 7
relatief meer mannen de vragenlijst ingevuld. Dit betekent dat de resultaten niet geheel representatief zijn voor het achtergrondkenmerk leeftijd en wat de man-vrouwverdeling betreft. In tabel 2.5 zijn de demografische kenmerken van de leden van de Parkinson Vereniging en van de respondenten opgenomen. Tabel 2.5
Kenmerken respondenten ledenenquête1 Kenmerken leden Parkinson Vereniging %2
Responsgegevens (%)
Leeftijd Gemiddelde leeftijd totaal (n=1420) Parkinson patiënten (n=1300) Parkinsonisme patiënten (n=112)
70,33 -
67,5 67,2 69,6
Leeftijdscategorieën 18-55 jaar 56-65 jaar 66-75 jaar 75+ jaar
7,7 19,0 33,3 30,1
9,7 32,5 37,2 20,6
Geslacht (n=1421) Man Vrouw
M (95% BI)* 54,2 (54,2-56,3) 44,0( 43,8-45,8)
M (95% BI)* 62,3 (59,8-64,8) 37,7 (35,2-40,2)
Patiënt Patiënt Geen patiënt
88,6 11,4
79,4 20,6
Provinciestreek Groningen Friesland Drenthe Overijssel Salland/Twente Gelderland Noord-West Gelderland Oost Gelderland Zuid Utrecht en ’t Gooi Noord-Holland Noord Noord-Holland Zuid Amsterdam Zuid-Holland Noord Zuid-Holland Rijnmond Zeeland Brabant Limburg
3,7 4,1 3,6 2,1 4,4 6,3 4,0 3,3 11,6 7,4 2,7 4,3 10,5 9,3 2,6 14,1 5,3
3,2 4,8 3,7 2,2 3,4 6,8 4,3 2,9 12,1 6,1 2,7 4,5 11,1 9,2 3,2 14,8 4,8
*
M = gemiddelde. BI: betrouwbaarheidsintervallen boven- en ondergrens.
1
Van de benaderde leden heeft dertig procent vragen beantwoord op basis waarvan de demografische kenmerken bepaald kunnen worden. 2
De percentages in deze kolom tellen niet altijd op tot honderd procent, aangezien niet van alle leden van de Parkinson Vereniging de getoonde kenmerken bekend zijn.
3
8
Van 90,1 procent van de leden is de leeftijd bekend.
3
ZORGVERZEKERING
Samenvatting De helft van de respondenten heeft een zorgverzekering afgesloten bij één resultaten van de vier grote zorgverzekeraars: Zilveren Kruis Achmea, CZ, VGZ en Menzis. Bijna alle respondenten hebben ook een aanvullende zorgverzekering (91%). Bijna de helft van de respondenten heeft een naturapolis afgesloten. De respondenten zijn het meest tevreden over de dienstverlening binnen het huidige zorgverzekeringspakket. Daarna volgt het gebruikersgemak, gevolgd door de dekking en de poliskosten. De dekking van het zorgverzekeringspakket wordt door ruim de helft van de respondenten als heel belangrijk ervaren bij het kiezen van een verzekeringspakket. Op de tweede plek komt de dienstverlening bij het vergoeden van zorg, gevolgd door het gebruikersgemak en als laatste de poliskosten. Aanvullend hierop wordt maatwerk belangrijk gevonden door de respondenten. Maatwerk in gebruikersgemak, dienstverlening, prijs en dekking. Bijna alle respondenten hebben behoefte aan jaarlijkse informatie over de beste aanvullende zorgverzekering. Bijna een derde van de respondenten heeft veel tot zeer veel behoefte aan een collectieve verzekering met voordelen voor parkinsonpatiënten. Bijna alle respondenten geven aan gegarandeerde acceptatie door een zorgverzekering een belangrijk voordeel van een eventuele collectieve verzekering te vinden. Daarna wordt een uitgebreidere dekking van belang gevonden gevolgd door extra gebruikersgemak en lagere poliskosten.
3.1
Inleiding In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de zorgverzekeringssituatie van de respondenten. Ook wordt aangegeven in hoeverre de respondenten behoefte hebben aan een collectieve verzekering en informatie over bestaande verzekeringen.
3.2
Basis- en aanvullende verzekering
3.2.1
Basisverzekering In de vragenlijst is gevraagd bij welke verzekeraar de patiënt de (basis-) zorgverzekering heeft afgesloten. In tabel 3.1 is de volledige verdeling weergegeven.
9
Tabel 3.1
Bij welke zorgverzekeraar heeft u uw (basis)zorgverzekering afgesloten?
Verzekeraar Zilveren Kruis Achmea CZ VGZ Menzis Univé Ohra Agis De Friesland Delta Lloyd FBTO Interpolis Anders Totaal
Aantal (n=1932) 310 255 215 201 99 90 85 54 37 35 17 534 1932
Percentage % 16,0 13,2 11,1 10,4 5,1 4,7 4,4 2,8 1,9 1,8 ,9 27,6 100,0
De helft van de respondenten heeft een basisverzekering bij één van vier grote zorgverzekeraars afgesloten. Dit zijn Zilveren Kruis Achmea, CZ, VGZ en Menzis. Bij de categorie ‘anders’ worden onder andere de Amersfoortse, Avero Achmea en IZA meerdere keren genoemd. In de vragenlijst is ook gevraagd naar de wijze van vergoeding van de zorgkosten. Bij een naturapolis worden de volledige kosten vergoed wanneer de zorg afgenomen wordt bij een aanbieder waarmee de verzekeraar een contract heeft. Bij een restitutiepolis is het mogelijk zelf een zorgaanbieder te kiezen, waarna de verzekeraar de nota’s (gedeeltelijk) vergoedt. Ook is een combinatie van beide vormen van vergoeding mogelijk. In de onderstaande tabel staat aangegeven welke wijze van vergoeding de respondenten hebben.
Tabel 3.2
Op welke wijze worden uw zorgkosten vergoed?
Wijze van vergoeding In natura Restitutie Combinatie van beide Weet niet Totaal
Aantal (n) 888 478 268 291 1925
Percentage % 46,1 24,8 13,9 15,1 100,0
Bijna de helft van de respondenten geeft aan een naturapolis te hebben afgesloten (46,1%). Een kwart heeft een restitutiepolis (24,8%) en 13,9 procent van de respondenten geeft aan een combinatie van beiden te hebben. 3.2.2
Aanvullende verzekering Het afsluiten van een basisverzekering is verplicht in Nederland. Jaarlijks wordt door de overheid bepaald welke zorgtypen onder de basisverzekering
10
vallen. Daarnaast is het mogelijk om voor andere zorgtypen een aanvullende zorgverzekering af te sluiten. De meeste respondenten geven in de vragenlijst aan een aanvullende zorgverzekering te hebben afgesloten (zie tabel 3.3).
Tabel 3.3
Heeft u naast uw basisverzekering ook een aanvullende verzekering?
Aanvullende verzekering Ja Nee Totaal
Aantal (n) 1716 168 1884
Percentage % 91,1 8,9 100
Voor de vier verzekeraars bij wie de meeste respondenten een verzekering hebben afgesloten, is gekeken welke aanvullende zorgverzekeringspolissen het vaakst genoemd worden. Bij Zilveren Kruis Achmea worden met name de Beter Af Plus-polissen genoemd (zowel de twee-, drie- als de viersterrenpolis). Bij CZ hebben meerdere respondenten de 50 Plus-polis afgesloten, maar ook de Plus- en Top-polissen worden meermaals genoemd. De respondenten die een verzekering bij VGZ hebben afgesloten, noemen het vaakst de Plus Aanvullend-verzekering, de Uitgebreid Aanvullend-polis en het Vitaal Pakket. Door de respondenten die een polis hebben bij Menzis worden met name Extra Verzorgd 2 en 3 genoemd.1 Ook voor de aanvullende verzekering is gevraagd op welke wijze de zorgkosten vergoed worden. Tabel 3.4 geeft de resultaten hiervan weer.
Tabel 3.4
Op welke wijze worden uw zorgkosten vergoed vanuit uw aanvullende verzekering?
Wijze van vergoeding In natura Restitutie Combinatie van beide Weet niet Totaal
Aantal (n) 728 459 307 228 1731
Percentage % 42,1 26,5 17,7 13,2 100,0
De wijze van vergoeding in de aanvullende verzekering is te vergelijken met de wijze van vergoeding bij de basisverzekering. Ook hier geeft het grootste deel van de respondenten aan een naturapolis te hebben afgesloten (42,1%). 3.2.3
Tevredenheid zorgverzekeringspakket In de vragenlijst is de tevredenheid met het zorgverzekeringspakket op een viertal punten bevraagd (zie tabel 3.5). 1
Dit gaat om respondenten die zowel een basisverzekering als een aanvullende zorgverzekering bij dezelfde maatschappij hebben afgesloten. Het is uit de gegevens niet op te maken of mensen een aanvullende verzekering bij een andere maatschappij hebben afgesloten dan waar ze de basisverzekering hebben. Op het oog lijkt dit niet voor te komen.
11
Tabel 3.5
In hoeverre bent u tevreden met uw huidige zorgverzekeringspakket?
Dienstverlening (n=1822) Gebruikersgemak (n=1801) Dekking (n=1774) Poliskosten (n=1751) Overig (n=458)
Zeer tevreden % 20,4 18,8 12,8 7,1 7,6
Tevreden % 64,8 64,7 52,8 37,4 34,5
Neutraal % 13,2 14,7 27,5 45,8 49,5
Ontevreden % 1,4 1,5 6,7 8, 5 6,1
Zeer ontevreden % 0,2 0,3 0,3 1,2 2,6
De dienstverlening bij het vergoeden van de zorg van de zorgverzekeraar, zoals de bereikbaarheid en klantvriendelijkheid bij vragen over het zorggebruik, leidt tot veel tevredenheid bij de respondenten. Bijna twee derde geeft aan tevreden te zijn met de dienstverlening en een vijfde deel is zelfs zeer tevreden (respectievelijk 64,8% en 20,4%). Nog geen twee procent geeft aan ontevreden te zijn over de dienstverlening. Ook over het gemak waarmee de zorgkosten worden vergoed en rekeningen kunnen worden ingediend, is een ruime meerderheid tevreden tot zeer tevreden (respectievelijk 64,7% en 18,8%). Ook voor het gebruikersgemak geldt dat nog geen twee procent van de respondenten aangeeft ontevreden te zijn. De tevredenheid met de dekking van het zorgverzekeringspakket wordt door ruim een kwart neutraal beoordeeld (27,5%). Ruim de helft geeft aan tevreden te zijn (52,8%) en 12,8 procent is zeer tevreden over de dekking. Over de dekking is zeven procent van de respondenten ontevreden. Ook is gevraagd naar de tevredenheid over de poliskosten. Ruim een derde van de respondenten geeft aan tevreden te zijn met de poliskosten (37,4%) en 7,1 procent is zeer tevreden. Over de kosten van het zorgverzekeringspakket is bijna de helft van de respondenten neutraal (45,8%). Een tiende deel van de respondenten geeft aan ontevreden te zijn over de kosten van het zorgverzekeringspakket. De respondenten zijn het meest tevreden over de dienstverlening, daarna volgt het gebruikersgemak, gevolgd door de dekking en de poliskosten. De respondenten hadden de mogelijkheid een toelichting te geven of overige zaken in het kader van het zorgverzekeringspakket te noemen waarover zij al dan niet tevreden zijn. Met name de onvoldoende dekking van medicijnen is genoemd (vooral het medicijn Azilect). 3.2.4
Kiezen van een zorgverzekeringspakket In de vragenlijst is gevraagd in hoeverre een viertal factoren belangrijk zijn bij het kiezen van een zorgverzekeringspakket. In de tabel 3.6 zijn de resultaten weergegeven. 12
Tabel 3.6
In hoeverre zijn de onderstaande factoren belangrijk voor u bij het kiezen van een zorgverzekeringspakket?
Dienstverlening (n=1812) Gebruikersgemak (n=1807) Dekking (n=1808) Poliskosten (n=1808)
Heel belangrijk % 39,3 32,7 53,5 30,8
Belangrijk % 52,8 58,0 41,0 48,1
Neutraal % 7,1 8,7 5,2 18,8
Niet heel belangrijk % 0,6 0,5 0,2 1,8
Niet belangrijk % 0,1 0,1 0,1 0,5
De dekking van het zorgverzekeringspakket wordt door het merendeel van de respondenten als heel belangrijk (53,5%) of belangrijk (41,0%) ervaren. Vier vijfde geeft aan de dienstverlening bij het vergoeden van zorg belangrijk tot heel belangrijk te vinden (respectievelijk 52,8% en 39,3%). Ook het gebruikersgemak wordt door het grote merendeel als (heel) belangrijk ervaren bij het kiezen van een zorgverzekering (respectievelijk 58,0% en 32,7%). De poliskosten worden door ruim driekwart als belangrijk tot heel belangrijk ervaren bij het kiezen van een zorgverzekeringspakket (respectievelijk 48,1% en 30,8%) en bijna een vijfde geeft (18,8%) aan dat dit een neutrale factor is bij het maken van een keuze. In de vragenlijst is aansluitend gevraagd naar eventuele andere factoren die belangrijk zijn bij het kiezen van een zorgverzekeringspakket. Veel mensen noemen snelle dienstverlening en persoonlijke communicatie. Ook duidelijkheid over de polis en duidelijke communicatie worden meermaals genoemd om het inzicht in de polissen te vergroten. Wat het gebruikersgemak betreft, worden met name de snelheid en het gemak van de afhandeling van declaraties genoemd. Over de dekking van de polis wordt veel geschreven. Veel respondenten zouden belang hebben bij een pakket waarin geen zaken in opgenomen zijn die ze niet nodig hebben (kraamzorg wordt veel genoemd) en waarin de Parkinsongerelateerde zorg wel gedekt wordt, zoals fysiotherapie en de vergoeding van medicijnen buiten het geneesmiddelenvergoedingssysteem, zoals Azilect. Maatwerk in de dekking wordt belangrijk gevonden, maar ook continuïteit in de mate van vergoeding wordt meermaals genoemd. Wat de prijs betreft, wordt met name gewezen op een redelijke prijs voor een relevante polis. Met relevant wordt bedoeld dat respondenten liever niet betalen voor een polis waar veel zorgtypen in worden vergoed waar men nooit gebruik van maakt.
3.3
Informatie en collectieve verzekering Leden van de Parkinson Vereniging met de ziekte van Parkinson of een parkinsonisme hebben bepaalde zorg nodig. Aan de respondenten is gevraagd of ze behoefte hebben om via de Parkinson Vereniging jaarlijks te vernemen wat de beste aanvullende verzekeringen zijn voor parkinson- of 13
parkinsonismepatiënten. Veruit het grootste deel van de respondenten geeft aan hier inderdaad behoefte aan te hebben (85,8%, zie tabel 3.7).
Tabel 3.7
Behoefte jaarlijkse informatie over aanvullende verzekeringen voor parkinson- of parkinsonismepatiënten
Jaarlijkse informatie aanvullende verzekering wenselijk Ja Nee
Aantal (n=1417) 1216 201
Percentage % 85,8 14,2
Sommige verzekeraars bieden een collectieve verzekering aan voor bepaalde groepen patiënten of personen. Voor deze groepen gelden bijvoorbeeld lagere premies voor bepaalde typen zorg, of de verzekeraar biedt een speciaal samengestelde aanvullende verzekering aan. Navraag hierover bij de respondenten laat zien dat twee vijfde van hen (39,1%) hier behoefte of zeer veel behoefte aan heeft (zie tabel 3.8). Ruim een kwart geeft een neutraal antwoord (27,5%) en iets minder dan een kwart geeft aan weinig of geen behoefte te hebben aan een dergelijke collectieve verzekering (24,1%).
Tabel 3.8
Behoefte collectieve verzekering met voordelen voor parkinson- of parkinsonismepatiënten
Zeer veel behoefte Veel behoefte Neutraal Niet veel behoefte Geen behoefte Weet niet
Aantal (n=1415) 207 346 389 165 176 132
Percentage % 14,6 24,5 27,5 11,7 12,4 9,3
De meeste respondenten geven aan dat ze hier geen behoefte aan hebben omdat ze al ergens een collectieve verzekering hebben afgesloten. Om een beeld te kunnen krijgen van de motieven van de leden voor het wel of geen behoefte hebben aan een collectieve verzekering voor parkinsonpatiënten, is gevraagd naar de belangrijkste voordelen die een collectieve verzekering voor parkinson- of parkinsonismepatiënten zou moeten bieden. De resultaten zijn weergegeven in tabel 3.9.
14
Tabel 3.9
Belangrijkste voordelen collectieve verzekering voor leden van de Parkinson Vereniging
Lagere poliskosten (n=1346) Uitgebreidere dekking (n=1349) Gegarandeerde acceptatie door zorgverzekeraar (n=1351) Extra gebruikersgemak (n=1808) Kortingsregeling voor (ADL) hulpmiddelen (n=1316) Kortingsregelingen voor andere voorzieningen (n=1137) Anders (n=769)
Heel belangrijk % 37,4 50,5 60,4
Belangrijk % 35,9 39,1 31,2
Neutraal % 21,6 8,5 7,0
Niet heel belangrijk % 2,8 0,7 0,5
Niet belangrijk % 2,2 1,1 1,0
32,5 29,3
41,0 42,9
22,3 22,9
2,0 2,4
2,1 2,5
19,8
24,0
36,9
3,6
15,7
12,2
8,7
39,1
2,3
37,8
Ruim negentig procent van de respondenten noemt gegarandeerde acceptatie door een zorgverzekeraar een belangrijk of heel belangrijk voordeel van een eventuele collectieve verzekering (respectievelijk 31,2% en 60,4%). Een tweede voordeel dat als heel belangrijk wordt aangeduid, is een uitgebreidere dekking van de polis in kwestie (50,5%). Ook extra gebruikersgemak en lagere poliskosten worden door bijna driekwart van de respondenten als belangrijk tot heel belangrijk voordeel genoemd voor een eventuele collectieve verzekering voor leden (respectievelijk 73,5% en 73,3%). In tabel 3.9 staan de genoemde voordelen van een collectieve verzekering weergeven. Het zorggebruik en de behoeften van zorg van de respondenten worden in het volgende hoofdstuk besproken.
