Koersplan 2015-2019 Or.0018
Datum : juni 2015
Rol
Datum
Werkgroep
Voorstel
Maart 2015
Directeurenraad
Advies
11 juni 2015
Raad van Bestuur
Vaststelling
1 juni 2015
GMR
Instemming / Advies
17 juni 2015
RvT
Goedkeuring
18 juni 2015
Koersplan
2015 – 2019
MeerderWeert midden in de samenleving Samen leren, boeien en groeien
2
Inhoudsopgave
Pagina 1
Inleiding − Strategische focus − Strategische proces − Doorlopende ontwikkelingen en nieuwe doelen − Opbouw van het Koersplan − Het Visieteam
2
Missie en Visie Visie Missie
3
Toekomstverkenning 2025 en verder
4
Relevante externe ontwikkelingen
5
Het kernthema: ‘MeerderWeert midden in de samenleving’ − Speerpunt 1: Verbinding − Speerpunt 2: Talentontwikkeling door Boeiend Onderwijs − Speerpunt 3: Duurzame schoolontwikkeling − Speerpunt 4: Eigenaarschap en (professionele) ruimte
6
De Beleidsdomeinen 6.1. Personeel 6.2. Kwaliteit 6.3. Organisatie en Cultuur 6.4. Financiën 6.5. Huisvesting 6.6. ICT 6.7. Communicatie en PR
4 4 4/5 5 5 5 6 6 7 8 t/m 10 11 12 14 t/m 16 17 / 18 19 t/m 23 24 t/m 27 28 29 30 30 30/31 31/32 32/33 33
Bijlagen: 1 2 3 4 5
Mindmap Mindmap Mindmap Mindmap Mindmap
Trends speerpunten Relevante externe ontwikkelingen MeerderWeert 2019 MeerderWeert 2019 Overzicht
3
1. Inleiding Dit is de uitgebreide versie van het Koersplan. Deze uitgebreide versie is bedoeld voor intern gebruik in het samenspel tussen Raad van Bestuur (RvB), Raad van Toezicht (RVT), Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR) en de schooldirecteuren. Hiernaast is een beknopte publiekvriendelijke versie van het Koersplan gemaakt voor het gebruik in de scholen, voor ouders, externe partners en andere stakeholders. In de publieksvriendelijke versie zijn de missie, visie, het kernthema en de strategische speerpunten beknopt beschreven. Strategische focus De strategische focus in het Koersplan 2015- 2019 ligt nadrukkelijk op het versterken van de rol van MeerderWeert en de scholen in de maatschappij. MeerderWeert wil van echte meerwaarde zijn in en voor de samenleving. We hebben ons strategische beleid uitgewerkt in een integraal samenhangend kernthema: ‘MeerderWeert midden in de samenleving’. Het kernthema is uitgewerkt in vier strategische speerpunten:
• Speerpunt 1: Verbinding Samen met anderen spelen we in op de veranderende samenleving • Speerpunt 2: Talentontwikkeling door Boeiend Onderwijs We bereiden kinderen voor op de samenleving die er in de toekomst anders uitziet dan het heden of verleden • Speerpunt 3: Duurzame schoolontwikkeling We bieden kwaliteit voor de samenleving • Speerpunt 4: Eigenaarschap en (professionele) ruimte We bevorderen een actieve rol van alle betrokkenen in de school en samenleving Strategisch proces Het Koersplan is in de volgende fasering tot stand gekomen: 1. Reflectie In deze fase is de missie en visie geëvalueerd, is teruggekeken op het vorige koersproces en zijn de tussenopbrengsten van de huidige koers geëvalueerd. Er is hiervoor een bijeenkomst georganiseerd met een breder gezelschap van medewerkers vanuit MeerderWeert, leden van de GMR, RvB en RvT. Verder zijn beleidsmedewerkers, directeuren en de leden van de RvB geïnterviewd. De belangrijkste bevindingen vanuit de evaluaties: • De missie en visie mogen compacter en kernachtiger beschreven worden • Het eigenaarschap voor het Koersplan van schoolteams moet versterkt worden • Het is wenselijk in het nieuwe Koersplan te werken vanuit een samenhangend kernthema • In de afgelopen periode is er heel veel gerealiseerd, maar veel zaken moeten we doorontwikkelen, verdiepen en borgen 2. Richting In deze fase zijn de missie en visie met input vanuit het bredere gezelschap, de Directeurenraad (Dira) en het visieteam herijkt, we hebben dromen van leerlingen en leraren opgehaald, met de Dira en met input vanuit verschillende schoolteams een doorkijkje naar 2025 gemaakt (stip op de horizon) en een beknopte omgevingsanalyse uitgevoerd. Op basis van de input is een ‘werkdocument van het Koersplan opgesteld’ 3. Raadpleging In de fase ‘Raadplegen’ is het werkdocument van het Koersplan intern ter bespreking voorgelegd aan een groep leerlingen uit groep 8, alle schoolteams, de Dira en de beleidsmedewerkers van het bestuurskantoor. Verder hebben circa 20 externe stakeholders in een raadplegingsbijeenkomst feedback op het
4
werkdocument gegeven. Tot slot is het concept- Koersplan door vijf externe experts die regelmatig bij MeerderWeert betrokken zijn, getoetst. Op basis van alle feedback is de koers aangepast en is de publieksvriendelijke versie en het voorliggende Koersplan tot stand gekomen. Na besluitvorming over het Koersplan worden de volgende fasen uitgevoerd: 4. Resultaatafspraken Maken van resultaatafspraken op diverse niveaus m.b.t. het realiseren van het Koersplan (bijvoorbeeld het doorvertalen van het Koersplan naar het schoolplan) 5. Realiseren Uitvoering van het Koersplan. 6. Rekenschap Horizontale en verticale verantwoording tijdens de uitvoering van het Koersplan. Doorlopende ontwikkelingen en nieuwe doelen Zoals hierboven beschreven, is uit de evaluatie van de tussenopbrengsten van het huidige Koersplan 2012 – 2015 naar voren gekomen dat er in de afgelopen jaren heel veel gerealiseerd is, maar dat we ook nog veel zaken moeten doorontwikkelen, verdiepen en borgen. Dit Koersplan staat dus niet bol van allerlei nieuwe ontwikkelingen. Duurzame onderwijsverandering vraagt tijd! We nemen de tijd om door te ontwikkelen, thema’s te verbreden en verdiepen en de resultaten van al onze inspanningen te borgen. In het voorliggende koersplan beschrijven we dan ook steeds wat er in de afgelopen jaren gerealiseerd is en wat om doorontwikkeling vraagt. Opbouw van het Koersplan In hoofdstuk 2 zijn de missie en visie opgenomen. In het strategische proces is een toekomstverkenning 2025 en verder uitgewerkt. Deze is opgenomen in hoofdstuk 3. Vervolgens zijn belangrijke externe ontwikkelingen in kaart gebracht. In hoofdstuk 4 zijn deze in een mindmap verwerkt. Op basis van alle input is in hoofdstuk 5 een samenhangend kernthema uitgewerkt: ’MeerderWeert midden in de samenleving’. Dit hoofdstuk vormt het hart van het Koersplan. Het kernthema is uitgewerkt in vier strategische speerpunten. Tot slot zijn in hoofdstuk 6 de beleidsdomeinen van MeerderWeert uitgewerkt. Het visieteam Het Koersplan is onder regie van een visieteam tot stand gekomen. De leden van dit team: • Vivian Hoeben (lid GMR, ouder) • Carla Smits (lid GMR, leraar) • Barbara Schipper (directeur) • Marie-Anne Hennissen (directeur) • Huub Hagen (directeur) • Rita van Deuren (lid RvT) • Frank Voss (lid RvT) • Henk Jabben (lid RvB) • René van Strijp (voorzitter RvB) • Wim Nederlof (Actplus, extern begeleider) Wij danken de leden van het visieteam en iedereen die input in het strategische proces heeft geleverd voor de grote inzet en actieve betrokkenheid bij de totstandkoming van dit Koersplan! Henk Jabben René van Strijp
5
2. Missie en Visie Missie MeerderWeert biedt kinderen en medewerkers een plek om samen te leren, boeien en te groeien Talenten van kinderen krijgen de ruimte Kinderen kunnen groeien op weg naar volwassenheid Kinderen worden voorbereid op de toekomst waarbij zij vanuit verantwoordelijkheid, samenwerkend, met een positieve, onderzoekende en zich steeds opnieuw verwonderende blik in de wereld van nu en morgen staan! IEDER KIND IS UNIEK EN SPECIAAL! Onze kerntaak is het verzorgen van goed, duurzaam en boeiend onderwijs. Wij willen van meerwaarde zijn en van betekenis voor alle kinderen in Weert, Nederweert en omgeving. Daartoe bieden wij - in een omgeving die zich kenmerkt door veiligheid, openheid, plezier uitdaging en betrouwbaarheid onderwijs aan waarbij kinderen voorbereid worden op een samenleving die er in de toekomst anders uitziet dan het heden of verleden. Alle kinderen en mensen zijn gelijkwaardig in al hun verschillen. Iedereen is welkom en wordt erkend en herkend. Respect in woord en daad wordt als basisvoorwaarde van iedereen verwacht en door leraren en medewerkers voorgeleefd.
Visie Kinderen en medewerkers krijgen kansen in hun talenten en kunnen en mogen groot worden. We willen dat kinderen samen kunnen leren, boeien en groeien om zo een goede plek in de samenleving te kunnen verwerven. En goede wereldburgers kunnen worden, in een steeds complexer wordende samenleving met oog voor elkaar, voor de verschillen en voor de omgeving. We realiseren goede opbrengsten en behalen de onderwijsdoelen die de maatschappij van ons vraagt. Afgestemd op de individuele mogelijkheden van elk kind. We halen uit kinderen wat erin zit, gebruikmakend van al hun talenten. Daarvoor bieden we hen een veilig, afgestemd en vraaggericht aanbod. Wij waarderen kinderen in hun eigenheid en hun eigen ontwikkeling. Kinderen vaardigheden leren die in de 21e eeuw nodig zijn, toekomstbestendig en duurzaam dus. Kinderen leren om te kunnen gaan met een snel veranderende samenleving. We werken opbrengst- en handelingsgericht in een juiste balans met de hierbij horende procesmatige kant en andere waardevolle elementen, zoals sociale-, emotionele- en creatieve aspecten We leren kinderen leren. Maar leren hen ook om goed te leven. Om gelukkig te worden. We willen een voorbeeld zijn in inspireren, boeien en uitdagen in werken, opvoeden en leren.
6
Daarbij hebben we speciale aandacht voor een steeds gemakkelijker bereikbare wereld, waarbij de sociale media en de snelheid van deze ontwikkelingen om een open houding van eenieder vraagt. We leren kinderen daarbij ook om goede keuzes te maken, en soms beperkingen en focus in te bouwen. We spreken kinderen aan op hun eigen verantwoordelijkheid en helpen hen om eigenaarschap voor het eigen leren te realiseren. Alle scholen zijn permanent in ontwikkeling, met oog voor welzijn en gezondheid. Een lerende organisatie met als doel om bij ons zelf en bij anderen het maximale eruit te halen en te groeien. Elkaar sterker makend. We leren daarbij van onze fouten en vergissingen. We verwachten dat medewerkers in zichzelf en in elkaar investeren. We stellen daarvoor gerichte vormen van ondersteuning en nascholing beschikbaar, passend bij de loopbaan- en carrièreontwikkeling van medewerkers. Met alle ouders streven we naar een goede samenwerking en wederzijdse betrokkenheid. Ook werken we samen met andere instanties, gericht op de meerwaarde die dit primair voor de kinderen heeft, maar ook voor onszelf en andere betrokkenen. Als MeerderWeert investeren we in medewerkers, ouders, en andere partners. We benutten de denkkracht en ervaring van iedereen. Werken samen met elkaar en leren van en met elkaar; waarbij ieder bereid is om kritisch naar zichzelf te kijken, met oog voor het effect van ieders handelen op de ander. MeerderWeert zet als overkoepelende organisatie de kaders en de grote lijnen uit en bewaakt deze kaders. Elke school heeft – op basis van de eigen specifieke omstandigheden en ontwikkeling- daarbinnen de autonomie om eigen accenten te leggen en keuzes te maken. MeerderWeert ondersteunt de ontwikkeling van de scholen en is ook in dienstverlenende zin van meerwaarde.
