KERKNIEUWS GINNEKEN - kleur: PAARS

KERKNIEUWS GINNEKEN - kleur: PAARS

37e jaargang, nr. 3

Veertigdagentijd AD 2012

Informatieblad voor de Protestantse Gemeente Ginneken – Ulvenhout – Bavel – Galder en Strijbeek

Een bijzonder Crucifix (zie blz. 10)

KERKDIENSTEN 26 februari – 1 april 2012 Zondag 10.00 uur

26 febr.: 1e zondag van de 40-dagentijd (Invocabit) Dienst van Schrift en Tafel Voorganger: Ds. J. Nijboer, Breda

Zondag 10.00 uur

04 maart: 2e zondag van de 40-dagentijd (Reminiscere) Dienst van Woord en Gebed Voorganger: Ds. P. Masmeijer

Zondag 10.00 uur

11 maart: 3e zondag van de 40-dagentijd (Oculi) Dienst van Schrift en Tafel Voorganger: Ds. P. Masmeijer Medewerking van de Cantorij o.l.v. Gijs van Spankeren

Zondag 10.00 uur

18 maart: 4e zondag van de 40-dagentijd (Laetare) Dienst van Schrift en Tafel Voorganger: Ds. P. Masmeijer Na afloop van de dienst: Wereldwinkel in Mariëndal

Zondag 10.00 uur

25 maart: 5e zondag van de 40-dagentijd (Judica) Dienst van Schrift en Tafel Voorganger: Dr. K. Blei, Haarlem

Zondag 10.00 uur

01 april: 6e zondag van de 40-dagentijd (Palm-passiezondag) Dienst van Woord en Gebed Voorganger: Ds. P. Masmeijer

2

BIJ DE KERKDIENSTEN Kleine Kerk: Vanaf 4 maart elke zondag tot en met Pasen. De Crèche: Iedere zondag open. Bloemen: Elke zondag wordt namens de gemeente een groet aan een gemeentelid gegeven vanuit de dienst. Suggesties hiervoor graag bij Ds. P. Masmeijer. Koffiedrinken: Elke zondag na de dienst in Mariëndal. Gelegenheid om te dopen: Er is gelegenheid om te dopen in principe op de eerste zondag van de maand. Voor de doop kunt U contact opnemen met: Ds. P. Masmeijer. Emailadres: [email protected]

VERVOERSROOSTER Datum 26 febr. 04 maart 11 maart 18 maart 25 maart 01 april

Naam vervoerder Mevr. C. Rüter Dhr. en Mevr. Tijhuis Dhr. J.F.C. van Epen Mevr. A. Poldervaart Dhr. J.F.C. van Epen Dhr. en Mevr. Koeman

Telefoonnummer 0161-431610 076-5716987 076-5874785 076-5657890 076-5874785 076-5600100

Voor aanvraag verzoeken wij u te bellen op zaterdagavond tussen 18.00 en 19.00 uur. Bij afwezigheid kunt u de voicemail inspreken.

AGENDA PROT. GEMEENTE GINNEKEN 01 maart 12 maart 13 maart 14 maart 21 maart

Oecumenische Kring Bavel (20 u.) over Chagall Inleveren kopij voor de volgende Kerknieuws (zie pag. 23) Bijbelkring bij daglicht (10 u.) en avondbijbelkring (20 u.) Koffie-inloopochtend Mariëndal Oecumenische vastenmaaltijd 3

Het leesplankje van de Dominee. De opknapbeurt van de grote kamer herinnerde hij zich nog levendig. Hoe voorzichtige handen hem in zijn lijst van de muur namen en naar een veilige plek brachten. Toen hij werd teruggehangen was alles anders: plafond, muren, deuren, gordijnen en de vloerbedekking. Achter zijn rug hadden gemeenteleden het vol geschroefd met platen blank triplex. Een beetje vreemd, vond hij, gewend aan streepjes- en bloemetjesbehang. Maar het paste wel goed bij het geel in het schilderij linksboven hem. Dat was ook de plek waaraan de ontwerpers het groen van entree en deuren hadden ontleend. De crèche ging trouwens steeds meer op een eigentijds schooltje lijken met al dat knippen en plakken. Met de wens van 20 was hij na de 17 van een vorige keer met zijn groeipercentage echter veel te optimistisch geweest, er was zelfs sprake van een - hopelijk tijdelijke - teruggang. Als de lichtval en zijn oude ogen het toelieten, kon hij op gezette tijden zien hoe iemand in de andere hoek achter een elektronische machine de ledenadministratie bijhield. Wat hem opviel was het gebruik van beeldschrift, onooglijk kleine tekeningen, die je moest lezen en gebruiken om wat voor je neus te veranderen. Nee, dan het leesplankje van vroeger. Om het schrift te leren vertoonde het een goed getekende aap, noot en mies, enz. met het woord eronder. Hij bedacht glimlachend dat hij later tijdens zijn theologische studies en in de Schrift nergens apen, noten en vrouwen met de naam Mies was tegengekomen. Wel vuur, bokken en schapen. Het deed hem genoegen dat er tijdens de crèche nu toch iets rechts beneden naast hem aan de muur hing dat veel weg had van de oude leesplank. Een groot doek met wel 20 tekeningen! Maar zonder woordjes, terwijl ze toch heel kort waren. Toen ze het voor hem hielden om het op te hangen had hij de vlakjes duidelijk kunnen zien: huis, boot, bal, poes, eend, boom, hart, mand, ster … Een dame van de crèche had een schroevendraaier gepakt, een schroef van een triplexplaat een slagje teruggedraaid en daar hing de mooie voorstelling, die hij schuin wegkijkend nog net kon zien. Hij had het woord quilt horen vallen. Dat zei hem wel wat. Hadden de Kruisvaarders geen quilt onder hun harnas gedragen om de huid te beschermen tegen schurend metaal? Een quilt was een lappendeken van drie lagen over elkaar gestikte stof. De quilt naast hem maakte samen met zijn beeltenis de muur tot een genoegen om naar te kijken. Hij hoopte dat de dames ook zijn dank aan de vlijtige handwerksters zouden overbrengen en verheugde zich nu al op de tekenkrabbels die de kinderen van hun kunstwerk zouden maken. Dat kon al snel gebeuren, want er is immers IEDERE ZONDAG CRÈCHE. Marije Kat (tel. 076 - 561.04.61)

