landschapskrant Noord-Hageland. Dag van het Park Domein Bosquet zondag 31 mei. gratis. in dit nummer

Dag ark t P uet e h van n Bosq ei m o D zondag ei m 1 3

05.2015

landschapskrant Noord-Hageland

grat is

in dit nummer

Dag van het Park p2 Steenuil in boerennatuur p4 Een nieuwe thuis in Huize Hageland p6 Bestuiving in Holsbeekse scholen p8

Regionaal Landschap Noord-Hageland... een streek én een organisatie De streek Het regionaal landschap Noord-Hageland is een regio van 41.000 ha in het noordoosten van de provincie Vlaams-Brabant. De streek ligt op de overgang van de zandige Kempen en het zandlemige Hageland. Samen met de valleien van de Demer, Winge, Motte en Begijnenbeek zorgen de uitgesproken ijzerzandsteenheuvels voor een aantrekkelijk en afwisselend landschap. Denk hierbij nog talrijke oude monumenten, historische stadjes en pittoreske dorpen en je hebt de perfecte mix van natuur en cultuur.

Samen grensverleggend werken aan natuur en landschap In overleg met alle gebruikers van de open ruimte streven we naar duurzame natuur- en landschapszorg. Zo maken we onze streek nog aantrekkelijker. En nodigen we inwoners en bezoekers uit om op een zorgzame manier te genieten van onze typische landschappen en natuur. Contact Regionaal Landschap Noord-Hageland vzw Huize Hageland Oudepastoriestraat 22. 3390 Tielt-Winge T 016 63 59 54 [email protected] www.rlnh.be Volg onze activiteiten nu ook op Facebook!

Colofon Deze Landschapskrant is een uitgave van Regionaal Landschap Noord-Hageland vzw en verschijnt tweemaal per jaar. v.u. Julien Delauré vorm Meer wit druk Artoos oplage 8.000 ex. foto cover boomgaard Holsbeek © Stefan Smets / RLNH Deze uitgave is mogelijk gemaakt met de steun van

© Stefan Smets / RLNH

Wie zijn wij? De vzw Regionaal Landschap Noord-Hageland werkt met de steun van de provincie VlaamsBrabant, het Vlaamse Gewest en tien aangesloten gemeenten: Aarschot, Begijnendijk, Bekkevoort, Diest, Holsbeek, Lubbeek, Rotselaar, Scherpenheuvel-Zichem, Tielt-Winge en Tremelo. Daarnaast werken we nauw samen met verenigingen actief rond natuur en landschap, toeristische organisaties, landbouwers en jagers.

Dag van het Park

‘Natuur brengt je buurt op smaak’ zondag 31 mei 2015 Domein Bosquet in Okselaar. Welkom van 10 u. tot 18 u.! Zondag 31 mei zet domein Bosquet in Okselaar uitzonderlijk de poorten open. Het domein was in verval geraakt na jarenlang achterstallig onderhoud. In 2006 nam de familie Hollanders-Goovaerts hun intrek in Villa Bosquet. Sindsdien wordt het domein in zijn oude glorie hersteld. Zo zorgde men voor de renovatie van de woning en het koetshuis. In de historische tuin werd een nieuwe serre opgetrokken en er komt een nieuwe brug over de vijver. De familie beheert het parkbos volgens een goedgekeurd beheerplan. Wil je met eigen ogen zien hoe het domein weer herleeft? Kom dan zeker naar Dag van het Park! Ervaren gidsen van de Gidsenbond Scherpenheuvel-Zichem nemen je mee voor een cultuurhistorische wandeling doorheen het prachtige vijverpark. Ontdek ook de omgeving en wandel mee naar het nabij gelegen natuurreservaat Catselt. Natuurkenners van Natuurpunt Scherpenheuvel-Zichem geven tekst en uitleg. Of geniet al trappend van het landschap tijdens onze fietstocht! Dag van het Park biedt je een unieke kans om dit stukje groen in jouw buurt te r Jij komt toch ook? ontdekken!

gedrukt op milieuvriendelijk papier:

2

Deze Dag van het Park is een organisatie van het Regionaal Landschap Noord-Hageland vzw i.s.m. stad Scherpenheuvel-Zichem, Natuurpunt Scherpenheuvel-Zichem, Gidsenbond Scherpenheuvel-Zichem. Met steun van het Agentschap voor Natuur en Bos en financiële ondersteuning van de provincie Vlaams-Brabant. Met speciale dank aan de eigenaars!

