KERKNIEUWS GINNEKEN - kleur: GROEN
36e jaargang, nr. 8
Herfst AD 2011
Informatieblad voor de Protestantse Gemeente Ginneken - Ulvenhout – Bavel – Galder en Strijbeek
Maarten Luther; zie artikel op blz. 18 e.v.
KERKDIENSTEN 9 oktober – 6 november 2011 Zondag 10.00 uur
9 okt.: 17e zondag na Pinksteren Markuskerk, Hooghout 98 Viering zondag van het Wereldiaconaat Voorgangers: Ds. M. Wagevoorde en Ds. P. Masmeijer Medewerking van de cantorijen Ginneken en Markuskerk
Zondag 10.00 uur
16 okt.: 18e zondag na Pinksteren Dienst van Schrift en Tafel Voorganger: Ds. C.B. Blei-Strijbos, Haarlem
Zondag 10.00 uur
23 okt.: 19e zondag na Pinksteren Dienst van Schrift en Tafel Voorganger: Ds. P. Masmeijer
Zondag 10.30 uur
30 okt.: 20e zondag na Pinksteren Grote Kerk, Breda Ontmoetingsdienst Voorgangers: Ds. M.J.A. Schulz en Ds. W. Bisschop
Zondag 10.00 uur
6 nov.: 21e zondag na Pinksteren Dienst van Woord en Gebed Voorganger: Ds. P. Masmeijer
VERVOERSROOSTER Telefoonnr.
076-5874785
Naam 2e vervoerder Mevr. A. Poldervaart Dhr. en Mevr. Tijhuis Mevr. J. Bredt
076-5716987
Mevr. C. Rüter
0161-431610
Telefoonnr
09 okt.
Naam 1e vervoerder Mevr. J. Bredt
16 okt.
Mevr. C. Rüter
0161-431610
23 okt.
Dhr. J.F.C. van Epen Dhr. en Mevr. Tijhuis
Datum
06 nov.
076-5653960
076-5657890 076-5716987 076-5653960
Gaarne bellen voor opgave op zaterdagavond tussen 18.00 en 19.00 uur 2
BIJ DE KERKDIENSTEN Kleine Kerk: 6 november De Crèche: Iedere zondag, ook in de dienst in de Grote Kerk Bloemen: Elke zondag wordt namens de gemeente een groet aan een gemeentelid gegeven vanuit de dienst. Suggesties hiervoor graag bij Ds. P. Masmeijer. Koffiedrinken: Elke zondag na de dienst in Mariëndal. Gelegenheid om te dopen: Er is gelegenheid om te dopen in principe op de eerste zondag van de maand. Voor de doop kunt U contact opnemen met: Ds. P. Masmeijer. Emailadres:
[email protected] De glimlach van de Dominee. 5! De zondag na de Startdag waren er 5! Met open armen werden de allerjongsten in de CRÈCHE van het oude Romenyhuis ontvangen. Kinderstemmen klonken, speelgoed werd tevoorschijn getoverd en een hobbelig tapijt met voorwerpen in primaire kleuren bedekte al snel de nieuwe blauwe vloerbedekking. Eén kleintje vond het allemaal maar niets en liet zijn traantjes langdurig de vrije loop. Het moest nog wennen. Dat was bij Ds. Ter Haar Romeny met zijn ervaring beslist niet het geval. Onverstoorbaar keek hij vanaf het schilderij neer op het kleurrijke tafereel. Achter zijn gestalte in deftig-zwarte toga namen het geel en groen vrolijk deel aan het kleurenpalet op de grond. Het was of oude tijden herleefden. Maar hij hield zijn glimlach in om juist nu in dit gezelschap gezag te kunnen uitstralen, want hij wist uit het verleden waar een al te vrije opvoeding toe kon leiden. Dus niet te vroeg gejuicht en geglimlacht! Als de dames nog meer tafels verschoven, konden er nog minstens tien binnenhuppelen of in luier en met fles binnengedragen worden. In ieder geval, geen slechte start van de WEKELIJKSE crèche. Alleen, hij zag bij de leiding wel steeds dezelfde gezichten. Daar moet iets aan gedaan worden!! Marije Kat, tel. 561.04.61
AGENDA PROT. GEMEENTE GINNEKEN 11 oktober 12 oktober 24 oktober 8 november 9 november 22 november
Bijbelkring bij daglicht (10 u.) en avondbijbelkring (20 u.) Koffie-inloopochtend Mariëndal Inleveren kopij Kerknieuws (zie blz. 23) Bijbelkring bij daglicht en avondbijbelkring Koffie-inloopochtend Mariëndal Gemeenteavond (zie blz. 11) 3
MEDITATIE Psalm 36: Door uw licht zien wij licht. Na Psalm 35, met nostalgische herinnering aan mijn laatste jaar lagere school, vervolgde ik vorig jaar met ‘noeste ijver’ mijn psalmenstudie met Psalm 36. De Psalm heeft naar mijn weten geen vaste plaats in de jaarorde van de liturgie, maar wordt wel gezongen! Zeker in wat meer traditionele protestantse gemeenten is hij evenals psalm 68, met dezelfde melodie, een populaire meezinger. Zij hebben ook dezelfde motieven: ‘Bevrijd ons van de vijand’; ‘Bij U, Heer, is de levensbron’; ‘Bij U te wonen is het goed’. In deze psalm komen beroemde (soms bijna onvertaalbare) Hebreeuwse woorden voor, zoals chèsèd, vaak vertaald met ‘goedertierenheid’. In satirische programma’s wordt dat woord nog wel eens gebruikt, verder kan niemand er meer iets mee. Willem Barnard zegt: ‘Ik weet ook geen afdoende vertaling, ‘mercy’ , zeg ik maar. Nu ja, dan moet je gevoel en kennis van het Engels hebben,. Dat is ook niet voor iedereen weggelegd. Ik probeer: het ligt tussen ‘liefde en verbondenheid’ in. Dan is er het woord ‘amoena’ , waar het woordje ‘amen’ in herkenbaar is, de ‘wis- en waarachtigheid’, zeg maar ‘trouw’ (W.B.). En dan de gerechtigheid, waar de ‘tsaddiq’ – de rechtvaardige, zich aan spiegelt. Dan ook de aandacht voor mens èn dier (vers 7). Barnard noemt de verzen 6 t/m 10 wereldpoëzie. Huub Oosterhuis is zijn leven lang al geïnspireerd door de psalmen: ‘Oerteksten zijn het, stug, hartstochtelijk, mateloos, vol afgrond èn zevende hemel’. Bij zijn 75e verjaardag verscheen zijn bundel ‘Halverwege’- 75 psalmen vrij. Deze ondertitel wil zeggen dat hij van die psalmen steeds een gedicht heeft gemaakt. Hier volgt van hem Psalm 36 : 8 – 10: Daarom zoeken de kinderen der mensen hun toevlucht in de schaduw van uw vleugels en laven zich aan de overvloed van uw huis. Aan de stromen van uw paradijs doet Gij hen drinken. Bij U is de bron van het leven en in uw licht zien wij het licht. Ds. Pieter Masmeijer. 4