4

MEDITATIE Psalm 25 Citaat van Dr Willem Barnard (vorig jaar overleden op 90-jarige leeftijd) uit zijn bundel ‘Gepeins bij Psalmen’: “Vanmorgen werd ik weer mistroostig wakker. Het had allemaal geen zin en ik had helemaal geen zin. Of het een zin zal krijgen valt te bezien; of ik erin zal slagen, wacht ik maar af. Die zin gaat soms met de zon gaandeweg op. Juist het laatst van de nacht, als de slaap is uitgewerkt en het zo koud en duister is in januari, geeft de meeste moeite. Kou en duisternis worden dan een metafoor. Ik denk dat oude mensen, zoals ik, daar dagelijks last mee hebben. Ik wórd wakker, dat nog wel. Maar in de droom was ik jong en bedreven, herhaalde van alles wat ik heb meegemaakt en gedaan, en haalde dat alles door elkaar. Niettemin, ik was ‘busy’ en bezig. Ontwaakt besef ik dat het voorbij is. Dat het winter is.” Maar dan komt Barnard op Psalm 25 en kan hij zeggen dat hij wel voor de komende dag ‘vreest’, maar niet voor God. Dat zoveel mensen in het woord ‘vrezen’ van Psalm 25 helaas een notie van angst proeven. Als ik zelf (p.m.) iets mag zeggen, is dat ‘vrezen’ meer een warme verbondenheid, verwondering over de ‘verborgen omgang’ die God jou schenkt. Het vertrouwde gebed, met God en tot God, bijvoorbeeld. Het Hebreeuwse woord j-r-a, dat hier vertaald wordt met ‘vrezen‘, heeft ten diepste ‘in ere houden’ in zich, ontzag hebben, eerbiedigen. Mijn gedachten gaan naar mijn grootvader, die nogal ‘klassiek gereformeerd’ grootgebracht was, daar helemaal afstand van genomen had, maar Bijbellezend (tot in zijn 91e levensjaar), wat hij noemde, ‘genade’ gevonden had. Op mijn vraag, sprak hij: “Nee, ik moet eerlijk zijn, God ken ik niet. Maar ik kan toch niet buiten dit aloude woord”. Ik zeg dan: dat was zijn ‘verborgen omgang’. (psalm 25:14). En ik zeg het met een liefhebbende glimlach, want wat heeft hij mij een warmte gegeven, deze grootvader, na de vroege dood van mijn vader, zijn oudste zoon. Die glimlach mag er zijn, want een mens heeft vele kanten. En het woord ‘genade’, ‘chanan’ in het Hebreeuws, is in het Jiddisch verbasterd tot ‘gein’. Ds. Pieter Masmeijer. 5

UIT DE GEMEENTE Bijbelkringen: In het Romenyhuis elke 2e dinsdag van de maand, 10.00 u en 20.00 u. We lezen het boekje Ester. U kunt er gerust nog bij komen! In Bavel is de Oecumenische Kring in het Parochiehuis (Klooster) op 1 maart om 20.00 u. Het onderwerp is: het werk van de Joodse schilder Marc Chagall. Kom en neem iemand mee! De Oecumenische vastenmaaltijd met de Laurentiusparochie in St.Frans is op 21 maart. De Gebedsvieringen in de 40-dagentijd elke dinsdagavond van 19.00 u – 19.30 u in de R.K.Laurentiuskerk. IN ONS MIDDEN ontviel ons MARINUS JACOBUS WISSE in de leeftijd van 75 jaar. We missen in Rinus Wisse, een trouw en geliefd gemeentelid, die zich ook zeer aangesproken voelde door de liturgie van de Oosters-Orthodoxe Kerk. Een priester van die kerk heeft in de uitvaartdienst een Panachyda (= gebed voor de gestorvene) gebeden. Rinus heeft met trouwe hulp van zijn vrouw en kinderen tot het uiterste zijn ziekte bestreden. Hij heeft het heel zwaar gehad. Op het moment dat zijn levenseinde naderde kon hij gelovig en ook met verlangen zijn leven in Gods hand leggen. Bidden wij om troost en vrede voor de familie. Eveneens ontviel ons JACOB MOZES VENNEMAN in de leeftijd van 75 jaar. Overrompelend was zijn ziekte en levenseinde. Een prachtig en gezond leven eindigde onverwachts snel. De uitvaart op 26 januari gaf het beeld van een zeer sociaal mens, die verbondenheid uitdroeg tijdens een lange militaire loopbaan. De familie ontving troost uit de bekende geloofsliederen als ‘De Heer is mijn Herder’ en ‘Wat de toekomst brengen moge, mij geleidt des Heren hand’. Wij wensen de familie Gods zegen toe. IN ONS MIDDEN ontviel ons MARGARETA AMSENGA – VISSER in de leeftijd van 94 jaar. Enige jaren geleden kwam zij uit Rotterdam naar Breda om dichter bij dochter Emma te wonen. Als dochter van een dominee heeft zij altijd belangstelling gehouden voor het kerkelijk leven. Zij heeft in de verschillende plaatsen waar zij met haar man en kinderen woonde, haar steentje bijgedragen in het leven van de gemeente. Het gezang ‘Blijf bij mij Heer’ was een houvast in haar geloof en leven. Wij hebben het haar met liefde toegezongen bij het uitdragen uit de kerk. Moge Emma en haar kinderen Vrede ontvangen. Op 5 februari werd de HEILIGE DOOP bediend aan JÉRÔME HENDRIKUS VAN HOOIJDONK, geb. 18 maart 2010 en aan LISE HERMINA JOHANNA DATEMA, geb. 27 juni 2011. Het was een inspirerende dienst waarin beide families op geheel eigen wijze uiting gaven van hun diepe dankbaarheid en betrokkenheid met zang en muziek. Bij het sluiten van de redactie ontvingen wij het vreugdevolle bericht van de voorspoedige geboorte van AIDEN RUBEN NICOLAI (8 februari 2012). Zoon 6

van Magdelene en Dewi Anakram - Masmeijer, broertje van Noah en zesde kleinkind van Pieter en Adri. Op 12 februari werd Ds. Ton van Prooijen bevestigd als predikant van de Markuskerk. Vanuit Ginneken een hartelijke felicitatie voor Ton en de gemeente. Goede inspiratie gewenst en van harte Gods Zegen. Ds. Pieter Masmeijer.