NIET TE MISSEN

TERUGBLIK r

r

PROGRAMMA

Streekeigen boomgaard voor Hotel Pluimpapaver Jasmina Loots en Hans Vandenbroeck namen de fakkel over van haar ouders als nieuwe eigenaars van Hotel Pluimpapaver in Rillaar. Op zondag 1 maart werd dit gevierd met de aanplant van een hoogstamboomgaard. Geïnteresseerden registreerden zich als peter en plantten die dag hun eigen boom. Dertig streekeigen fruitbomen vonden zo hun plaatsje op de hotelweide. De Nationale Boomgaardenstichting zorgde voor een afgewogen samenstelling van appels, peren, kersen, pruimen en perziken. Ze leverden de bomen en bereidden de plantplaatsen voor. Onze landschapsanimator zorgde voor de planning en de subsidiëring met middelen van de provincie Vlaams-Brabant.

Cultuurhistorische wandelingen > 2 km > om 10.30 u. — 11.30 u. — 14 u. — 15 u. — 16.30 u. Natuurwandelingen > korte wandeling (4 km) om 11 u. — 14.30 u. — 16 u. > lange wandeling (7 km) om 13.30 u. Doorlopend van 10 u. tot 18 u.: > Fietstocht > Tentoonstelling en voorstelling van domein Bosquet > Infomarkt met randanimatie > Marktkraampjes met streekproducten > Eet- en drankgelegenheid Plaats van afspraak domein Bosquet Pastoor Brissacstraat 1 in Okselaar (Zichem) Opgelet: de woning zelf is niet toegankelijk Parking aan de kerk van Okselaar

© RLNH

Meer weten? Regionaal Landschap Noord-Hageland vzw Stefan Smets, landschapsanimator T 016 61 92 23 of [email protected]

© RLNH

Afgelopen plantseizoen zorgden we voor heel wat extra groen in het landschap. Op zo’n 30 locaties plantten we voor 2.250 meter hagen en heggen en voor 250 m2 houtkanten aan. We zorgden voor 19 hoogstamboomgaarden met in totaal 217 bomen van streekeigen rassen. En om onze amfibieën en insecten een duwtje in de rug te geven werden 9 poelen aangelegd en 6 geruimd. Dankzij provinciale subsidies bleef het kostenplaatje voor de eigenaars beperkt tot 30% van de kosten.

© RLNH

© Stefan Smets / RLNH

© Stefan Smets / RLNH

Bij de familie Stulens-Lambert in Tremelo plantten we 160 m haag, 40 m heg, 90 m2 houtkant en 8 hoogstamfruitbomen. Om de aanplant en het perceel te beschermen, plaatsten we een afsluiting van 230 m.

3

Steenuil in boerennatuur De gemeente Lubbeek ondertekende in 2008 samen met Natuurpunt Lubbeek het ‘Charter voor biodiversiteit’. Hiermee engageerde de gemeente zich om de lokale biodiversiteit te ondersteunen door acties te ondernemen voor bedreigde dier- en plantensoorten. Een van de acties die hieruit is voortgevloeid is het steenuilenproject. De steenuil vindt sindsdien meer en meer een thuis in Lubbeek. Het aantal broedgevallen stijgt er jaar na jaar! Benny L’Homme, voorzitter van Natuurpunt Lubbeek, werkt al enkele jaren vrijwillig mee aan dit steenuilenproject. Hij vertelt ons trots over de succesvolle evolutie ervan. © RLNH