BROOS Broos kan een mens worden. Broos is een mens, zonder het steeds te weten. Sterk wil een mens zijn, autonoom onafhankelijk van anderen. Zorgbehoevend kan een mens worden, zorg-behoevend is een mens zonder het steeds te willen. Rechtop wil een mens gaan, zijn hoofd omhoog, zelfbewust, zijn doelen duidelijk. Naar een ander toegebogen, wordt een mens meer mens zonder het te weten. Er is een buigen naar de ander, die de ander zichzelf laat worden. Er is een ontvangen van liefde die een mens groot maakt. Uit “ De Glans van Licht”. Marinus van den Berg en Annemiek Punt
5
UIT DE GEMEENTE Wij kijken terug op een vrolijk en levendig begin van ons nieuwe winterseizoen. Het thema ‘Liefde’, na de vorige jaren ‘Geloof’ en ‘Hoop’, bracht de gemoederen in beweging! Dat was zondag 4 september met het afscheid van de Kleine kerk van Noor, Maudi en Luc. Zij zijn bij ons elke zondag steeds zeer welkom en eens in de maand bij de tienerdienst die wisselt langs de Johanneskerk, Markuskerk en onze Laurentius. Veel dank aan de leiding van de Kleine Kerk die op aanstekelijke wijze warmte en enthousiasme bracht voor klein en groot! Petje op, petje af: voor herhaling vatbaar! En de ijscokar is niet meer weg te denken! Op 13 september, de tweede dinsdag van de maand startte ’s morgens en ’s avonds de gesprekskring rond het Bijbelboekje Ruth. U kunt zich daar nog gerust bij aansluiten: 10.00 u. Mariëndal, 20.00 u. Romenyhuis. EPISTELVIERING op 23 oktober. Na de gemeente gehoord te hebben op de avonden van overleg en ontmoeting in het vorige seizoen en daar de vraag naar voren kwam om meer variatie te brengen in de diensten, en ook het gemis van de epistellezing (epistel = brief) o.a. die van Paulus, heb ik enige vieringen gehouden met alleen een brieflezing + uitleg en verkondiging, met daarna een extra accent op een muzikaal moment, passend bij de lezing. De viering met Brood en Wijn sluit qua vorm en inhoud aan bij de lezing en kan hier en daar anders vormgegeven worden. Voor deze keer is een trompettist gevraagd. Allen hartelijk welkom! VREDESZONDAG 18 september. Er zijn momenteel nog al wat perikelen en onbegrip over en weer omtrent de vieringen die wij als Protestantse Gemeente en Laurentius Parochie ‘buurzaam en duurzaam’ altijd hebben gehad. De afgelopen tien jaar was er een hartelijke verbondenheid met mij als protestantse (oecumenische) voorganger en de priesters van de Jeruzalemparochie en de pastorale werksters Elly Maas en Ria van Oorschot. De verbondenheid is er nog steeds en wij hebben samen het gebed om vrede en gerechtigheid met hart en ziel uitgesproken en gezongen. Er was spanning en er was warmte èn een grote opkomst van gemeente en parochie. Dat is Ginneken. Samen voor de Heer, al zoveel jaren. Hij is het die ons samenbrengt. Waar twee of drie in mijn naam samenzijn, daar ben ik in hun midden: ‘Neemt en eet. Komt allen tot mij’….. 6
Wij zien met verlangen uit naar de oecumenische gebedsvieringen in de Advent, die wij weer gezamenlijk zullen voorbereiden. OMZIEN NAAR ELKAAR is een groot goed in onze gemeente. De een stelt het op prijs, de ander wil wat meer distantie. Wij weten het wel van elkaar. Wij weten ook dat er soms mensen ongewild op de achtergrond raken, of minder aandacht krijgen dan zij wel zouden willen, dat weten wij dan vaak niet van elkaar. Wees niet al te terughoudend, wil ik u vragen, om gewoon eens te bellen naar de dominee, ouderling, diaken of gemeentelid die u kent. Gewoon eens met de vraag: hoe is het eigenlijk met jou? Ik kan zelf niet zo goed meer naar de kerk, of: ik ben al lange tijd niet geweest, maar ik voel mij wel verbonden --- wil je eens komen? De afgelopen maanden van deze zomer zijn voor verscheidene gemeenteleden vol spanning geweest rond ziekte en herstel of teleurstelling daar omtrent. Juist in terugval, waar gehoopt werd op vooruitgang is het leven zwaar en diep ingrijpend moeilijk. Heb ik nog zegen te verwachten? Zegen, is in de Griekse grondtekst van de Bijbel ‘eu-logia’ – een ‘goed woord’ van de kant van God. Dat ‘Goede-Woord’, die Zegen, is er altijd, ook (of juist ook) op momenten dat wij moeilijke tijden doormaken. Bovendien dragen wij elkaar op (gevouwen) handen! Ds. Pieter Masmeijer.