15
16
4
ZORGGEBRUIK EN -BEHOEFTE
Samenvatting Meer dan negentig procent van de respondenten geeft aan gebruik te resultaten maken van fysiotherapie. Op de tweede plaats van zorggebruik staan brillen en contactlenzen (86,8%). Verder is er een tiental zorgtypen, zoals pedicure, beweegtherapie in groepsverband, logopedie en ergotherapie, waarvan een groot deel van de respondenten ‘af en toe’, ‘regelmatig’ of ‘veelvuldig’ gebruikgemaakt. Van de zorgtypen die veel worden gebruikt, zijn met name de kosten van pedicure en het lidmaatschap en de activiteiten van patiëntenverenigingen vaak niet gedekt door de aanvullende verzekering. Ook maakt een deel van de parkinsonpatiënten gebruik van medicatie die niet of niet geheel wordt vergoed. Juist de zorgtypen waaraan de meeste patiënten behoefte hebben, worden niet altijd gedekt door de zorgverzekering. Dit is met name het geval bij brillen en lenzen, gevolgd door fysiotherapie, pedicure en lidmaatschap en activiteiten van een patiëntenvereniging. Deze zorgtypen worden relatief vaak niet vergoed, terwijl daar wel behoefte aan is. De respondenten geven hiervoor in veel gevallen het ontbreken van een dekkende polis als reden aan. Daarnaast wordt vaak aangegeven dat men niet weet welke polis het beste aansluit bij de zorgbehoefte. Verreweg de meeste respondenten achten het wenselijk dat de zorg waaraan zij behoefte hebben op de één of andere manier volledig wordt vergoed. De resultaten laten zien dat de meeste respondenten bereid zijn een extra bijdrage te betalen voor de extra vergoeding van zorg. Het merendeel van de respondenten heeft hiervoor maximaal tien euro per maand over (58%). Ruim een derde is bereid hiervoor maandelijks tien tot vijftig euro extra voor te betalen (37%).
4.1
Inleiding In de voorgaande hoofdstukken is de zorgverzekeringssituatie van de leden van de Parkinson Vereniging besproken. Dit hoofdstuk gaat verder in op het zorggebruik van de respondenten. Ook wordt gekeken naar de dekking van de benodigde zorg en de aansluiting van de zorgverzekering van leden op de zorgbehoefte. Vervolgens gaan we in op de gewenste dekking van de zorg waaraan behoefte is, gevolgd door de bereidheid hiervoor extra te betalen.
17
4.2
Gebruikte zorg Om in kaart te brengen welke typen zorg door leden van de Parkinson Vereniging met de ziekte van Parkinson of een parkinsonisme gebruikt worden, is de respondenten gevraagd naar het zorggebruik. Voor 22 verschillende zorgtypen is gevraagd in hoeverre er door de patiënt gebruik van wordt gemaakt. Deze lijst van zorgtypen is samengesteld in samenwerking met de Parkinson Vereniging en is gebaseerd op bestaande kennis over de ziekte van Parkinson. Uit tabel 4.1 blijkt dat niet alle zorgtypen in dezelfde mate gebruikt worden. De zorgtypen die het meest worden gebruikt, zijn in de tabel vetgedrukt weergegeven.
Tabel 4.1
In hoeverre maakt u (of uw partner of de patiënt waarvoor u zorgt) gebruik van de volgende typen zorg?
Homeopathie (n=1423) Acupunctuur (n=1419) Natuurgeneesmiddelen (n=1425) Overige complementaire/aanvullende (alternatieve) behandelingen (n=1398) Fysiotherapie (n=1728) Beweegtherapie in groepsverband (n=1478) Ergotherapie (n=1459) Pedicure (n=1492) Podotherapie/podologie (n=1421) Logopedie (n=1477) Psychologische zorg (n=1420) Leefstijltrainingen en psychologische cursussen (n=1396) Voeding- en dieetadvisering (n=1424) Aangepaste voeding inclusief supplementen (n=1392) Medicatie die niet wordt vergoed (bijvoorbeeld Azilect) (n=1416) Medicatie die niet geheel wordt vergoed (n=1428) Lidmaatschap en activiteiten patiëntenvereniging (n=1555) Mantelzorgvervanging (n=1422) (Loop)hulpmiddelen (n=1481) Hoortoestellen (n=1433) Brillen en lenzen (n=1591) Vakantiehotels en aangepaste en therapeutische vakanties (1421)
18
% nooit 81,6 85,8 72,3 75,6
% af en toe 13,3 10,4 18,5 15,6
% regelmatig 3,7 2,7 5,9 6,6
% veelvuldig 1,4 1,1 3,4 2,2
8,0 56,8
19,7 8,6
25,6 16,3
46,7 18,3
59,7 50,4 68,1 59,2 76,4 92,6
29,2 12,8 21,3 25,3 16,2 6,0
7,4 27,7 8,5 10,6 4,9 0,8
3,7 9,1 2,2 4,8 2,5 0,6
76,1 81,8
19,0 8,8
3,9 5,9
1,1 3,5
70,5
13,9
5,4
10,2
57,4
26,5
10,2
6,0
26,9
28,6
29,1
15,3
87,0 58,7 81,2 13,2 93,4
6,9 14,2 3,2 25,7 4,6
3,8 11,7 6,4 29,0 1,2
2,3 15,4 9,2 32,1 0,8
Wanneer de categorieën ‘af en toe’, ‘regelmatig gebruik’ en ‘veelvuldig gebruik’ samen worden genomen om te classificeren van welke zorgtypen gebruik wordt gemaakt, zijn er elf zorgtypen die het vaakst genoemd worden. • Verreweg de meeste respondenten, namelijk meer dan negentig procent, geven aan gebruik te maken van fysiotherapie. • Op de tweede plaats van zorggebruik staan brillen en lenzen, 86,8 procent geeft aan hier gebruik van te maken. • Bijna driekwart van de respondenten geeft aan gebruik te maken van de mogelijkheid van een lidmaatschap en activiteiten van patiëntenverenigingen (73,1%). • In mindere mate wordt gebruik gemaakt van pedicure (49,6%), beweegtherapie in groepsverband (43,2 %), logopedie (40,7%) en ergotherapie (40,3%). • Ook hulpmiddelen, al dan niet bij het lopen, worden door een groot deel van de respondenten in meer of mindere mate gebruikt (41,3%). • Ook medicatie die niet of niet geheel wordt vergoed wordt door een groot deel van de respondenten gebruikt (respectievelijk 29,5% en 42,7%). Gezien de thematische overlap zullen deze twee categorieën verder zoveel mogelijk samen worden besproken. • Een deel van de leden van de Parkinson Vereniging maakt gebruik van complementaire en aanvullende (alternatieve) behandelingen, zoals acupunctuur, homeopathie en natuurgeneesmiddelen (respectievelijk 24,4%, 14,2%, 18,4% en 27,8%) gebruikt. Deze zorgtypen worden in de rest van het rapport zoveel mogelijk gelijktijdig behandeld. • Bijna een kwart van de respondenten maakt tot slot in meer of mindere mate gebruik van psychologische zorg (23,6%). Fysiotherapie en brillen en lenzen zijn de zorgtypen die door de meeste respondenten veelvuldig worden gebruik, gevolgd door beweegtherapie in groepsverband en (loop) hulpmiddelen. Vakantiehotels en aangepaste therapeutische vakanties worden niet veel gebruikt: meer dan negentig procent van de respondenten geeft aan hier nooit gebruik van te maken. Ook leefstijltrainingen en psychologische cursussen worden nauwelijks gebruikt door de respondenten. Ruim negentig procent van de respondenten geeft aan hier nooit gebruik van te maken. Tot slot is het van belang op te merken dat niet al het zorggebruik parkinsongerelateerd hoeft te zijn. Zoals we in hoofdstuk 2 hebben gezien, ligt de gemiddelde leeftijd van de leden vrij hoog en een deel van het zorggebruik zal daarin aan de leeftijd zijn gerelateerd.
19
4.3
Dekking zorggebruik en zorgbehoefte Nu het zorggebruik van de leden van de Parkinson Vereniging in kaart is gebracht, kan gekeken worden naar de zorgbehoefte en de mate van dekking van het zorggebruik door de (aanvullende) verzekeringen. Dekking zorggebruik Aan de respondenten is gevraagd in hoeverre de zorg waar zij gebruik van maken als parkinsonpatiënt gedekt wordt door hun huidige zorgverzekering. Hier presenteren we de meest opvallende resultaten.1 In bijlage 2 zijn de complete resultaten weergegeven. De dekking van fysiotherapie blijkt in vergelijking tot andere zorgtypen vrij hoog. Behandelingen bij de fysiotherapeut en oefentherapeut worden voor patiënten met Parkinson of een parkinsonisme vergoed. De eerste twintig behandelingen zijn echter wel voor eigen rekening (in 2011 waren dit de eerste twaalf behandelingen). In de enquête is aangegeven dat het hier gaat om de vergoeding van de eerste twaalf behandelingen door een aanvullende verzekering. Bijna twee derde van de respondenten geeft aan dat fysiotherapie volledig gedekt wordt (65,6%). Ook logopedie, ergotherapie, beweegtherapie in groepsverband en (loop)hulpmiddelen worden bij een relatief groot deel van de respondenten volledig vergoed (respectievelijk 50,9%, 38,4%, 37,6% en 27,6%). Voor een klein deel van de respondenten die wel gebruikmaken van deze zorg wordt de behandeling niet vergoed (respectievelijk 3,6%, 4,1%, 12,2% en 12,6%). Ruim een derde van de patiënten die deze zorgtypen gebruikt geven aan niet te weten in hoeverre dit gedekt wordt door de zorgverzekering (van 35,0% tot 42,6%).2 Van de zorgtypen die veel worden gebruikt zijn met name pedicure (45,5%) en lidmaatschap en activiteiten van patiëntenverenigingen (38,5%) vaak niet gedekt. Ook blijken de parkinsonpatiënten medicatie te gebruiken die niet of niet geheel wordt vergoed (respectievelijk 27,0% en 20,1%). De kennis van de inhoud van het zorgverzekeringspakket is van belang voor het beantwoorden van de vraag naar de dekking van het zorggebruik. Wanneer gekeken wordt naar de zorgtypen waar het meeste gebruik van wordt gemaakt (fysiotherapie en brillen en lenzen), 1
Respondenten die bij de vraag In hoeverre maakt u (of uw partner of de patiënt voor wie u zorgt gebruik van de volgende typen zorg? hebben aangegeven dat ze ‘nooit’ gebruik maken van een bepaald zorgtype hebben deze vraag (gedeeltelijk) niet beantwoord. 2
Of dat de vraag voor hen niet van toepassing is.
20
blijkt dat weinig respondenten hebben aangegeven dat dit niet van toepassing is of dat zij niet weten wat de dekking hiervan is.3 Daaruit blijkt dat de kennis over de mate van dekking van deze zorgtypen vrij hoog is of dat het voor veel respondenten van toepassing is dat deze gedekt worden. Dit in tegenstelling tot de meeste andere zorgtypen, waar relatief veel respondenten aangeven niet te weten wat de dekking is of dat het niet van toepassing is. De optie niet van toepassing/weet niet is logischerwijs het vaakst aangegeven bij de twee zorgtypen die het minst worden gebruikt (vakantiehotels en aangepaste therapeutische vakanties en leefstijltrainingen en psychologische cursussen). Dekking zorgbehoefte In hoofdstuk 3 is uiteengezet hoe leden van de Parkinson Vereniging momenteel verzekerd zijn. In paragraaf 4.2 is in kaart gebracht welke zorgtypen gebruikt worden door parkinson- en parkinsonismepatiënten. Vervolgens is de vraag gesteld in hoeverre de zorg waarvan men gebruik maakt gedekt is met de huidige (aanvullende) verzekering. Het zorggebruik en de eigenlijke zorgbehoefte van een patiënt hoeven niet overeen te komen. Het is bijvoorbeeld voor te stellen dat men afziet van het volgen van een bepaalde therapie waaraan men behoefte heeft omdat dit niet vergoed wordt door de verzekering. Daarom is het van belang de vraag te stellen welke zorg, waaraan men wel behoefte heeft, nu niet onder de dekking van de afgesloten (aanvullende) verzekering valt. In tabel 4.2 staan de resultaten van deze vraag weergegeven. De opvallendste resultaten zijn vetgedrukt. Tabel 4.2
In welke mate komt het voor dat u als parkinsonpatiënt behoefte heeft aan de onderstaande typen zorg terwijl dit niet gedekt wordt door de zorgverzekering?
Homeopathie (n=1426) Acupunctuur (n=1427) Natuurgeneesmiddelen (n=1415) Overige complementaire/aanvullende (alternatieve) behandelingen (n=1418) Fysiotherapie (n=1411) Beweegtherapie in groepsverband (n=1396) Ergotherapie (n=1396) Pedicure (n=1425) Podotherapie/podologie (n=1390) Logopedie (N=1393)
% nooit 87,9 89,7 81,4 81,0
% af en toe 9,1 7,8 12,7 13,4
59,4 75,6 82,1 64,2 81,6 82,8
14,7 7,8 12,0 11,9 12,8 11,2
% regelmatig 2,6 1,6 3,5 3,5 11,6 8,7 4,0 14,2 3,8 3,7
% veelvuldig 0,4 0,8 2,4 2,0 14,3 7,9 1,9 9,6 1,8 2,3
3
Omdat deze categorie beide opties weergeeft (dus zowel ‘weet niet’ als ‘niet van toepassing’, kunnen op basis hiervan geen harde uitspraken gedaan worden over het kennisniveau van de respondenten.
21
Vervolg tabel 4.2
In welke mate komt het voor dat u als parkinsonpatiënt behoefte heeft aan de onderstaande typen zorg terwijl dit niet gedekt wordt door de zorgverzekering?
Psychologische zorg (n=1371) Leefstijltrainingen en psychologische cursussen (n=1383) Voeding- en dieetadvisering (n=1387) Aangepaste voeding inclusief supplementen (n=1382) Medicatie die niet wordt vergoed (bijvoorbeeld Azilect) (n=1374) Medicatie die niet geheel wordt vergoed (n=1380) Lidmaatschap en activiteiten patiëntenvereniging (n=1404) Mantelzorgvervanging (n=1382) (Loop)hulpmiddelen (n=1376) Hoortoestellen (n=1376) Brillen en lenzen (n=1399) Hospice (n=1324) Vakantiehotels en aangepaste en therapeutische vakanties (n=1367)
% nooit 86,7 91,7
% af en toe 8,7 5,6
% regelmatig 3,1 1,5
% veelvuldig 1,5 1,2
86,5 87,2
9,7 6,7
2,6 3,3
1,2 2,8
75,2
11,1
5,1
8,6
65,7
21,2
7,1
6,1
59,6
18,9
11,0
10,5
86,8 76,7 84,5 40,5 93,9 90,7
7,7 11,9 6,8 29,7 2,5 4,8
3,5 6,1 5,5 19,2 1,7 2,0
2,1 5,2 3,2 10,6 1,9 2,5
• Het blijkt dat juist bij de zorgtypen die het vaakst gebruikt worden, de zorg niet altijd gedekt wordt door de zorgverzekering. • Dit gebeurt met name bij het vergoeden van brillen en lenzen (59,5% totaal4), gevolgd door fysiotherapie (40,6% totaal en 14,3% veelvuldig). • Ook pedicure (35,7%) en lidmaatschap en activiteiten van een patiëntenvereniging (40,4%) worden relatief vaak niet vergoed, terwijl men wel behoefte heeft aan deze zorg. • Logischerwijs geldt voor medicatie die niet of niet geheel wordt vergoed vanuit het geneesmiddelenvergoedingsysteem (GVS) ook voor een deel van de respondenten dat dit niet altijd wordt vergoed (28,8% en 34,4%). • Van de zorgtypen die het minst gebruikt worden, wordt over het algemeen aangegeven dat als hier behoefte aan is, dit gedekt wordt. Dat is bijvoorbeeld het geval bij leefstijltrainingen en psychologische cursussen en hospice. Reden onvolledige dekking Er kunnen verschillende redenen zijn waarom iemand niet volledig verzekerd is voor een bepaald type zorg. Er is bijvoorbeeld geen polis beschikbaar die alle zorgbehoeften verzekert en de kosten dekt. Ten tweede zijn alle mogelijkheden in het zorgverzekeringslandschap niet 4
Totaal betekent inclusief ‘af en toe’, ‘regelmatig’ en ‘veelvuldig’.
22
voor iedereen even goed te overzien. Het is heel goed mogelijk dat iemand niet weet welke polis het beste aansluit bij de specifieke zorgbehoefte. Niet alleen veranderen verzekeringsmaatschappijen elk jaar het verzekeringspakket, maar ook de zorg die een parkinsonpatiënt nodig heeft, verandert gedurende het verloop van de ziekte. Ten derde kan het prijskaartje van een aanvullende zorgverzekering een reden zijn om geen dekkende verzekering af te sluiten. Ook kunnen de extra poliskosten hoger zijn dan de kosten van het zorggebruik. Tot slot is een zorgverzekeraar niet verplicht een patiënt te accepteren voor een aanvullende verzekering. De respondenten hebben aangegeven wat voor de verschillende zorgtypen de reden is dat men niet volledig verzekerd is. Hierbij was het mogelijk om meerdere antwoorden te geven. Respondenten die bij de voorgaande vraag aangaven dat het nooit voorkomt dat zorg waar zij behoefte aan hebben niet gedekt wordt door de zorgverzekering, hebben deze vraag niet ingevuld. Het gaat hier dus alleen om de zorg die niet vergoed wordt door de (aanvullende) verzekering. In tabel 4.3 zijn de antwoorden in percentages weergegeven. De meest opvallende resultaten zijn vetgedrukt.
Tabel 4.3 Reden niet verzekering zorg *
Homeopathie (n=301) Acupunctuur (n=273) Natuurgeneesmiddelen (n=389) Overige complementaire/ aanvullende (alternatieve) behandelingen (n=391) Fysiotherapie (n=659) Beweegtherapie in groepsverband (n=461) Ergotherapie (n=380) Pedicure (n=601) Podotherapie/podologie (n=389) Logopedie (n=367) Psychologische zorg (n=350)
Wat is de reden dat u niet volledig verzekerd bent voor deze zorg? Er is geen (dekkende) polis die alle benodigde zorg verzekert %
20,9 19,4 24,4 21,7
Ik weet Ik vind de De extra De beste niet welke benopolisaanvullenpolis het digde kosten zijn de verzebeste aanvullen- hoger dan kering aansluit de verze- mijn zorg- accepteert bij de zorg kering te kosten mij niet die ik duur % % nodig heb % % 10,6 18,9 4,3 1,7 12,1 18,3 2,9 1,1 10,0 19,5 3,6 1,3 11,3 19,2 5,6 1,5
N.v.t./5 weet niet %
53,2 52,7 47,0 46,3
21,9 16,5
17,8 19,1
10,9 8,5
5,5 2,6
1,5 1,1
47,6 57,0
13,4 23,5 17,5 14,7 13,7
16,8 23,5 16,7 13,9 14,9
6,3 7,8 7,2 6,8 7,7
3,4 5,3 3,9 2,7 3,4
0,5 1,2 0,8 0,3 0,3
62,1 44,6 56,0 63,5 64,0
5
Het beantwoorden van de vraag kan niet van toepassing zijn voor de respondenten die de vragenlijst schriftelijk hebben ingevuld of voor de mensen die niets hebben ingevuld bij de vraag In welke mate komt het voor dat u als parkinsonpatiënt behoefte heeft aan de onderstaande typen zorg terwijl dit niet gedekt wordt door de zorgverzekering.