7
3. Toekomstverkenning 2025 en verder Wat zijn relevante trends in onze samenleving die van invloed zijn op onze leerlingen, onszelf, onze netwerkpartners? Veelal zie je ook tegentrends ontstaan. De meest relevante zijn samengevat in onderstaande mindmap. Bronnen daarvoor: de uitkomsten van interviews/gesprekken binnen MeerderWeert, de toekomstdromen en ook literatuuronderzoek. De RvB heeft in de zomervakantie 2014 een eerste aanzet gemaakt voor een ‘Doorijkje 2025’ (en verder). We hebben deze aanzet gecombineerd met bevindingen vanuit literatuuronderzoek. In Vlaanderen is een ‘open scenario-oefening’ uitgevoerd, op initiatief van het Departement Onderwijs en Vorming, de Vlaamse Onderwijsraad en de Koning Boudewijnstichting. Vijftien personen die actief betrokken zijn bij ontwikkelingen in de samenleving, ontwikkelden mogelijke toekomstscenario’s voor ‘De School als leer- en werkplek in 2030’. Het vervolg werd een Learning Lab over ‘leren en onderwijzen in 2030’, die gebruikmaakte van de toekomstbeelden uit de scenario-oefening. Al is Vlaanderen geen Nederland, toch bleek het onderzoek belangrijke resultaten op te leveren van mogelijke trends en tegentrends voor 2030. Vanuit dit onderzoek is ook een toekomstscenario uitgewerkt voor het onderwijs 2025 en verder. De belangrijkste punten die we hieruit kunnen leren voor MeerderWeert, gecombineerd met de dromen vanuit leerlingen en leraren hebben we in de mindmap samengevat. De meest relevante voor MeerderWeert zijn ook meegenomen op deze mindmap. • Het onderzoeksverslag uit Vlaanderen is vanaf januari te downloaden van de website http://www.ond.vlaanderen.be/onderwijs2030/rapport_minister/3.MappingPerspectievenOpOnderwijsIn2030RapportKessels EnSmit_juli2013.pdf Maatschappelijke trends en tegentrends
Trends 7: Beeld als informatiedrager • Het beeld wordt belangrijker dan het woord als informatiedrager • Maar beeld en… (+ online en offline) • Beelden verspreiden zich steeds sneller • Nieuwe manieren van communiceren • Mediawijsheid en moreel besef belangrijk
Trends 4: Samenspel • Samenspel van overheid, individu, bedrijfsleven en het onderwijs nemen andere gedaanten aan (de vensters van het onderwijs gaan open) • Verbondenheid en diversiteit zijn nodig om complexe problemen aan te pakken • Samen, flexibel, divers • Eigenaarschap en verantwoordelijkheid van belang, in kleinere (samenwerking)verbanden • Samen versus autonomie
Trent 3 – 4 – 5 – 6 - 7 Zeer belangrijk: • Ethiek • Moreel besef/ waarden en normen (+ R-R-R) • Kritisch denken • Luisteren
Trends 6: Vermaatschappelijking • Overheden trekken zich terug • Mensen en groepen organiseren zich meer bottom-up • Flexibilisering van onderwijsaanbod en - tijden
Trends 3: Verbinding en verbondenheid • Diversiteit neemt toe, grenzen lossen op, tussenschotten verdwijnen • Mogelijkheden voor nieuwe vormen van verbinding en verbondenheid tussen individuen, groepen en organisaties • Nieuwe vormen van virtuele en ‘fysieke ’onderling verbonden netwerken Trends 2: Veerkracht • Veranderingen doen een beroep op de veerkracht van individuen, organisaties en samenlevingen • Openheid voor aanpassing, experiment, innovatie en kunnen omgaan met veranderingen als sleutelcompetenties, ook in de opvoeding • Veranderen is ook vaak onveilig, daar rekening mee houden • Grenzen en prioriteiten stellen
Tegentrend bij 6: Roep om de overheid • De roep dat de overheid de grote problemen moet oplossen inzake arbeid, zorg, veiligheid, etc. • Er worden vragen gesteld bij de vermaatschappelijking van de zorg en de solidariteit en kracht die dit streven vergt (afbreken van de welvaartsstaat) • Gelijke kansen voor kinderen
Trends 5: gemeenschappelijke verantwoordelijkheid • Waardegedreven initiatieven, voor onderwijs ook van groot belang • Zoekproces naar (constructie van) waarden en normen • Voor het vormgeven van hun identiteit nemen mensen deel aan groepsinitiatieven op grote en kleine schaal
Tegentrends bij 2, 3 en 5: Zich terugplooien op zichzelf • Terugplooien op de eigen gemeenschap, ook in het onderwijs • Individualisering, fragmentatie, polarisatie en spanningsvelden • Mensen moeten leren zelf na te denken, kritische vragen stellen
Trends 1: Verandering • Verandering is een gegeven. Veerkracht trend 2 wordt de norm) • Veranderingen volgen elkaar snel op • Schaalgrootte veranderingen neemt toe • Van belang om duidelijke keuzes te maken, niet veranderen om te veranderen. Niet met alle winden meewaaien
Zie bijlage 1 8
Onderwijs in de toekomst: blik op 2025 Organisatie en cultuur • Grote mate van zelfsturing en verantwoordelijkheid (‘Waken voor te veel controle. Aandacht voor ondersteuning, vragen, luisteren, georganiseerd vertrouwen’) • Herpositionering identiteit (van RK naar( • De cultuur is professioneel en ongedwongen met goede afspraken binnen eigen verantwoordelijkheid (ook m.b.t. normjaartaak) • Dialoog met andere besturen en zorg- en overheidsinstellingen/ verbinding en synergie voor de regio • MW kernpartner in R-KEC • Filosofie: vraaggestuurde ondersteuning op maat • Maximale ondersteuning bestuurskantoor (bovenschools wat moet en op schoolniveau wat kan)
Communicatie en PR • MW doet wat ze zegt en zegt wat ze doet • Transparant en consequent communiceren (waarbij de inhoud van de communicatie centraal staat (en niet de middelen) • Medewerkers zijn ambassadeurs • Stakeholders intern en extern worden op de hoogte gehouden • Communicatie en PR hebben eenduidig karakter • Duidelijke huisstijl (sober maar functioneel) • Websites in lijn met stijl MW • Leerling- en ouder portals en leerkrachtportals (intranet en ‘learning communities’)
Huisvesting • De scholen zijn actueel en goed gehuisvest • Schoolgebouwen worden optimaal ingezet (ruimtes worden efficiënt gebruikt tussen 07.00 – 23.00 uur) • Schoolgebouwen zijn flexibel en kunnen ingezet worden voor verschillende behoeftes • MW scholen zijn herkenbaar en hebben een gemeenschappelijke uitstraling • Er is een gedegen plan voor vernieuwing van scholen • Schaalvoordelen in inkoop worden benut • Er is een veiligheidsbeleid
Onderwijs 2025 (en verder) • 21ste eeuwse vaardigheden: denkvaardigheden, sociale competenties en culturele sensitiviteit, metacognitie • Talentontwikkeling (kennis en vaardigheden ontwikkelen) • Actieve rol van de leerling/ leerlingen mede- eigenaar van leerproces • Leerkrachten met onderzoekende houding • De leerkracht als leider en begeleider (nieuwe rollen voor de leerkracht (Meerderweert geeft de contouren aan, de scholen geven hier nadere invulling aan)
Personeel • Personeelsbestand op orde, kwaliteiten van medewerkers goed in kaart en medewerkers (alle niveaus binnen MW) functioneren positief • Hoge ambities met m.b.t. denkniveau leerkracht (en andere medewerkers) : HBO+/ academisch denkniveau • Juiste persoon op juiste plaats, passend in specifieke context (+ gesprekkencyclus + matchgesprekken) • Eigen (digitaal) competentiedossier (medewerker = eigenaar) • Babyboomers massaal uitgestroomd, verversing aan de onderkant • Verschillende typen leerkrachten: verzorgende, excellente en onderzoekende leerkracht • Register voor leerkrachten en directeuren
ICT • ICT is middel en dienstbaar aan het onderwijs • Er is ingezet op mediawijsheid • Het beheer van ICT is ondergebracht bij externe partners • De deskundigheid en inzet van de ICTomgeving is groot • Iedere school heeft up-to-date hardware en software • Er is een ELO (dat intensief wordt gebruikt) • Digitale borden en tablets worden in alle scholen toegepast • Communicatie verloopt digitaal • Het intranet is operationeel • ‘Paperless office’ • Er zijn handboeken, protocollen en procedures beschreven en er wordt volgens de richtlijnen gewerkt
Financiën • MW heeft een solide financiële basis en kan onvoorziene tegenvallers opvangen • Inkomsten en uitgaven zijn met elkaar in lijn (kritisch blijven op uitgaven) • Er zijn actuele en up-to-date overzichten en rapporten • Er wordt gedacht en gewerkt in scenario's en op basis van risico- analyses • Er is een transparante verdeling van middelen voor scholen en bovenschoolse middelen (+ balans tussen eigen verantwoordelijkheid’(‘eigen broek ophouden’) en solidariteit) • Er is een beheersingskader en er is interne controle • De verevening is gerealiseerd
Zie bijlage 2
4. Relevante externe ontwikkelingen De nieuwe CAO Primair Onderwijs, het Bestuursakkoord en andere relevante, actuele (beleids-)ontwikkelingen voor MeerderWeert zijn samengevat op deze mindmap. Zo ook natuurlijk passend onderwijs, dat per 1 augustus 2014 weliswaar is ingevoerd maar waarvan de gevolgen zeker relevant zijn voor de periode 2016-2020. Hetzelfde geldt voor de krimp in onze regio.
De Cao • Iedere leerkracht basisbekwaam en op termijn vakbekwaam • Aandacht voor de startende leerkracht • 2 uur professionalisering per week • 40- urige werkweek • Duurzame inzet (gericht op arbeidsparticipatie) • (let op: cao erg gedetailleerd. Balans vinden in de uitvoering bij MW
Passend Onderwijs • Versterken van de kwaliteit van scholen • De inrichting van een R-KEC • Inrichten 1- loket • Ondersteuningsscenario’s zwaardere arrangementen in clusters • Ontwikkelen ondersteuningsprofielen • Positie SBO en SO (+ negatieve verevening € 420.000,-) • Overgangen en warme overdracht op alle ‘breukvlakken’ (zoals po- VO of peuterspeelzaal- BAO, etc.)