7
ARTOKLASIA – ‘Orthodoxe Broodbreking als Oecumenische viering’. Al vele jaren lees ik het tijdschrift PROKOF (= de beschermende mantel van Maria), het is een uitgave van de Katholieke Vereniging voor Oecumene Athanasius en Willibrord. In de uitgave van aug. 2010 staat een interview van Leo Leijsen met professor Reinhard Thöle over de Orthodoxe dienst van de Broodbreking (Artoklasia, artos = brood) die in Duitsland ontwikkeld is tot een Oecumenische viering. In 2002 was er in het Collegium Orientale een gezamenlijke viering van de Artoklasia met Evangelisch-Lutherse, Rooms-Katholieke, Grieks-Katholieke, Oosters-Orthodoxe en Oriëntaals-Orthodoxe geestelijken. Enkele delen uit dit vraaggesprek wil ik hier, met mijn eigen formulering, citeren. De organisatoren van de Oecumenische Kerkendag Berlijn 2003, aangespoord door de Evangelischen, zochten naar een mogelijkheid om een gemeenschappelijk Avondmaal te vieren, eventueel met een Katholieke uitzonderingsregeling. Dit om in de bijzondere pastorale situatie van Berlijn een teken te stellen. De rector van het Katholieke Oosters College bracht onder de aandacht dat er in de Byzantijnse traditie een liturgisch gemeenschapsmaal bestaat dat vaak wordt gevierd, de Artoklasia. De Artoklasia wordt verbonden met de Agapè (de oudchristelijke liefdesmaaltijd en met de ‘Spijziging van de vijfduizend’ (Joh.6). Zo gezien komt deze ’Broodbreking’ niet voort uit de Eucharistie…… maar is zij wel de viering van een aspect dat ook in de Eucharistie aanwezig is. Daarom moet men de Artoklasia ook niet zien als een instrument van oecumenepolitiek, maar als een liturgische viering die eigen is in zijn soort. “De Artoklasia wil geen bolwerk zijn tegen de Eucharistie en niet stilzwijgend haar plaats innemen. Het is een liturgische maaltijdviering die eeuwenlang is betuigd en geleefd, een viering waarin veel aspecten van het Evangelie worden ontvouwd als in een verkondiging met eigen karakter. Tegelijkertijd ontmoet men zowel bij de viering van de Artoklasia als bij iedere andere liturgische dienst de hele Christus”. Einde citaat uit dit interview. Naschrift: U begrijpt dit ik dit artikel te berde breng i.v.m. met het verbod op intercommunie, dat er volgens de officiële leer van Rome altijd al was, maar in de geloofspraktijk, vanwege het zoeken naar verbondenheid, soepel werd gehanteerd. Voor Katholiek en Protestants Ginneken ligt het moeilijker dan in de andere gemeenten en parochies, aangezien wij iedere zondag het Heilig Avondmaal vieren, zoals de Parochie naast ons de Eucharistie. In het hierboven genoemde artikel wordt nog gewezen op het gevaar dat de Artoklasia gebruikt zou kunnen worden om de intercommunie af te dwingen of juist tegen te houden. Ik ben van mening dat we zo niet met elkaar willen omgaan. Daarvoor kennen de Parochie en de Gemeente elkaar al te lang. Ds. Pieter Masmeijer 8
BERICHTEN UIT DE KERKENRAAD Verslag van de laatstgehouden vergadering Opening. De voorzitter, de heer Jan Schipper opent de vergadering met een extra woord van welkom aan de heer Van Markus, die ondanks de zware behandelingen die hij ondergaat, op de vergadering aanwezig is. Trouwlocatie? Op de “open kerk” middagen hebben al velen een bezoek aan onze kerk gebracht en waren onder de indruk van ons ‘kleine’ protestantse kerkje. Zij vinden het een geschikte locatie om iets te gedenken. Zo kwam ook de vraag of deze protestantse kerk als trouwlocatie kan dienen voor de burgerlijke stand. De kerkenraad heeft hier lang over gesproken maar heeft toch positief besloten. Bij de gemeente Breda zal een aanvraag ingediend worden. Er gelden wel beperkende regels. Na de huwelijksvoltrekking dient een kerkdienst te volgen met een voorganger. Er zal geen reclame voor gemaakt worden en per aanvraag zal bekeken worden of het verzoek kan worden gehonoreerd. Zomerdiensten 2012. Het lijkt nog vroeg, maar de kerkenraad is al bezig met de zomerdiensten in de Grote Kerk voor het volgend jaar. Met andere PKN kerken in Breda en Prinsenbeek zullen vier muzikale diensten worden voorbereid. Er wordt een commissie ingesteld om de diensten vorm te geven. Daarin zullen de (wijk)kerken vertegenwoordigd zijn. Vacatures. Er wordt dringend een jeugdouderling gezocht. Mevr. Akke de Vries heeft in het voorjaar al te kennen gegeven te willen stoppen. Graag de aandacht van de leiding van de Kleine Kerk hiervoor. Mevr. de Vries geeft graag informatie over de werkzaamheden. Markuskerk. Zondag 9 oktober vieren we samen met de Protestantse Wijkgemeente Breda Midden/Zuid, Markuskerk, de zondag van het Werelddiaconaat. Aanvang van de dienst is om 10.00 uur in de Markuskerk. Deze kerk is gelegen aan het Hooghout 98. De kerkenraad doet een verzoek aan de gemeenteleden andere gemeenteleden mee te laten rijden. Zie ook de rubriek ZWO-nieuws.
9
Doopdienst. Ds. F. Rookmaaker heeft de kerkenraad gevraagd om op zondag 13 november in onze kerk zijn kleinzoon te mogen dopen. Moderamen en kerkenraad gaan hiermee akkoord. Aan het eind van de vergadering bedankte de heer George van Markus voor alle belangstelling in deze moeilijke periode. Het doet hem en zijn vrouw Riekje goed dat zoveel mensen meeleven en hen steunen. De vergadering werd besloten met het gezamenlijk bidden van het Onze Vader.
Impressie van de startzondag 4 september 2011 Thema: DE LIEFDE Deze zondag begon al feestelijk, de kerkgangers kregen een hartje opgespeld en de banken waren versierd met rode slingers, de kleur van de liefde. De liturgie was uitnodigend in het rood. Ds. Pieter Masmeijer werd voorafgegaan door twee kinderen met grote roze harten, het was een ware processie die de kerk binnenkwam. Merel Simons zette de dienst in met haar gitaar en zong het lied ‘Dreamer’. De cantorij zong daarna het Intochtslied. Omdat het thema van deze zondag liefde was, gingen de liederen en de preek natuurlijk ook daarover. Na afloop van de dienst werd bij de koffie op roze gebakjes getrakteerd en een zakje hartvormige koekjes uitgedeeld. De leiding van de Kleine Kerk had een leerzame quiz bedacht over wel of niet een Bijbelse uitdrukking: Petje op, petje af. Als je het met de vraag eens was, petje op, was je het er niet mee eens, petje af. Door alle drukte en gepraat, was het niet helemaal duidelijk wie er gewonnen had, maar we hadden wel wat geleerd. De kinderen deelde daarna rode harten uit met een begin tekst: Liefde is……..; de gemeenteleden moesten de zin afmaken en de hartjes ophangen. Tussendoor was er een glaasje rosé of fris en een hapje. Veel dank aan de leiding van de Kleine Kerk, Mevr. Adri Masmeijer en onze kosteres Mevr. Netty van Wijk. Het was een mooie dienst met na afloop een gezellige ‘nazit’. 10
Vooraankondiging Gemeenteavond Dinsdag 22 november a.s. stelt de kerkenraad een gemeente avond voor. De bedoeling is om met de gemeenteleden van gedachten te wisselen over het profiel van een nieuwe predikant. Over de invulling van de avond leest u meer in het volgende kerknieuws. Houdt u de avond vrij?