23
Vervolg tabel 4.3 Reden niet verzekering zorg*
Leefstijltrainingen en psychologische cursussen (n=275) Voeding- en dieetadvisering (n=335) Aangepaste voeding inclusief supplementen (n=332) Medicatie die niet wordt vergoed (bijv. Azilect) (n=486) Medicatie die niet geheel wordt vergoed (n=594) Lidmaatschap en activiteiten patiëntenvereniging (n=667) Mantelzorgvervanging (n=333) (Loop)hulpmiddelen (n=453) Hoortoestellen (n=357) Brillen en lenzen (n=910) Hospice (n=295) Vakantiehotels en aangepaste therapeutische vakanties (n=306) *
Wat is de reden dat u niet volledig verzekerd bent voor deze zorg?
Er is geen (dekkende) polis die alle benodigde zorg verzekert %
11,6
Ik weet Ik vind de De extra De beste niet welke benopolisaanvullenpolis het digde kosten zijn de verzebeste aanvullen- hoger dan kering aansluit de verze- mijn zorg- accepteert bij de zorg kering te kosten mij niet die ik duur % % nodig heb % % 14,5 5,1 2,9 0,7
14,3
5,7
3,3
0,9
66,0
16,0
15,4
5,7
3,0
1,2
61,7
26,3
19,5
6,0
3,3
2,1
46,1
24,4
18,7
7,1
4,2
3,0
44,9
19,6
23,1
5,8
3,7
1,2
49,5
14,4 17,7 19,6 31,4 9,5 11,8
19,2 17,7 14,0 19,7 11,9 14,7
5,4 6,4 8,7 10,8 5,4 5,6
1,2 4,2 2,5 5,4 0,7 1,6
0,6 0,7 0,8 1,1 0,7 1,0
62,5 56,3 56,6 34,9 74,6 67,6
Respondenten die bij de voorgaande vraag aangaven dat het nooit voorkomt dat zorg waaraan zij behoefte hebben niet gedekt wordt door de zorgverzekering, hebben deze vraag niet ingevuld. De verschillende categorieën tellen niet op tot honderd, aangezien het mogelijk was om meerdere antwoorden te geven.
Het beantwoorden van de vraag kan niet van toepassing zijn voor de respondenten die de vragenlijst schriftelijk hebben ingevuld of voor de mensen die niets hebben ingevuld bij de vraag In welke mate komt het voor dat u als parkinsonpatiënt behoefte heeft aan de onderstaande typen zorg terwijl dit niet gedekt wordt door de zorgverzekering.
24
68,4
12,2
• Tabel 4.3 laat zien dat in veel gevallen het ontbreken van een dekkende polis als reden wordt aangegeven dat men niet volledig verzekerd is. Daarnaast wordt relatief vaak aangegeven dat men niet weet welke polis het beste aansluit bij de zorgbehoefte. • Voor brillen en lenzen wordt het ontbreken van een dekkende verzekeringspolis door bijna een derde van de respondenten als reden opgegeven dat de zorg niet verzekerd is. • Ook voor de medicatie die niet (geheel) wordt vergoed, geeft een kwart van de respondenten aan dat er geen compleet dekkende polis beschikbaar is.
6
N.v.t./6 weet niet %
• Bij pedicure geeft bijna een kwart aan niet te weten welke polis het beste aansluit bij de zorgbehoefte en evenveel respondenten geven aan niet te weten welke polis het beste aansluit bij de zorgbehoefte. • Het prijskaartje wordt maar bij een paar zorgtypen meerdere keren als reden genoemd. Dit is het geval bij aanvullende en alternatieve behandelingen (11,3%), homeopathie (10,6%) acupunctuur (12,1%), natuurgeneesmiddelen (10%) en brillen en lenzen (10,8%). • Verhoudingsgewijs geven ook veel respondenten aan niet te weten welke verzekering het lidmaatschap en de activiteiten van patiëntenverenigingen dekt. • Weinig respondenten geven aan dat het niet geaccepteerd worden door een zorgverzekeraar voor een aanvullende verzekering reden is dat de zorg niet vergoed wordt. Dit wordt vaker aangegeven bij de medicatie die buiten de basisverzekering valt en niet of niet geheel wordt vergoed.
4.4
Vergoeding zorgtypen Nu in kaart is gebracht welke zorg wordt gebruikt, in hoeverre deze gedekt is en wat de reden is bij het eventuele ontbreken van dekking van zorg waar aan behoefte is, is het van belang te kijken welke mate van vergoeding van de zorg waaraan men behoefte heeft wenselijk is. Aan de respondenten is gevraagd welke mate van vergoeding zij wenselijk vinden voor de zorg waaraan behoefte is, maar die momenteel niet wordt gedekt door de verzekering. Hierbij konden de respondenten kiezen tussen verschillende maten van dekking. Respondenten die bij de voorgaande vraag aangaven dat het nooit voorkomt dat zorg waar zij behoefte aan hebben niet gedekt wordt door de zorgverzekering, hebben deze vraag niet ingevuld. In tabel 4.4 zijn de resultaten weergegeven van de dekkingsbehoefte per type zorg. De opvallendste resultaten zijn vetgedrukt. Het gaat hier alleen om de zorg waaraan men wel behoefte heeft, maar die niet wordt gedekt door de aanvullende verzekering.
25
Tabel 4.4
Welke mate van vergoeding voor de zorg waaraan u behoefte heeft, vindt u wenselijk?
Dekkingsbehoefte*
Niet dekkend %
Dekking minder dan 50% %
Homeopathie (n=291) Acupunctuur (n=266) Natuurgeneesmiddelen (n=375) Overige complementaire/aanvullende (alternatieve) behandelingen (n=382) Fysiotherapie (n=646) Beweegtherapie in groepsverband (n=443) Ergotherapie (n=369) Pedicure (n=581) Podotherapie/ podologie (n=379) Logopedie (n=363) Psychologische zorg (n=339) Leefstijltrainingen en psychologische cursussen (n=268) Voeding- en dieetadvisering (n=323) Aangepaste voeding incl. supplementen(n=322) Medicatie die niet wordt vergoed (bijv. Azilect) (n=468) Medicatie die niet geheel wordt vergoed (n=583) Lidmaatschap en activiteiten patiëntenvereniging (n=650) Mantelzorgvervanging (n=321) (Loop)hulpmiddelen (n=440) Hoortoestellen (n=343) Brillen en lenzen (n=888) Hospice (n=282) Vakantiehotels en aangepaste therapeutische vakanties (n=290)
5,2 5,6 8,5 4,2
7,2 4,5 9,6 4,5
10,7 8,6 12,0 12,0
0,9 1,8
1,2 2,9
4,2 6,8
15,5 13,5
40,1 26,0
27,4 23,9
10,7 25,1
1,4 9,5 2,4 1,4 3,5 5,2
3,8 3,8 4,0 2,8 2,1 2,2
4,3 9,0 11,3 4,4 7,7 6,7
14,4 18,8 17,4 14,6 18,0 14,9
28,7 22,2 19, 27,5 20,9 10,8
17,9 15,7 14,0 21,8 11,2 7,8
29,5 20,8 31,1 27,5 36,6 52,2
4,0 5,9
5,6 5,9
7,1 9,9
17,6 7,5
16,7 15,5
9,0 13,7
39,9 41,6
4,5
3,0
5,8
3,2
28,2
24,4
31,0
4,5
2,2
10,3
5,7
27,1
23,3
26,9
12,8
5,8
11,4
3,8
21,1
20,2
24,9
5,9 3,6 2,0 4,4 5,0 7,2
3,4 3,2 4,4 10,4 1,4 6,2
7,5 12,0 15,2 25,5 5,7 10,7
8,1 6,4 5,8 5,5 4,3 6,2
20,2 27,5 22,7 23,0 19,5 9,7
15,3 22,7 16,6 18,9 11,0 8,6
39,6 24,5 33,2 12,4 53,2 51,4
*
Dekking meer dan 50% %
Max. aantal behandelingen % 11,0 15,0 7,7 13,1
Volledig vergoed in natura % 14,1 12,8 13,9 13,6
Volledig vergoed in restitutie % 11,3 13,9 14,1 13,4
Respondenten die bij de voorgaande vraag aangaven dat het nooit voorkomt dat zorg waaraan zij behoefte hebben niet gedekt wordt door de zorgverzekering, hebben deze vraag niet ingevuld.
• Verreweg de meeste respondenten die een antwoord hebben gegeven op de vraag achten het wenselijk dat de zorg waar ze gebruik van maken op de één of andere manier volledig wordt vergoed. Dit is zeker het geval wanneer de categorie ‘niet van toepassing/weet niet’ buiten beschouwing wordt gelaten. • Met uitzondering van veelgebruikte zorgtypen als fysiotherapie en brillen en lenzen, wordt door een relatief groot deel (tussen een kwart en de helft) van de respondenten bij de meeste zorgtypen aangegeven dat zij niet weten welke mate van dekking wenselijk is
26
N.v.t./ weet niet % 40,5 39,5 34,1 39,3
•
•
•
•
•
•
•
voor de verschillende zorgtypen, of dat ze vraag niet van toepassing is.7 Ruim twee derde van de respondenten noemt het wenselijk dat fysiotherapie volledig wordt vergoed (67,5% in natura of restitutie). 15,5 procent van de respondenten geeft aan het wenselijk te vinden dat een aantal behandelingen wordt vergoed. Een ruime meerderheid noemt het wenselijk dat de medicatie die niet wordt vergoed (zoals Azilect) (52,6% zowel in natura als met restitutie) of niet geheel wordt vergoed (50,4%) wel volledig wordt vergoed door de aanvullende verzekering. Dit is een relatief groot deel van de respondenten aangezien respectievelijk 31,0 en 26,9 procent aangeeft niet te weten welke mate van dekking wenselijk is voor medicijnen of dat het voor hen niet van toepassing is. Ook geeft de helft van de respondenten aan dat zij het wenselijk zouden vinden dat (loop)hulpmiddelen volledig vergoed worden door de zorgverzekering (50,2% natura of resitutie, tegenover 24,5% n.v.t./weet niet). Iets minder dan de helft van de respondenten vindt het wenselijk dat logopedie (49,3%), beweegtherapie in groepsverband (49,9%) en ergotherapie (46,6%) volledig vergoed worden. Ruim een kwart van de respondenten heeft voor deze zorgtypen geen specifieke dekking gekozen (respectievelijk 27,5%, 25,1% en 29,5%). Twee vijfde van de respondenten vindt het wenselijk dat brillen en lenzen volledig vergoed worden (41,9%). Daarnaast geeft bijna een kwart aan dat ze een dekking van meer dan 50 procent wenselijk achten (25,5%). Alleen over het lidmaatschap en de activiteiten van een patiëntenvereniging geeft een aanzienlijk deel van de respondenten aan dat dit gedekt niet gedekt hoeft te worden (12,8%). Ook ongeveer een tiende heeft deze mening over pedicure (9,5%). Meer dan de helft van de respondenten vindt leefstijltrainingen en psychologische cursussen, hospice, vakantiehotels en aangepaste therapeutische vakanties niet van toepassing of heeft geen mening over deze zorgtypen.
Kosten Hierboven is aangegeven welke mate van vergoeding de respondenten wenselijk vinden voor de zorg waaraan zij behoefte hebben. Het gaat hier met name om de volledige vergoeding van fysiotherapie, medicatie, (loop)hulpmiddelen, logopedie, beweegtherapie in groepsverband, ergotherapie en brillen en lenzen. Aan de respondenten is gevraagd hoeveel men bereid is hier extra voor te betalen. In de tabel 4.5 zijn de resultaten weergegeven. 7
Het beantwoorden van de vraag kan niet van toepassing zijn voor de respondenten die de vragenlijst schriftelijk hebben ingevuld of voor de mensen die niets hebben ingevuld bij de vraag In welke mate komt het voor dat u als parkinsonpatiënt behoefte heeft aan de onderstaande typen zorg terwijl dit niet gedekt wordt door de zorgverzekering.
27
Tabel 4.5 Ik ben bereid … te betalen n=1404
Hoeveel bent u bereid maandelijks extra te betalen voor een aanvullende verzekering die deze zorg wel vergoed? % Maximaal % Tussen de % Tussen de % Meer € 10 extra € 10 en € 50 € 50 en € 100 dan € 100 per maand extra per extra per extra per maand maand maand 58,2 36,6 3,8 1,4
De meeste respondenten geven aan maximaal tien euro per maand extra te willen betalen voor eventuele extra dekking. Ruim een derde geeft aan bereid te zijn meer dan tien euro per maand te betalen, maar minder dan 50 euro per maand. Er zijn nauwelijks respondenten die hebben aangegeven bereid te zijn meer dan vijftig euro per maand extra te betalen voor de gewenste dekking. De resultaten laten zien dat de meeste respondenten bereid zijn een kleine extra bijdrage te betalen voor de extra vergoeding van zorg waaraan zij behoefte hebben.
28
5
VRAAG NAAR EN AANBOD VAN ZORGVOORZIENINGEN
Samenvatting In dit hoofdstuk staan de resultaten beschreven van het onderzoek naar resultaten aanvullende verzekeringen, die passen bij de behoeften van de parkinson- en parkinsonismepatiënten. Op basis van de resultaten van de vragenlijst zijn deze behoeften in kaart gebracht. Aangezien er veel variatie is in leeftijd, gezondheid, hoe de parkinson- of parkinsonismepatiënt de ziekte ervaart en daarmee gerelateerd het type zorg dat men nodig heeft, is op basis van de antwoorden van de respondenten een drietal profielen onderscheiden. Het eerste profiel is gericht op de jongere patiënt met een (relatief) goede gezondheid, die gebruikmaakt van fysio- en beweegtherapie, aanvullende complementaire (alternatieve) behandelingen, zoals homeopathie en acupunctuur, en mogelijk ook psychologische zorg. Het tweede profiel is dat van een wat oudere patiënt die zijn gezondheid als matig of slecht ervaart. Deze patiënt maakt veelal gebruik van zorgtypen die zijn gericht op het fysieke functioneren zoals fysio- en beweegtherapie en (loop)hulpmiddelen. Het derde profiel is van een patiënt die regelmatig medicijnen gebruikt die niet of niet volledig worden vergoed en waarvoor een eigen bijdrage betaald moet worden. Voor deze drie profielen zijn passende aanvullende verzekeringen gezocht. Tevens is in dit hoofdstuk gekeken welke mogelijkheden voor aanvullende verzekeringen worden aangeboden door de vier verzekeraars waar de meeste respondenten verzekerd zijn: Zilveren Kruis Achmea, CZ, VGZ en Menzis. Uit deze analyse blijkt dat een aantal zorgverzekeraars speciale pakketten heeft samengesteld voor ouderen, waardoor zij niet betalen voor zorg die zij niet gebruiken, zoals kraamzorg. Opvallend is dat deze speciale pakketten niet meer zorgtypen vergoeden dan de andere aanvullende verzekeringen. De eigen bijdrage voor medicatie wordt in deze pakketten bijvoorbeeld niet vergoed. De aanvullende verzekeringen die niet gericht zijn op een bepaalde doelgroep, zoals ouderen, bieden wel een bepaalde mate van dekking van de eigen bijdrage voor medicatie. Welke verzekeringen nu het beste aansluiten bij de parkinson- of parkinsonismepatiënt hangt ten eerste af van welke zorg de patiënt gebruikmaakt, waarvoor de drie profielen zijn opgesteld. Ten tweede hangt het af van de mate van het zorggebruik en de kosten die daarmee gemoeid zijn. Zo zal er bij elke patiënt een omslagpunt zijn, waarbij de kosten van een duurdere verzekering opwegen tegen de kosten van het zelf betalen van de zorg.
5.1
Inleiding In de voorgaande hoofdstukken zijn de resultaten beschreven van de vragenlijst die is uitgezet onder leden van de Parkinson Vereniging. In dit hoofdstuk gebruiken we de resultaten en vergelijken we deze met het huidige verzekeringsaanbod van zorgverzekeraars in Nederland (2012). Wij maakte gebruik van de website van KiesBeter.nl. KiesBeter.nl is een openbare 29
zorgportal en is bedoeld voor alle volwassen inwoners van Nederland, die vragen hebben op het gebied van zorg, zorgverzekeringen en gezondheid. KiesBeter.nl wordt gemaakt door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Naast Kiesbeter.nl zijn er andere niet onafhankelijke portels of websites beschikbaar om polissen te vergelijken. Eén daarvan is de parkinsonpolis.nl. Deze websites geven ook informatie over beschikbare en passende polissen en bieden, bij het afsluiten van een polis, kortingen aan.
5.2
Gebruikte zorg respondenten De meest gebruikte en relevante zorgtypen zijn geselecteerd om met het verzekeringsaanbod te vergelijken en deze staan weergegeven in tabel 5.1. Het gaat om het gebruik van de zorg waarbij de categorieën ‘af en toe’, ‘regelmatig’ en ‘veelvuldig’ gebruik zijn samengevoegd. Sommige zorgtypen worden namelijk door veel mensen ‘af en toe’ gebruikt, zoals ergotherapie. Daarnaast is ervoor gekozen om naast aan Parkinson gerelateerde zorgtypen ook andere zorgtypen te selecteren, zoals (loop)hulpmiddelen en brillen en lenzen. Dit zijn zorgtypen die eerder aan leeftijd gebonden zijn dan specifiek aan de ziekte van Parkinson of een parkinsonisme. Om de zorgtypen in de polissen op KiesBeter.nl te kunnen vergelijken, is een aantal typen samengevoegd. De categorie overige complementaire en aanvullende (alternatieve) behandeling is inclusief acupunctuur en homeopathie. De categorieën medicatie die of niet volledig worden vergoed, zijn voor de analyses samengevoegd. In tabel 5.1 is tevens opgenomen in welke mate deze zorgtypen vergoed worden vanuit de basisverzekering. De tabel is gerangschikt van veel gebruik naar minder gebruik van zorgtypen.
Tabel 5.1
Geselecteerde zorgtypen voor analyse zorgpolissen, gerangschikt van veel naar minder gebruik en de dekking in basispakket (2012)*
Zorgtypen
% gebruik
Fysiotherapie Brillen en lenzen Lidmaatschap en activiteiten patiëntenvereniging Medicatie opgenomen in GVS die niet of niet volledig wordt vergoed Overige complementaire/ aanvullende (alternatieve) behandelingen ** Pedicure
30
92 86,8 73,1
% geen gebruik 8 13,2 26,9
72,2
27,8
57
43
49,6
50,4
Dekking vanuit de basisverzekering Gedekt vanaf de 21ste behandeling* Alleen bij bepaalde medische indicaties Niet gedekt in basispakket Niet (volledig) gedekt in basispakket ivm eigen bijdrage medicatie GVS Niet gedekt in basispakket
Medisch pedicure of een pedicure: 100% (i.v.m. diabetes ketenzorg)
Vervolg Tabel 5.1
Zorgtypen
Geselecteerde zorgtypen voor analyse zorgpolissen, gerangschikt van veel naar minder gebruik en de dekking in basispakket (2012)* % gebruik
Manuele of oefentherapie *** (Loop)hulpmiddelen
43,2 41,3
% geen gebruik 56,8 58,7
Logopedie Ergotherapie
40,7 40,3
59,2 59,7
Psychologische zorg
23,6
76,4
Dekking vanuit de basisverzekering Gedekt vanaf de 21ste behandeling Vanuit de AWBZ: dekking 100%, indien medisch noodzakelijk (max. 6 maanden) Vanuit WMO: dekking 100% op indicatie, minus eigen bijdrage Dekking 100% na verwijzing (huis)arts Dekking max.10 uur per jaar na verwijzing (huis)arts Dekking max. 5 behandelingen, eigen bijdrage € 20,- per behandeling
* Deze tabel is gebaseerd op tabel 4.1 uit hoofdstuk 4 van dit rapport. ** Inclusief acupunctuur en homeopathie. *** Fysio-, manuele of oefentherapie zoals Mensendieck of Cesar: is gedekt voor mensen met een e chronische aandoening, zoals Parkinson of een parkinsonisme, vanaf de 21 behandeling. e Dit was in 2011 vanaf de 13 behandeling.