Financiële trends (en bedrijfsvoering) • Financiële continuïteit en bedrijfsvoering steeds groter aandachtspunt (en blijft aandachtspunt) • Verscherping financieel beheer • Vermogenspositie sector neemt af • Doordecentralisatie huisvesting en onderhoud • Flexibele arbeidsschil aantrekkelijk
Technologie: • De toepassingen van ICT (en andere tools) nemen toe (let op: ICT moet middel blijven) • De overgang van boeken naar digitaal blijkt lastig • ICT verandert de productie van kennis en maakt dat kennis anders wordt verkregen • Informatie en data worden steeds toegankelijker • Ideële en creatieve producten verspreiden zich sneller • Mensen kunnen technologie steeds meer afstemmen op hun persoonlijke voorkeuren • Netwerken voor leren en werken nemen toe
Speerpunten LEA: • Voor- en vroegschoolse educatie, brede scholen en dagarrangementen • Passend onderwijs • Veiligheid in en om de school • Gezondheidsbeleid • Ondersteuning van kinderen en ouders • Participatie van ouders
Bestuursakkoord: Voorbereiden op informatie- en netwerkmaatschappij
Demografische trends • De krimp in de regio (in tien jaar tijd 20,5%. In 2006 waren er 3521 leerlingen, in 2016 ongeveer 2800) • Negatieve vervening passend onderwijs heeft ook invloed op leerlingaantallen (zie passend onderwijs) • Ontwikkeling C.O.A. In KMS.?
Lijn 1: talentontwikkeling door uitdagend onderwijs • Doorbraak in benutten van ICT • Talentontwikkeling voor elk kind • Brede vorming voor elk kind (onderzoekend leren, cultuureducatie) • Toekomstgericht onderwijsaanbod (veerkracht, initiatief, zelfstandigheid en creativiteit) Lijn 2: brede aanpak voor duurzame schoolontwikkeling • Scholen en besturen werken met planmatige cyclus voor kwaliteitszorg en zelfevaluatie • Professionaliteit besturen (code goed bestuur, visitatiestelsel, afstemming onderwijsbeleid, HRM, financieel management • Sturingsinformatie en transparantie Lijn 3: professionele scholen • Versterken didactische vaardigheden (o.a. gericht op differentiatie) • Onderzoekende vaardigheden voor leraren • Versterken collectieve kwaliteit schoolteams • Versterken kwaliteit schoolleiders • Professionaliseringsaanbod gekoppeld aan de vier lijnen
Lijn 4: Doorgaande ontwikkellijn • Betere verbinding tussen school en omgeving • Gezonde kinderen die meer bewegen • Doorgaande leerlijn PO- VO • Ontvlechting SO/ VSO
Relevante externe ontwikkelingen: Zie bijlage 3 9
5. Het kernthema: ‘MeerderWeert midden in de samenleving’ In de vorige hoofdstukken van dit Koersplan hebben we een beeld geschetst van trends en tegentrends in de maatschappij, een mogelijk toekomstbeeld van het onderwijs 2025 en verder (2030?) en belangrijke externe ontwikkelingen voor MeerderWeert. Hoe de samenleving er in 2025 of verder uit zal zien en wat dat precies betekent voor het onderwijs kan natuurlijk niemand voorspellen. Wel verwachten we dat de huidige trends zullen leiden tot grote veranderingen in de maatschappij. Maatschappelijke ontwikkelingen hebben hun invloed op het onderwijs. De manier waarop we met elkaar werken en leven verandert. Daarmee veranderen ook de vaardigheden die leerlingen nodig hebben als ze straks zelfstandig functioneren in de samenleving. We moeten een brug slaan tussen de eisen van de (toekomstige) samenleving en de specifieke behoeften en talenten van onze leerlingen. Wij zien de school daarbij als sociaal – maatschappelijke voorziening. De school moet in toenemende mate een belangrijke spin in het web van een wijk of dorp worden; een lokale ontmoetingsplaats waar het kind centraal staat. Wij positioneren ons dus midden in de samenleving. Wij zien dit als de belangrijkste strategische opdracht voor de komende jaren. Wij geven ons strategische beleid voor de komende jaren vorm vanuit een integraal samenhangend kernthema: ‘MeerderWeert midden in de samenleving’. Het kernthema is uitgewerkt in vier strategische speerpunten: • Speerpunt 1: Verbinding Samen met anderen spelen we in op de veranderende samenleving. De school oriënteert zich op wat de samenleving voor de toekomst van leerlingen vraagt. We zijn er van overtuigd dat we deze opdracht niet alléén uit kunnen voeren. Het is noodzakelijk de krachten te bundelen met ouders, andere onderwijsvoorzieningen, kindvoorzieningen, zorginstellingen, etc. • Speerpunt 2: Talentontwikkeling door Boeiend Onderwijs We bereiden kinderen voor op de samenleving die er in de toekomst anders uitziet dan het heden of verleden. De school zorgt voor boeiend en toekomstgericht onderwijs dat inspeelt op de talenten en leerbehoeften van alle individuele leerlingen. • Speerpunt 3: Duurzame schoolontwikkeling We bieden kwaliteit voor de samenleving. De school staat voor de uitdaging maatwerk te bieden op allerlei vlak en daarbij hoge opbrengsten te realiseren voor leerlingen en de kwaliteit en professionaliteit van leraren, het schoolteam en leidinggevenden op te schroeven. • Speerpunt 4: Eigenaarschap en (professionele) ruimte We bevorderen een actieve rol en mede- eigenaarschap van alle betrokkenen in de school en samenleving. Onze ambities richting 2019 kunnen wij alleen realiseren als onze medewerkers en scholen de ruimte krijgen om de eigen expertise of kwaliteiten te benutten ten diensten van de onderwijskwaliteit en het bieden van maatwerk (voor leerlingen, ouders, de wijk, etc.). De school zorg voor actieve betrokkenheid en mede- eigenaarschap van leerlingen en ouders. Op de volgende pagina wordt het kernthema in samenhang weergegeven. In het vervolg van dit hoofdstuk worden de speerpunten nader uitgewerkt.
10
Meerderweert 2019: Samen leren boeien en groeien Het kernthema:
Meerderweert 2019 Thema: Samen leren, boeien en groeien Het kernthema Samen met anderen (en doorgaande lijnen) • Goede samenwerking en doorgaande lijnen met (en in) voor- en vroegschoolse educatie, brede scholen en dagarrangementen • Inrichting R- KEC • Inrichting 1 – loket • Ondersteuningsarrangemente n zwaardere arrangementen • Positie SBO • Gezonde kinderen die meer bewegen (en gezondheidsbeleid) • Ondersteuning van kinderen en ouders • Participatie van ouders • Overgang PO- VO
Samen leren, boeien en groeien
Talentontwikkeling door boeiend onderwijs • Toekomstgericht onderwijsaanbod 21ste eeuwse vaardigheden, denkvaardigheden, sociale competenties, culturele sensitiviteit en metacognitie • Talentontwikkeling (of ontwikkeling van kennis- en vaardigheden) voor elk kind • Brede vorming voor elk kind (onderzoekend leren, cultuureducatie) • Actieve rol leerling • Keuzes leren maken in virtuele wereld en realiteit • Doorbraak in benutten van ICT
Professionele scholen en professionele cultuur • Grote mate van zelfsturing en verantwoordelijkheid • Onderzoekende vaardigheden voor leraren • Versterken collectieve kwaliteit schoolteams. • Multidisciplinaire teams (Expertise binnen de school/ specialisaties van leerkrachten mogelijk maken • Versterken leiderschap
Brede aanpak voor duurzame (school)ontwikkeling • Een duidelijke koers in het kader van ‘schuivende panelen’ (Aanpak van Krimp en negatieve verevening) • Versterken van de kwaliteit van scholen • Scholen werken met planmatige cyclus voor kwaliteitszorg en zelfevaluatie • Professioneel bestuur, code goed bestuur, visitatie
Zie bijlage 4
11
Speerpunt 1. Verbinding
Samen met anderen inspelen op de veranderende samenleving. Vanuit dit speerpunt zijn de volgende onderwerpen aan de orde: 1. Krimp als kans 2. Doorontwikkeling van passend onderwijs 3. De vorming van Integrale Kindcentra (c.q. pedagogische en organisatorische afstemming) 4. Doorgaande ontwikkellijnen 5. Ouderbetrokkenheid (zie ook speerpunt 4) De krimp als kans De scholen van MeerderWeert staan allemaal in een krimpregio. De krimp in de regio is (in tien jaar tijd) 20,5%. In 2006 had MeerderWeert nog 3521 leerlingen. De verwachting is dat MeerderWeert in 2016 nog ongeveer 2800 leerlingen zal hebben. Visieontwikkeling op dit domein is een belangrijke prioriteit voor MeerderWeert. We benaderen krimp daarbij vooral als kans om onze schoolorganisatie(s) in verbinding met andere partners toekomstbestendig vorm te geven. In de visieontwikkeling moet een antwoord komen op vragen als: • Gewenste (en minimale) grootte van een school of locatie? • Wat zijn criteria voor een ‘goed werkbare school’? • Wensen/ verwachtingen van ouders met betrekking tot de school of locatie? • Gewenste aansturing van scholen (bijvoorbeeld meerscholendirecteur)? • Gewenste professionaliteit van het team en leraren (geregistreerde leraren)? MeerderWeert zal op deze onderwerpen ook onderzoeken welke samenwerkingsmogelijkheden er zijn met een of meerdere ander(e) besturen in de regio zijn met betrekking tot: • De directievoering • Inzet van IB-ers • Inzet van ICT-ers • Inzet van eventuele andere ‘specialisten’ • Gezamenlijke scholingsactiviteiten • E.d. Met Eduquaat is op diverse terreinen al sprake van intensieve samenwerking. MeerderWeert ziet Eduquaat bij het verdere onderzoek als belangrijke samenwerkingspartner. Doorontwikkeling passend onderwijs MeerderWeert heeft een proactieve rol gespeeld bij de totstandkoming van het Samenwerkingsverband passend onderwijs Weert e.o. De verplichte taken zijn vormgegeven. De bestuurlijke samenwerking verliep soms stroef. Het samenwerkingsverband vraagt om doorontwikkeling binnen de grenzen van wat in de samenwerking mogelijk en haalbaar is. Met ingang van 1 augustus 2014 is passend onderwijs in de praktijk ingevoerd, op basis van het Ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband. Van belang hierbij is de afstemming en de samenhang van het Ondersteuningsplan van het SWV met de School Ondersteuningsprofielen (SOP’s). Dit betekent onder meer een up- date van de eerder ingevulde ondersteuningsprofielen en een inventarisatie op MeerderWeert- niveau van onderwerpen als (het niveau van de) basiskwaliteit, het handelingsgericht werken, de concrete licht curatieve interventies en de uitwerking van de ondersteuningsstructuur op MeerderWeert en schoolniveau. Samen met andere besturen moet in het SWV een nadere uitwerking gegeven worden aan de toewijzingssystematiek van arrangementen en budgetten, de inrichting van het loket passend onderwijs, het concreet realiseren van het Kennisen Expertisecentrum (KEC), de verbinding met de Lokaal Educatieve Agenda (LEA Weert, Nederweert) en de inrichting van de Ondersteuningsstructuur:
12