GEDACHTEN BIJ DE VEERTIGDAGENTIJD Op weg naar Pasen Straks, bij het begin van de laatste week van de Veertigdagentijd, verschuift de aandacht naar het directe leven van Jezus. Hij heeft zich teruggetrokken; de nijd van de farizeeën heeft het kookpunt bereikt. Voor niets deinst men meer terug. Plannen worden beraamd en op hoog niveau neemt men zogeheten diplomatieke beslissingen tot bescherming van volk en land. De zaterdag voor Palmzondag wordt vanouds de Lazarusdag genoemd. In de avondsluiting (completen) wordt het Evangelie van de opwekking van Lazarus gelezen. Een prachtig liturgisch moment! In het zicht van de lijdensweek van Jezus, is er al een heenwijzing naar zijn Opstandingsdag. Tegen alle ongeloof en verwijten in (‘Als u hier was geweest was mijn broer niet gestorven’) stelt Jezus een teken van het komende Koninkrijk van God: ‘Hij is niet dood: hij slaapt’! In het jaar 497 schreef Vader Romanus de Melode een Hymne over de Opwekking van Lazarus. Dat lied wordt nu nog gezongen. Romanus was van Joodse afkomst, maar werd diaken in de Blachernakerk te Constantinopel. In de nachtwake van Kerstmis, die hij alleen moest zingen, was zijn stemgeluid abominabel: hij vroeg om kracht om de Heilige Dienst goed te kunnen verrichten. Hij vroeg dus niet om een mooie stem, maar ontving die wel. De innige verbondenheid van Maria en Martha met Jezus, maakt dat hij uit zijn schuilplaats opstaat en naar Bethanië (bij Jeruzalem) reist om Lazarus de hand te reiken en te zeggen: ‘de Heer heeft je gezien, sta op en leef”. Ds. Pieter Masmeijer 7

Vasten ‘Een stralend verdriet’ of ‘De lente van de ziel’ (Fjodor M. Dostojevski, 1821 – 1881) Bij de Protestanten is het nooit tot een echte vasten-praktijk gekomen. Dat vond men bij de Roomse ‘santenkraam’ horen, met de zgn. ‘goede werken’. Voor de protestant geldt immers ‘Sola Fide’, door het geloof alleen! Toch zijn er protestanten geweest die heel goed wisten waar het bij het vasten om gaat. Als Dietrich Bonhoeffer over vasten schrijft, lees je de prachtige zin: “Het verzadigde vlees bidt niet graag en voegt zich niet licht tot opofferende dienst”. Verder valt op te merken dat protestanten er een zgn. ‘calvinistische’ levenshouding op na houden. Altijd al sober, dus. Matig en zuiver. Het hele leven stond al in het teken van een bepaalde vorm van boete doen en je zelf in acht nemen. In de Bijbel is vasten geen onbekend begrip. De Joden vasten en Mozes, Elia en Jezus ook. In het boekje Jona wordt er zelfs aangrijpend geschreven over het vasten van de inwoners van de heidense stad Ninevé. Bij de Joden is vasten en bidden nog altijd een belangrijk aspect van het geloof Rabbijn J. Soetendorp schrijft in ‘De symboliek der Joodse religie’:“De vastendag is ook een feestdag. Het is een dag van wijding, een dag waarop….de eisen van het lichaam voor één dag niet de overhand hebben. Het is een dag van herstel van relaties van mens tot mens en van mens tot God”. Veel Joden vasten streng op de dag voorafgaand aan Grote Verzoendag. In de Oosters Orthodoxe kerk wordt ook veel waarde gehecht aan vasten. Meer nog dan in de huidige praktijk van de R. K. kerk, is het daar zeer lichamelijk gericht. Van week tot week wordt duidelijk omschreven wat je moet laten staan. Zeker voor ‘over-komers’ is in die kerk het vasten vaak een struikelblok. De Russische schrijver Dostojevski van o.a. ‘De gebroeders Karamazov’ schrijft héél afstandelijk over kerk, priesters en monniken. Maar als hij de liturgie ter sprake brengt is de toon warm en vol emotie. De grote vasten van Pasen noemt hij ‘een stralend verdriet’ en ‘een lente van de ziel’. Want, zo weet hij, alles staat al in het teken van de Opstanding. ‘De lente van de ziel’, - er bloeit kennelijk iets op, er ontstaat kennelijk iets nieuws! Het is een verfrissing van de ziel om het lijden en de opstanding van Jezus, met vasten en gebed centraal te stellen in je eigen leven. DOOD WAAR IS JE PRIKKEL; DUISTERNIS WAAR IS JE PROOI? CHRISTUS IS OPGESTAAN! Ds. Pieter Masmeijer 8

Lijden Op weg naar Pasen pelgrimeren we eerst door de ‘40-dagen tijd’. Vroeger spraken wij over de ‘lijdenstijd’. En preekten de dominees zondag aan zondag over een kruiswoord van Jezus. Nu volgen wij een serie teksten die heel het leven van Jezus present stellen. Het is een catecheseperiode: als je alle diensten volgt, weet je met Pasen wie Jezus is!. In de schilderkunst probeert men het levensverhaal van Jezus soms in één beeld te vatten. Er zijn bijvoorbeeld iconen die in verschillende kleine afbeeldingen episoden van Jezus’ leven uitbeelden en samen zo de betekenis van zijn leven laten zien. Een ‘Vita’ (Leven) noem je dat. Wie dat ook aangrijpend geschilderd heeft is Marc Chagall. Deze Joodse man heeft zich intensief in het leven en de betekenis van Jezus verdiept. Hij heeft verschillende ‘kruisigingen’ geschilderd, maar zijn ‘witte kruisiging’ uit 1938 is wel de beroemdste. Chagall schilderde dit, verbijsterd door de Jodenvervolging in Frankrijk. Centraal zie je de Gekruisigde. Als lendendoek heeft hij een joodse gebedsmantel om. Aan zijn voeten brandt een menora, (herinnering aan de altijd brandende lamp in de tempel). Juist die gebedsmantel en menora maakt Jezus tot een symbool van alle gemartelde Joden. Onder het kruis zie je een aantal Joden, die alle kanten op vluchten. De Jood links voor draagt een grote lap, waar ongetwijfeld ‘Jood’ op staat. Een ander probeert een Thorarol in veiligheid te brengen. Links op de achtergrond zie je een dorp: een pogrom, plunderende soldaten, geroofde huisraad, brand. Mensen proberen met een bootje over de rivier te ontkomen. Rechts een synagoge. Boven de ingang twee leeuwen die de kroon (van de Tora) vasthouden; er boven een Davidsster. Ds. Pieter Masmeijer

