KENNISCENTRUM TECHNIEK
Keten- en Netwerkstrategieën voor MKB-ondernemingen in mainports Eindseminar 29 oktober 2014 Onderzoeksprogramma Logistiek
Inhoud Voorwoord................................................................................................................ 05 Programma................................................................................................................ 07 Keynote speech........................................................................................................ 09 Parallelsessies......................................................................................................... 13
• Sessie A: Schiphol Airport: van commodity naar specialty (zie p 13)
• Sessie B: Benchmark airport-seaportregios’s: hoe kunnen airport en seaportelkaar versterken in de MRA? (zie p 15)
• Sessie C: De haven van Amsterdam: wat heeft het MKB nodig? {zie p 17)
• Sessie D: Reverse Factoring als financieringsoplossing voor logistiek MKB? (zie p 19)
• Sessie E: Douane en trade facilitation: Hoe kan nederland zijn voor sprong behouden? (zie p 21)
Twee publicaties...................................................................................................... 23 Onderzoekspartners............................................................................................... 24 Overzicht onderzoeksresultaten......................................................................... 25 Publicaties in de media over dit onderzoek...................................................... 29 Wat is RAAK?............................................................................................................ 30
Voorwoord Van harte welkom op dit seminar over keten- en netwerkstrategieën voor MKBondernemingen in mainports. Voor ons is het een bijzonder moment: de afsluiting van een vierjarig RAAK-PRO-onderzoeksprogramma gefinancierd door de Stichting Innovatie Alliantie (SIA). Een onderzoeksprogramma waarbij ook veel van de aanwezigen op dit seminar op de één of andere manier betrokken waren. Hierbij willen we alvast onze dank betuigen voor uw bijdrage aan het onderzoeksprogramma. Dankzij de financiële ondersteuning van SIA en dankzij jullie inzet hebben we een onderzoek op kunnen zetten dat de logistieke sector in Nederland hopelijk weer enkele stappen verder brengt. We zijn blij en trots vanmiddag de resultaten met jullie te kunnen delen en kijken uit naar jullie reacties en verdere input. De eindpublicatie die een overkoepelende analyse geeft van de deelonderzoeken – de zogenaamde ‘leaderfirmonderzoeken’ - van de afgelopen vier jaar heet (Terug) schakelen naar ketendenken. Innovaties realiseren bij logistiek MKB in mainports. In de loop van deze middag zal duidelijk worden waarom we voor die titel hebben gekozen. Het eerste exemplaar bieden we aan aan Richard Slotman, inhoudelijk directeur van het Nationaal Regieorgaan Praktijkgericht Onderzoek (NRPO-SIA; de nieuwe naam van SIA sinds het is ondergebracht bij NWO). Aan het eind van dit seminar hebben we ook voor u allen een exemplaar klaarliggen. En dat niet alleen: we hebben daarnaast nog een extraatje voor u: het fraaie boekje Dutch Logistics for the 21st Century: 18 innovations brought to light by student research. Met daarin portretten van achttien logistieke innovaties die studenten van onze minor Airport Seaport Logistics tijdens hun onderzoeken in het werkveld op het spoor zijn gekomen. Het is niet alleen een voorbeeld van wat het praktijkgericht onderzoek van het hbo vermag. Het biedt ook een inkijkje in het innovatief vermogen van de logistieke sector in Nederland. Moge het een inspiratiebron zijn. Ook de keynote speech van vandaag, over het actuele thema synchromodaliteit, kan niet anders dan inspirerend zijn. Bij de vijf parallelsessies zal zeker iets van uw gading zitten. Voor nu wens ik u een aangename en inspirerende middag. Dick van Damme namens het onderzoeksprogramma Logistiek
05
Programma 13.00 opening • Opening door Dick van Damme (HvA) • Dagvoorzitter Arthur van Dijk (TLN) neemt het programma door • Rover van Mierlo (HvA): terugblik op het onderzoek vanuit de HvA • Enno Osinga (Schiphol): terugblik op het onderzoek vanuit het bedrijfsleven
13.30 keynote speech • Rob Bagchus (ECT) over synchromodaliteit (zie p 09)
14.25 pauze 15.00-16.00 parallelsessies • Sessie A: Schiphol Airport: van commodity naar specialty (zie p 13 ) • Sessie B: Benchmark airport-seaportregios’s: hoe kunnen airport en seaport elkaar versterken in de MRA? (zie p 15) • Sessie C: De haven van Amsterdam: wat heeft het MKB nodig? (zie p 17 ) • Sessie D: Reverse Factoring als financieringsoplossing voor logistiek MKB? (zie p 19) • Sessie E: Douane en trade facilitation: Hoe kan Nederland zijn voorsprong behouden? (Zie p 21)
16.00 pauze 16.20 plenaire afsluiting • Terugkoppeling uitkomsten parallelsessies • Dick van Damme (HvA) over vervolg onderzoeksprogramma Logistiek • Huib de Jong (rector HvA) over de toekomst van onderzoek aan de HvA • Aanbieding eindpublicaties aan Richard Slotman (NRPO-SIA)
17.30 borrel 06
07
Keynote speech Rob Bagchus van ECT over synchromodaliteit Diverse ontwikkelingen in de logistiek vragen om een andere organisatie van die logistiek; dat geldt zeker ook voor de manier waarop het achterlandvervoer wordt georganiseerd. Efficiënter achterlandvervoer is een van de vereiste voor een optimale goederenstroom van producent naar afnemer. Synchromodaal vervoer kan een belangrijke rol spelen is dit streven.