Benny L’Homme, voorzitter Natuurpunt Lubbeek, koestert de steenuiltjes >

Waar schuilen dan de gevaren voor dit dier? En hoe pakken jullie dit aan met het steenuilenproject? Er verdwijnen steeds meer natuurlijke leefgebieden en broedplaatsen voor onze steenuil. Dankzij het steenuilenproject verhogen we het aantal broedplaatsen door het hangen van nestkasten. Deze nestkasten worden gefinancierd door de gemeente Lubbeek. Samen met Bert, ook een vrijwilliger van Natuurpunt Lubbeek, zoeken we de meest geschikte locaties uit om de steenuilnestkasten op te hangen. Vaak zijn dit oude hoogstamboomgaarden. Het gevarieerde boerenlandschap met weilanden en hoogstamfruitbomen proberen we dan ook in stand te houden en liefst uit te breiden. Samen

met het Regionaal Landschap NoordHageland vzw worden er nieuwe hoogstamfruitbomen aangeplant. Kunnen jullie op dit moment van een succesproject spreken? Zeker! In 2008 zijn we gestart met de aankoop van 40 nestkasten. Deze hebben we verspreid over de vier deelgemeenten opgehangen. Een jaar later zagen we al dadelijk resultaat. In Binkom verdubbelde het aantal broedgevallen van drie naar zes. En ook in Pellenberg werd een eerste broedgeval vastgesteld. Ondertussen merken we dat het aantal broedgevallen jaar na jaar toeneemt. In 2014 was er in Pellenberg één geslaagd broedgeval. In Binkom waren er acht en in Lubbeek vijf geslaagde broedgevallen. Vorig jaar hadden we zelfs één broedgeval met zes jongen. Deze nestkast hangt in de buurt van de Rozemarijnhoeve. Ik ben benieuwd hoeveel jongen het er dit jaar zullen zijn.

Zes steenuiltjes vlakbij de Rozemarijnhoeve in Lubbeek (2014). v.l.n.r.: Antoon Boeykens, Benny L’Homme, Gilberte Muls en Jos Lambrechts

Verder blijven we op zoek naar ideale locaties om nestkasten te hangen en controleren we deze elk jaar. De jongen die we in het nest aantreffen, krijgen een ring. Zo bewaren we het overzicht van het aantal geslaagde broedgevallen. Hiervoor werken we nauw samen met de Steenuilenwerkgroep van Natuurpunt. Verder zetten we de samenwerking met het Regionaal Landschap ook verder om het leefgebied van de steenuil te verbeteren. Zo hopen we om tegen 2020 nog vele nieuwe steenuiltjes in onze gemeente te verwelkomen.

© RLNH

© RLNH

4

Welke plannen hebben jullie nog met deze koesterbuur en het geslaagde project? Eerst en vooral organiseren we op zondag 7 juni het evenement ‘Steenuil in boerennatuur’. Op de Rozemarijnhoeve in Lubbeek kan jong en oud deelnemen aan allerlei activiteiten en zo wat over de steenuil en zijn favoriete leefomgeving bijleren.

>

Kan je ons om te beginnen iets meer vertellen over de steenuil? Benny: De steenuil is het kleinste uiltje in België, ze worden ongeveer 22 cm groot. Je ziet het niet alleen ’s nachts, ook overdag kan je er eentje tegenkomen. De steenuil vertoeft graag in een boerenlandschap met weilanden, hoogstamboomgaarden en houtkanten. Ze eten graag muizen, vogels, kevers en regenwormen. Ze broeden in holtes van oude knotbomen en hoogstamfruitbomen. Misschien nog een leuk weetje: een koppeltje steenuilen blijft zijn hele leven trouw aan elkaar en aan hun woonplek, zelfs als de broedplaats wegvalt.