DIACONIE ZWO-nieuws 9 oktober gezamenlijke dienst in de Markuskerk, Hooghout 98 De ZWO-commissies van Ginneken en Breda werken al heel lang heel nauw samen. Projecten voor een goed doel kun je nu eenmaal beter samen opzetten dan ieder apart. Daarnaast is er een gevoel van verbondenheid dat o.a. uitdrukking krijgt in het organiseren van gezamenlijke diensten op de zondagen van het Werelddiaconaat. Vorige keer was de Markuskerk bij ons op bezoek. Het gezamenlijke karakter van de dienst wordt mede onderstreept door de medewerking van leden van de beide cantorijen. Deze diensten worden, met de dienstdoende predikant(en) voorbereid door de voltallige ZWO-commissie; leden daarvan verzorgen ook onderdelen van de liturgie. Bijvoorbeeld het aankondigen van de collecte, niet onbelangrijk in een dienst als deze waarin een start wordt gemaakt met de actie voor het Lotjeshuis in Paramaribo, een (opvang)t(e)huis voor weeskinderen. Mevrouw Mieke van der Hulst heeft in het Lotjeshuis gewerkt, zij zal in de dienst aanwezig zijn en ons de situatie schetsen van tehuis en kinderen. Een flyer met meer informatie is uitgereikt in de dienst van afgelopen zondag. Eigenlijk begon de actie al op 24 september met de traditionele boekenmarkt in Mariëndal. De opbrengst daarvan wordt op 9 oktober bekend gemaakt. Het Wereldwinkelfiliaal Mariëndal is weer open op 27 november, na de dienst. Vroeg genoeg voor al uw praktische, originele, geinige en wereldeconomisch verantwoorde Sinterklaas- en Kerstaankopen. De ZWO-commissie, Greet de Geus, Helene Lameijer, Anneke Schipper, Willy Versteeg 11
KERKRENTMEESTERS Het nieuwe Leden-Registratiesysteem LRP en de jaarrekening 2010 In deze editie van Kerknieuws wil ik nog even terugkomen op de vervelende aangelegenheid van de ten onrechte door het Rekencentrum te Utrecht verzonden betalingsherinneringen begin september jl. Zoals u misschien weet is begin dit jaar een nieuw ledenregistratiesysteem (LRP) ingevoerd. Voor onze gemeente werkt genoemd systeem nog niet. Dit heeft tot gevolg gehad dat betalingen gedaan voor geheel 2011 door dit systeem niet werden herkend en vervolgens automatisch herinneringen zijn aangemaakt en verstuurd naar betrokkenen. Deze actie is vooraf niet met ons gecommuniceerd, waardoor genoemde situatie is ontstaan. Wij betreuren deze gang van zaken ten zeerste en hebben dan ook aanvullende maatregelen getroffen om herhaling in de toekomst te voorkomen. Daarnaast speelt er een kwestie van niet verwerkte betalingen in februari 2011, die wel via een machtiging aan de kerk zijn gedaan, maar niet als zodanig zijn verwerkt. Deze actie wordt niet nogmaals uitgevoerd. Als U dit bedrag alsnog wilt laten toekomen aan de kerk, wilt u hiervoor dan zelf de opdracht aan uw bank geven. Wij hebben deze toezeggingen hard nodig! Ik kan u mededelen dat de jaarrekening 2010 op 1 augustus 2011 door het Kantoor der Kerkelijke Administratie (KKA) te Arnhem is opgesteld. Voor u als gemeente is het wel aardig om te vermelden dat wij evenals vorig jaar een zgn. Verklaring van getrouwheid hebben gekregen. Dit betekent dat alles conform de geldende regelgeving is uitgevoerd. Een korte samenvatting van het uiteindelijke resultaat is de volgende: De exploitatie sluit met een nadelig resultaat van € 2.206,-- (2009 5.753,--) Wij hadden dit nadelige resultaat begroot € 7.880,--. De vrijwillige bijdragen uit de actie kerkbalans ad € 110.627,-- is, volgens verwachting, met circa € 5.000,-gedaald. De totale inkomsten ‘levend geld’ (vrijwillige bijdrage, collecten en giften) zijn ten opzichte van vorig jaar nagenoeg gelijk gebleven (€ 126.218,--). De kosten, in totaal € 128.851,-- hebben een gemiddelde stijging te zien gegeven van ruim 6%. Samenvattend kunnen we voor 2010 spreken van een resultaat dat – overigens verwacht - lager is uitgevallen. Met elkaar hebben we, ondanks het verlies van enkele leden, bijgedragen aan een beperking van het tekort. Voor uw betrokkenheid zijn we u veel dank verschuldigd. De volledige jaarrekening zal op een nader te bepalen tijdstip in het Romenyhuis ter inzage worden gelegd. George van Markus, penningmeester 12
BREDA – WISMAR - ARAD 60 Jaar Neue Kirche Wismar (12-15 aug. 2011) Het begin: Eind april 1945, vlak voor het einde van de Tweede Wereldoorlog, werden in Wismar de St. Marienkirche en de St. Georgenkirche gebombardeerd. In één klap waren deze twee wijkgemeenten hun kerk kwijt. Om toch, tijdelijk - zo dacht men - een gebouw te hebben om hun diensten te houden werd er, zoals overal in Duitsland toen, een noodkerk gebouwd naar ontwerp van prof. Otto Bartning. Een eenvoudig model dat voor relatief weinig geld gebouwd kon worden met de schaarse materialen die toen voorhanden waren. Op 12 augustus 1951 werd de kerk formeel ingewijd. En zo kwam de Neue Kirche tot stand, als ‘tijdelijke’ kerk. Maar al snel bleek dat er onder het communistische regime niet veel zou komen van de gehoopte restauratie van deze twee eens zo indrukwekkende kerken. Begin zestiger jaren fuseerden de beide wijkgemeenten tot één, de St. Marien-St.Georgengemeinde Wismar. 60 jaar: En zo kon het gebeuren dat wij een uitnodiging kregen om in het weekend van 12-14 augustus het 60-jarig bestaan van de Neue Kirche mee te vieren. Met tien personen reden we vrijdags daarheen en ook vanuit Arad arriveerden een achttal gasten waaronder ds. Béla Tothpal en zijn vrouw Renata. Het weerzien en de ontvangst was allerhartelijkst! Fijn om elkaar weer te ontmoeten; oude bekenden en nieuwe gezichten: Welkom allemaal! Om 19.00u. werd door ds. Christian Schwarz teruggeblikt op het ontstaan van de kerk en de veranderingen door de jaren heen. Daarna gaf de KMD (Kirchen Musik Direktor) Herr Eberhard Kienast (die net als ds. Schwarz ook onlangs 60 geworden was) een orgelconcert op het zogeheten Sauerorgel van de Neue Kirche. Zaterdagmiddag werd door de voorzitter van de kerkenraad aan alle groepen die in de gemeente werkzaam zijn gelegenheid gegeven zichzelf te presenteren. Kerkenraad, partnerschap met Breda en Arad, de jeugd, de Ev. Lutherse kleuterschool, mannen- en vrouwenkringen, enz. passeerden de revue in een bonte aaneenschakeling. Voorts waren er activiteiten voor de kinderen en een schilderijenveilig ten behoeve van geldwerving voor een orgel in de nu grotendeels gerestaureerde St. Georgenkirche. 13
Zondagmorgen was er de kerkdienst, waarin de schriftlezingen ook in het Hongaars en het Nederlands gelezen werden. Daarna was er gelegenheid een groetwoord uit te spreken en geschenken te overhandigen. Zo mocht ik, namens de Algemene Kerkenraad, een 120cm-hoge kaars met daarop de Lutherroos als embleem, overhandigen. Een cadeau waarover men verrukt was. Onze Contactgroep nam een ‘envelop’ mee met een bijdrage voor een nieuw Avondmaalsstel waarvoor men aan het sparen is.