Multidisciplinair Overleg (MDO) en Intern Ondersteuningsteam (IOT), Centrum voor Jeugd- en gezin (CJG). Uiteindelijk wordt het uitgangspunt van passend onderwijs: een reguliere school waar het kan en speciaal onderwijs waar nodig. Het is voor het slagen van passend onderwijs van groot belang dat leraren beschikken over differentiatievaardigheden om de les te kunnen afstemmen op de verschillen in ontwikkeling tussen leerlingen (zie speerpunt 2). Belangrijke aandachtspunten voor MeerderWeert in het komende Koersplan: • Passend onderwijsaanbod voor elk kind • Het uitwerken van beleid met betrekking tot ‘Ontwikkelingsperspectieven’, Dyslexieprotocol, Meer- en hoogbegaafdheid, toetsprotocol en het werken met een signaleringsinstrument voor de sociaal- emotionele ontwikkeling. • Het actualiseren van het zorgplan, zowel op MeerderWeert als op schoolniveau, in het kader van de recente ontwikkelingen passend onderwijs geactualiseerd worden. • Aandacht voor de aanmeldings- en toelaatbaarheidsprocedure • Professionalisering van leraren (zie speerpunt 3) • Uitwerken van actuele en bruikbare schoolondersteuningsprofielen per school • Inrichting Kennis en Expertise Centrum (KEC) • Uitwerken van ondersteuningsarrangementen zwaardere arrangementen • De positie van onze School voor Speciaal Basisonderwijs (SBO) binnen het samenwerkingsverband De vorming van Integrale Kindcentra (IKC’s) MeerderWeert heeft in de afgelopen jaren actief beleid gevoerd om scholen om te vormen tot kindcentra. In de komende beleidsperiode: • Zetten we het beleid richting Kindcentra voort. Niet iedere school zal een integraal kindcentrum kunnen zijn. Er zullen scholen zijn die alleen school zijn (te klein om er een IKC van te maken). Er zullen scholen zijn die met meerdere partners (meerdere basisscholen) in een gebouw zitten en daardoor automatisch een brede school zijn. Andere scholen werken samen met partners die niet in de school gehuisvest zijn. Alle scholen onderschrijven echter de gedachten achter het IKC: - combinatie kinderopvang en onderwijs 0 – 13 jaar; - doorgaande lijnen; - na- en tussenschools aanbod; - arrangementen (bijvoorbeeld inzet combi- functionaris); - inzetten op ontschotting personeel en financiën. • De komende beleidsperiode gaan we actief op zoek naar mogelijkheden om te komen tot ontschotting. Op basis van de uitkomsten worden er twee pilots gestart op het gebied van 1 directie voor het Kindcentrum • Streven we naar overstemming over pedagogische uitgangspunten 0 – 18 jaar (voorschoolse voorzieningen – BAO – VO) Doorgaande ontwikkellijnen Jaarlijks maken de achtstegroepers vanuit de scholen van MeerderWeert de overstap naar het voortgezet onderwijs. Voor leerlingen is deze overgang een belangrijke en grote stap in hun schoolloopbaan. Om ervoor te zorgen dat de leerling optimaal van de ene vorm van onderwijs naar de andere kan doorstromen, moet de aansluiting tussen het primair en het voortgezet onderwijs goed zijn. Met ingang van schooljaar 2014/2015 is het schooladvies leidend geworden bij de toelating tot het voortgezet onderwijs. Dat advies is mede gebaseerd op het leerlingvolgsysteem (‘een film in plaats van een foto’). Om een doorgaande leerlijn te realiseren en het onderwijs inhoudelijk beter te laten aansluiten op de onderwijsbehoefte van de leerlingen, vormen de referentieniveaus 13
taal en rekenen een belangrijk hulpmiddel. Met ingang van schooljaar 2015/2016 rapporteert de verplichte eindtoets voor alle leerlingen in het basisonderwijs over hun vaardigheid ten opzichte van de referentieniveaus. In de huidige situatie zijn er nog veel verschillen tussen scholen, afhankelijk van de situatie. In het algemeen gesproken is er nog veel te weinig afstemming met VO. Ouderbetrokkenheid Ieder kind, iedere leerling heeft recht op een goede samenwerking tussen school en ouders! Ouderbetrokkenheid is daarom een niet-vrijblijvende en gelijkwaardige samenwerking tussen ouders en school waarin ouders en school vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid werken aan de (school)ontwikkeling van het kind (de leerling). MeerderWeert zet in de komende beleidsperiode in op het versterken van de ouderbetrokkenheid: ouderbetrokkenheid 3.0. Dit onderwerp wordt verder uitgewerkt onder speerpunt 4: eigenaarschap en ruimte. Doelen 2015 - 2019 1. In 2019 heeft MeerderWeert een duidelijke visie en beleid uitgewerkt op de aanpak van de krimp (‘Krimp als kans’) en dit beleid geïmplementeerd. 2. In 2019 hebben alle basisscholen samen met de dagopvang en voor- en naschoolse opvangorganisaties, waarmee wordt samengewerkt, een omgeving gecreëerd waarin kinderen optimale ontwikkelingskansen hebben en er een pedagogische en organisatorische afstemming tussen de organisaties is (IKCgedachte). Binnen de beleidsperiode hebben we, op basis van mogelijkheden tot ontschotting, tenminste twee pilots uitgevoerd op het gebied van 1 directie voor een kindcentrum 3. In 2019 heeft Meerderweert een geactualiseerd zorgplan en op basis van dit zorgplan biedt MeerderWeert een passend onderwijsarrangement voor alle leerlingen.
14
Speerpunt 2. Talentontwikkeling door Boeiend Onderwijs
We bereiden kinderen voor op de samenleving die er in de toekomst anders uitziet dan het heden of verleden. Binnen MeerderWeert is er in de afgelopen jaren al veel geïnvesteerd op talentontwikkeling (ontwikkeling van kennis en vaardigheden) en het versterken van de kwaliteit van het onderwijs. In het kader van het Koersplan 2012 – 2015 (Verdiepen en Borgen): • Is er een duidelijke slag gemaakt met boeiend onderwijs • Is er oog voor talenten en het welzijn van leerlingen • Worden leerlingen actief betrokken bij het onderwijs • Is het onderwijs opbrengstgericht • Wordt er handelingsgericht gewerkt • Is er een duidelijke ondersteuningsstructuur op stichtings- en schoolniveau • Zijn methodes voor de sociaal emotionele ontwikkeling ingevoerd en wordt er binnen alle scholen gewerkt met een volginstrument voor de sociaal emotionele ontwikkeling In het kader van de maatschappelijke trends en de relevante externe ontwikkelingen voor MeerderWeert vragen veel van deze onderwerpen om verdere verbreding en verdieping. Ingevoerde werkwijzen en methodieken moeten geborgd worden. Zo is het, om leerlingen toe te rusten voor de 21e eeuw, noodzakelijk om nog meer oog te hebben dan nu voor de individuele talenten van iedere leerling. Van groot belang daarbij vinden we de actieve betrokkenheid van leerlingen in het leerproces en de medeverantwoordelijkheid van leerlingen voor organisatie en proces van het leren. Daarnaast is het van belang recht te doen aan 21ste eeuwse vaardigheden. We richten ons daarbij onder meer op ICT- vaardigheden die noodzakelijk zijn om te kunnen participeren in de samenleving van nu en in de toekomt, maar ook op andere vaardigheden, zoals sociale en culturele vaardigheden, creativiteit, kritisch denken, communiceren, probleemoplossend vermogen, samenwerken, veerkracht, initiatief en moreel besef. Deze vaardigheden zijn niet nieuw in ons onderwijs, maar het belang ervan neemt toe. Bij MeerderWeert vinden we aandacht voor de basisvaardigheden van onschatbare waarde voor de toekomst van een leerling. We zijn echter ook van mening dat onderwijs meer is dan taal, lezen en rekenen. Leraren bieden op inspirerende wijze een brede basis ontwikkeling, waarop talentontwikkeling mogelijk wordt. Hiermee bedoelen we dat de school, of in het verlengde hiervan, het IKC een breed aanbod, met diverse disciplines, zoals muziek, sport, techniek etc. aanbiedt. Een aantal leerlingen opteert in de raadpleging ook voor de mogelijkheid om eigen vakken (erbij) te kunnen kiezen, zoals Spaans of Chinees, techniek, natuurwetenschappen en scheikunde. De weg hier naar toe heeft te maken met eigenaarschap van leerlingen (en ouders), en leraren. De school is de plek waar kinderen zich samen kunnen ontwikkelen. Daar leren ze respectvol omgaan met elkaar en met de omgeving, samen conflicten oplossen, reflecteren op democratie en mensen (kinder-)rechten. De school als pedagogische gemeenschap is van grote waarde voor de samenleving. Het onderwijsaanbod biedt daarbij de brede vorming die recht doet aan de diverse talenten van kinderen. Daarmee draagt onderwijs bij aan brede individuele ontplooiing van elk kind en de ontwikkeling van democratisch burgerschap. Veel scholen binnen MeerderWeert hebben de afgelopen periode gewerkt aan vernieuwing van de onderwijsinhoud om de brede vorming van alle leerlingen vorm te geven. Onze scholen leggen hun eigen accenten.
15
Om deze brede vorming van alle leerlingen te bevorderen wordt binnen de scholen van MeerderWeert de komende jaren ook ingezet op onderzoekend leren en cultuureducatie. ICT kan ondersteunend werken bij talentontwikkeling door Boeiend Onderwijs: digitale leermiddelen maken het steeds meer mogelijk om leerroutes beter aan te passen aan de individuele leerling en voor elke leerling een eigen uitdaging te bieden. Dit geldt bijvoorbeeld voor leerlingen met een leerachterstand, of voor leerlingen die extra zorg nodig hebben. Maar ook voor leerlingen die méér kunnen. Doelen 2015 – 2019 1. In 2019 dragen alle scholen van MeerderWeert zorg voor de brede ontwikkeling van leerlingen, waarmee een basis voor talentontwikkeling wordt gelegd: alle leerlingen moeten zich op cognitief, sociaal-emotioneel, cultureel en motorisch gebied optimaal kunnen ontplooien 2. In 2019 bieden alle scholen de leerlingen een boeiend onderwijsaanbod. In het onderwijsaanbod bieden alle scholen, geïntegreerd in de dagelijkse lespraktijk, systematisch aandacht voor 21ste eeuwse vaardigheden 3. In 2019 werken alle scholen opbrengst- en handelingsgericht op basis van de één- zorgroute 4. In 2019 zijn leerlingen actief betrokken in het leerproces en zijn leerlingen medeverantwoordelijk voor organisatie en proces van het leren, conform indicatoren vanuit het vernieuwde toezichtkader primair onderwijs 5. In 2019 beheersen alle leraren actuele ICT- basisvaardigheden en zetten deze in hun lespraktijk in. Leerlingen maken gebruik van adequate ICT- hulpmiddelen. Alle scholen gebruiken in 2019 dagelijks digitaal leermateriaal in het primair proces
16
Speerpunt 3. Duurzame schoolontwikkeling We bieden kwaliteit voor de samenleving
Vanuit dit speerpunt zijn de volgende onderwerpen aan de orde: 1. Borgen kwaliteitszorgsystematiek 2. Versterken van de sociale veiligheid 3. Versterken professionele cultuur: - Professionele leraren - Professionele leidinggevenden - Professionele teams 4. De bestuurlijke opgave en professionaliseringsagenda RvB Kwaliteitszorg MeerderWeert heef de afgelopen jaren de kwaliteit van de eigen organisatie en van het onderwijs op de scholen steeds beter in beeld gekregen. Binnen MeerderWeert wordt een goed systeem voor cyclische kwaliteitszorg gezien als een belangrijke sleutel tot duurzaam goed onderwijs. In het kader van het Koersplan 2012 – 2015 (Verdiepen en Borgen): • Is de kwaliteitsbenadering binnen MeerderWeert zowel proces- als opbrengstgericht • Wordt er zowel op MeerderWeert- niveau als op schoolniveau op planmatige, cyclische- en systematische wijze gewerkt aan kwaliteitsverbetering en duurzame (school-)ontwikkeling. Het werken met de PDCA- cyclus is binnen MeerderWeert en op alle scholen prima in orde • Is er een duidelijk beeld van de kwaliteit van het onderwijs op alle scholen, maar ook van de kwaliteit die gerealiseerd wordt op de overige beleidsdomeinen: personeel, organisatie/cultuur, financiën, ICT, huisvesting, communicatie/ PR. Binnen MeerderWeert wordt er zowel horizontaal al verticaal op transparante wijze verantwoording afgelegd • Is er een systematiek voor het monitoren van opbrengsten van het onderwijs. Scholen analyseren tussen- en eindopbrengsten, rapporteren over de kwaliteit van het onderwijs aan de RvB en leggen verantwoording af naar belanghebbenden. Op basis van het monitorsysteem van opbrengsten is er goed zicht op de eindopbrengsten en tussenopbrengsten van het onderwijs • Er is een duidelijke systematiek voor Planning & Control In de komende beleidsperiode: • Moet de huidige kwaliteitsaanpak goed geborgd worden, met ook aandacht voor de meer ‘zachte’ gegevens. Te grote nadruk op toetsen en het verzamelen van ‘te fijnmazige’ monitorgegevens moet vermeden worden (waken voor een onevenredig grote administratielast en verantwoordingsdruk) • Wordt er landelijk een nieuw toezichtkader voor de Inspectie van het Onderwijs ingevoerd. MeerderWeert zal de huidige kwaliteitsaanpak en de kwaliteitsstandaarden herijken op basis van dit nieuwe kader Sociale veiligheid Leerlingen doen op school niet alleen vakkennis en -vaardigheden op, het is ook de plek waar zij leeftijdsgenoten ontmoeten, kennis maken met de samenleving, met normen, waarden en omgangsvormen. Daar hoort bij dat zij leren, oefenen en soms ook grenzen overschrijden. In een veilig schoolklimaat zijn er grenzen en regels, wordt adequaat opgetreden tegen grensoverschrijdend gedrag en worden leerlingen aangemoedigd om positief gedrag te laten zien. In maart 2013 heeft het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) samen met de Kinderombudsman een plan van aanpak tegen pesten opgesteld. Hierin staat onder meer het volgende.