Rob Bagchus Rob Bagchus is sinds 2009 werkzaam als Chief Public Affairs & Public Relations Officer bij ECT. Hij is daar verantwoordelijk voor de corporate communicatie, de positionering van ECT richting politiek en overheid, de pers en andere stakeholders. Rob Bagchus heeft economie gestudeerd in Rotterdam en vervulde eerder functies bij Deltalinqs, het Ministerie van Verkeer en Waterstaat, ingenieursbureau Frederic R. Harris b.v en de Erasmus Universiteit. Hij heeft vijfentwintig jaar ervaring op het gebied van transport en logistiek en op het snijvlak van overheid en markt.
09
Dagvoorzitter en overige sprekers Dagvoorzitter Arthur van Dijk Arthur van Dijk (1963) is voorzitter van Transport en Logistiek Nederland (TLN), dé ondernemersorganisatie voor het beroepsgoederenvervoer over de weg en de logistieke dienstverlening. Met ongeveer 5.500 leden is TLN een van de grootste brancheorganisaties in Nederland. Van Dijk heeft een lange staat van dienst als bestuurder in de gemeente Haarlemmermeer. Hij was onder andere verantwoordelijk voor de portefeuille Schiphol. Daarvoor was Van Dijk lange tijd actief in verschillende functies op de ministeries van Financiën en Justitie.
Rover van Mierlo Ing. Rover van Mierlo M.B.A. is docent Logistiek aan de HvA. Daarnaast heeft hij een adviesbureau en is hij directeur van een softwarebedrijf voor de ontwikkeling van retailapplicaties voor consumenten. Van Mierlo was 9 jaar Logistiek Directeur bij Schuitema/C1000. Daarvoor werkte hij onder meer bij Akzo Nobel Aramid Products, KPMG en Philips International. Ook was hij Lecturer aan het M.B.A. programma van de Rotterdam School of Management (RSM). Daar doceerde hij Supply Chain Management.
Overige sprekers Dick van Damme
Enno Osinga
Dr. D.A. (Dick) van Damme (1960) is sinds 2003 lector Logistiek aan Hogeschool van Amsterdam (HvA). Eerder werkte hij voor TNO Mobiliteit & Logistiek, Capgemini en Technische Universiteit Eindhoven (TUE). Aan de TUE promoveerde hij in 2000 op het onderwerp ‘Distributielogistiek & Financiële informatie’. Hij studeerde Psychologie en Pedagogiek aan de Rijks Universiteit Leiden en volgde de opleiding Management Integrale Goederenstroombesturing (MIG) van de vereniging Logistiek management (vLm). Van Damme is onder meer lid van de Amsterdam Logistics Board (ALB), bestuurslid van de stichting Nederland is Logistiek en vicevoorzitter van vLm.
Na een lange carrière bij onder meer de KLM, is Enno Osinga sinds 2006 Sr. Vice-president Cargo bij Schiphol Group. Daarnaast is hij bestuursvoorzitter van Dinalog (Dutch Institute of Advanced Logistics). Tevens is hij bestuurslid van Cargonaut, ACN en vice-president van TIACA (The International Air Cargo Association). Hij was voorzitter van het consortium van het RAAK-PRO-onderzoek naar ketenen netwerkstrategieën van MKB-ondernemingen in mainports.
10
11
Parallelsessies Sessie A Richard Slotman
Schiphol Airport: van commodity naar specialty
Richard Slotman is inhoudelijk directeur van het Nationaal Regieorgaan Praktijkgericht Onderzoek SIA (NRPO-SIA). Sinds 2003 was hij als programmanager bij de Stichting Innovatie Alliantie o.a. verantwoordelijk voor beleidsontwikkeling, strategie en het netwerk opbouwen. Sinds de jaren ’80 was de rode draad in zijn loopbaan een rol in uiteenlopende strategische vraagstukken en onderwijsvernieuwing in het hbo, na een start in 1980 als docent Nederlands.
Schiphol staat als vrachthub onder grote druk. De nationale luchthaven ondervindt niet alleen grote concurrentie van gevestigde spelers als Frankfurt en Parijs, maar in zeer korte tijd hebben ook luchthavens als Dubai en Istanbul een stevige positie verworven. Hoe kan Schiphol zich het beste wapenen tegen de toenemende concurrentie?
Huib de Jong
Voorzitter: Abdel el Makhloufi
Huib de Jong (1954) is sinds 1 maart 2013 lid van het College van Bestuur. van de UvA/HvA. Hij is tevens rector van de Hogeschool van Amsterdam.