9

BIJ DE VOORPLAAT Ten noorden van de bergen in Oostenrijk ligt de kleine stad Mariazell. De naam van de stad verraadt al dat Maria hier een belangrijke rol speelt. Haar beeld is te vinden in een groot altaar in de Basiliek van deze stad. Dit altaar staat midden in de kerk. Ervoor is een grote ruimte voor de pelgrims; erachter een ‘tweede’ kerk, het liturgisch centrum waar de eucharistie kan worden gevierd. Dat deel is het oudste, kreeg zijn vormgeving in de Barok en is enige jaren geleden volledig gerestaureerd en prijkt nu in al zijn glorie. Ook werd een nieuw koororgel geplaatst. Maar zeer apart is het Crucifix op het hoofdaltaar. In tegenstelling tot wat gebruikelijk is, zijn hier twee figuren te zien. Ik vroeg bij mijn bezoek aan de kerk, nu een jaar geleden, aan een geestelijke wat dat betekende. ‘Ach’, zei hij, ‘Jezus ervoer zijn sterven als van God verlaten zijn, maar God reikt hem juist een ondersteunende hand’. Mooie gedachte, nietwaar. Maar de architect en kunstenaar, J.B. Fischer von Erlach (1656 - 1723), bedoelde het blijkens de literatuur toch anders. Hij heeft in zijn eigen theologische visie God bij de stervende Jezus gebracht om hem, na z’n verscheiden, op te nemen in de Heilige Drieeenheid. Dit gebeuren is verbeeld tussen twee zuilenparen om aan te geven dat Jezus was de in psalm 117 genoemde ‘steen die de bouwlieden hadden verworpen, maar tot hoeksteen was geworden’. In een commentaar hierop las ik dat zo elke eeuw wel iets van zijn geloof in een kerk achterlaat. In de vorm van afbeeldingen of teksten. Om een devote sfeer in dat gedeelte van de kerk te bewerkstelligen is die ruimte donker gehouden. Alleen achter het altaar is een grote melkglasachtige plaat aangebracht die in het liturgisch centrum een zacht, diffuus licht achterlaat. Zo is het een plek geworden om tot rust te komen, te bidden of te mediteren. Op elk moment van de dag. Alleen tijdens de viering van de liturgie en op zeer donkere dagen wordt de verlichting ontstoken. Fred van Epen.

Foto voorpagina: Francien van Epen 10

BERICHTEN UIT DE KERKENRAAD Verslag van de laatstgehouden vergadering Aan het begin van de vergadering, januari 2012, werden de namen van de beide overleden ouderlingen-kerkrentmeester Rob Vermeer en George van Markus, ter nagedachtenis, genoemd. Het jaar 2011 was voor onze kerk slecht geëindigd. Het was een week die lang in onze herinnering zal blijven. Stand van zaken met betrekking tot de beroepingsprocedure Profielschetsen van de liturgiecommissie en cantorij zijn ontvangen. De gemeenteavond over de gewenste kwaliteiten van de nieuwe predikant is gehouden. We verwachten nog een inzending van de ouders van de kleine kerk. Op dinsdag 6 maart wordt een extra kerkenraadsvergadering belegd om tot een definitief profiel te komen. Vacatures. Er blijven nog steeds vacatures te vervullen. Er wordt nog naarstig gezocht naar een jeugdouderling. De diakenen zijn in gesprek met een eventuele nieuwe ambtsdrager. De heer Koeman heeft zich beschikbaar gesteld om de financiële administratie van de kerkrentmeesters op zich te nemen totdat een nieuwe penningmeester is gevonden. De kerkenraad is daar erg verheugd over. AED apparaat Afgelopen jaar werden we tweemaal geconfronteerd met een kerkganger met hartfalen. Er wordt onderzocht of de aanschaf van een AED apparaat (automatische externe defibrillator) voor in de kerk mogelijk is. Met dit apparaat kan men effectief het hartritme weer op gang krijgen. Annet van Zijl, scriba

11

Nieuwjaarsbijeenkomst, 12 januari in de Lucaskerk Traditie getrouw vindt begin januari een nieuwjaarsbijeenkomst plaats voor de kerkenraden van Breda, Ginneken en Prinsenbeek. Dit jaar werden we door de voorzitter van de Algemene Kerkenraad van Breda, mevr. Olda Bode welkom geheten, zij wenste ons allen een voorspoedig en gezond 2012 toe. Daarna gaf ze een korte toelichting op enkele Bredase zaken. De heer dr. A.J. Paisier, scriba van het moderamen van de generale synode van de PKN, was uitgenodigd om een korte uitleg te geven over de visienota van de PKN: “De hartslag van het leven”. Wat is een visienota? In de visienota van de PKN gaat het om de verwoording waar de kerk voor staat en waarop zij zich wil richten. Korte krachtige teksten die inspireren en bemoedigen. De nota is tot stand gekomen door het consulteren van gemeenten, classes en experts op het gebied van kerk en samenleving. Een breed samengestelde stuurgroep begeleidde het proces. Uiteindelijk heeft dit geresulteerd in de visienota zoals die nu uitgebracht is. De hartslag van het Leven De visienota kent 4 thema’s : Thema 1: ‘Op de dag van de opstanding’ - de inhoud Thema 2: ‘Twee of drie in Jezus’ naam’ - de vorm Thema 3: ‘Politiek lichaam’- de samenleving Thema 4: ‘Samen met alle heiligen’- kerk met anderen Het eerste thema handelt over het geloofsgesprek rondom de bijbel. “Het gaat erom wat ons geschonken wordt, het leven dat ons gegeven wordt en verzoening die ons wordt aangereikt, God zelf. We leven van genade”. In de vorm komt de kerk aan de orde. “Het gaat niet zomaar om een vereniging van gelijkgezinden. Wezenlijk is dat de Heer in ons midden is en dat kan overal zijn. Hij is overal, in de kerkdiensten, op straat, bij een gesprek, in het gezin, op internetsites, op de meest onverwachte plaatsen”. De samenleving; De kerk is er ook voor de maatschappij. De kerk als dé plaats om te leren wat echt samenleven is. Kerk met anderen : “De kerk is wereldwijd. De PKN wil kerk met anderen zijn. Andere kerken hebben ons ook iets te zeggen. We kunnen er niet meer om heen. We proberen elkaar ook te vinden via andere kerkgemeenschappen”. Het was een interessante en stimulerende avond. Inmiddels is de visienota in een boekje verschenen. Het is te bestellen bij het Boekencentrum www.boekencentrum.nl. U kunt het boekje ook bestellen bij de scriba á € 3,95. Annet van Zijl 12