Een gezamenlijke maaltijd sloot het feestprogramma af. ’s Middags togen we met de Kontaktgroep Wismar naar de Seebrücke van Wendorf (een pier in zee) om het water, dat uit Wismar meegenomen was naar Arad en daar tijdens de Doopgedachtenisdienst gemengd was met water uit Wismar en Breda uit te gieten in de Oostzee. Goed was het daar te zijn en samen met hen het feest te vieren rond hun Godshuis dat, als ‘tijdelijk’ onderkomen, al jaren hun ‘thuis’ is geworden en waar zij gemeente kunnen zijn. Goed te ervaren hoe warm en stevig de banden zijn tussen de drie partnergemeenten Breda, Wismar en Arad. Met de zegenbede van St. Patrick namen we in de kerk afscheid van elkaar, uitziend naar een volgende ontmoeting! Mieke Frankfoorder-Boevé (voorzitter) Tel. 076-5146523 – Email:
[email protected] 14
OVERIGE BERICHTEN
Website: www.protestantsegemeenteginneken.nl Wij hopen dat u af en toe ook eens naar de website van onze kerk kijkt. Hoewel de website er goed uitziet, was hij toch aan vernieuwing toe. Mevr. Hennie Rijnkels heeft zich hiermee belast en heeft een onderzoek verricht naar andere kerkelijke websites. Ze kwam tot de conclusie dat de website wel wat modernisering kon gebruiken. De heer Henk Scherff van de Prot. Gemeente Prinsenbeek, is graficus, en heeft op professionele wijze een nieuwe opzet voor onze website ontworpen. Samen met Hennie werden de categorieën doorgenomen en in een logische volgorde geplaatst. Doel is dat bezoekers van de website een goed beeld van onze gemeente en de activiteiten krijgen. Daarbij ook actuele informatie en een verslagje van de activiteiten die geweest zijn. De heer Lennart Nicolai is bereid om als webmanager bij te houden wat van de website af kan en wat er bij moet. De heer Gerrit Bon blijft de webmaster. Hij heeft de autoriteit om in de website te komen en daadwerkelijk de veranderingen aan te brengen, die hij van de heer Nicolai aangeleverd krijgt. Het is een hele klus geweest om het voor elkaar te krijgen. De nieuwe website zal in oktober in de lucht gaan.
Koffie-inloopochtenden in Mariëndal Deze vinden plaats op elke 2e woensdag van de maand van 10.00 – 12.00 uur. De komende woensdagen zijn: 12 oktober en 9 november.
15
Dementie, óók onze zorg! Met deze slogan organiseren de ouderenorganisaties, Alzheimer Nederland, de Provincie Noord-Brabant en de Gemeente Breda, in de periode 2009-2011 voorlichtingsbijeenkomsten speciaal voor senioren. Dementie is een verzamelnaam voor aandoeningen waarbij het geestelijk functioneren langzaam achteruit gaat. Symptomen zijn onder andere vergeetachtigheid en geheugenverlies, maar ook moeilijkheden met het vinden van de juiste woorden, het herkennen van voorwerpen of situaties, een verstoring van het besef van tijd en controleverlies over de motoriek. Ook gedrag en karakter kunnen gaandeweg het dementieproces veranderen. Dementie is daarom voor de omgeving vaak ongrijpbaar. U bent van harte welkom tijdens de volgende bijeenkomsten: Gemeenschapshuis De Vlieren, Dr. Struyckenstraat 165, 4812 BC Breda dinsdag 25 oktober a.s. vanaf 09.30 uur - 12.00 uur Soc. Cultureel Centrum De Poelewei, Mgr. De Vetstraat 2, 4817 JP Breda donderdag 27 oktober a.s. vanaf 09.00 uur – 11.30 uur Geeren Noord, Philips Lammekensstraat 30, 4827 CM Breda donderdag 27 oktober a.s. vanaf 13.30 uur – 16.00 uur Gemeenschapshuis Vianden, Viandenlaan 3, 4835 EG Breda woensdag 2 november a.s. vanaf 09.30 uur – 12.00 uur Voor alle bijeenkomsten is de toegang gratis en zijn de ingangen rolstoelvriendelijk. Tijdens de pauze is er gratis koffie of thee. Foldermateriaal is ruimschoots aanwezig.
De Kring Mystiek. (Impressie van de bijeenkomst op 7 september jl.) Alle begin is moeilijk, in ieder geval niet eenvoudig. Na het welkom vroeg de gespreksleider om op gang te komen naar een opvallende leeservaring uit deze herfstachtig verlopen zomertijd. Nogal overvallen wist de vergadering terecht niet zo snel iets speciaals te kiezen. Naar aanleiding van een enkele opmerking scheerden we even langs de ‘verschijning’, de lichamelijke opstanding. Iemand had zich verdiept in de periode uit de West-Europese geschiedenis, zo’n 250 jaar geleden, waarin het verstand de maat van alle dingen moest worden.