Dr. Abdel El Makhloufi is gepromoveerd in de Economie (regionale en stedelijke economie) aan de Universiteit van Amsterdam (2001). Sinds zijn promotie is hij als onderzoeker en universitair docent bij verschillende universiteiten en onderzoeksinstellingen (TNO, Utrecht Universiteit en Vrije Universiteit) werkzaam geweest. Abdel El Makhloufi heeft de laatste jaren onderzoek gedaan naar de ruimtelijkeconomische ontwikkeling van de luchthaven Schiphol en de Schiphol-regio. De resultaten hiervan zijn gepubliceerd in verschillende internationale publicaties en het boek Spatialeconomic Metamorphosis of a Nebula City: Schiphol and Schiphol Region during the 20th Century (Routledge, 2012). Sinds september 2014 werkt hij als onderzoeker Mainport Logistiek bij het Lectoraat Logistiek van de Hogeschool van Amsterdam.
Huib de Jong studeerde Nederlands recht aan de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR). In 1989 is hij bij de Universiteit Twente (UT) gepromoveerd op een proefschrift over de kwaliteit van het lokale bestuur in Nederland. Hij begon zijn loopbaan bij de Universiteit Twente (UT) als universitair docent en werd daar in 1991 benoemd tot hoogleraar Algemene beginselen van het recht. Na een periode als decaan van de toenmalige faculteit Bestuurskunde, werd hij in de periode 2000-2004 lid van het College van Bestuur van de UT. In 2006 stapte hij over naar de Hogeschool Utrecht en vervulde daar de functie van vicevoorzitter van het College van Bestuur.
12
Vergaande specialisatie in voor Schiphol kansrijke sectoren kan een oplossing zijn om het noodzakelijke onderscheid met andere luchthavens te versterken en de positie van Schiphol te verstevigen. Maar wat betekent specialisatie voor Schiphol? Specialisatie waarin? Wie moeten de drijvende krachten hierachter zijn? Wat zijn de risico’s van verkeerde keuzes en hoe gemakkelijk kan er bij voortschrijdend inzicht een andere richting worden ingeslagen? Of is specialisatie gewoon een modewoord en zijn gunstige tarieven, goede verbindingen en een snelle afhandeling in de volle breedte veel belangrijker om de toenemende druk het hoofd te bieden?
13
Presentatie onderzoeksresultaten: Simon de Rijke Simon de Rijke is Docent Logistiek aan de opleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde van de Hogeschool van Amsterdam. In deze functie is hij onder andere verantwoordelijk voor de Minor Airport Seaport Logistics, waarbinnen in het kader van het RAAK-PRO-onderzoek Keten- en Netwerkstrategieën voor MKBondernemingen in mainports door derdejaars studenten onderzoek is verricht. Simon heeft een Master in Supply Chain Management en is voor zijn start aan de Hogeschool van Amsterdam werkzaam geweest in diverse logistieke adviesfuncties bij PostNL, de laatste jaren op het gebied van e-logistics.
Sessie B Benchmark airport-seaportregios’s: hoe kunnen airport en seaport elkaar versterken in de MRA? Hoe scoort airport-seaportregio Amsterdam op factoren als ‘connectivity’ en human capital, maar ook op het gebied van logistieke services? In deze parallelsessie over de positie van Amsterdam ten opzichte van andere regio’s zoals Singapore, Beijing, Busan en Istanbul geven we u het antwoord. Havenbedrijf Amsterdam en Schiphol Area Development Company (SADC) reflecteren op het benchmarkonderzoek en geven hun visie op hoe de resultaten gebruikt kunnen worden voor het aantrekken van bedrijvigheid naar de regio. Tijdens de discussie wordt ingegaan op de vraag hoe samenwerking tussen airport en seaport de MRA nog aantrekkelijker kan maken.
Reflectie: Ben Radstaak
Voorzitter: Paul Jansen
Ben Radstaak (1955) werd in 2003 benoemd als directeur van ACN (Air Cargo Netherlands), de vereniging van en voor de Nederlandse luchtvrachtindustrie. Daarnaast is hij onder meer lid van de Education & Research Committee van TIACA (The International Air Cargo Association) en bestuurslid van het Sectorfonds Luchtvaart.
Paul Jansen is Commercieel Directeur bij SADC en stuurt de afdeling Markt & Strategie aan. Onder zijn verantwoordelijkheid vallen onder andere marketing en sales van de verschillende locaties, de inzet van SADC binnen AAA en conceptontwikkeling & programmering.
In 1988 werd Ben, na tien jaar in marktonderzoek en advies, actief in de logistiek toen hij bij Nederland Distributieland in dienst trad, aanvankelijk als manager onderzoek & ontwikkeling. Vanaf 1992 tot begin 2000 was hij bij NDL/HIDC als adjunct directeur verantwoordelijk voor onderzoek & ontwikkeling, communicatie en strategie. Daarna was hij twee jaar als senior adviseur verbonden aan Buck Consultants International. Deze parallelsessie vindt plaats in het Auditorium, D1.18 Het kaartje voor deze parallelsessie is blauw
14
15
Presentatie onderzoeksresultaten: Sander Onstein Sander Onstein is onderzoeker bij het lectoraat Mainport & City Logistiek. Sander heeft binnen het RAAK-Pro onderzoek bijgedragen aan het benchmarkonderzoek airport-seaport regio’s, de eindpublicatie en verschillende ‘tools’. Binnen de minor Airport Seaport Logistics is hij werkzaam als docent. Hij begeleidde leaderfirmonderzoeken voor onder meer Greenport Aalsmeer, FloraHolland, KLM Cargo en verschillende andere bedrijven op Schiphol en in de haven van Amsterdam.