Werkgroep Oecumenisch Samenwerkingsverband Breda Zuid Verslag van de bijeenkomst op 7 februari 2012. Aanwezig: Pieter Masmeijer (voorzitter), Ria van Oorschot, Pol Dogge, Leni Peters en Niek van Aalst (verslag) Afwezig Paul van Teeffelen Na een zeer moeizame periode in de oecumenische samenwerking werd er even tijd genomen om bij te praten en “stoom”af te blazen. Vol goede moed verder om de samenwerking in de komende tijd vorm te geven. 1. Op 21 maart a.s. wordt er toch nog een vastenmaaltijd gehouden in St. Frans. Er is ruimte voor maximaal 50 personen. Nadere invulling moet nog geschieden. 2. Vijf vieringen in de 40.dagen tijd Deze worden gehouden in de RK Laurentiuskerk telkens op dinsdagavond om 19.00uur. Voorlopige indeling voorgangers: 28 februari: Ria van Oorschot en Niek van Aalst 6 maart: Pieter Masmeijer en Anny van Beysterveldt 13 maart: Pol Dogge en Leni Peters 20 maart: Paul van Teeffelen en Mari de Kat 27 maart: Ben Hulshof en Hennie Rijnckels Organisten: Peter Wassink en Peter van Beysterveldt Voorbereiding thema: woensdag 15 februari om10.00 uur pastorie RK Laurentius Viering Paaswake: Gedacht wordt aan een gezamenlijk ontsteken van het Paasvuur op de Ginnekenmarkt, waarna het Paasvuur naar de beide kerken wordt gedragen. Op 12 augustus wordt herdacht dat 110 jaar geleden de RK Laurentuskerk is ingewijd. Dit is geen officieel jubileum; wel de moeite waard om bij stil te staan.

13

DIACONIE Verantwoording diaconale collecten november /december 2011: 6 13 13 20 27 4 4 10 11 18 24 25

november diaconie november voedselbank november diaconie november diaconie november diaconie december diaconie december werelddiaconaat december voedselbank (wintermarkt) december diaconie december diaconie december Kinderen in de knel (kerstnacht) december diaconie

€ € € € € € € €

111,59 162,50 144,60 132,75 85,05 140,65 88,50 122,45

€ 103,60 € 69,85 € 339.45 € 183,96

De opbrengst van de verkoop van de Christingles op 18 december bedroeg € 248,80. Dit bedrag wordt door de diaconie aangevuld tot € 500,-- ten behoeve van het jeugdwerk in Arad (Roemenië). Namens de diakenen, Bas de Geus

ZWO-nieuws Op 5 februari beleefden we een feestelijke dienst: dopen, bijzondere zang / muziek en aandacht voor het Lotjeshuis in Paramaribo in het kader van de zondag voor het Werelddiaconaat. De collecte voor dit doel werd ondersteund door de flyer en bracht € 178,-- op. Onze Diaconie zal dit bedrag nog royaal naar boven afronden! Tegelijkertijd werd ook in onze zusterkerken actie gevoerd voor hetzelfde doel. In de Markuskerk bedroeg de opbrengst € 150,-- en in de Lucaskerk € 217,80. Van de Johanneskerk is € 89,60 gemeld, en in Prinsenbeek collecteert men in april. Kortom, het Lotjeshuis leeft in Breda! 14

De 18e maart is er na de dienst weer Wereldwinkelverkoop in Mariëndal. Er staat u een brede uitstalling van levensmiddelen, cadeau tjes en andere artikelen te wachten. Als u suggesties heeft of vragen voor in te kopen producten, wendt u zich dan tot één van de commissieleden: Greet de Geus, Helene Lameijer, Anneke Schipper, Willy Versteeg.

Koffie-inloopochtenden in Mariëndal Deze vinden plaats op elke 2e woensdag van de maand van 10.00 – 12.00 uur. De komende woensdagen zijn: 14 maart en 11 april

KERKRENTMEESTERS Onze gemeente is diep bedroefd wegens het overlijden van de kerkrentmeesters Rob Vermeer en George van Markus, zo kort na elkaar en zulke belangrijke leden van onze gemeenschap. Niet alleen hun deskundigheid op hun werkterrein, ook de niet aflatende ijver voor de taak waarvoor zij verantwoordelijk waren. Wij beseffen dat zij onvervangbaar zijn en gedenken hen in dankbaarheid. Op zoek naar een nieuwe kerkrentmeester hebben we Ko Koeman bereid gevonden om ons als financieel administrateur van dienst te zijn. Hij is al begonnen en vraagt uw begrip voor het feit dat er nog enige achterstand weggewerkt moet worden. Hij is er dagelijks mee bezig. Henriëtte van IJzeren, secretaris

15

OVERIGE BERICHTEN Liturgische bloemschikking in de veertigdagentijd: De timmermanszoon.