Gedekte zorg in het basispakket Het afsluiten van een basisverzekering is wettelijk verplicht. De basisverzekering bestaat uit een pakket aan verzekerde zorg. Dit basispakket vergoedt veelgebruikte geneeskundige zorg, geneesmiddelen en medische hulpmiddelen, bijvoorbeeld zorg verleend door de huisarts, het ziekenhuis of de apotheek. Paramedische zorg (zoals fysiotherapie), ziekenvervoer en tandheelkundige zorg (tot 18 jaar) zijn gedeeltelijk opgenomen. Uit de tabel 5.1 blijkt dat een aantal zorgtypen die door de parkinsonpatiënten worden gebruik, (gedeeltelijk) gedekt kunnen worden vanuit de basiszekering of vanuit de Wmo of AWBZ. Voor alle zorgtypen geldt echter dat of een deel van de behandelingen niet wordt vergoed uit het basispakket of een verwijzing of indicatie noodzakelijk is. De respondenten geven in de vragenlijst aan dat bepaalde zorgtypen niet altijd worden gedekt, terwijl zij hier wel behoefte aan hebben. Het kan zijn dat een deel van de behandelingen inderdaad niet wordt vergoed (bijvoorbeeld de eerste 20 behandelingen van fysio- of oefentherapie). Tevens kan het zo zijn dat bij hen niet altijd voldoende kennis is over de dekkingsmogelijkheden, of dat de ziekte in een vroeg stadium nog onvoldoende door medici wordt (h)erkent waardoor voor bepaalde zorgtypen geen indicatie wordt afgegeven. Daarnaast kan de zorg vanuit de AWBZ of vanuit de Wmo minder toegankelijk zijn, doordat mensen eerst een aanvraag moeten doen voor een indicatiestelling bij het CIZ (Centrum Indicatiestelling Zorg). 5.2.1
Gewenste dekking en mogelijkheden aanvullende verzekering De zorgtypen die door de respondenten veel gebruikt worden, maar niet volledig of onvoldoende worden gedekt, zijn: 1. Fysiotherapie, de eerste 20 consulten; 2. manuele of oefentherapie, de eerste 20 consulten; 31
3. 4. 5. 6. 7. 8.
beweegprogramma’s al dan niet in groepsverband; brillen en lenzen; lidmaatschap patiëntenvereniging; medicatie (zoals Azilect); aanvullende behandelingen, zoals homeopathie en acupunctuur; pedicure.
Om een indruk te krijgen van de mogelijkheden voor aanvullende verzekeringen is per zorgtype gekeken naar de beste polis. Hiervoor is op KiesBeter.nl een aantal criteria ingevuld, zoals de leeftijd en woonplaats. De woonplaats doet er voor het zoeken naar een goede polis weinig toe (met uitzondering van mogelijkheden voor polissen van regionale verzekeringsmaatschappijen). De leeftijd kan wel van belang zijn. Hoe ouder iemand is, hoe meer premie er gerekend kan worden voor de aanvullende verzekeringen.1 Tabel 5.2 is als volgt ingedeeld: • De verzekeringsmaatschappij en de betreffende polis met de hoogste dekking voor het betreffende zorgtype. • De premie per maand voor basis en aanvullende verzekering samen. • De mate van toegang tot de verzekering. Verzekeraars kunnen beslissen of er een medische selectie geldt voor toetreding tot de verzekering. Er is geen sprake van medische selectie als in de kolom ‘acceptatie iedereen’ ja staat ingevuld. • De directe vergoeding zorgkosten. Deze kolom laat zien of verzekeraars de zorgkosten direct vergoeden, dan wel dat de verzekerde eerst gedurende een periode verzekerd dient te zijn bij de maatschappij, voordat men het recht van vergoeding voor een bepaald zorgtype krijgt. Bij de analyse van de verzekeringen is niet gekeken naar de wijze van vergoeding (restitutie, natura of een combinatie daarvan). De meeste verzekeraars bieden wel deze keuzemogelijkheid in de wijze van vergoeding voor dezelfde of een iets afwijkende premie.
Tabel 5.2
Beste optie aanvullende verzekering per zorgtype, gekeken naar prijs, acceptatie en directe vergoeding
Hoge dekking/ vergoeding consulten* Fysiotherapie Manuele of oefentherapie Beweegprogramma’s** Brillen en lenzen Lidmaatschap patiëntenvereniging
Verzekeraar
Polis
Premie € 131,85
Acceptatie iedereen ja
Directe vergoeding ja
De Goudse polis Promovendum Zorgplan Blue van VGZ Ditzo Univé ZEKUR
Aanvullend uitgebreid Module Therapieën Basis Pakket A Bril en lenzen Extra ZEKUR Zorg
€ 104,80
ja
ja
€ 108,50 € 108,50 € 116,25
ja ja ja
ja ja ja
1 De respondenten uit de vragenlijst hebben een gemiddelde leeftijd van 67 jaar en de meesten komen uit de provincie Zuid-Holland.
32
Vervolg Tabel 5.2
Beste optie aanvullende verzekering per zorgtype, gekeken naar prijs, acceptatie en directe vergoeding
Hoge dekking/ vergoeding consulten* Medicatie opgenomen in GVS, niet (volledig) vergoed vanuit basispakket Aanvullende geneeswijzen/ behandelingen Pedicure * **
Verzekeraar
Polis
Premie € 139,00
Acceptatie iedereen ja
Directe vergoeding ja
VGZ
Prima
Avéro Achmea
Zorgplan Royaal
€ 145,88
ja
ja
FBTO
Module Calamiteiten
€ 97,76
ja
ja
Mogelijk geldt een maximum bedrag per jaar. Op kiesbeter.nl is geen specificatie van het van soort beweegtherapie individueel of in groepsverband te achterhalen. In het vervolg van dit hoofdstuk wordt dit nergens gespecificeerd.
Mogelijkheden aanvullende verzekering Aangezien de parkinsonpatiënten van meerdere zorgtypen gebruik maken, is het wenselijk een aanvullende verzekering te vinden die de meeste zorgtypen dekt. Deze staan in tabel 5.3 opgenomen. Op KiesBeter.nl zijn de volgende zorgtypen en mate van dekking ingevuld: • Fysiotherapie, vergoeding van de eerste 18 consulten; • manuele of oefentherapie, vergoeding van de eerste 18 consulten; • pedicure, vergoeding 9 keer; • een (lage) dekking voor brillen en (contact)lenzen; • lidmaatschap patiëntenvereniging 100% dekking tot 50 euro per jaar. Tabel 5.3 geeft tevens aan of iedereen geaccepteerd wordt voor de verzekering of dat er sprake is van een medische selectie. Tevens staat in de tabel of de zorgkosten direct worden vergoed of dat men eerst een bepaalde periode verzekerd moet zijn. Daarnaast is in de tabel de premie per maand opgenomen en/of er een vergoeding is voor de betaling van (de eigen bijdrage) medicatie. Door de respondenten wordt ook aangegeven dat er behoefte is aan de dekking van bepaalde gebruikte medicijnen, zoals Azilect, die volledig zelf betaald moeten worden of waarvoor een eigen bijdrage geldt. Deze medicatie is opgenomen in het Geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS) (zie tabel 4.3 in hoofdstuk 4). Het GVS is een onderdeel van de aansprakenregelingen van de Zorgverzekeringswet. Een verzekerde heeft recht op een geneesmiddel als het is geplaatst op de lijst. Wel is een maximumvergoeding bepaald. Ligt de prijs van de medicatie erboven, dan moet de patiënt zelf bijbetalen. De maximumvergoeding kan nul procent zijn waardoor de patiënt een eigen bijdrage van honderd procent betaalt. De vergoedingslimieten worden maandelijks in de Staatscourant gepubliceerd. In tabel 5.3 staat in de laatste kolom aangegeven of de aanvullende verzekeringen een bepaalde vergoeding bieden voor medicatie die niet of niet volledig wordt vergoed vanuit het GVS.
33
Tabel 5.3
Polissen voor dekking combinatie zorgtypen
Verzekeraar en polis
Premie
Acceptatie iedereen
Directe vergoeding
€ 147,65
ja
nee
Vergoeding eigen bijdrage GVS nee
De Amersfoortse Basisverzekering Uitgebreid + Aanvulling Uitgebreid De Amersfoortse Basisverzekering Optimaal + Aanvulling Uitgebreid ONVZ Vrije Keuze Basisverzekering + Vrije Keuze Topfit VvAA Zorgverzekering Basis + Top OHRA Zorgverzekering + Extra Uitgebreid De Friesland Zorgverzekeraar Alles Verzorgd Polis + AV Excellent De Friesland Zorgverzekeraar Vrije Keus Polis + AV Excellent Kiemer Zorgverzekeraar Basisverzekering + AV Ayla Delta Lloyd Zorgverzekering Natura + Top Delta Lloyd Zorgverzekering Restitutie + Top
€ 149,15
ja
nee
nee
€ 162,44
nee
ja
ja
€ 165,75 € 167,98 € 195,40
nee ja nee
ja ja ja
ja nee ja
€ 199,40
nee
ja
ja
€ 202,50
ja
ja
ja
€ 219,90 € 231,45
ja ja
ja ja
ja ja
De goedkoopste verzekering is van de Amersfoortse (basisverzekering en aanvullende verzekering, premie 147,65 euro per maand). Deze verzekering vergoedt echter niet alles direct. Voor vergoeding moet een verzekerde eerst een bepaalde tijd bij de maatschappij verzekerd zijn. De verzekering die wel direct vergoedt is van ONVZ (premie 162,44 euro per maand), maar hiervoor geldt een medische keuring of selectie. De kans bestaat dat parkinsonpatiënten als gevolg van de medische selectie worden uitgesloten van deze verzekering. Een verzekering die niemand uitsluit en waarbij directe vergoeding geldt, is de OHRA zorgverzekering + Extra uitgebreid (premie 167,98 euro per maand). Deze verzekering vergoed echter niet de eigen bijdrage voor medicatie uit het GVS. De overige aanvullende verzekeringen bieden ook een hoge dekking van de zorgtypen, maar liggen qua premie een stuk hoger. Deze verzekeringen vergoeden wel de eigen bijdrage voor de medicatie uit het GVS.
5.3
Profielen van patiënten met Parkinson of een parkinsonisme De ziekte van Parkinson of parkinsonismen kennen een divers ziektebeeld en ziekteverloop. Naarmate de ziekteduur langer wordt, kunnen de klachten verergeren, waardoor meer behoefte is aan zorg. Niet alleen de ziekteduur maar ook de leeftijd van de patiënt houdt hiermee verband; de ziekte van Parkinson begint meestal op latere leeftijd, tussen het 50e en 60e levensjaar. Naarmate iemand ouder wordt, neemt over het algemeen het zorggebruik toe. Dit geldt ook voor parkinsonpatiënten. Aan de respondenten hebben we een aantal vragen gesteld, waardoor we een indeling kunnen maken in het type patiënt. We hebben gekeken naar het zorggebruik ingedeeld in leeftijd, geslacht, ervaren gezondheid, Parkinson of 34
parkinsonismen. Hieruit blijkt dat het zorggebruik van mannen nauwelijks verschilt van dat van vrouwen. Er is wel verschil te vinden in het zorggebruik van parkinsonpatiënten en dat van patiënten met een parkinsonisme. Doordat het aantal respondenten met een parkinsonisme klein is (N=149, 7,6% van totale groep respondenten), kunnen we geen significante verschillen berekenen. De verschillen in zorggebruik zijn ter informatie wel opgenomen in de bijlage 3 van dit rapport, maar worden in dit hoofdstuk verder niet beschreven. Het zorggebruik van jongere patiënten (tot 65 jaar) en van oudere patiënten (vanaf 65 jaar) verschilt wezenlijk van elkaar. Daarnaast zien we een verschil in het zorggebruik van mensen die hun gezondheid als goed of matig beoordelen en patiënten die hun gezondheid als slecht of zeer slecht beoordelen. De verschillen in zorggebruik van deze groepen zijn opgenomen in bijlage 3. Ook maken we een onderscheid tussen enerzijds patiënten die medicatie gebruiken die niet of niet volledig wordt vergoed en anderzijds patiënten die geen gebruik maken van deze medicatie of niet hebben aangegeven dat zij vergoeding van medicatie belangrijk vinden. Aan de hand van deze analyse schetsen we drie profielen waarvoor we de mogelijkheden voor de beste aanvullende verzekeringen verder verkennen: • Profiel 1: een wat jongere parkinsonpatiënt (tot 65 jaar), ervaart zijn of haar gezondheid goed of redelijk, maakt gebruik van fysiotherapie en complementaire (alternatieve) behandelingen zoals acupunctuur en homeopathie en heeft mogelijk behoefte aan de vergoeding van psychologische zorg. • Profiel 2: een wat oudere patiënt, ervaart de eigen gezondheid als matig of slecht, maakt met name gebruik van zorgtypen gericht op het fysieke functioneren: ergotherapie, fysiotherapie, (loop)hulpmiddelen, pedicure en zorgtypen waarvan het gebruik kan toenemen naarmate de leeftijd toeneemt zoals brillen en lenzen. • Profiel 3: zowel jongere als oudere patiënt, met een matige of slechte ervaren gezondheid, gebruikt relatief veel medicatie die niet of niet volledig wordt vergoedt, om de ziekteverschijnselen van Parkinson te verminderen of tegen te gaan. Profiel 1: alternatieve behandeling, fysiotherapie en psychologische zorg Van de jongere respondenten (leeftijdgroep tot 65 jaar samengenomen) maakt negentig procent gebruik van fysiotherapie, waarvan zelfs vijftig procent veelvuldig. Tevens maakt deze groep respondenten vaak (vaker dan de oudere respondenten) gebruik van overige complementaire of aanvullende (alternatieve) behandelingen en acupunctuur en homeopathie. Tussen de 20 en 30 procent van hen maakt met enig regelmaat gebruik van deze zorg. Tussen de 25 en 40 procent van de respondenten tot 65 jaar maakt weleens gebruik van psychologische zorg.
35
Gedekte zorg in basispakket en gewenste dekking Zoals eerder aangegeven wordt in het basispakket een aantal zorgtypen wel of deels vergoed. Zo worden fysiotherapie en psychologische zorg gedeeltelijk vergoed. Een derde van de respondenten tot 65 jaar geeft echter aan dat het weleens of regelmatig voorkomt dat de fysiotherapie niet wordt vergoed door de zorgverzekeraar. Hierbij gaat het om de eerste behandelingen. In 2011 waren dit de eerste 12 behandelingen, vanaf 2012 de eerste 20 behandelingen. Als de ziekte nog niet is onderkend, wordt fysiotherapie (vanaf de 21ste behandeling) ook niet vergoed. Ongeveer een vijfde van de respondenten geeft aan dat de psychologische zorg niet wordt vergoed, terwijl ze hier wel behoefte aan hebben. De complementaire of aanvullende (alternatieve) behandelingen, acupunctuur en/of homeopathie zijn niet in het basispakket opgenomen. Ongeveer kwart van de respondenten tot 65 jaar heeft hier wel behoefte aan. Ook heeft veertig procent van hen behoefte aan de dekking van de kosten voor het lidmaatschap van een patiëntenvereniging of gerelateerde activiteiten. Mogelijkheden aanvullende verzekering ruime dekking Op KiesBeter.nl zijn deze wensen ingevuld voor een patiënt van zestig jaar. In onderstaande tabel staan de meest gunstige mogelijkheden voor een aanvullende verzekering die de behoeften (fysiotherapie, psychologische zorg, aanvullende (alternatieve) behandelingen en kosten lidmaatschap patiëntenvereniging) volledig of gedeeltelijk dekt. Voor zowel ONVZ Basisverzekering + Vrije Keuze Topfit als VvAA Zorgverzekering Basis + Top geldt een medische selectie. De OHRA hanteert geen medische selectie. In tabel 5.4 staat een overzicht.
Tabel 5.4
Polissen verzekeringen profiel 1 ruime dekking
Polis en verzekeraar ONVZ Basisverzekering + Vrije Keuze Topfit VvAA Zorgverzekering Basis + Top OHRA Zorgverzekering + Extra Uitgebreid
Premie
Accepteert iedereen € 162,44 nee € 165,75 nee € 167,98 ja
Vergoeding per direct ja ja ja
In tabel 5.5 staan per zorgverzekering de (relevante) specificaties. De ONVZ Vrije Keuze Topfit en VvAA Basis + Top bieden nagenoeg dezelfde dekking en daarom zijn deze twee polissen in de tabel samengevoegd. De tabel laat zien dat er met deze aanvullende verzekeringen veel andere zorg wordt vergoed die voor de parkinsonpatiënten relevant is, zoals dekking eigen bijdrage GVS, hulpmiddelen, lidmaatschap patiënten vereniging. De kosten voor de verzekering zijn relatief hoog. Een patiënt zal dus zelf moeten berekenen of een aanvullende verzekering gunstig is om af te sluiten.
36
Tabel 5.5 Vergoeding polissen profiel 1 ruime dekking Dekking zorgtypen ONVZ Vrije Keuze Topfit en OHRA Basis + Extra VvAA Basis + Top Uitgebreid Aanvullende geneeswijzen* 100%, max. € 1.000 per jaar 100%, max. € 1.000 per jaar Geneesmiddelen van 100%, max. € 500 per jaar 100%, max. € 1.000 per jaar alternatief genezer Brillen en (contact)lenzen 100%, max. € 300 per jaar 100%, max. € 300 per 2 jaar Gehoorhulpmiddelen 100%, max. € 1.000 per jaar 100%, max. € 1.500 per jaar Beweegprogramma's 100% 100%, max. € 250 per jaar Eerstelijnspsycholoog 100%, max. € 1.000 per jaar 100%, max. € 750 per jaar Ergotherapie 100% Instructie mantelzorgers: 100%, max. 2 uur per jaar Fysiotherapie/ 100% 100% Geriatrie fysiotherapie Oefentherapie Mensendieck 100% 100% Herstellingsoorden/zorghotels 100% 100%, max. € 1.500 per jaar Terminale zorg/hospice 100%, max. 3 maanden, 100%, max. € 1.500 per jaar max. € 25 per dag Lidmaatschap 100% 100% patiëntenvereniging (preventie)cursussen 100%, max. € 250 per jaar 100%, max. € 250 per jaar Medicatie opgenomen in 100%, max. € 4.540 per jaar 100%, max. € 200 per jaar GVS, niet (volledig) vergoed vergoeding eigen bijdrage GVS vergoeding eigen bijdrage GVS vanuit basispakket Hulpmiddelen 100% Vervangende mantelzorg 100%, max. 16 dagen per jaar *
Inclusief onder andere acupunctuur, homeopathie, natuurgeneeskunde, antroposofie.