Sessie C De haven van Amsterdam: wat heeft het MKB nodig? In deze parallelsessie komt u meer te weten over de concurrentiepositie van de haven van Amsterdam ten opzichte van de havens van Antwerpen en Bremen. Lector Logistiek Dick van Damme presenteert de resultaten van twee leaderfirmonderzoeken naar de cacaoketen en de tweedehands autoketen. Vragen die hierbij aan bod komen zijn: ‘Hoe sterk is de positie van de haven van Amsterdam op het gebied van de afhandeling van cacao en tweedehands auto’s?’, ‘Wat zijn de oorzaken van de versterking dan wel verzwakking van de concurrentiepositie?’ en ‘Welke maatregelen kan de haven nemen om haar positie te versterken?’. Uit beide onderzoeken blijkt dat wet- en regelgeving een beperkende factor vormt in het versterken van de concurrentiepositie. Eduard de Visser (Havenbedrijf Amsterdam) reflecteert op de onderzoeksresultaten. Tijdens de discussie staat de rol van het MKB in het versterken van de concurrentiepositie centraal.
Reflectie: Titus Tielens
Voorzitter: Bart Kuipers
Titus Tielens (1969) studeerde technische natuurkunde in Delft en behaalde een MBA aan Insead. Hij heeft meer dan twintig jaar ervaring in strategie-ontwikkeling en business development, onder meer bij McKinsey & Company, TNO en de Amerikaanse multinational Avery Dennison. Momenteel leidt hij strategische projecten voor Havenbedrijf Amsterdam, met name in commerciële groei, innovatie en internationale samenwerking.
Bart Kuipers werkt bij de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij is daar actief bij het havenkenniscentrum Smart Port en bij de onderzoeks-bv ‘RHV’. Bart is sociaal-geograaf en heeft een proefschrift geschreven over de havengerelateerde chemische industrie. Daarnaast heeft hij onderzoek verricht op thema’s als containers, zeehavenlogistiek, haven-stadrelaties en stedelijke distributie.
Deze parallelsessie vindt plaats in zaal C1.02 Het kaartje voor deze parallelsessie is oranje
16
17
Presentatie onderzoeksresultaten: Dick van Damme Dr. D.A. (Dick) van Damme (1960) is sinds 2003 lector Logistiek aan Hogeschool van Amsterdam (HvA). Eerder werkte hij voor TNO Mobiliteit & Logistiek, Capgemini en Technische Universiteit Eindhoven (TUE). Aan de TUE promoveerde hij in 2000 op het onderwerp ‘Distributielogistiek & Financiële informatie’. Hij studeerde Psychologie en Pedagogiek aan de Rijks Universiteit Leiden en volgde de opleiding Management Integrale Goederenstroombesturing (MIG) van de vereniging Logistiek management (vLm). Van Damme is ondermeer lid van de Amsterdam Logistics Board (ALB), bestuurslid van de stichting Nederland is Logistiek en vicevoorzitter van vLm.
Sessie D Reverse Factoring als financieringsoplossing voor logistiek MKB? Langer wachten op je geld betekent beperkte investeringsruimte. Sinds de financiële crisis zijn betaaltermijnen van bedrijven en instellingen opgelopen. Met name het MKB is hier de dupe van. Ondertussen is het verkrijgen van een banklening een stuk lastiger geworden. Reverse Factoring is een betalingszekerheid van een afnemer die een leverancier financiering oplevert. In feite maakt een leverancier gebruik van de sterkere kredietwaardigheid van een afnemer, waardoor hij goedkoper aan geld komt. Minister Kamp van Economische Zaken heeft de financieringsoplossing als kansrijk aangewezen voor MKB. Mede door het initiatief van Kamp fungeert Nederland momenteel wereldwijd als kennisleider op het gebied van Supply Chain Finance en Reverse Factoring. Reverse Factoring wordt echter door afnemers nog vooral gebruikt voor hun grote, strategische leveranciers en nog niet zozeer voor MKB-leveranciers. De grote vraag is daarom hoe Reverse Factoring ook ten goede kan komen aan MKB, en zo een belangrijke impuls aan de Nederlandse economie kan geven.
Reflectie: Eduard de Visser
Voorzitter: Jack van der Veen
Eduard de Visser is hoofd Strategie & Innovatie bij Havenbedrijf Amsterdam. Hij is achtereenvolgens verantwoordelijk geweest voor de verzelfstandiging van het Havenbedrijf en de nieuwe Havenvisie 2030. Aandachtsgebieden betreffen energietransitie, biobased- en circulaire economie, keteninnovatie en havensamenwerking. Voor hij bij het Havenbedrijf kwam, heeft Eduard jaren in de management consultancy gewerkt (Ernst & Young Consulting en Deloitte Consulting) op het gebied van internationale bedrijfsverplaatsingen en regionale promotie en acquisitie.