In ‘van Dale, Groot woordenboek van de Nederlandse taal’, staat bij timmermanszoon het volgende: ‘zoon van een timmerman, met name gezegd van Christus’. Dit verwijst naar Marcus 6:3, waar Jezus naar zijn vaderstad gaat en in de synagoge onderricht geeft. Toehoorders vragen zich dan af waar hij de wijsheid en wonderen van zijn hand allemaal vandaan haalt. ‘Hij is toch die timmerman, de zoon van Maria en de broer van Jakobus en Joses en Judas en Simon?’ De tekst suggereert dat zo’n eenvoudige timmerman daartoe niet in staat zou zijn. In de 19e eeuw, ±150 jaar geleden, begon het onderzoek naar gegevens voor een biografie van Jezus als historisch persoon. Waren er in zijn geval feiten te verzamelen voor een zorgvuldige beschrijving van de wieg tot het graf, met aandacht voor afkomst, milieu, opleiding en cultureel klimaat. Dit om zijn bijzondere betekenis te verklaren? Daarvoor kon men gebruik maken van materiaal waar het Evangelie geen aandacht aan besteedt. In 1913 verscheen van Albert Schweitzer een overzicht van alle pogingen tot een moderne biografie van het leven van Jezus. Hij constateerde dat de biografen de keuze en interpretatie van wat ze een feit noemden, lieten afhangen van het beeld dat ze van Hem hadden. Zèlf legde hij het accent op Jezus als tijdgebonden profeet van het Koninkrijk der Hemelen, dat nabij was. In het boek van C.J. den Heyer, ‘Opnieuw: Wie is Jezus?’ besteedt de schrijver in het hoofdstuk ‘Een joodse rabbi’ vooral aandacht aan het beeld dat joodse geleerden van Jezus hebben gevormd. Het begon in de jaren twintig van de vorige eeuw met Joseph Klausner. Hij plaatste de jood Jezus te midden van zijn volk. In de rabbijnse literatuur staan uitspraken over ‘geleerde’ timmerlieden die een grondige kennis van Thora en traditie hadden. Jozef, de man van Maria, wordt daarom een ‘rechtvaardige’ (Matth. 1:19) genoemd. Voor het kennen en houden van de Wet is de precisie en aandacht, de ‘beschaving’, vereist die ook een vakkundig timmerman als bouwer kenmerkt. Hij hanteert een hamer niet in het wilde weg. David Flusser dacht dat Jezus intellectueel goed was opgeleid, zelfs beter dan Paulus. Zo gezien is Jezus dus geen zoon van een simpele handwerker geweest, maar een geleerde uit een destijds ontwikkeld milieu. 16

De evangeliën tonen hoe Messias Jezus ‘bouwde’ en ‘schaafde’ aan mensen die hij op zijn weg ontmoette. Eens en voor ons ook nu. Hamer, hout en appel zijn gebruikt in de liturgische schikking aan het begin van het middenpad van de kerk. Het zichtbare, gekleurde deel van de oogbol, de pupil, is de oogappel. In de Bijbel (Deut. 32:10) staat: ‘Hij (God) omringde het (volk) als zijn oogappel’. Dus met liefde en aandacht. De appel als vrucht is het symbool van een gezegend leven in geloof en trouw. In een middeleeuwse legende grijpt het Christuskind naar een appel. Het betekent, in verwijzing naar wat in het Paradijs misging, dat hij het lijden van de wereld op zich neemt. Het gedicht, het kwatrijn, gaat in op de betekenis van de schikking. Timmermanszoon. Gave vrucht tekent de timmermanszoon, mensenzoon, oogappel van de vader. Afbraakhout en hamerend machtsvertoon kruisen vuil en voos voor die verrader.

Marije en Simon Kat

Herziene Prentenbijbel In september verscheen de Prentenbijbel in een vernieuwde, derde editie, een uitgave van Jongbloed in samenwerking met het Nederlands Bijbelgenootschap. Aan de vernieuwde Prentenbijbel is een aantal nieuwe verhalen toegevoegd, zodat de Prentenbijbel nu 36 bijbelverhalen telt. Enkele bestaande verhalen zijn uitgebreid met extra illustraties. De kleurrijke, gedetailleerde illustraties zijn gemaakt door Marijke ten Cate De Prentenbijbel is een dik prentenboek vol bijbelverhalen, geschreven in eigentijdse, kindgerichte taal. De warme en kleurrijke illustraties van Marijke ten Cate zijn paginagroot en laten ook details zien die niet in het verhaal voorkomen. Zo vertellen tekst en illustratie samen het verhaal van de schepping tot aan de dag dat Jezus terug zal komen. Voor volwassenen is achterin het boek een historische schets en een begrippenlijst opgenomen. 17

De Prentenbijbel kost € 29,95 en is verkrijgbaar in de boekhandel of te bestellen via de website van het Nederlands Bijbelgenootschap: www.bijbelgenootschap.nl. Namens het NBG Annet van Zijl Dietrich Bonhoeffer Dit jaar wordt een ‘Bonhoeffer-jaar’. Godsdienstsocioloog Gerard Dekker heeft een dagboek samengesteld met teksten van de Duitse theoloog Bonhoeffer: een jaar lang, voor elke dag één. Per maand komt een onderwerp aan bod, zodat het dagboek bovendien een thematisch naslagwerk is. Het visionaire denken van Bonhoeffer inspireert nog steeds. Net als zijn leven: hij verzette zich tegen het regime van Hitler en moest dat in 1945, op 39 jarige leeftijd, met de dood bekopen. Christen-zijn bestaat bij Bonhoeffer uit twee elementen: bidden en gerechtigheid doen onder de mensen. “Elk denken, redeneren en organiseren inzake het christendom moet herboren worden uit dat bidden en dat doen”. Uitgeverij Meinema/Averbode 2011, 411 pag. € 25,00 Uit: S’Amen 18

Oproep ALBERT SCHWEITZER CANTORIJ Wij zijn een kleine, enthousiaste, oecumenische cantorij die eenmaal per maand in het Amphia ziekenhuis Langendijk de zondagse liturgie verzorgt, in overleg met de katholieke of protestantse voorganger. Wij zingen veel liederen, acclamaties en avondmaalsgebeden van Huub Oosterhuis, Pol Dogge e.a , maar ook uit de “G.V.L.”, het Liedboek voor de Kerken en Tussentijds. Omdat we meerstemmig willen blijven zingen zijn wij dringend op zoek naar een enkele sopranen en een paar mannen . We zijn een ‘overdag’koor , repeteren op donderdagmiddag van 14.00 – 15.30 uur , in de kapel Langendijk. Voor onze zieke medemens is de viering op zondagmorgen in de Kapel of via de huis-TV op de kamer erg belangrijk. Daarom: kom eens meezingen op een donderdagmiddag of woon een dienst bij op zondagochtend . (zie S’Amen, of BN De Stem ) Inlichtingen: Nel Vrijheid, ouderling voor de contacten met het Amphiaziekenhuis . Tel. 076-587.26.22.

