Korte keten Limburg Brochure zomer 2015

Korte keten Limburg

Brochure zomer 2015

Korte Keten Column

1

Beste lezers, De zomer staat ondertussen weer voor de deur. Dat betekent dat het binnen de korte keten volop gonst van de bedrijvigheid: na de zware voorbereiding in de lente laten de lokale producenten het beste van hun producten zien en proeven op tal van evenementen. Maar ook de gewone burgers kunnen stilaan genieten van de eerste resultaten in hun eigen groentetuintje. Hoe dan ook: de populariteit en aandacht voor hoeve- en streekproducten blijft groeien, zo getuigt ook topkok Giovanni Oosters in deze editie. Deze trend ontgaat ook de traditionele landbouwer niet, die hiervan maar al te graag gebruikt maakt en een verbredingsactiviteit start. Eén van die verbredingsactiviteiten is het oprichten van een CSA-bedrijf, oftewel ‘Community Supported Agriculture’, gemeenschapslandbouw. Over de voordelen getuigt landbouwer Souliman. Voor elke geïnteresseerde starter is er bovendien een gratis digitale gids samengesteld die je wegwijs maakt in het hele administratieve kluwen. Ben je nog steeds niet overtuigd van de talrijke smakelijk kwaliteiten van onze hoeve- en streekproducten? Ga dan zeker een kijkje nemen op één van de evenementen. Laat je smaakpappillen verrassen en laat je onderdompelen in de boeiende wereld van de lokale producten en hun verhaal.

V.U. Voedselteams vzw Tiensesteenweg 63 - 3010 Leuven

Veel leesgenot en een fijne zomervakantie gewenst!

Deze editie kwam tot stand met medewerking van arbeidscentrum De Wroeter.

Inge Moors Gedeputeerde van Landbouw en Platteland

Korte Keten Kok: Giovanni Oosters. Nadat er jaren een honger was naar exotische ingrediënten, is de lokale keuken vandaag helemaal in. Groenten kweken in eigen tuin, kopen bij lokale telers en genieten van groenten van bij ons zijn slechts een greep uit de opmars van de lokale keuken in het dagdagelijkse leven. De slogan “Smaken van bij ons” prijkt trots op de ramen van Huis de Corswarem, waar wij het Smaaksalon uitbaten. Koken met producten van hier om de Limburgse boeren en de lokale economie te steunen, daar kan je volgens mij toch alleen maar voor zijn. Dit promoten van producten van bij ons en werken met lokale telers zorgt immers voor dagelijkse inspiratie langs beiden kanten. De samenwerking met Puur Limburg als spil tussen Limburgse boeren en restaurants is dan ook essentieel. Reeds acht jaar staat Vous Lé Vous voor een lokale keuken. Onze liefde voor groenten heeft zich sinds drie jaar ook vertaald in een eigen groentetuin. Vandaag kunnen we hiervan ook figuurlijk de vruchten plukken, via de nominatie voor beste groenterestaurant 2015. Giovani en Annelies baten het Limburgse sterrenrestaurant Vous Lé Vous in Wimmertingen uit. In Hasselt kan je het Smaaksalon terugvinden.

Meer info: www.smaaksalon.be www.vouslevous.be

2

Jouw boer: CSA Het Vrije Veld - Zutendaal. Het Vrije Veld, dat is een volle hectare biologische landbouwgrond en grote portie boerenbezieling. Voor boer Souliman is boeren vandaag dan ook een groot stuk activisme. Zo is hij onder meer geëngageerd binnen Wervel (de werkgroep voor rechtvaardige landbouw, red.), Tuinen in Transitie en het CSA-netwerk. En in de praktijk komt dat activisme op dit kleinschalige bedrijf neer op de ongedwongen keuze om te biologisch werken en voor het werken met oude gewassen. In het bosrijke Zutendaal teelt hij samen met collega Lore jaarlijks een brede mix aan groenten en kruiden. Van bij de opstart in 2010 kozen ze samen voor het CSA-systeem, ofwel Community Supported Agriculture, als manier om de lokale markt te bedienen. In dit principe ondersteunt de gemeenschap de boer gedurende het hele seizoen. “Doordat onze leden op voorhand betalen, zijn wij als voedselproducent ook zeker van onze afzet en een inkomen” vertelt Souliman. Tegenover het arbeidsintensieve boerenwerk, hoort immers een eerlijk loon te staan. Daar wordt iedereen het vandaag stilaan over eens. En Souliman en Lore brengen dat op lokaal niveau in Genk in de praktijk. In het seizoen, van mei tot december, is op het Vrije Veld vooral het land koning. Op het toppunt van de rijping worden de groenten geoogst. Het is de boer die dus beslist waar de leden in de keuken mee aan de slag kunnen. In het begin is dat voor sommige mensen nog wel wat wennen. “Maar voor het opgeven van dit stukje keuzevrijheid, krijg je wel een ruime variatie gezonde en smaakvolle producten in de plaats” legt Lore uit.