Prof. Dr. Jack van der Veen is Professor of Supply Chain Management aan de Nyenrode Business Universiteit en verbonden aan de EVO leerstoel Supply Chain Management. Hij is hoogleraar sinds 1 februari 2000 (eerst Nyenrode, 2009-2012 Universiteit Van Amsterdam, nu Nyenrode Business Universiteit). Sinds 2013 is Jack van der Veen voorzitter van Vereniging Logistiek Management (VLM).
Deze parallelsessie vindt plaats in zaal C1.04 Het kaartje voor deze parallelsessie is groen
18
19
Presentatie onderzoeksresultaten: Christiaan de Goeij Christiaan de Goeij is onderzoeker en docent Supply Chain Finance (SCF) bij de Hogeschool Windesheim. Naast onderzoek binnen het Lectoraat SCF werkt hij aan de opzet van het eerste vak SCF. Voorheen heeft hij gewerkt als onderzoeker/docent Mainport Logistiek bij de Hogeschool van Amsterdam.
Sessie E Douane en trade facilitation: Hoe kan Nederland zijn voorsprong behouden? De discussie in deze sessie zal gaan over de vraag op welke wijze de douane invulling geeft aan zijn taak in het faciliteren van de handel. De primaire taak is natuurlijk handhaving. Maar kan de Douane ook partijen bij elkaar brengen en bewegingen initiëren die leiden tot een optimalisatie van logistieke processen? Deze sessie is bestemd voor mensen die geïnteresseerd zijn in vormen van samenwerking in de keten, waaronder het NLIP. De sessie biedt een platform om daarover te discussiëren.
Reflectie: Michiel Steeman
Voorzitter: Tom Stallinga
Michiel Steeman is lector Supply Chain Finance (SCF) bij de Hogeschool Windesheim, waar hij werkt aan onderzoeksprojecten over SCF voor MKB, multinationals en ontwikkelingslanden. Hij is daarnaast voorzitter van de Supply Chain Finance Community. Zijn werkervaring bestaat uit een variatie aan rollen voor Deutsche Bank, NIB Capital, NMB Heller en ING.
Tom Stallinga studeerde logistiek aan de Hogeschool van Amsterdam. Na enkele jaren in het werkveld als onder meer QA/ HR-manager bij een transportbedrijf en transport engineer bij een handelshuis in bouwmaterialen maakte hij de overstap naar het onderwijs en was niet alleen docent logistiek aan de Hogeschool van Amsterdam, maar ontwikkelde ook de nieuwe afstudeerrichting Aviation Logistics. Nu is hij regionaal coördinator voor het KennisDC Logistiek voor de metropoolregio Amsterdam. Het KennisDC verbindt praktijkgericht onderzoek, onderwijs en het werkveld op het gebied van logistiek.
Deze parallelsessie vindt plaats in zaal C1.05 Het kaartje voor deze parallelsessie is geel
20
21
Presentatie onderzoeksresultaten: Rover van Mierlo
Twee publicaties
Ing. Rover van Mierlo M.B.A. is docent Logistiek aan de HvA. Daarnaast heeft hij een adviesbureau en is hij directeur van een softwarebedrijf voor de ontwikkeling van retailapplicaties voor consumenten.
KENNISCENTRUM TECHNIEK
(TERUG)SCHAKELEN NAAR KETENDENKEN
INNOVATIES REALISEREN BIJ LOGISTIEK MKB IN MAINPORTS
Van Mierlo was 9 jaar Logistiek Directeur bij Schuitema/C1000. Daarvoor werkte hij onder meer bij Akzo Nobel Aramid Products, KPMG en Philips International. Ook was hij Lecturer aan het M.B.A. programma van de Rotterdam School of Management (RSM). Daar doceerde hij Supply Chain Management.
Dick van Damme Melika Levelt Sander Onstein Christiaan de Goeij Rover van Mierlo
06
Reflectie: Frank Heijmann
Het onderzoeksprogramma Logistiek biedt u vanmiddag deze twee publicaties aan.
Sinds 2010 is Frank Heijmann als Hoofd Handelsrelaties Douane Nederland verantwoordelijk voor de strategische contacten met de koepelorganisaties van het bedrijfsleven. Daarnaast is hij belast met de innovatie-agenda in de tripartite samenwerking met bedrijfsleven en wetenschap. Hij verricht zelf onderzoek naar optimalisatie van EU-buitengrensoverschrijdende logistieke ketens. Hij is initiator van een aantal belangrijke ontwikkelingen in de douanelogistiek, zoals de meerjarenvisie ‘grensverleggend’ voor het inrichten van een juiste balans tussen handelsfacilitatie en toezicht voor Douane Nederland en de masterstudie ‘Customs & Supply Chain Compliance’ bij de RSM-Erasmus Rotterdam, waar hij ook als module-coördinator bij betrokken is. Frank Heijmann studeerde o.m. douanerecht, internationale bedrijfskunde, beleidsvorming in politieke context en fiscal recht en werkt sinds 1986 voor de Nederlandse Douane.