17
Alle scholen in het basisonderwijs en voortgezet onderwijs worden opgeroepen om samen met de ouders blijvende aandacht te hebben voor het bestrijden van (cyber)pesten • Scholen worden wettelijk verplicht om te zorgen voor een sociale veilige omgeving voor leerlingen en medewerkers Binnen MeerderWeert kiezen we ervoor niet alleen de sociale veiligheid van leerlingen te garanderen, maar ook die van alle medewerkers. •
Binnen MeerderWeert is in de afgelopen jaren veel aandacht geweest voor: • Een veilig pedagogisch klimaat • Duidelijke regels en normen op de scholen • De invoering van pestprotocollen op de scholen • De eerste uitwerking van een (sociaal) veiligheidsplan per school • De invoering van methoden voor de sociaal – emotionele ontwikkeling • De invoering van een volgsysteem voor de sociaal – emotionele ontwikkeling In de komende beleidsperiode willen we realiseren dat: • Iedere school een veiligheidsplan heeft dat ‘leeft’ in de school en dat alle betrokkenen sturing en ondersteuning biedt bij het creëren en vergroten van de sociale veiligheid in de school voor zowel leerlingen als medewerkers. In onze aanpak sluiten we aan op het ‘Actieplan sociale veiligheid van de PO- Raad’ • De scholen op een valide, betrouwbare en transparante wijze meten hoe leerlingen de en leerkrachten sociale veiligheid in de school ervaren • De scholen gebruik maken van effectieve programma’s en doelgerichte interventies op het gebied van sociale veiligheid en zich hierover verantwoorden • Alle kernfunctionarissen sociale veiligheid binnen MeerderWeert zijn geprofessionaliseerd Versterken van de professionele cultuur De scholen van MeerderWeert werken voortdurend aan het versterken van de professionaliteit van het team en de professionele cultuur binnen de school. MeerderWeert heeft in het Koersplan 2012 – 2015 (Verdiepen en Borgen) ingezet op hoog gekwalificeerd personeel op alle niveaus: bestuurders, schoolleiders, leraren en onderwijsondersteunend personeel. Het kwalificatieniveau van medewerkers binnen MeerderWeert is versterkt. Het personeelsbeleid van MeerderWeert heeft daarbij een duidelijke bijdrage geleverd (zie ook het beleidsdomein Personeel). Binnen MeerderWeert wordt onder meer gewerkt met: • Competentieprofielen uitgewerkt in gedragsindicatoren met normering voor alle medewerkers • Een heldere gesprekkencyclus • Alle medewerkers hebben een persoonlijk ontwikkelingsplan (POP). • Een beoordelingssystematiek voor alle medewerkers • Klassenbezoeken, met kijkwijzers • Coaching van medewerkers • Een hanteerbaar digitaal bekwaamheidsdossier De professionele cultuur is versterkt. De geformuleerde gedragsindicatoren zijn in de praktijk in alle geledingen zichtbaar. Professioneel handelen en duurzame ontwikkeling zijn vanzelfsprekend Van belang is een slag te maken met de vertaling van de uitkomsten van functionerings- en beoordelingsgesprekken naar de betekenis voor de persoonlijke ontwikkeling de professionaliseringsaanpak (grote differentiatie in ontwikkelingsvragen). De professionele cultuur willen we verdiepen en borgen.
18
Professionele leraren De leraar doet ertoe en ook de kwaliteit van de leraar maakt voor de kinderen het verschil. Voortdurende en gerichte professionalisering door elke leraar is noodzakelijk om toekomstbestendig onderwijs en Boeiend Onderwijs voor leerlingen adequaat vorm te kunnen geven. In het bestuursakkoord wordt met betrekking tot de kwaliteit van de leraar een onderscheid gemaakt tussen algemeen didactische vaardigheden en differentiatievaardigheden. Het overgrote deel van de leraren binnen MeerderWeert beheerst de basisvaardigheden: deze leraren leggen duidelijk uit, zorgen voor een taakgerichte sfeer in de klas en betrekken leerlingen actief bij de les. Ook zien we dat veel leraren complexe vaardigheden beheersen of er aan werken. Binnen MeerderWeert is het een basisvoorwaarde voor goed onderwijs dat alle leraren ten minste de algemeen didactische- en differentiatievaardigheden beheersen. Daarnaast is voor de verdere ontwikkeling van het onderwijs van belang dat leraren gedurende hun gehele leraarsloopbaan hun bekwaamheid onderhouden. Dan gaat het zowel om het toepassen van nieuwe (wetenschappelijke) inzichten (bijvoorbeeld de 21ste eeuwse vaardigheden) in de eigen lespraktijk als het actief bijdragen aan de schoolontwikkeling. Het is de verantwoordelijkheid van elke individuele leraar om zijn beroepsbekwaamheid blijvend te onderhouden en het is de verantwoordelijkheid van MeerderWeert om alle leraren in de gelegenheid te stellen om bekwaam te blijven. Ook in de nieuwe CAO zijn afspraken gemaakt over het bevorderen van de basis- en vakbekwaamheid van de leraar. Daarnaast zijn er afspraken in de CAO gemaakt over de noodzakelijke aandacht en begeleiding voor startende leraren. MeerderWeert onderschrijft deze afspraken. Het personeelsbeleid dient dat mogelijk te maken (zie personeelsbeleid). In het kader van het versterken van de professionaliteit van de leraren richten we ons op: • Didactische vaardigheden bij nieuwe onderwijsvormen en eisen van passend onderwijs, meer variatie en diversiteit in onderwijsaanbod om aan individuele kenmerken van leerlingen tegenmoet te komen (21ste eeuwse vaardigheden en differentiatievaardigheden) • Onderzoekende vaardigheden • Het bevorderen van sociale competenties en de sociaal- emotionele ontwikkeling bij leerlingen en het effectief omgaan met gedragsproblemen. In relatie tot ontwikkelingen in het kader van passend onderwijs en het school ondersteuningsprofiel (SOP) van onze scholen verwachten we dat het voor leraren steeds belangrijke wordt om effectief te kunnen omgaan met een diversiteit aan problematieken, waaronder gedragsproblemen. Professionele leidinggevenden MeerderWeert en de scholen van MeerderWeert hebben te maken met een omgeving die sneller dan ooit verandert. Wij zullen steeds moeten inspelen op deze dynamische omgeving. Daarvoor hanteren we het concept van de lerende organisatie. Een lerende organisatie is een organisatie die er bewust op gericht is het leren en het leervermogen van individuen en teams als geheel te vergroten en met elkaar te verbinden. Zo ontstaat er continue verandering op individueel, team- en organisatieniveau. Leren van jezelf, leren van elkaar en leren van deskundigen zijn de uitgangspunten. De schooldirecteur vervult daarbij in onze visie een cruciale rol. Een MeerderWeert directeur is iemand die: • Visie-gestuurd werkt • Draagvlak kan creëren en weet hoe veranderingsprocessen begeleid worden • Primair onderwijskundig leider is, waarbij de nadruk ligt op personele relaties en passend onderwijs
19
• Een coachende, opbouwende en motiverende stijl van leidinggeven heeft en daarbij afstemt met en op de behoefte van het team • Processen goed in gang kan zetten, maar ook kan bijstellen, vastleggen en borgen • Eigenaarschap en de gezamenlijke verantwoordelijkheid stimuleert • Anderen verantwoordelijkheid en vertrouwen geeft en leiderschap deelt • Ouderbetrokkenheid stimuleert; • Een netwerk van relaties zowel binnen onderwijs als met externe organisaties bouwt en onderhoudt • Zorgt voor een democratisch besluitvormingsproces én tevens besluitvaardig is indien noodzakelijk • Een leergemeenschap in de school kan vormgeven MeerderWeert vindt het van belang dat alle schooldirecteuren aan de beroepsstandaard voor schoolleiders voldoen. Het gaat hier om de beroepsstandaard voor schoolleiders PO als kwaliteitsnorm en om de eisen aan (her)registratie van alle leidinggevende binnen MeerderWeert. Professioneel team De scholen van MeerderWeert werken voortdurend aan het versterken van de professionaliteit van het team en de professionele cultuur binnen de school. Als de ‘collectieve kwaliteit’ van de teams toeneemt, komt dat de onderwijskwaliteit ten goede. Dat kan door meer diversiteit in de samenstelling van de teams te organiseren: sommige leraren kunnen zich richten op het benutten van onderzoekende vaardigheden, anderen zetten hun specialisme in zoals in de taal- of rekendidactiek, cultuureducatie, techniek, gezonde leefstijl, of ICT, of in het omgaan met zorgleerlingen, enzovoort. In het kader van de toekomst van het onderwijs (2025 en verder) zien we ook nieuwe rollen voor de leraar ontstaan (differentiatie in rollen): de leraar als leider, begeleider of coach. Diversiteit leidt tot een verdeling van taken en als mensen beter zijn toegerust voor die specifieke taak, ook tot een kwaliteitsverbetering. Zo ontwikkelen onze scholen zich tot leergemeenschappen en tot professionelere organisaties. In de komende beleidsperiode moet er aandacht besteed worden aan: • Werken aan een professionele leergemeenschap • Versterken van de collectieve kwaliteit van schoolteams (diversiteit en samenstelling teams en nieuwe rollen voor de leraar) • Versterken van het reflectief vermogen binnen de organisatie en de schoolteams • Lerende organisatie. Medewerkers zijn bewust gericht op verbeteren, vernieuwen en ontwikkelen. Medewerkers leren van en met elkaar • Leraren (en andere functionarissen) spreken elkaar aan op het beroepsmatige handelen (geven en ontvangen van feedback) • Schoolteams zijn gericht op samenwerking en afstemming. • Schoolteams voelen zich gezamenlijke verantwoordelijk (eigenaarschap) voor de persoonlijke- en teamprestaties MeerderWeert investeert in het opleiden van excellente leraren. De laatste jaren is de diversiteit in opleidingsniveau toegenomen binnen MeerderWeert. Steeds meer leraren bij MeerderWeert zijn op masterniveau (Master SEN) of als taal- en rekenspecialist opgeleid. We waken er daarbij voor dat er evenwichtig samengestelde teams ontstaan en er geen scheefgroei in ontwikkeling van leraren ontstaat (‘Succes voor de succesvollen’). Meer hoger opgeleiden komen de kwaliteit van het onderwijs niet zonder meer ten goede. Het gaat altijd om een combinatie van scholing en kennis, vaardigheden, attituden, ervaring en mate van persoonlijke ontwikkeling. De deskundigheid van een masteropgeleide of een taal- of rekenspecialist kan beter benut worden binnen de teams door deze leraren een goede positie te geven bij de onderwijsontwikkeling. 20