3

Daarnaast hebben de leden aan het begin van het seizoen ook inspraak in wat de boer teelt. En die luxe kunnen vele andere systemen niet bieden. Uniek in de provincie Limburg is het brede assortiment aan biologisch geteelde kruiden. In de glazen serre vind je er naast de gekende bieslook en pepers ook minder bekende kruiden als bloedzuring, rode zonnehoed en pimpernel terug. Iedere soort met zijn eigen specifieke smaak. Een walhalla voor fijnproevers. Hoe moet dat dan? Als buurtbewoner kan lid worden van de CSA en kiezen tussen een wekelijks of een tweewekelijks groenten- en kruidenpakketten. Deze pakketten kan je zelf afhalen op het veld, op een afhaalpunt of – afhankelijk van waar je woont- thuis geleverd krijgen. Voor wie het allemaal eerst eens wil uittesten, is er de formule van maand- en proefpakketten. Meer info: www.hetvrijeveld.be [email protected]

Jouw beweging: Vredeseilanden en De FOD Financiën te Hasselt. Wat als grootkeukens aan de slag zouden gaan met lokale producten afkomstig uit duurzame landbouw? In 2013 nam het Federaal Instituut voor Duurzame Ontwikkeling initiatief en stelde Vredeseilanden aan om de principes van duurzame voeding ingang te doen vinden in acht verschillende grootkeukens. Eén van die principes luidde: werken met lokale producten. Hoe ziet de korte keten-keuken van de FOD Financiën te Hasselt er uit? Voedselteams ging op onderzoek. Jo Gilisen, intendant Fedorest Hasselt, ging zelf op zoek naar lokale boeren met een interessant aanbod. Na een prospectie van de lokale markt, botste hij op de kleinschalige geitenhouderij De Levende Aarde. Een paar weken later stond er reeds verse, lokale geitenkaas op het menu. Het bleek overigens een succes. In de eerste week moesten er enkele kilo’s kaas worden bijgekocht. Wat betekent leveren aan een grootkeuken voor de producent? Voor boer Remy van De Levende Aarde was de voorwaarde dat de koks eerst op boerderijbezoek kwamen. De korte keten, dat betekent immers een vertrouwensband tussen producent en consument. Ook voor de boer is het belangrijk dat in de context van een duurzame relatie het verhaal achter de producten goed kan worden verteld. Omdat de lokale producten niet in ieder gerecht worden verwerkt, werd De Levende Aarde tot nog toe niet overvraagd. Waar het om zuivelproducten gaat, is de vraag ook haalbaar voor kleinschalige, familiale bedrijven. Voor groenten ligt dat evenwel anders. Zo gebeurde het reeds dat een lokale biologische

groenteteler de vraag van de grootkeuken niet kon matchen met haar eigen aanbod. Ook het prijskaartje van deze producten is niet onbelangrijk. De menu’s in het overheidsrestaurant kosten 3 en 4 euro. “We moeten er in ons aankoopbeleid voor zorgen dat voor ieder menu steeds de inkoopkost of Foodcost gedekt is” legt Jo Gilisen uit. “Een menu dat uitsluitend zou bestaan uit lokale en biologische producten wordt dan moeilijk haalbaar.” Voor het duurzame menu betalen werknemers één euro extra (€ 4,00). De keuze voor dit menu wordt gestimuleerd met een stuk exotisch FairTradefruit of lokaal seizoensfruit. “Toch merken we dat een aantal mensen over dat prijsverschil vallen” vertelt Jo. Onbekend is onbemind? Alle menu’s zijn immers even lekker. De vraag naar duurzame voeding groeit dus traag maar gestaag. In 2014 begeleidt Vredeseilanden tien nieuwe grootkeukens naar een duurzaam menu. Meer info over dit project vind je op www.vredeseilanden.be/duurzame-grootkeukens

4

In beweging: Provincie Limburg lanceert Gids voor CSA-bedrijven.