16
De gespreksleider zelf had met verbijstering gelezen dat een nazi-kopstuk vlak voor zijn overlijden na een aanslag, aan een vriend had beleden dat de wereld beschouwd moest worden als een deuntje op het draaiorgel van de Heer, waarop wij allen meedansen. De reactie van de groep maakte hem duidelijk dat we voor deze wijsheid niet bijeen waren gekomen. Er kwam een voorstel op tafel. Enkelen hadden ‘Eindelijk thuis’ van Henri Nouwen gelezen. De ondertitel is ‘Gedachten bij Rembrandts De terugkeer van de verloren zoon’. Nouwen is een mysticus uit de vorige eeuw die in zijn werk geestelijk gewetensonderzoek verbindt met nauwkeurige observatie van de dingen om hem heen, hier een schilderij. We besloten het boek persoonlijk aan te schaffen en hem enkele bijeenkomsten op zijn spirituele ontdekkingsreis te volgen. Zondag 28 augustus jl. ging ds. Wijnands uit Dalmsholte voor in de Dienst. Tijdens de preek zinspeelde hij even in een zacht gesproken terzijde op de bijzondere momenten in de persoonlijke, intieme band van de gelovige met zijn Schepper. Zijn expressie duidde op terughoudendheid in de uiting ervan. Dat verbaast niet als je leest van ervaringen van het goddelijke die met elkaar botsten en dat mensen elkaar er vaak vreemd op aankeken. Het is soms zelfs de splijtzwam van een religieuze gemeenschap geweest als men zichzelf daarmee op een voetstuk plaatste of werd geplaatst. Aan het begin van de vorige eeuw was William James, zelf geen gelovige, de eerste die via enquête, dagboeken en literatuurfragmenten de kortstondige, intense mystieke topervaring afstandelijk maar met begrip psychologisch heeft beschreven. Zonder op bovenstaande preek terug te komen hebben we tot slot gesproken over het probleem van de persoonlijke uiting van het mystieke, want dit leeft in de groep. Is het niet beter dit voor jezelf of binnen een zelfgekozen kleine kring te houden, zonder ruchtbaarheid? We denken dat er binnen onze gemeente ruimte is voor expressie van mystiek als het hart er vol van is. Voor velen is ze de motor van deelname aan het werk van de Gemeente. Maar ze moet toetsing aan de Bijbel en het gedachtegoed van de Kerk kunnen doorstaan. Voor onze volgende ‘vergadering’ prikten we 5 oktober, 14.00 uur, in het Romenyhuis. Als u dit leest, zijn we wellicht al twee bijeenkomsten verder. Waarvan verslag! Simon Kat, tel. 5610461 17
OPINIE Luther en wij Hoewel wij kerkhistorisch gezien van Calvijn afstammen, neemt Luther toch een belangrijke plaats in ons kerkelijk leven in. Om te beginnen kennen we hervormingsdag op 31 Oktober, maar er is meer dat ons aan hem herinnert. Dat laatste komt vooral tot uiting in de kerkmuziek, liederen en de muziek van Bach. Hierover konden we vorig najaar (9 november) het een en ander vernemen op de avond in Mariëndal die werd georganiseerd door het oecumenisch samenwerkingsverband in Breda Zuid. Hier sprak Dr. A. Eikelboom, musicoloog en theoloog over Bach. In zijn bijzonder levendige voordracht liet hij ons ervaren hoe de muziek van Bach door Luther werd geïnspireerd. In het begin van zijn betoog plaatste hij Calvijn en Luther naast elkaar met betrekking tot het muzikale karakter van de eredienst.Traditioneel is dat het muzikale karakter in “onze” Calvinistische traditie, lang niet zo prominent aanwezig dan bij de Lutheranen. In dit stukje voor Kerknieuws wil ik proberen iets over de achtergronden van Luther te schrijven, zijn jeugd en karakter. Er zijn in het verleden nogal wat pogingen gedaan karakters van de beide grote en meest invloedrijke reformators met elkaar te vergelijken. Feitelijk is dat onbegonnen werk, het vergt een hele studie en daarom beperk ik mij tot wat heel grote lijnen met betrekking tot Luther. Luther werd geboren in 1483 te Eisleben. Hij stierf aldaar in 1546. Calvijn werd geboren in 1509 in Noyon, Frankrijk. Calvijn was dus een kwart eeuw jonger dan Luther en Fransman, uit een gebied waarvan gezegd wordt dat de mensen er een warmbloedig temperament hebben en neigen tot strijdvaardigheid voor waarheid en gerechtigheid. Calvijns vader was een man die zich had opgewerkt tot secretaris van de bisschop en raadsman van adel en geestelijkheid, een soort notaris. Luther werd als boerenzoon geboren in een tijd die als overgangstijd tussen middeleeuwen en renaissance wordt gekenschetst, het was een turbulente tijd. Luthers jeugd stond nog sterk in het teken van de angst voor de “legerscharen der duisternis” en de “boze geesten in hemelse gewesten” (Epheze 6:12). Hij kreeg bovendien een strenge opvoeding en hij zou als kind hebben geleefd in een voortdurende angst voor de “eeuwige verdoemenis” en hij zou zich omringd gevoeld hebben door “de verschrikkingen van de hel”. De boze geesten hierboven aangeduid werden heel concreet in Luthers jeugd door hem voorgesteld: “ze zweven boven in de lucht, ze vliegen en fladderen om ons heen als hommels in enorme zwermen, ze zijn in het bos te vinden, aan het water, in de moerassen als dwaallichtjes boven de poelen, en ze maken dat mensen 18