(Terug) schakelen naar ketendenken. Innovaties realiseren bij logistiek MKB in mainports is de eindpublicatie van het RAAK-PRO-onderzoek ‘keten- en netwerkstrategieën van het MKB bij mainports’ en geeft een overkoepelende analyse van de deelonderzoeken – de zogenaamde ‘leaderfirmonderzoeken’ -van de afgelopen vier jaar. Dutch Logistics for the 21st Century: 18 innovations brought to light by student research bevat portretten van achttien logistieke innovaties die studenten van onze minor Airport Seaport Logistics tijdens hun onderzoeken in het werkveld op het spoor zijn gekomen. Niet alleen een voorbeeld van wat het praktijkgericht onderzoek van het hbo vermag. Ook een inkijkje in het innovatief vermogen van de logistiek sector in Nederland. We danken alle betrokken bedrijven en instanties voor hun medewerking. Na afloop van het seminar staat er een boekentafel naast de ingang van het auditorium. We vragen u om administratieve redenen uw naam achter te laten op onze intekenlijst. Daarna kunt u uw exemplaren in ontvangst nemen. We wensen u veel leesplezier!
Deze parallelsessie vindt plaats in lokaal A2.44. Het kaartje voor deze parallelsessie is rood
22
23
Onderzoekspartners
Overzicht onderzoeksresultaten
Hogeschool van Amsterdam
Publicaties
Onderzoeksprogramma Logistiek Melika Levelt, programmamanager
Onderzoeksteam RAAK-PRO-programma Dick van Damme (HvA) Melika Levelt (HvA) Sander Onstein (HvA) Christiaan de Goeij (HvA/Hogeschool Windesheim) Rover van Mierlo (HvA) Bart Kuipers (EUR) Hans Quak (TNO) Job van de Kieft (TNO)
Consortium
Schiphol Group Havenbedrijf Amsterdam Havenbedrijf Rotterdam Air Cargo Netherlands (ACN) Ondernemersvereniging Regio AMsterdam (ORAM) Deltalinqs EVO Transport en Logistiek Nederland (TLN) Hogeschool van Amsterdam Erasmus Universiteit Rotterdam TNO Mobiliteit en Logistiek Vrije Universiteit Amsterdam Nyenrode Business Universiteit
Damme, D.A. van, B. Kuipers, H.J. Quak, O.W. de Graaf (2009). Regierol mainports: kans of bedreiging voor MKB? Onderzoeksprogramma als breekijzer innovatie. Bijdrage Vervoerslogistieke Werkdagen 2009. In samenwerking met TNO. Damme, D.A. van, M. Levelt. S. Onstein, C. de Goeij, R.A.A.M. van Mierlo (2014). (Terug)schakelen naar ketendenken. Innovaties realiseren bij logistiek MKB in mainports. Amsterdam: Hogeschool van Amsterdam Damme, D.A. van, Quak, H. en B. Kuipers (2010). Versterking keten- en netwerkpositie MKB in mainports. INL In Logistiek. Nummer 5, 2010: 8-15. In samenwerking met TNO. Goeij, C.A.J. de, D.A. van Damme, M. Levelt (2013). Innovatievormen in de logistieke sector. Bijdrage Vervoerslogistieke Werkdagen 2013. Goeij, C.A.J. de , C. van Luik (2014). Innovation in the Logistics Sector: the Role of Organisation Innovation and Horizontal Collaboration. EVO Logistics Yearbook 2014, pp. 120 – 133. Luik, C. van, S. Onstein, C. de Goeij (2014). Onderzoek Reverse Factoring bijna afgerond. Potentie voor de hele keten. Transport & Logistiek 2014, pp. 26 – 27. Mierlo, R.A.A.M. van, D.A. van Damme, B. Kuipers (2012). Praktijkgericht hboonderzoek naar logistieke verbetering bij mkb-bedrijven in mainports. Een tussenevaluatie. Bijdrage Vervoerslogistieke Werkdagen 2012. Mierlo, R.A.A.M. van, I.M.P.J. Lucassen, D.A. van Damme, H.J. Quak (2011). Versterking ketens en netwerken van MKB-ondernemingen in mainports. Innovatie door praktijkgericht onderzoek. Bijdrage Vervoerslogistieke Werkdagen 2011. In samenwerking met TNO. Onstein, A.T.C., D.A. van Damme (2012). Logistieke regieconcepten - Hoe kunnen deze het mkb helpen in het versterken van haar keten- en netwerkpositie? ‘Een relationeel analysekader’. Bijdrage Vervoerslogistieke Werkdagen 2012. Onstein, A.T.C., D.A. van Damme, M. Levelt, R.A.A.M. van Mierlo (2013). Invloed van keten- en netwerkintegratie op prestatie van bedrijven: Dynamiek en complexiteit doen ertoe. Een conceptueel model. Bijdrage Vervoerslogistieke Werkdagen 2013. Wilson, R.K., red. (2014). Dutch Logistics for the 21st century: 18 innovations brought to light by student research. Amsterdam: Hogeschool van Amsterdam.