5

Community Supported Agriculture, kortweg CSA, is een concept waarbij de landbouwer en de consument samenwerken en samen zoeken naar oplossingen voor onze voedselketen, die economisch, ecologisch en sociaal duurzaam zijn. Het CSA-principe biedt een antwoord op de maatschappelijke trend van bewustwording van de herkomst van ons voedsel en de aandacht voor het terugdringen van de voedselkilometers. Naast de ‘gewone’ administratieve verplichtingen zoals het bekomen van een ondernemingsnummer, de fiscale aspecten en de sociale wetgeving, dient een landbouwbedrijf daarnaast te voldoen aan diverse landbouwgerelateerde administratieve verplichtingen zoals mestwetgeving, registratie, de voorwaarden opgelegd door het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV), enzovoorts. Al deze administratieve verplichtingen moeten bovendien ook nog eens op mekaar afgestemd worden en dit op maat van het bedrijf. Dat is vaak een kluwen voor de landbouwer. Daar komt ook nog bij dat de bestaande CSA’s voornamelijk een tuinbouwactiviteit uitoefenen. Het is niet uitgesloten dat er in de toekomst CSAbedrijven starten met de exploitatie van (klein) vee, wat de toepassing van de wetgeving voor hen mogelijks nog complexer maakt. De nood aan een instrument waarin al deze administratieve verplichtingen, nuttige tips,… worden opgesomd op een overzichtelijk manier, is dan ook hoog. De Dienst Landbouw en Platteland van de provincie Limburg heeft,

onder impuls van mevrouw Inge Moors - gedeputeerde van Landbouw en Platteland - op deze problematiek een antwoord trachten te bieden. Alle regels op vlak van milieu, vergunningenbeleid, voeding, dierenwelzijn, enzovoorts, die van toepassing zijn op het oprichten van een CSA-boerderij worden gebundeld in een digitale gids. Deze gids her¬leidt de uitgebreide informatie tot een leesbaar geheel met een focus op de noden en behoeften van CSA-bedrijven en de typische Limburgse situatie. Omwille van het feit dat de gids telkens ge-update zal worden, is ze enkel digitaal beschikbaar op de website van de provincie via www.limburg.be/producten

Korte Keten Activiteiten:

De Korte Keten: Verkooppunten Puur Limburg

De boer op tijdens de Bioweek

In de bioweek vertrekt er een 30 km lange fietstocht langs verschillende biobedrijven uit de streek. Al luisterend en proevend ontdek je het verhaal van de boer achter het product. Wanneer? zaterdag 6 juni vertrek tussen 11u00 en 13u00 Waar? Sint-Amandusstraat 32, Stokrooie Meer info: [email protected]

Puur Limburg is een overkoepelend merk voor hoeve- en streekproducten van Limburgse bodem. Al het goede van de regio wordt gebundeld en is, dankzij een goed uitgebouwde logistiek, gemakkelijk verkrijgbaar voor de consument. Puur Limburg biedt haar producten aan op meer dan 40 verkooppunten in Limburg en via de webwinkel. Meer info: www.puurlimburg.be

Amuse Hasselt

Amuse is het jaarlijkse culinaire Parkfeest van Stad Hasselt waar Fair Trade en korte keten centraal staan. Op Domein Kiewit kan je in de namiddag terecht voor verschillende eet- en infostands. Wanneer? Zondag 21 juni Waar? Domein Kiewit Meer info: [email protected] Sleutelwoorden voor Puur Limburg zijn transparantie en authenticiteit. De mens of het bedrijf achter een product, met zijn persoonlijke verhalen drijfveren en idealen wordt steeds in beeld gebracht. Een van onze producenten is Maarten Simonis van de Jambrouwerij, een kleine ambachtelijke jammakerij in Riemst. Riemst is de poort van Haspengouw, dé fruitstreek van Vlaanderen, en precies dat Haspengouws fruit wordt verwerkt tot heerlijke jams. In kleine hoeveelheden, zodat kwaliteit en authentieke smaken in ere worden gehouden. Je kan er ook terecht voor een workshop confituur maken.

Streekproductenmarkt Alden-Biesen Wegens de succesvolle eerste editie van de Limburgse hoeve- en streekproductenmarkt van september vorig jaar te Herkenrode - met meer dan 10 000 bezoekers – organiseert de provincie Limburg dit jaar een hoeve- en streekproductenmarkt op de jaarlijkse Landen Tuinbouwdag op Alden Biesen te Bilzen. Dit groots openluchtevenement gaat door op zondag 5 juli. Het belooft ook dit jaar weer een bonte mix te worden van lokale producenten en allerhande gratis proevertjes. Wanneer? Zondag 5 juli Waar? Kasteel van Alden Biesen, Bilzen Meer info: [email protected]

6