Mogelijkheden aanvullende verzekering minder ruime dekking De voorgaande mogelijkheden voor aanvullende verzekeringen zijn alleen rendabel als een patiënt relatief veel gebruikmaakt van de zorgtypen die worden vergoed. In hoofdstuk 4 is beschreven wat de respondenten bereid zijn te betalen voor een aanvullende verzekering. Ruim de helft van de respondenten (58,2%) wil tussen de nul en tien euro extra betalen en een ruim een derde (36,6%) tussen de tien en vijftig euro extra per maand. Slechts een kleine deel van de respondenten (5,2%) is bereid meer dan vijftig euro per maand extra te betalen voor een aanvullende verzekering.2 In tabel 5.6 worden de mogelijkheden gegeven voor aanvullende verzekeringen met een minder hoge dekking van fysiotherapie en aanvullende behandelingen en geen extra dekking voor psychologische hulp. Met deze dekking is de premie per maand aanzienlijk lager in vergelijking met de premies in tabel 5.4. Tabel 5.6 laat zien dat de meest gunstige verzekeringen tussen 128 en 139 euro bedragen (inclusief basisverzekering). De drie verzekeringen vergoeden per direct en de verzekeringen van National Academic Zorg Plan en Achmea Zorg Polis accepteren iedereen. Hiervoor geldt dus geen medische selectie.
2
Hierbij wordt uitgegaan van een basisverzekering die ongeveer honderd euro per maand kost.
37
Tabel 5.6 Polissen verzekeringen profiel 1 geen ruime dekking Polis en verzekeraar Premie Accepteert Vergoeding iedereen per direct National Academic Zorg Plan + € 128,90 ja ja Aanvullend 2 OZF Achmea Zorg Polis + AV Royaal € 134,30 ja ja De Friesland Zorgverzekeraar Alles € 139,15 nee nee Verzorgd Polis + AV Optimaal
In tabel 5.7 zijn de specificaties te zien van deze verzekeringen. Uit deze specificaties is op te maken dat de verzekering van Achmea en De Friesland beduidend meer zorg vergoeden dan de verzekering van National Academic Zorg. Naast de (gedeeltelijke) dekking van fysiotherapie, aanvullende geneeswijzen en brillen en lenzen, dekt de verzekering van Achmea ook de eigen bijdrage GVS met een maximum van 250 euro per jaar. De verzekering van De Friesland biedt vervangende mantelzorg en dekt het lidmaatschap van een patiëntenvereniging met een maximum van 25 euro per jaar.
Tabel 5.7
Vergoeding polissen profiel 1 geen ruime dekking
Zorgtype
Gehoorhulpmiddelen
National Academic aanvullend 2 100%, max. € 500 per jaar 100%, max. € 500 per jaar 100%, max. € 30 per 2 jaar 36 batterijen per jaar
Beweegprogramma's Eerstelijnspsycholoog Ergotherapie
-
Fysiotherapie/ Geriatrie fysiotherapie Oefentherapie Mensendieck/ Cesar Herstellingsoorden/zorghotels
Fysiotherapie/Geriatrie fysiotherapie 100%, max. 20 behandelingen per jaar 100%, 42 dagen per 3 jaar -
Aanvullende geneeswijzen* Geneesmiddelen van alternatief genezer Brillen en (contact)lenzen
Terminale zorg/hospice Lidmaatschap patiëntenvereniging Cursussen Medicatie opgenomen in GVS, niet (volledig) vergoed vanuit Geen vergoeding basispakket eigen bijdrage GVS (Loop)hulpmiddelen Vervangende mantelzorg *
38
OZF Achmea Zorg Polis + AV Royaal 100%, max. € 500 per jaar -
De Friesland + AV Optimaal 100%, max. € 500 per jaar -
100%, max. € 200 per 2 jaar 100%, max. € 230 per apparaat 100%, max. €100 per jaar 100%, max. 20 behandelingen per jaar 100%.
100% bij specifieke aandoening max. € 175 80% van geldende tarieven 100%, max. € 375 per jaar begeleiding mantelzorger: 100%, max. 2 uur per jaar 100%, max. 27 behandelingen per jaar 100%
100%, max. 60 dagen per jaar 100%, max. € 1.200 -
100%, max. 6 weken, max. € 50 per dag 100%, max. € 500 100%, max. € 25
75%, max. € 115 per jaar 100%, max. € 250 per jaar vergoeding eigen bijdrage GVS
100%, max. € 150 per jaar
-
100%, max. 21 dagen
Geen vergoeding eigen bijdrage GVS
Inclusief onder andere acupunctuur, homeopathie, natuurgeneeskunde, antroposofie.
Profiel 2: zorgtypen gericht op het fysieke functioneren In de vragenlijst hebben de oudere respondenten veelvuldig aangegeven gebruik te maken van meer zorgtypen gericht op het fysieke functioneren, zoals fysiotherapie, beweegtherapie, ergotherapie, (loop)hulpmiddelen en pedicure. De oudere respondenten (vanaf 66 jaar) maken meer gebruik van deze zorgtypen dan de jongere respondenten (tot 65 jaar). Fysiotherapie is een uitzondering, daar maken alle respondenten vaak gebruik van. Vooral oudere respondenten vanaf 75 jaar maken gebruik van (loop)hulpmiddelen, ruim vijftig procent maakt er regelmatig of veelvuldig gebruik van. De zorgtypen zoals (loop)hulpmiddelen, ergotherapie en pedicure, worden vooral gebruikt door mensen die hun gezondheid als slecht of zeer slecht ervaren. Het blijkt dat de oudere respondenten hun gezondheid over het algemeen als slechter ervaren dan jongere respondenten. Gedekte zorg in basispakket In het basispakket wordt 10 uur per jaar ergotherapie vergoed en fysio- en beweegtherapie vanaf de 21ste behandeling. Ook kunnen mensen met een indicatie via de AWBZ of de WMO een beroep doen op (loop)hulpmiddelen. Uit de vragenlijst blijkt dat ruim veertig procent van de respondenten vanaf 66 jaar aangeeft dat fysiotherapie niet wordt vergoed, terwijl men hier wel behoefte aan heeft. Bij een kwart worden beweegtherapie en (loop)hulpmiddelen niet vergoed. Gewenste dekking in aanvullende verzekering Op KiesBeter.nl zijn de wensen ingevuld voor een patiënt van zeventig jaar. In tabel 5.8 staan de drie meest gunstige aanvullende verzekeringen opgenomen die de behoeften van deze groep volledig of gedeeltelijk dekken.
Tabel 5.8
Polissen verzekeringen profiel 2
Polis en verzekeraar
Premie € 116,25
Acceptatie iedereen ja
Vergoeding per direct ja
Univé ZEKUR Gewoon ZEKUR Polis + Extra ZEKUR Zorg (inclusief tandarts) Blue van VGZ, Basis + Pakket B CZ Zorgkeuze Polis Plus
€ 123,00 € 124,80
ja ja
ja ja
In tabel 5.9 staan de vergoedingen die de drie aanvullende verzekeringen bieden. Hierbij moet worden opgemerkt dat de dekking van sommige zorgtypen in de verzekering samen worden genomen, zoals oefen-, ergo- en fysiotherapie. Voor deze zorgtypen samen telt een maximale vergoeding van 500 euro per jaar. Er zijn geen grote verschillen tussen deze aanvullende verzekeringen. Zij dekken allemaal in enigerlei mate de zorgtypen die zijn gericht op het fysieke functioneren, en daarnaast ook zorgtypen waarvan een groot deel van de parkinsonpatiënten heeft aangegeven deze weleens te gebruiken, zoals: alternatieve geneeswijzen, brillen en lenzen, en gehoorhulpmiddelen. De 39
pedicurebehandelingen worden in deze verzekeringen echter alleen gedekt, indien iemand reuma, diabetes of reumatische artritis heeft. De Blue verzekering van VGZ is de enige aanvullende verzekering van deze drie die een vergoeding biedt voor de eigen bijdrage van medicatie die niet of niet volledig wordt vergoed binnen de basisverzekering. De polis van Univé ZEKUR en CZ Zorgkeuze bieden vergoedingen voor hulpmiddelen en gebruik van een hospice.
Tabel 5.9 Zorgtypen
Vergoeding polissen profiel 2
Unive ZEKUR + Extra ZEKUR Zorg Aanvullende geneeswijzen* 100%, max. € 250 per jaar Geneesmiddelen van alternatief 100%, max. € 250 genezer per jaar Brillen en (contact)lenzen 100%, max. € 100 per 3 jaar Gehoorhulpmiddelen 100%, max. € 250 per jaar Beweegprogramma's Eerstelijnspsycholoog 100%, max. € 500 per jaar Ergotherapie 100%, max. € 500 per jaar Fysiotherapie/ 100%, max. € 500 Geriatrie fysiotherapie per jaar Oefentherapie Mensendieck/ 100%, max. € 500 Cesar per jaar Herstellingsoorden/zorghotels 100%, max. € 500 per jaar Terminale zorg/hospice 100%, max. € 25 per dag Lidmaatschap 100%, max. € 25 patiëntenvereniging (eenmalig) Cursussen/preventiecursussen 100%, max. € 200 per jaar Medicatie opgenomen in GVS, Geen vergoeding eigen niet (volledig) vergoed vanuit bijdrage GVS basispakket Hulpmiddelen 100%, max. € 250 per jaar vergoeding eigen bijdrage Vervangende mantelzorg Mantelzorgmakelaar 100%, max. € 250 per jaar Pedicure Vergoeding bij reuma of diabetes *
40
Blue van VGZ Basis + pakket B 100%, max. € 400 per jaar 100%, max. € 400 per jaar 100%, max. € 200 per 3 jaar 100%, max. € 250 per jaar 80%, max. € 300 per jaar 100%, max. € 500 per jaar 100%, max. € 500 per jaar 100%, max. € 500 per jaar 100%, max. € 500 per jaar
CZ Zorgkeuze Polis Plus 100%, max. € 400 per jaar 100%, max. € 400 per jaar 100%, max. € 100 per 2 jaar 100%, max. € 200 per hoortoestel 100%, max. € 350 per 3 jaar 100%, max. € 460 per jaar Instructie mantelzorgers 100%, max. 2uur per jaar 100%, max. € 500 per jaar 100%, max. € 500 per jaar
-
100%, max. € 30 per dag
100% max. € 400 per jaar 100%, max. € 250 per jaar vergoeding eigen bijdrage GVS
-
-
100%, max. € 100 per jaar Geen vergoeding eigen bijdrage GVS 100%, max. € 50 per jaar vergoeding eigen bijdrage
Vergoeding bij reumatische artritis
Inclusief onder andere acupunctuur, homeopathie, natuurgeneeskunde, antroposofie.
Profiel 3: Gebruik van medicatie die niet (volledig) wordt vergoed In de vragenlijst heeft een deel de respondenten aangeven dat zij gebruikmaken van medicatie die niet (29,5%) of niet volledig (43,6%) wordt vergoed vanuit het basispakket, zoals het medicijn Azilect (zie tabel 4.1 uit hoofdstuk 4). Zowel jongere als oudere respondenten maken gebruik van de medicatie die zij zelf volledig of gedeeltelijk moeten betalen (betaling eigen bijdrage voor geneesmiddelen opgenomen in het GVS oplopend tot 100%). De respondenten die hun gezondheid minder goed beoordelen, maken iets vaker gebruik van deze medicatie. Mogelijkheden aanvullende verzekering Tabel 5.10 toont de drie meest gunstige aanvullende verzekeringen voor de vergoeding van de eigen bijdrage voor medicatie. De YouCare +++-polis van YouCare Zorg Plan vergoedt per direct tot 75 procent van kosten van alle medicatie die door een arts zijn voorgeschreven. De polissen van VGZ en Avéro Achmea bieden ook goede opties voor de volledige dekking van de eigen bijdrage voor medicatie.
Tabel 5.10
Aanvullende verzekering dekking kosten medicatie
Verzekeraar en polis
Premie
YouCare Zorg Plan + YouCare +++ VGZ Zorgverzekering Natura + Prima Avéro Achmea Zorg Plan + Prima
€ 122,95 € 139,00 € 140,58
Acceptatie iedereen ja ja ja
Direct vergoeding ja ja ja
Naast de vergoeding van medicatie dekken deze aanvullende verzekeringen ook andere zorgtypen. Deze dekking staat in tabel 5.11 weergegeven.
Tabel 5.11 Zorgtypen Aanvullende geneeswijzen* Geneesmiddelen van alternatief genezer Brillen en (contact)lezen Gehoorhulpmiddelen Beweegprogramma's Eerstelijnspsycholoog Ergotherapie Fysiotherapie/ Geriatrie fysiotherapie Oefentherapie Mensendieck/Cesar
Vergoeding polissen profiel 3 YouCare VGZ Prima Avero Achmea Prima 100%, max. € 400 per jaar 100%, max. € 500 per jaar 100%, max. € 500 per jaar 100%, max. € 400 per jaar 100%, max. € 200 per jaar Vanaf 1 dioptr: 100%, max. € 100 per jaar 100%, max. € 75 100%, max. € 250 per jaar 100%, vergoeding eigen 100% vergoeding eigen bijdrage max. 5 zittingen bijdrage 100%, max. 14 100%, max. 20 behandelingen per jaar behandelingen per jaar 100%, max. 14 100%, max. 20 behandelingen per jaar behandelingen per jaar
100%, max. € 200 per jaar Vanaf 1 dioptr: 100%, max. € 75 100%, max. € 250 per jaar 100% vergoeding eigen bijdrage 100%, max. 20 behandelingen per jaar 100%, max. 20 behandelingen per jaar
41
Vervolg Tabel 5.11 Vergoeding polissen profiel 3 Zorgtypen Herstellingsoorden/zorghotels Terminale zorg/hospice Lidmaatschap patiëntenvereniging Cursussen/preventiecursussen Medicatie opgenomen in GVS, niet (volledig) vergoed vanuit basispakket (Loop)hulpmiddelen Vervangende mantelzorg Pedicure *
5.4
YouCare -
VGZ Prima -
75% vergoeding eigen bijdrage GVS
75%, max. € 115 per jaar 100% vergoeding eigen bijdrage GVS
100%, max. € 150 per jaar 100%, max. € 100 per jaar 100%, max. € 150 per jaar bij reuma en diabetes
Avero Achmea Prima 75%, max. € 115 per jaar 100% vergoeding eigen bijdrage GVS 100%, max. € 100 per jaar 100%, max. € 150 per jaar bij reuma en diabetes
Inclusief onder andere acupunctuur, homeopathie, natuurgeneeskunde, antroposofie.
Opties vier zorgverzekeraars De vier meest genoemde verzekeraars en hun polissen In hoofdstuk 3 staat beschreven bij welke verzekeraars de respondenten een basis- en aanvullende verzekering hebben afgesloten. Ruim de helft heeft hun verzekering afgesloten bij vier grote verzekeraars, te weten: Zilveren Kruis, CZ, VGZ en Menzis. Op de website van deze verzekeraars zijn de opties voor aanvullende verzekeringen en de vergoedingen voor diverse zorgtypen bekeken. Hieronder staan per zorgverzekeraar de mogelijkheden voor aanvullende verzekeringen.
5.4.1
Zilveren Kruis Achmea De aanvullende verzekering bij het Zilveren Kruis heet de Beter Af Plus Polis. Mensen kunnen kiezen uit vier varianten: 1, 2, 3 of 4 sterren. Hoe meer sterren, hoe uitgebreider de dekking en hoe hoger de vergoedingen. Voor de Beter Af Plus Polis 4 sterren geldt een medische selectie. In onderstaande tabel staan de vergoedingen van de basisverzekering en de aanvullende polissen voor de zorgtypen die door de respondenten in dit onderzoek het meest gebruikt worden. Ook staan de kosten van de aanvullende verzekeringen (inclusief basisverzekering) weergegeven, voor een persoon van 67 jaar met een standaard eigen risico van 220 euro.
42
Tabel 5.12 Zorgtype Premie per mnd Aanvullende geneeswijzen* Fysiotherapie Beweeg programma's Ergotherapie Pedicure
Logopedie Psychologische zorg
Medicatie opgenomen in GVS Lidmaatschap (Loop)hulpmiddelen
Brillen en lenzen *
Vergoeding basis- en aanvullende verzekeringen Zilveren Kruis Achmea
Basis Verzekering € 108,25 Geen vergoeding Vanaf 21ste behandeling Geen vergoeding Max. 10 uur per jaar Geen vergoeding Vergoeding 100% 5 zittingen, eigen bijdrage max. € 100 100%, min wettelijke eigen bijdrage Geen vergoeding 100%, min eigen bijdrage of indicatie Geen vergoeding
Beter Af Plus Polis 1 ster € 118,50 Max. € 240 per jaar Vergoeding 6 behandelingen Max. € 100 per jaar Geen extra vergoeding
Beter Af Plus Polis 2 sterren € 124,35 Max. € 240 per jaar Vergoeding 12 behandelingen Max. € 175 per jaar Geen extra vergoeding
Geen extra vergoeding 2 extra zittingen en vergoeding eigen bijdrage
Beter Af Plus Polis 3 sterren € 135,15 Max. € 240 per jaar Vergoeding 20 behandelingen Max. € 350 per jaar Geen extra vergoeding Vergoeding bij reuma of diabetes Geen extra vergoeding 4 extra zittingen en vergoeding eigen bijdrage
Beter Af Plus Polis 4 sterren € 158,40 Max. € 240 per jaar Vergoeding 20 behandelingen Max. € 350 per jaar Geen extra vergoeding Vergoeding bij reuma of diabetes Geen extra vergoeding 6 extra zittingen en vergoeding eigen bijdrage
Geen extra vergoeding Geen extra vergoeding
Geen vergoeding eigen bijdrage
Geen vergoeding eigen bijdrage
Geen vergoeding eigen bijdrage
Max. € 1.000 per jaar vergoeding eigen bijdrage
Geen extra vergoeding
Geen extra vergoeding
Geen extra vergoeding
Geen extra vergoeding
-
Max. € 100 per 3 jaren
Max. € 150 per 3 jaren
Max. € 250 per 3 jaren
Inclusief onder andere acupunctuur, homeopathie, natuurgeneeskunde, antroposofie.