verdrinken of hun nek breken, ze verblijven op eenzame plaatsen, in donkere hoeken en verlaten huizen”. Hij vertelde later zelf daarover dat zijn hart beefde en sidderde bij de vraag wat hij moest doen opdat God hem genadig zou zijn. Al met al niet bepaald een gunstig psychosociaal klimaat voor een harmonische persoonlijkheidsontwikkeling zouden wij nu zeggen. Je zou er ook zonder aanleg daartoe al melancholisch van worden, denken wij nu. In 1501 begint hij aan de rechtenstudie in Erfurt. Het gezin van herkomst telt een groot aantal kinderen en bevindt zich dan in een redelijk welvarende toestand doordat de vader naast zijn boerenbedrijfje zich ook in de kopermijnbouw heeft begeven. Het gezin is inmiddels naar Mansfeld verhuisd. De universiteit van Erfurt, daar niet zo ver vandaan, was in die tijd een van de voornaamste universiteiten in de Duitse landen. Hij volgt de studie met succes en behaalt de titel van magister in 1505. In datzelfde jaar vond een gebeurtenis plaats die zijn leven essentieel zou veranderen. Onderweg van zijn ouderlijk huis in Mansfeld naar de universiteit werd hij overvallen door een heftig onweer ergens bij het dorpje Stotternheim, enkele kilometers verwijderd van Erfurt. Toen de bliksem vlak naast hem insloeg greep de angst hem aan, de angst voor God , de Hoogste Rechter en, zo vertelt het verhaal, hij viel op zijn knieën en riep daarbij de heilige Anna aan, de beschermheilige van de mijnwerkers, met de woorden: “Help mij lieve Sint Anna, dan zal ik monnik worden”. Kloosterlingen beschouwde hij als de meest heilige en bewonderswaardigste mensen die er bestaan. Zijn medestudenten zouden dit een merkwaardige beslissing hebben gevonden omdat hij onder hen als een levenslustige figuur bekend stond. Het is echter goed mogelijk dat de onder de oppervlakte van huis uit meegekregen bestaande angst heeft geleid tot deze stap. In het klooster viel hij kennelijk in de smaak van de leiding door een combinatie van vroomheid en intelligentie, zodat men in hem een toekomstig priester zag. Hij mocht gaan studeren aan de hogeschool van het klooster die verbonden was aan de universiteit. Vervolgens kiest hij een wetenschappelijke carrière, en hij wordt tenslotte hoogleraar aan de universiteit van Wittenberg. Daar ontstaat het echte keerpunt in zijn leven doordat hij wordt gegrepen door de woorden van Paulus in de brief aan de Romeinen namelijk dat mensen alleen vergeving van zonden kunnen ontvangen door op de liefde van God te vertrouwen en zich aan zijn barmhartigheid over te geven. Dit was “het licht dat in het duister van angst en vrees werd ontstoken”. Niet het vasten, niet de zelfkastijding en de goede daden brengen verlossing van de schuld voor God maar alleen het geloof en vertrouwen op Gods liefde. Toen hij werd geconfronteerd met biechtelingen die hem over hun dagelijkse zonden vertelden en hem aflaatbrieven lieten zien, die zij over de grens in Brandenburg hadden gekocht, om daarmee vergeving van hun zonden af te kopen zonder dat sprake was van een echt gevoel van schuld voor God meende hij dat het tijd werd om in te grijpen. Zodoende kwam hij in 1517 tot zijn 95 stellingen tegen dit stelsel dat bleek te berusten op een overeenkomst tussen de Brandenburgse 19
machthebbers in de persoon van prins Albrecht van Brandenburg, Paus Leo X en de financiële wereld van die dagen, de bank van de firma Fugger te Augsburg. De Prins was not amused over Luthers actie en hij lichtte de Paus erover in. Ook de Dominicanen drongen er vervolgens op aan stappen tegen Luther te ondernemen. Door de bescherming van de Saksische keurvorst Frederik de Wijze kon de Paus echter weinig tegen Luther beginnen zodat deze in ieder geval niet aan Rome kon worden uitgeleverd zoals de Dominicanen hadden gewild. Wel kwam het tot een dispuut met professor Johann Eck een theoloog aan de universiteit van Leipzig. Het ging daarin niet zachtzinnig toe van de zijde van deze opponent, maar Luther zou daar met ironie op hebben gereageerd. Het dispuut spitste zich tenslotte toe op de positie van de Paus waarvan Luther ontkende dat deze van God gegeven was. Er volgden in 1520 een tweetal polemische geschriften , in één daarvan keerde hij zich ook tegen wat hij noemde de magische kracht van de mis en de sacramenten die door de kerk als een verdienste van de mens werden beschouwd op de weg naar verlossing van het kwaad. Tenslotte wordt hij dan op nieuwjaarsdag 1521 in de ban gedaan, hij en zijn aanhangers worden buiten de gemeenschap van de kerk gesloten. Dit betekende dat Keizer Karel V nu de handen vrij had om hem te laten arresteren. De publieke opinie van die dagen eiste echter dat de zaak zou worden behandeld op de Duitse Rijksdag die later dat jaar zou worden gehouden te Worms. Tijdens het verhoor maakte hij nog eens duidelijk de autoriteit van de paus en het concilie niet te erkennen. De beroemde woorden: Hier sta ik, ik kan niet anders. God helpe mij”, zou hij vervolgens hebben uitgesproken. Er is natuurlijk nog heel veel over Luther te vertellen, er is erg veel over hem geschreven. Heel veel lovende woorden zijn aan hem gewijd, maar ook zijn fouten kunnen breed worden uitgemeten; één van de bekendste daarvan is zijn houding ten opzichte van de joden. Hij komt uit hetgeen van hem bekend is vooral naar voren als een gedreven, hartstochtelijke expansieve figuur, extrovert en anderen bezielend en meeslepend. Waar hij huichelarij en misstanden zag kon hij dat met verbaal geweld veroordelen, zich soms ook bedienend van spot en ironie. Ook woedeaanvallen, impulsdoorbraken, worden van hem beschreven vooral in zijn latere levensjaren. Hij zou volgens sommigen een zogenaamd cyclothym karakter hebben waarbij een wisseling van gemoedstoestand tussen uitgelaten vrolijk en een zekere somberheid bestaat, een karakter dat bij verschillende grote mannen in de wereldgeschiedenis ook wel is beschreven. Dat Luther een groot man in de wereldgeschiedenis is, daaraan behoeft in elk geval niet te worden getwijfeld, en wij kunnen hem zeker dankbaar zijn voor veel dat hij ons heeft nagelaten. W. Eland 20