SAMEN AAN DE SLAG! r

NIET TE MISSEN! Steenuilententoonstelling van dinsdag 26 mei tot en met vrijdag 5 juni gemeentehuis van Lubbeek

Programma Steenuilactiviteiten > Vroege vogelwandelingen met ontbijt: 7u. en 8u. vertrek aan restaurant Maelendries (Hertsbosweg 5, Lubbeek) (inschrijven verplicht via Benny L’Homme 0486 02 06 27 of [email protected])

> Bewegwijzerde fietsroutes: 14 km en 19 km vrij vertrek tussen 11 u. en 15 u. (mogelijk om de twee routes te combineren) > begeleide wandeling (+/- 2,5 u.): 11 u., 14 u. en 15 u. Tijdens de namiddagwandelingen stoppen we onderweg voor een ringdemonstratie van jonge steenuilen > koesterzoektocht met Stef Steenuil: vrij vertrek tussen 11 u. en 16 u. voor kinderen tussen 4 en 12 jaar Lekkers uit de streek > Hagelands ontbijt (mits inschrijving) tussen 9 u. en 10.30 u.: € 10 p.p. > Picknick op de boerderij vanaf 11.30 u.: breng je picknick mee of bestel een pakket aan € 12,5 p.p. > doorlopende drank- en eetgelegenheid met boerenhamburgers, (h)eerlijk boerenschepijs en pannenkoeken inschrijven ontbijt en bestellingen picknick: Benny L’Homme 0486 02 06 27 of [email protected]. Bestellen kan tot 1/6/2015. Doorlopend vanaf 11 u. > Workshop ‘steenuilkast met recyclagemateriaal’ > Huifkartocht met boerenpaarden > Steenuilententoonstelling > Vrijlaten van gerevalideerde dieren door Vogel- en zoogdierenopvangcentrum Heusden-Zolder > Tentoonstelling ‘Kunstige Steenuiltjes’ (Lubbeekse scholen) > Kinderanimatie: grime, speel- en knutselhoek, vertelhoek > Infomarkt Plaats van afspraak: Rozemarijnhoeve. Heideken 3 in 3210 Lubbeek Meer info? Tinne Cockx, biodiversiteitsmedewerker T 016 61 92 29 of [email protected] Natuurpunt Lubbeek Benny L’Homme, voorzitter, T 0486 02 06 27 www.natuurpuntlubbeek.be

EP! O R OP © Stefan Smets /RLNH

zondag 7 juni 2015. Rozemarijnhoeve Lubbeek. Welkom van 7 u. tot 18 u.

© Natuurpunt Lubbeek

Steenuil in Boerennatuur

Zelf aan de slag? Hoogstamboomgaarden zijn de voorlopers van de huidige intensief uitgebate laagstamboomgaarden. Hoewel de hoogstamboomgaarden commercieel moeilijker uit te baten zijn, betekenen ze een enorme meerwaarde. De boomsoorten zijn in het algemeen oude soorten uit de streek of tenminste afkomstig uit de nabije buurlanden. Ze zijn beter bestand tegen sommige ziektes dan de huidige variëteiten. Daarnaast zijn de hoogstamboomgaarden landschappelijk interessanter en bieden ze schuil- en nestplaats aan diverse diersoorten zoals eikelmuis en steenuil. Wil je een oude boomgaard in ere herstellen of een nieuwe hoogstamboomgaard aanplanten? Wij helpen graag! Dankzij provinciale subsidies blijft het kostenplaatje beperkt.

Meer weten? Regionaal Landschap Noord Hageland vzw Stefan Smets, landschapsanimator 016 61 92 23 of [email protected] Je vindt ook een heleboel informatie in de brochure ‘Hoogstamboomgaarden, een praktische gids.’ Bestel of download via www.rlnh.be/publicaties

gratis

BON voor een gezonde snack voor het gezin

Een organisatie van Natuurpunt Lubbeek en Regionaal Landschap Noord-Hageland vzw in samenwerking met de gemeente Lubbeek, Vogelwerkgroep Oost-Brabant, Steenuilenwerkgroep Natuurpunt, Vogelbescherming Vlaanderen, Vogel- en zoogdierenopvangcentrum Heusden-Zolder, Landelijke beweging en KVLV Lubbeek, BIB Lubbeek e.a. Met financiële steun van provincie Vlaams-Brabant. Met speciale dank aan de eigenaar van de Rozemarijnhoeve.

enkel geldig op zondag 7 juni 2015 in te ruilen op de infostand van het Regionaal Landschap Noord-Hageland vzw zolang de voorraad strekt

5

Een nieuwe thuis in

© RLNH

Tijdens de feestelijke opening overhandigde burgemeester Rudi Beeken officieel de sleutel van Huize Hageland aan voorzitter Julien Delauré in aanwezigheid van 75 genodigden.