De Beter Af Plus Polis 4 sterren is de enige aanvullende verzekering van het Zilveren Kruis die de eigen bijdrage voor medicatie vergoedt met een maximum van duizend euro per kalenderjaar. Voor deze aanvullende verzekering geldt echter een medische selectie. Naast de vier aanvullende verzekeringen heeft het Zilveren Kruis drie andere aanvullende pakketten. Allereerst het Beter Af Vitaal pakket die speciaal is voor volwassenen die op een verantwoorde en gerichte wijze werk willen maken van hun gezondheid, fitheid en leefstijl. Met dit pakket heeft men onder andere recht op: gratis health check, preventief diagnostisch onderzoek, extra vergoeding gebitsprothese, hospicevergoeding, extra vergoeding hoortoestellen, honderd procent vergoeding griepvaccinatie. Het tweede pakket is het Beter Af Sport Pakket met vergoedingen voor mensen die regelmatig sporten. Het Beter Af Ziekenhuis Extra Pakket is het derde pakket, waarbij een vergoeding wordt gegeven voor extra comfort tijdens een ziekenhuisverblijf. De kosten van de aanvullende pakketten zijn maximaal 10 euro per maand bovenop de kosten voor het basispakket. 43
De polissen van het Zilveren Kruis verzekeren ook bepaalde zorg die wellicht niet of nauwelijks door de parkinsonpatiënten worden gebruikt. Dit is bijvoorbeeld buitenlanddekking, waarbij vaccinaties, geneesmiddelen en spoedeisende zorg in het buitenland worden vergoed. Ook dekken een aantal van de Beter Af Plus Polissen (2, 3 en 4 sterren) bepaalde huidverzorgings- en psoriasisbehandelingen en vergoeding voor anticonceptie (1 t/m 4 sterren). Bij de vergoeding voor een aantal specifieke medicijnen geldt overigens dat deze via de internetapotheek eFarma besteld moeten worden. Andere zorgtypen die niet in tabel 5.12 zijn opgenomen, maar wel worden vergoed in de polissen van het Zilveren kruis, hebben betrekking op leeftijdgebonden zorg en kunnen hierdoor meer relevant zijn voor oudere parkinsonpatiënten. Dit zijn hulpmiddelen zoals personele alarmering, een plaswekker en transtherapie tegen incontinentie. 5.4.2
CZ zorgverzekeraar CZ zorgverzekeraar kent zes verschillende aanvullende verzekeringen. Drie verzekeringen ingedeeld naar doelgroep: jongeren, gezinnen en 50-plussers en drie verzekeringen ingedeeld naar mate van vergoeding: basis, plus en top. In tabel 5.13 staan de vergoedingen en premies weergegeven van de Aanvullende Verzekering 50-Plus, en de Aanvullende Verzekeringen Basis, Plus en Top. Ook staan de kosten van de aanvullende verzekeringen (inclusief basisverzekering Zorg-op-maat natura) weergegeven (voor een persoon van 67 jaar met een eigen risico van 220 euro). Tabel 5.13
Zorgtype Premie per mnd Aanvullende geneeswijzen* Fysiotherapie Beweeg programma's Ergotherapie
Vergoeding basis- en aanvullende verzekeringen CZ
Basis Verzekering € 107,80 Geen vergoeding Vanaf 21ste behandeling Geen vergoeding Max. 10 uur per jaar
Pedicure
Geen vergoeding
Logopedie
100%
Psychologische zorg
5 zittingen, eigen bijdrage max. € 100
44
Aanvullend 50 Plus € 123,55 Max. € 350 per jaar Max. € 425 per jaar Max. € 350 per 3 jaren Instructie mantelzorger max. 2 uur Voorschrift arts max. € 115 per jaar Geen extra vergoeding 100% vergoeding eigen bijdrage vanaf 6e zitting
Aanvullende Basis € 114,85 Max. € 200 per jaar Max. € 250 per jaar Max. € 350 per 3 jaren Instructie mantelzorger max. 2 uur Voorschrift arts max. € 70 per jaar Geen extra vergoeding 100% vergoeding eigen bijdrage vanaf 6e zitting
Aanvullend Plus € 124,80 Max. € 400 per jaar Max. € 500 per jaar Max. € 350 per 3 jaren Instructie mantelzorger max. 2 uur Voorschrift arts max. € 115 per jaar Geen extra vergoeding 100% vergoeding eigen bijdrage vanaf 6de zitting
Aanvullende Top € 136,20 Max. € 600 per jaar Max. € 1.000 per jaar Max. € 350 per 3 jaren Instructie mantelzorger max. 2 uur Voorschrift arts max. € 115 per jaar Geen extra vergoeding 100% vergoeding eigen bijdrage vanaf 6e zitting
Vervolg Tabel 5.13 Vergoeding basis- en aanvullende verzekeringen CZ Zorgtype
Basis Verzekering € 107,80 100%, min wettelijke eigen bijdrage
Aanvullend 50 Plus € 123,55 Geen vergoeding eigen bijdrage
Aanvullende Basis € 114,85 Geen vergoeding eigen bijdrage
Aanvullend Plus € 124,80 Geen vergoeding eigen bijdrage
Lidmaatschap
Geen vergoeding
(loop)hulpmiddelen
100%, min eigen bijdrage of indicatie vereist Geen vergoeding
Max. € 100 per jaar voor cursussen Vergoeding € 55 per jaar
Max. € 50 per jaar voor cursussen Vergoeding € 55,- per jaar
Max. € 100 per jaar voor cursussen Vergoeding € 55 per jaar
Aanvullende Top € 136,20 Max. € 250 per jaar vergoeding eigen bijdrage Max. € 200 per jaar voor cursussen Vergoeding € 55 per jaar
-
Vergoeding € 100 per 2 jaar
Vergoeding € 200 per 2 jaar
Premie per mnd Medicatie opgenomen in GVS
Brillen en lenzen
*
Vergoeding € 100 per 2 jaar
Inclusief onder andere acupunctuur, homeopathie, natuurgeneeskunde, antroposofie.
De Aanvullende Verzekeringen Basis, Plus en Top dekken ook zorgtypen die in mindere mate door de parkinsonpatiënt wordt gebruikt, zoals een anticonceptie en sterilisatie. Ook dekken deze polissen bepaalde zorg specifiek voor kinderen (bijvoorbeeld een therapeutisch kamp voor kinderen, correctie van de oorstand bij kinderen, stottertherapie) of specifiek voor gezinnen (bijvoorbeeld extra kraamzorg, vergoeding poliklinische bevalling zonder medische indicatie, en medische keuring bij adoptie buitenlandse kinderen). De aanvullende verzekering 50-plus is gericht op zorgtypen die vaker op oudere leeftijd voorkomen, zoals hulpmiddelen, herstelbehandelingen en behandelingen om ziekte te voorkomen. Uit het vergoedingenoverzicht blijkt echter dat er weinig verschil is tussen de vergoedingen in de 50-Plus verzekeringen en Aanvullende Plus Verzekering voor de zorgtypen die veel door parkinsonpatiënten worden gebruikt. Ook qua premie verschillen deze verzekeringen nauwelijks van elkaar. De enige verzekering die de eigen bijdrage van medicatie vergoedt is de Aanvullende Top Verzekering. 5.4.3
VGZ zorgverzekeraar Ook VGZ biedt meerdere aanvullende verzekeringen aan. De verzekeraar maakt onderscheid tussen de totaalpakketten: Jong, Fit&Vrij, Gezin, Vitaal, en de modulaire pakketten: Beperkte, Uitgebreide en Plus Verzekering. Het Totaal Pakket Vitaal is speciaal bedoeld voor 55-plussers. In tabel 5.14 staan de premies en het vergoedingenoverzicht voor Totaal Pakket Vitaal, Beperkt, Uitgebreid en Plus. Ook staan de premies per aanvullende verzekering in de tabel weergegeven (voor iemand van 67 jaar met een eigen risico van 220 euro).
45
Tabel 5.14 Zorgtype Premie per mnd Aanvullende geneeswijzen* Fysiotherapie Beweegprogramma's Ergotherapie Pedicure Logopedie Psychologische zorg Medicatie opgenomen in GVS Lidmaatschap (loop)hulpmiddelen Brillen en lenzen *
Vergoeding basis- en aanvullende verzekeringen VGZ
Basis Verzekering € 108,25 Geen vergoeding Vanaf 21ste behandeling Geen vergoeding Max. 10 uur per jaar Geen vergoeding Vergoeding 100% 5 zittingen, eigen bijdrage max. € 100 100%, min wettelijke eigen bijdrage Geen vergoeding 100%, min eigen bijdrage of indicatie vereist Geen vergoeding
Totaal Pakket Vitaal € 150, 75 Max. € 300 per jaar Max. € 1.000 per jaar Max. € 1.000 per jaar Geen extra vergoeding
Beperkte Verzekering € 117,20 Max. € 300 per jaar Max. € 200 per jaar Max. € 200 per jaar Geen extra vergoeding
Uitgebreide Verzekering € 126,20 Max. € 500 per jaar Max. € 400 per jaar Max. € 400 per jaar Geen extra vergoeding
Plus Verzekering € 140,20 Max. € 800 per jaar Max. € 600 per jaar Max. € 600 per jaar Geen extra vergoeding
Geen extra vergoeding Max. € 240 per jaar
Geen extra vergoeding Geen extra vergoeding
Geen extra vergoeding Max. € 120 per jaar
Geen extra vergoeding Max. € 360 per jaar
Geen vergoeding eigen bijdrage
Geen vergoeding eigen bijdrage
Geen vergoeding eigen bijdrage
Geen vergoeding eigen bijdrage
Max. € 300 per jaar
Max. € 100 per jaar
Max. € 300 per jaar
Max. € 500 per jaar
Max. € 150 per jaar
-
Max. € 100 per 3 jaar
Max. € 150 per 3 jaar
Inclusief onder andere acupunctuur, homeopathie, natuurgeneeskunde, antroposofie.
Het Vitaal Pakket is ingericht voor oudere mensen. Zo biedt dit pakket geen vergoeding voor kraamzorg of bevalling, kinderopvang, correctie flaporen voor kinderen tot 18 jaar, die wel in het pakket Gezin worden vergoed. In het Pakket Jong en Fit&Vrij worden zaken zoals sterilisatie en buikwand- en ooglidcorrectie vergoed. Deze vergoedingen zitten niet in het Vitaal Pakket. Alle pakketverzekeringen, zoals het Vitaal Pakket zijn inclusief een Tand Beter Pakket; met een vergoeding van tachtig procent van de mondzorg met een maximum van vijfhonderd euro per kalenderjaar. De modulaire aanvullende verzekeringen zijn exclusief tandartsverzekering. Indien men een aparte tandartsverzekering wil afsluiten, zoals het Tand Beter Pakket, dan kost dat 17,95 euro per maand. Verder zijn er weinig grote verschillen tussen de vergoedingen in het Vitaal Pakket en de vergoedingen van bijvoorbeeld Plus Aanvullend Verzekerd. 5.4.4
Menzis Menzis biedt naast de basisverzekering vier aanvullende verzekeringen aan: Extra Verzorgd 1, 2, 3 en 4. Voor specifieke doelgroepen heeft Menzis alleen een speciale jongerenverzekering.
46
Hieronder staan in de tabel de premies en de vergoedingen voor deze vier Extra Verzorgd aanvullende verzekeringen. Ook staan de premies voor de basisverzekering en aanvullende verzekering weergegeven (iemand van 67 jaar oud, met standaard eigen risico van 220 euro).
Tabel 5.15 Vergoeding basis- en aanvullende verzekeringen Menzis Basis Extra Extra Extra verzekering verzorgd 1 verzorgd 2 verzorgd 3 Premie per mnd €106,50 € 113,95 € 123,05 € 140,45 Aanvullende Geen Vergoeding Vergoeding Vergoeding geneeswijzen* vergoeding 80% tot max. 80% tot max. 80% tot max. € 50 per jaar € 300 per jaar € 500 per jaar Fysiotherapie Vanaf 21ste Vergoeding 7 Vergoeding Vergoeding behandeling behandelingen max. 12 alle behandelingen behandelingen Beweeg Geen 1 programma 1 programma programma's vergoeding per 18 per 18 maanden, min maanden, min eigen bijdrage eigen bijdrage van € 15 p.m. van € 15 p.m. Ergotherapie Max. 10 uur Geen extra Geen extra Vergoeding per jaar vergoeding vergoeding max. 5 extra behandelingen Pedicure Geen Alleen Alleen Alleen vergoeding vergoeding bij vergoeding bij vergoeding bij reuma of reuma of reuma of diabetes max. diabetes max. diabetes max. € 50 € 100 € 150 Logopedie Vergoeding Geen extra Geen extra Geen extra 100% vergoeding vergoeding vergoeding Psychologi5 zittingen, Vergoeding Vergoeding Vergoeding sche zorg eigen bijdrage max. 2 extra max. 4 extra max. 6 extra max. € 100 zittingen zittingen zittingen Medicatie 100%, min Geen 100%, max. 100%, max. opgenomen in wettelijke vergoeding € 100 per jaar € 200 per jaar GVS eigen bijdrage eigen bijdrage vergoeding vergoeding eigen bijdrage eigen bijdrage LidmaatGeen 100% max. 100%, max. 100%, max. schap vergoeding € 25 per jaar € 75 per jaar € 120 per jaar (Loop)hulp100%, min middelen eigen bijdrage Geen extra 100%, max. 100%, max. of indicatie vergoeding € 50 per jaar € 100 per jaar Brillen en lenzen Geen 100%, max. vergoeding 100%, max. €130 per 2 € 80 per 2 jaar jaar Zorgtype
*
Extra verzorgd 4 € 173,50 Vergoeding 80% tot max. € 625 per jaar Vergoeding alle behandelingen 1 programma per 18 maanden, min eigen bijdrage van € 15 p.m. Vergoeding max. 5 extra behandelingen Alleen vergoeding bij reuma of diabetes max. € 200 Geen extra vergoeding Vergoeding max. 8 extra zittingen 100%, max. € 300 per jaar vergoeding eigen bijdrage 100%, max. € 295 per jaar 100%, max. € 200 per jaar 100%, max. €200 per 2 jaar
Inclusief onder andere acupunctuur, homeopathie, natuurgeneeskunde, antroposofie.
Menzis heeft geen aanvullende verzekering voor oudere mensen. Logischerwijs zitten in de vier aanvullende verzekeringen (extra Verzorgd 1 t/m 4) zorgtypen inbegrepen waarvan de parkinsonpatiënt niet of nauwelijks gebruik zal maken. Dit zijn onder meer voorbehoeds- of vruchtbaarheids-
47
middelen, kraamzorg en bevallingkosten. De aanvullende verzekering Extra Verzorgd 4 vergoedt bepaalde plastische chirurgische ingrepen.
5.5
Tot slot Om te beoordelen welke verzekering nu goed past bij de parkinsonpatiënt is het noodzakelijk te berekenen hoeveel men in een bepaalde periode zou betalen aan zorg die niet vergoed wordt zonder een aanvullende verzekering. Op deze wijze is te bepalen of de extra kosten per maand voor een aanvullende verzekering opwegen tegen de zorgkosten. De situatie is voor elke parkinsonpatiënt anders en daarom kunnen geen uitspraken worden gedaan over welke specifieke verzekering het beste is voor patiënten met de ziekte van Parkinson of een parkinsonisme. Wel hebben we in paragraaf 5.3 een drietal profielen beschreven en de aanvullende verzekeringen die daar het beste bij aansluiten. Ook zijn de opties van de vier meest gebruikte verzekeraars naast elkaar gelegd. Menzis en het Zilveren Kruis hebben geen aparte verzekeringen voor ouderen. Hierdoor betaalt men voor zorgtypen waar wellicht nooit een beroep op wordt gedaan. CZ en VGZ hebben wel aanvullende verzekeringen voor oudere mensen. In deze verzekeringen zijn zaken zoals kraamzorg en bevalling weggelaten. Er is echter weinig verschil met de vergoedingen van de reguliere aanvullenden verzekeringen. De verzekeringen voor ouderen bieden op het eerste oog niet veel meer aan vergoeding van zorgtypen die ouderen veel gebruiken. Zo wordt in deze polissen niet de eigen bijdrage voor medicatie vergoed. Een aantal reguliere aanvullende verzekeringen vergoeden wel in bepaalde mate de medicatie. Dit is de aanvullende verzekering van het Zilveren Kruis Beter Af Polis Plus 4 sterren, de Top Polis van CZ en van Menzis de Extra Verzorg 2, 3 en 4.
48
6
SAMENVATTING EN AANBEVELINGEN
6.1
Onderzoeksopzet Om de zorgbehoeften van parkinson- en parkinsonismepatiënten1 in kaart te brengen, heeft Regioplan in opdracht van de Parkinson Vereniging een vragenlijst uitgezet onder de leden van de vereniging. In het najaar van 2011 hebben ruim 4600 leden een schriftelijke of digitale vragenlijst ontvangen en bijna de helft van hen heeft de vragenlijst ingevuld.2 Aan de hand van de resultaten uit deze vragenlijst zijn vervolgens de mogelijkheden voor aanvullende zorgverzekeringen bekeken. Het doel was te analyseren of er aanvullende verzekeringen zijn die aansluiten op de zorgbehoeften van de parkinsonpatiënt. Het onderzoek kende drie onderzoekvragen: 1. Aan welke voorwaarden zou een aanvullende verzekering moeten voldoen om aan de wensen van de patiënten tegemoet te komen? 2. Sluiten bestaande aanvullende verzekeringen aan bij de behoefte van de patiënten? 3. Hebben de leden van de Parkinson Vereniging behoefte aan een collectieve aanvullende verzekering en waaraan zou deze moeten voldoen? In dit hoofdstuk geven wij antwoord op de onderzoeksvragen. We sluiten af met een aantal aanbevelingen.
6.2
Beantwoording onderzoeksvragen De parkinsonpatiënt maakt van bepaalde zorgtypen meer gebruik dan van andere zorgtypen. In het onderzoek is geïnventariseerd welke zorgtypen veelvuldig worden gebruikt, welke zorgtypen worden gedekt door de basisverzekering en voor welke zorgtypen extra dekking door een aanvullende verzekering wenselijk is.3 De voorwaarden waar een aanvullende verzekering aan moet voldoen, hangen af van de wensen en behoeften van de parkinsonpatiënt. Deze zijn niet hetzelfde voor elke patiënt. Elke respondent maakt in enigerlei mate gebruik van bepaalde zorgtypen en het is van belang te kijken naar het soort en de mate van gebruik. 1
Wanneer er gesproken wordt over een ‘parkinsonpatiënt’ of een ‘patiënt’ wordt hiermee ook een parkinsonismepatiënt bedoeld. 2
Een derde van de respondenten heeft de vragenlijst volledig ingevuld en afgerond.
3
Dit zijn: fysiotherapie, beweegtherapie, ergotherapie, logopedie, psychologische zorg, acupunctuur, homeopathie, overige complementaire (alternatieve) behandelingen, brillen en lenzen, lidmaatschap en activiteiten van een patiëntenvereniging, medicatie die niet of niet geheel wordt vergoed, pedicure en (loop)hulpmiddelen.