Maatschappelijke opdracht en professionaliseringsagenda RvB MeerderWeert wordt professioneel bestuurd en het interne toezicht is versterkt door de invoering van het model Raad van Toezicht. In het kader van het Koersplan 2012 – 2015 (Verdiepen en Borgen): • Wordt er binnen MeerderWeert gehandeld conform de code goed bestuur • Is er een Handboek Governance uitgewerkt dat de basis is voor het samenspel tussen Raad van Toezicht en Raad van Bestuur • De Raad van Bestuur en de scholen verantwoorden zich intern en extern, onder meer ten aanzien van ‘Goed Bestuur’ aan de Raad van Toezicht, inspectie en ouders In de komende beleidsperiode: • Dient de werkwijze zoals vastgelegd in het Handboek Governance geborgd worden. Verder is in het Bestuursakkoord besloten dat de noodzaak van permanente professionalisering van het bestuur wordt opgenomen in de Code Goed Bestuur voor het primair onderwijs. MeerderWeert onderschrijft deze noodzaak. De RvB zal in lijn met de Code Goed Bestuur een eigen professionaliseringsagenda op- stellen, waarin de RvB de bestuurlijke opgave beschrijft en tevens aangeeft of het bestuurlijk vermogen van de RvB voldoende is om de bestuurlijke opgave te volbrengen. De geformuleerde bestuurlijke opgave zal ook een centraal ijkpunt zijn in het gesprek tussen de RvB en RvT en getoetst worden aan het veld. Doelen 2015 – 2019 1. MeerderWeert en de scholen van MeerderWeert blijven zich verder ontwikkelen als professionele leergemeenschappen 2. Alle leraren en leidinggevenden hebben zich aantoonbaar ontwikkeld gekoppeld aan de normering van het competentieprofiel en aangetoond op basis van het bekwaamheidsdossier. Alle leraren en leidinggevenden zijn in 2015 geregistreerd in het lerarenregister of schoolleidersregister 3. Uiterlijk in 2017 voldoen alle scholen aan de minimumnormen voor kwaliteit (nieuwe toezichtkader). Scholen die toch onder de minimumnorm zakken, verbeteren zich binnen één schooljaar 4. In 2017 heeft iedere school een veiligheidsplan dat ‘leeft’ in de school en dat alle betrokkenen sturing en ondersteuning biedt bij het creëren en vergroten van de sociale veiligheid in de school. 5. In 2019 beschikt iedere school over een evenwichtig samengesteld schoolteam en is een differentiatie in rollen van leraren zichtbaar 6. In 2019 is elke school aantoonbaar in staat om kinderen met gedragsproblemen te herkennen en erkennen en de juiste interventies te plegen 7. In 2016 heeft de Raad van bestuur in lijn met de Code Goed Bestuur een eigen professionaliseringsagenda op gesteld, waarin de RvB de bestuurlijke opgave heeft beschreven en tevens heeft aangegeven of het bestuurlijk vermogen van de RvB voldoende is om de bestuurlijke opgave te volbrengen.
Speerpunt 4. Eigenaarschap en (professionele) ruimte
We bevorderen een actieve rol van alle betrokkenen in de school en samenleving Onze ambities richting 2019 kunnen wij alleen realiseren met actieve betrokkenheid en mede- eigenaarschap van leerlingen, ouders, medewerkers en andere 21
betrokkenen. Wij zijn er van overtuigd dat onze medewerkers en scholen de ruimte moeten krijgen om de eigen expertise of kwaliteiten te benutten ten dienste van de onderwijskwaliteit en het beiden van maatwerk (voor leerlingen, ouders, de wijk, etc.). In 1. 2. 3. 4.
dit sub-thema zijn voor MeerderWeert drie hoofdonderwerpen aan de orde: Mede-eigenaarschap leerlingen Ouderbetrokkenheid (zie ook onder speerpunt 1) Eigenaarschap en professionele ruimte in de scholen Betekenisvol verantwoorden
Mede- eigenaarschap leerlingen (of leerlingenparticipatie) (Opmerking: de actieve betrokkenheid van leerlingen bij het leerproces is aan de orde bij speerpunt 1) In onze visie hebben wij opgenomen dat wij willen dat leerlingen ‘goede wereldburgers kunnen worden, in een steeds complexer wordende samenleving met oog voor elkaar, voor de verschillen en voor de omgeving’. We hebben dus een belangrijk pedagogisch argument voor het bevorderen van mede- eigenaarschap van leerlingen: het leidt tot de bredere ontwikkeling van leerlingen, het draagt bij tot opvoeden van wereldburgers. Leerlingenparticipatie zien wij als onderdeel van het werken aan actief burgerschap. Het uitgangspunt is dat democratisch (school)burgerschap en participatie op school worden bevorderd als de school zelf functioneert als een democratische leef- en leergemeenschap. Leerlingen die inspraak krijgen in de vorm van mee denken, mee praten, meedoen, mee weten, mee beslissen, ontwikkelen een gevoel van ‘dit is hier ‘mijn school’. Mede- eigenaarschap of leerlingenparticipatie houdt in dat leerlingen meer inspraak krijgen, over zaken die er voor hen toe doen, maar ook dat ze meer verantwoordelijkheden mogen en moeten (leren) opnemen. Toch mogen we van leerlingen niet verwachten dat ze zelf een antwoord hebben of kunnen geven op al hun vragen. Het is de taak van de school om samen met de leerlingen naar oplossingen of mogelijke antwoorden te zoeken. Afhankelijk van de context van de school, de ervaringen die leraren al hebben opgedaan, de vaardigheden van de leerlingen, de gestelde vragen en de verschillende oplossingen, zullen leerlingen meer of minder inspraak kunnen krijgen en dus ook meer of minder verantwoordelijkheden krijgen en leren opnemen. Niveaus van participatie • De brede basis: alle leerlingen willen weten wat voor hun van belang is en wat er speelt op school: van de dagelijkse gang van zaken tot en met belangrijke beslissingen en grote veranderingen • Een stapje hoger in de piramide kunnen leerlingen hun mening geven, bijvoorbeeld in een klassenvergadering of door middel van een (web-)enquête • Op het volgende niveau kunnen leerlingen, gevraagd of ongevraagd, een advies uitbrengen aan de school over wat zij vinden dat er moet gebeuren. • In de top van de piramide is er (mede-)verantwoordelijkheid van leerlingen bijvoorbeeld in een leerlingenraad, een werkgroep of commissie of in de redactieraad van de schoolkrant Belangrijke elementen voor de komende Koersplan: • Een duidelijke visie op mede-eigenaarschap van leerlingen of leerlingenparticipatie • Leerlingen worden goed geïnformeerd over belangrijke beslissingen of grote veranderingen binnen de school • Leerlingen kunnen op diverse manieren hun mening geven binnen MeerderWeert en de school • Inbedding van verschillende vormen van leerlingenparticipatie in de schoolorganisatie 22
Ouderbetrokkenheid Ieder kind, iedere leerling heeft recht op een goede samenwerking tussen school en ouders! Ouderbetrokkenheid is daarom een niet-vrijblijvende en gelijkwaardige samenwerking tussen ouders en school waarin ouders en school vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid werken aan de (school)ontwikkeling van het kind (de leerling). In het kader van het Koersplan 2012 – 2015 (Verdiepen en Borgen): • Is ingezet op educatief (full) partnerschap van ouders. Van belang is de aanpak door te ontwikkelen. Belangrijke elementen voor de komende Koersplan: • Heldere visie op ouderbetrokkenheid 3.0 • Het voeren van goede gesprekken • De visie op ouderbetrokkenheid moet zichtbaar worden in het dagelijkse handelen • Ouders actief betrekken bij het onderwijs aan hun kind • Ouders constant (digitaal) inzicht geven in de voorgang van de ontwikkeling van hun kind Eigenaarschap en professionele ruimte in de scholen Wij zijn er van overtuigd dat de kwaliteit van de medewerker alleen volledig tot uitdrukking kan komen als er binnen MeerderWeert en scholen recht wordt gedaan aan de professionele ruimte van die medewerker: de ruimte om zijn of haar expertise te benutten ten dienste van onderwijskwaliteit en het bieden van maatwerk aan leerlingen. Die ruimte is altijd ingebed in het beleid van de stichting of de school. Medewerkers nemen daarvoor actief hun verantwoordelijkheid, waarbij zij zich er op richten het onderwijs samen met collega’s te ontwikkelen, uit te voeren en te verbeteren. De vormgeving van deze ruimte vraagt altijd om een dialoog binnen de eigen organisatie tussen leraren, schoolleiding en bestuur. Wij zien het als een belangrijke uitdaging binnen MeerderWeert en de scholen om het eigenaarschap en professionele ruimte op alle niveaus in de organisatie te versterken. Professionele ruimte is te zien als uitkomst van continue sociale interactie binnen MeerderWeert, in de scholen en met de omgeving van MeerderWeert en de scholen. Medewerkers en leidinggevenden verkennen voortdurend welke ruimte nodig is voor het beste resultaat. Het vraagt van medewerkers dat ze eigenaar van het onderwijs kunnen, willen, mogen en durven zijn. Het vraagt van leidinggevenden dat ze op dit punt luisteren, vertrouwen geven, faciliteren en wellicht zelf een stapje terug doen. Dat is professionele ruimte als gemeenschappelijke professionele moraal. Binnen MeerderWeert vinden we professionele ruimte voor de eigenheid van medewerkers en scholen dus van belang. We verwachten van schooldirecteuren en andere leidinggevenden dan ook dat ze in staat zijn het toekomstperspectief van MeerderWeert en de scholen, samen met de schoolteams, in de praktijk vorm te geven. De kwaliteit en wijze van leidinggeven van onze leidinggevenden doet er dus toe. Binnen MeerderWeert: • Is er autonomie voor leidinggevenden en de scholen binnen vastgestelde kaders • Is er professionele collegialiteit tussen leidinggevenden en wordt en constructief samengewerkt in de DIRA • Is er bij directeuren sprake van een hoge mate van zelfsturing, verantwoordelijkheid en eigenaarschap. Er is eigenaarschap op alle niveaus binnen de organisatie, maar er is ook nog te leren • Is er hoog moreel besef We zijn er ons van bewust dat er in de dynamiek tussen leidinggevende en medewerkers gemakkelijk iets kan ontstaan dat ook wel de afhankelijkheid paradox 23