>

De Bosgroep en het Regionaal Landschap Noord-Hageland vestigden zich deze winter na 12 jaar opnieuw in Huize Hageland in Tielt-Winge. Het is op deze locatie dat het Regionaal Landschap NoordHageland in 1992 zijn doorstart kende als een van de eerste Regionale Landschappen in Vlaanderen. We streven naar duurzame natuur- en landschapszorg in samenwerking met alle gebruikers van de open ruimte. In 2000 startte ook de Bosgroep Noord-Hageland op deze locatie. Zij streven ernaar om privéboseigenaars in Noord-Hageland te helpen met raad en daad. Bossen worden niet aangekocht maar samen met de boseigenaar beheerd. De nieuwe locatie in het hart van het Hageland vormt voor beide verenigingen een ideale uitvalsbasis! Beide organisaties verhuisden in 2002 naar Aarschot waar het landschapscentrum Villa Coremans werd opgericht. Ondertussen bouwde de gemeente Huize Hageland verder uit als onthaalpunt voor de regio. Vanuit deze locatie vertrekken het hele jaar door immers vele wandelaars en fietsers die de streek wensen te verkennen. Nu het Regionaal Landschap en de Bosgroep na 12 jaar naar Huize Hageland terugkeren, blijven recreanten welkom voor meer informatie over de regio.

© RLNH

6

IN DE KIJKER r

Huize Hageland Het Regionaal Landschap Noord-Hageland vzw zorgt samen met de gemeente voor de prachtige omgeving van Huize Hageland. Zo werden in het voorjaar de hoogstamboomgaard en de omringende haag rond de evenementenweide hersteld. Op de weide plaatsten we een insectentoren met informatiebord. En een winterlinde kreeg een mooi plaatsje aan de ingang van het Pastoor van de Slagmolenpad.

Op vrijdag 28 en zaterdag 29 augustus organiseren we opnieuw de gratis praktijkles ‘Zomersnoei van hoogstamfruitbomen’ in de hoogstamboomgaard naast Huize Hageland. Je kan kiezen uit één van de twee dagen. Een professionele snoeier geeft toelichting bij de verschillende snoeitechnieken en snoeimaterialen.

In het najaar wordt de omgeving van de iconische Vlooybergtoren hersteld en verfraaid dankzij subsidies vanuit de provincie Vlaams-Brabant. Deze trap in cortenstaal op de top van de Blereberg is een echte publiekstrekker. Het uitzicht bovenop is fenomenaal!

Not eer a zond lvast 20 s a epte g m i voor n je age ber nda onze open feeste met deurd lijke a voor activite g ite jong en o n ud! Jij k omt toch ook?

r

De site achter het kabouterbos zal ingericht worden met speelnatuur en als ontmoetingsplek voor de omwonenden. Tijdens de buitenspeeldag op woensdag 1 april vroegen we advies aan de kinderen zelf! Aan de hand van foto’s kozen ze wat ze echt leuk vinden en wat ze helemaal niet zien zitten. Vooral speelconstructies met hout en touw en een blotevoetenpad zijn populair. Bij de opmaak van het plan wordt hier rekening mee gehouden.

Info en inschrijvingen Stefan Smets, landschapsanimator T 016 61 92 23 of [email protected] Het aantal plaatsen is beperkt, inschrijven is noodzakelijk om zeker te zijn van een plaatsje! Vermeld bij inschrijving je naam, adres, telefoonnummer en email-adres. Inwoners van ons werkingsgebied krijgen voorrang bij inschrijving.