BREDA – WISMAR - ARAD Een droevig bericht uit Arad Donderdag 26 januari is plotseling overleden Margarete Szakács in de leeftijd van 60 jaar. Die kleine, wat gezette, altijd vrolijke vrouw die er altijd bij was. Een spil in de gemeente. Kerkenraadslid en voorzitter van de ‘Verein’ die de belangen van de gemeente beschermt. Vele malen reisde ze mee naar Wismar en Breda voor de Zomerontmoetingen; was deze in Arad dan viel zij op door haar grote gastvrijheid. Menig keer werden wij ontvangen in het huisje van haar en haar man Stephan in Dombegyaz, een dorpje net over de grens in Hongarije. Bij het afscheid was haar favoriete lied “Laudate omnes gentes, laudate Dominum” (“Prijs de Heer alle volken”). De gemeente daar zal haar ontzettend missen. Ook voor ons zal het niet meer hetzelfde zijn als we bij elkaar komen. Dat zij ruste in vrede. 19

Zomerontmoeting 2012 in Breda Dit jaar zal de Zomerontmoeting gehouden worden in Breda. Dit betekent dat als alles goed gaat, er rond het weekend van 3 juni een aantal mensen uit Wismar en Arad bij ons te gast zullen zijn. Binnenkort gaan de voorbereidingen van start. Daar wij, zoals gebruikelijk, graag onze gasten willen onderbrengen in gastgezinnen, wil ik nu alvast een beroep op u doen. Heeft u rond 3 juni ruimte om 1 of 2 gasten te ‘herbergen’ (voor 5 á 6 nachten), wilt u dan even contact opnemen met onze secretaris Jettie Wouters, tel. 076-5653988? Kindertehuis Arad In december vroegen wij u naar losse, elektrische verwarmingsradiatoren voor het Kindertehuis. Tot onze blijdschap meldde zich als sponsor de firma Open Haardencentrum Breda BV en konden wij acht radiatoren aanschaffen! Wat zullen ze er blij mee zijn! Nieuws uit Wismar Op zondag 12 februari is in de Neue Kirche in Wismar afscheid genomen van hun trouwe kosteres Paulina Holzhause. Zolang wij ons kunnen herinneren zorgde zij ervoor dat in en rond de kerk alles op rolletjes liep. Nu heeft zij de pensioengerechtigde leeftijd bereikt en gaat in ‘Ruhestand’ zoals dat daar heet. Jammer is, buiten dat iedereen haar erg zal gaan missen, dat er geen middelen meer zijn voor een nieuwe koster en de gemeenteleden deze taken zelf zullen moeten gaan doen. Iets waar men zich behoorlijk zorgen over maakt, want ook daar zijn de bejaarde meelevende leden in de meerderheid. Daan en Hannie Bouman zullen namens ons allen bij haar afscheid aanwezig zijn. Website Wilt u onze verslagen nog eens nalezen kijkt u dan op www.protestantsegemeentebreda.nl . Even doorklikken op diaconie/ Breda-Wismar-Arad/ verslagen. Mieke Frankfoorder-Boevé (voorzitter) Tel. 076-514.65.23 – Email: [email protected]

20

GEMEENTELEDEN SCHRIJVEN De Zon De laatste zondag van de maand januari was ik in de Kloosterkerk aan het Lange Voorhout in Den Haag. Een dienst met cantate. Ik zat op mijn ‘eigen plaats’, met een paar gasten, in de eerste bank rechts van het middenschip. Zichtlocatie! Kijk op kansel en koor. De nieuwe organist, Geerten van de Wetering, opvolger van Jan Hage die vorig jaar benoemd is in de Domkerk, speelde: Praeludium et Fuga in E (BWV 566) van J.S. Bach. De zon spiegelde de glazen ramen op de witte muren van de kerk. Omstreeks 11 uur, toen de preek begon, scheen de zon precies op de kansel en tekende zijn schaduw en dat van de predikant op de muur. Plots realiseerde ik me dat ik lang geleden ook al gefascineerd was door dit lichtbeeld. Ik zie nog scherp in mijn herinnering de schaduwen van het postuur en de weidse gebaren van de toenmalige beroemde Haagse predikant Ds. J.A. Kwint. Dat is nu 60 jaar geleden. Al die jaren vlogen vele schaduwen heen. Maar net als toen en altijd, was er ook dit keer weer diezelfde zon. Om 11 uur! Nu zag ik de schaduw van Ds. Rienk Lanooy, de vroegere predikant uit Chaam. Hij preekte over de twaalfjarige Jezus in de tempel: ‘Het kind en de Vader’. Hierna klonk de cantate voor deze zondag: “Meinen Jesum lass ich nicht” (BWV 124). En het licht scheen in het huis van de Vader...Levend wit. Buiten was het koud en op het Lange Voorhout staken de befaamde krokussen nog niet hun kop boven het maaiveld. Ja, binnen was ook H.M. de Koningin. Zij liep langs mijn bank. Ik kon haar aanraken… De Zon. Kees Zwart.