49
Met betrekking tot het soort zorgtypen hebben we op basis van de uitkomsten van de enquête een drietal profielen opgesteld. • Profiel 1: een wat jongere parkinsonpatiënt (tot 65 jaar), ervaart zijn of haar gezondheid goed of redelijk, maakt gebruik van fysiotherapie en complementaire (alternatieve) behandelingen zoals acupunctuur en homeopathie en heeft mogelijk behoefte aan de vergoeding van psychologische zorg. • Profiel 2: een wat oudere patiënt, ervaart de eigen gezondheid als matig of slecht, maakt met name gebruik van zorgtypen gericht op het fysieke functioneren: ergotherapie, fysiotherapie, (loop)hulpmiddelen, pedicure en zorgtypen waarvan het gebruik kan toenemen naarmate de leeftijd toeneemt zoals brillen en lenzen. • Profiel 3: een zowel jongere als oudere patiënt, met een matige of slechte ervaren gezondheid, gebruikt relatief veel medicatie die niet of niet geheel vergoedt wordt, om de ziekteverschijnselen van Parkinson te verminderen of tegen te gaan. In het onderzoek is nagegaan of het huidige aanbod van aanvullende verzekeringen aansluit bij de wensen en behoeften van de parkinson- en parkinsonismepatiënten. Voor de drie profielen zijn verzekeringen gezocht die het best passen bij de zorgbehoeften van het profiel. Ook is gekeken naar bepaalde specificaties van verzekeringen, zoals de hoogte van de premie en of er sprake is van een medische selectie of keuring. Per profiel zijn meerdere aanvullende verzekeringen gevonden die aansluiten bij de zorgbehoeften. De mate waarin de aanvullende verzekeringen aansluiten is afhankelijk van het zorggebruik van de patiënt; een patiënt zal voor zichzelf moeten beslissen welk profiel bij hem past en welke mate van dekking en hoogte van premie wenselijk is. De aanvullende verzekeringen en specificaties staan beschreven in paragraaf 5.3. Daarnaast is gekeken naar het verzekeringsaanbod van vier zorgverzekeraars waar de meeste respondenten verzekerd zijn (onderzoeksvraag 2). Deze verzekeraars kennen meerdere mogelijkheden voor aanvullende verzekeringen, van beperkte dekking tot hoge dekking. Ook biedt een aantal verzekeraars speciale aanvullende verzekeringspakketten voor ouderen. Uit de analyse blijkt dat deze niet meer dekking bieden dan de reguliere aanvullende pakketten. Welke verzekering nu het beste aansluit, hangt niet alleen af van welke zorg men gebruikt, maar vooral ook van de mate van zorggebruik en de kosten die daarmee gemoeid zijn. De mate van gebruik van bepaalde zorgtypen of medicatie is bepalend voor de financiële overweging of een aanvullende verzekering nodig is. Uit het onderzoek blijkt dat de parkinson- en parkinsonismepatiënt over het algemeen niet meer dan tien euro per maand extra wil betalen voor een aanvullende verzekering (dat geldt voor 58% van de respondenten). Een derde is bereid tussen de tien en vijftig euro per maand extra te betalen (37% van de respondenten). Het is dus van belang dat een 50
aanvullende verzekering betaalbaar is en opweegt tegen de kosten voor zorg die men maakt zonder aanvullende verzekering. De parkinsonpatiënt zou dus zijn eigen zorgbehoeften en -kosten in kaart moeten hebben om deze afweging goed te kunnen maken. Daarnaast is er een aantal zorgtypen dat vanuit de basisverzekering of de ABWZ en Wmo wel (gedeeltelijk) vergoed wordt. Dit zijn: • ergotherapie; vergoeding van maximaal tien uur per jaar met een verwijzing van de (huis)arts (basisverzekering); • logopedie; honderd procent dekking met een verwijzing van de (huis)arts (basisverzekering); • (loop)hulpmiddelen; vanuit de AWBZ indien medisch noodzakelijk honderd procent dekking voor maximaal 6 maanden. Vanuit de Wmo met indicatie honderd procent dekking min een eigen bijdrage. • psychologische zorg; dekking van maximaal vijf behandelingen, min een eigen bijdragen van twintig euro per behandeling (basisverzekering). Het onderzoek laat zien dat de parkinsonpatiënt niet altijd van deze mogelijkheden gebruikmaakt. Een oorzaak hiervoor kan zijn dan de parkinsonpatiënt niet voldoende op de hoogte is van de dekkingsmogelijkheden. Ook is het mogelijk dat de ziekte in een vroeg stadium nog onvoldoende door medici wordt (h)erkend, waardoor voor bepaalde zorgtypen geen verwijzing of indicatie wordt gegeven. Het onderzoek laat zien dat de parkinsonpatiënt met name behoefte heeft aan informatie over polissen en vergoedingen. Bijna alle respondenten hebben een aanvullende zorgverzekering. Het is voor de respondenten niet altijd duidelijk of deze aanvullende verzekering het beste past bij hun eigen zorgbehoeften. Naast de dekking van de zorg vindt de parkinsonpatiënt het ook belangrijk dat de zorgverzekeraar een goede dienstverlening biedt. Daarnaast wordt het gebruikersgemak van de polis en de hoogte van de premie belangrijk gevonden. Vrijwel alle respondenten geven in de vragenlijst aan behoefte te hebben aan jaarlijkse informatie over passende aanvullende verzekeringen. Eén derde van de respondenten heeft behoefte aan een collectieve verzekering voor parkinson- en parkinsonismepatiënten. De zaken die men belangrijk vindt voor deze collectieve verzekering zijn gegarandeerde acceptatie door de zorgverzekeraar, uitgebreide dekking, van aan Parkinsongerelateerde zorgtypen en geen dekking van zorgtypen die niet relevant zijn, zoals kraamzorg. Maatwerk in de dekking wordt belangrijk gevonden, maar ook de continuïteit van de verzekering; dit houdt in dat de vergoedingen niet elk jaar moeten worden aangepast en uitgebreid of ingekort.
6.3
Aanbevelingen De resultaten van het onderzoek geven de Parkinson Vereniging inzage in welke wensen en behoeften de leden van de verenging hebben met betrekking tot zorg en zorgverzekeringen. De Parkinson Vereniging kan deze 51
informatie laten aansluiten op haar diensten en activiteiten. Hiervoor doen wij een aantal aanbevelingen. • Het is belangrijk dat de parkinson/parkinsonismepatiënt geïnformeerd wordt over de dekkingsmogelijkheden in de basisverzekering, de ABWZ en de Wmo. Het gaat om informatie over voorwaarden waaraan moet worden voldaan om recht te hebben op de vergoeding, zoals een indicatie of verwijzing van de (huis)arts. Hierbij lijkt het ook nuttig om leden te informeren over hoe zij voor een dergelijke verwijzing of indicatie in aanmerking kunnen komen. • Om een aanvullende verzekering te selecteren, is het belangrijk dat de parkinson/parkinsonismepatiënt zijn eigen zorgbehoeften en -kosten in kaart heeft. Wellicht vindt niet elke patiënt het even gemakkelijk om daar zicht op te krijgen. De Parkinson Vereniging kan hierin een rol spelen en leden ondersteuning bieden, door bijvoorbeeld een stappenplan te bieden voor het selecteren van zorgverzekeringen. Hierbij valt te denken aan het stapsgewijs in kaart brengen van het zorggebruik en de zorgbehoeften, de daarmee gemoeide zorgkosten en de daarop best aansluitende aanvullende verzekering. Ook kan de Parkinson Vereniging leden wegwijs maken in het zoeken naar passende aanvullende verzekeringen op bijvoorbeeld KiesBeter.nl door middel van een demonstratie tijdens de Parkinson cafés. • De Parkinson Vereniging kan jaarlijks informatie geven over de veranderingen in het basispakket en over de best passende en meest relevante aanvullende zorgverzekeringen voor parkinson- en parkinsonismepatiënten, al dan niet verdeeld in meerdere profielen. Zo kan de Parkinson Vereniging zelf op KiesBeter.nl de best passende aanvullende verzekeringen bij de drie profielen zoeken. Deze informatie kan op de website parkinsonvereniging.nl geplaatst worden samen met een link naar KiesBeter.nl en een korte instructie hoe KiesBeter.nl ingevuld dient te worden. • Uit het onderzoek blijkt dat veel leden van de Parkinson Vereniging al een vorm van collectieve verzekeringen hebben, waardoor er weinig behoefte is aan een collectieve verzekering van de Parkinson Vereniging. Het lijkt daarom niet van toegevoegde waarde voor de Parkinson Vereniging om een dergelijke collectiviteit aan te bieden. • Het onderzoek naar de verschillende aanvullende verzekeringen toont aan dat deze verzekeringen wel bepaalde zorg dekken die niet of nauwelijks van toepassing is op de parkinsonpatiënt. Speciale 50plus polissen bieden wel minder niet relevante zorg, maar geven niet per se meer of een betere dekking van de zorgtypen die wel relevant zijn. Bij voorlichting is het daarom van belang niet de focus te leggen op de verzekerde zorg in een polis waar een patiënt geen gebruik van maakt, maar meer te wijzen op wat men wel gedekt wilt hebben binnen een verzekeringspakket. • Tot slot kunnen de resultaten van dit onderzoek gebruikt worden door de Parkinson Vereniging om met zorgverzekeraars te praten en te onderhandelen over een pakket waarin juist die zorgtypen die door een groot deel van de parkinson- en parkinsonismepatiënten worden gebruikt, 52
zijn opgenomen. Het gaat dan met name om vergoeding van de eerste twintig behandelingen met fysio- of oefentherapie, beweegtherapie in groepsverband, vergoeding van de (eigen bijdrage voor) medicatie, (loop)hulpmiddelen, brillen en lenzen, psychologische zorg en aanvullende (alternatieve) behandelingen. Uit het onderzoek blijkt dat deze zorgtypen door de meeste parkinson- en parkinsonismepatiënten in enigerlei mate worden gebruikt. Een aanvullend pakket met dekking van deze zorgtypen voor een premie tussen de tien en dertig euro per maand (boven op de premie voor het basispakket, zou goed aansluiten bij de zorgbehoeften van de parkinson- en parkinsonismepatiënten.
53
54
BIJLAGEN
55
56
BIJLAGE 1
Ledenenquête aanvullende zorgverzekering Parkinson Vereniging
57
58
Ledenenquête aanvullende zorgverzekering
Parkinson Vereniging
I nvul inst ruct ie Deze vragenlijst wordt geautomatiseerd verwerkt. Daarom is het belangrijk dat u: • de vragenlijst niet kreukt; • de vragenlijst invult met een zwarte of blauwe pen (geen rode pen en geen viltstift); • een kruisje zet in het vakje van uw keuze (het vakje niet helemaal inkleuren!); BIJVOORBEELD
1. Bent u een man of een vrouw? man vrouw (U heeft nu ingevuld dat u een vrouw bent)
✗
Als u per ongeluk het verkeerde vakje heeft aangekruist, laat dat dan zoals het is en kleur het goede vakje helemaal in.
1. Bent u een man of een vrouw? man (U heeft nu ingevuld dat u een man bent) ✗ vrouw
• U dient maar één antwoord te geven per vraag, behalve als er bij de vraag staat, dat meer antwoorden mogelijk zijn. • Het is belangrijk dat u alle vragen beantwoordt, ook als dat soms moeilijk is. Er zijn geen goede of foute antwoorden. • Alles wat u invult wordt anoniem behandeld. Dat betekent dat de medewerkers van de Parkinson Vereniging uw antwoorden niet te zien krijgen. Als u het moeilijk vindt om de vragenlijst in te vullen, vraag dan iemand anders om u te helpen.
19830257
120-346_Patienten_groot.indd 1
Ledenenquête Parkinson Vereniging 2011
1
16-11-11 20:11
1. Welke van de onderstaande situaties is voor u als lid van de Parkinson Vereniging van toepassing? Ik ben patiënt Ik ben partner van een patiënt Ik ben mantelzorger (niet partner) Ik werk met patiënten Anders, namelijk:
2. Waar heeft u in deze situatie (vooral) mee te maken? Met de ziekte van Parkinson Met een aan Parkinson verwant ziektebeeld (parkinsonisme) Wanneer u bij het beantwoorden van de bovenstaande vraag heeft gekozen voor de optie “ik werk met patiënten” of “anders, namelijk” is de rest van de vragenlijst voor u niet van toepassing. TOELICHTING In de vragenlijst staat de zorg(verzekering) van de patiënt met Parkinson of een parkinsonisme centraal. Indien uw partner de ziekte van Parkinson of een parkinsonisme heeft dan hebben de vragen in deze enquête betrekking op de zorg voor uw partner. Als u mantelzorger bent, dan hebben de vragen betrekking op de zorg van de patiënt waarvoor uw zorgt. Waar ‘u’ staat kunt u dan ook lezen ‘uw partner of de patiënt voor wie u zorgt’.
Z O R GV ERZEKERING 3. Bij welke verzekeraar heeft u (of uw partner of de patiënt voor wie u zorgt) momenteel de (basis) zorgverzekering afgesloten? Agis Menzis CZ Ohra De Friesland FBTO
Univé Delta Loyd VGZ Zilveren Kruis Achmea Interpolis Anders, namelijk:
4. Op welke wijze worden uw zorgkosten vergoed?* In natura Restitutie
Combinatie van beide Weet niet
* Toelichting: Bij een naturapolis worden uw volledige kosten vergoed wanneer u zorg afneemt bij een aanbieder waarmee uw verzekeraar een contract heeft. Bij een restitutiepolis is het mogelijk zelf een zorgaanbieder te kiezen waarna de verzekeraar de nota’s (gedeeltelijk) vergoedt.
2
120-346_Patienten_groot.indd 2
Regioplan
25165084
16-11-11 20:11
5. Heeft u naast uw basisverzekering ook een aanvullende verzekering? (noem de naam van uw zorgverzekering, bv Zorgplus van verzekeraar XX) Ja, namelijk: Nee
6. Op welke wijze worden uw zorgkosten vergoed vanuit uw aanvullende verzekering? In natura Restitutie
Combinatie van beide Weet niet
N.v.t
7. In hoeverre bent u tevreden met uw huidige zorgverzekeringspakket met betrekking tot de onderstaande punten? Zeer tevreden
Tevreden
Neutraal
On tevreden
Zeer on tevreden
Dienstverlening van de zorgverzekeraar* Gebruikersgemak van het zorgverzekeringspakket** Dekking Poliskosten Overig, namelijk:
*Toelichting: met dienstverlening wordt de dienstverlening bij het vergoeden van de zorg van de zorgverzekeraar bedoeld, zoals de bereikbaarheid en klantvriendelijkheid bij vragen over zorggebruik. **Met gebruikersgemak wordt het gemak bedoeld waarmee de zorgkosten worden vergoed en rekeningen kunnen worden ingediend. Dus het gebruikersgemak van het zorgverzekeringspakket.
8. In hoeverre zijn onderstaande factoren belangrijk voor u bij het kiezen van een zorgverzekeringspakket? Heel belangrijk
Belangrijk
Neutraal
Niet heel erg belangrijk
Niet belangrijk
Dienstverlening van de zorgverzekeraar Gebruikersgemak van het zorgverzekeringspakket Dekking Poliskosten
87265094
120-346_Patienten_groot.indd 3
Ledenenquête Parkinson Vereniging 2011
3
16-11-11 20:11
9. Welke andere factoren zijn voor u belangrijk bij het kiezen van een zorgverzekeringspakket?
Z O R GG EB RU IK 10. In hoeverre maakt u (of uw partner of de patiënt voor wie u zorgt) gebruik van de volgende typen zorg? Nooit
Af en toe
Regel matig
Veel vuldig
Homeopathie Acupunctuur Natuurgeneesmiddelen Overige complementaire /aanvullende (alternatieve) behandelingen Fysiotherapie Beweegtherapie in groepsverband Ergotherapie Pedicure Podotherapie/ podologie Logopedie Psychologische zorg Leefstijltrainingen en psychologische cursussen Voeding- en dieetadvisering Aangepaste voeding incl. supplementen Medicatie die niet wordt vergoed (bijv. Azilect) Medicatie die niet geheel wordt vergoed Lidmaatschap en activiteiten patiëntenvereniging Mantelzorgvervanging
4
120-346_Patienten_groot.indd 4
Regioplan
19830257
16-11-11 20:11
Nooit
Af en toe
Regel matig
Veel vuldig
(Loop) hulpmiddelen Hoortoestellen Brillen en lenzen Vakantiehotels en aangepaste en therapeutische vakanties Anders, namelijk:
11. In hoeverre is de zorg waavan u als parkinsonpatiënt gebruik maakt gedekt door uw huidige (aanvullende) verzekering?
Niet dekkend
Gedeel telijk dekkend minder dan 50%
Gedeelte lijk dek Aantal kend meer behande dan 50% lingen
volledig vergoed (in natura of restitu N.v.t./ tie) weet niet
Homeopathie Acupunctuur Natuurgeneesmiddelen Overige complemen taire /aanvullende (alternatieve) behandelingen Fysiotherapie* Beweegtherapie in groepsverband Ergotherapie Pedicure Podotherapie/ podologie Logopedie * Behandelingen bij de fysiotherapeut of oefentherapeut worden voor patiënten met Parkinson of een parkinsonisme vergoed. De eerste 12 behandelingen zijn wel voor eigen rekening (vanaf 2012 zijn dit de eerste 20 behandelingen). Het gaat hier om de vergoeding van de eerste 12 behandelingen door een aanvullende verzekering. 71253468
120-346_Patienten_groot.indd 5
Ledenenquête Parkinson Vereniging 2011
5
16-11-11 20:11
Niet dekkend
Gedeel telijk dekkend minder dan 50%
Gedeelte lijk dek Aantal kend meer behande dan 50% lingen
volledig vergoed (in natura of restitu N.v.t./ tie) weet niet
Psychologische zorg Leefstijltrainingen en psychologische cursussen Voeding- en dieetadvisering Aangepaste voeding incl. supplementen Medicatie die niet wordt vergoed (bijv. Azilect) Medicatie die niet geheel wordt vergoed Lidmaatschap en activiteiten patiën tenvereniging Mantelzorgvervanging (Loop) hulpmiddelen Hoortoestellen Brillen en lenzen Vakantiehotels en aangepaste en thera peutische vakanties Anders, namelijk:
6
120-346_Patienten_groot.indd 6
Regioplan
64389521
16-11-11 20:11
12. In welke mate komt het voor dat u als parkinsonpatiënt behoefte heeft aan onderstaande typen zorg terwijl dit niet gedekt wordt door de zorgverzekering? Nooit
Af en toe
Regel matig
Veel vuldig
Homeopathie Acupunctuur Natuurgeneesmiddelen Overige complementaire /aanvullende (alternatieve) behandelingen Fysiotherapie Beweegtherapie in groepsverband Ergotherapie Pedicure Podotherapie/ podologie Logopedie Psychologische zorg Leefstijltrainingen en psychologische cursussen Voeding- en dieetadvisering Aangepaste voeding incl. supplementen Medicatie die niet wordt vergoed (bijv. Azilect) Medicatie die niet geheel wordt vergoed Lidmaatschap en activiteiten patiëntenvereniging Mantelzorgvervanging (Loop) hulpmiddelen Hoortoestellen Brillen en lenzen Hospice Vakantiehotels en aangepaste en therapeutische vakanties Anders, namelijk:
87596420
120-346_Patienten_groot.indd 7
Ledenenquête Parkinson Vereniging 2011
7
16-11-11 20:11
13. Wat is de reden dat u niet volledig verzekerd bent voor deze zorg? (meerdere antwoorden mogelijk) Er is geen (dekken de) polis welke alle be nodigde zorg ver zekert
Ik weet niet wel ke polis het beste aansluit bij de zorg die ik nodig heb
Ik vind de be nodigde aanvul lende verzeke ring te duur
De extra poliskos ten zijn hoger dan mijn zorgkos ten
De beste Anders aanvul name lende lijk… verzekering ac cepteert mij niet
N.v.t./ weet niet
Homeopathie Acupunctuur Natuurgenees middelen Overige comple mentaire /aanvullende (alternatieve) behandelingen Fysiotherapie Beweegtherapie in groepsverband Ergotherapie Pedicure Podotherapie/ podologie Logopedie Psychologische zorg Leefstijltrainingen en psychologische cursussen Voeding- en dieetadvisering Aangepaste voeding incl. supplementen Medicatie die niet wordt vergoed (bijv. Azilect) Medicatie die niet geheel wordt vergoed 8
120-346_Patienten_groot.indd 8
Regioplan
48536127
16-11-11 20:11
Er is geen (dekken de) polis welke alle be nodigde zorg ver zekert
Ik weet niet wel ke polis het beste aansluit bij de zorg die ik nodig heb
Ik vind de be nodigde aanvul lende verzeke ring te duur
De extra poliskos ten zijn hoger dan mijn zorgkos ten
De beste Anders aanvul name lende lijk… verzekering ac cepteert mij niet
N.v.t./ weet niet
Lidmaatschap en activiteiten patiën tenvereniging Mantelzorg vervanging (Loop) hulpmiddelen Hoortoestellen Brillen en lenzen Hospice Vakantiehotels en aangepaste en therapeutische vakanties Anders, namelijk:
14. Welke mate van vergoeding voor de zorg waaraan u behoefte heeft vindt u wenselijk? Gedeel telijk dekkend Niet minder dekkend dan 50%
Gedeel telijk dekkend meer dan 50%
Maxi maal aantal behan delingen
Volledig vergoed in na tura
Volledig N.v.t./ vergoed weet restitutie niet
Homeopathie Acupunctuur Natuurgeneesmiddelen Overige complementaire /aanvullende (alter natieve) behandelingen Fysiotherapie
93086571
120-346_Patienten_groot.indd 9
Ledenenquête Parkinson Vereniging 2011
9
16-11-11 20:11
Gedeel telijk dekkend Niet minder dekkend dan 50%
Gedeel telijk dekkend meer dan 50%
Maxi maal aantal behan delingen
Volledig vergoed in na tura
Volledig N.v.t./ vergoed weet restitutie niet
Beweegtherapie in groepsverband Ergotherapie Pedicure Podotherapie/ podologie Logopedie Psychologische zorg Leefstijltrainingen en psychologische cursussen Voeding- en dieetadvisering Aangepaste voeding incl. supplementen Medicatie die niet wordt vergoed (bijv. Azilect) Medicatie die niet geheel wordt vergoed Lidmaatschap en activiteiten patiën tenvereniging Mantelzorgvervanging (Loop) hulpmiddelen Hoortoestellen Brillen en lenzen Hospice Vakantiehotels en aangepaste en therapeutische vakanties Anders, namelijk:
10
120-346_Patienten_groot.indd 10
Regioplan
09874536
16-11-11 20:11
15. U heeft hiervoor aangegeven welke mate van vergoeding u wenselijk vindt voor de zorg waaraan u behoefte heeft. Hoeveel bent u bereid maandelijks extra te betalen voor een aanvullende verzekering die deze zorg wel vergoedt? Maximaal €10 extra per maand
Tussen de €10 en €50 extra per maand
Tussen de €50 en €100 extra per maand
Meer dan €100 extra per maand
Ik ben bereid… te betalen
16. Sommige verzekeraars bieden een collectieve verzekering aan voor bepaalde groepen patiënten of personen. Voor deze groepen gelden bijvoorbeeld lagere premies voor bepaalde typen zorg of de verzekeraar biedt een speciaal samengestelde aanvullende verzekering aan. In hoeverre heeft u behoefte aan een collectieve verzekering die voordelen biedt aan u als parkinson- of parkinsonismepatiënt (of voor uw partner of de patiënt voor wie u zorgt)? Zeer veel behoefte Veel behoefte Neutraal Niet veel behoefte omdat: Geen behoefte omdat: Weet niet
17. Wat zou naar uw inzicht de belangrijkste voordelen moeten zijn van een dergelijke collectieve verzekering voor leden van de Parkinson Vereniging? Niet heel Heel erg Niet belangrijk Belangrijk Neutraal belangrijk belangrijk Lagere poliskosten Uitgebreidere dekking Gegarandeerde acceptatie door zorgverzekeraar* Extra gebruikersgemak Kortingsregeling voor (ADL) hulpmiddelen of voor andere voor zieningen, namelijk:
Anders, namelijk:
*een zorgverzekeraar hoeft een patiënt niet te accepteren voor een aanvullende verzekering. 36158742
120-346_Patienten_groot.indd 11
Ledenenquête Parkinson Vereniging 2011
11
16-11-11 20:11
18. Heeft u er behoefte aan jaarlijks te vernemen wat de beste aanvullende verzekeringen zijn voor parkinson- of parkinsonismepatiënten? Ja Nee
19. Zijn er overige verbeterpunten/opmerkingen over de verzekering van uw zorggebruik in relatie tot uw ziekte van Parkinson of een parkinsonisme?
A CH T E RGRONDKENMER KEN 20. Wat is uw leeftijd? (of de leeftijd van uw partner of de patiënt voor wie u zorgt)
Jaar 21. Bent u een man of een vrouw? Man Vrouw
22. Wat is de vier-cijferige postcode? 23. Hoe beoordeelt u uw gezondheid (de gezondheid van uw partner of de patiënt voor wie u zorgt)? Goed Matig Slecht Zeer slecht
12
120-346_Patienten_groot.indd 12
Regioplan
52971328
16-11-11 20:11
BIJLAGE 2
DEKKING ZORGGEBRUIK
Tabel B2.1
In hoeverre is de zorg waarvan u als parkinsonpatiënt gebruikmaakt gedekt door uw huidige (aanvullende) verzekering?
% dekking zorggebruik*
Niet dekkend
Dekking minder dan 50%
Dekking meer dan 50%
Aantal behandelingen
Homeopathie (n=552) Acupunctuur (n=505) Natuurgeneesmiddelen (n=667) Overige complementaire /aanvullende (alternatieve) behandelingen (n=645) Fysiotherapie (n=1479) Beweegtherapie in groepsverband (n=837) Ergotherapie (n=787) Pedicure (n=893) Podotherapie/podologie (n=713) Logopedie (n=795) Psychologische zorg (n=607) Leefstijltrainingen en psychologische cursussen (n=423) Voeding- en dieetadvisering (n=606) Aangepaste voeding inclusief supplementen (n=545) Medicatie die niet wordt vergoed (bijv. Azilect) (n=681) Medicatie die niet geheel wordt vergoed (n=841) Lidmaatschap en activiteiten patiëntenvereniging (n=1217) Mantelzorgvervanging (n=463) (Loop)hulpmiddelen (n=768) Hoortoestellen (n=533) Brillen en lenzen (n=1404) Vakantiehotels en aangepaste therapeutische vakanties (n=402)
12,7 9,1 21,1 10,4
8,5 8,1 6,6 8,1
10,5 10,3 6,9 9,0
7,8 10,9 4,9 10,5
Volledig vergoed (natura of restitutie) 5,4 6,1 3,3 5,6
N.v.t.** / weet niet
3,7 12,2
2,9 2,0
4,8 2,2
14,6 5,3
65,6 37,6
8,4 40,7
4,1 45,5 8,1 3,6 4,4 9,7
2,9 2,2 11,5 1,5 3,5 2,1
2,9 1,8 11,5 2,6 6,1 2,1
13,6 5,5 8,3 6,3 13,8 2,8
38,4 8,1 16,5 50,9 23,2 5,0
38,1 37,0 44,0 35,0 48,9 78,3
10,1
4,0
2,3
10,9
20,3
52,5
20,0
2,2
1,1
1,7
10,3
64,8
27,0
5,1
4,3
1,0
8,4
54,2
20,1
9,6
8,4
1,4
7,3
53,2
38,5
2,9
6,5
1,3
13,9
36,9
15,3 12,6 7,1 18,2 17,9
1,5 8,1 19,1 41,7 2,7
3,7 6,6 14,6 16,6 1,7
2,2 2,5 4,1 3,8 2,2
3,0 27,6 6,8 5,8 1,2
74,3 42,6 48,2 13,9 74,1
55,1 55,4 57,1 56,4
*Respondenten die bij de vraag In hoeverre maakt u (of uw partner of de patiënt voor wie u zorgt gebruik van de volgende typen zorg? hebben aangegeven dat ze ‘nooit’ gebruik maken van een bepaald zorgtype hebben deze vraag (gedeeltelijk) niet beantwoord. ** Het beantwoorden van de vraag kan niet van toepassing zijn voor de respondenten die de vragenlijst schriftelijk hebben ingevuld of voor de mensen die niets hebben ingevuld bij de vraag In welke mate komt het voor dat u als parkinsonpatiënt behoefte heeft aan de onderstaande typen zorg terwijl dit niet gedekt wordt door de zorgverzekering.
71
72
BIJLAGE 3
Zorggebruik respondentengroepen Tabel B3.1
Percentage zorggebruik van de geselecteerde zorgtypen per leeftijdsgroep
Zorgtype
Leeftijdsgroep
Overige complementaire/ aanvullende (alternatieve) behandelingen (n=1190)
tot 55 jaar 55-65 jaar 66 tot 75 jaar 75 en ouder tot 55 jaar 55-65 jaar 66 tot 75 jaar 75 en ouder tot 55 jaar 55-65 jaar 66 tot 75 jaar 75 en ouder tot 55 jaar 55-65 jaar 66 tot 75 jaar 75 en ouder tot 55 jaar 55-65 jaar 66 tot 75 jaar 75 en ouder tot 55 jaar 55-65 jaar 66 tot 75 jaar 75 en ouder tot 55 jaar 55-65 jaar 66 tot 75 jaar 75 en ouder tot 55 jaar 55-65 jaar 66 tot 75 jaar 75 en ouder tot 55 jaar 55-65 jaar 66 tot 75 jaar 75 en ouder tot 55 jaar 55-65 jaar 66 tot 75 jaar 75 en ouder tot 55 jaar 55-65 jaar 66 tot 75 jaar 75 en ouder
Acupunctuur (n=1186)
Homeopathie (n=1169)
Fysiotherapie (n=1371)
Beweegtherapie in groepsverband (N=1220)
Ergotherapie (n=1208)
Pedicure (n=1232)
Logopedie (N=1223)
Psychologische zorg (n=1183)
Medicatie die niet wordt vergoed (n=1196)
Medicatie die niet geheel wordt vergoed (n=1203)
% nooit 73,3 69,6 78,8 85,2 80,6 84,8 88,9 87,1 82,9 76,5 84,4 90,2 7,2 8,5 9,2 8,1 66,1 59,9 56,3 61,7 70,8 66,7 60,9 51,9 66,9 61,8 46,4 40,9 65,9 68,4 55,2 57,4 59,7 76,1 82,3 83,9 76,4 63,4 76,8 68,3 53,2 54,8 61,3 64,3
% af en toe 19,2 19,1 13,4 8,5 12,9 11,5 7,7 9,4 10,6 17 11,5 5,8 21,7 20,5 20,5 20,3 11,6 8,8 7,3 7,7 21,7 24,7 30,3 34,2 15,3 12,6 12,7 11 22 21,5 27,7 24,9 23,4 18 12,7 11,1 9,8 17,2 11,8 15,9 29 28,5 25,4 18,9
% % regelmatig veelvuldig 5 2,5 8,7 2,6 6 1,8 4 2,2 4,8 1,6 2,5 1,2 2,5 0,9 2,4 0,9 3,3 3,3 5 1,5 2,9 1,1 3,6 0,4 21 50 20,9 50,1 26,1 44,2 25,3 39,9 8,3 14 12,7 18,6 17,8 18,7 16,6 14 5 2,5 5,9 2,7 6,1 2,7 11 3 12,1 5,6 16,9 8,7 31,3 9,6 38,8 9,3 8,1 4,1 6,4 3,7 11,8 5,2 14,8 3 12,9 4 3,5 2,5 3,4 1,6 2,8 2,3 4,1 9,8 3,9 15,5 4,6 6,8 8,4 7,5 8,1 9,7 8,6 8,1 8,8 4,5 13,2 3,5 73
Vervolg tabel B3.1 Percentage zorggebruik van de geselecteerde zorgtypen per leeftijdsgroep Zorgtype
Leeftijdsgroep
Lidmaatschap en activiteiten patiëntenvereniging (n=1279)
tot 55 jaar 55-65 jaar 66 tot 75 jaar 75 en ouder tot 55 jaar 55-65 jaar 66 tot 75 jaar 75 en ouder tot 55 jaar 55-65 jaar 66 tot 75 jaar 75 en ouder
(Loop)hulpmiddelen (n=1233)
Brillen en lenzen (n=1295)
Tabel B3.2
% af en toe 33,6 28,1 24,9 28,1 5,7 13,3 15,7 15 30,4 27,3 27,5 18,1
% % regelmatig veelvuldig 21,6 12 24,8 15,7 34 16 31,6 14,6 6,6 7,4 6,4 7,9 10,4 13,5 22,9 30 19,2 32,8 32,2 26,6 27,5 34,1 29,1 39,8
Percentage zorggebruik van de geselecteerde zorgtypen per ervaren gezondheid
Zorgtype Overige complementaire /aanvullende (alternatieve) behandelingen (n=1190) Acupunctuur (n=1186)
Homeopathie (n=1169)
Fysiotherapie (n=1371)
Beweegtherapie in groepsverband (n=1219) Ergotherapie (n=1208)
Pedicure (n=1231)
Logopedie (n=1222)
Psychologische zorg (n=1183)
Medicatie die niet wordt vergoed (n=1196)
74
% nooit 32,8 31,4 25,1 25,7 80,3 72,5 60,3 32 17,6 13,9 11 13
Ervaren gezondheid goed matig (zeer) slecht goed matig (zeer) slecht goed matig (zeer) slecht goed matig (zeer) slecht goed matig (zeer) slecht goed matig (zeer) slecht goed matig (zeer) slecht goed matig (zeer) slecht goed matig (zeer) slecht goed matig (zeer) slecht
% nooit 74,9 77,3 76 85,8 88,5 84,1 79,1 85 81,7 10,1 7,9 6,8 62,3 56,5 67,4 66 61,6 44,9 58,8 52,1 37 66 61,6 44,9 82,7 77,3 68,4 70,8 72,1 62,2
% af en toe 14,6 15,6 13,2 9,9 8,8 10,6 15,6 10,3 11,5 21,5 19,9 19 8 8,3 9,3 23,7 24,2 29 11,9 12,7 14,1 23,7 24,2 29 14,4 15,4 17,3 12,2 14,4 19,3
% % regelmatig veelvuldig 9 1,5 4,6 2,5 7,8 3,1 2,8 1,5 2 0,8 3,8 1,5 4,8 0,5 2,9 1,8 5,3 1,5 26,5 41,9 25,4 46,7 20,4 53,7 13 16,7 17 18,3 9,3 14 8,1 2,3 10,2 4,1 15,9 10,1 22,3 6,9 26,3 8,9 34,8 14,1 8,1 2,3 10,2 4,1 15,9 10,1 2,6 0,3 5,3 2 4,5 9,8 3,6 13,5 4,8 8,7 10,4 8,1
Vervolg tabel B3.2 Percentage zorggebruik van de geselecteerde zorgtypen per ervaren gezondheid Zorgtype Medicatie die niet geheel wordt vergoed (n=1202) Lidmaatschap en activiteiten patiëntenvereniging (n=1279) (Loop)hulpmiddelen (n=1233)
Brillen en lenzen (n=1294)
Tabel B3.3
Ervaren gezondheid goed matig (zeer) slecht goed matig (zeer) slecht goed matig (zeer) slecht goed matig (zeer) slecht
% nooit 61,7 59,1 49,6 29,9 28,3 21,3 76,4 57,8 28,3 15,2 11,9 13
% af en toe 23,1 26,3 29,3 27,3 28 24,8 11,8 14,6 15,2 26,2 26,5 25,9
% % regelmatig veelvuldig 10 5,3 8,7 6 12 9 28,3 14,5 28,9 14,8 34 19,9 6,3 5,5 12,3 15,2 20,3 36,2 29 29,7 27,8 33,8 28,5 35,8
Percentage zorggebruik van de geselecteerde zorgtypen per ziekte
Zorgtype
Type ziekte
Overige complementaire behandelingen (n=1395) Acupunctuur (n=1415)
Parkinson parkinsonisme Parkinson parkinsonisme Parkinson parkinsonisme Parkinson parkinsonisme Parkinson parkinsonisme Parkinson parkinsonisme Parkinson parkinsonisme Parkinson parkinsonisme Parkinson parkinsonisme Parkinson parkinsonisme Parkinson parkinsonisme Parkinson parkinsonisme Parkinson parkinsonisme Parkinson parkinsonisme
Homeopathie (n=1419) Fysiotherapie (n=1723) Beweegtherapie in groepsverband (n=1475) Ergotherapie (n=1456) Pedicure (n=1489) Logopedie (n=1473) Psychologische zorg (n=1417) Medicatie die niet wordt vergoed (n=1413) Medicatie die niet geheel wordt vergoed (n=1425) Lidmaatschap en activiteiten patiëntenvereniging (n=1550) (Loop)hulpmiddelen (n=1475) Brillen en lenzen (n=1587)
% nooit 75,8 73,4 85,7 86,4 81,7 79,5 8 8,3 56,7 57,4 61,8 35,9 51,4 39,5 61,1 37,9 76,8 71,2 70,4 70,8 57,3 57,3 26,7 31,6 61,2 31,1 13,7 7,9
% af en toe 15,4 17,4 10,7 7,3 13,4 12,5 20,3 14,3 8,5 10,4 28,3 40,2 12,8 13,2 24,8 31,9 16,2 17,1 13,5 18,9 26,5 25,5 29,2 21,4 13,4 23,5 25,4 30,2
% % regelmatig veelvuldig 6,5 2,3 7,3 1,8 2,5 1,1 5,5 0,9 3,6 1,3 5,4 2,7 25,8 45,9 19,5 57,9 16,4 18,5 14,8 17,4 6,6 3,4 16,2 7,7 27 8,8 34,2 13,2 9,9 4,2 18,1 12,1 4,7 2,4 7,2 4,5 5,4 10.7 6,6 3,8 9,9 6,2 13,6 3,6 28,8 15,3 30,8 16,2 10,9 14,4 19,3 26,1 28,7 32,2 31,7 30,2
75
76
Regioplan Beleidsonderzoek Nieuwezijds Voorburgwal 35 1012 RD Amsterdam T 020 531 531 5 F 020 626 519 9 E
[email protected] I www.regioplan.nl