7

BLIKVANGERS

KOM JIJ OOK? r

r

ACTIVITEITENKALENDER

ACTIVITEITENKALENDER

MEI zondag 31 mei Dag van het Park: Natuur brengt je buurt op smaak 10 u. – 18 u. > Domein Bosquet, Okselaar

Zaterdag 29 augustus Zomersnoeicursus hoogstamboomgaarden (lees meer op pg. 7) 10 u. – 16 u. > Huize Hageland in Tielt-Winge (Oudepastoriestraat 22)

(Pastoor Brissacstraat 1, Zichem)

Enkel met inschrijving.

r

Stefan Smets T 016 61 92 23 [email protected] Zondag 31 mei Dag van de Leerkracht: Voorstelling natuureducatieve schoolwerking Kasteeldomein Horst (Horststraat 28, Holsbeek)

r

© RLNH

Tinne Cockx T 016 61 92 29 [email protected]

JUNI zondag 7 juni Steenuil in boerennatuur 7 u. – 18 u. > Rozemarijnhoeve Lubbeek

Bestuiving in Holsbeekse scholen

(Heideken 3)

r

In maart trokken medewerkers en vrijwilligers van het Regionaal Landschap naar de Holsbeekse basisscholen. Aan de hand van een Japans verteltheater, foto’s en spelletjes leerden zo’n 530 leerlingen spelenderwijs over onze bestuivers. Daarna gingen de kinderen zelf aan de slag! De jongere leerlingen maakten bijenhotelletjes met een blik en holle stengels om daarna thuis in de tuin op te hangen. De vijfde- en zesdejaars zaagden bamboe op maat, holden stukken vlier uit en boorden gaatjes in boomstammen. Zo werkten ze samen aan twee grote insectenhotels. Je kan deze hotels en hun nieuwe bewoners bekijken aan het kasteel van Horst in Sint-Pieters-Rode en aan de Sportschuur in Holsbeek.

Stefan Smets T 016 61 92 23 [email protected]

SEPTEMBER zondag 13 september Open Monumentendag r Stefan Smets T 016 61 92 23 [email protected] Zondag 20 september Opendeurdag Huize Hageland 10 u. – 18 u. > Oudepastoriestraat 22, Tielt-Winge r Evelien Janssens T 016 63 59 54 [email protected]

Tinne Cockx T 016 61 92 29 [email protected]

Donderdag 24 september Vrijdag 25 september Sapmobiel Huize Hageland, Tielt-Winge

vrijdag 26 juni Demerfeest 18 u. – 24 u. > De Keyt in Messelbroek r Joost Eens T 016 61 92 27 [email protected]

(Oudepastoriestraat 22) Enkel met inschrijving.

JULI Zondag 12 juli Big Jump Demer 13 u. – 18 u. > Demerbrug in Betekom r Joost Eens T 016 61 92 27 [email protected]

AUGUSTUS Vrijdag 28 augustus Zomersnoeicursus hoogstamboomgaarden (lees meer op pg. 7) 13 u. – 16.30 u. > Huize Hageland in Tielt-Winge (Oudepastoriestraat 22)

Dit project werd ondersteund door de gemeente Holsbeek en de provincie Vlaams-Brabant in het kader van de Koesterburencampagne.

r

Enkel met inschrijving.

r

Stefan Smets T 016 61 92 23 [email protected]

r

Tinne Cockx T 016 61 92 29 [email protected]

De Landschapskrant in jouw brievenbus? Wil jij de volgende edities van onze Landschapskrant thuis in jouw brievenbus ontvangen? Of heb je een handelszaak en wil jij de landschapskranten gratis ter beschikking leggen van je klanten? Stuur dan een mailtje met je naam en adres naar [email protected] met als onderwerp ‘landschapskrant’. En wij zorgen ervoor dat onze krant gratis in je brievenbus terecht komt!

wedstrijd WIN! In welk bos kan je dit kabouterhuisje vinden?

© RLNH

* max. 25 kinderen tussen 4 en 8 jaar

MEER WETEN? Abonneer je gratis op onze digitale nieuwsbrief 8

‘Landschapsmail’ via onze website www.rlnh.be of stuur een mailtje naar [email protected] met als onderwerp ‘Landschapsmail’. Volg onze activiteiten nu ook op Facebook!

© Stefan Smets / RLNH

Mail voor 30 juni 2015 het antwoord naar [email protected] en maak kans om samen met jouw vriendjes op zoek te gaan naar de kaboutertjes in dit bos*. De winnaar wordt persoonlijk verwittigd.

?

OP RO EP !