GRIEKS DAGBOEK Ergens in de eenzaamheid biddend en zingend een zacht gezang In toewijding en in dienstbaarheid geven zij zichzelf vrijwillig levenslang. (Broeder Titus, Achel) In het Westerse kloosterleven is er een grote verscheidenheid aan Orden. Elke Orde legt zijn/haar eigen accent en streeft een eigen contemplatief of maatschappelijk doel na. De Trappisten kiezen voor het ingekeerde contemplatieve leven, de Dominicanen treden meer naar buiten in onderwijs of wetenschap. In de Oosterse Orthodoxie ligt dat anders. Daar zijn geen onderscheiden orden. Daar zijn de kloosters gericht op het gebed (de contemplatie), eventueel aangevuld met studie (wetenschap) en werken op het eigen grondgebied van het klooster. Op de H. Berg Athos, zie je monniken buiten de gebedsvieringen aan het werk in de tuinen, groenten, wijnbouw, kaarsenmakerij etc. Daarnaast zijn er de iconenschilders, die onder andere in de restauratie van de fresco’s (muurschilderingen) werkzaam zijn. Oudere monniken verzorgen de gebouwen en de erven van de gebouwen binnen de kloostermuren. Jongere monniken, die geleerd hebben met de computer om te gaan, voeren daarop de administratie, beheren de financiën en zorgen voor de economische gezondheid van het klooster. Wel is het zo dat een enkel klooster een eigen specialiteit krijgt. Zo legt het klooster Simonas Petras zich er op toe om de Byzantijnse gezangen op CD etc. vast te leggen. De Orthodoxe Kerken kiezen hun patriarchen uit de kloosters. Daarbij zie je toch duidelijk kloosters waar de monniken een meer ‘boers’’ leven leiden en andere kloosters waar meer intellect huist. Zo zult u begrijpen dat het klooster Simonas Petras een heel goed monnikenkoor huisvest. Daar wonen naast Grieken ook vrij veel ‘buitenlanders’. Dat geeft natuurlijk ook een bepaalde ‘standing’. Ook buiten de Athos is dit het geval en zijn er ondanks de gelijkheid van het kloosterleven verschillen te ontdekken. In Rusland bijvoorbeeld is het beroemde klooster Troitse-Sergiyeva Lavra (= H. drieëenheid en de H. 21
Sergei – werelderfgoed!) een compleet kerkelijk centrum met academie, koorschool en seminarie, terwijl het klooster van Optina dan weer het centrum van het beschouwende, ascetische monnikendom genoemd kan worden. De levensloop en de intreding is zo ongeveer overal vergelijkbaar en ook vergelijkbaar met het Westen. Eerst wordt men novice (nieuweling). Novicen mogen soms gekleed gaan in de Isorason (grieks) of Potriassa (russisch), een zwart onderkleed en de skoufos, een zachte ronde hoed. Dat bepaalt de hegoumenos, de abt. Soms duurt het enkele jaren voor de novice een trapje hoger komt en is de Isorason tot op de draad versleten. Ds. Pieter Masmeijer
Het gebergte van de Athos met op de voorgrond het klooster Dionysiou 22
DIENSTEN IN HUIZE DE WERVE Vrijdag 07 okt. 15.30 uur Vrijdag 14 okt. 15.30 uur Vrijdag 04 nov. 15.30 uur
Eucharistieviering Avondmaalsviering Eucharistieviering
Pastor Kortmann Ds. P. Masmeijer Pastor Kortmann
INLEVEREN KOPIJ De kopij voor het volgende nummer van Kerknieuws Ginneken ontvangen wij graag vóór maandag 24 oktober 2011 per e-mail:
[email protected]. Dit nummer beslaat de periode van zondag 13 november 2011 tot en met zaterdag 17 december 2011 (5 weken). De redactie verzoekt u zoveel mogelijk per e-mail aan te leveren, bij voorkeur in ‘Word 2003’ of lager, in het lettertype ‘Times New Roman’, lettergrootte 11, aangezien dat ons veel tijd scheelt bij het uitwerken. Een abonnement op Kerknieuws Ginneken kost u € 14,00 per jaar. Genoemd bedrag dekt nauwelijks de kostprijs! Dus, een extra (tussentijdse) gift op giro 1079021 blijft steeds welkom! Website www.protestantsegemeenteginneken.nl Redactie Kerknieuws Ginneken Postadres: Duivelsbruglaan 11, Postbus 4648, 4803 EP Breda Mevr. H. van IJzeren – ten Kley tel. 076-565.29.49 Mevr. A. van Zijl – Waalwijk tel. 076-541.54.87 Dhr. J.F.C. van Epen tel. 076-587.47.85 23
NAMEN EN ADRESSEN PROTESTANTSE GEMEENTE GINNEKEN Predikant: Ds. P. Masmeijer, Duivelsbruglaan 21, 4835 JD Breda. 076-5653460 Preses: Dhr. J.W. Schipper, Valkrustdreef 39, 4835 MD Breda. 076-5650601 Scriba: Mevr. A. van Zijl, Verdilaan 11, 4837 CL Breda. 076-5415487 WIJKOUDERLINGEN Dhr. W. Eland, Molenstraat 60, 4851 SJ Ulvenhout. Mevr. H. Peeters-Wisse, Bieberglaan 9, 4834 MJ Breda Mevr. M.L. de Wilde-Spanjaart, Schoutenlaan 20, 4854 AW Bavel Jeugdouderlingen: Mevr. A. de Vries-Oosterveen, Ulvenhoutselaan 85, 4834 MD Breda. Mevr. P Ruys-Lee, Viandenlaan 23, 4835 EG Breda.
076-5613598 076-5611036 0161-432093 076-5600917 076-5611776
DIAKENEN Voorz.: Dhr. B. de Geus, Doornenburgstraat 58, 4834 NM Breda. 076-5651627 Secr.: Dhr. O.N. Visser, Laurenspark 50, 4835 GX Breda. 076-8875180 Email:
[email protected] Admin.: Mevr. P.J. van den Bosch, Keizerstraat 67, 4811 HL 076-5610717 Diakenen: Dhr. L. Nicolai, Fatimastraat 44, 4835 BD Breda. 076-5153453 Dhr. W. van Dijk, Raadhuisstraat 9, 4835 JA Breda 076-5200085 Mevr. B.C.M. Koopmanschap-Lely, Past. Vermuntstraat 5, 4851 CR Ulvenhout 076-5652114 Twee vacatures Diaconie Prot. Gemeente Ginneken: Postgiro 10.89.586; Bank 69.97.41.653 KERKRENTMEESTERS Voorz.: Dhr. G.P.Th. Bosma, W. v. Oranjelaan 34bis, 4837 AK Breda Secr.: Mevr. H. van IJzeren-ten Kley, Vogelsanck 22, 4851 ES Ulvenhout. Penn.: Dhr. G. van Markus, Ter Hoogestraat 29, 4834 EC Breda. Leden: Dhr. R. Vermeer, Riekeschot 11, 4851 WB Ulvenhout. Dhr. W. Wilms, Tilburgseweg 114, 4817 BG Breda
076-5601117 076-5652949 076-5616600 076-5019338 076-5812374
Protestantse Gem. Ginneken: Girorekening 10.79.021; Bank 52.04.24.999 Restauratiefonds: Girorekening 23.11.297 KOSTERIJ Bespreken Kerk, Consistoriekamer, Romenyhuis, Mariëndal Kosteres: Mevr. J.R. van Wijk-Versteeg; Duivelsbruglaan 3, 4835 JD Breda, 076-5651807 KERKELIJK BUREAU Postadres: Postbus 4648, 4803 EP Breda. Email:
[email protected] Geopend: Dinsdagavond van 18.30 - 19.30 uur; Romenyhuis Administrateurs: Dhr. A. Broere en Mevr. A. den Hamer 24
076-5653142