24
25
Rapporten
Benchmarkrapport Hogeschool van Amsterdam (2014). Benchmarkonderzoek airport-seaportregio’s: HvA Bouwen aan uw netwerk is winst in de toekomst. Onderzoeksrapport minor ASL (2011): HvA Innovatie in Airport Seaport Logistics. Duurzaam verdienen met een 4PO bedrijf (2010: HvA
Tools
Benchmarktool airport-seaportregio’s (in samenwerking met TNO) Checklist Supply Chain Finance Checklist Synchromodaliteit Keten- en netwerkmatrix (in samenwerking met TNO) Op de website https://mkb-mainports.hva.nl/ vindt u ook een overzicht van alle tools, seminars, consortium-bijeenkomsten en gastcolleges.
Leaderfirmrapporten 2011-2012
Ketenanalyse MS Mode Opdrachtgever: MS Mode Leaderfirm Nikon Opdrachtgever: Nikon Ketenonderzoek Ricoh. Eindrapport Opdrachtgever: Ricoh Tata Steel Opdrachtgever: Tata Steel Hoe stroomlijnt men een supply chain? Opdrachtgevers: Schiphol Express, Detailresult, Tata Steel, Koopman Car Terminal Intermodaal, dát is normaal. Een onderzoek naar de (on)mogelijkheden van transport naar Centraal- en Oost-Europa van voertuigen per spoor Opdrachtgever: Koopman Car Terminal Detailresult Opdrachtgever: Detailresult Schiphol Express Opdrachtgever: Schiphol Express
26
Tata Steel. Ketenanalyse gericht op knelpunten Opdrachtgever: Tata Steel Ketenanalyse Schiphol Express Opdrachtgever: Schiphol Express
2012/2013
Adviesrapport optimalisatie opslagcapaciteit en binnenvaartcontracten Opdrachtgever: ICL Fertilizers Koopman Car Terminal op weg naar het spoor Opdrachtgever: Koopman Car Terminal Hoe kan Schiphol de preferred airport op het gebied van pharma worden? Eisen, concurrentie en huidige positie Opdrachtgevers: Air Cargo Netherlands (ACN) en Schiphol Group (Cargo) Samenwerkingsmogelijkheden in de fashion- en retailindustrie Opdrachtgever: APL Logistics Leaderfirm Freshport Opdrachtgever: Freshport TNN Advice Report Opdrachtgever: Trouw Nutrition Nederland (TNN) Van huismeesterrol naar maatschappelijk verantwoord ondernemen. Een internationale benchmarkstudie maatschappelijk verantwoord ondernemen zeehavens Opdrachtgever: Havenbedrijf Amsterdam Basicfreight.eu Opdrachtgever: CTS Group De toekomst van de Spits. Welke multimodale transportscenario’s zijn er mogelijk voor het transport richting departementen in Noord Frankrijk kijkend naar kosten, betrouwbaarheid en snelheid? Opdrachtgever: ICL Fertilizers Schiphol als preferred flower hub. Hoe preferred hub te blijven in de toekomst Opdrachtgevers: Amsterdam Airport Area (AAA), Greenport Aalsmeer Onderzoek naar concept voor samenladen binnen de fashion- en retailbranche. Eindrapportage Opdrachtgever: APL Logistics Cacao-overslag in de haven van Amsterdam. Een zware last Opdrachtgever: ORAM
2013/2014
Verladers vinden visibility en communicatie belangrijker dan een Shared Service Center. Hoe kan de mainport Schiphol ‘most preferred hub’ worden, rekening houdend met de eisen en wensen van de verladers in de pharma-industrie? Opdrachtgevers: Air Cargo Netherlands (ACN) en Schiphol Group (Cargo) Rapport project Elmers Opdrachtgever: Elmers Transport
27
Geodis Wilson Opdrachtgever: Geodis Wilson Ketenoptimalisatie tweedehands auto-export via de haven van Amsterdam Opdrachtgever: Havenbedrijf Amsterdam KLM. De air cargo trucking markt Opdrachtgever: KLM Cargo Mato Grosso Corridor. Transportation Routes to the North Opdrachtgevers: Panteia/NEA, TNO, ANTT (Brazilië) en EPL (Brazilië) Demo SCF-project ‘expedited payment’. Reverse Factoring voor logistiek Opdrachtgevers: Dinalog,Cass Europe en Nyenrode Business Universiteit Hoe wordt een fitte en vitale logistieke Westas gecreëerd? 