wordt genoemd. Leidinggevende nemen – vaak met goede bedoelingen verantwoordelijkheid weg bij medewerkers (of bij scholen) en daarmee ook de ruimte om professioneel te handelen. De professionele medewerker wordt zo uitvoerder van door anderen bedacht beleid. Het effect is dat medewerkers geen initiatief meer nemen waardoor de sturing nog meer bij de leidinggevende komt te liggen. Een vicieuze cirkel is dan een feit. De ontwikkeling van eigenaarschap van medewerkers stelt dus eisen aan de gewenste leiderschapsstijl binnen MeerderWeert. De opgave voor de leidinggevende is: • Hun leiderschap te delen en voor een deel los te laten • Medewerkers de ruimte te geven voor hun persoonlijk meesterschap • Medewerkers te stimuleren, faciliteren, helpen, ondersteunen • Tegelijkertijd die leraren aan te spreken over de wijze waarop zij hun bijdrage leveren Wij vinden het van belang dat medewerkers kunnen laten zien dat ze professionals zijn. Daartoe dienen leidinggevenden binnen MeerderWeert vertrouwen te hebben in het verantwoordelijkheidsgevoel en de professionaliteit van medewerkers. Op hun beurt dienen medewerkers vertrouwen te hebben in de leidinggevenden en respect te hebben voor de verantwoordelijkheid die zij dragen voor de school als geheel en de kaders waarmee zij te maken hebben op grond van eisen van buitenaf. (Goed werknemersschap) Belangrijke elementen voor de komende Koersplan: • Bevorderen van een leiderschapsstijl die ruimte geeft aan eigenaarschap en (professionele) ruimte • Versterken van het eigenaarschap en de (professionele) ruimte op ieder niveau in de organisatie Betekenisvol verantwoorden Binnen MeerderWeert hebben we de ambitie om aan ons strategisch beleid ook ‘Eindresultaten’ (of ‘outcomes) te verbinden. De eindresultaten van ons strategisch beleid moeten dan vanuit een ‘accountability- perspectief’ gebruikt kunnen worden in de horizontale en verticale verantwoording aan ouders, de GRM, de RVT en de Inspectie van het Onderwijs. In het kader van betekenisvol verantwoorden zijn er momenteel twee belangrijke landelijke initiatieven: 1. Het project ‘Venster voor verantwoording’ Vensters PO is een project van de PO- Raad waarbij cijfermatige informatie over scholen voor primair onderwijs, verzameld wordt in één systeem. Het gaat dan bijvoorbeeld om gegevens op het gebied van onderwijsopbrengsten, leerling populatie, financiën en personeel. Vensters PO wil schoolbesturen en scholen hiermee een betrouwbare basis bieden voor het professioneel besturen van hun eigen organisatie (mede met het oog op opbrengstgericht werken) en voor de dialoog over hun onderwijs met verschillende belanghebbenden: ouders, GMR, RvT, gemeenten, inspectie etc. 2. Het onderzoek ‘Leerwinst en toegevoegde waarde in het primair onderwijs’ Door het ministerie OCW, Inspectie, CED, Cito en de Universiteit van Groningen is een pilot uitgevoerd met als doel na te gaan in hoeverre ‘Leerwinst en toegevoegde waarde’ kunnen worden gebruikt om resultaten in beeld te brengen in het kader van (onder meer) een schoolverbeteringsperspectief. Momenteel zijn deze initiatieven nog niet zo ver ontwikkeld dat op een betrouwbare manier aan het kernthema ‘eindresultaten’ of ‘outcomes’ verbonden kunnen worden. MeerderWeert gaat deze initiatieven nauwgezet volgen en wil op basis van de 24
uitkomsten van onderzoek en het project Venster voor verantwoording’ in de beleidsperiode 2015 – 2019 komen tot het formuleren van eindresultaten gekoppeld aan het strategisch beleid. We denken daarbij, gekoppeld aan Vensters PO aan eindresultaten (of de leerwinst of toegevoegde waarde) op onderwerpen als: - Beoordeling opbrengsten van het onderwijs in termen van leerwinst - Resultaten eindtoets - Percentage zittenblijvers - Percentage verwijzingen naar sbo en so - Uitstroom naar VO (en de uitstroom VO na 3 jaar); - Waardering inspectie - Leerling-, ouder-, en medewerkerstevredenheid
Doorlopende doelen vanuit Verdiepen en Borgen 2012 – 2015 1. In 2019 werken alle MeerderWeert scholen volgens de richtingwijzers ‘Ouderbetrokkenheid 3.0 van het CPS’ 2. In 2019 hanteren alle leidinggevenden binnen MeerderWeert een leiderschapsstijl die ruimte geeft aan eigenaarschap en (professionele) ruimte en is het eigenaarschap en de (professionele) ruimte op ieder niveau in de organisatie versterkt. 3. In 2019 voelen medewerkers in een schoolteam zich gezamenlijke verantwoordelijk (eigenaarschap) voor de persoonlijke en teamprestaties 4. In 2019 hebben alle scholen een duidelijke visie op mede-eigenaarschap van leerlingen of leerlingenparticipatie uitgewerkt, kunnen leerlingen op diverse manieren hun mening geven binnen de school en zijn in iedere school verschillende vormen van leerlingenparticipatie ingebed in de schoolorganisatie
25
6. De beleidsdomeinen MeerderWeert streeft naar integrale beleidsvorming. We sturen in dit Koersplan op het inhoudelijke kernthema: ‘MeerderWeert midden in de samenleving’’. Met dit thema werken we op samenhangende wijze aan het verder versterken van de kwaliteit van het onderwijs en aan MeerderWeert en de scholen als sociaalmaatschappelijke organisaties. De andere beleidsdomeinen stemmen we op dit kernthema af. Van belang is dat beleid in een bepaald domein de gewenste kwaliteitsontwikkeling ondersteunt of faciliteert (zie ook de mindmap op de volgende pagina). Daarnaast kunnen er per beleidsdomein natuurlijk ook doelen zijn die niet rechtstreeks aan het kernthema te koppelen zijn, maar wel van belang zijn voor de doorontwikkeling van MeerderWeert als organisatie. In deze paragraaf werken we de beleidsdomeinen van MeerderWeert uit. De volgende beleidsdomeinen worden uitgewerkt: 1. Personeel (paragraaf 6.1) 2. Kwaliteit (paragraaf 6.2) 3. Organisatie en cultuur (paragraaf 6.3) 4. Financiën (paragraaf 6.4) 5. Huisvesting (paragraaf 6.5) 6. ICT (paragraaf 6.6) 7. Communicatie en PR (paragraaf 6.7) Opmerking:
doelen die eerder in het kernthema zijn opgenomen, worden bij de diverse beleidsdomeinen niet opnieuw opgenomen. We hebben er naar gestreefd ieder doel slechts één keer in het Koersplan op te nemen.
Meerderweert 2019 : samen leren, groeien en bloeien
Meerderweert 2019 Thema: Samen leren, groeien en bloeien Overzicht
Kwaliteits zorg
tersoneel
hrganisatie en cultuur
Kernthema: samen leren boeien en groeien
Communicatie en tw
ICT
Professionele scholen en professionele cultuur
Financiën
Huisvesting
Zie bijlage 5
26
6.1 Personeel Zoals al eerder beschreven onder speerpunt 3 ‘Duurzame schoolontwikkeling’ heeft MeerderWeert in het Koersplan 2012 – 2015 (Verdiepen en Borgen) ingezet op hoog gekwalificeerd personeel op alle niveaus: bestuurders, schoolleiders, leraren en onderwijs ondersteunend personeel. Het personeelsbeleid van MeerderWeert heeft daarbij een duidelijke bijdrage geleverd: • Het integraal personeelsbeleid is inzichtelijk gemaakt. • Er is werkgelegenheidsbeleid uitgewerkt in het kader van krimp • Het ziekteverzuimbeleid is uitgewerkt en ingevoerd. • Het kwalificatieniveau van medewerkers binnen MeerderWeert is versterkt door middel van een heldere gesprekkencyclus, competentieprofielen en gedragsindicatoren met normering voor alle medewerkers, klassenbezoeken met kijkwijzers, coaching van medewerkers, een hanteerbaar digitaal bekwaamheidsdossier en de inrichting van de MeerderWeert Academie. Er is een duidelijke inhaalslag gemaakt. Het webbased bekwaamheidsdossier is ingevoerd. • De taakstelling met betrekking tot de functiemix is grotendeels gerealiseerd. • Er is een aanzet gegeven tot mobiliteitsbeleid. In de komende beleidsperiode: • Moet het integraal personeelsbeleid consistenter worden uitgewerkt. MeerderWeert heeft recent een nieuw beleidskader voor integraal personeelsbeleid uitgewerkt. Het personeelsbeleid moet verder verdiept en geborgd worden en worden aangepast op de nieuwe ontwikkelingen in het kader van het bestuursakkoord en de nieuwe cao 2015. Het gaat dan onder meer om afspraken in het kader van de basis- en vakbekwaamheid van de leraar, de startende leraar, professionaliseringsuren en de 40-urige werkweek en de duurzame inzet van medewerkers. • In de vorige beleidsperiode is een inhaalslag gemaakt met het werken aan hooggekwalificeerd personeel. Van belang is nu de slag te maken naar daadwerkelijk ‘hoog gekwalificeerd’ personeel, gekoppeld aan de doelstellingen in het kernthema. • Het webbased bekwaamheidsdossier( CODO) is opgestart. CODO is gevuld met de competentieprofielen. Het is van belang in de komende periode werkervaring met CODO op te doen en het systeem uit te bouwen. • Moet de gesprekkencyclus doorontwikkeld worden. In de gesprekkencyclus moet aandacht besteed worden aan reflectie en aan het doorvertalen van de uitkomsten van functionerings- en beoordelingsgesprekken naar de professionaliseringsaanpak en persoonlijke ontwikkeling. • Moet de MeerderWeert Academie verder uitgebouwd worden. • Moet het mobiliteitsbeleid doorontwikkeld worden met het oog op talentontwikkeling. Vrijwillige mobiliteit vindt inmiddels steeds vaker plaats, maar moet in structurele zin verder uitgebouwd worden. Doelen 2015 – 2019 Opmerking: zie ook de doelen onder speerpunt 2: ‘Duurzame schoolontwikkeling’ 1. In 2019 is het integraal personeelsbeleid (IPB) consistent en inzichtelijk uitgewerkt. Vanaf 2015 is het integraal personeelsbeleid aangepast op afspraken in het bestuursakkoord en de CAO 2015 2. In 2019 is het aanbod in de MeerderWeert Academie inhoudelijk afgestemd op de beroepstandaarden voor leraren en directeuren (koppeling aan lerarenregister en directeurenregister) 3. In 2019 is er zichtbaar sprake van vrijwillige mobiliteit van leraren en directeuren tussen scholen. Directeuren zijn in beginsel twee schoolplanperiodes (acht jaar) werkzaam als leidinggevende op dezelfde school. 27
6.2 Kwaliteit Het kwaliteitsbeleid is uitgewerkt in speerpunt 3 ‘Duurzame (school)ontwikkeling’. Het in de afgelopen jaren structureel uitgewerkte kwaliteitsbeleid dient geborgd te worden. Doelen 2015 – 2019 Zie de doelen onder speerpunt 3: ‘Duurzame (school-)ontwikkeling
6.3 Organisatie en cultuur Het beleidsdomein ‘Organisatie en cultuur’ is grotendeels verweven met de speerpunten 1, 3 en 4 van het kernthema. Zo zijn er in speerpunt 1 ‘Verbinding’ doelstellingen geformuleerd met betrekking tot de krimp en doorgaande leerlijnen. In speerpunt 3 ‘Duurzame (school)ontwikkeling’ zijn doelstellingen geformuleerd met betrekking tot de doorontwikkeling van de professionele cultuur en kwaliteitszorg, ‘goed bestuur’ en ‘De inrichting van de organisatie in relatie tot krimp’. In speerpunt 4 ‘Eigenaarschap en (professionele) ruimte’ betreft het dan doelstellingen die over de samenwerking met ouders en het bieden van ruimte aan professionals gaan. MeerderWeert zet als overkoepelende organisatie de kaders en de grote lijnen voor beleid uit en bewaakt deze kaders. Elke school heeft – op basis van de eigen specifieke omstandigheden en ontwikkeling- daarbinnen de professionele ruimte om eigen accenten te leggen en keuzes te maken. MeerderWeert ondersteunt de ontwikkeling van de scholen en is ook in dienstverlenende zin van meerwaarde. Aanvullend op de uitwerking in de genoemde sub-thema ’s moet in de komende beleidsperiode: • Herbezinning op de identiteit van de organisatie (Van RK naar algemeen bijzonder met ‘open mind’ naar ouders en kinderen met verschilleden achtergronden en geloofsovertuigingen?) • Aandacht besteed worden aan balans in de huidige culturen binnen de organisatie en de scholen (professioneel, ambtelijk- politiek, familiecultuur) • De aandacht in de DIRA voor de inhoud van het onderwijs versterkt worden en dienen vergaderingen meer interactief zijn, met ruimte voor coöperatieve vergadervormen. Doelen 2015 – 2019 Zie ook de doelen onder speerpunt 3: ‘Brede aanpak voor duurzame (school-) ontwikkeling 1. In 2015 hebben alle scholen een cultuurscan uitgevoerd (SWOT- analyse en op basis van de uitkomsten een verbeterplan opgesteld en uitgevoerd.
