17/04/2013
Acute electrolytstoornissen
Hyperkalemie
Prof. dr. Koen Van Hoeck
Referentiecentrum Kindernefrologie UZA 03/ 821 3481 Prof. dr. D.Trouet S. Eerens RN expertverpleegkundige Marjan De Wulf,J ulie de Muynck psychologe Katrien Wellens, Nancy Pyck , Annemie Van de Sompel , dietisten Claudia Deckx, Sociaal maatschappelijke Patienten begeleiding Vanessa Dejongh, secretaresse
Hyperkalemie assessment • K+: – > 5 mmol/l –>6 – > 7.5 –>9
• Pseudo hyperkalemie door hemolyse? – Hyper Fosfatemie, LDH – WBC > 50.000, trombocytose >1.000.0000
• EKG Uit Boron Boulpaep : Medical physiology 2002 Elsevier science
Intake
Figure 3 Internal and External Potassium Homeostasis
• Dieet – Adult 50-150 meq/dag – kind (0.5- 2 meq /kg/dag)
External Balance
Intake
Internal Balance
K+
3.5-5.0 meq/L
Extracellular (ECF)
+ K 120-150 meq/L
Excretion Intracellular Fluid (ICF)
• Bron: potatoes, tomatoes, celery, melons, bananas, citrus fruits, strawberry, dried fruits, nuts, coffee, chocolate, • Andere: – – – –
TPN IV bloed Medicatie. (Peni, antihypertensiva) ORS-GES-electrolyt oplossing
1
17/04/2013
Figure 3 Internal and External Potassium Homeostasis
Acuut: shift intracellulair
External Balance
Intake
Internal Balance
K+
3.5-5.0 meq/L
Extracellular (ECF)
+ K 120-150 meq/L
Excretion Intracellular Fluid (ICF)
Figure 3
Renale Excretie Chronisch: excretie Internal and Externalrenale Potassium Homeostasis
Renale K excretie: distaal beslist
Internal Balance
K+
3.5-5.0 meq/L
Extracellular (ECF)
+ K 120-150 meq/L
Excretion Intracellular Fluid (ICF)
Nier K excretie Figure 5 Distal Tubular Potassium Handling
Fractional Delivery of Potassium (%)
External Balance
Intake
High K+ Diet
100
Figure 13 Inter-relationship between Distal Tubular Flow and Aldosterone on Potassium Homeostasis
Proximal Tubular Sodium Reabsorption
Distal Tubular Flow
(-) Normal Diet
10
Low K+ Diet 1 0
20
40 60 % Distal Tubule
80
ECF Volume Depletion
Potassium Secretion
(+)
100
Fractional delivery of potassium along the distal nephron in rats Maintained on low, normal or high potassium diets
Plasma Aldosterone
2
17/04/2013
Hyper K: acuut of niet? Figure 3 Internal and External Potassium Homeostasis
External Balance
Intake
Internal Balance
K+
3.5-5.0 meq/L
Extracellular (ECF)
Oorzaken= acuut • Shift
Intake • ORS • Penicilline • K infuus
– Hemolyse – pseudohemolyse • Trombocytosis • Neutrocytosis
+ K
– – – – –
120-150 meq/L
Excretion
Rhabdomyolyse ( P) Bloedtransfusie Metabole acidosis B blokkade theofylline
Intracellular Fluid (ICF)
Oorzaken=subacuut • Renale excretie – Lage GFR
Therapie: intake • Kayexalaat rectaal: 1g/kg oplossen in 2 ml/kg sorbitol , glucose 10% of water
– Functioneel Hypoaldosteronisme • Tubulopathie • Obstructieve nefropathie ( urosepsis) • Lage distale flow ( nsaid, ace, cyclosporine)
Therapie: Acute shift
Nadien kayexalaat per os in 4 giften
Therapie renale excretie
• NaHCO3 1-2meq/kg iv over 30 minuten • Glucose 0.5g/kg + insulin 0.1U/kg over 30m minuten • B agonist: aerosol 10 mg
• Alle medicatie die GFR en distale Na en flow delivery verlagen stoppen:
• Calcium gluconaat 10% 0.5ml/kg over 10 minuten ( monitor)
• Distale Na en flow verhogen
– NSAID – ACE – Cyclosporine Prograft
– Vocht, zout en lis diuretica 2-4 mg/kg in 4 giften
3
17/04/2013
Hyponatremie
Normaal
Absoluut wateroverschot
Relatief wateroverschot
Na Na H2O H2O
Water en zout: één compartiment aparte controle loops
Uit Boron Boulpaep : Medical physiology 2002 Elsevier science
Na H2O
Hyponatremie is waterretentie
Uit NEJM 2000 vol 342 nr 21 pag 1581 : Hyponatremia, H. Adrogué, N Madias
Hyponatremie is waterretentie
Uit NEJM 2000 vol 342 nr 21 pag 1581 : Hyponatremia, H. Adrogué, N Madias
4
17/04/2013
Beleid vocht • Dehydratie is vochtrestitutie. • SIADH is vochtbeperking – IWL= 350ml/m² – 50-75% Compenseren verliezen
Beleid zout • Hyponatremie is opletten met vrij water! Liever hypertone zoutoplossing NaCl 3% (56 meq per 10 ml)
– Vb: kind 16 kg met nu gewicht 15kg en Na 123mmol/L – Berekening deficit: W(kg) *0,6 ( ECW) *
gewenst serum natrium (mmol/l) actueel serum natrium (mmol/l) = 16*0,6* (130-123)= 67,2 meq Na= 12ml NaCl 3% te geven.
• NS is moeilijk: hypoperfusie nieren en V renalis trombose
Osmotische demyelinisatie Snelheid is tot symptomen weg zijn of anders 1 ml/min= 12 minuten Snelheid Geen symptomen: 2 meq/L per uur maar max 20meq per 24 uur! Let op! Plotse Toename van de diurese door behandeling – Volume repletie: adh onderdrukking – geassocieerde neiging tot waterretetentie ( siadh, stress, medicatie) – Diuretica- zeker de vaptanen
Conclusie • Acute Hyperkalemie: – Overmatige aanvoer in omstandigheden waar shift niet werkt
• Subacute Hyperkalemie – renale excretie belemmerd door ondervulling of zouttekort of door medicatie.
• Hyponatremie: – Bijna Altijd een gevolg van slechte renale vrij water excretie bij “normale” zoutvoorraden. – Bijna nooit een teken van absoluut zouttekort tenzij bij gastroenteritis.
5