3D-printen in de Westas Opdrachtgever: Kennislab voor Urbanisme Sierteeltsector in transitie. Naar een nieuwe balans Opdrachtgever: Kennislab voor Urbanisme Kritieke prestatie-indicatoren monitor voor een metropoolregio met lef! Opdrachtgever: Amsterdam Logistics Board (ALB) Inventarisatie bloemenstromen per zeecontainer Opdrachtgevers: Greenport Aalsmeer, FloraHolland en VGB De sierteeltmarkt in 2020 Opdrachtgever: Verenigde Sierteeltvervoerders (VSV), een deelmarkt van Transport en Logistiek Nederland (TLN) Geodis Wilson: standaardisering van tarieven voor local pick-ups Opdrachtgever: Geodis Wilson Kathangene Coffee Cooperative: a sustainable direct supply chain Opdrachtgever: Kathangene Coffee Cooperative Sequenced shipping. Abbott Opdrachtgever: Abbott Logistics De eerste stappen naar ‘grenzeloze corridors’ Opdrachtgever: DB Schenker Rail Nederland Ketenonderzoek vliegtuigmotorentransport Opdrachtgever: J&M Logistics Vrije economische zone Opdrachtgever: SADC en Kennislab voor Urbanisme Reversed factoring Opdrachtgever: Transparent Onderzoek naar de goederenstroom in olie- en gasreserveonderdelen Opdrachtgever: MAS Cargo
28
Publicaties in de media over dit onderzoek Folia Web (2014). Logistiekstudenten onderzoeken vervoer vliegtuigvracht. http://www.foliaweb.nl/studenten/logistiekstudenten-onderzoeken-vervoer-vliegtuigvracht/(8 juli 2014). Logistiek.nl (2014). Air cargo trucking: zes aandachtspunten. http://www.logistiek.nl/Distributie/multimodaal-transport/2014/6/Air-cargotrucking-zes-aan-dachtspunten-voor-KLM-Cargo-1534515W/ (3 juni 2014). ACN Nieuwsbrief (2014). Studenten HvA: ‘Géén Shared Service Center op Schiphol voor de pharma markt, wel een promotiecampagne!’. http://www.acn.nl/ nieuwsbrief-concept/nieuws/nieuws.aspx?Action=1&NewsId=2599&PID=94&mai lclientreference=True (23 februari 2014). Amsterdam Economic Board (2013) Amsterdam scoort hoog in airport-seaportonderzoek. http://www.amsterdameconomicboard.com/nieuws/254/amsterdamscoort-hoog-in-airportseaport onderzoek (8 juli 2013). Financiële Telegraaf (2014). Amsterdam Rotterdam ijzersterk (lucht)havenduo. http://www.telegraaf.nl/mijnbedrijf/22453291/__Amsterdam_en_Rotterdam_ ijzersterk__lucht_haven_duo__.html (1 april 2014). TLN (2014). Deelonderzoek naar Reverse Factoring afgerond. http://www.tln.nl/actueel/algemeen/deelonderzoek-naar-reverse-factoring-afgerond-aspx.aspx?id=3b58cc2dbf1c29a0d210ea4518b8de85#.Uxc9AD95MxA (12 februari 2014) ACN Nieuwsbrief (2014). Onderzoek: ‘Schiphol als preferred flower hub’. http://www.acn.nl/nieuwsbrief-concept/nieuws/nieuws.aspx?PID=94&Action=1& NewsId=2185 (16 april 2013). Haarlems Dagblad (2013). Bloemenhub Schiphol onder vuur. (1 oktober 2013). Parool (2014). Rompslomp hindert auto-export. (23 januari 2014). Logistiek.nl (2014). Bespaar 42 procent transportkosten met bundeling. http://www.logistiek.nl/Distributie/multimodaal-transport/2013/3/Bespaar42-procent-transportkosten-met-bundeling-1202985W/ (18 maart 2013).
29
Wat is RAAK? RAAK staat voor ‘Regionale Aandacht en Actie voor Kenniscirculatie’. De uitvoering van RAAK is in handen van het Nationaal Regieorgaan Praktijkgericht Onderzoek SIA. Praktijkgericht onderzoek heeft zich mede kunnen versterken in de beroepspraktijk door middel van het RAAK-programma. Bedrijven of instellingen krijgen met RAAK de ruimte om samen met een hogeschool concrete (innovatie-) vragen op te pakken en te beantwoorden. Netwerken van lectoren, onderzoekers, ondernemers, professionals en studenten leiden tot de ontwikkeling, circulatie en toepassing van nieuwe kennis door het bedrijfsleven, de publieke sector en hogescholen (zie ook: www.regieorgaan-sia.nl). Het Nationaal Regieorgaan Praktijkgericht Onderzoek SIA financiert en stimuleert praktijkgericht onderzoek door hogescholen. Voor hogescholen is dit de basis voor een volwaardige tweede geldstroom voor praktijkgericht onderzoek. Onderzoek dat wordt gedaan in samenwerking met bedrijfsleven en publieke sector en cruciaal is voor de taak van hogescholen om nieuwe kennis te creëren en te verspreiden, voor het onderwijs en de beroepspraktijk. Op 15 april 2013 werd het Convenant Nationaal Regieorgaan Praktijkgericht Onderzoek SIA ondertekend. Met dit convenant richtten OCW, NWO en de partners in de Stichting Innovatie Alliantie een regieorgaan op dat het praktijkgericht onderzoek van hogescholen financiert en stimuleert. Het regieorgaan heeft een plaats binnen NWO.
30