6.4 Financiën MeerderWeert heeft een gezonde financiële basis en voert gezond financieel beleid. In het kader van het Koersplan 2012 – 2015 (Verdiepen en Borgen): • Is er een duidelijk financieel meerjarig beleidskader • Komt financieel beleid tot stand in samenwerking met de commissie f financiën en met brede betrokkenheid • Zijn begrotingen en uitgangspunten voor begrotingen voor iedereen inzichtelijk
28
• Presteren MeerderWeert en de scholen rond ‘nul- begrotingen’ (verifieerbare uitzonderingen daargelaten) • Zijn begrotingen en exploitaties wat betreft inkomsten en uitgaven in balans • Zijn er beleidsrijke meerjarenbegrotingen • Is er een meerjaren onderhoudsplan en meerjaren investeringsplan op bestuurs- en schoolniveau • Is er een goede verhouding tussen bovenschoolse- en schoolse middelen (middelen komen zo veel mogelijk ten goede aan het onderwijs) • Is er gezamenlijke inkoop gerealiseerd op onderdelen waar echt winst te boeken was. • Zijn scholen ook financieel solidair aan elkaar (solidariteitsprincipe wordt toegepast) • Is er op het gebied van de financiële en personele administratie een goede samenwerking met Eduquaat gerealiseerd. In • • •
de komende beleidsperiode: Willen we de meerjarenbegroting nog beleidsrijker inrichten Willen we jaarlijks in december de meerjarenbegroting bijstellen Moet het risicobeleid doorontwikkeld worden. Risico’s moeten op basis van verschillende scenario’s doorvertaald worden naar noodzakelijke of gewenste financiële buffers en • Moet de functie ‘hoofd administratie’ zich verder doorontwikkelen tot ‘controller’ Doelen 2015 – 2019 1. In 2017 is de meerjarenbegroting beleidsrijk ingericht (inclusief ‘doorzichten’ en financiële perspectieven’) 2. In 2016 is er een duidelijk kader voor risicomanagement en wordt er gewerkt met scenario’s en financiële analyses om risico’s in te schatten. Risico’s zijn door- vertaald naar noodzakelijke of gewenste financiële buffers
6.5 Huisvesting De gebouwen, onderhoud, inrichting en meubilair zijn up-to-date bij MeerderWeert en voldoen aan alle wettelijke normen. In het kader van het Koersplan 2012 – 2015 (Verdiepen en Borgen): • Is er op hoofdlijnen beleid uitgewerkt met betrekking tot beheer en onderhoud, bouwbeheer en planning, schoolterrein en tuinonderhoud, beveiliging van schoolgebouwen, centrale inkoop en aanbesteding, inwoning en verhuur, gebruik kopieerapparaten en veiligheid; • Is het Meerjaren OnderhoudsPlan (MOP) aanbesteed voor scholen en wordt het onderhoud conform het MOP uitgevoerd; • Kopen we energie centraal in; • Zijn alle scholen veilig (asbestscan) en werken alle scholen met een logboek buitenspeeltoestellen en worden deze vier keer per jaar geïnspecteerd; • Zijn we gestart met het realiseren van het ‘frisse scholenconcept’ (lucht, licht, geluid, warmte, luchtverversing) in de nieuwbouw van scholen en zijn er met subsidie van de gemeente Nederweert aanpassingen in twee scholen doorgevoerd) en zijn we bezig met energiewinning via zonnepanelen; • Werken we aan een eenduidige uitstraling van de gebouwen van MeerderWeert (MeerderWeert is in alle gebouwen zichtbaar in de bestrating en bewegwijzering) • Wordt in alle scholen gebruikt gemaakt van het zelfde soort meubilair, waardoor dit uitwisselbaar is
29
• Is in vrijwel iedere klas een digibord/ touchscreen geïnstalleerd In de komende beleidsperiode: • Willen we de ontwikkeling richting de integrale kindcentra voortzetten en uitbouwen (zie ook sub-thema 4). Van belang daarbij is gezamenlijk optrekken en het maken van een beleidsnotitie integraal kindcentrum (IKC) • Komt het ‘groot onderhoud’ van de gemeenten naar MeerderWeert. Het onderhoudsbeleid dient hierop aangepast te worden. • Willen we gebouwen op een efficiëntere manier exploiteren • Zetten we de ontwikkeling door richting ‘frisse scholen’ en het gebruik van zonnepanelen • Werken we voor enkele scholen aan nieuwbouw, waarbij het uitgangspunt is dat we functioneel bouwen met aandacht voor de toekomst van het onderwijs en de uitstraling van het gebouw (aantrekkelijk en functioneel gebouw) Doelen 2015 – 2019 Zie ook de doelen onder speerpunt 1 ‘Verbinding’: o.a. ‘aanvalsplan krimp’ en vorming integrale kindcentra’ 1. In 2019 is de leer- en werkomgeving op alle scholen veilig, schoon, efficiënt in gebruik en sfeervol en zijn alle schoolterreinen veilig, overzichtelijk en met voldoende vertier buiten 2. In 2019 wordt het (buiten)onderhoud uitgevoerd op basis van een conditiemeting 3. In 2019 worden gebouwen op maat geëxploiteerd (overcapaciteit aan ruimte is afstoten, het gebouw wordt efficiënt gebruiken) 4. In 2019 voldoen alle de scholen aan de criteria voor een ‘frisse school’ en hebben scholen waar mogelijk zonnepanelen
6.6 ICT Het beleidsdomein ‘ICT’ is grotendeels verweven met de speerpunt 2: ‘Talentontwikkeling door Boeiend Onderwijs’ (ICT- vaardigheden en een doorbraak in het gebruik van ICT- middelen). In het kader van het Koersplan 2012 – 2015 (Verdiepen en Borgen): • De voorwaarden voor een goede ICT- infrastructuur (gebruik Wi-Fi, digiborden, e.d.) zijn gerealiseerd. • Is er een MeerderWeert- visie op ICT- beleid geformuleerd. • Is er op iedere school schoolbeleid ICT uitgewerkt • Zijn medewerkers ICT- vaardiger geworden • Is het beheer van de ICT- hardware ondergebracht bij een externe partner • Is er een ‘Veiligheidsprotocol Social Media’ • Zijn de scholen overgeschakeld op glasvezel In de komende beleidsperiode: 1. Moet de MeerderWeert –visie op ICT herijkt worden en op iedere school door vertaald naar een schoolbeleid op ICT. In de visie moet geanticipeerd worden op de toekomst (21e eeuwse vaardigheden; de huidige ICT- inrichting sluit goed aan op de actuele situatie, niet op de toekomst, zie mindmap toekomstverkenning en speerpunt 2), de visie op professionele leergemeenschappen en een professionele cultuur, de visie op IKC/ brede schoolgemeenschappen, de visie op leiderschap en ICT als communicatiemiddel. Ook moet aandacht gegeven worden aan de relatie van ICT als ‘gereedschap’ voor de school. 2. Moet er een implementatie- en investeringsplan voor onderwijs en ICT uitgewerkt worden gekoppeld aan de inhoudelijke doelen uit dit Koersplan.
30
3. Moeten de ICT- vaardigheden doorontwikkeld worden (vraagt voortdurende aandacht). We zetten daarbij in op ICT geletterdheid voor alle leerkrachten en leerlingen, waarbij we de volgende driedeling hanteren: - Mediawijsheid - Informatie-vaardigheden - Basiskennis ICT ICT geletterdheid omvat: - Leren omgaan met de kansen en risico’s. Beide aspecten zijn belangrijk (voor leerlingen maar ook voor leraren) - Een balans leren vinden tussen de digitale- en levensechte wereld. - Betrouwbaarheid van online bronnen van informatie en kennis. - Leren inschatten van werkelijkheid en schijnwerkelijkheid. - De school kent een beredeneerde balans tussen technologie (veranderingstempo snel) en veranderkunde/pedagogiek (veranderingstempo langzaam). - De school benut de mogelijkheden van ICT/technologie. 4. Moet het Veiligheidsprotocol ICT ingevoerd worden en gebruiken we Social Media in externe contacten Doelen 2015 – 2019 Zie de doelen onder speerpunt 2: ‘Talentontwikkeling door Boeiend Onderwijs’
6.7 Communicatie en PR Het beleidsdomein Communicatie en PR’ is onder meer verweven met speerpunt 4 ‘Eigenaarschap en (professionele) ruimte’ (Ouderparticipatie 3.0). In het kader van het Koersplan 2012 – 2015 (Verdiepen en Borgen): • Is er binnen MeerderWeert een open, transparante en professionele stijl van communiceren. • Is MeerderWeert goed gepositioneerd in de regio en bij ouders. We laten zien en horen wie we zijn en wat we doen bij MeerderWeert. • Is er PR- beleid voor MeerderWeert uitgewerkt • Is er een herkenbare MeerderWeert stijl ingevoerd. • Zijn er protocollen met betrekking tot communicatie en PR ontwikkeld • Zijn digitale overdrachtsdossiers (DOD’s) werkend en afgestemd met de scholen voor voortgezet onderwijs In de komende beleidsperiode: • Moet het communicatie- en PR- beleid doorontwikkeld en geborgd worden. Van belang daarbij is dat het communicatie- beleid weer meer over de inhoud dan over de vorm gaat. Zowel de scholen als MeerderWeert moeten vanuit de communicatie en PR duidelijk geprofileerd naar voren komen. • Het interne- en externe communicatieplan moet geactualiseerd worden. • Moeten voor de scholen professionele websites ontworpen worden Doelen 2015 – 2019 Zie ook de doelen onder speerpunt 4: ‘Eigenaarschap en (professionele) ruimte’ (Ouderparticipatie 3.0) 1. In 2015 is er een sluitend intern en extern communicatieplan. In 2019 is het intern en extern communicatieplan volgens plan uitgevoerd. 2. In 2019 hebben alle scholen van MeerderWeert een actuele up-to-date website ontworpen door professionals (binnen de door MeerderWeert vastgestelde kaders)
31