21

GRIEKS DAGBOEK Vele malen heb ik getracht om te overnachten in het pittoreske en kleine klooster Stavronikita. Men is daar wel vriendelijk maar wijst je altijd de deur. We hebben geen plaats, zijn te klein, te weinig mensen etc. Je mag wel even rondkijken, krijgt een glaasje ouzo en loukoumi (Grieks fruit), maar daarna krijg je ‘het heilige kruis’ na. Dat lijkt een vrome uitdrukking, maar staat voor: pak je biezen en wegwezen. Ook daarin verschillen de kloosters onderling. Met onze zonen heb ik ooit eens onder de hanenbalken van een oude kapel geslapen. Er waren zoveel gasten dat er hoog op die zolder matrassen gesleept werden om ons toch maar te herbergen. Met veel kruistekens en buigingen verontschuldigde de gastenbroeder zich uitvoerig. Stavronikita is een mysterie. W.P.Theunissen schrijft in zijn boek over de Athos:” Vanuit de verte lijkt het met zijn van kantelen voorziene toren en zijn ‘geslotenheid’ het meest op een Frankische ridderburcht”. Nu, dat zal dan wel gevoels- en sfeerbepalend zijn (zie de foto op de volgende bladzijde). Het klooster is door twee broers gesticht, Stavros en Nikita. Die namen betekenen ‘kruis’ en ‘overwinnaar’. In 1541 is het met geld van de oecumenische patriarch Jeremias van Constantinopel uitgebreid. Toch hoop ik ooit nog eens naar binnen te mogen. Want juist hier is een prachtige icoon van de Ontmoeting van Maria en Jozef met het Kind Jezus met Simeon en Anna in de tempel. Op het einde van onze liturgie in Ginneken zingen wij vaak de Lofzang van Simeon, zoals ook in de liturgie van de Oosterse kerken. Vandaar mijn wens om die icoon ‘in het echt’ te zien. Op de icoon zie je het moment dat Maria het Kind uit handen geeft aan Simeon. Jozef en Anna staan terzijde. In de Orthodoxe kerk is deze Ontmoeting een speciale feestdag, die op 2 februari wordt gevierd. Simeon is niet geschilderd als een oude grijsaard. Hij heeft zelfs een heldere en frisse uitstraling. Er is nog een beroemde icoon in Stavronikita. Dat is de mozaïekicoon van de Hl. Nicolaas Streidas: met de oester. Op het voorhoofd van de Heilige is een oester vastgekleefd ‘omdat de icoon 500 jaar lang op de bodem van de zee heeft gelegen en in 1589 hier bij ons klooster is aangespoeld’ Ds. Pieter Masmeijer 22

DIENSTEN IN HUIZE DE WERVE Vrijdag Vrijdag

2 maart 15.30 uur 9 maart 15.30 uur

Eucharistieviering Kerkdienst

Pastor Kortmann Ds. P. Siderius

COLOFON Kerknieuws Ginneken is een uitgave van de Prot. Gemeente Ginneken. Het doel van deze uitgave is de leden van onze gemeente te informeren over de te houden kerkdiensten, komende activiteiten en overige gebeurtenissen in de gemeente. Website van de gemeente: www.protestantsegemeenteginneken.nl . Redactie Kerknieuws Ginneken Postadres: Duivelsbruglaan 11, Postbus 4648, 4803 EP Breda Mevr. H. van IJzeren – ten Kley tel. 076-565.29.49 Mevr. A. van Zijl – Waalwijk tel. 076-541.54.87 Dhr. J.F.C. van Epen tel. 076-587.47.85 De kopij voor het volgende nummer van Kerknieuws Ginneken ontvangen wij graag vóór maandag 12 maart 2012 per e-mail: [email protected]. Dit nummer beslaat de periode van zondag 8 april tot en met zaterdag 26 mei 2012 (7 weken). De redactie verzoekt u zoveel mogelijk per e-mail aan te leveren, bij voorkeur in ‘Word 2003’ of lager, in het lettertype ‘Times New Roman’. Een abonnement op Kerknieuws Ginneken kost € 14,00 per jaar. Genoemd bedrag dekt nauwelijks de kostprijs! Dus, een extra (tussentijdse) gift op giro 1079021 blijft steeds welkom! 23

NAMEN EN ADRESSEN PROTESTANTSE GEMEENTE GINNEKEN Predikant: Ds. P. Masmeijer, Duivelsbruglaan 21, 4835 JD Breda. 076-5653460 Preses: Dhr. J.W. Schipper, Valkrustdreef 39, 4835 MD Breda. 076-5650601 Scriba: Mevr. A. van Zijl, Verdilaan 11, 4837 CL Breda. 076-5415487 WIJKOUDERLINGEN Dhr. W. Eland, Molenstraat 60, 4851 SJ Ulvenhout. Mevr. H. Peeters-Wisse, Bieberglaan 9, 4834 MJ Breda Mevr. M.L. de Wilde-Spanjaart, Schoutenlaan 20, 4854 AW Bavel Jeugdouderlingen: Mevr. A. de Vries-Oosterveen, Ulvenhoutselaan 85, 4834 MD Breda. Mevr. P Ruys-Lee, Viandenlaan 23, 4835 EG Breda.

076-5613598 076-5611036 0161-432093 076-5600917 076-5611776

DIAKENEN Voorz.: Dhr. B. de Geus, Doornenburgstraat 58, 4834 NM Breda. 076-5651627 Secr.: Dhr. O.N. Visser, Laurenspark 50, 4835 GX Breda. 076-8875180 Email: [email protected] Admin.: Mevr. P.J. van den Bosch, Keizerstraat 67, 4811 HL 076-5610717 Diakenen: Dhr. L. Nicolai, Fatimastraat 44, 4835 BD Breda. 076-5153453 Dhr. W. van Dijk, Raadhuisstraat 9, 4835 JA Breda 076-5200085 Mevr. B.C.M. Koopmanschap-Lely, Past. Vermuntstraat 5, 4851 CR Ulvenhout 076-5652114 De heer R.J.G. Lameijer, Haamstraat 3, 4851 TL Ulvenhout Diaconie Prot. Gemeente Ginneken: Postgiro 10.89.586; Bank 69.97.41.653 KERKRENTMEESTERS Voorz.: Dhr. G.P.Th. Bosma, W. v. Oranjelaan 34bis, 4837 AK Breda Secr.: Mevr. H. van IJzeren-ten Kley, Vogelsanck 22, 4851 ES Ulvenhout. Penn. (waarn.): Dhr. J.J. Koeman, Dr. Gommerslaan 2, 4835 GV, Breda Lid: Dhr. W. Wilms, Tilburgseweg 114, 4817 BG Breda

076-5601117 076-5652949 076-5600200 076-5812374

Protestantse Gem. Ginneken: Girorekening 10.79.021; Bank 52.04.24.999 Restauratiefonds: Girorekening 23.11.297 KOSTERIJ Bespreken Kerk, Consistoriekamer, Romenyhuis, Mariëndal Kosteres: Mevr. J.R. van Wijk-Versteeg; Duivelsbruglaan 3, 4835 JD Breda, 076-5651807 KERKELIJK BUREAU Postadres: Postbus 4648, 4803 EP Breda. Email: [email protected] Geopend: Dinsdagavond van 18.30 - 19.30 uur; Romenyhuis Administrateurs: Dhr. A. Broere en Mevr. A. den Hamer 24

076-5653142